Sancar Arıcılık 31 - Ülke Arıcılığı İçin Öneriler

1. ÜÜLLKKEEMMİİZZ AARRIICCIILLIIĞĞIINNIINN
GGEELLİİŞŞMMEESSİİ İİÇÇİİNN
ÖÖNNEERRİİLLEERR
RREEŞŞAATTTTİİNN SSAANNCCAARR
EEĞĞİİTTİİMMCCİİ
BBAANNDDIIRRMMAA

2. Tarihte Arıcılık
İlk bulgular 16.000 yıl öncesine dayanır.
Mısır’da gezginci arıcılık 4.000 yıldır yapılır.
3.200 yıllık Firavun mezarında bal bulundu.
3.000 yıl önce Sümerler balı ilaç olarak kullandı.
Tüm dini metinlerde bal ve arıya yer verilmiştir.
Arıcılık tarihi insanlık tarihi kadar eskidir.

3. Dünya’da Koloni Varlığı (ad)
Ülkeler 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Çin 6,814,970 6,898,410 7,000,000 7,000,000 7.201.500 7.301.500
TÜRKİYE 4,267,123 4,115,353 5,000,000 4,200,000 5.000.000 5.000.000
SSCB (Rusya) 3,458,000 3,499,000 3,441,000 3,441,000 3.409,000 3.409.000
Etiyopya 3,220,430 3,327,370 3,330,000 3,330,000 4,228.610 4,300.000
Arjantin 2,800,000 2,800,000 2,900,000 2,900,000 2.900.000 2.900.000
ABD 2,620,000 2,513,000 2,574,000 2,590,000 2.590.000 2.590.000
Tanzanya 2,600,000 2,650,000 2,650,000 2,650,000 2.700.000 2.700.000
Kenya 2,490,000 2,490,000 2,490,000 2,490,000 2.490.000 2.490.000
İspanya 2,100,000 2,100,000 1,900,000 1,900,000 2.250.000 2.300.000
Meksika 1,945,000 2,000,000 1,800,000 1,800,000 1.800.000 1.800.000
Diğer Ülkeler 25,992,109 26,595,800 26,925,032 26,938615 30.845.287 27.592.935
DÜNYA 58,307,632 58,988,993 60,010,032 59,239,615 62,008,806 62.383.435

4. Dünya’da Bal Verimi (ton)
Ülkeler 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Çin 251,839 254,358 267,830 273,300 304.987 305.000
ABD 99,945 84,335 77,890 82,144 82.000 82.000
Arjantin 93,000 80,000 85,000 85,000 80.000 80.000
TÜRKİYE 61,091 60,190 74,555 75,000 73.929 73.929
Meksika 58,935 59,069 58,890 55,840 56.808 56.808
Ukrayna 52,439 60,043 51,144 52,000 57.878 60.502
Hindistan 52,000 52,000 52,000 52,000 19.504 20.500
SSCB (Rusya) 53,922 52,659 49,400 50,000 52.782 53.000
Kanada 31,857 35,388 37,072 33,566 32,755 33.000
Etiyopya 29,000 29,000 29,000 29,000 38.100 39.000
Diğer Ülkeler 466,525 493,315 495,078 523,164 606.121 577.665
DÜNYA 1,250,553 1,260,357 1,277,859 1,311,014 1.372.142 1.381.404

5. Türkiye’de Arıcılık
 Koloni başına bal verimi 16 kg/kolonidir.
 Koloni sayısı bakımından en zengin
bölgeler sırasıyla Ege, Karadeniz ve
Akdeniz Bölgeleridir.
 Koloni sayısı ve bal üretiminin en yoğun
olduğu iller sırasıyla Muğla, Ordu, Adana
ve İzmir’dir.

6. Sorun 1
Arı hastalık ve zararlıları ile
savaşımda yapılan yanlış
uygulamalar

7. Yavru hastalıklarına karşı antibiyotik
kullanımı
Varroa savaşımında yanlış zaman ve
dozda, tescilsiz ilaç kullanımı
Petek saklamada uygun olmayan
kimyasal ve ilaç kullanımı

8. Kolonilerin İlaçlanması

9. İlaçlı savaşımda kullanılan kimyasal maddeler :
1. Sentetik kimyasallar : Coumaphos, Fluvalinate, Flumethrin, Amitraz.
2. Organik asitler : Formik asit ve Oksalik asit.
3. Esansiyel yağlar : Thymol, Eucalyptol, Menthol, Camphor.
İlaçlı savaşımda kullanılan kimyasal maddeler :
1. Sentetik kimyasallar : Coumaphos, Fluvalinate, Flumethrin, Amitraz.
2. Organik asitler : Formik asit ve Oksalik asit.
3. Esansiyel yağlar : Thymol, Eucalyptol, Menthol, Camphor.
Islah Yöntemleri
Islah Yöntemleri
Karşı davranış geliştirebilen hatların oluşturulması
Karşı davranış geliştirebilen hatların oluşturulması
Biyolojik kontrol
Biyolojik kontrol
Erkek arı yetiştirme ve ayıklama
Izgaralı işçi arı çerçevesi kullanımı
Erkek arı yetiştirme ve ayıklama
Izgaralı işçi arı çerçevesi kullanımı
DDiipp ttaahhttaassıınnddaa aayyııkkllaammaa
SSaavvaaşşıı
mm
yyöönntteemm
lleerrii

10. Erkek AArrıı YYeettiişşttiirriicciilliiğğii

11. Dip ttaahhttaassıınnddaa aayyııkkllaammaa

12. FFoorrmmiikk AAssiitt KKuullllaannıımmıı
15 x 25 cm’lik kalın bir bez üzerine 20-30 ml Formik asit emdirilir.
Formik asit çerçeveler üzerinde % 60 ’lık, tabanda % 85 ’lik kullanılır.
Hava sıcaklığına göre buharlaşma 6-10 saatte tamamlanır ve asitli bez alınır.
Süre hava sıcaklığına göre ayarlanmalı, temastan ve solumadan kaçınılmalı.
ilkbahar ve sonbaharda haftada 2 kez uygulama yeterli olmaktadır.
15 x 25 cm’lik kalın bir bez üzerine 20-30 ml Formik asit emdirilir.
Formik asit çerçeveler üzerinde % 60 ’lık, tabanda % 85 ’lik kullanılır.
Hava sıcaklığına göre buharlaşma 6-10 saatte tamamlanır ve asitli bez alınır.
Süre hava sıcaklığına göre ayarlanmalı, temastan ve solumadan kaçınılmalı.
ilkbahar ve sonbaharda haftada 2 kez uygulama yeterli olmaktadır.

13. Oksalik AAssiitt KKuullllaannıımmıı
- Oksalik asit ise sonbaharda kuluçkasız dönemde varroa populasyonunu
azaltmak için uygulanır.
- Uygulamada 1 litre su içerisinde 30 g kuru Oksalik asit veya 1 litre 1:1 şeker
şerbeti içerisinde 35 g kuru Oksalik asit eritilir.
- Hazırlanan bu eriyikten her arılı çerçeve aralığına 5 ml damlatılır veya her arılı
çerçeve yüzeyine 3-4 ml püskürtülür.
- Oksalik asit Formik asit gibi yakıcı olduğundan dikkatle kullanılmalıdır.
- Diğer bir önemli husus ise hazırlanan solüsyonun uzun süre bekletilmemesidir.
Çünkü şeker şerbeti içerisinde bekletilen asit şekerin HMF içeriğini yükseltir,
rengi koyulaşır ve arılara toksik etki yapar.

14. PPeetteekk ggüüvveessii (( 22))
Biyolojik Kontrol :
B-401
(Bacillus thuringiensis)
Kültürel Önlemler :
Kolonilerin güçlü tutulması
ve çerçevede
arı yoğunluğunun artırılması.

