1. 04.පරිච්ෙඡ්දය
සංජානනය : අතීන්දීය ඥානය
4.1.අතීන්දීය සංජානනෙය් සුවිෙශේෂතා
ඇස, කණ, නාසය, දිව, සම යන පසිඳුරන් මඟින් අරමුණු ගැනීම ෙනොසලකා හුෙදක් යම්
කිසිෙවකුෙග් මනසින් පමණක්ම අරමුණු ගැනීෙම් කියාවළිය අතීන්දිය සංජානනය යන නමින්
හැඳින්ෙව්. අතීන්දිය යන වචනෙයහි අර්ථය ඉන්දියන් ෙගන් පරිබාහිරවූවක් යන්නයි.නමුදු ෙමහිදී
අතීන්දිය යන භාවිතා වී ඇත්ෙත් ෙභෞතික ඉන්දිය පහ ඇසුෙරන් ෙනොවූ යන්න ඇඟවීම සඳහායි.
මනසින් ගන්නා අරමුණු ධම්ම යන නමින් හැඳින්ෙව්.එම ධම්ම නමැති අරමුණු ගැනීෙම්දී ෙසසු
පංච ඉන්දියන්ෙගන් පරිබාහිරව සිදුවන අරමුණු ගැනීෙම් කියාවළියක් ඇත.ෙම් අරමුණු ගැනීෙම්
කියාවළිය මානසික ශක්තියකි. එෙසේම එම ශක්තිය මනසට පමණක් ඇති විශ්මිත හැකියාවක්
ෙලස හැඳින්විය හැකිය. එෙසේ වුවද මනසද ෂඩ් ඉන්දියන්ට අයත් තව එක් ඉන්දියකි. නමුදු මෙනෝ
විඤ්ඤාණ ධාතුව ෙසසු පංච ඉන්දියන් ෙමන් ඕලාරික ෙභෞතිකව සතර මහා භූත රූපයන්ෙගන්
නිර්මිතවූවක් ෙනොෙව්.මෙනෝවිඤ්ඤාණ ධාතුව වනාහී කිසියම් දැෙනන ස්වභාවයකි. ෙම් දැෙනන
ස්වභාවය රූපෙයහිම ගැබ්ව පවතින්නකි.ෙම් ඇතැම්හු ෙම් ලක්ෂණය වරදවා වටහා ෙගන මෙනෝ
විඤ්ඤාණ ධාතුව වනාහී එම රූපෙයහිම තවත් එක් අනන තා ලක්ෂණයක් පමණක් බව පකාශ
කිරීමට තරම් දැඩි අයුරකින් අතිධාවනකාරීවී තිෙබ්.ෙමම අදහෙසේ ව ාප්තිය නිසාම ෙභෞතිකවාදී
ආකල්ප පුරාණෙය් සිටම සාමාන ජන සමාජෙය් ව ාප්ත වී තිෙබ්. අතීන්දිය සංජානනය මඟින්
දත්ත හඳුනාගැනීෙම්දී හුෙදක් දත්තවල මානසික සැකසුෙම් ස්වරූපය වැදගත්ය.එය මානසික
හැඩතලය අනුව සකස්ෙව්.ෙමහි ජීව විද ාත්මක පැතිකඩක්ද තිෙබ්.යෙමකුෙග් මානසික හැඩතලය
සකස්වීම ෙකෙරහි ඒ පුද්ගලයාෙග් කර්ම විපාක ශක්තිය බලපානු ලැෙබ්.තමාෙග් කර්ම විපාක
ශක්තිය යම් මට්ටමක පවතින්ෙන්ද ඊට අනුරූප මානසික හැඩයක් උරුමෙකොට උපත ලැබීමට
මිනිසාට සිදුෙව්. මිනිස් ආත්ම භාවෙයහි පමණක් ෙනොව සතර අපා,දිව , බහ්ම ආදී කුමන
තලයකවුවද උපතලැබීම සිදුවනුෙය් කර්ම ශක්තිය අනුව සැකසුනු මානසික හැඩෙයහි ස්වරූපය
අනුවය.මින් ඇතැම් මට්ටම් වල උපත ලැබූ සත්වයින්ට උරුමවන අතීන්දිය පත ක්ෂෙය් ස්වභාවය
භවතලය අනුවද විවිධ ෙව්. තිරිසන් ෙයෝනි හා සතර අපාය ආදී භවවල උපත ලැබූ සත්වයන්ෙග්
මානසික හැඩය මනුෂ යන්ට වඩා ෙනොදියුණු මට්ටමක ඇත.එබැවින් මානසික හැකියාව
පහළ මට්ටමක පවතී.මානසික මට්ටම උසස් ෙහෝ පහළ යැයි තීරණය කරනුෙය් පුද්ගලෙයකුතුළ
විද මාන මානසික ගතිලක්ෂණවලඇති ධනාත්මක ෙහෝ සෘණාත්මක බව මතය.මනුෂ ආත්ම
භවෙය් විද මාන මානසික ගතිලක්ෂණවල ධනාත්මක ෙහෝ සෘණාත්මක බව ෙසසු අමනුෂ
භවවලට සාෙප්ක්ෂකව මධ ස්ථ මට්ටමක පවතී.
මනසට අරමුණු වන ධම්ම ධාතුවට අයත්වනුෙය් ෛචතසික ෙදපණ, සූක්‍ෂම රූප දහසයද
නිවනද යන සැට නවයක් කරුණු ෙව්.ෙමහි ෛචතසික ෙදපණස නම් සබ්බ චිත්ත සාධාරණ
ෛචතසික 7, පකීර්ණක ෛචතසික 6, අකුසල ෛචතසික 14, ෙසෝභන සාධාරණ ෛචතසික 19,
විරති ෛචතසික 3, අප්පමඤ්ඤා ෛචතසික 2 හා පඤ්ඤා ෛචතසික 1 යන්නයි.ෙමහි සඳහන් වූ
සබ්බ චිත්ත සාධාරණ නම් සුවිෙශේෂී ස්වභාවයක් ෙනොමැතිව සෑම සිතකම ෙයෙදන ෛචතසිකෙව්.
ෙමබඳු ෛචතසික 7 ක් පිළිබඳව අභිධර්මෙයහි සඳහන්ය.ඒවා නම් ඵස්ස,ෙව්දනා,සඤ්ඤා,ෙච්තනා
ඒකග්ගතා, ජීවිෙත්න්දිය හා මනසිකාර යන්නයි.අෙහේතුක සිත්හි හා ෙසෝභන සිත්හි කිසිදුෙවනසක්
නැතිව ෙයෙදන බැවින් පකීර්ණ ෛචතසික එනමින් හැඳින්ෙව්.ෙමබඳු ෛචතසික 6ක් ඇත.එනම්
විතක්ක, විචාර, අධිෙමොක්ඛ, විරිය, පීති හා ඡන්‍ද යන්නයි.ෙමහි විතර්කය ආය අෂ්ටාංගික මෙඟහි

2. සම්මා සංකප්පය යන නමින් හැඳින්ෙව්.සබ්බ චිත්ත සාධාරණ හා පකීර්ණක යන ෛචතසික 13 න
අන සමාන ෛචතසික නමින්ද හැඳින්ෙව්.අකුසල් සිත්වල ෙයෙදන බැවින් අකුසල ෛචතසික ඒ
නමින් හැඳින්ෙව්.අකුසල ෛචතසික 14 නම් ෙමෝහ,අහිරික,අෙනොත්තප්ප,උද්ධච්ච,ෙලෝභ,දිට්ඨි,
මාන, ෙදෝස, ඉස්සා, මච්ඡරිය, කුක්කුච්ච, ථින, මිද්ධ හා විචිකිච්ඡා යන්නයි.සිත පැහැපත් කරවීමට
උපකාරීවීම ෙසෝභන ෛචතසිකවල කාර්යභාරයයි.ෙමබඳු ෙසෝභන ෛචතසික 19කි.එනම් සද්ධා,
සති, හිරි, ඔත්තප්ප, අෙලෝභ, අෙදෝස, තතමජ්ඣත්තතා, චිත්ත ලහුතා, කායමුදුතා, චිත්ත මුදුතා,
කායකම්මඤ්ඤතා, චිත්තකම්මඤ්ඤතා, කායපාගුඤ්ඤතා, චිත්තපාගුඤ්ඤතා කායයුජ්ජුකතා හා
චිත්තුජ්ජුකතා යන්නයි.විරති ෛචතසික නම් ආර්ය මාර්ගයට පැමිණවීමට උපකාරීවන ෛචතසික
ෙව්. ෙම්වා තුනකි.එනම් සම්මා වාචා,සම්මාකම්මන්ත හා සම්මා ආජීව යන්නයි.ෙමහි අප්පමඤ්ඤා
ෛචතසික නම් අපමාණ සත්වයන් අරමුණු ෙකොට උපදවන නිසාය.එෙසේම ෙමහි එනමින් දක්වා
ඇත්ෙත් කරුණා හා මුදිතා යන ෛචතසික ෙදකයි.නමුදු ෙමත්තා කරුණා මුදිතා උෙපක්ඛා සතර
අප්පමඤ්ඤා ෙව්.ෙමත්තාව අෙදෝස නමින්ද උෙප්ක්ඛාව තතමජ්ඣත්තතාව නමින්ද ෙසෝභන සිත්
වල ෙයදී ඇති බැවින් ඉතිරි කරුණා හා මුදිතා ෙදක පමණක් ෙමහි අප්පමඤ්ඤා ෙලස දක්වා ඇති
බව වටහාගත යුතුය.එෙසේම යමක් තිලක්ෂණ අනුව දැනගන්ෙන් පඤ්ඤා ෛචතසිකය නිසාය.එම
මනසට අරමුණු වන රූපෙයහි සියුම් පදාර්ථමය ස්වභාවය සූක්ෂ්ම රූප නම්ෙව්.ෙම්වා 16කි.එනම්
ආෙපෝ ධාතුව, ස්තී පුරුෂ භාව රූප 2, හෘදය වස්තු රූපය, ජීවිෙත්න්‍දිය රූපය, ආහාර රූපය, ආකාශ
රූපය, කාවිඤ්ඤත්ති හා වචී විඤ්ඤත්ති රූප 2, ලහුතා,මුදුතා හා කම්මඤ්ඤතා යන විකාර රූප 3
හා උපචය, සන්තති, ජරතා හා අනිච්චතා යන ලක්ෂණ රූප 4 යි.එෙමන්ම නිවනද මනසට අරමුණු
වන බව ෙමහිදී පිළිෙගන තිෙබ්.අභිධර්මෙය්දී මනසට අරමුණුවන ධම්ම ෙකොටස පිළිබඳ සුක්ෂතම
විගහයක් සිදුකරනුෙය් අර්ථ ගැන්වීෙම් පහසුව තකාය.ෙමහිදී පැහැදිලි වන ෙදයක් නම් මානසිකවූ
අරමුණු ෙමන්ම ෙභෞතික පදාර්ථවල සියුම් අවස්ථාද මනසට අරමුණු වන බවයි.ෙමහි සඳහන් වන
ෙභෞතික පදාර්ථ නම් රූපෙයහිම පවත්නා වූ සියුම් ස්වභාවයන් ෙලස විගහ කළහැකිය.එෙසේම කිසි
විෙටක සිතට අරමුණු කළ ෙනොහැකි යැයි ඇතැම් සම්පදායන් විසින් සලකන ලද නිර්වාණ ධාතුවද
ෙමහි සඳහන් ධම්ම අරමුණුවලට ෙගෝචරවන බව වටහාගත හැකිය.
