3. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
OAN ỨC
KHÔNG CẦN BIEÄN BAÏCH
Có lẽ không một ai trong chúng ta không
biết đến sự tích Quan Âm Thị Kính. Sự C ó con gái nhà họ Mãng ở quận Lũng-tài tên là
Thị Kính, lớn lên tài sắc đoan trang, được cha mẹ
gả cho Thiện-Sĩ, một thư sinh, con nhà giầu họ Sùng.
tích Quan Âm Thị Kính được lưu truyền
trong dân gian từ lâu là hình ảnh của một Hai vợ chồng sống với nhau hoà thuận. Một đêm kia
chàng ngồi đọc sách, nàng ngồi khâu áo bên cạnh.
lòng tha thứ bao la và một đức nhẫn nhục Chàng mệt tựa vào ghế ngủ. Nàng nhìn thấy nơi cằm
không bờ bến. chồng có râu mọc ngược; sẵn nơi tay đang cầm kéo,
nàng toan cắt sợi râu đi. Bỗng người chồng giật
mình thức dậy, tưởng vợ có ý ám hại mình bèn tri hô
lên là bị vợ mình mưu sát. Nghe tiếng kêu cứu, cha
mẹ chồng chạy vội đến, một mực buộc tội nàng cố
ý giết chồng, rồi sai người làm mời cha mẹ nàng
đến để giao trả nàng lại.
Về nhà sống với cha mẹ ruột. Ngoài chuyện săn sóc
song thân, nàng dành thì giờ nghiền ngẫm về nỗi
khổ đau của cuộc đời và tính chất vô thường của
vạn hữu. Nàng cảm thấy cuộc sống thoải mái hơn
trước, nhưng vẫn băn khoăn về nỗi khổ của con
người. Một buổi sáng kia, ý hướng xuất trần thôi
thúc, nàng quyết chí lên đường đi tu cầu giải thoát.
Để tránh khỏi lộ tông tích vì thời đó không có chùa
ni và người nữ không được phép xuất gia, nên nàng
giả dạng nam-nhi, đến chùa xin qui y theo Phật.
Được sư cụ trụ trì nhận làm đệ tử, đặt pháp danh là
Kính-Tâm.
Lòng trần tưởng đã rửa sạch do công phu tu tập mỗi
ngày. Nào ngờ việc oan trái lại đến. Một cô gái
trong làng tên Thị Mầu, con của một phú ông giầu
có, hiện đương kén chồng, thường hay đến chùa lễ
Phật. Thị Mầu thấy Kính-Tâm thanh tao tuấn tú,
đem lòng say mê, nhưng Kính-Tâm thì vẫn thờ ơ.
Trong một giây phút không tự chủ được lòng, trong
nỗi say mê khao khát dục tình, cùng với nỗi tuyệt
vọng và lòng tự ái bị tổn thương, Thị Mầu đã thông
dâm với người tớ trai trong nhà, sau đó có thai.
Chuyện đổ bể, làng biết, gọi ra tra hỏi thì Thị Mầu
đổ lỗi cho Kính-Tâm. Kính-Tâm bị hội đồng làng
bắt tra tấn, hạch hỏi nhưng Kính Tâm quyết một
mực nói rằng chưa từng bao giờ phạm giới dâm dục
với bất cứ ai. Động mối từ tâm Sư phụ của Kính
Tâm bảo lãnh đệ tử về chùa, cho dựng một lều tranh
ngoài cổng chùa để tiếp tục tu hành, nhằm tránh dư
luận của dân làng phản đối.
3/24 NGÀY PHỤ NỮ VIỆT NAM 20.10

4. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
Thị Mầu sinh được một đứa con trai, không biết đem mắc nợ của người, nay hạn kỳ đã mãn, chủ nợ đến
đi đâu, liền đem đứa bé tới bỏ trước cổng tam quan đòi, kẻ ấy đương nhiên vui vẻ mà trả.”
chùa. Vì tấm lòng từ bi và đức hiếu sinh, Kính-Tâm Nàng thấy ai cũng ngập tràn nỗi khổ đau riêng, ai
ẩn nhẫn nuôi đứa hài nhi mặc cho mọi người cười cũng đang lặn ngụp trong sông mê biển ái, trong tham
chê. Khi đứa bé lên ba tuổi thì Kính Tâm viên tịch. dục, trong hận thù và si mê. Như vậy, nỡ lòng nào lại
Trước khi chết, Kính Tâm viết một bức thư để lại cho gây thêm khổ cho họ. Cũng không khác gì người bị
cha mẹ, trong ấy Kính Tâm kể rõ đầu đuôi mọi việc. tai nạn gẫy tay, ta đã không chăm sóc băng bó vết
Khi chùa tẩm liệm thi hài mới phát giác Kính-Tâm là thương mà lại can tâm bẻ luôn chân họ sao đành?
“
gái giả trai, mới khám phá Nếu nói rằng mình là gái, là kẻ bị
ra nỗi oan ức mà Kính oan ức, thì biết bao điều đau khổ
Tâm đã nhẫn chịu bao Nàng thấy ai cũng ngập tràn sẽ đổ ụp xuống cho Thị Mầu với
năm nay. Và trong lúc trà đứa con trong bụng nàng, cho
nỗi khổ đau riêng, ai cũng đang lặn người tớ trai của gia đình Thị
tỳ mọi người đều trông
“
thấy một vầng hào quang ngụp trong sông mê biển ái, trong Mầu đang phải lẩn trốn và ngay
ngũ sắc trên bầu trời và trên tham dục, trong hận thù và si mê. cả cha mẹ Thị Mầu nữa. Có quá
vầng hào quang là một toà Như vậy, nỡ lòng nào lại gây nhiều người liên luỵ sẽ phải đau
sen nhiều cánh có hình ảnh thêm khổ cho họ. khổ và từ đau khổ sẽ sinh ra oán
Bồ Tát Kính Tâm. thù và cứ như thế chồng chất lên
Câu chuyện Quan Âm Thị mãi. Kính Tâm vui vẻ nhẫn chịu
Kính trên cho thấy Thị Kính tức Kính Tâm đã thể hiện một mình để thay cho những người kia khỏi khổ và
tấm lòng từ bi và đức tính nhẫn nhục. Thị Kính là cũng là để gỡ mối dây ràng buộc oán thù với nhau.
hình ảnh của một lòng tha thứ bao la và một đức nhẫn Chỉ một nút dây được tháo gỡ là tất cả được tháo gỡ.
nhục không bờ bến. Mặc dù bị tới hai nỗi oan ức rồi Kính Tâm vẫn nhớ lời dạy của đấng Từ phụ: hận thù
bị tra tấn đánh đập, nhưng Kính Tâm vẫn một lòng không thể diệt được bằng hận thù. Chỉ có lòng từ bi
nhẫn chịu, không hề la lên một tiếng rằng tôi bị oan, mới hoá giải được hận thù. Nếu không có lòng từ bi
rằng tôi là phận gái. Kính Tâm biết nếu mình nói là thì hận thù sẽ chồng chất từ kiếp này sang kiếp khác.
gái thì chắc chắn hội đồng làng sẽ ngưng tra khảo và Chỉ có lòng từ bi mới cởi trói được những nỗi oan ức
được giải oan ngay, nhưng Kính Tâm đủ sức nhẫn và những khổ đau của đời mình. Quả là như vậy,
chịu một cách bình thản không nổi niệm sân giận trong lễ trà tỳ Sư Kính Tâm có đông đủ mọi người
những nghịch cảnh, những cái mà người đời thường trong chùa và dân trong làng tham dự, chắc không
gọi là những điều bất công và những nỗi oan ức. còn trái tim nào mang oán thù và chắc tâm người nào
Kính Tâm nghĩ rằng “Tất cả chúng sinh vì có nhân cũng rung một nhịp thương yêu và tha thứ cho nhau.
duyên tội lỗi mới xâm hại nhau. Hôm nay ta nhận Trái tim Bồ tát của Kính Tâm đã đi vào trái tim mọi
thọ mọi khổ não này, ấy bởi nhân duyên đời trước người từ thân đến sơ, từ thù đến bạn.
cảm ứng nên mới vậy. Tuy đời này ta không tội lỗi, Xin một lòng cung kính chắp tay niệm: Nam Mô
nhưng quả báo gieo đời trước đã đến mùa chín trái, ta Quan Âm Thị Kính Bồ Tát.
phải trả nợ đó một cách vui vẻ. Ví dụ như có người
NGÀY PHỤ NỮ VIỆT NAM 20.10 4/24

5. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
BẠO
HÀNH
GIA
ĐÌNH
NGUYEÂ N NHAÂ N
GIAÛ I PHAÙ P
TS. Thích Nữ Huệ Liên
Giảng viên Học Viện PGVN T hông thường, lập gia đình là rất cần thiết vì đó là
trách nhiệm của mọi người đối với bản thân cũng
như xã hội để làm cho thế giới tồn tại và phát triển.
Niềm hạnh phúc trong hôn nhân có thể nói là nguyên
nhân chính của cuộc sống thăng hoa và nhiều phấn
II. LÝ DO CÒN TỒN ĐỌNG khởi. Sau hôn nhân, sự bận rộn trong công ăn việc
làm với niềm hy vọng duy trì mái ấm gia đình lại có
thể chính là nguyên nhân làm phai mờ tình cảm, mất
dần hạnh phúc. Và cuối cùng đưa đến những cảnh bạo
1. Hầu hết phụ nữ đều nhẫn nhục chịu
hành trong gia đình, ảnh hưởng đến đời sống văn hóa,
đựng vì thể diện. Nếu đi báo công an, đạo đức của xã hội.
mọi người sẽ biết và cười chê, bất
hạnh hơn nữa, nếu biết thì chồng sẽ
I. NGUYÊN NHÂN
đánh nhiều hơn. Thêm vào đó, họ cho
rằng xung đột gia đình nên tự giải
1. Tình trạng bạo hành gia đình có thể bắt đầu từ
quyết, nhẫn nhịn để trong ấm ngoài
sự thiếu thời gian bên nhau, sự ít gắn bó và nghèo
êm. Khi có hậu quả nghiêm trọng thì cảm thông. Từ sáng sớm, vợ chồng mạnh ai nấy đi
mọi sự việc mới được biết đến. làm, có khi đến nửa đêm mới về đến nhà. Bảy ngày
trong tuần chỉ có một buổi cơm gia đình vào chiều
2. Sự thờ ơ của các cơ quan chức chủ nhật
năng, và các hình thức xử lý quá nhẹ - Phụ nữ dồn hết thời gian vào việc chăm sóc cho
riêng mình, một số người dùng hết thời gian vào các
ở mức cảnh cáo, khuyên răn, giáo dục
trò chơi thể thao, những thú vui giải trí, cờ bạc.
nên hiệu quả giải trừ bạo lực gia đình 2. Uống rượu cũng là nguyên nhân dẫn đến tình
còn quá kém. Khi nào nạn nhân được trạng bạo hành gia đình. Con người có thể trở nên
chứng minh là có thương tích nặng hung dữ sau khi uống rượu.
mới được truy cứu. Song, không phải 3. Quen biết với một phụ nữ khác cũng là lý do
lúc nào nạn nhân cũng được đi giám khiến người chồng trở thành vũ phu.
4. Sự bất bình đẳng giữa phụ nữ và nam giới khởi
định.
sinh từ tư tưởng trọng nam, khinh nữ cũng là một
nguyên nhân. Những người phụ nữ bị hành hạ chủ
5/24 NGÀY PHỤ NỮ VIỆT NAM 20.10

6. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
yếu là sống phụ thuộc vào người chồng. Cũng có chịu đựng nhữn tính xấu lẫn nhau. Thiếu yêu thương
trường hợp phụ nữ kiếm được nhiều tiền hơn vẫn bị dù có giàu sang, học thức, chức phận, sức khỏe vẫn
chồng đánh. Nguyên nhân tình trạng này được cho bực bội nhau, con cái bất hòa, đổ nát cho gia đình.
rằng vì người nam ỷ vào thể lực mạnh hơn. Trái lại, gia đình đơn sơ nghèo thiếu nhưng biết yêu
5. Chứng kiến hoặc là nạn nhân của bạo lực khiến thương, hy sinh, chia sẻ thì vẫn có hạnh phúc. Câu
các trẻ em có thể đi đến niềm tin rằng, bạo lực là chuyện sau đây là một điển hình.
phương thức hữu lý để giải quyết xung đột giữa con Có một gia đình nọ rất nghèo, gồm hai vợ chồng và
người với nhau. Các cậu bé trai học hỏi rằng, phụ nữ một đứa con trai. Một hôm, người vợ được cô hàng
không có giá trị đáng tôn trọng Các bé gái diện kiến xóm biếu cho trái lê, bà nghĩ ngay đến đứa con vốn rất
bạo lực gia đình ở trong chính nhà mình thì về sau dễ ưa thích lê nhưng đã lâu chưa được ăn, bà liền đem
trở thành nạn nhân của chồng. cho nó. Nhận được trái lê, đứa bé mừng lắm. Đang
6. Hôn nhân cưỡng ép từ việc cha mẹ gả bán con định ăn thì nó chợt nhớ đến ba nó đang dầm mưa dãi
gái còn nhỏ cũng là nguyên nhân đưa đến bạo hành nắng ngoài đồng ruộng. Nó chạy nhanh ra đồng và
gia đình. Những gia đình nghèo xem con gái như một tặng trái lê cho ba. Ba nó cũng muốn ăn cho đã khát
gánh nặng kinh tế và cho rằng, gả bán con gái là nhưng lại nhớ đến người vợ của mình suốt ngày tất
phương sách sinh tồn cho gia đình. bật ở nhà, ông nghĩ tới niềm vui hớn hở của bà mỗi
lần ông tặng cho bà món quà nhỏ. Thế là trái lê xuất
phát từ tay người vợ lại trở về tay người vợ (VnEx-
III. GIẢI PHÁP THEO NHÀ PHẬT press).
4. Năm quy tắc đạo đức của người Phật tử để tự
hoàn thiện chính mình cũng là nền tảng cho nguồn
Theo Phật giáo, phương cách giải quyết những bất ổn hạnh phúc gia đình và bình an xã hội. Sau đây là năm
trong gia đình là con người cải tiến nhận thức để tự quy tắc đạo đức mà mọi người nên gìn giữ:
chuyển hóa thành những thành viên tốt thông qua sự Không sát sinh là nếp sống tôn trọng sự sống, yêu
thực hành những quy luật đạo đức nhất định. quý và bảo vệ sự sống của mọi người và mọi sinh vật,
1. Ý thức được gia đình là tổ ấm của chính mình. trong đó có chính mình, thành viên trong và ngoài gia
Dành trọn thời gian cho sự họp mặt gia đình ít nhất đình, tránh mọi sự bất ổn và tổn hại. Phát triển ý thức
một lần trong ngày. tôn trọng sự sống, không nỡ hành hạ và bạo hành đối
2. Học hỏi cách thức tôn trọng lẫn nhau, bình đẳng với người khác. Khi chất liệu tình thương được gieo
trong cư xử, xoá chủ nghĩa trọng nam khinh nữ. trồng, một hành động bạo ngược trên thân thể của
Trong xã hội, sự hiện diện của người nam và người nữ người khác đồng nghĩa mang lại nỗi đau vật lý và tâm
như một người có hai vai trái và phải đều có vị trí lý của bản thân.
ngang tầm, trách nhiệm tương thích. Không trộm cắp hay không lấy của không cho là
Kinh Thiện Sanh dạy cách cư xử giữa người chồng quy tắc đạo đức thứ hai. Trộm cắp là hành động phi
đối với người vợ là phải hòa nhã thương yêu, đi về pháp đưa đến bất hạnh cho tự thân, gia đình và làm rối
đúng giờ đừng để đợi chờ. Một lòng chung thủy, loạn xã hội. Phát triển ý thức bảo vệ sở hữu tài sản của
không tạo nghi ngờ, giao phó việc nhà cho người vợ người khác, thiết lập sự cảm thông với người thân
tùy sức sắm sửa áo quần, đồ đạc trong nhà. thương. Chia sẻ tài sản qua hình thức quà tặng trong
Người vợ đối với người chồng phải hòa nhã kính những dịp sinh nhật, lễ tiết và lễ hội văn hoá, làm tăng
nhường, dậy trước ngủ sau, công dung ngôn hạnh, cường và hâm nóng chất liệu thương yêu.
giỏi việc nhà, bếp núc, vá may khéo léo, giữ gìn tài Không tà hạnh là nếp sống đem lại hạnh phúc cho
sản, không xa xỉ phung phí, dạy dỗ cháu con biết kính gia đình. Một vợ một chồng sẽ tránh được nguy cơ
trên nhường dưới, hiếu thảo mẹ cha, tạo dựng một đổ vỡ, đồng thời góp phần đẩy lùi tệ nạn xã hội và
mái nhà hạnh phúc, ấm êm. các loại bệnh truyền nhiễm dẫn đến sự suy vong bản
3. Thương yêu nhau cũng là nền tảng để thành lập thân và gia đình như HIV, AIDS. Khế ước hôn nhân
hạnh phúc gia đình. Yêu thương được biểu lộ qua luôn đòi hỏi sự độc quyền về tình cảm và quan hệ.
những cử chỉ hành động lời nói, cách cư xử và lòng Hình ảnh của người thứ ba xuất hiện dù chỉ trong tâm
hy sinh, chấp nhận thiệt thòi. Những bất hòa trong gia tưởng cũng đủ tăng cường sức ép cho tình trạng quan
đình là vì thiếu sự yêu thương nhau. Nếu không có hệ hôn nhân càng thêm căng thẳng.
yêu thương thì không thể hy sinh cho nhau, không thể Không nói lời gian dối, hung dữ là để giúp tạo sự
6/24

7. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
hiểu biết, cảm thông và tin tưởng giữa con người với cũng như sự mất tự chủ bản thân sẽ làm cho người
con người. Mỗi lời nói nặng nhẹ với người thân là nghiện rượu không còn thấy biết sự vật xung quanh
làm tan nát thế giới hạnh phúc của cả hai. Phát ngôn thì làm sao chăm sóc người thân thương trong gia
từ ái không chỉ thiết lập tình thân thương trong giao đình. Do vậy, sự làm chủ thói quen này có nghĩa là
tế, còn tạo cho nhau những cảm giác ngọt ngào, trìu làm chủ được cảm xúc và những nhu cầu giao tế xã
mến. Khi thực tập lời nói ái ngữ, ta cảm thấy người hội. Năm quy tắc trên có thể được xem là năm trách
thân người thương là trọng điểm của sự phát triển đạo nhiệm đạo đức giúp mọi người xây dựng một nếp
đức và tâm linh. Từ đó, không nói dối với người sống hạnh phúc và an lạc cho tự thân, gia đình và xã
thương dù là lời vô hại. Không cường điều hoá, tô hội.
hồng hay bôi đen vấn đề vì hiểu rõ mọi thứ đều tương
đối. Không đứng hai phía, châm chọc lẫn nhau vì biết KẾT LUẬN: Những điều đạo đức nêu trên được
bên nào cũng có nỗi đau niềm uất. Không nói những thực hành đầy đủ trong mỗi gia đình thì chắc chắn tất
điều vô nghĩa vì biết rằng những lời như thế làm cho cả thành viên trong gia đình sẽ đồng lòng yêu thương
người thân thương trở nên bi quan và mất phương nhau, biết nghĩ đến nhu cầu của nhau, biết hy sinh cho
hướng. nhau. Đây cũng chính là hình ảnh của hạnh phúc.
Không uống rượu giúp con người luôn sáng suốt, tự Vậy, muốn gia đình được hạnh phúc lâu bền, không
chủ trong hành động, công việc của mình. Khi một gì hơn là xây dựng lại tình yêu thương, củng cố lại
người bị rượu khống chế, sự lệ thuộc về tâm lý, vật lý đạo đức của mỗi thành viên trong gia đình.
Kinh Thiện Sanh dạy cách cư xử giữa người chồng đối với người vợ là phải hòa
nhã thương yêu, đi về đúng giờ đừng để đợi chờ. Một lòng chung thủy, không
tạo nghi ngờ, giao phó việc nhà cho người vợ tùy sức sắm sửa áo quần, đồ đạc
trong nhà.
Người vợ đối với người chồng phải hòa nhã kính nhường, dậy trước ngủ sau,
công dung ngôn hạnh, giỏi việc nhà, bếp núc, vá may khéo léo, giữ gìn tài sản,
không ăn xài xa xỉ phung phí, dạy dỗ con cháu biết kính trên nhường dưới, hiếu
thảo cha mẹ, tạo dựng một mái nhà hạnh phúc, ấm êm.
7/24 NGÀY PHỤ NỮ VIỆT NAM 20.10

8. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
Xuất phát từ tính tham, luôn tranh giành lấy phần lợi
về phía mình, nên ta chẳng cần suy xét đến hệ quả tất
yếu của thái độ sống dựa dẫm vào kẻ khác sẽ như thế
nào. Đôi khi ta còn nghĩ là mình rất khôn ngoan và bản
lĩnh vì đã nắm được người kia, bắt nguời kia phải phục
dịch cho mình.
s ỐNG
DỰA DẪM
www.phatphap.wordpress.com
www.phatphapnhiemmau.com
L iên hệ của mọi cá thể trong vũ trụ này là liên hệ
duyên sinh. Cái này có mặt là nhờ sự có mặt của
những cái khác, không có cá thể nào tự tồn tại riêng
biệt dù đó là một hạt điện tử. Cũng như một con ong
gắn liền với bầy ong, một giọt nước gắn liền với dòng
nước, hay một tế bào thần kinh gắn liền với hàng triệu
tế bào trong não bộ, chúng luôn hòa điệu với nhau để từ ái dịu dàng nâng đỡ hay một bờ vai vững chắc chot
tín hiệu truyền thông xảy ra liên tục và tạo nên sức ta tựa vào. Ta cảm thấy thật ấm áp tình người và nghĩ
sống ổn định cho cộng đồng mà nó đang nương tựa. rằng mình rất may mắn. Ta yêu thích cảm giác sung
Một con ong không bao giờ đùn đẩy trách nhiệm cho sướng đó nên đã không ngần ngại để cho người kia
con ong khác, một giọt nước không bao giờ nằm đó sẵn sàng làm mọi thứ giúp ta lấy lại sự ổn định, miễn
để dòng nước kéo đi, một tế bào cũng không bao giờ đừng kèm theo điều kiện gì buộc ta phải trả ngay bây
ngưng sự liên hệ đến các tế bào khác dù chỉ trong giây giờ hoặc mai sau.
lát. Bất kỳ sự đình trệ nào cũng dẫn đến sự ách tắc
hay phá vỡ hệ thống điều hành của một tổ chức. Đôi khi ta đã qua rồi giai đoạn ban đầu hay khó khăn
nghịch cảnh, ta đã thật sự đủ sức để có thể tự đi trên
Trong khi liên hệ của con nguời rất đặc biệt, những đôi chân của mình, nhưng vì thiếu tự tin, nhút nhát,
lúc chị ngã thì em nâng, lúc con dại thì cái mang và lười biếng và bản năng thích hưởng thụ hơn tự thân
khi người này như lá rách thì sẽ được người kia như vận động, nên ta đã không can đảm khước từ sự nâng
lá lành đùm bọc chở che. Con người có thể đem cả đỡ nhiệt tình của đối phương. Thái độ nương tựa đã
cuộc đời mình ra để ôm lấy số phận đen đủi của đối biến thành thói quen dựa dẫm.
tượng thương yêu mà không hề than oán.
Cuộc sống luôn xảy ra tình trạng mất cân đối trong
Trong mọi sự khởi đầu hay trong lúc khó khăn, thật các mối liên hệ như thế. Nhiều khi ta chẳng có bất cứ
không có gì sung sướng cho bằng khi có một bàn tay khó khăn gì để phải cầu viện kẻ khác, nhưng nếu có
8/24

9. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
ai sẵn sàng mở lòng thì ta không thể bỏ lỡ cơ hội. trong quá trình phấn đấu hay không. Thành công nào
Xuất phát từ tính tham, luôn tranh giành lấy phần lợi cũng phải từ gian nan rèn luyện chứ không thể trông
về phía mình, nên ta chẳng cần suy xét đến hệ quả tất chờ vào may mắn. Những gì vốn không thuộc về ta,
yếu của thái độ sống dựa dẫm vào kẻ khác sẽ như thế dù có miễn cưỡng thì nó cũng sẽ tan biến trong bất
nào. Đôi khi ta còn nghĩ là mình rất khôn ngoan và ngờ.
bản lĩnh vì đã nắm được người kia, bắt nguời kia phải
phục dịch cho mình. Càng dựa dẫm thì ta càng nhút nhát, ngay cả những
khó khăn bế tắc trong lòng ta cũng không dám đối
Số phận của những đóa hoa chùm gửi luôn tùy thuộc đầu. Mỗi lần trong tâm ngập tràn cảm xúc giận hờn,
vào những loài cây mà chúng đang nương tựa, tạo hóa ghen tức vì tự ái hay tổn thương là ta vội tìm người
đã buộc chúng với kiếp sống cậy nhờ nên chúng đành kia để la hét, than vãn hay khóc lóc cho vơi cạn nỗi
phải chấp nhận mà không có sự chọn lựa nào khác. lòng, mà thực chất là giải tỏa cơn cảm xúc xấu để
Còn ta nếu phải ngả theo đối tượng mà mình đang mong đón nhận một lời khuyên, một thái độ an ủi vỗ
bám víu, để mất cả tuổi thanh xuân hay tàn phế nửa về một câu nói bênh vực…
đời người thì ta có đành lòng không? Tại vì khi người
kia ngã xuống hay không còn là chỗ dựa dẫm của ta Chính những lần ta không đủ can đảm nhìn lại những
thì ta sẽ không đứng vững được, ta không biết cách phiền não của mình như thế, cứ tìm cách trốn ngụ vào
nào để đứng trên đôi chân của chính mình. Đó là bi sự che chở của kẻ khác, là những lúc ta biến thành
kịch luôn xảy ra đối với những người nghèo nàn về con ma đói cảm xúc đi tìm những loại thức ăn xoa dịu
đời sống tâm linh. tâm hồn.
Cái giá đắt nhất của sự dựa dẫm không phải là ta đánh Càng dựa dẫm thì ta càng lười biếng, mất hết ý chí và
mất niềm tin với người kia, để họ phải hoảng sợ bỏ khả năng điều khiển bản thân mình. Thức dậy phải có
chạy hay vì ta mà kiệt sức. Cái tổn thất đó còn có thể người gọi, học hành phải có người nhắc, cơm nước
khôi phục dễ hơn rất nhiều so với sự xói mòn và lụi phải có người dọn sẵn, việc làm phải nhờ người nâng
bại bản năng sinh tồn của một con người. đỡ, tiêu xài phải cần người chu cấp, muốn vui vẻ phải
có người khen thưởng, đang buồn khổ phải có người
Từ việc lớn đến việc nhỏ cái gì người kia cũng làm chịu lắng nghe, yêu thương phải có người rộng lượng
thay cho ta, hoặc mỗi khi gặp tình huống hơi khó ban bố…
khăn là người kia kịp thời có mặt cho ta. Cảm giác dễ
chịu đó dần dần đã trở thành một phần hạnh phúc Vì bản năng hưởng thụ quá lớn nên ta rất ngại cực
không thể thiếu trong đời sống của ta. ngại khó, luôn lẩn tránh những công việc đòi hỏi phải
nỗ lực, đùn đẩy trách nhiệm cho người khác để rồi
Nhưng trí não của chúng ta thường tự động nhờ và dần dần đánh mất cả lòng tự trọng mà không hay. Khi
tìm cách lặp lại sự việc đã xảy ra để mong muốn có đánh mất lòng tự trọng, ta sẽ dễ dàng tìm mọi cách để
được cảm xúc tốt ấy thêm một lần nữa. Nhiều lần lặp thỏa mãn nhu cầu của mình như lừa dối hay lợi dụng
đi lặp lại như vậy trở thành một thói quen mà ta không kẻ khác chứ không muốn lao động bằng chính đôi tay
hề ý thức, đến khi thói quen đó bị thay đổi, cảm xúc mình.
tốt thường ngày không còn nữa, ta liền rơi vào tình
trạng nghiện cảm xúc. Lẽ dĩ nhiên những kẻ thích núp mình trong vỏ ốc rất
dễ chấp nhận an bài cuộc đời mình trong tay kẻ khác
Mọi việc dù lắm khó khăn, hoàn cảnh dù nhiều xáo như thế, nhưng chính đối tác cũng phải chịu một phần
trộn, với năng lực tiềm tàng của một con người được trách nhiệm trong đó. Phải có nguời nuông chiều thì
phát huy đúng mức thì vẫn luôn dư sức vượt qua. Ta mới có kẻ dựa dẫm. Do phía nâng đỡ không biết cách
hãy quan sát những kẻ đã đi ngang qua cuộc chiến quản lý năng lượng cảm xúc, luôn biểu hiện ra ngoài
hay những biến cố lớn lao trong cuộc đời thì đôi chân sự yếu mềm và cảm tính của mình trước những đòi
của họ rất vững, ánh mắt của họ rất sáng, ý chí và hỏi hay lấn lướt của đối phương. Nếu điểm nương tựa
niềm tin của họ cũng rất kiên cường.Vấn đề là ta có thật sự vững chãi, không vì kế khổ nhục của đối
dám cho phép mình đối đầu với những cảm xúc xấu phương mà phá vỡ nguyên tắc hay thay đổi lập trường,
9/24 NGÀY PHỤ NỮ VIỆT NAM 20.10

10. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
chắc chắn kẻ dựa dẫm sẽ không có cơ hội phát huy. bao giờ biết được con người thật của mình ra sao .
Vậy muốn giúp một người thoát khỏi thói quen dựa - Ta hãy tập ngồi một mình trong không gian yên tĩnh
dẫm thì trước tiên chính điểm tựa, dù là một người mà không nhất thiết phải tìm thêm một người nữa mới
hay cả gia đình hoặc cả đoàn thể, phải có khả năng thấy an tâm. Ta hãy tập đối diện với những cảm xúc
chấp nhận cảm giác xót xa khi thấy người thân chịu buồn vui trong lòng, hay theo dõi những biến hóa
nhiều khó nhọc trong những bước đi tập tễnh ban đầu. không ngừng của dòng tâm ý mà không cần phải tìm
thêm một người nữa để giải tỏa tâm tư.
Nếu cần, ta cũng nên học cách im lặng làm ngơ trước
những khó khăn bế tắc của người ấy. Phải để họ tự - Cuộc đời dù có dang rộng đôi tay chào đón, nhưng
quyết định, tự trải nghiệm, tự chịu trách nhiệm và tự ta hãy khôn ngoan và mạnh dạn khước từ những
rút ra bài học cho chính bản thân mình. Cũng như con quyền lợi không công, bởi nó chỉ đem lại chút hưng
chim mẹ chỉ an lòng rời tổ khi thấy chúng con thật sự phấn nhất thời nhưng sẽ bào mòn tiềm năng sáng tạo
vững cánh một mình bay vào bầu trời mênh mông. và khả năng làm chủ cuộc đời của ta.
Ý thức được sự nguy hại của thói quen dựa dẫm, ta - Hãy trở thành chính khách cho sứ mệnh của cuộc
hãy quyết định thực tập quay về nương tựa chính bản đời mình, chỉ có ngôi vị ấy mới đem lại cho ta thật
thân để phát huy năng lực tiềm ẩn trong tâm hồn. nhiều tự do và hạnh phúc vững bền.
Song mọi thứ đều phải bắt đầu từ những chuyện nhỏ
nhặt nhất mỗi ngày. Trừ phi những tình huống xảy ra
ngoài kinh nghiệm và kiến thức có sẵn nên không trở
tay kịp thì ta mới quyết định lên tiếng nhờ người
khác.
- Còn nếu ta đã chuẩn bị tinh thần đối đầu với những
điều mới mẻ để khám phá nội lực của mình thì cứ
thản nhiên chấp nhận sự thất bại xảy ra. Dù sao sự
thất bại đó cũng sẽ dạy cho ta một kinh nghiệm, nó Xin được làm
vẫn là của ta, còn hơn nhờ vả mãi kẻ khác thì ta chẳng
chính khách
Tự tại giữa cuộc đời
Thuyền xưa không bến đổ
Vẫn một mình êm trôi.
Cái giá đắt nhất của sự dựa dẫm
không phải là ta đánh mất niềm
tin với người kia, để họ phải
hoảng sợ bỏ chạy hay vì ta mà
kiệt sức. Cái tổn thất đó còn có
thể khôi phục dễ hơn rất nhiều
so với sự xói mòn và lụi bại bản
năng sinh tồn của một con
người.
10/24

11. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
Duø ñuïc duø trong con soâng vaãn chaûy
Duø cao duø thaáp caây laù vaãn xanh
Duø ngöôøi phaøm tuïc hay keû tu haønh
Ñeàu phaûi soáng töø nhöõng ñieàu raát nhoû
Ta cheâ raèng cuoäc ñôøi meùo moù
LOÁ I ÑI Sao ta khoâng troøn ngay töï trong taâm
NGAY DÖÔÙ I Ñaát oâm caây cho moïi haït naåy maàm
CHAÂ N MÌNH
Nhöng choài töï vöôn leân tìm aùnh saùng
Neáu taát caû ñöôøng ñôøi ñeàu trôn laùng
Chaéc gì ta ñaõ nhaän ra ta?
Ai trong ñôøi chaúng coù luùc tieán xa
Neáu nhö bieát töï mình ñöùng daäy
Haïnh phuùc nhö baàu trôøi naøy vaäy
Ñaâu chæ daønh cho moät rieâng ai
11/24 NGÀY PHỤ NỮ VIỆT NAM 20.10

12. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
?
ĐI CHÙA
LỄ PHẬT
THEÁ NAØO
HT. Thích Thanh Từ
(Trích: "Bước Đầu Học Phật")
I. Đi Chùa
Mục đích đi chùa không phải là để cúng lạy, mà vì
học hỏi chánh pháp, tập tu đức hạnh. Người Phật tử
mới đến với đạo chưa thấm thuần Phật pháp, nếu Đến chùa ngày lễ vía: Cùng Phật tử với nhau như
không được sự chỉ dạy của Tăng Ni thì làm sao hiểu con chung một cha, những ngày lễ vía là ngày huynh đệ
đạo tu hành. Muốn hiểu đạo lý, Phật tử tới lui Tự Viện sum họp. Ngày thường mỗi Phật tử có hoàn cảnh
( chùa, thiền viện) để thưa hỏi học tập là sự đương riêng gia đình riêng, ít khi gặp được nhau. Nhân ngày
nhiên không thể thiếu. Vì sự sống bận rộn ngoài xã lễ vía, toàn thể Phật tử tụ hội về cùng thăm hỏi nhau
hội, Phật tử đâu đủ thì giờ nghiên cứu giáo lý, chỉ gặp trong tình đạo bạn, cùng giải bày nhau về kinh
Tăng, Ni trong nửa giờ một giờ, Phật tử có thể học nghiệm tu hành, thật là một cơ hội quí báu. Ông cha
được nhiều điều trước kia chưa biết. Vì thế, đến chùa chúng ta đã nói "ăn cơm có canh, tu hành có bạn". Dù
để gặp Tăng, Ni là điều thiết yếu không thể thiếu, đối đã quy y mấy mươi năm, không chịu học hỏi giáo lý,
với mỗi Phật tử tại gia. Đi chùa có hai trường hợp, đi không siêng nghe giảng dạy, Phật tử nầy vẫn mờ mịt
chùa ngày thường và đi chùa ngày lễ vía. không hiểu gì về đạo Phật. Là Phật tử phải tỏ ra xứng
Đến chùa ngày thường. Bất cứ ngày nào thấy rảnh đáng với danh nghĩa của mình, nghĩa là học và hành
việc nhà, người Phật tử có thể đi chùa. Khi đi chùa đúng với đường lối Phật dạy. Vì thế, đi chùa nghe
Phật tử phải nhắm thẳng mục đích thưa hỏi đạo lý. Vì giảng là điều tối cần thiết của người Phật tử.
hỏi đạo lý, Phật tử phải ghi lại những điều gì mình
chưa hiểu để đem ra hỏi. Mỗi lần đến chùa, Phật tử II. Lễ Phật
phải có ít nhất đôi ba vấn đề thưa hỏi Tăng, Ni.Biết Lạy Phật không vì van xin tha tội, không vì cầu mong
thưa hỏi như vậy người Phật tử học đạo rất chóng ban ân, chỉ vì quý kính một đấng lòng từ bi tràn trề,
tiến. Đi chùa hỏi đạo là đúng tinh thần học vấn của trí giác ngộ viên mãn. Vì quý kính công đức trí tuệ
người Phật tử. của Phật nên chúng ta lạy Ngài. Lạy Phật để thấy
Nhưng cũng có những khi không vì hỏi đạo và vẫn đi mình còn thấp kém ty tiện, bỏ hết những thói ngạo
chùa. Đây là trường hợp vì đua chen trong cuộc sống, mạn hống hách. Quý kính gương cao cả của Phật để
người Phật tử thần kinh bị căng thẳng, bỏ việc đến mình noi theo. Phước đức lạy Phật là ở chỗ đó. Lễ
chùa. Đến đây để ngồi yên trên tảng đá dưới bóng mát Phật vì dẹp ngã mạn - Bản chất con người chúng ta
tàng cây, trong khung cảnh tịch mịch của nhà chùa, lúc nào cũng tự cao tự đắc, vênh váo nghênh ngang.
khiến tâm hồn lắng xuống, thần kinh dịu lại. Chính Đó là tính xấu khiến mọi người chán ghét, tiêu mòn
cảnh cô liêu tịch mịch của nhà chùa đã giải tỏa xoa công đức. Phật tử biết được cái dở này, kính lạy Phật,
dịu phần nào nỗi bực dọc não phiền của Phật tử. Bồ Tát, để diệt trừ tâm ngã mạn của mình. Kính lạy
12/24

13. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
các Ngài là tự mình thấy mình không bì kịp các Ngài, đáp này:
biết mình thấp kém thì tính ngạo mạn từ từ biến mất. Một em gái đi chùa lễ Phật, lễ xong em vừa ra đến sân
Khi lạy các ngài không mong một ân sủng nào, chỉ vì chùa, gặp một quân nhân đứng ngắm cảnh. Thấy em,
một lòng kính trọng đức hạnh của các Ngài, tự thấy quân nhân liền hỏi: em đi đâu thế? Bé gái đáp: em đi
mình hèn hạ thấp kém, thế là mọi công đức từ đó phát chùa lễ Phật. Quân nhân hỏi: tượng Phật bằng gỗ bằng
sinh. Bởi đứa ăn trộm thì phục kẻ ăn trộm giỏi, chàng xi măng, em lễ cái gì? Bé gái hỏi lại: ở doanh trại anh
võ sĩ thì nể tay vô địch, kính trọng Phật Bồ Tát, các mỗi sáng có chào cờ không? Quân nhân đáp: sáng nào
bậc tôn túc tự nhiên chúng ta có dự phần trong ấy rồi. cũng chào cờ. Bé gái hỏi: cờ bằng vải bằng màu, tại
Quả như câu nói "kính thầy mới được làm thầy". sao anh phải nghiêm trang chào? Quân nhân đáp: chào
Chúng ta muốn dẹp bỏ những tính xấu, tập tành đức tinh thần Tổ quốc được tượng trưng qua lá cờ, chứ
hạnh, kính lễ những bậc đức hạnh là điều cần thiết vậy. không phải chào vải màu. Bé gái nói: Cũng thế, em lạy
Lễ Phật vì noi gương - Kính lạy Phật, chính vì chúng tinh thần từ bi giác ngộ của Phật được tượng trưng qua
ta muốn học hỏi noi theo gương của Ngài. Tại sao hình tượng chứ không phải lạy gỗ lạy xi măng. Quân
chúng ta phải học hỏi theo gương Đức Phật? Bởi vì, nhân đành thôi.
Phật đã đầy đủ mọi công đức, trí tuệ từ bi viên mãn,
nên chúng ta phải học hỏi theo. Đây chúng tôi đơn cử III. Kết Luận
một công hạnh nhỏ xíu của Ngài, thử xem chúng ta có Chọn một hành động có ý nghĩa là con người tỉnh
theo kịp không. sáng. Khi đã nhận định kỹ việc làm của mình, dù có bị
Một hôm, đức Phật một mình mang bình bát vào thôn chê khen, chúng ta vẫn an ổn thực hành. Chỉ có những
xóm khất thực, bỗng có một người ngoại đạo biết Ngài kẻ xu thời, thấy ai khen gì chạy theo cái nấy, mới bàng
và biết rõ Phật đi đến đâu ắt đệ tử của chúng đều bỏ hoàng khi bị ai phê bình hành động của mình. Đi chùa
đạo quy kính Phật. Nổi giận, ông đi theo sau lưng Phật lạy Phật đã mang sẵn những ý nghĩa của nó, dù có ai
mạ lỵ đủ điều, Phật vẫn chậm rãi tiến bước đều đều chê là mê tín..., ta vẫn an nhiên. Đạo đức có hay không,
không một lời đối đáp. Đến đầu đường, ông ta chạy là do lòng ta có biết kính trọng người đạo đức hay
đón trước mặt Phật, chặn lại hỏi: Cồ Đàm thua ta không. Do lòng kính trọng mới thúc đẩy chúng ta học
chưa? Phật ung dung trải tọa cụ xuống đất, ngồi kiết hỏi và bắt chước theo người đức hạnh.
già đọc bài kệ:
Kẻ hơn thì thêm oán
Người thua ngủ chẳng yên
Hơn thua hai đều xả
Ấy được an ổn ngủ
(Kinh Trung A Hàm)
Ngoại đạo hối lỗi ăn năn lễ tạ.
Thử hỏi hành động này của Đức Phật, chúng ta có ai
dám tự hào cho mình làm được. Nếu đem danh vọng
giá trị so sánh, Đức Phật là một vị giáo chủ trong tôn
giáo, một vị Thái Tử ở thế gian, chúng ta hiện nay là
một tín đồ trong tôn giáo, một kẻ tay trắng ở thế gian,
Đức Phật bị mạ lỵ mà không tức giận, chúng ta bị mạ
lỵ có tức giận chăng? Nếu chúng ta không tức giận
cũng chưa dám bì với Đức Phật, vì giá trị danh vọng
của chúng ta chưa tới đâu. Huống là, bị mạ lỵ chúng ta
liền nổi giận ầm ầm. Nhìn lại Đức Phật thử xem chúng
ta cách ngài bao xa? Thế thì lạy Ngài bao nhiêu mới Là Phật tử phải tỏ ra xứng đáng
xứng đáng trong việc noi gương theo Ngài? Đến như
việc so sánh tâm từ bi, trí giác ngộ của Phật với chúng
với danh nghĩa của mình, nghĩa
ta thực là trời cao vực thẳm. Đời đời kính nể Ngài, là học và hành đúng với đường
cũng là cái hãnh diện của chúng ta, biết kính người lối Phật dạy. Vì thế, đi chùa nghe
đáng kính. Thế mà, có một ít người thấy chúng ta lạy giảng là điều tối cần thiết của
Phật, họ có vẻ ngạo nghễ. Hãy nghe câu chuyện đối người Phật tử.
13/24

14. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
HAÏN CHEÁ SAÂN HAÄN
TRAÛI ROÄNG
TÌNH THÖÔNG
Phần 2
Tỳ Kheo VISUDDHÀCÀRA
Hãy nôn nó ra!
Hãy nôn ra lòng sân hận độc hại khỏi cõi lòng bạn. chúng ta bắt đầu ăn nói hằn học, khoa chân múa tay,
Sự sân hận đầu độc và bóp nghẹt tất cả những gì thậm chí chửi mắng người nào đó. Chánh niệm giúp
chân thiện mỹ nơi bạn. ta giải quyết tất cả vấn đề này; nó ngăn chặn cơn giận
Tại sao bạn phải hành động chỉ vì con quái vật độc hại nhấn chìm chúng ta. Nó lập nên sự hiện hữu tối cần
dấu mặt này? Hãy nôn nó ra, vứt hết đi, không chừa của thức giác. Chỉ cần nhận biết rõ cũng giúp giải toả
lại một chút gì cả. Bạn sẽ cảm thấy dễ chịu khi vứt bỏ được cảm xúc sôi sục. Thay vì đáp trả, phản ứng với
nó đi. cơn sân hận, chúng ta lặng lẽ quan sát nó, theo dõi
cảm xúc bực tức nóng nảy. Và trong quá trình quan
PHÁP ĐỐI TRỊ SÂN HẬN sát như thế, cơn sân hận lắng dần. Thoạt đầu, nó suy
1. Quy luật đầu tiên – Giữ chánh niệm yếu rồi từ từ tan biến đi.
Chánh niệm là người bảo vệ đầu tiên và hữu hiệu
chống lại sân hận cùng với những bất ổn của tâm. Thế Hơn nữa, trong khi quan sát cơn sân hận, ta không hề
nào là chánh niệm? Đó là sự hiện diện của tâm, thức mảy may đến người, vật, hoặc bối cảnh khiến ta phẫn
giác, biết rõ những gì đang xảy ra ngay thời điểm khởi nộ. Chúng ta hướng vào bên trong, chú tâm đến trạng
phát. Do đó, giây phút sân hận khởi lên, ta phải áp thái tâm thức của mình, chú ý dõi theo sự hiện diện
dụng chánh niệm. Ta phải nhanh chóng nhận thức ra của cảm xúc giận dữ. Thật hợp lý, khi chúng ta
sự khởi lên của cơn sân hận trong ta. Ta phải chú ý, chuyển dịch sự chú ý từ nguyên nhân gây phẫn nộ
xác định hoặc nhủ thầm: “ A! Cơn giận ở trong ta. sang sự nhận biết chân thực chính cơn phẫn nộ đó, vì
Cơn giận đang khởi lên ở trong ta”. Hoặc ngắn gọn là một cảm xúc nên cơn giận sẽ giảm dần. Nếu chúng
như “sân hận, sân hận”. Và nếu không thích nhủ thầm ta chỉ tiếp tục chú ý đến nguyên nhân (chẳng hạn như
như thế, ta chỉ cần ý thức sự hiện hữu của sân hận là một kẻ nào đó) làm ta bực tức thì dĩ nhiên ta sẽ trở
được. nên giận dữ hơn. Nhưng khi chánh niệm loé sáng, sự
bực tức không còn phát triển được nữa. Nó bị chặn
Cơn sân hận khởi lên đây đó và sự hiện diện của nó đứng, và nếu ta tiếp tục chú ý quan sát, nó sẽ lắng
được xác nhận, đơn giản chỉ cần nhận biết nó, cũng xuống dần, cuối cùng tan biến đi.
mang lại lợi ích trong việc kiểm soát cơn sân hận. Tại
sao? Bởi vì, bất cứ khi nào sự bực tức khởi lên, bao Điều kỳ diệu là sự tức giận tự tan biến mà không cần
giờ nó cũng nhận chìm chúng ta trước khi chúng ta phải đè nén hoặc chống lại nó. Bạn không cần nghiến
phát hiện ra nó. Nó tạo ra đám mây mù che kín tâm răng, nắm chặt bàn tay lại hoặc dùng toàn thể sức mạnh
ta và làm tê liệt sự xét đoán nhạy bén của chúng ta. tinh thần để kiềm chế nó, chỉ cần lặng lẽ quan sát, nó
Nói cách khác, sự giận dữ hoàn toàn chế ngự tâm thức sẽ giảm dần và biến mất. Đây là phép lạ của chánh
ta. Vào lúc này, hầu như chúng ta thực sự không còn niệm. Điều này thật rõ ràng, nhất là trong giai đoạn tập
tỉnh giác nữa, nếu có còn chăng chỉ là tâm trạng phẫn trung tư tưởng cao độ của thiền giả, chánh niệm đặc
nộ trong ta. Thay vì đáp trả, phản ứng với nó, chúng biệt nhạy bén, có thể hạ gục sân hận hoặc bất kỳ sự bất
ta lại để cho nó nuốt chửng mình. Sắc mặt ta biến đổi, ổn nào của tâm bằng biện pháp đơn giản: Chú Tâm.
14/24

15. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
Điều lợi nữa của chánh niệm là cho ta cơ hội lắng tâm Một điều cần lưu ý là trong khi áp dụng chánh niệm và
và đưa ra quyết định đúng đắn. Khi chú tâm để nhận quán chiếu sáng suốt, tuyệt đối không được đè nén cơn
ra sự hiện diện của sân hận, chúng ta không bị cuốn giận. Sự bực tức tự thoái lui trong quá trình tỉnh giác
hút theo cảm xúc. Chánh niệm cho ta thời gian để hơn là quán chiếu. Ở phương Tây, đôi khi người ta cho
quán chiếu và quyết định hướng giải quyết sáng suốt. rằng khi cơn giận bị đè nén thì nó tác hại cho sức khoẻ.
Trong quá trình quán, sân hận sẽ tự yếu dần và khi Vì thế, theo trường phái tư tưởng này, điều tốt nhất là
mà càng lúc ta lại càng chẳng muốn sân nữa thì sân bộc lộ cơn giận để giảm bớt căng thẳng. Theo trường
hận sẽ thoái lui. Ý niệm không tức giận hoặc ý niệm phái khác, có nhiều sự nghiên cứu ở phương Tây cho
không còn tiếp tục nữa sẽ sinh khởi và cuối cùng sân rằng việc bộc lộ cơn giận công khai sẽ có hại. Dù thế
hận tan biến. Do đó, quy luật đầu tiên là thực tập nào đi nữa thì đối với Phật giáo, việc tự cho phép mình
chánh niệm. Nếu chánh niệm trở thành thói quen luôn bộc phát cơn giận nhằm giảm sự căng thẳng là điều
chú tâm đến những thay đổi đầy ý nghĩa trong tâm không thích hợp chút nào cả. Đức Phật không hề đề
thức, thì bạn sẽ trở nghị hoặc cho phép
thành người có bản như thế; ngược lại,
lĩnh đến độ có thể Ngài kêu gọi chúng
“chộp bắt” sự bực tức ta biến oán giận
ngay thời điểm nó thành tình thương.
sanh khởi. Bạn có thể Cho sự tức giận
cảm nhận và biết rõ nó được tự do bộc
đang lớn dần, và bằng phát có nghĩa là
vào nhận thức chân chúng ta để cho
thực đó, bạn bóp tan tâm thức mình bị ô
nó ngay từ trong trứng nhiễm nặng hơn và
nước, loại trừ nó hoàn tạo thêm nhiều ác
toàn trước khi nó hiện nghiệp, đồng thời
trên nét mặt hoặc bộc ta lại làm cho kẻ
lộ qua cử chỉ của bạn. khác đau khổ.
Đó là điều kỳ diệu của Trong vài trường
chánh niệm – có khả hợp cực đoan,
năng đốn ngã tức khắc người ta đã gây ra
sự bất ổn của Tâm. B n có th “ch p b t” s b c t c ngay án mạng chỉ vì
Chúng tôi nghĩ rằng th I đi m nó sanh kh i và b ng vào nh n cuồng nộ mà nạn
đọc đến đây, bạn sẽ th c chân th c đó, b n bóp tan nó ngay t nhân đôi khi là
không còn muốn bực trong tr ng n c, những người vô
tức, cau có nữa và tội.
nhận thức rõ sự tức giận chẳng mang đến lợi lạc nào
cả. Bạn sẽ không bao giờ muốn nổi nóng nữa. Chỉ Phương pháp giải quyết của Phật giáo mà chúng ta
riêng sự tin chắc này thôi, cũng đủ mang lại lợi lạc đang thảo luận không hề có tính cách đè nén sự bực
trong việc đưa tinh thần bạn đến sự cảm nhận mối tức. Chánh niệm như đã đề cập, hoàn toàn không có
quan hệ bạn bè thân thiết, chấm dứt bực tức, khó chịu, gì là đè nén mà đơn thuần chỉ là sự nhận thức trạng
hướng đến sự an tịnh và thanh thản. Bằng sự quyết thái tâm khi cơn giận xảy đến trong ta. Bằng nhận
tâm và ước muốn tốt đẹp này, bạn khó lòng mà chấp thức và quan sát, cơn thịnh nộ lắng dần theo chiều
nhận nhượng bộ cơn sân hận, chịu sự sai sử của nó hướng tự nhiên của nó. Và việc áp dụng sự quán chiếu
như trước đây bạn đã từng làm. Hơn nữa nếu sân hận sáng suốt cũng không dính dấp gì đến vấn đề đè nén.
sanh khởi hết lần sang lần khác có vẻ như nó vẫn tiếp
tục kiên trì nhưng không còn mạnh bạo nữa. Bạn có 2. Duy trì sự điềm tĩnh
thể nhớ lại và áp dụng các phương pháp đối trị mà Nghệ thuật giữ gìn bình tĩnh và thanh thản là điều gì
chúng ta sẽ thảo luận ở đây. đó hoàn toàn biến mất trong đời sống hiện đại của
15/24

16. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
chúng ta. Nhịp sống nhộn nhịp, vội vã, đề cao sự chụp Abba Dorotheus đã diễn đạt điều này khá chính xác
khi ông nói: “Qua những gì ngươi làm, dù khẩn cấp
giật vật chất, sản xuất và tiêu thụ bừa bãi, tất cả những
ảnh hưởng lan tràn của phương tiện truyền thông hay quan trọng đi nữa, ta không muốn ngươi gây gổ
quảng cáo cùng nhiều khía cạnh khác của cuộc sống hoặc lo âu. Mọi việc ngươi làm, lớn hoặc nhỏ, chỉ
tân tiến đã góp phần tạo nên sự xói mòn những giá trị chiếm một phần tám công việc, trái lại giữ cho tâm ổn
tinh thần và nền tảng đạo đức, đồng thời khiến cho định không rối loạn dù dẫn đến thất bại đi nữa, cũng
tâm chúng ta dễ dàng mất đi sự yên tịnh, luôn hiếu đã đạt được bảy phần tám còn lại. Tuy nhiên, nếu chỉ
động, bồn chồn, lo sợ và giận dữ. để hoàn tất việc mình mà ngươi bị cuốn hút đi khiến
tâm ngươi và tâm kẻ khác bất ổn qua việc gây gổ, thế
Thực sự đã đến lúc chúng ta cân bằng sự phát triển thì ngươi không nên đánh đổi bảy phần tám chỉ vì để
với tính bình dị, điềm tĩnh và thanh thản. Chúng ta giữ lại được một phần tám”.
nói năng ôn tồn, có tỉnh giác, không phải phát biểu
do bị kích động, để ý giám sát sự hiếu động, bồn chồn Qua các vấn đề nói ở trên, chúng tôi đã thảo luận về
bất cứ khi nào chúng sinh khởi trong tâm. Chúng ta một vài thái độ áp dụng trong việc kiềm chế sân hận
giữ cử chỉ, hành vi điềm đạm, thư thái. Nếu chúng ta và giữ bình thản. Chúng tôi mong rằng độc giả đọc kỹ
khởi sự những hoạt động hàng ngày của mình điềm phần này sẽ được giải toả nhiều hơn từ trước đến giờ
đạm, chánh niệm và có chủ đích, chúng ta sẽ cảm để nhắm tới từ bỏ sân hận và trải rộng tình thương.
nhận được niềm an lạc thư thái đầy thú vị. Trong cảm Tuy nhiên chủ đề này còn nhiều phần khác đề cập đến
giác tĩnh lặng, thanh thản đó, bạn sẽ tìm thấy nhiều phương pháp đối trị sân hận mà chúng tôi sẽ gửi tới
quyền năng và năng lực để hoàn thành nhiệm vụ cùng các bạn trong các số sau của Tầm Nhìn, mong các bạn
mục tiêu của mình. Do đó, “phương pháp đối trị” thứ tiếp tục đón đọc
hai là trau dồi, duy trì sự điềm tĩnh và ổn định. Thánh Còn tiếp
NGÀY PHỤ NỮ VIỆT NAM 20.10 16/24

17. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
Sau những ngày bận rộn giúp đỡ đạo diễn Mỹ
Oliver Stone trong việc khảo sát bối cảnh cho bộ
PHỤ NỮ phim Pinkville (Mỹ Lai) , bà Phùng Lệ Lý đã dành
cho phóng viên một cuộc trò chuyện dài thú vị.
PV: Thưa bà, trong bộ phim Heaven and Earth (Trời
THÀNH ĐẠT và Đất) mà đạo diễn Oliver Stone dựng phim từ cuốn
sách nổi tiếng của bà, hình ảnh ngôi chùa và tượng
Phật xuất hiện xuyên suốt bộ phim.Bà có thể nói rõ
ÑAÏ O PHAÄ T
hơn về ý đồ này của đạo diễn Oliver Stone?
Bà Phùng Lệ Lý: Thật ra thì ông Oliver tôn trọng
cuốn sách của tôi nên dựng lại rất trung thực đó thôi.
Trong sách tôi chùa chiền, tượng Phật còn xuất hiện
Theo: Văn hóa Phật giáo nhiều hơn nữa. Xuyên suốt quyển sách đạo Phật như
là kim chỉ nam dẫn đường cho cuộc đời nhân vật
chính, mà vốn là cuộc đời của chính tôi ở ngoài đời.
PV: Như vậy, ông đạo diễn người Mỹ này hẳn cũng
phải cảm thụ rất tốt tinh thần Phật giáo trong sách bà
thì mới có những cảnh quay về tượng Phật sâu sắc
như thế?
Bà Phùng Lệ Lý: Đúng thế. Và có lẽ nhân duyên của
tôi, Phật giáo và ông ấy sâu xa nằm ở đây. Bởi vì
sau khi đọc truyện của tôi và làm xong bộ phim ấy,
ông Oliver Stone bỗng trở nên yêu đạo Phật, trước
đó ông theo một tôn giáo khác. Tôi và Oliver Stone
trở thành bạn thân với nhau cũng nhờ tôi thường nói
chuyện với ông ấy về đạo Phật.
Bà Tôn Nữ Thị Ninh: Đối với Phật giáo, mọi sự đều PV: Hiện nay bà đang sống giữa xã hội hiện đại và
là tự nguyện, tự giác ngộ giàu có như nước Mỹ, nhưng bà vẫn không bị lung
lay đức tin của mình ?
Tôn Nữ Thị Ninh là Đại sứ của Việt Nam tại nước Bà Phùng Lệ Lý: Chính nhờ đạo Phật mà tôi sống tốt
ngoài, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Đối ngoại của Quốc và vững vàng giữa xã hội Mỹ. Tôi nghĩ, sống trên
hội khoá XII đất Mỹ, mình càng giữ gìn truyền thống của mình
PV: Nhân nói đến việc bảo tồn di sản và văn hoá nước bao nhiêu, thì càng được họ trọng nể bấy nhiêu. Bạn
nhà, tạp chí Văn Hoá Phật Giáo đã có lần phỏng vấn nghĩ tôi đã tiến vào Hollywood chưa? Rồi chứ!
Bộ trưởng Văn hoá - Thông tin Lê Doãn Hợp, Bộ Nhưng tôi đến với họ bằng cái nhà quê mộc mạc của
trưởng cũng có một phát biểu về việc này, rằng “tôn mình, bằng tâm hồn của người Phụ nữ Việt Nam,
vinh văn hoá Phật giáo chính là tôn vinh văn hoá dân bằng đạo Phật ăn sâu trong tâm hồn tôi…, tôi ở Mỹ
tộc”. Bà nghĩ sao về ý kiến đó? 37 năm vẫn rất nhà quê mà! Nhưng tôi tự hào vì cái
Bà TNTN: Tôi không phải là Phật tử nhưng bản thân vẻ mộc mạc này. Đó cũng là bởi tôi yêu quê hương
tôi có thiện cảm với tôn giáo này bởi lẽ đây là tôn giáo tôi, tinh thần dân tộc luôn đậm đà trong tôi.
hoà bình, bao dung độ lượng, gần gũi và hài hoà con
người và thiên nhiên, do đó cũng rất hiện đại.
Đối với Phật giáo, mọi sự đều là tự nguyện, tự giác
ngộ chứ không mang màu sắc của sự lôi kéo. Tôi biết
có những tôn giáo và tín ngưỡng trên thế giới muốn
có thêm tín đồ, thế là họ bèn lôi kéo người khác bằng
nhiều biện pháp, cả bằng của cải vật chất. Tôi có một
vài tranh cãi về vấn đề này với người nước ngoài. Tôi
bảo, nếu có tín đồ bằng cách đó thì thật là không thoả
đáng, và cũng không nói lên được sức hút thật sự của
tôn giáo đó.
17/24

18. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
Diễn viên Hồng Ánh: Dẹp bớt đi cái tôi quá lớn
Rất nhiều người đã ngạc nhiên khi biết lễ cưới của Hồng
Ánh được tổ chức tại một ngôi chùa, theo nghi thức Phật
giáo.
PV: Vậy ra diễn viên Hồng Ánh đã là Phật tử rồi?
Hồng Ánh: Từ lúc quy y tôi thấy mình biết nghĩ đến người khác
nhiều hơn, trước đây hay ăn thua đủ lắm (cười). Tuy không
xuất gia như các thầy nhưng tôi học được nhiều điều tốt đẹp từ
Phật pháp về đối nhân xử thế. Trong cuộc sống vợ chồng, tôi
được dạy phải biết, hiểu, thương, tha thứ, coi nhau như bạn...
Trong hôn nhân, tôi cũng giống những người bình thường khác
thôi. Có khác chăng vì mình là Phật tử thì cố gắng thực hiện tốt
ngũ giới (không uống rượu, không sát sinh, không tà dâm, không trộm cắp, không nói dối). Người bình
thường thực hiện tốt 5 giới này thì cuộc sống cũng tốt hơn.
Thêm nữa, tôi có một suy nghĩ, mình đã giới thiệu với đức tin của mình, rằng đây sẽ là người mình gắn bó
suốt đời, nên khi xảy ra những mâu thuẫn nào đó, ngoài nghĩ đến ông bà, cha mẹ, con cái..., mình còn có đức
tin phải nghĩ đến khi muốn đưa ra những quyết định. Sự “ràng buộc” này sẽ rất tốt. Dẹp bớt đi cái tôi quá lớn
của mình thì cơ hội hàn gắn cũng nhiều hơn.
Việt Trinh: Trong đạo Phật không có số phận
Cũng lâu lắm không gặp Việt Trinh, kể từ bộ phim Duyên Trần Thoát Tục. Cô ngày càng ít xuất hiện
trước công chúng hơn nếu như không muốn nói là “biến mất” hẳn, người bảo thế này, kẻ bảo thế kia
... trong bài viết này là một cuộc trò chuyện hiếm hoi của Trinh với Phattuvietnam.net.
PV: Trinh này, hồi trước Trinh có quan tâm đến đạo Phật nhiều không?
Việt Trinh: Ngày xưa Trinh nghĩ là mình phải có vấp ngã rồi mới đến với đạo Phật. Giờ nghiệm ra được rằng đạo Phật
giúp cho tâm mình được giải thoát. Trinh thấy đạo Phật hay ở chỗ là mình tự giải
thoát cho mình. Cho nên Trinh rất là tâm đắc một câu rất hay, đó là “Người nào
làm cho mình đau buồn và phiền não, thì mình đừng có nhìn vào người đó mà
nhìn vào cái tâm đau buồn và phiền não của mình”
PV: Cái tùy duyên là Trinh lý giải là sau một thời gian đến với đạo Phật hay sao?
Hay là do bản thân mình chiêm nghiệm lâu nay ngoài đời?
Việt Trinh:Hồi đó, Trinh hay có suy nghĩ là tại sao kiếp này mình có làm điều gì
xấu và ác đâu mà lại bị nhiều thị phi đến với mình.
Sau này Trinh đến với đạo Phật, Trinh mới hiểu là có thể là trong kiếp này mình
không làm gì xấu, nhưng trong tiền kiếp mình đã làm điều không tốt, cho nên kiếp
này mình phải trả là dư âm của kiếp trước.Trinh nghĩ đến đó thì thấy nhẹ lòng,
mình sống tốt trong kiếp này thì kiếp sau mình sẽ được tốt hơn. Trinh nghĩ cái gì
cũng có cái duyên hết
PV: Nếu nói như vậy thì nhiều người sẽ nói là mình trốn tránh thực tế?
Việt Trinh:Không, vì Trinh thấy được điều đó và trong thực tế Trinh phải cố
gắng. Trong đạo Phật không có số phận, không có chuyện mặc cho số phận, đạo
Phật không cho mình nghĩ về số phận, vì mỗi người có một cái nghiệp chứ không phải mỗi người có một số phận.
Thường người ta hay nói là “Ôi mặc cho số phận an bài” thì điều đó đạo Phật không cho phép.
Trong đạo Phật có cái nghiệp và mình phải trả. Mình làm nghiệp gì thì tự mình phải trả, không ai trả cho mình hết. Và
mình tự giải thoát mình. Đạo Phật là giải thoát. Cho nên Trinh thấy điều đó là tích cực chứ không tiêu cực. Trong hiên
tại và trong tương lai mình phải cố gắng làm tốt.
18/24

19. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
T
H
I
EÀ
N
HAÕY THÔÛ ÑI - BAÏN ÑANG SOÁNG
Voõ Vaên Laân
hật vậy, trong cuộc sống mà con người luôn
N hiều nhận định về thiền, nào là
T phải đối mặt với bao nỗi lo âu sợ hãi và bế tắc
thì giáo lý đạo Phật được xem như một giải
thiền là sự rỗng lặng, sự đào pháp khả dĩ đáp ứng những yêu cầu bức xúc của thời
luyện tâm tỉnh thức, tâm từ bi, sự đại, nhằm tháo gỡ vướng mắc, khổ đau… đã được các
nhận chân về giả hợp và chân ngã... Thật vậy, triết gia, các nhà tư tưởng, nhà khoa học Đông Tây
trong cuộc sống mà con người luôn phải đối quan tâm. Thiền đã trở thành một phong cách sống
mặt với bao nỗi lo âu sợ hãi và bế tắc thì giáo tỉnh thức có thể áp dụng cho nhiều đối tượng, căn cơ
lý đạo Phật được xem như một giải pháp khả khác nhau, không phân biệt truyền thống văn hóa tôn
giáo, được phổ biến trên các phương tiện truyền thông
dĩ đáp ứng những yêu cầu bức xúc của thời và có phạm vi ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực
đại như thư pháp, thi ca, hội họa, âm nhạc, uống trà, cắm
hoa... và cả kỹ thuật làm đẹp. Ở ta, sau một khoảng
lặng, thiền cũng đã rộ lên với sách, báo và các bài viết
của các thiền sư Việt Nam, Trung Quốc, Tây Tạng...
đã giúp nhiều người hiểu biết thêm về thiền, nhưng
tiếc thay một số người cũng chỉ dừng lại ở “biết để mà
biết”. Họ vẫn nghĩ thiền là lĩnh vực cao siêu thuộc
19/24 NGÀY PHỤ NỮ VIỆT NAM 20.10

20. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
thẩm quyền của các bậc thiền sư, các bậc thức giả có
giận dữ, ta thở sâu năm bảy lần, lấy lại bình tĩnh
thiện căn hay ít ra cũng là các thiền sinh trong thiền
và tìm ra cách xử sự phù hợp.
viện, chứ không phải là thứ dành cho bất cứ ai, vội vã
Đó là những gì tôi đã làm và chia sẻ với người thân,
nhảy vào không khéo thì… tẩu hỏa nhập ma! bạn bè và đã đạt được kết quả tốt đẹp, đến độ khi gặp
Vả lại, khi nói đến thiền người ta cũng chỉ nghĩ ai đó có vấn đề bức xúc về gia đình con cháu hay đến
đến ngồi thiền. Thật ra, thiền là một phong cách thăm người bị bệnh, tôi cứ lấy làm tiếc rằng họ không
sống tỉnh thức trước thực tại và biểu hiện chánh biết sử dụng thiền và nôn nóng muốn vực họ dậy,
niệm thường trực trong mọi hành động như đi hướng dẫn họ sống thiền!Cũng chính vì thế thiền,
đứng nằm ngồi ngủ nghỉ... mà truyền thống Thiền ngày càng được vận dụng trong mọi lãnh vực đời
tông đã nói đến như thiền nhặt rau, bổ củi, giã sống.
gạo, lau nhà, múc nước... Trong trường học, thiền giúp học sinh tăng khả năng
Chính vì vậy, hơn lúc nào hết trong cuộc sống hối chú ý, phát huy trí nhớ, óc sáng tạo.
hả như ngày nay, con người phải chịu nhiều áp Trong bệnh viện, thiền giúp bệnh nhân làm chủ hơi
lực, thiền không hẳn là việc ngồi tĩnh tọa trong thở, điều hòa nhịp tim và khí huyết, nhờ thế máu
am cốc, trong thiền viện, chùa chiền theo một huyết tươi nhuận, tăng cường sức đề kháng.
thời khóa nhất định. Trong trại cải huấn, thiền giúp trại sinh nương theo
Ngày nay thiền đã đi vào cuộc sống hơi thở để soi rọi lại mình, nhờ đó giảm căng thẳng,
*KHI ÑI XE MAÙ Y chỉ đơn giản là biết bớt bạo động, biết thông cảm và thương yêu.
nương theo hơi thở để trở về với mình, không để Trong trại cai nghiện, thiền giúp phát triển thái độ
tâm lang thang tất sẽ hạn chế bất cẩn, tai nạn. lạc quan, ổn định tinh thần, thấy được ý nghĩa cuộc
sống. Nhờ đó cơ thể kích thích hóc-môn tăng cường
*KHI MÔÙ I NGUÛ DAÄ Y thay vì vội bước hoạt động, chế ngự tác động của chất gây nghiện.
xuống đất ra ngoài, ta để năm mười phút hít thở,
xoa đầu mặt, tay chân... hẳn sẽ tránh được trúng Đối với tôi, thiền còn có một ý nghĩa đặc biệt, giúp cơ
gió do sự thay đổi môi trường đột ngột hay trượt thể chuyển hóa được cơn bệnh “bất trị”. Hơn 10 năm
ngdập đầu, gãy xương. trước, cơ thể gầy còm của tôi là nơi hội tụ nhiều
chứng bệnh mà cần phải tĩnh dưỡng chứ không có
* KHI ÑI NGUÛ nằm buông thư hít vào thở ra thuốc chữa. Nghe nói thiền có khả năng chữa được
sâu chậm năm bảy lần, đưa tâm trở về tiếp xúc bệnh, tôi nghi ngờ, y học hiện đại còn bó tay thì liệu
với mọi bộ phận cơ thể, ta sẽ ý thức được hoạt thiền có phép mầu nào! Nhưng “hữu sự vái tứ
động không ngừng nghỉ suốt ngày đêm của lục phương”, tôi nghĩ nếu không lành bệnh, ít ra cũng có
phủ ngũ tạng, ta sẽ biết cách tránh tác hại do hít hiệu quả nào đó, tỉ như cái chết an ổn! Tôi đọc sách,
thở khói thuốc lá, bụi bặm ô nhiễm, thức ăn thức nghe băng đĩa hướng dẫn tập thiền của quý thầy...
uống độc hại, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. nhưng do khả năng hạn chế tôi chỉ vận dụng theo cách
phù hợp, ngờ đâu kết quả bất ngờ thật đáng ngạc
*NHAÁC MAÙY ÑIEÄN THOAÏI trước khi nói nhiên. Đó là sự thật, nhưng nếu ai hỏi tại sao ngồi
hít thở sâu ba bốn lần, kéo tâm đang rong ruổi trở thiền lại khỏi bệnh hay ngồi thiền lâu rồi có thấy gì
về giây phút hiện tại và nở nụ cười, người nghe không? Tôi chẳng biết trả lời ra sao khi thật sự không
bên kia ắt hẳn sẽ cảm nhận được niềm vui. (hay chưa) thấy gì và cũng chẳng hiểu vì sao thiền lại
chuyển hóa được bệnh tật! Điều có thể thấy rõ là sự
*SAU VAØ I GIÔØ LAØ M VIEÄ C MEÄ T MOÛ I thay đổi từ màu da sắc mặt trở nên hồng hào, rồi ăn
căng thẳng ta đứng lên, cũng có thể ngồi tại chỗ uống biết ngon, ngủ sâu... trí nhớ phục hồi, đầu óc
vươn vai thở sâu năm bảy bận, đưa tâm trở về với sáng ra. Và ngạc nhiên hơn là không dưng mà các mối
thân, sự hưng phấn sẽ trở lại để tiếp tục công quan hệ được cải thiện rõ rệt! Có thể trong khi ngồi
việc. yên, thở ra thở vào, bỗng nhận ra rằng hơi thở là cầu
nối giữa thân và tâm, vì thật ra lắm lúc thân có đó mà
*KHI GAË P CHUYEÄ N TÖÙ C GIAÄ N trở về tâm rong ruổi đâu đâu. Trạng thái đánh mất tâm
với hơi thở ta sẽ nhận diện được cơn giận, cơn thường xảy ra đối với tất cả mọi người, mà ông bà
giận sẽ từ từ tan biến. Cũng thế, khi gặp chuyện xưa thường bảo nôm na là “ú ớ như ốc lộn hồn”. Và
bất trắc, thay vì vội vã đối phó bằng một thái độ khi đem tâm trở về với thân, ta sẽ nhận diện được
20/24

21. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
trạng thái ta đang phải đối mặt thì sự trục trặc, rắc rốimức độ tinh tấn thực hành và tự nguyện thực hiện tâm
sẽ biến mất. Hơi thở cũng giúp ta nhận diện được sự từ, bi, hỷ, xả Điều này giải thích lý do tại sao Pháp
mong manh của đời người, còn thở ra, hít vào là sống, Phật được gọi là lương dược và Đức Phật được gọi là
ngược lại là chết. Sống chết chỉ là một quá trình, bậc đại y vương. Và có thể liên hệ một số Tăng Ni,
không liên quan gì đến cái ta hay cái của ta. mặc dù sống đạm bạc nhưng hầu hết có sức khỏe tốt,
đặc biệt các bậc cao tăng, các vị thiền sư có phong
Nhận thức đó có vai trò thật hết sức quan trọng, đã thái nhẹ nhàng, tuổi thọ cao nhưng trí tuệ mẫn tiệp,
làm thái độ, hành vi, cử chỉ của ta trở nên nhẹ nhàng, bền bỉ thuyết giảng, viết sách, dịch kinh...
cởi mở. Khi tâm không còn lo lắng, buồn phiền, sợ
hãi thì thân khỏe ra, hết bệnh là hệ quả tất yếu. Và Trong cuộc sống đầy bất trắc và lo âu như hiện nay,
theo nghiên cứu của khoa học tâm lý trị liệu, bằng hơi thiền đã trở thành một phong cách sống tỉnh thức.
thở sâu và dài, máu sẽ được biến đổi, tế bào não Bằng hơi thở, thiền đưa ta trở về thực tại bây giờ và
không ngừng được đổi mới và nếu cứ lặp lại đều đặn ở đây, ta sẽ nhận diện được trạng thái của tâm, nỗi
mỗi ngày cơ thể sẽ được làm mới, vô hình trung ta khổ niềm đau sẽ được ôm ấp và hóa giải. Tâm sẽ được
khai thác được nguồn năng lượng vô biên tiềm ẩn sẵn giải phóng khỏi mọi ràng buộc của tham sân si, thân
trong ta, tất mọi trục trặc sẽ được điều chỉnh, rối loạn sẽ biết cách tự đối phó với bệnh! Như thế phải chăng
sẽ được điều hòa. thiền quán hơi thở tỉnh thức mang lại cho con người
hôm nay con đường giải thoát khổ đau! Và may mắn
Như thế - từ một pháp môn tu học trong thiền môn - thay, một người đã từng bị bệnh, từng khổ sở vì bệnh,
thiền bước vào cuộc đời, phổ biến thành một phong tôi mới nhận ra sự mầu nhiệm của Phật pháp. Và vô
cách sống tỉnh thức. Đấy cũng chính là quá trình cùng biết ơn khi thiền giúp tôi trở về nhận diện được
tương tác qua lại nhân quả, quả nhân giữa thân và điều mầu nhiệm đó, tuy đơn giản nhưng quý giá biết
tâm, giữa tâm và cảnh, cảnh và thân do tác động bởi dường nào!
TRÍ TUEÄ COÙ ÑÖÔÏC KHI
TRÔÛ VEÀ HIEÄN TAÏI
Nếu mình làm tốt cái hiện tại chính là mình đã làm tốt cho tương lai. Chúng ta phải an trú trên
mảnh đất của thực tại để thiết kế tương lai. Trở về với hiện tại là để quản lý những gì đang xảy ra
trong hiện tại, Nếu mình khỏe mạnh, thư thái, nhẹ nhàng thì những tư tưởng, sáng tạo mới mẻ sẽ
tới rất dễ dàng. Nếu mình cứ căng thẳng, sợ hãi thì mình khó mà tạo được căn bản để thành công
trong tương lai. Một cú đánh trúng thành công tốt hơn 100 cú đánh mà vẫn thất bại. Và chúng ta
chỉ đánh trúng được khi có trí tuệ. Trí tuệ chỉ có được khi mình trở về với giây phút hiện tại. Và từ
căn bản đó mà những ý thức sáng tạo và ý kiến hay xuất hiện rất thường xuyên. Chỉ 1, 2 ý kiến hay
thôi chúng ta đã vượt qua người khác. Tuệ giác giúp chúng ta có khả năng biết được cái gì đang và
sắp xảy ra cho mình khi mình biết thở để thân tâm về làm một.
21/24

22. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
QUÝ TỬ
LÊN CHÙA
TU TẬP
Tuyết Trịnh (Báo Đất Việt)
Cách trung tâm Thủ đô Hà Nội gần 90 km, Thiền viện
B ất lực trước các trò quậy phá, bất
trị, nghiện game của con, nhiều bậc
phụ huynh đã phải cậy nhờ Thiền viện
Trúc Lâm Tây Thiên nằm tách biệt trên núi với rừng
thông xanh, khí hậu quanh năm dịu mát. Chỉ trong
vòng chưa đầy hai tháng hè, hàng trăm “quý tử” từ
Trúc Lâm Tây Thiên (Vĩnh Phúc). Cửa các tỉnh Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Hà Nội, TP HCM
Phật này hiện có hàng trăm “quý tử” tu đã tới đây để tu tập. Nhiều “tu sĩ” trẻ, sau khi mãn
hạn tu tập, “xuống núi” lại xin cha mẹ cho quay trở lại
tập: học thiền, học đạo oai nghi (cách ăn với… bữa cơm chay, mặc áo nâu sòng thêm một thời
nói, đi đứng, nằm ngồi…). gian nữa....
22/24

23. CAÙC VAÁN ÑEÀ TUỔI TREÛ QUAN TAÂM DÖÔÙI GOÙC NHÌN PHAÄT GIAÙO
Bó tay dạy con, gõ cửa Phật Khi quý tử quỳ sám hối…
“Trăm sự con xin nhờ các thầy dạy dỗ. Cháu nhà con Các “tu sĩ” trẻ, khi nhập học tại đây, ngoài việc mang
mới chưa đầy 10 tuổi đầu mà ham chơi, không phải theo vài bộ áo quần, đồ dùng cần thiết, sẽ không được
chỉ nghiện game đâu, nó còn xem cả phim sex nữa!”. phép sử dụng tiền bạc, điện thoại di động, máy vi tính.
Người phụ nữ với dáng vẻ sang trọng, dắt theo cậu Một ngày của học viên bắt đầu từ 4h sáng, mặc ào
con trai da trắng, mắt cận, mở đầu việc xin cho con nâu sòng ngồi thiền và kết thúc bằng buổi sám hối sau
vào lớp tập tu với lý do đặc biệt như thế. khi mặt trời lặn.
Sư thầy Pháp Xương cho biết, nhà chùa không có chủ Ngoài những giờ học giáo lý nhà Phật, các em còn
trương mở lớp, nhưng trước tệ nạn xã hội và nỗi khổ được học hát, diễn kịch và nhiều hoạt động giúp vận
của bậc cha mẹ không dạy được con, phải mang tới động cơ thể thoải mái. “Tu sĩ” nhỏ tuổi nhất, bé Trần
nhờ cửa Phật, nhà chùa sẵn lòng tiếp nhận để giáo Đức Mạnh (7 tuổi, ở Đại Từ, Thái Nguyên), hồn
hóa. “Ở môi trường tốt, những đức tính tốt của các nhiên kể: “Ở đây, cháu thích ăn cơm chay, thích được
cháu sẽ được phát triển”, sư thầy nói. vận động cho khỏe người”. Sau 5 tuần, Mạnh đã
Mặc dù là con gái, nhưng Tú Anh (11 tuổi, ở Phạm thuộc làu làu nhiều đoạn giáo lý trong đạo Phật, được
Ngọc Thạch, Đống Đa, Hà Nội) lại khiến bố mẹ phải các sư thầy khen từ việc ngồi thiền tới học đạo oai
bất lực trước thói cứng đầu, “siêu quậy”. Trước khi nghi. Nhưng bài học chân thực nhất mà cậu bé học
lên đây, Tú Anh đã được mẹ gửi qua rất nhiều lớp học được là: không được ky bo, phải biết chia sẻ với mọi
tâm lý của các trung tâm, thậm chí còn sang Pháp một người, lễ phép, không nên gây sự với người khác...
thời gian để “cải tạo”, mà cũng không khá hơn được. Sư thầy Pháp Xương cho biết nhiều trường hợp do
Ni cô Thích Đàm Đạo kể, ngày đầu đưa con lên đây, được gia đình quá nuông chiều, nên khi tới đây rất
bị con gái cào cấu, la hét hỗn hào, mẹ Tú Anh chỉ biết khó bảo, phải dùng tới những “hình phạt” để các cháu
lắc đầu, nói: “Cháu bướng lắm, con không dạy được”. nhận lỗi. Nặng nhất là “hình phạt” quỳ sám hối trước
Trong 3 ngày đầu, cô bé mở miệng ra là nói những trai đường đại chúng. Tuy nhiên, rất ít trường hợp
câu cộc lốc, trống không và thi gan bằng cách không mắc tội phải quỳ sám hối, nếu có thì thầy quản chúng
tắm rửa, nằng nặc đòi về. Tuy nhiên, sau những buổi (người trông nom) cũng sẽ quỳ chịu hình phạt chung
học ngồi thiền, những giờ sám hối, những lời khuyên với các em, vì: “lời nói của thầy chưa đủ uy lực dạy
nhủ thấu tình của sư thầy, chỉ trong 10 ngày, Tú Anh bảo các em”. “Nhiều lúc vì thương thầy nên các em
đã thay đổi bản tính của mình. Cô bé học được cách đã nhận ra lỗi và thay đổi”, sư thầy nói.
hòa đồng, sống tự lập và đặc biệt đã được “mềm hóa” Những đối tượng được gia đình gửi tới Thiền viện
tính cách ngay trong những câu “thưa dạ”, biết lễ hầu hết là thành phần cá biệt, con nhà đại gia, nên
phép cúi đầu chào người trên. công việc quản lý, giáo dục gặp rất nhiều khó khăn.
Không phải “cai quậy” như Tú Anh, cậu bé 12 tuổi Tệ nạn xã hội, lối quen sống với thế giới ảo đã khiến
Đỗ Kim Sơn (Hoàng Mai, Hà Nội), được gia đình gửi các em đánh mất thực tại. “Nhà chùa muốn các em
lên Thiền viện để cai… game. Khi phải cách ly với học cách cư xử, lắng nghe người khác nói, nhận diện
máy vi tính, điện thoại di động, tránh xa thế giới ảo, được những điều màu nhiệm ngay trong cuộc sống
không ai ngờ Sơn lại “tu” được lâu như thế. Thậm thực tại”, Sư thầy Pháp Xương chia sẻ.
chí, khi hết hạn, Sơn đã 3 lần xin quay trở lại chùa để
“tu” tiếp. “Ở đây, cháu được học cách làm người và
thích nhất nghe giảng về đạo hiếu, để thấu hiểu công
ơn của bố mẹ”, Sơn tâm sự.
23/24

24. 24/24