15. Saklama Yöntemleri
Soğukta (7-8 oC ’ın altında) saklama
Fermantasyon ve küflenmeye karşı da etkili).
Gaz veya asitle fumigasyon yöntemi
saklama

16. FFuummiiggaassyyoonn ::
- Kükürt gazı (SO2) :
-1 m3 hacım için 20-50 g kükürt sac üzerinde alevsiz yakılmalı,
-Yumurta üzerinde etkili olmadığından petekler kovandan alındıktan 1-2 hafta sonra uygulanmalı,
-2 hafta sonra tekrar edilmeli, sıcak havalarda 4 – 6 haftada bir uygulamaya devam edilmelidir.
- Asetik asit :
-Oda içerisine % 60-80 ’lik asitten 10 litre hacim için 20 ml.
-Yumurta ve ergin güve üzerinde etkili fakat larva ve pup üzerinde etkisizdir.
- Bu nedenle uygulama petekler alındığında hemen sonra yumurtalar açılmadan yapılmalıdır.
- Formik asit :
-Bunun için % 85 ‘lik Formik asit 10 litre oda hacmı için 8 ml.
-Asit kullanımında temastan kaçınılmalı, odada metal eşya bulunmamalı, yukarı konulmalı,
-Yazın 2 hafta arayla 1-2 defa tekrar edildiğinde kesin başarı sağlanmış olmaktadır.

17. Küçük Kovan Böceği
 Doğal yaşam alanı Afrika’dır.
 Ciddi ekonomik kayıplar yapmaktadır.
 Afrika bal arıları mücadele etmektedir.
 Meyve ile özellikle kavunla beslenir.
 Meyve ithalatı ile ABD’ye bulaşmış ve 1998 yılında fark
edilmiştir. 2 yıl içerisinde en az 20.000 koloni ölmüştür.
 2002 yılında Avustralya’da görülmüştür. Şu anda resmi
olmamakla birlikte Portekiz ve Mısır’da bulunmaktadır.

18. Küçük Kovan Böceği Yaşam Döngüsü
Ergin böcek yumurtlamak için kovana girer.
Yumurtadan 2-6 gün sonra larva çıkar.
10-14 gün sonra büyüme tamamlanır.
Larva gelişimini tamamlamak için kovan dışına çıkar.
Toprağı kazarak içerisine girer ve pupa dönemi başlar.
Pupa döneminden 3-4 hafta sonra çıkış olur.
Çıkıştan 1 hafta sonra yumurtlamak için kovana girer.
Toplam 6-7 haftada gelişimini tamamlarlar.
4-6 ay yaşarlar ve 5 nesil verirler.

19. Küçük Kovan Böceğinin Beslenmesi
 Polen ve yavrulu peteklere
yumurtlarlar.
 Larvalar arı yumurtası ve yavrusu
yanında bal ve polen yer.
 Ergin böcek ve larvalar, petek üzerine
dışkıladığı için arılar tarafından terk
edilir.

20. Küçük Kovan Böceği
 Yumurtası 1.5x0.25 mm’dir.
 Ergini 5-7 mm x 3-4.5 mm’dir.
 Bir dişi günde 200, tüm yaşamı boyunca
2000’den fazla yumurta bırakır.
 Larvanın baş kısmında 3 çift bacak bulunur.
 Bir petekte 6000 larva bulunabilir.
 Kumlu ve %5-25 nemli toprakları sever.

21. Küçük Kovan Böceği ile Mücadele
 Pupa dönemi mücadele
dönemidir.
 Kovan içi ilaç mücadelesi
yoktur.
 Arılıkta toprağa pestisit
uygulanır.

22. KKB Larvası

23. KKB Larvası

24. Küçük Kovan Böceği

25. Küçük Kovan Böceği

26. Kovanda KKB

27. Petek Üzerinde KKB Larvaları

28. Sorun 2
Arılık yeri seçiminde yanlış
uygulamalar yapılması,
konaklamada ortaya çıkan
anlaşmazlıklar

29. AArrııccııllııkk YYaappııllaaccaakk BBööllggee SSeeççiimmii
BBööllggee fflloorraassıı zzeennggiinn vvee uuzzuunn ssüürree
ddeevvaamm eettmmeelliiddiirr..
AArrııllaarraa zzaarraarr vveerreecceekk ttaarrıımmssaall
ssaavvaaşşıımm iillaaççllaarrıı kkuullllaannııllmmaammaallııddıırr..
AArrııccıınnıınn ssoossyyaall,, ssaağğllııkk vvee bbeesslleennmmee
ggeerreekkssiinniimmlleerriinnii kkaarrşşııllaayyaaccaakk yyeerrlleerree
yyaakkıınn oollmmaallııddıırr

31. Arılık seçimi vvee fflloorraa kkuullllaannıımmıı
-Kovanların arazideki yoğunluğu
-Araziye dağılımın ve çiçeğe
yakınlığın avantajları
-Çiçeklenme zamanının önemi

32. Arıcılık Yapılacak Bölge

33. Arıcılık Yapılacak Bölge

34. AArrııllııkk SSeeççiimmii
RRüüzzggaarr aallmmaayyaann bbiirr yyeerr oollmmaallııddıırr..
İİşşlleekk yyoollllaarrddaann uuzzaakk oollmmaallııddıırr..
YYaazzıınn ggööllggee,, kkıışşıınn ggüünneeyyee bbaakkaann ggüünneeşşlliikk yyeerr sseeççiillmmeelliiddiirr..
YYaağğmmuurr ttuuttmmaayyaann,, ççaammuurr oollmmaayyaann bbiirr yyeerr sseeççiillmmeellii vveeyyaa
sseehhppaa üüzzeerriinnee kkoonnuullmmaallııddıırr..
SSııkk ssııkk iillaaççllaammaa yyaappııllaann aallaannllaarrddaann uuzzaakk yyeerrlleerr sseeççiillmmeelliiddiirr..
İİnnssaann vvee hhaayyvvaannllaarrıınn yyooğğuunn oolldduuğğuu yyeerrddeenn uuzzaakk oollmmaallııddıırr..
PPaarrkk vvee yyüüzzmmee hhaavvuuzzllaarrıınnddaann uuzzaakk kkoonnaakkllaannmmaallııddıırr..
AArrııllııkk yyaakkıınnıınnddaa tteemmiizz ssuu oollmmaallıı vveeyyaa ssuulluukkllaarr yyaappııllmmaallııddıırr..
KKoovvaannllaarr oott vvee ççaallııllııkkllaarr aarraassıınnaa kkooyyuullmmaammaallııddıırr..
HHıırrssıızzllııkk oollaann bbööllggeelleerrddeenn uuzzaakk dduurruullmmaallııddıırr..

35. AArrııllııkk SSeeççiimmii
55 kkmm ççaappllıı aallaannddaa zzeennggiinn nneekkttaarr vvee ppoolleenn kkaayynnaağğıı
bbuulluunnmmaallııddıırr..
BBaall vveerreenn bbiittkkii yyooğğuunnlluuğğuunnaa ggöörree kkoovvaann kkooyyuullmmaallııddıırr..
ÖÖrrnneeğğiinn,, kkoorruunnggaa,, yyoonnccaa,,üüççggüüll ggiibbii eekkiillii aallaannllaarrddaa 44
ddeekkaarraa 11 kkoovvaann;; nnaarreenncciiyyee ssaahhaallaarrıınnddaa 22 ddeekkaarraa 11 kkoovvaann
kkooyyuullmmaallııddıırr..
BBiirr aarrııllııkkttaa 5500 cciivvaarrıınnddaa kkoovvaann bbuulluunnmmaallıı vvee hheerr iikkii aarrııllııkk
aarraassıınnddaa 11--22 kkmm aarraallııkk oollmmaallıı yyaa ddaa bbiirr aarrııllııkkttaa 115500 kkoovvaann
bbuulluunnmmaallıı vvee iikkii aarrııllııkk aarraassıınnddaa 33 kkmm mmeessaaffee oollmmaallııddıırr..