සිත යනු ෙභෞතික පදාර්ථවලම පවත්නා සුවිෙශේෂී වූ දැනීෙම් ස්වභාවයක් ෙලස සැලකූවිටද
මනස ෙභෞතික පදාර්ථවලින් ස්වායක්ත වූ අනන ලක්ෂණ සහිත ස්වභාවයක්ය යන්න පැහැදිලිව
වටහා ගත හැකිය.රූපය හා නාමය යනුෙවන් විෙභ්දිතවූ අවස්ථා ෙදකක් යටතට සිත හා ෙභෞතික
පදාර්ථ ෙවන්කර දැක්වීෙම් අරුතද ඒ ෙදක එකක් ෙසේ ෙනොසලකා ෙදකක් වශෙයන් සැලකීමයි.
මනස ඉන්දියක් ෙසේ බුදුදහෙම් හැඳින්වුවද ෙභෞතිකවාදී දැනුම් පද්ධතිවල එෙසේ ෙනොහැඳින්ෙවන
ඇතැම් අවස්ථාද තිෙබ්.ඒ දැනුම් පද්ධතිවල අරමුණු ලබාගත හැකි ෙදොරටු ෙසේ දක්වා ඇත්ෙත් පංච
ඉන්දියන්ට අයත් ෙසේ සැලෙකන ඇස,කණ,නාසය,දිව හා සම මඟින් පමණි.සිත ෙමම පංච ඉන්දිය
හටගැනීම ෙහේතුවූ ෙභෞතික පදාර්ථවලම එක්තරා සියුම් ස්වභාවයක් ෙසේ ෙමබඳු දැනුම් පද්ධතිවල
සඳහන්ය.ඔවුන්ට අනුව සාමාන පියවි මානව ඉන්දියන්ට අරමුණු වන පංච ඉන්දිය සංජානනෙය්
සංඥා දත්ත ෙමොළෙයහි තැන්පත් වීෙම්දී සැකෙසන ව හ රටා අතර ඇති සබඳතා තාර්කික අයුරින්
හඳුනාගැනීෙම් වපසරියතුළ සිත නැමැති ඉන්දිෙය් පූර්ණ කියාකාරීත්වය සීමාවී පවතී.සිත නැමැති
පස්තුතය අර්ථකථනය කරන ආකාරය හා එහි කියාකාරීත්වය වටහාගනු ලබන ආකාරය අතර ෙම්
විවිධ අර්ථසැපයුම් එයට සමගාමී සංජානන මට්ටම් දක්වා අනුපිළිෙවලින් ෙදෝලනය ෙවමින් තිෙබ්.
ෙසසු පංච ඉන්දියන්හි සංජානන කියාකාරීත්වෙය් සියළු හැඩතල පිටතින් නිරීක්ෂණය කළහැකිය.
නමුදු මනෙසේ සංජානන කියාකාරීත්වය එෙලස පිටතින් නිරීක්ෂණය කළ ෙනොහැකිය.ෙම් ෙහේතුව
නිසා මනෙසේ සංජානන කියාකාරීත්වය පිළිබඳ අතිවිශාල පමාණයක් ගූඪ මතවාද ෙගොඩනැඟී ඇත.
ෙමබඳු ගූඪ මතවාද නිසාම මනෙසේ සංජානන කියාකාරීත්වය පිළිබඳ සාමාන සමාජෙය් ව ාප්තවී
ඇති ෙතොරතුරු ෙබොෙහොමයක් අන්ධ, මිථ ා හා ගූඪ විශ්වාස මතම පදනම්වී ෙගොඩනැඟී ඇති බවක්
ද නිරීක්ෂණය කළ හැකිය.සිෙත් කියාකාරීත්වය දැනගැනීමට අසීරු වුවද,එය මැනීමට දුෂ්කර වුවද
මෙනෝ සංජානන කියාකාරීත්වයක් නැතිබව ඔප්පුකිරීම සඳහා එය සාධකයක් කරගත ෙනොහැකිය.
මනස පවතින බව හා එහි කියාකාරීත්වය අපට දැෙනන බව සැබෑ නමුත් එය බාහිර උපකරණවල

3. ආධාරෙයන් තහවුරුකර ෙපන්විය ෙනොහැකිය.එම ලක්ෂණය මෙනෝ සංජානනෙයහි පවතින එක්
අනන තා හැඩතලයකි.සිත පවතින බව හා එහි කියාකාරීත්වය අපට දැනගත හැක්ෙක් එහි කියාව
අපට දැෙනන නිසාය.නැතෙහොත් සිත නිසා ඇතිවන වැටහීම් හා දැනීම් ලක්ෂණ මාර්ගෙයන් සජීවී
ෙතොරතුරු උකහාගත හැකිවීම නිසාය.නමුදු එය ඔප්පු කර දැක්විය ෙනොහැකිය.මන්ද සංෙව්දී බවට
උරුම දැනීම් ලක්ෂණ ෙභෞතික උපකරණවල මිණුම්දඩුවලට හසුනාවන බැවිනි.නමුදු එම ෙභෞතික
උපකරණවලට ෙමොළෙය් විද ත් තරංග ෙහෝ හෘද ස්පන්දය හසුකර ගතහැකිය.සිත යනුෙවන් දැක්
ෙවනුෙය් ෙමොළෙය් විද ත් තරංග කියාකාරීත්වය ෙහෝ හෘද ස්පන්දනය ෙහෝ ෙනොෙව්.එයින් බාහිර
වූ යමක්ද ෙනොෙව්.සිත ඇතිබව හා එහි කියාකාරීත්වයක් ඇති බව ෙභෞතික උපකරණ ආධාරෙයන්
මැන දැනගත හැකි ෙභෞතික පැතිකඩ (Physical Profile) වනාහී ෙමොළෙය් විද ත් කියාකාරීත්වය
හා හෘද ස්පන්දයයි. යෙමකු මිය ගියබව ෙහෝ ජීවත්ව සිටිනබව ෙහෝ දැනගැනීම සඳහා ෛවද
විද ා ක්ෙෂේතෙය්දී එහි ෙභෞතික පැතිකඩ නිරතුරුව භාවිතා ෙව්.නමුදු දියුණු යැයි සම්මතවූ නූතන
ෛවද විද ාත්මක උපකරණ භාවිතාකර වුවද සිත හා එහි කියාකාරීත්වය සර්ව සම්පූර්ණෙයන්
අවෙබෝධකරගත ෙනොහැකිය.මින් පැහැදිලිවනුෙය් සිෙත් කියාවන් පවතිනබව සැබෑ නමුදු එය
වටහාගැනීමට ෙභෞතික මිණුමකින් ඔබ්බටවූ යාම අවශ බවයි. ෙමබඳු අවශ තාවයන් නිසා අද
ෙලෝකෙය් පාර ෙභෞතික විද ා ෙක්‍ෂේතය (Para physical Science)ෙබෙහවින් සංවර්ධනය වී තිෙබ්.
පාරෙභෞතික ෙක්‍ෂේතයට අයත්වනුෙය් ෙභෞතික මිණුම් දඬුවලින් මැනගත ෙනොහැකි විෂය
ෙක්‍ෂේතයන් ගෙව්ෂණය කිරීමයි.ඒ අනුව සිත හා එහි කියාකාරීත්වයද පාරෙභෞතික විෂය ෙක්‍ෂේතයට
අයත් ෙලස සැලෙක්.මෙනෝවිද ාව අයත්වනුෙය්ද ෙමහි සඳහන් පාර ෙභෞතික විෂය ෙක්‍ෂේතයටය.
ෙම් අනුව මිනිස් මනස පිළිබඳ පර්ෙය්ෂණ සිදුකිරීම හා නිරතුරු එහි පවර්ධනය ෙකෙරහි
කටයුතු කිරීම මෙනෝ විද ා විෂය ෙක්‍ෂේතයට පැවරී ඇති එක් වගකීමක් බව අවධාරණය කළහැකිය.
ෙබොෙහෝවිට අද නූතන ෙලෝකෙය් බටහිර රටවල විශ්වවිද ාලවල හා උසස් පර්ෙය්ෂණායතනවල
අධි මෙනෝවිද ා විෂය ෙක්‍ෂේතයට අයත් පර්ෙය්ෂණ විවිධ මට්ටමින් සිදුවනබව දැකගත හැකිය.එම
පර්ෙය්ෂණ පතිඵල නූතන ජනසන්නිෙව්දන මාධ අතර ජනපියත්වෙයහිලා ගැෙනන අන්තර්ජාල
වැනි විද ත් මාධ මඟින් දැකගත හැකිය.ෙනොදියුණු රටවල ජන සංස්කෘතිවල ආගමික අභිචාරවිධි
තුළ පමණක් අර්ථකථනය කරදැක්වූ මිනිස් මනස නවීන පර්ෙය්ෂණාගාර විෂය ෙක්‍ෂේතයක් දක්වා
සංවර්ධනයවීම නිසා එය හුෙදක් ආගමික පැතිකඩින් බැහැරව පර්ෙය්ෂණායත්මක ෙසේ අධ යනය
කළහැකි පස්තුතයක් බවට පත්විය.එය අධිමෙනෝවිද ා ෙක්‍ෂේතෙයහි සුවිෙශේෂී දියුණුව උෙදස සිදුවූ
ෙදයක් ෙලසද සැලකිය හැකිය.මන්ද ආගමික වපසරියතුළ පමණක් ෙකොටුවී පැවතීම එබඳු විෂය
ෙක්‍ෂේතයකට ගූඪ, මිථ ා හා පවාද එක්වී එය අසත ය ෙදසට තල්ලුවීයෑමට ෙබෙහවින් ඉඩකඩ තිබූ
බැවිනි.හුෙදක් මිනිස් මනස පිළිබඳ ගෙව්ෂණය මුලින්ම අරඹන ලද්ෙද් ආගමික සංස්ථා ඇසුෙරහිදී
බව අමතක ෙනොකළහැකි කරුණකි.නමුදු ෙලෝකෙය් ආගම් ඉතා විශාල පමාණයක් ඇත.එබඳු වූ
එක් ආගමකට පවා ඉතා විශාල පමාණයක් ආගමික සම්පදායන් ෙගොඩනැඟී තිෙබ්.නිදසුනක් ෙලස
කෙතෝලික දහම හා බුදුදහම සලකා බැලිය හැකිය.කිස්තුස් වහන්ෙසේ විසින් ෙදසූ දහම එකක් වුවද
අනුගාමික පිරිස් එය අර්ථකථනය කරෙගන ඇති ආකාර විශාල පමාණයක් තිෙබ්.ෙම් ෙහේතුව නිසා
කෙතෝලික ආගෙම් විවිධ සම්පදාය රාශියක් බිහිවී තිෙබ්.ඒ අතර සාම්පදායික හා නූතන මතවාද
යන විවිධ පාර්ශවද දක්නට ලැෙබ්.බුදුදහමද මීට සමාන අයුරින් විවිධ සම්පදාය රාශියකට ෙගොනුවී
තිෙබ්.ෙමහි පධාන පාර්ශව ෙදක ෙථේරවාද හා මහායාන යන්නයි.ෙම් පධාන පාර්ශව ෙදකද තවත්