36. Arılık

37. Sorun 3
Kullanılan kovan
materyalinin uygunsuz
olması

38. KKoovvaann SSeeççiimmii
HHeerr aann aaççııllaabbiilliirr vvee kkoonnttrrooll eeddiilleebbiilliirr oollmmaallııddıırr..
BBiirr kkoovvaannddaann ddiiğğeerriinnee ççeerrççeevvee ttrraannssffeerr
eeddiilleebbiillmmeelliiddiirr..
AAnnaa aarrıınnıınn vvaarrllıığğıı vvee ppeerrffoorrmmaannssıı
ggöözzlleenneebbiillmmeelliiddiirr..
HHaassttaallııkk vvee zzaarraarrllııllaarrıınn ggöözzlleemm vvee tteeddaavviissii
rraahhaattllııkkllaa uuyygguullaannaabbiilliirr oollmmaallııddıırr..
TTaaşşıımmaassıı kkoollaayy oollmmaallııddıırr..
KKıırrııkk,, ççaattllaakk vvee ssuu ggeeççiirreenn bbiirr yyaappııssıı oollmmaammaallııddıırr..
İİsstteenniillddiiğğii aann ssaattııllaabbiilleecceekk ssttaannddaarrttttaa oollmmaallııddıırr..

39. KKoovvaann TTiipplleerrii

40. KKoovvaann TTiipplleerrii

41. KKoonnaakkllaammaa İİzznnii
AArrıı yyeettiişşttiirriicciilleerrii bbiirrlliikklleerrii
bbuulluunndduukkllaarrıı iillee ggeelleecceekk
oollaann aarrııccııllaarrıınn kkoonnaakkllaammaa
iizziinnlleerriinnii aarrııccıı ggiittmmeeddeenn
ççöözzüümmlleeyyeebbiilleecceekklleerrddiirr..

42. Sorun 4
Bölgesel koşullara uygun arı
ırk ve ekotiplerinin
belirlenmemiş veya
üretiminin yetersiz olması

43. AArrıı IIrrkkıı SSeeççiimmii
MMeevvccuutt iikklliimm şşaarrttllaarrıınnaa uuyyaabbiillmmeelliiddiirr..
FFlloorraannıınn uuyygguunn oolldduuğğuu zzaammaannddaa ffaazzllaa bbaall
yyaappmmaallııddıırr..
YYaavvrruu bbüüyyüüttmmee yyeetteenneeğğii ffaazzllaa oollmmaallııddıırr..
OOğğuull vveerrmmee eeğğiilliimmii ddüüşşüükk oollmmaallııddıırr..
HHaassttaallııkk vvee ppaarraazziittlleerree kkaarrşşıı ddaayyaannııkkllıı
oollmmaallııddıırr..
KKıışşllaammaa yyeetteenneeğğii yyüükksseekk oollmmaallııddıırr..
UUyyssaall oollmmaallııddıırr..

44. IIRRKKLLAARR
Sarı Arılar
Esmer arılar

45. Sorun 5
Kolonilerin besleme
işleminin arıların yapısına ve
yaşam şekline uygun şekilde
yapılmaması

46. BBeesslleemmee SSoorruunnllaarrıı
A ) Beslemede kek ve şerbetin verilme zamanı ve gerekçesi,
B ) Bal ve Polen yerine geçecek besinlerin ayrılması,
C ) Suluk kullanımının önemi,
D ) Polen keki ile besleme
E ) Süt tozu, soya unu, tuz ve
antibiyotik kullanımının
sakıncaları.

47. Şurup Hazırlama
 Su iyice kaynatılarak ateşten indirilir.
 İlkbaharda 1:1, sonbaharda 2:1 oranında
şeker katılarak karıştırılır.
 Kristalize olmaması için içerisine bir adet
limon sıkılır.
 Şeker karamelize olacağından dolayı
tekrar kaynatılmamalıdır.

48. Kek Hazırlığı
Kek ile besleme yapılacaksa 1
kısım bal 40oC’ye kadar ısıtılarak
3 kısım pudra şekeri ile iyice
karıştırılır. Karışım 1 kg’lık
poşetlere konularak poşetin alt
kısmı kesilerek arılı çerçeveler
üzerine yerleştirilir.

49. Sonbahar Beslemesi
 Arıların balı depolaması için, besleme
sürekli fakat azar azar yapılmalıdır. Aksi
halde aşırı kuluçka yapabilirler.
 Sıcak havalarda balın sırlanması için
teşvik etmelidir. Sırsız bal ortamdan nem
alarak fermente olabilir.
 Soğuk havada kekle beslenmelidirler.

50. Koloni Besleme

51. Sorun 6
Verimliliği artırıcı koloni
yönetim sistemlerinin
uygulanmaması

52. 80.000 ergin arı=2-3 katlı koloni
Bal Verimi (kg)
20 40 80 120 160
Beklenen
verim düzeyi
Oluşan verim
düzeyi
EErrggiinn AArrıı MMiikkttaarrıı vvee BBaall VVeerriimmii

53. ÜÜRREETTİİMM EETTKKİİNNLLİİĞĞİİ
Populasyon düzeyi Bal verimi Üretim etkinliği
40.000..............................20 kg...............( 20 kg / 40.000) = 0,50 g
80.000..............................80 kg...............( 80 kg / 80.000) = 1,00 g
160.000............................120 kg...............(120 kg / 160.000) = 0,75 g
.
Bal Verimi
Bal Verimi
Üretim Etkinliği
40.000 80.000 160.000
Koloni Populasyon Düzeyi
Populasyon düzeyine göre bal verimi ve üretim etkinliğinin değişimi.

54. İşçi Arıların Bal Üretimi İİççiinn YYeettiişşttiirriillmmee ZZaammaannıı
İlkbahar Destekleme
Dönemi
6 Hafta
Bal Mevsimi
Başlangıcı
Tarlacı Arı
Düzeyi
Kuluçka Üretim
Düzeyi

55. Sorun 7
Polinasyonun öneminin
bilinmemesi ve servislerin
kurulmaması

56. İnsan Soyunun Devamı İçin…
İnsanlarda Döllenme ve Sonuç

57. Bitki Soyunun Devamı İçin…
Bitkilerde Polinasyon ve Sonuç

58. Bitkilerde İnsanlarda
Polen Sperm

59. Bitkilerde İnsanlarda
Yumurtalık Yumurta

60. Kısaca;
•Polinasyon, meyve ve tohum
üretiminin temeli demektir.
•Polinasyon olmadan meyve ve
tohum üretimi mümkün
değildir.

61. Niçin Bal Arısı
•Modern tarım teknikleriyle toprakların
işlenmesi ve insektisit uygulamaları
sonucu böcek polinatörlerde büyük
azalma vardır.
•Yetiştiriciliği insan eliyle yapılabilen
bal arılarının polinasyonda
kullanılması zorunlu hale gelmiştir.