අනුකුඩා සම්පදායය වලට ෙගොනුවී තිෙබ්.ෙම් සියළු කරුණුවලට පධානතම ෙහේතුව බුද්ධ වචනය
අර්ථකථනයකිරීෙම්දී ඇතිවූ විවිධත්වයයි.ෙලෝකෙය් විද්යමාන සෑම ආගමික සම්පදායකම ෙමකී
ලක්ෂණ අඩුවැඩි ෙලස දක්නට ලැෙබ්.ඒ සෑම සම්පදායකම දක්වා ඇත්ෙත් සිය සම්පදායය
පමණක්ම නිවැරදිබවත් ෙසසු සම්පදායන් අසත ය බවත්ය.ෙම් නිසා කිසියම් ආගමික සම්පදායක්
මඟින් ඉගැන්ෙවන පතිපත්ති පාෙයෝගිකව තමන් විසින්ම අත්හදා බලා ඉතා නිවැරදි ෙලස කුමක්
සත අසත දැයි වටහාෙගන මිස අනුන් පවසන වදන් ෙකෙරහි විශ්වාසය තබා පමණක් එය
නිවැරදි යැයි පිළිෙගන කටයුතු කිරීෙම් ඇති ෙදෝෂ සහිතබව මනාව ෙපනීයයි.ෙමබඳු ෙහේතු නිසා
මිනිස් මනස අධ යනය කිරීෙම් වගකීම් මුළුමනින්ම එක්තරා ආගමික සම්පදායකට පැවරීෙම් ඇති

4. අගතිගාමී ස්වරූපය ෙමහිදී මැනවින් පකට ෙව්.ෙම් නිසා නූතන ෙලෝකෙයහි අධිමෙනෝවිද ා විෂය
පිළිබඳව අධ යන හා පර්ෙය්ෂණ කටයුතු සිදුවනුෙය් එය ආගමික වටපිටාවකින් විනිර්මුක්තෙකොට
බව දැකගත හැකිය.බුදුදහෙම් පැරණිම ස්වරූපය තවමත් අන්තර්ගතව ඇත්ෙත් ෙථේරවාද සම්පදාය
තුළබව ෙපරඅපර ෙදදිගම ෙම් පිළිබඳ ශාස්තීය අධ යන හා පර්ෙය්ෂණ සිදුකළ විද්වතුන්ෙග් ෙපොදු
නිගමනය වී තිෙබ්.ෙම් අතරිනුත් ලක්දිව මහාවිහාරීය සම්පදාය ඇසුෙර් සුරැකී පැවතුණු පාලිභාෂා
මාධ ෙයන් පැවති බුදුදහම වඩාත් මුල්බුදුදහෙම් ස්වරූපෙයන් සුරැකී ඇතිබව ඒ විද්වතුන්ෙග් ෙපොදු
ආකල්පයයි.පාලි භාෂා මාධ ෙයන්ම පවත්වාගැනීමට ස්ථවිර භික්ෂූන්වහන්ෙසේලා වෑයම්කිරීමත්,
අට්ඨකථා,ටීකා,ටිප්පණි වැනි ගන්ථ සම්පාදනෙයන් මුල්බුදුසමෙය් ෙපෞරාණිය හැඩය ආරක්ෂාකර
ගැනීමට වෑයම් කිරීමත් නිසා වර්තමානෙය් විද මාන නිවැරදි බුද්ධවචනෙය් ස්වරූපය පාලිතිපිටක
දහම බව පිළිගත හැකිය.බුදුදහෙම් අන දාර්ශනික සම්පදායන්ට වඩා පාලි තිපිටකය ගුරුෙකොට
ගත් ෙථේරවාදී සම්පදාය ෙම් ෙහේතුව නිසා මුලික බුද්ධ වචනයට ආසන්න බැවින් වැඩිය.මානසික
පක්ෂය පිළිබඳව මුල් බුද්ධ වචනයට අනුකූලව විගහකිරීෙම්දී පාලි තිපිටකය ගුරුෙකොට ගැනීමටම
යුහුසුළුවීම මඟින් බුද්ධ වචනය අත්තෙනෝමතික මතවාදවලින් විකෘතිවීම වළක්වා ගත හැකිය.
අධි මානසික ෙක්‍ෂේතයට (Para Psychology) අයත් අතීන්‍දීය සංජානනය මඟින් ෙසසු පංච
ඉන්‍දියන් මඟින් උකහාගන්නා ෙතොරතුරුවලට වඩා විශාල පමාණයක ෙතොරතුරු ලබාගත හැකිය.
ෙසසු පංච ඉන්‍දියන් මඟින් ෙතොරතුරු ලබාගැනීෙම්දී ඊට බලපාන විවිධවූ සීමා අතීන්‍දීය සංජානනය
මඟින් ෙතොරතුරු ලබාගැනීෙම්දී බලෙනොපාන බව පැහැදිලිව දැකගත හැකිය.ෙමවැනි ලක්ෂණයන්
අතීන්‍දීය සංජානනෙය් පවතින සුවිෙශේෂීතා ෙලස සැලකිය හැකිය.නිදසුනක් වශෙයන් සැලකීෙම්දී
ෙභෞතික ඇස මඟින් දෘෂ සංජානනය සිදුවීම ගත හැකිය.එහිදී ඇස මඟින් සිදුවන දෘෂ සංජානන
කෘත යට විවිධ සීමා තිෙබ්.ෙභෞතික ඇසට ෙපනීම ලබාගැනීෙම්දී විවිධ සීමාවලට යටත්වීමට සිදු
ෙව්.සාමාන පියවි මිනිස් ඇසකට ෙපෙනන ෙද්වල සීමාවක් තිෙබ්.එෙසේම ෙපෙනන දුරපමාණයට
අනුවද සීමා සහිතබවක් ඇත.බිත්ති,පාකාර වැනි ස්වභාවික බාධාවන් නිසා ෙපනීමට බාධා ඇතිෙව්.
එෙසේම කාලය (Time) යන සිව්වැනි මානෙයන්ද (Fourth Measurement) ෙපනීම සීමාවී තිෙබ්.
කාලය මානයක් ෙලස සලකනුෙය් අතීතය, වර්තමානය හා අනාගතය යන කාලතයට එය සීමාවන
බැවිනි.යෙමකුට වර්තමාන කාලෙය් පවතින ෙපනීම සීමාසහිතව දැකගත හැකිවුවද අතීතෙය් තිබූ
ෙහෝ වර්තමානෙය් ඇතිවීමට ඉඩඇති ෙපනීම් වර්තමානයතුළ දැකගැනීමට ෙනොහැකිය.ඒ ඔහුෙග්
ෙපනීමට කාලය යන මානෙයන් එල්ලවන ස්වභාවික බාධාවට ඇස යන ෙභෞතික ඉන්දිය යටත්ව
පවතින බැවිනි.ෙම් බාධා අතීන්‍දිය සංජානනය තුළ දැකගත ෙනොහැකිය.නැතෙහොත් ෙභෞතික ඇසට
වඩා අඩුෙවන් ස්වභාවික බාධා අතීන්‍දිය සංජානනෙයහිදී කියාත්මකෙව්.අතීන්‍දීය සංජානනයට ඇති
වන ෙමබඳු බාධාවන් පවා හටගැෙනනුෙය් පුද්ගල ෙභ්දෙයහි පවතින විෂමතාව නිසා මිස අතීන්‍දීය
සංජානනෙය් පවතින අඩුපාඩුවක් නිසා ෙනොවන බව දැනගැනීම වැදගත්ය.පුද්ගලෙයකුෙග් පියවි
ෙදෙනතට උරුමවූ ස්වභාවික අනන තා ලක්ෂණ අතීන්‍දීය සංජානනයටද අදාළව කියාත්මක වන
බව සැලකිය යුතුය.ෙම් අනුව ජාති අන්ධ අෙයකුට දෘෂ අතීන්‍දීය සංජානනය ලබාගත ෙනොහැකිය.
අතීන්‍දීය සංජානනය උපදවා ගැනීෙම්දී ඊට ජීව විද ාත්මක අනුබලයක්ද ලැබිය යුතු බව ෙම් අනුව
පැහැදිලිය.ෙම් ජීවවිද ා අනුබලය නැතිවුවෙහොත් ෙකතරම් වෑයම් කළද අතීන්‍දීය සංජානන ශක්තිය
උපදවාගත ෙනොහැකිය.ෙකෙනකු උපතලැබීෙම්දී ෙමොළෙය් ෙපනීමට ෙහෝ ඇසීමට ෙහෝ රසවිඳීමට
ෙහෝ ආඝාණ දැනීමට ෙහෝ ස්පර්ශ දැනීමට ෙහෝ මානසික අරමුණු දැනගැනීමට අදාළ පෙද්ශ නිසි
ෙලස වර්ධනය වියහැකි ශක තාවයක් පැවතීම අත වශ ය.තිෙහේතුක පටිසන්ධිය නමින් බුදුදහෙම්
හැඳින්ෙවනුෙය් ෙමකී ජීවවිද ාත්මක ශක තාවය සහිතව සිදුවන උපතයි.මීට ෙපර සසෙර් සිදුකළ
පින්බලය පැවතිය යුතුය.එෙසේම සසෙර්දී අතීන්‍දීය සංජානනය උපදවා මැනවින් පුරුදු පුහුණු කර
තිබීමද වර්තමාන භවෙය් එකී ශක්තිය යළි පුබුදුවා ගැනීමට ෙනොමඳ පිටිවහලක්ද ෙව්.මිනිස් ආත්ම
භාවය ලැබීෙම්දී ද්විෙහේතුක කුශල ශක්තියක් ලබාඇති පුද්ගලයින්ෙග් මානසික ශක්තිය හා ඉන්‍දීය
ශක්තිය තිෙහේතුක කුශල ශක්තියකින් උපතලැබූවන්ෙග් මානසික ශක්තිය හා ඉන්‍දීය ශක්තිය තරම්
පබල නැත.ෙම් ෙහේතුව නිසා එබඳු ද්විෙහේතුක පුද්ගලයින්ට අතීන්‍දීය සංජානන ශක්තිය උපදවාගත
ෙනොහැකිය.ඔවුන්ට ලබාගත හැකි මානසික ශක්තිය එක්තරා සීමාසහිත බවකින් ෙමපිටට යාහැකිද

5. ෙනොෙව්.ෙම් නිසා තිෙහේතුක උත්කෘෂ්ට කුශල ශක්තියක් ලැබූවන්ට විනා ෙසසු අයට ධ ාන මාර්ග
ඵල ආදිය උපදවාගත ෙනොහැකි යැයි ෙපොදු පිලිගැනීමක් තිෙබ්.මන්ද ධ ාන මාර්ගඵල වනාහී එක්
ආකාරයක අතීන්‍දීය සංජානන හැකියාවක් වන බැවිනි.එබඳු ෙද් උපදවා ගැනීමට සසර කරන ලද්දා
වූ පුණ ශක්තිය හා අතීන්‍දීය සංජානන හැකියාව වර්ධනයකර ලැබූ තදබල පුහුණුවක් තිබිය යුතුය.