62. Tam Çiçeklenme

63. Polen Toplamaya Hazırlık

64. Anterlerin Patlaması

65. Bal Arısında Polen

66. Bal Arısı Kıllarında Polen

67. Polinasyon

68. Polinasyon Sonunda
Daha fazla…
üretilir.

69. Yeterli Polinasyon

70. Yetersiz Polinasyon

71. Bal Arılarının Kullanımı
ÜÜrrüünn AAddıı ÜÜrrüünn AArrttıışşıı ((%%))
YYoonnccaa 6655
PPaammuukk 2288
HHııyyaarr 1111
KKaabbaakk 2255
KKeetteenn 3355
ÜÜzzüümm 2299
KKoollzzaa 3300

72. Basit Bir Hesaplama…
Kayısı polinasyonunun %80’i böcekler
tarafından yapılmaktadır. Bu oran içerisinde
bal arılarının miktarı ise %70’dir.
Dolayısıyla kayısıdaki polinasyonun %56’sı
bal arıları tarafından gerçekleştirilmektedir.
Sonuçta 50 kg meyve veren bir ağacın, 22 kg
meyvesi diğer etkenlerin, 28 kg meyvesi bal
arılarının polinasyonu ile oluşmaktadır.

73. Yurtdışında Polinasyon
Polinasyonun önemi ve yararı konusunda tüm
çiftçiler ve arıcılar bilinçlidir.
Arıcıların üyesi olduğu polinasyon servisleri
bulunmaktadır.
Bitki yetiştiricisi, polinasyon döneminde
bitkilerde etkin bir tozlaşma için kovan
başına ücret ödeyip koloni kiralamaktadır.

74. Polinasyon Servisleri
ABD’de 1.1 milyon koloni her yıl
polinasyon için kiralanmaktadır. Bu
koloniler en az iki ürün için
kullanılmaktadır.
AArrııccııllaarr,, kkoovvaann bbaaşşıınnaa yyııllddaa 3355--6600 $$
eekk kkaazzaannçç ssaağğllaammaakkttaaddıırrllaarr.

75. Ülkemizde Polinasyon
Ülkemizde polinasyonun bitkisel
üretimdeki yararı ile bal arılarının bu
olaydaki rolü henüz bilinmemektedir.
Arı yetiştiricileri konakladıkları yerde
bahçe sahibine, arı kolonisi başına 1 kg
balın fiyatının %10’unu geçmeyen ücret
ödemektedirler.

76. Sorun 8
Kolonilerin oğul verme
işleminin koloni çoğaltma
yönteminden biri olarak
görülmesi

77. Oğul Nedir
Bal arısı kolonilerinin
çoğalma içgüdüsü ile yeni
bir koloni oluşturmak üzere,
ana arının bir kısım işçi arı
ile birlikte kovanını terk
etmesidir.

78. Oğul Çeşitleri
Bal arısı kolonileri çoğalma
içgüdüsü ile oğul verme
olayını yapacakları gibi
kontrollü koşullarda arıcı da
oğul üretimi yapabilmektedir.

79. Oğul Verme
 Oğul gözü denilen ana arı yüksükleri yapılır.
 Bu gözlere yumurta bırakılır ve larva gelişir.
 Ana arı gözünün sırlandığı 9. günde eski ana arı
bir miktar ergin arı ile birlikte çıkar.
 Yeni ana gözden çıkar ve çiftleşerek kovana
hakim olur.
Kapalı göz bulunan kovandan oğul çıkmıştır.

80. Oğul

81. Oğul

82. Oğul Verme Nedenleri
Arıların çoğalma içgüdüsü.
Kovan havalandırmasının yetersizliği.
Kovan içerisinde yer darlığı.
Ana arı feromonunun dengesiz dağılımı.
Kovanın aşırı güneş altında kalması.
Ana arının yumurtlayacağı alan
kalmaması.

83. Oğula Engel Olmak İçin ...
 Yaşlı ana arı değiştirilmelidir.
 Oğul veren koloniden ana arı yetiştirilmemelidir.
 Koloniler sık sık kontrol edilmelidir.
 Kolonilerin genetik yapısı iyileştirilmelidir.
 Gelişen kolonilerden yapay oğul alınmalıdır.
 Kuluçkalığa işlenmiş boş petek verilmelidir.
 Ana arı belirli bir süre kafese alınmalıdır.
 Kovanlar üzerinde gölgelik oluşturulmalıdır.
 Kapalı çerçeveler zayıf kolonilere verilmelidir.

84. Oğulu öönnlleemmeenniinn öönneemmii
A ) Oğul populasyonu ve dolayısiyle verimi düşürür
B ) Kireç hastalığı, Adi çürüklük, Mayıs hastalığı ve daha birçok hastalığın
nedenidir,
Uygulamada uyarı
-Bir kovanda oğul kontrolü amacı ile meme veya yüksüklerin kesimi yalnızca 2
kez uygulanmalıdır. Israr ana değiştirme isteğini gösterir. Supersedur’ a gider.
Kanat kesme

85. Sorun 9
Kaliteli ana arı
yetiştiriciliğinin bilinmemesi,
ana arının öneminin yeterince
kavranmaması

86. AAnnaa AArrıınnıınn ÖÖnneemmii
AAnnaa aarrıı ççiiffttlleeşşmmee ssıırraassıınnddaa
eerrkkeekk aarrııllaarrddaann aallddıığğıı kkaallııttssaall
öözzeelllliikklleerrii,, kkeennddii kkaallııttssaall
öözzeelllliikklleerrii iillee kkoommbbiinnee eeddeerreekk
kkoolloonniiyyee aakkttaarrıırr..
Verim = Genotip + Çevre

87. Kısaca Ana Arı
KKoolloonniinniinn
Sakinlik
Gelişme Hızı
Kışlama Yeteneği
Oğul Eğilimi
Ömür Uzunluğu
Hastalıklara Direnç
Propolis Toplama
...
ÖÖzzeelllliikklleerriinnii bbeelliirrlleerr

88. NNiiççiinn AAnnaa AArrıı YYeettiişşttiirriicciilliiğğii
 AAnnaa aarrıı yyııllddaa 330000..000000 yyuummuurrttaa aattaarr..
 BBiirr yyuummuurrttaa iiççiinn 55--3300 ssppeerrmm hhaarrccaannıırr..
 AAnnaa aarrıı 55--88..000000..000000 ssppeerrmm ddeeppoollaarr..
 EErrkkeekk aarrııddaa 77..000000..000000 ssppeerrmm bbuulluunnuurr..
Ana arı yılda yaklaşık 33..000000..000000 sperm harcar.

89. BBaaşşaarrııllıı AArrııccııllıığğıınn İİllkk KKooşşuulluu :: AAnnaa
DDeeğğiişşttiirrmmee
MMüümmkküünnssee hheerr yyııll,,
ddeeğğiillssee eenn ffaazzllaa 2
yyııllddaa bbiirr aannaa aarrıı
ddeeğğiişşttiirriillmmeelliiddiirr..

90. Ana Arı YYeettiişşttiirrmmeeddee SSoorruunnllaarr
A) Aşılama yöntemindeki sorunlar
-Her birey ana arı olmaya zorlanıyor (seleksiyon yok),
-Kapalı populasyon nedeniyle akrabalık artıyor;
(Düşük verim, sakatlık ve diploid erkekler ortaya çıkıyor).
B) Oğul gözü ile üretimde sorunlar :
- Oğul eğilimi sadece genetik olarak ortaya çıkmışsa oğul
yönünde seleksiyon yapılmış olur.
- Oğul dirençsizlik veya açlık nedeniyle olmuşsa hasta veya
verimsiz yönünde seleksiyon yapılmış olur.