තිෙහේතුක පටිසන්‍ධියකින් උපත ලැබූ පුද්ගලෙයකු අතීන්‍දීය සංජානන හැකියාව ලබා දෘෂ
හැකියාවට අදාළ මානසික ශක්තිය ෙගොඩනඟා ගතෙහොත් ඔහුට බිත්ති,පාකාර ආදිෙයන් ආවරණය
වී ඇති සාමාන මිනිස් පියවි ෙදෙනකට ෙගෝචර ෙනොවන සියළු ෙද් දැකීෙම් හැකියාව ඇතිෙව්.එහි
දී සාමාන පියවි මිනිස් ෙදෙනතට යමක් දර්ශනයවනුෙය් ඒ වස්තුෙව් ගැටී පරාවර්තිතවූ ආෙලෝක
කිරණ යළි ඇෙසේ කාචයතුළින් දෘෂ්ටි විතානය මත පතිතෙව්.ෙමය ඇතිවනුෙය් සත පතිබිම්බයට
අදාළ යටිකුරු පතිබිම්බයක් ෙලසටය.ඇෙසේ කාචය තුළින් ෙපරී ඇස තුළට ගමන්කරන ආෙලෝක
කිරණ ඇෙසේ පිටුපස ෙකොටෙසේ තිරය මත යටිකුරු පතිබිම්බයක් සාදයි.ෙම් ෙකොටස හා ෙමොළෙයහි
ෙපනීමට අදාළ ෙකොටස සමඟ අතිවිශාල ස්නායු පමාණයකින් සමන්විත ස්නායුරැහැනක් සම්බන්ධ
ෙව්.ෙමය පධාන දෘෂ්ටි ස්නායුව සමඟ ෙමොළෙය් දෘෂ සංජානනට සම්බන්ධ පෙද්ශය ෙකෙර්.එහිදී
ඇසට ලැෙබන සැබෑ පතිබිම්බවලට සමාන යටිකුරු පතිබිම්බ යළි ආපසු කියවීමකට ලක්ෙකෙර්.
දෘෂ්ටි ස්නායුව තුළින් ගමන්ගන්නා දෘෂ සංඥා ෙමොළෙය් අදාළ පෙද්ශකරා ළඟාවීෙමන් පසු එම
සංඥාවන්හි ගැබ්ව ඇති ෙපනීමට අදාළ සංඥා ෙමොළය විසින් පරිවර්තනයකර දකින වස්තුව කුමක්
දැයි වටහාගැනීමට සමත්ෙව්.ෙම් වටහාගැනීමට අතීන්‍දීය සංජානනය සම්බන්ධෙව්.සැබවින්ම ෙමහි
දී අතීන්‍දීය සංජානනය සම්බන්ධවනුෙය් අභ න්තර මධ ෙමොළෙය් සෘජු කියාකාරීවය සමඟද එෙසේ
නැති නම් ෙමොළෙයහි දෘෂ සංජානනයට සම්බන්ධ ෙකොටස සමඟදැයි මෙනෝවිද ාඥයින් අතර
දැනට දිගු කලක පටන් කතිකාවතක් ඇතිව තිෙබ්.එෙහත් ෙම් දක්වා ඊට නිශ්චිත විසඳුමක් ෙසොයා
ගැනීමට ඔවුන් අෙපොෙහොසත්ව සිටිනබව ෙහළිෙව්.යම් ෙහයකින් දෘෂ අතීන්‍ද්රීය සංජානනය
සමඟ සම්බන්ධවනුෙය් අභ න්තර මධ ෙමොළය නම් ජීවවිද ාත්මක ලබන ෙපනීෙම් හැකියාව
තිබිෙම් ඇති වැදගත්කමක් ඊට ෙනොතිබිය යුතුය.නමුදු සැබෑ තත්වය නම් යෙමකුට දෘෂ අතීන්‍දිය
සංජානන හැකියාව ලැබීමට ජීවවිද ාත්මක ෙපනීම තිබීම අත වශ සාධකයක් බවයි.ෙම් ෙහේතුව
නිසා මීට සම්බන්ධවනුෙය් අභ න්තර මධ ෙමොළ ව හෙය් කියාකාරීත්වය ෙනොව ෙමොළෙය්
ෙපනීමට අදාළ ෙකොටසබව තවත් විද ාත්මක පිලිගැනීමකි.ෙමොළෙය් ෙපනීමට අදාළ ෙකොටස
දෘෂ අතීන්‍දිය සංජානනය සමඟ සම්බන්ධ වන්ෙන් නම් ෙභෞතික ඇසට අදාළවන විවිධ සීමාකාරී
සාධක ඊටද අදාළවියයුතුය. නමුදු පුද්ගල හැකියා අනුව විද මාන විවිධත්වය මිස දෘෂ අතීන්‍දීය
සංජානනෙයහි එබඳු සීමාසහිත ස්වභාවයක් දක්නට නැත.ෙම් ෙහේතු නිසා සැබවින්ම දෘෂ අතීන්‍දීය
සංජානන සමඟ සම්බන්ධතාව දක්වනුෙය් අභ න්තර මධ ෙමොළයද,නැතෙහොත් ෙමොළෙය් දෘෂ
සංජානනයට අදාළ ෙකොටසද, එෙසේත් නැතෙහොත් ෙභෞතික ඇස පමණක්මදැයි තරමක
ගැටළුවකට අපට මුහුණපාන්නට සිදුෙව්. ෙම් ගැටළුව දෘෂ අතීන්‍දීය සංජානන සම්බන්ධෙයන්
පමණක්ම ෙනොව ශවණ,මනන ආදී වශෙයන් සෑම අතීන්‍දීය සංජානනකටම පාෙහේ ෙපොදුෙව් අදාළ
වන කරුණකි.
ෙමබඳු අතීන්දීය සංජානන වර්ග පහක් පිළිබඳව පංච අභිඥා නමින් බුදුදහෙම් දක්වා තිෙබ්.
එනම් ඉද්ධිවිධ ඥානය,දිබ්බෙසෝත ඥානය,පරචිත්තවිජානන ඥානය,පුබ්ෙබ්නිවාසානුස්සති ඥානය
හා දිබ්බචක්ඛු ඥානය එම අභිඥා වර්ග පහයි.ෙමකී අභිඥා ලැබීමට ෙලෞකික ධ ාන ඉපිදවියයුතුය.
අභිඥා ලබාගැනීමට කැමති පුද්ගලයා විසින් ඊට නියමිත අවශ තා සම්පූර්ණ කළයුතුය.ඔහු විසින්
පඨවි,ආෙපෝ,ෙත්ෙජෝ හා වාෙයෝ යන භූත කසිණ සතෙරහි හා නීල,පීත,ෙලෝහිත හා අවදාත යනාදී
වූ වර්ණ කසිණ සතෙරහි යන අටවැදෑරුම් කසිණවල ෙවන් ෙවන්ව අෂ්ට සමාපත්ති ඉපිදවියයුතුය.
ෙමහි සඳහන් අෂ්ට සමාපත්ති නම් පඨම,දුතිය,තතිය,චතුත්‍ථි නැමැති රූපාවචර ධ ාන සතර සමඟ
ආකාසනඤ්චායතන, විඤ්ඤාණඤ්චායතන, ආකිඤ්චඤ්ඤායතන, ෙනවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතන
යන අරූපාවචර ධ ාන සතරයි.ෙමෙසේ උපදවාගත් අෂ්ට සමාපත්ති ධ ාන ශක්තියවුවද ෙමහි පහත
සඳහන් කමෙව්දය භාවිතෙයන් ෙනොෙසල්වන පරිදි සවිමත්කරගත යුතුබව දක්වා තිෙබ්.එනම් ෙම්

6. ෙලෞකික ධ ාන ශක්තිය දැඩි වැරවෑයෙමන් කමානූකූල අයුරින් ගුරු ඇසුර නිසි පරිදි ලබාගනිමින්
විෙව්කීව විවිධ ආකාරවලින් පුහුණු කරගත යුතුබව දක්වා තිෙබ්.ෙමහි සඳහන්වන කසිණානුෙලෝම
යන කමෙව්දෙය්දී මුල සිට අග දක්වා කසිණ පිළිෙවලින් ධ ාන උපදවා ඉන් අනතුරුව ෙත්ෙජෝ
කසිණෙය් ෙම් අයුරින් අට කසිණෙය්ම සිය දහස් වාරයක් ධ ානයට සමවදිනු ලැෙබ්. කසිණ
පටිෙලෝම නමැති කමෙව්දෙයහිදී ඉහත කමෙයහි විෙලෝමය සිදුෙකෙර්.එනම් අග සිට මුල දක්වා
කසිණ පිළිෙවලින් ධ ානයට සමවැදීමයි.පළමුෙවන්ම ඕදාත කසිණෙය්, ෙදවනුව ෙලෝහිත
කසිණෙය්, ෙතවනුව පීත කසිණෙය් සිව්ෙවනුව ඕදාත කසිණෙය් ආදී වශෙයන් අනුපිළිෙවලින් අග
සිට මුල ෙතක් සිය දහස් වාරයක් ධ ානයට සමවැදීම ෙව්. කසිණානු -ෙලෝමපටිෙලෝම නම් කම
ෙව්දෙය්දී මුල සිට අග දක්වා කසිණ පිළිෙවලින් ධ ාන උපදවා යළිත් අනුපිළිෙවලින් අග සිට මුල
ෙතක් සිය දහස් වාරයක්එෙසේම කසිණ පිළිෙවලින් ධ ාන ඉපිදවීමයි.ඣානානුෙලෝම නම් කම
ෙව්දෙය්දී පථම ධ ානෙය් සිට ධ ාන අනුපිළිෙවලින් ෙනවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනය දක්වා සම
වැදීමයි.ඣාන පටිෙලෝම නම් ෙනවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනෙය් සිට පථම ධ ානය දක්වා අනු
පිළිෙවලින් සමවැදීමයි.ඣානානුෙලෝමපටිෙලෝම නම් ධ ාන අනුපිළිෙවලින්මුල සිට අග දක්වාද
යළි අග සිට මුල දක්වාද සමවැදීමයි.ඣානුක්කන්තික නම් ධ ාන එකක් හැර එකකට සමවැදීමයි.
පඨවි කසිණෙය් පථම ධ ානයට සමවැද යළි එහිම තෘතිය ධ ානයට සමවැද එය අත්හැරදමා යළිඳු
ආකාසානඤ්චායතනයටද ඉන් අනතුරුව ආකිඤ්චඤ්ඤායතනයටද සමවැදීමයි.අෙපෝ කසිණාදී
ෙසසු කසිණවලද ෙමෙසේම ධ ානයට සමවැදීමයි.කසිණුක්කන්තික නම් කසිණ එකක් හැර එකක්
යනාදී වශෙයන් සමවැදීමයි.පඨවි කසිණෙයහි පථම ධ ානයට සමවැද යළිත් ෙත්ෙජෝ
කසිණෙයහිද යළි නීල කසිණෙයහි පථම ධ ානයට ෙම් අයුරින්ම සමවැදීමයි.ද්විතීය ධ ානෙයහිද
ෙම් ෙලසම සමවදිනු ලැෙබ්.ඣානකසිණුක්කන්තිකනම් ධ ාන හා කසිණ ෙදෙකොටසම එකක්
හැර එකකට සමවැදීමයි.පඨවි කසිණෙයහි පථම ධ ානයට සමවැද යළි ෙත්ෙජෝ කසිණෙයහි
තෘතීය ධ ානයට සමවැදීම ආදී වශෙයනි.අඞ්ගසඞ්කන්තික නම් අඞ්ග පිළිෙවලින් සමවැදීමයි.
පඨවි කසිණෙය් පථම ධ ානයට සමවැද එහිම ද්විතීය ධ ානාදියටද සමවැදීමයි. ආරම්මණ
සඞ්කන්තික නම් ආරම්මණ පිළිෙවලින් සමවැදීමය.ෙම් අනුව පඨවි කසිණෙය් පථම ධ ානයටද
සමවැද ආෙපෝ කසිණාදිෙය්ද පථම ධ ානයට සමවැදීමයි.ෙසසු ධ ානවලද ෙමය අනුගමනය
ෙකෙර්.අඞ්ගාරම්මණසඞ්කන්තික නම් අඞ්ග අරමුණු ෙදකම ඒකාන්තරික වශෙයන් සමවැදීමය.