91. BBiirrddeenn ffaazzllaa eerrkkeekk aarrııyyllaa ççiiffttlleeşşmmee vvee
ggeenneettiikk vvaarryyaassyyoonn
Ana arı 10-20
erkekle çiftleşir
Olası binlerce gen kombinasyonundan bazıları

92. Ana Arı Kalitesini Etkileyen Faktörler
Ana arı yetiştirilen damızlık koloninin özellikleri
Aşılanan larvanın yaşı
Ana arının yetiştirilme yöntemi
Başlatıcı ve bitirici kolonilerin populasyonu
Bir koloniye transfer edilen larva sayısı
Ana arı yetiştirme mevsimi
Erkek arı populasyon varlığı
Kolonilerin beslenmesi

93. Ana Arı Kalitesi
YYaaşş YYuummuurrttaa 11
ggüünnllüükk
2
ggüünnllüükk
33
ggüünnllüükk
44
ggüünnllüükk
CCaannllıı AAğğıırrllıığğıı ((mmgg)) 20099 118899 117722 114477 111199
OOvvaarriiooll SSaayyııssıı ((aadd)) 331177 330088 229922 227722 222244
SSppeerrmmaatteekkaa ÇÇaappıı ((mmmm)) 11..3311 11..2277 11..2211 11..1155 11..0033
SSppeerrmmaatteekkaa HHaaccmmii ((mmmm33)) 11..1188 11..0099 00..9933 00..8822 00..5588

94. Apis mellifera caucasica
KKaaffkkaass AArrııssıı
Sakindir
Dili uzundur
Soğuğa adapte olmuştur
Geç uyanır, geç gelişir
Güçlü populasyona ulaşır
Bazı hastalıklara duyarlıdır
Fazla propolis toplar

95. Apis mellifera carnica
KKaarrnniiyyooll AArrııssıı
Sakindir
Gelişme hızı çok iyidir
Erken ilkbaharda hızlı gelişir
Bal verimi yüksektir
Oğul eğilimi yüksektir
Kışlama yeteneği iyidir
Yaygın bir ırktır

96. Apis mellifera ligustica
İİttaallyyaann AArrııssıı
Sakindir
Gelişme hızı çok iyidir
Erken ilkbaharda hızlı gelişir
Bal verimi yüksektir
Arı sütü verimi yüksektir
Kışlama yeteneği iyidir
Yaşama gücü yüksektir
Dünyada en yaygın ırktır

97. Ana Arı Yetiştirme Mevsimi
NİSAN-MAYIS MAYIS HAZİRAN HAZİRAN-TEMMUZ

98. Ana Arıda VVeerriimmlliilliikk KKoonnttrroollüü
Ana genç ve verimli
Ana yaşlı veya verimsiz
(oğul verdi veya öldü, kalsaydı supersedure olurdu)

99. Sorun 10
Bal dışındaki arı ürünlerinin
üretimine yönelik ciddi
çalışma eksikliği, sözleşmeli
üretim yapılmaması

100. Polen Üretimi
 Bal arıları polen yüklerini arka bacaklarında
toplayarak kovana getirmektedir.
 Polen tuzağı ancak bir arının geçebileceği
büyüklükte delik bulunan plastik plaka ile
polenlerin biriktiği kutudan oluşmaktadır.
 Kovan önüne takılı olan polen tuzağı arıların
arka ayaklarında bulunan polenin tuzağın
altında bulunan bölüme düşmesini sağlar.

101. Polenin Kurutulması
Kurutulan polenler içerisindeki yabancı
maddelerden temizlenmesi için elekten
geçirilmelidir.
Havalandırma sistemi çalışan bir elektrikli
fırında 30-35°C’ de 5-6 saat tutularak
kurutma yapılabilmektedir.
Polen nem oranı % 5-10 düzeyinde olacak
şekilde kurutulmalıdır.

102. Polenin Tüketimi
Çocuklarda 2 çay kaşığı/gün
Yetişkinlerde 20 g/gün

103. Bal Arılarının Poleni Taşıması

104. Bal Arılarının Poleni Taşıması

105. Polen Tuzağı Kullanımı

106. Polenin Kurutulması

107. Polenin Pazara Sunumu

108. Arı Ekmeği

109. Arı Ekmeği

110. Arı Sütü Üretimi
Arı sütü üretiminin temeli; kalıplarla hazırlanan
yüksükler içerisine 1 günlük larvaları transfer etme
esasına dayalıdır.
Transfer edilen larvaları taşıyan aşılama çerçevesi
aannaassıızz kkoolloonniinniinn ortasına konur.
Anasız kolonide 72 saat duran aşılama çerçevesi
alınarak arı sütü hasat edilir.

111. Arı Sütü Üretim Miktarı
Arı sütü üretim miktarı iç ve dış etkenlere bağlı
olarak önemli oranda değişmektedir.
Her bir yüksükten yetiştirme ve besleme yöntemine
göre 213-328 mg süt elde edilir.
Bir koloniden bir transfer döneminde 6.5-10.5 g
arasında arı sütü elde edilebilmektedir. Etkin bir
yönetimle bir sezonda 1-1.5 kg arı sütü elde
edilebilir.

112. Larva Transferi

113. Arı Sütü Üzerinde Larvalar

114. Arı Sütü Hasadı

115. Arı Sütünün Pazara Sunumu

116. İşçi Arının Balmumu Salgılaması

117. İşçi Arının ve Balmumu
Plakaları

118. Erimiş Balmumunun Kalıplanması

119. Temel Petek

120. Balmumunun Pazara Sunumu

121. Balmumunun Pazara Sunumu

122. Propolis
Dokuları onarıcı, damar büzücü, kanı
pıhtılaştırıcı, yaraları iyileştirici, sedef,
hemoroid, egzama, gibi cilt
rahatsızlıklarında, ağız yaraları, diş
ağrısı, mide ülseri, nefrit, idrar yolları
enfeksiyonu, influenza ve diğer birçok
hastalığın tedavisinde ve kozmetik
sektöründe kullanılmaktadır.

123. İşçi Arının Propolis Toplaması

124. İşçi Arının Propolis Toplaması

125. Propolis Toplamış İşçi Arı

126. Propolis Elde Etme Levhası

127. Propolis Tuzağı

128. Ham Propolis

129. Propolisin Pazara Sunumu

130. Propolisin Pazara Sunumu

131. Arı Zehiri
Arı zehiri romatizma rahatsızlıkları başta
olmak üzere kanserin bazı tiplerinde,
adale ağrılarında, eklem ve sinirsel
iltihaplarda, boğaz ağrısı, migren, astım,
kolesterolün düşürülmesinde, genel
bağışıklık uyarıcı, adet öncesi
sendromunda kullanılmaktadır.

132. Arı Zehirinin Elde Edilmesi

133. Topluiğne ve Arı İğnesi

134. Larva
Bal arısı larvaları yoğun besin
maddesi ve hormon içermektedir.
Damak tadına uygun olan uluslar
mutfaklarında bal arısı larvalarına
yer vermektedir.

135. Larvaların Petekten Çıkarılması

136. Larvaların Petekten Çıkarılması

137. Larvaların Petekten Çıkarılması

138. Larvanın Hazırlanışı ve
Pişirilmesi

139. Arı Larvası İle Yapılmış
Yemek

140. Larvaların Çiğ Olarak Yenilmesi

141. Paket Arı
Mevsimi erken başlayan yerlerde
üretilen bal arılarının, mevsimi
geç başlayan yerlere, bir ana arı
ve yeteri kadar işçi arı ile birlikte
özel kutular içerisinde satışa
hazırlanmasıdır.

142. Paket Arıcılığın Yapılması
Bal mevsimine kuvvetli kolonilerle
girmek isteyen ve istedikleri
özellikte paket arısı alan ABD’nin
kuzey bölgeleri ile Kanada’daki
üreticiler 3-4 aylık nektar akımı
döneminde her koloniden 70-120 kg
bal elde etmektedirler.

143. Paket Arıcılığın Yararları
Bu sistem arı kolonilerinin sekiz aylık
kışlatılma döneminde bakım ve beslenme
girdilerini ortadan kaldırmakta, arı
kolonilerine kışlık yiyecek olarak
bırakılması gereken 15-20 kg balın alınması
ile bal üretiminde daha fazla bir artış
sağlanmaktadır.

144. Paket Arıcılığının Yapılışı
Paket arısı sipariş eden arıcılar, paket
arılarının geliş tarihlerini yoğun nektar
akımından 2-3 ay önce ellerinde olacak
şekilde ayarlamaktadırlar. Bu durum paket
arıların kovanlara yerleştirilmesi ve
kolonilerin gelişerek bal mevsimine iyi bir
şekilde girebilmesi için önemlidir.

145. Paket Arının Hazırlanması

146. Satışa Hazır Bir Paket Arı

147. Paket Arıların Dağıtılması

148. Ana Arı Kafesinin Çıkarılması

149. Paket Arıların Boşaltılması

150. Ana Arının Verilmesi

151. Şuruplama Yapılması

152. Sorun 11
Ekonomik ve ticari anlamda
üretim için yeterli koloni
bulundurmama ve teknik
anlamda gezginci arıcılık
yapmama

153. Kovanların Taşınmaya Hazırlanması

154. Aracın Hazırlanması

155. Kovanların Yüklenmesi

156. Kovanların Yüklenmesi

157. Kovanların Taşınması

158. Yüklemenin Bitirilmesi

159. Kovanların Taşınması

160. Malzemelerin Taşınması

161. Kovanı YYaannllıışş YYeerrlleeşşttiirrmmeenniinn SSoonnuuccuu
Kenarlara yaklaşıldıkça kovanlarda
şaşırmaya vs bağlı olarak güçlülük
artar

162. UU TTiippii AArrııllııkk DDüüzzeennlleennmmeessii

163. SS ŞŞeekklliinnddee AArrııllııkk DDüüzzeennlleennmmeessii

164. Yanlış Kovan Yükleme

165. Gezginci Arıcının Arılığı

166. Gezginci Arıcının Arılığı

167. Sorun 12
Kolonilerin kışlatma öncesi
ve kışlatma esnasında önemli
hatalar yapılması

168. Kışlatma Nedir
 Bal arısı kolonilerinin aktif sezon
sonrasında dinlenecekleri dönem olup
hava sıcaklığının +140C’nin altına
düşmesiyle başlar.
 Bu dönemde bal arıları kış salkımı
oluştururlar ve sadece bal yerler.

169. Kışlatma Esnasında ...
• Kolonilere kkıışş yyiiyyeecceeğğii oollaarraakk bbaall vvee
ppoolleennllii ppeetteekklleerr bbıırraakkııllıırr..
• PPeetteekklleerr ttaammaammeenn bbaallllaa ddoolluu oollmmaayyııpp aalltt
yyaarrııllaarrıınnddaakkii ggöözzlleerr bbooşş oollmmaallııddıırr..
• AArrııllaarr bbaall ddoolluu ggöözzlleerr üüzzeerriinnddee ddeeğğiill,,
bbaallllaa ddoolluu kkııssmmıınn hheemmeenn aallttıınnddaakkii bbooşş
ggöözzlleerr üüzzeerriinnddee ssaallkkıımm kkuurraarrllaarr..

170. Kışlatma Esnasında ...
Kovan içerisinde yeterli besin stoğu olmalı.
Varroaya karşı ilaçlama yapılmış olmalı.
Su basmasına karşı sehpalara alınmalı.
Çatlak, kırık ve delik kovan kullanılmamalı.
Kovanlar hafif öne eğik yerleştirilmeli.
Kovan kapakları altına hava geçiren ve nem
tutan maddeler konulmalı.

171. Kışlatma Esnasında ...
Uçma delikleri daraltılmalı.
Kovan içerisinde boş petek bırakılmamalı.
Bölme tahtası ile petekler sıkıştırılmalı.
Kovanlar, varsa sundurma altına alınmalı.
Kovanlar hiçbir şekilde rahatsız edilmemeli.
Boş petekler depolanmalı ve mum güvesine
karşı ilaçlama yapılmalı.

172. Kışlatmada Başarı Kriteri
Kışlatma sonunda ölüm oranı;
• %0-5 çok iyi
• %10 normal
• >%11 zarar

173. Kışlatılan Koloniler

174. Kışlatılan Koloniler

175. KKoovvaann İİççiinnddee DDüüzzeennlleemmee

176. Sorun 13
Arıcılığa destek olacak ballı
bitkilerin ekim ve dikiminin
yaygınlaştırılmaması

177. GGeenneell BBiillggii
DDooğğaall bbiittkkii aallaannllaarrıınnıınn bboozzuullmmaassıı
EEkk bbeesslleemmeenniinn mmaalliiyyeettii
GGeezzggiinnccii aarrııccııllıığğıınn zzoorrlluukkllaarrıı
DDooğğaall üürrüünn eellddee eeddiillmmeessiinnee yyöönneelliikk
ssiisstteemmlleerr
AArrıı mmeerraassıı vvee bbiittkkii ddeesseenniinniinn oolluuşşttuurruullmmaassıı
AAlltteerrnnaattiiff//DDeesstteekk bbiittkkiissii :: AARRIIOOTTUU

179. AArrııoottuunnuunn ÖÖzzeelllliikklleerrii
KKaalliiffoorrnniiyyaa oorriijjiinnlliiddiirr..
PPhhaacceelliiaa cciinnssiinnee aaiitt tteekk yyııllllııkk bbiirr bbiittkkiiddiirr..
AArrııllaarr iiççiinn oolldduukkççaa ççeekkiiccii bbiirr bbiittkkiiddiirr..
DDüünnyyaa’’ddaa 1133 ttüürrüü bbuulluunnmmaakkttaa,, aannccaakk 44
ttüürrüü bbaall aarrııllaarrıı iiççiinn ddeeğğeerrlliiddiirr..
6600--110000 ccmm bbooyyllaannmmaakkttaaddıırr..

180. ÇÇiiççeekklleennmmee SSüürreessii vvee ZZaammaannıı
EEkkiimm iişşlleemmii eekkiimm--aarraallııkk aayyllaarrıınnddaa
yyaappııllmmaakkttaaddıırr..
EEkkiimm zzaammaannıınnaa bbaağğllıı oollaarraakk mmaarrtt--mmaayyııss
aayyllaarrıınnddaa ççiiççeekklleennmmeekktteeddiirr..
ÇÇiiççeekklleennmmee ssüürreessii eekkiimm yyeerr vvee zzaammaannıınnaa
bbaağğllıı oollaarraakk 44--77 hhaaffttaa aarraassıınnddaa
ddeeğğiişşmmeekktteeddiirr..

182. Sorun 14
Arı yetiştiricilerimizin teknik
arıcılığın temel koşullarını
bilmemesi

183. DDiikkkkaatt EEddiillmmeessii GGeerreekkeennlleerr......
AArrııllaarrıınn uuççuuşşttaa oolldduuğğuu ııllııkk ggüünneeşşllii ggüünnddee
kkoolloonnii aaççııllmmaallııddıırr..
TTeemmiizz vvee aaççııkk rreennkkllii ggiiyyeecceekklleerr
ggiiyyiillmmeelliiddiirr..
MMaasskkeessiizz oollaarraakk aarrııllaarraa yyaakkllaaşşmmaammaallııddıırr..
KKoovvaannaa yyaakkllaaşşmmaaddaann öönnccee kköörrüükk
yyaakkııllmmıışş oollmmaallııddıırr..

184. DDiikkkkaatt EEddiillmmeessii GGeerreekkeennlleerr......
TTeezzeekk,, tteemmiizz ppaaççaavvrraa,, kkuurruu ççaallıı,, ttaallaaşş ggiibbii
mmaallzzeemmeelleerr yyaakkııtt oollaarraakk kkuullllaannııllmmaallııddıırr.. EEnn
iiddeeaallii oolluukklluu aammbbaallaajj kkaarrttoonnuudduurr..
KKöörrüüğğüünn ççaallıışşıırrkkeenn aalleevv vveeyyaa kkııvvııllccıımm
ççııkkaarrmmaammaassıınnaa ddiikkkkaatt eeddiillmmeelliiddiirr..
AArrııllaarrllaa ççaallıışşıırrkkeenn kkeennaarrddaa dduurruullmmaallıı vvee ggiirriişş
ddeelliiğğiinniinn öönnüü kkaappaattııllmmaammaallıı,, ggüünneeşş aarrkkaayyaa
aallıınnmmaallııddıırr..