පඨවි කසිණෙය් පථම ධ ානයට සමවැද ආෙපෝ කසිණෙය් ද්විතීය ධ ානයටද ෙත්ෙජෝ කසිණෙය්
තෘතීය ධ ානයටද සමවැදීමයි. ෙසසු ධ ානවලද ෙම් කමයම භාවිතාෙව්.අඞ්ගවවත්‍ථාපන නම්
පථම ධ ානය පංචාංගිකය යනාදී වශෙයන් අංගමාත ෙමෙනහි කිරීමයි.ආරම්මණවවත්‍ථාපන නම්
ෙමය පඨවි කසිණය, ෙමය ආෙපෝ කසිණය යනාදී වශෙයන් ආරම්මණ මාත ව වස්ථා කිරීමයි.
කසිණ අරමුණු ෙකොට උපදවාගන්නා ධ ාන හා කසිණ ෙමෙසේ මනාව පගුණ කරනුෙය් එහි සිත
මෘදු හා කර්මණ ෙලස තබාගැනීමටය.ෙමෙසේ කසිණ හා ධ ාන මනාව පගුණෙකොට මිස
නැතිනම් ෙකෙසේවත් සෘද්ධි ලැබිය ෙනොහැකිය.
අධිට්ඨාන සෘද්ධි, විකුබ්බන සෘද්ධි, මෙනෝමය සෘද්ධි, ඤාණවිප්ඵාර සෘද්ධි, සමාධිවිප්ඵාර
සෘද්ධි, අරිය සෘද්ධි, කම්මවිපාකජ සෘද්ධි, පුණ වත් සෘද්ධි, විජ්ජාමය සෘද්ධි හා පෙයෝග සෘද්ධි ෙසේ
සෘද්ධි දහයක් පිළිබඳ බුදුහෙම් සඳහන්ය.ෙමහි අධිෂ්ඨාන ෙසේ ඇතිවන සෘද්ධි අධිට්ඨාන සෘද්ධියයි.
තමා ෙදෙදෙනකු තිෙදෙදකු සියෙදෙනකු දහසක් ෙව්වායි ඉටාගත් විට එෙසේම සිදුෙව්.සිය පකෘතිවූ
සිරුර හැර ෙවනත් ස්වරූපයකින් ෙපනී සිටීම විකුබ්බන සෘද්ධියයි.සිය බාහිර ෙපනුම සෙතකු ෙහෝ
ෙවනත් ස්වරූපයකට පරිවර්තනය කිරීම මින් සිදුෙව්.සිය සිරුරතුළ ෙවනත් මෙනෝමය සිරුර මවා
ෙපන්වීම මෙනෝමය සෘද්ධියයි.ෙමය සිදුකිරීෙම්දී සිය සිරුර සිදුරක් ෙව්වා යැයි ඉටා එහි ෙවනත්
සිරුරක් මවා සිය සිරුෙරන් මැවූ සිරුර පිටතට ඇද දැක්වීම ෙමහිදී සිදුෙව්.ඥානානුභාවෙයන් දක්වා
සිටින සුවිෙශේෂී සෘද්ධිය ඤාණවිප්ඵාර සෘද්ධියයි.බක්කුල හිමි,සංකිච්ච හිමි හා භූතපාල දරුවා සිය
මරණෙයන් වැළකුෙණ් ෙම් සෘද්ධිය නිසාය.ඒ ආත්මභාවයතුළ රහත්වීමට පින්ඇති උතුෙමෝ කවර
වූ විපතකින් ෙහෝ සිය දිවි ගලවාගැනීමට සමත්ෙවති.සමාධි බලෙයන් ඇතිවන්ෙන් සමාධිවිප්ඵාර
සෘද්ධියයි.සැරියුත් හිමි සඳපහෙන් යෙකකු හිසට දුන් පහරින්ද,සඤ්ජීව හිමි ෙගොපලුන්ෙග් ගිනිදැලි

7. වලින්ද,ඛාණුෙකොණ්ඩඤ්ඤ හිමි පල්ෙහොරුන් විසින් සිරුර මතතැබූ බඩුවල බරින්ද,උත්තරා නම්
සිටු දියණිය සිරිමා නැමැති ස්තිය විසිකළ උණු ෙතල්වලින්ද,සාමාවතිය උෙද්න රජු විදි හී පහරින්ද
වැළකුෙණ් සමාධිවිප්ඵාර සෘද්ධිය නිසාය.සිය සිත වසඟ කළ ආය යන් විසින් පිළිකුළ් අරමුණුවල
වුවද ෙනොපිළිකුල්බව සැලකීම ආදිය ආය සෘද්ධියයි.ෙම් උතුෙමෝ පිළිකුල් අරමුණු හමුවූ අවස්ථා
වල එහි ෙමත් වඩා ෙහෝ ධාතු වශෙයන් සලකා ෙහෝ එහි ෙනොපිළිකුල් බව අරමුණුකර ගනිති.පක්ෂි
හා ෙදවි ෙද්වතාවන්ෙග් අහස් ගමන් ආදී ෙද් කම්මවිපාකජ සෘද්ධියයි.චකවර්තී රජවරුන්ෙග් අහස්
ගමන් ආදිය පුණ සෘද්ධියයි.එෙසේම ෙමණ්ඩක,ෙජෝතිය,ජටිලක,ෙඝෝෂිතාදීන් විවිධ අනුහස්වර්ගද
පුණ සෘද්ධියට ගැෙන්.ගගණ තාක්ෂණය උපකාරී කරෙගන සිදුකරන අහස් ගමන් ආදිය විද ාමය
සෘද්ධියයි.එෙසේම විවිධ කියා සැලකිලිමත්ව මනාව කිරීම නිසා සමෘද්ධිමත්වීම පෙයෝග සෘද්ධියයි.
ෙනක්ඛම්ම සංකල්පය නිසා කාමච්ඡන්දය පහාණයෙව්.අර්හත් මාර්ග ඥානෙයන් සියළු ෙකෙළස්
පහාණයෙව්.විවිධ ශිල්ප කර්මාන්ත නිසා ඒවා මනාව සිදුවීම පෙයෝග සෘද්ධියට ඇතුළත්ය. සෘද්ධි
විධි දහය අතුෙරන් සිය මානසික ශක්තිය පදනම් කර ෙගන ලැබිය හැක්ෙක් අධිෂ්ඨාන, විකුබ්බන,
මෙනෝමය යන සෘද්ධි තුන පමණි.එෙසේම සෘද්ධිය පිලිබඳ භූමි සතරක්ද,පාද සතරක්ද,පද අටක්ද,
මුල් දහසයක් ඇත. ෙමහි භූමි සතර නම් පඨම ධ ානෙයහි පටන් චතුත්‍ථ ධ ානය දක්වා ඇති
ධ ාන සතරයි. පාද සතර නම් ඡන්‍ද සෘද්ධිපාද, වීරිය සෘද්ධිපාද, චිත්ත සෘද්ධිපාද, වීමංස සෘද්ධිපාද
යන්නයි.එෙසේම ෙමහි සඳහන් පද අට නම් ඡන්‍ද සමාධි, වීරිය සමාධි, චිත්ත සමාධි, වීමාංසා සමාධි
යන්නයි. ෙමහි සඳහන් මුල් දහසය මඟින් චිත්ත ගති ස්වභාවය ධ ාන උපදවීමට හැකිවන ෙලස
සකස් කරන බව විශුද්ධි මාර්ගය අනුව ෙපනී යයි.
අතීන්‍දීය සංජානනය නිරුත්සාහකව ෙනොලැෙබ්.කිසියම් ෙවෙහසක් දරා එය ලබාගැනීමට
උචිත ස්වරූපයකට සිය කායික මානසික හැඩය සකස්කර ගත යුතුය.ෙම් කායික මානසික හැඩය
සකස් කරගැනීෙම් කාර්යය හැඳින්ෙවනුෙය් ෙලෞකික ධ ාන උපදවා ගැනීම යනුෙවනි.ක්ෂණිකව
ෙම් තත්වය ලබාගත ෙනොහැකිය.දිගු කලක් කමිකව කායික මානසික ස්වරූපය අතීන්‍දීය සංජානන
පැතිකඩ උපදවා ගැනීමට උචිත ආකාරයකට සූදානම් කරගත යුතුය.ඒ සඳහා දැරිය යුතු අති මහත්
වූ ෙවෙහස ෙලෞකික කිසිදු කාර්යයකට දැරිය යුතු ෙවෙහසට වඩා ඉතා විශාලය.ෙම් නිසා ෙමබඳුවූ
ශක්ති උපදවිය හැක්ෙක් ඉතා දැඩි ෙවෙහසක් හා කැපවීමක් දරා කටයුතු කළහැකි ෛධර්යවන්තවූ
අෙයකුට බව පැහැදිලිය.ෙකතරම් දැඩි ෙවෙහසක් කැපවීමක් දරා කටයුතු කළද ඒ සඳහා අවශ වූ
පුණ ශක්තිය නැති අෙයකුෙග් උත්සාහය වුවද ඒ භවෙය්දී සඵල කරගැනීමට ඉඩකඩ
ෙනොලැෙබ්.අතීන්‍දීය සංජානනය පධාන වශෙයන්ම මානසික පැතිකඩ හා බැඳී පවතින බව
සැබෑවකි.නමුදු ඒ මානසික පැතිකඩ දියුණු කරගැනීෙම්දී අනිවාර්යෙයන්ම කායික පැතිකඩද ඊට
අනුරූපව සකස්විය යුතුමය.නැතෙහොත් ඒ ෙයෝගාවචරයාෙග් උත්සාහය ව වර්ථවී යයි.නිදසුනක්
ෙසේ පථම ධ ානෙය් සිට අනුකමෙයන් ඊට ඉහළ ෙලෞකික ධ ාන මට්ටම් කරා පෙව්ශවීෙම්දී දිගු
කලක් එක් ඉරියව්වක සිටීමට සිදුවිය හැකිය.එහිදී ඇතිවන ශාරීරික අවශ තා ක්ෂණිකව
ඉටුකරගත හැකි ෙනොවියහැකිය. එහිදී ඇතැම්විට ආහාර පාන ගැනීම,ශරීර කෘත ,සිරුර පිලිදෑගුම්
කිරීම බඳු කායික අවශ තා වුවද ඉටුකරගත හැකිවනුෙය් වඩ වඩා උසස් ධ ාන මට්ටම් කරා
පැමිණීෙම්දී අනුකමෙයන් සීමාවන කාලසීමාවක් යටෙත් වියහැකිය.අවසාන ෙලෞකික ධ ාන
මට්ටමවූ නිෙරෝධ සමාපත්තිෙය්දී සත් දිනක් ආහාර පානාදිෙයන් වැළකී සිටිය හැකිබව දක්වා
ඇත.සාමාන පියවි මිනිෙසකුට එෙසේ කළ ෙනොහැකිය.නමුදු මරණයට පත්ෙනොවී ආශ්වාස
පාශ්වාස පවා ෙනොකර ආහාර පානාදිෙයන් වැළකී එෙසේ සිටීමට නම් ෙකොතරම් මානසික
ශක්තියක් පැවතියද ඊට අනුරූපවන කායික පසුබිමක් තිබිය යුතුමය.එබඳු කායික පසුබිමක්
යෙමකුට එක්වරම ඇතිකර ගතෙනොහැකිය.පථම ධ ානෙය් පටන් අනුක්රමෙයන් ඉහළ ධ ාන
මට්ටම් කරා පැමිෙණෙම්දී උසස්වන මානසික පසුබිමට සමගාමී ෙලස කායික පසුබිමද
සකස්වීමක් ෙමහිදී සිදුවන බව සැලකිය යුතුය.ඊට ස්නායු කියාකාරීත්වය,මධ ය ස්නායු පද්ධතිය
යටෙත් පාලනය වන ආශ්වාස පාශ්වාසය,රුධිරයට අම්ලකර වායුව අඛණ්ඩ ෙලස ලබාගත
යුතුවීෙම් අවශ තාව,ෙමොළෙය් තරංග කියාකාරීත්වය,ෙද්හෙය් ෙහෝෙමෝනවල කියාකාරී
ස්වභාවය,ෙමොළ අභ න්තරෙය් ස්නායු සම්ෙපේෂණ කාර්යයට සම්බන්ධ රසායනික සමතුලිතතාවය

8. ආදී කායික පසුබිමට අදාළ ෙබොෙහෝ ෙද් මානසික පසුබිමට අදාළව ෙවනස්විය යුතුය.නැතෙහොත්
මහත් ෙවර වෑයෙමන් ලඟාකරගත යුතු යැයි සලකන උසස් මානසික මට්ටම් ෙවත ළඟාවීෙම්දී යම්
ගැටළු ඇතිෙව්.ෙම් නිසා අතීන්‍දීය සංජානනෙය්දී අෙප්ක්ෂා කරන එකී මානසික පසුබිමට ගැලෙපන
අයුරින් කායික පසුබිම සකස් කරගත යුතුෙව්.ෙලෞකික ධ ාන මට්ටම්වලදී යටපත් කරගනුලබන
අහිතකර මානසික ලක්ෂණවලට සැසෙඳන පරිදි ඉහතකී අහිතකර කායික ලක්ෂණද අවමකරගත
යුතුෙව්.නිදසුනක් ෙලස ෙකෝපය ඇතිවීම හා ඇනඩලීන් ෙහෝෙමෝන සාවයවීම අතර සබඳතාවයක්
ඇත.එෙසේම ෙටස්ෙටස්ටෙරෝන්, ෙපොෙජස්ටන් හා ෙපොලැක්ටික් වැනි ලිංගික ෙහෝෙමෝන සාවයවීම
හා කාමුක හැඟීම් ඇතිවීම අතර සබඳතාවයක් ඇත.ෙමබඳු හැඟීම් අඩුවීෙම්දී කායිකව පවා ෙවනස්
කම් ඇතිෙව්.එෙසේම එක්වරම ෙමබඳු කායික ෙවනස්කම් ඇතිෙනොෙව්.මානසික මට්ටම උසස්වීෙම්
දී කායික පසුබිමට ඒවා බලපාන්ෙන් කමානූකූලව ෙසමිනි.