185. Dikkat EEddiillmmeessii GGeerreekkeennlleerr......
KKoovvaann aaççııllmmaaddaann ggiirriişş ddeelliiğğiinnddeenn dduummaann
vveerriilleerreekk aarrııllaarrıınn ssaakkiinnlleeşşttiirriillmmeessii
ssaağğllaannmmaallııddıırr..
AAnnaa aarrıınnıınn iikkiinnccii ççeerrççeevveeddee oollmmaa iihhttiimmaallii
aazz oolldduuğğuu iiççiinn öönnccee iikkiinnccii ççeerrççeevveeyyii
ççııkkaarrmmaallıı ssoonnrraa ddiiğğeerr ççeerrççeevveelleerr aallıınnııpp
iinncceelleennmmeelliiddiirr..
HHıızzllıı hhaarreekkeettlleerr aarrııllaarrıınn ssaallddıırrmmaa vvee
ssookkmmaassıınnaa nneeddeenn oollaaccaağğıınnddaann yyaavvaaşş
ççaallıışşııllmmaallııddıırr..

186. Dikkat EEddiillmmeessii GGeerreekkeennlleerr......
AArrııllııkk iiççeerriissiinnddee eell kkooll hhaarreekkeettlleerrii
yyaappııllmmaammaallııddıırr..
PPaarrffüümm ggiibbii kkookkuullaarr ddöökküülleerreekk aarrııllııkk
iiççeerriissiinnee ggiirriillmmeemmeellii vvee kkoovvaann kkoonnttrroollüü
yyaappııllmmaammaallııddıırr..
YYaağğmmaaccııllıığğaa mmeeyyddaann vveerrmmeemmeekk iiççiinn bbaallllıı
ppeetteekklleerr ddıışşaarrııddaa bbıırraakkııllmmaammaallıı vveeyyaa
uunnuuttuullmmaammaallııddıırr..
ŞŞuurruuppllaammaa yyaappııllıırrkkeenn şşuurruubbuunn eettrraaffaa
ddöökküüllmmeemmeessiinnee ddiikkkkaatt eeddiillmmeelliiddiirr..

187. Sorun 15
Balda kaliteye ve kalıntı
oluşturacak uygulamalara
yeterince dikkat edilmemesi

188. Bal Hasat Zamanı
Peteklerin en az 2/3’ü bal arıları
tarafından sırlandığı zaman petekler
hasat edilebilir demektir.
Daha önce hasat yapıldığı takdirde
balda su oranı yüksek olduğu için balın
kalitesi düşmektedir.

189. Balın Saklanması
Balın en ideal saklama sıcaklığı 110C’dir.
Bal 450C’den yüksek sıcaklıklarda
ısıtılmamalıdır. Aksi durumda balda HMF
düzeyi yükselecektir. Bal bu sıcaklığın
üzerinde ısıtıldığı takdirde tüketilmeyerek
imha edilmelidir.

190. Balın Şekerlenmesi
Balın şekerlenmesi fiziksel yapısı ile
ilgili olup içerisinde bulunan fruktoz ve
glikoz oranına bağlıdır. Eğer balda
glikoz miktarı fruktoz miktarından fazla
ise balda şekerlenme daha çabuk
olmaktadır.
Balın şekerlenmesi, gerçek bal olduğunu gösterir.

191. Balın Ekşimesi
Balda bozulma ve ekşime olayı
olgunlaşmadan hasat edilmiş olan bal
içerisinde bulunan bakteri ve mayaların
faaliyeti sonucu oluşmaktadır. Bu
nedenle bal olgunlaşmadan ve
sırlanmadan hasat edilmemelidir.
Şekerlenen ballar ise daha çabuk bozulur.

192. Bal Tüketiminde Dikkat!
 Bir yaşının altındaki çocukların
mamalarına kesinlikle bal
karıştırmayınız. Her ne amaçla
olursa olsun bal vermeyiniz.
 Bal Clostridium botulinum
sporları içerebilmektedir. Bu
sporlar bebeklerin sinir
sistemini etkileyerek ciddi
hastalıklara neden olabilir.

193. BBaallddaa KKaallıınnttıı KKaayynnaakkllaarrıı
TTaarrıımmssaall mmüüccaaddeellee iillaaççllaarrıı
GGeenneettiikk oollaarraakk ddeeğğiişşttiirriillmmiişş bbiittkkiilleerr
AArrıı hhaassttaallııkk vvee ppaarraazziitt iillaaççllaarrıı
ÇÇeeşşiittllii sseebbeepplleerrllee kkiirrlleennmmiişş ssuu kkaayynnaakkllaarrıı
BBaallmmuummuunnaa kkaattııllaann kkaattkkıı mmaaddddeelleerrii
SSaağğllııkkssıızz hhaassaatt vvee ddeeppoollaammaa
HHaavvaa kkiirrlliilliiğğii

194. ÜÜllkkeemmiizz BBaallllaarrıınnddaa KKaallıınnttıı
ÜÜllkkeemmiizzddee aarrııccııllıığğıınn yyooğğuunn oollaarraakk yyaappııllddıığğıı
ÇÇuukkuurroovvaa BBööllggeessiinnddeenn ttooppllaannaann bbaall öörrnneekklleerriinnddee
yyaappııllaann kkaallıınnttıı bbeelliirrlleemmee ççaallıışşmmaassıınnddaa 113355 aaddeett
bbaall öörrnneeğğiinnddee yyaappııllaann kkiimmyyaassaall aannaalliizz
ssoonnuuccuunnddaa bbööllggeeddee üürreettiilleenn ssüüzzmmee ççiiççeekk bbaallıı
öörrnneekklleerriinnddee tteessppiitt eeddiilleenn oorrggaanniikk ffoossffoorrlluu
iinnsseekkttiissiiddlleerriinn rraassttllaannmmaa ssııkkllıığğıı %%1155..5544 oorraannıınnddaa
oollmmuuşş vvee bbuu bbaallllaarrıı ttüükkeetteebbiilleecceekk iinnssaannllaarrddaa
kkrroonniikk nniitteelliikkttee ddee oollssaa zzeehhiirrlleennmmee bbeelliirrttiilleerrii
ggöörrüülleebbiilleecceeğğii ssaappttaannmmıışşttıırr ((FFiillaazzii vvee aarrkk..,,
11999999))..

195. İİhhrraaçç BBaallllaarrıınnddaa DDuurruumm
İİhhrraaçç eeddiilleenn bbaallllaarrıınn yyaakkllaaşşııkk %%9900’’ıınnıı ççaamm bbaallıı
oolluuşşttuurrmmaakkttaa,, aannccaakk iihhrraaçç bbaallllaarrıı iiççeerriissiinnddee
nnaaffttaalliinn,, nniişşaassttaa vvee aannttiibbiiyyoottiikk kkaallıınnttııssıı iillee şşeekkeerr
bbuulluunnmmaassıınnddaann ddoollaayyıı AAvvrruuppaa üüllkkeelleerriinnddeenn ggeerrii
ddöönnmmeekktteeddiirrlleerr.. BBuu sseebbeepplleerrddeenn KKaassıımm
11999988’’ddeenn iittiibbaarreenn ççiiççeekk bbaallıı iihhrraaccaattıınnddaa dduurrmmaa
ssöözz kkoonnuussuudduurr.. AAyyrrııccaa bbaall iihhrraaçç eeddeenn ffiirrmmaa
ssaayyııssıı 4411’’ddeenn 1100’’aa ddüüşşmmüüşş vvee 11999977--11999988
sseezzoonnuunnddaa 77000000 ttoonn iihhrraaçç eeddiilleenn bbaallaa kkaarrşşııllııkk
22000000 yyııllıınnddaa ssaaddeeccee 33335500 ttoonn bbaall iihhrraaçç
eeddiilleebbiillmmiişşttiirr ((KKaallppaakkllııooğğlluu,, 22000000))..