4.2.අතීන්දීය සංජානනය ඇතිවන ආකාර
අතීන්‍දීය සංජානනය ෙලෞකික මට්ටෙම්දී සෘද්ධිබලය හා අභිඥා ෙසේ මූලික ෙකොටස් ෙදකක්
යටතට ෙබදා දැක්විය හැකිය.ෙමහි සෘද්ධිබල හා ඒවා ලබා ගන්නා කමෙව්ද ෙමහි ඉහතින් දක්වන
ලදී.සෘද්ධි බල ෙසේම අභිඥා ද මානසික ශක්තිය උසස් කිරීම තුළින් ලැබියහැකි අතීන්‍දීය සංජානන
විෙශේෂයකි.ෙමහිදී සාමාන මිනිෙසකු සතුව පවතින පියවි ඉන්‍දීය ශක්තිය අභිබවා සුවිෙශේෂී අයුරින්
කටයුතු කළහැකි මානසික හැකියාවක් ලබාගත හැකිය.සාමාන මිනිස්බලය ඉක්මවා යන ෙවනත්
ඕනෑම ශක්තියක් ෙසේම මානසික ශක්තියද වැයකළ යුතුවනුෙය් පහත් ලාභ සත්කාර සම්මාන වැනි
පටු අරමුණු ඉටුකරගැනීෙම් අෙප්ක්ෂාෙවන් ෙනොෙව්.මානසික ශක්ති විෙශේෂයක් බැවින් ෙමවැනි
ෙද්වලදී ෙච්තනාෙව් වැදගත්කම සෑම අවස්ථාවකදීම මතුෙව්.ෙච්තනාව යහපත් නම් ෙමබඳු කිසිදු
ශක්තියක් උපදවා ගැනීමට පැකිලිය යුතු නැත.නමුදු ෙච්තනාව අයහපත් නම් ඇතැම් අවස්ථාවලදී
ෙමබඳු කියාවල නිරතවන අයට ෙච්තනාෙව් පබලබව මත ඊට අයහපත් පතිවිපාක ෙගවීමට සිදුවිය
හැකිය.මිනිස් ෙලොව ජීවත්වන මිනිසුන්ෙග් සිතිවිලි වඩාත් සංකීර්ණවී අයහපත්වන කාලවකවානුව
තුළ බහුතර පිරිසක් යහපත් ෙච්තනා ෙපරදැරිව කියාකරතැයි අෙප්ක්ෂා කළ ෙනොහැකිය.එබැවින්
තත් කාලවකවානුව තුළ කිසිෙවකු යමක් සිදුකරන්ෙන්ම ලාභ සත්කාර ෙපරදැරිවමය.එබැවින්ම
එවැනි කාලවකවානුවක් පවතින සමයක මිනිසුන්ෙගන් සර්වසාධාරණ යහපත් ෙච්තනා අෙප්ක්ෂා
කළ ෙනොහැකිය.සෘද්ධිබල,ෙලෞකික ධ ාන,අභිඥා හා මාර්ගඵල ආදිය පිළිබඳවද කිව යුත්ෙත් ඊට
සමාන ෙදයකි.එනම් ෙමකල එබඳු අතීන්‍දීය සංජානන හැකියා ලබාගත හැකිද යන්න සැලකිය යුතු
වන්ෙන් ෙමකල ජීවත්ව සිටින මිනිසුන්ෙග් චර්යා රටාවට සාෙප්ක්ෂ අයුරින් විනා බුදුරදුන් දිවමන්
කාලෙය් පැවති කාලවකවානුවට උචිත අයුරින් ෙනොෙව්.අද ඇත්ෙත් ෙභෞතික තාක්ෂණික දැනුම
උසස් ෙකොට සලකන සමාජයකි.පුරාණෙය් අතීන්‍දීය සංජානන මඟින් ලබාගන්නා ලද දැනුම නූතන
යුගෙය් ලබාගනුෙය් නවීන තාක්ෂණය භාවිතාෙකොට නිපදවන ලද ෙභෞතික ෙමවලම් ආධාරෙයනි.
ෙම් මඟින් ඉන්‍දියන් මඟින් ලබාගත ෙනොහැකි විවිධ විස්මිත ෙද් කිරීෙම් හැකියාවක් තිෙබ්.එනිසාම
අද අතීන්‍දිය සංජානනය මඟින් එබඳු ෙද් ලබාගැනීෙම් අවශ තාවයක් මානව සමාජෙය් නැතිව
ෙගොස් ඇත.ෙමයද එක් අතකින් අතීන්‍දීය සංජානන හැකියා ෙකෙරහි පැවති සමාජ උනන්දුව අඩුවීම
ෙහේතු වී ඇතිබව ෙපනී යයි.ෙකෙසේ ෙහෝ අතීන්‍දීය සංජානනය ලබාගැනීෙම්දී හා ඒවා කියාත්මක
කිරීෙම්දී පිළිපැදිය යුතු නිශ්චිත සදාචාරාත්මක රාමුවක් හඳුන්වා දී තිෙබ්.විවිධ ආගමික
සම්පදායන්හි දක්වා ඇති අභිචාර විධිවල හා පිළිෙවත්වල අඩුවැඩි වශෙයන් ෙවනස්කම් විද මාන
වුවද හුෙදක් බාහිරව මිස අභ න්තරගතව එතරම් කැපී ෙපෙනන ෙවනසක් ඇතැයි තහවුරු කළ
ෙනොහැකිය.එෙසේම එම අභිචාර විධි හා පිළිෙවත් සාරධර්මවල මිස සදාචාර රාමුෙව් විද මානවූ
ෙවනසක් ෙලසද නිර්ණය කළ ෙනොහැකිය.අෙනක් අතට එබඳු සදාචාර රාමුවකට අනුගතවී මිස
ඊට පරිබාහිර කිසිදු කමයක් අතීන්‍දීය සංජානන හැකියාව ලැබීම පිණිස නැත.අතීන්‍දීය සංජානන
හැකියාව ලැබීෙම් පධාන යතුර ඇත්ෙත් යෙමකු සදාචාර රාමුවට අනුගතවීම මත වන ෙහයිනි.එයද
සාමාන ෙයන් මිනිෙසකු ෙසේ ෙනොව මනුෂ ත්වයට වඩා උසස් පතිපත්ති රාමුවක පිළිෙවත්

9. සමූහයක් සිතතුළ පිහිටුවා ගැනීමටද අතීන්‍දීය සංජානන හැකියාව ලැබීමට අෙප්ක්ෂා කරන්ෙනකුට
සිදුෙව්.ෙම් උසස් තත්වය ෙද්ව බහ්ම කායික ස්වරූපයට සමාන වූ උසස් මානසික මට්ටම් බව
ධර්මෙයහි දක්වා තිෙබ්.සාමාන මනුෂ මට්ටම දාන, සීල ආදියට වඩාත් බරවූ ස්වරූපයක් වන
අතර අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව අවධිකළ හැකි උසස් මානසික මට්ටම් ෙද්ව හා බහ්ම කායික
ස්වරූපයට වඩාත් බරවූ ස්වරූපයක් ෙපන්නුම් ෙකෙර්.ෙම් බහ්ම කායික මට්ටම වනාහී ෙද්ව
කායික මට්ටෙම්ම එක්තරා උසස් ෙලෞකික ධ ාන තලයක් නිරූපණය ෙකෙරන්නකි.වඩා පුළුල්
ෙලස සැලකූවිට බහ්ම කායික මට්ටම ෙද්වත්වෙය්ම එක්තරා පෙභ්දයක් ෙලස සැලකිය හැකිය.
බහ්ම තලය අතිශයින් දියුණු මානසික මට්ටමකි.ෙලෞකික ධ ාන ලාභීව සිට ඒ ධ ාන වලින්
ෙනොපිරිහී මියපරෙලොව ෙගොස් බහ්ම කායික සත්වයන් ෙසේ උපත ලබා අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව
සහිත බහ්මයන්ට විවිධ සුවිෙශේෂී ෙද් සිදුකළ හැකිය.
ෙමම සුවිෙශේෂී ධ ාන අභිඥා තත්වයන් කමිකව පිළිෙවත් පුරා වැර වෑයෙමන් උපදවා ගත
යුතු තත්වයන්ය. ඇතැෙමකුට විවිධ අතීන්‍දීය සංජානන හැකියා උපතින් උරුම කරෙගන පැමිණිය
හැකි බවට සාධක නූතන ෙලෝකය තුළ සිදුවන විවිධ සිදුවීම්වලින් ෙපෙනන්නට තිෙබ්. බටහිර
රටවල ෙමබඳු අතීන්‍දීය සංජානන හැකියාව පිළිබඳ පර්ෙය්ෂණ විශාල පමාණයක් සිදුකර තිෙබ්.අධි
මානසික විද ාව (Para-Psychology) විෂය බිහිවී ඇත්ෙත් ෙමහි එක්තරා පතිඵලයක් වශෙයනි.අධි
මානසික විද ා විෂය ක්ෙෂේතයටපවා විවිධ අවස්ථාවල මෙනෝ විද ාවට අයත් එක් ෙකොටසක් වූ
සායනික මෙනෝවිද ාෙව් (Clinical Psychology) උපකාරය ලබාගැනීමට සිදුව ඇත.එහිදී පුද්ගල
ෙපෞරුෂ භුමිකා පිලිබඳ සිදුකළ පර්ෙය්ෂණ පතිඵල වලට අනුව ෙමෙතක් සත කැයි පිලිෙගන
පැවති ෙබොෙහෝ ෙභෞතික මතවාද රාශියක් බිඳ වැටී තිෙබ්.ධ ාන සෘද්ධිබල හා අභිඥා තත්වයන්
පිළිබඳව ෙමෙතක් පැවති ආගමික අභිචාර විධි වලට සීමාවූ පිළිගැනීම් පද්ධතිය නූතන විද ාෙව්
දියුණුවත් සමඟම යළිත් වරක් කාලෙය් වැලිතලාෙවන් මතුවීමට පටන්ෙගන ඇත.ෙමය අතීන්‍දිය
සංජානනය සම්බන්ධව වැදගත් සිදුවීමක් ෙලස සැලකිය හැකිය.සාමාන පුද්ගලයින්ට පවා ෙමම
හැකියා විවිධ මට්ටම් වලින් පිහිටා තිබිය හැකිය.එෙසේම කමිකව පුහුණුකිරීම මඟින් ෙම් හැකියාව
වර්ධනය කරගත හැකිය.ෙමොළෙය් එක් කියාකාරීත්වයක් තාර්කික සංජානනය හා සම්බන්ධය.ෙම්
හැකියාව මඟින් ඉෙගනුම, මෙනෝචාලක හැකියාව, විමර්ශනය, බුද්ධිය හා තීරණ ගැනීම වැනි ෙද්
සිදුෙකෙර්.ෙමොළෙය් අෙනක් කියාකාරීත්වය සම්බන්ධ වනුෙය් අතාර්කික සංජානන සමඟය.එබඳු
හැකියා මඟින් තාර්කික ෙලස දත්ත ලබා ගැනීෙමන් පරිබාහිරව ඕනෑම ෙදයක් පිලිබඳ පුළුල් ෙලස
අර්ථකථනය කරගැනීෙම් හැකියාව මනසට ඇතිෙව්.ෙමොළෙයහි වම්පස අර්ධය සාමාන තාර්කික
සංජානනයටත් දකුණු පස අර්ධය අතාර්කික සංජානනයටත් සම්බන්ධය.නිර්මාණශීලීබව,රසවිඳීම
දයාව ෛමතිය ආදී මානව ගුණ නිරූපණයටද අතාර්කික සංජානනය උපකාරීෙව්.ෙම් ෙහේතුව නිසා
අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව ඇති පුද්ගලයින් හඳුනාගැනීමට ඇති එක් මිනුමක් වනුෙය් එකී අයසතු
සුවිෙශේෂී නිර්මාණශීලී කුසලතා පිළිබඳව ෙසොයා බැලීම මඟින්බව දැක්විය හැකිය.නිර්මාණශීලීබව
හා බුද්ධිය ආදී මානව ගුණ ඉගැන්විය ෙහෝ පුහුණු කළ හැකි ෙනොෙව්.එය ෙකෙනකු උපත ලැබීෙම්
දීම උරුමවන සුවිෙශේෂී ජානමය හැකියාවකි.එය ෙකෙනකුෙග් අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව මැන
බැලීෙම් නිර්ණායකයක් ෙලසද සැලෙක්.එබැවින් නිර්මාණශීලීත්වය හා රසඥතාව වැනි මානසික
ගුණ ඇති අය අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව මතුකරගත හැකි පුද්ගලයින් ෙලස සැලකිය හැකිය.ෙම්
අනුව සාමාන පුද්ගලෙයකු තුළ පවා ෙම් හැකියාව ඉතා ස්වල්ප වශෙයන් ෙහෝ දැකගත හැකිබව
පැහැදිලිය.ධ ාන උපදවා එය පාදක කරෙගන අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව වර්ධනය කිරීම පිණිස
වෑයම් කිරීම සාමාන පුද්ගලෙයකු සතු දුබල අතීන්‍දීය සංජානන හැකියා සංවර්ධනය කිරීමක් ෙසේ
දැක්විය හැකිය.සාමාන පුද්ගලයින්තුළ දුබල වශෙයන් විද මාන වන අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව
ඉස්මතුවනුෙය් යම් යම් සුවිෙශේෂී අවස්ථාවලදීය.විෙද්ශයක ජීවත්වන දරුෙවකුට මව්බිෙම් ජීවත්වූ
සිය ෙදමව්පියන්ෙග් හදිසි අභාවය තාර්කික ෙනොවන අයුරින් සංජානනය වියහැකිය.එබඳු ෙද්වල්
ඉතා විශාල පමාණයක් පිළිබඳව මෙනෝවිද ා විෂය ෙක්‍ෂේතෙය් විෙද්ශීය පර්ෙය්ෂණ තුළ සිදුවී තිෙබ්.
මීට අමතරව අප සෑම ෙකෙනකුටම දැෙනන ස්වභාවයක්ද තිෙබ්.ඒ අනුව විශාල කරදරයක් ෙහෝ
අනතුරක් සිදුවීමට පථම ඒ පිළිබඳව සිතට දැෙනන කිසියම් අපහසුතාවක් බඳු සිතිවිල්ලක් නිසා ඒ

10. කරදරෙයන් ෙහෝ අනතුරින් වැළකී ගිය ආකාරය ෙබොෙහෝ ෙදෙනකුට සුලබ අත්දැකීමකි.යෙමකු
හා කතාබස් කරමින් සිටින අවස්ථාවන්හිදී ඒ පුද්ගලයා ෙවතින් සෘජුව අනාවරණය ෙනොවූ විවිධ වූ
ෙතොරතුරු කිසියම් නුහුරු හැඟීමක් ෙලසට අපෙග් සිත ෙවත සන්නිෙව්දනය වියහැකිය. විපතකදී
අඳුරු හා අපසන්න හැඟීම් සමඟ බද්ධවී සිතට දැෙනන අතීන්‍දීය සංජානනය ලාභයකදී දැෙනනුෙය්
පැහැපත් හා පසන්න හැඟීම් සමඟ බද්ධවී බව ඒ පිළිබඳ නිරීක්ෂණය කිරීෙම්දී පැහැදිලි ෙව්.ෙමය
අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාවට අදාළ ෙමොළෙය් ව හ වර්ධනය වී ඇති පුද්ගලයින් තුළ මඳ වශෙයන්
දැකගත හැකිය.එබඳු පුද්ගලයින් සිය ජීව විද ා හැකියාව වඩාත් වර්ධනය කරගැනීමට වෑයම්කිරීම
මඟින් ඒ හැකියාව වැඩිදියුණු කරගත හැකිය.
සාමාන ෙයන් ඕනෑම පුද්ගලෙයකු සතුව ෙම් අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව මඳ වශෙයන්
ෙහෝ ඇතිබවට විශ්වාස ෙකෙර්.නමුදු ඒ පුද්ගලයන් අතර පවා ෙම් හැකියාව අඩුවැඩි වශෙයන් තිබූ
අය සිට ඇතිබව එඩ්ගා ෙක්සී වැනි පුද්ගලයින් පිලිබඳ සලකා බලන විට පැහැදිලි ෙව්.ෙබොෙහෝවිට
පුරාණ ආගමික ඉතිහාසය තුළ අනාගත වක්තෘවරුන් හා දිවැස් ලාභීන් වශෙයන් සැලකී ඇත්ෙත්ද
ෙමබඳු පුද්ගලයින් බවද පිලිගත හැකිය.එෙසේම ෙම් අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව ෙමබඳු පුද්ගලයින්
තුළ ද විද මානවනුෙය් විවිධ මට්ටම් අනුවය.ෙම් අනුව ඔවුන්ෙග් හැකියාවද විවිධ ෙව්.මනුෂ ත්වය
අභිබවා විවිධ අසාමාන ෙද් කළ හැකි මානසික මට්ටමක් ඇති පුද්ගලයින් ෙලස සමාජව වහාරය
අනුව පිළිෙගන තිෙබ්.ඊට ආගමික පසුබිමද ඇතැම් අවස්ථාවන්හිදී ඈඳා ඇතිබවද පැහැදිලිව දැක
ගැනීමට ලැෙබ්.ඒ අනුව ඒ ඒ ආගෙම් සත අසත තාවය පිලිබඳ මැන ගනුලබන නිර්ණායක ෙසේ ද
ෙමබඳු අතීන්‍දිය සංජානන හැකියා ඇති පුද්ගලයින්ෙග් කියාකාරීත්වය සලකා ඇතිබව දැනගැනීමට
ලැෙබ්.මීට ෙහේතුවී ඇත්ෙත් අනාදිමත් කාලයක පටන් පාර ෙභෞතික සිදුවීම් හා එබඳු විශ්මිත කියා
කළ හැකි පුද්ගලයින් පිලිබඳ සාමාන ජන සමාජය විසින් දක්වන ලද අවධානයයි.ෙම් නිසාම ෙම්
පුද්ගලයින් එවක පැවති සමාජ සම්මතයතුළ ඉමහත් ෙගෞරවයට ෙමන්ම විෙටක සැකයටද පාතවී
තිෙබ්.ෙබොෙහෝවිට දැනුම ලැබීෙම් එකම මාර්ගය තාර්කික සංජානනය පමණකැයි සැලකුණු සමාජ
ව හයතුළ අතීන්‍දිය සංජානනය මඟින් ෙතොරතුරු සන්නිෙව්දනය කරගත හැකි පුද්ගලයින් පිළිබඳ
දක්වන ලද අවිචාරපූර්වක කුතුහලය ෙමයට පධාතම ෙහේතුවයි.සාමාන අතීන්‍දිය සංජානන හැකියා
සහිත අය වුවද කමානූකූල අභ ාස කිරීම ආදිෙයන් ඒ හැකියාව වැඩිදියුණු කරගත හැකිය.ඒ සඳහා
බුදුදහෙම් සඳහන් සමථ භාවනා කම පවා භාවිතා කළහැකිය.සමථ යනු සිත එකඟකර පිරිසිදුකිරීම
සඳහා ඇති භාවනා කම සියල්ලටම ෙපොදුෙව් ව වහාරවන නාමයකි.එහිදී සිත එකඟ කිරීම,පිරිසිදු
කිරීම එක් අරමුණුක දිගුකාලයක් පවත්වා ගැනීම ආදිය සිදුෙව්.ෙම් හැකියා වැඩිදියුණු කිරීම මඟින්
ෙකෙනකුතුළ නිසර්ගව ඇති අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව වර්ධනය කරගැනීමට අවකාශ සැලෙසේ.