196. ÜÜllkkeemmiizzddee BBaall TTüükkeettiimmii
BBaall yyooğğuunn oollaarraakk bbeesslleeyyiiccii vvee tteeddaavvii eeddiiccii
aammaaççllaa kkuullllaannııllmmaakkttaa,, aannccaakk ggeerreekk kkaallıınnttıı
ssoorruunnuu ggeerreekkssee şşeekkeerr kkaattkkııllıı hhiilleellii bbaall oollmmaa
eennddiişşeessiinnddeenn ddoollaayyıı ttüükkeettiicciilleerr ttaarraaffıınnddaann
aallıınnıırrkkeenn mmaarrkkeett yyeerriinnee ddooğğrruuddaann
üürreettiicciiddeenn aallmmaa yyöönnüünnddee ççaabbaa ssaarrff
eeddiillmmeekkttee vvee mmaarrkkeetttteenn yyaappııllaann aallıımmllaarrddaa
bbaallıınn kkaalliitteessiinnee bbüüyyüükk bbiirr ggüüvveennssiizzlliikk
dduuyyuullmmaakkttaaddıırr ((KKuummoovvaa vvee KKoorrkkmmaazz,,
22000000))..

197. KKaallıınnttııddaann KKoorruunnmmaa YYoollllaarrıı
OOrrggaanniikk bbaall üürreettiimmiinnii ggeelliişşttiirrmmeekk
BBiittkkii yyeettiişşttiirriicciilleerriinniinn bbiilliinnççlleennddiirriillmmeessii
UUlluussaall AArrıı SSaağğllıığğıı BBiirrlliiğğiinniinn kkuurruullmmaassıı
RRuuhhssaattllıı iillaaçç kkuullllaannııllmmaassıı
TTüükkeettiicciinniinn bbiilliinnççlleennddiirriillmmeessii vvee
öörrggüüttlleennmmeessii
AArrııccııllaarrıınn bbiilliinnççlleennddiirriillmmeessii vvee öörrggüüttlleennmmeessii

198. KKaallıınnttııddaann KKoorruunnmmaa
ÖÖrrnneekklleerrii
OOrrggaanniikk bbaall üürreettiimmiinnee kkaattkkıı ssaağğllaammaakk aammaaccııyyllaa iillaaçç
kkuullllaannıımmıınnaa öörrnneekk oollaarraakk mmuumm ggüüvveessiinnee kkaarrşşıı nnaaffttaalliinn
yyeerriinnee ssooffrraa ttuuzzuu kkuullllaannıımmıı ((KKuummoovvaa vvee KKoorrkkmmaazz,,
22000000)),,
BBaallddaa ddooğğaall oollaarraakk bbuulluunnaann bbiirr oorrggaanniikk aassiitt oollmmaassıı,,
vveerriilleenn ddoozzuunn bbaallddaa kkaallıınnttıı bbıırraakkmmaammaassıı vvee
uuyygguullaammaaddaann kkııssaa bbiirr ssüürree ssoonnrraa ddooğğaall ssıınnıırrllaarraa
iinnmmeessii nneeddeenniiyyllee iinnssaann ssaağğllıığğıınnıı oolluummssuuzz ddüüzzeeyyddee
eettkkiilleemmeeddiiğğiinnddeenn FFoorrmmiikk AAssiitt vvaarrrrooaa vvee kkiirreeccee kkaarrşşıı
öönneerriillmmeekktteeddiirr ((KKaaffttaannooğğlluu vvee aarrkk,, 11999922))..

199. Sorun 16
Modern arıcılık alet ve
ekipmanının kullanılmaması
ve finansmanı

200. MM
OO
DD
EER
R
NN
EE
KK
İİP
PM
M
AAN
N

201. AAnnaa aarrıı ıızzggaarraassıı vvee aarrıı
kkaaççıırraann

202. ÇÇeerrççeevvee tteelllleemmee

203. SSıırr bbııççaağğıı vvee SSıırr ttaarraağğıı

204. MMooddeerrnn EEkkssttrraakkttöörrlleerr

205. BBaallıınn ttoorrttuussuunnuu aallmmaa

206. OOttoommaattiikk ssıırr aallmmaa
((22))

207. KKaattttaann ççeerrççeevvee
ççııkkaarrmmaa

208. PPllaassttiikk ppeetteekk

209. SSMMSS ggöönnddeerreenn kkoovvaann

210. AAnnaa AArrıı YYaakkaallaammaa AAlleettii

211. PPoolleenn TTuuzzaağğıı

212. AArrıı ZZeehhiirrii TTooppllaammaa CCiihhaazzıı

213. ŞŞuurruupp TTaannkkeerrii

214. TTaaşşııyyııccııllaarr

215. AAnnaa AArrıı IIzzggaarraassıı

216. PPoolleenn KKuurruuttuuccuu

217. PPoolleenn TTeemmiizzlleeyyiiccii

218. PPaakkeett AArrıı

219. Sorun 17
Yöresel özelliklere ve üne
sahip balların yeterli düzeyde
tanıtılmaması,
pazarlanamaması

220. Anzer Yaylası

221. Anzer Yaylası

222. Anzer Yaylası

223. Şemdinli Balı
Kars Balı
Yüksekova Balı
Kestane Balı
Toros Balı
Okaliptus Balı
vs
Anzer Balından Farkları Var mı

224. Sorun 18
Arı ürünlerinde markalaşma
ve ambalajlama konusunda
çalışmaların yetersiz oluşu

225. Etiketli Ballar

226. Sorun 19
Flora haritası ve flora
kullanımı ile ilgili çalışmanın
yetersiz olması

227. Türkiye Ballı Bitkiler Flora Haritası
FLORA HARİTASI KULLANIMI
Harita üzerinde dört ayrı renk bulunmaktadır. Bu renkler;
-Sarı:Flora durumu zayıf olan köyleri (Koloni başına 0-12 kg)
-Mavi:Flora durumu orta seviyede olan köyleri (Koloni başına 13-25 kg)
-Yeşil :Flora durumu iyi olan köyleri (Koloni Başına 26-35 kg)
-Kırmızı:Flora durumu çok iyi olan köyleri (Koloni başına 35 kg ve üstü)
Erken ilkbaharda arılar için uygun yörelerde ise;
Bulunulan coğrafyada çiçeklenmenin diğer yörelere göre daha erken başladığı yerleri ifade eder.
Harita ile ilgili sayısal değerler ise; İlçe adı, Köy adı, Çiçeklenmenin başlangıç tarihi,çiçeklenmenin
bitiş tarihi, köydeki mevcut kovan sayısı, köyün mevcut mera kapasitesi,
kovan olarak, yerli arıcıların ortalama bal verimi, Köyde mevcut ballı bitkilerin isimleri bulunmaktadır.

228. Sorun 20
Arı Yetiştiricileri
Birliklerinin çalışmalarının
ülke genelinde yeterli boyutta
olmaması

229. Sorun 21
Arı yetiştiriciliği ile ilgili
araştırma çalışmaları başta
olmak üzere eğitim ve yayım
çalışmalarının yetersiz olması

230. TT ee şş ee kk kk üü rr ll ee rr