ෙම් යටෙත් විවිධ අතීන්‍දිය ශක්තීන් ෙකෙනකුට ෙගොඩනඟා ගතහැකි බව බුදුදහෙම් විස්තර ෙකෙර්.
ෙම් හැකියා ලැබීමට නම් ඒ සඳහා ඇති පූර්ව අවශ තා සම්පූර්ණ කළ යුතුය.ෙමහිදී පුර්ව අවශ තා
ෙලස දක්වා ඇති සුදුසුකම් සෑම ෙදයක්ම පාෙහේ සදාචාර ධර්මතා සමඟ සම්බන්ධතා දක්වන බවද
ඉතා පැහැදිලිව ෙපනී යන්නකි.මන්ද අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව ලැබීමට නම් සාමාන මිනිසත්
බවට වඩා වැඩිදියුණු වූ පරාසයකින් ගුණවත්බව පැවතිය යුතු බැවිනි.සාමාන මිනිසා යනු දුබලතා
වලින් යුතු තැනැත්ෙතකි.ෙම් දුබලතා නිසා සාමාන මිනිසාෙග් පියවි ඉන්‍දිය ශක්තිය එතරම් පබල
නැත.ෙම් ඉන්‍දිය හැකියාව පබල කරගැනීමට නම් ෙභෞතික ඉන්‍දියන්ෙග් සීමාව වැඩිදියුණු කරගත
හැකි පියවර ගැනීම පමණක් පමාණවත් නැත.සාමාන පියවි මිනිස් ඇසට ෙපෙනන දුරපමාණයට
වඩා ෙපනීම ඇතිකර ගැනීමට නම් සඳහාම සකස්කර ඇති දුර දක්නයක අධාරය ලබාගත යුතුෙව්.
දුරදක්නය මඟින් සිදුකරනුෙය් සාමාන පියවි මිනිස් ඇසට නැති හැකියාවක් විද ාෙව් පිහිට මඟින්
ඊට ලබා දීමයි.වියපත්වීම හා ෙවනත් කරුණු ෙහේතුවීම නිසා පියවි මිනිස් ඇෙසේ ෙපනීෙම් හැකියාව
දුබලවූ අෙයකුට අක්ෂි ෛවද පරීක්ෂාවක් මඟින් ඇෙසේ දුබලතාවයට සරිලන කාච වර්ගයක් ෙයදූ
ඇස් කණ්නාඩියක් භාවිතෙයන් නීෙරෝගී පුද්ගලෙයකුෙග් ඇති පමාණයට ෙපනීෙම් හැකියාව වැඩි
දියුණු කරගත හැකිය.ෙමෙසේ ඇෙසේ ෙපනීම දුබලවූ අෙයකුට කණ්නාඩි ෙහෝ කාච භාවිතෙයන් එම
හැකියාව වැඩිදියුණු කර යළි පියවි ස්වභාවයට පත්කිරීම අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව ෙසේ සැලකිය
ෙනොහැකිය.මන්ද අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව නම් ඉන්‍දිය භාවිතෙයන් ෙතොරව දැනුම ලබාගැනීම

11. වන බැවිනි.නමුදු එහිදී වුවද සාමාන පියවි ඉන්‍දියන්හි කියාකාරීත්වය නීෙරෝගීව පැවතිය යුතුෙව්.
නැතෙහොත් ඊට අදාළ අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව ලබාගත ෙනොහැකි බවට බුදුදහෙම් සඳහන් ෙව්.
අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව අවදිකිරීමට සදාචාර ධර්මතා වැඩිදියුණු කිරීම අවශ තාවයක්
ෙසේ සැලෙකනුෙය් එම හැකියාව ලැබීම සාමාන මිනිස් ස්වභාවය ඉක්මවා යන්නක් වන බැවිනි.
සාමාන පියවි ඉන්‍දියයන් සකස්වී පවතිනුෙය් මිනිස් ෙලොව සීමාවට යටත්වය.අතීන්‍දිය සංජානනය
වනාහී ෙම් සීමාව අතිකමණය කිරීමකි.පියවි ඉන්‍දියන්හි අරමුණු සංජානනය මනුෂ ෙලොවට අදාළ
සීමාව දක්වා පමණක් සීමාවී ඇත.අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව ලබාගැනීෙම්දී ෙමම සීමාව මනුෂ
තලය ඉක්මවා යයි.එහිදී ඉන්‍දියන්හි පැවතිය යුතු සීමා ෙවනස්වීම නිසා ඒ සීමාෙව්දී අරමුණු ෙනොවූ
විවිධ ආගන්තුක ෙද් පවා නව සංජානන ලැබීෙම්දී අරමුණු ෙව්.ෙම් ෙහේතුව නිසා එය නුහුරු නුපුරුදු
ෙකෙනකුට මුලදී මින් යම්කිසි වික්ෂිප්ත තත්වයක් පවා මුලදී ඇතිවිය හැකිය.නමුදු එය අසාමාන
ෙදයක් ෙනොෙව්.අනුකමෙයන් නව සංජානන තත්වයට මනස මනාව හුරු පුරුදු වීෙමන් අනතුරුව
එය ස්වභාවික ෙදයක් ෙලස අදාළ පුද්ගලයාෙග් මනස විසින් පිලිගනු ලබයි.ෙම් අතීන්‍දිය සංජානන
හැකියාව ලබාගැනීම සඳහා මහත් වැර වෑයෙමන් භාවනා වඩා කියාකරනු ලබන පුද්ගලයින් තුළ
පවා ඇතැම් අවස්ථාවන්හි සිෙත් ෙනොපුරුදු බවක් ඇතිවිය හැකිය.ඊට ෙහේතුව එබඳු අවස්ථාවන්හිදී
පුද්ගලයා තමාට හුරුපුරුදු මානසික රටාෙවන් ඈත්වීමයි.එෙසේම නව මානසික රටාවකට හැඩගැසී
ඒ අනුව කියාකිරීමට ෙයොමුවීමයි.සාමාන මනුෂ ස්වභාවය ෙලස පිළිගන්නා වූ කාම හා ෙකෝධ
ආෙව්ග වලින් සිත වියුක්ත කරගැනීමට වෑයම් කිරීම මඟින් අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාව ලැබීමට
උචිත මානසික පසුබිමක් සකස් ෙකෙර්.කාමය හා ෙකෝධය පුහුදුන් සාමාන මානසික ස්වභාවයයි.
එය තාවකාලිකව වුවද යටපත් කිරීම අති දුෂ්කරය.නමුදු එය ෙනොකළ හැකි කියාවක් ෙනොෙව්.ඒ
සඳහා අතිශය දැඩි ආත්ම ශක්තියක් හා ආත්ම විශ්වාසයක් අවශ ය.ඇතැම් අයට එබඳු හැකියාවක්
ෙගොඩනඟා ගැනීමට පහසුෙවන් කළහැකි අතර සමහරුන්ට එය ඉතා අපහසුය.පුද්ගල විවිධත්වයට
අනුව ෙමය කළහැකි පහසු අපහසුතාව තීරණය ෙකෙර්.ෙබොෙහෝවිට සමහරු නිසර්ගෙයන්ම පියවි
ජීවිතෙය්දීද සාමාන මනුෂ දුබලතා ෙසේ සැලෙකන විෂම චර්යා හා ආකල්ප වියුක්ත තලෙය් සිට
අවම මට්ටම දක්වා පරාසයක ඇති පුද්ගලයින් බව පැහැදිලිව දක්නට ලැෙබ්.විවිධ අසාමාන ෙද්
සිදුකළහැකි පුද්ගලයින් ෙලස සමාජෙය් පසිද්ධියට පත්ව ඇත්ෙත් ෙමබඳු අයබව නිරීක්ෂණයෙව්.
අතීන්‍දීය සංජානන හැකියා ලැබීමට නම් සදාචාර චර්යා,ආකල්ප හා ධර්මතා අනුව කියාකිරීම පූර්ව
අවශ තාවයක් ෙලස අවශ වනුෙය් එය සාමාන පියවි මනුෂ තලයට වඩා ඉහළ මට්ටමක ඇති
බැවිනි.යම් ෙහයකින් කිසිෙවකු සාමාන පියවි මනුෂ තලයට වඩා අධි හැකියාවක් අත්පත් කර
ෙගන සාමාන මනුෂ තලයක ඉක්මවා කියාකරන්ෙනකු වුවෙහොත් ඒ පුද්ගලයාතුළ ඇති චර්යා
ආකල්ප නිසා ෙසසු මනුෂ වර්ගයාට යම් අගතියක් සිදුවීෙම් හැකියා වැළකීම සඳහා පුද්ගලයාෙග්
මානසික පසුබිමතුළ කියාත්මක වන මෙනෝ විද ාත්මක අඟුලක් ෙලස සදාචාර ධර්මතා ෙපන්වා
දිය හැකිය.මින් අදහස් වන්ෙන් ෙමෙසේ සදාචාර ධර්මතා අනුව හැසිෙරන පුද්ගලයා ෙකතරම් ඉහළ
අධි මානුෂික හැකියාවක් අත්පත් කර ගත්තත් ඉන් සාමාන මනුෂ යින්ට අගතියක් සිදුෙනොවීෙම්
සම්භාවිතාවක් පවතින බවයි. විවිධ අතීන්‍දීය සංජානන හැකියා පුහුදුන් ෙලෞකික ධ ාන ලාභීන්ට
පවා ලැබිය හැකිය. පුහුදුන් ස්වභාවය නම් සාමාන මනුෂ දුබලතා ෙනොනැසූ යන්නයි.සාමාන
මනුෂ දුබලතා ධ ාන ලාභීන්තුළ යටපත්ව ඇත.එබඳු අය අතීන්‍දිය සංජානන හැකියා අත්පත් කර
ගත්තද ඒ හැකියා ඒ පුද්ගලයාතුළ පවතිනුෙය් සාමාන මනුෂ දුබලතා යටපත් කරෙගන වාසය
කරන කාලසීමාව තුළ පමණි.යම් ෙහයකින් සාමාන පියවි මනුෂ දුබලතා මතුවුවෙහොත් ඒ සමඟ
අතීන්‍දිය සංජානන හැකියා අෙහෝසීවී යනු ඇත.අතීන්‍දිය සංජානන හැකියාවන් ඇති පුද්ගලයින්ෙග්
මානසික පැතිකඩතුළ ඇති සදාචාර ධර්මතා නැමැති මෙනෝවිද ාත්මක අඟුල කියාත්මක වන්ෙන්
ඒ අයුරිනි.පුද්ගලයා වැරදි හැසිරීමට ෙයොමුවත්ම ඒ පුද්ගලයාතුළ ඇති අධිමානුෂික හැකියා සියළු
ෙද් අෙහෝසිවී යයි.අතීන්‍දිය සංජානන හැකියා ඇති පුහුදුන් පුද්ගලයින් අතින් සදාචාර ධර්මතා කඩ
ෙනොෙවතැයි මින් ෙනොපැවෙසේ.නිදසුන් වශෙයන් ෙදව්දත් ෙතරුන් ගතහැකිය.ෙදව්දත් ෙතරුන්හට
අෂ්ට සමාපත්ති ලාභය තිබිණ.විවිධ සෘද්ධිවිධ පාතිහාර්ය පෑෙම් හැකියාව ඉතා පබල ෙලස පිහිටා
තිබිණ.නුමුදු ෙකෙළස් ෙලස හැඳින්ෙවන සාමාන පියවි මනුෂ දුබලතා ෙනොනැසූ නිසා එක්තරා