1. 1
บทที่ 7
สังคมวัฒนธรรม: มิติที่นักลงทุนไทยควรรูกอนตัดสินใจลงทุนในประเทศเมียนมาร
ถึงแมวาประเทศไทยและ เมียนมาร จะมีความใกลชิดกันทางภูมิศาสตร และมีความสัมพันธ ทางสังคม
วัฒนธรรมเศรษฐกิจ และการเมืองที่ แนบแนน แต หากวิเคราะหถึงปญหาในการทําการคากลับพบวา มีปญหา
เกิดขึ้นมากมายจากหลายสาเหตุ อาทิ ความไมเขาใจใน บริบทวัฒนธรรมทางดานเศรษฐกิจของ นักลงทุนไทย
ความผันผวน ทางการเมือง ความไมชัดเจน ในแงของกฎหมาย รวมถึงความผัน แปรของภาคการเงินการคลัง
การศึกษาถึงวัฒนธรรมดานเศรษฐกิจที่แทจริงของเมียนมาร จึงมีความจําเปนอยางยิ่งตอนักลงทุนไทยที่จะใช
เปนขอมูลในการวิเคราะหเพื่อลดความเสี่ยงทางธุรกิจและการแสวงหาโอกาสในการลงทุนตลอดจนทําธุรกิจได
อยางประสบความสําเร็จ
แรงจูงใจสําคัญที่ทําใหนักธุรกิจเขาไปลงทุนในประเทศเมียนมาร คือ การเริ่มตนการเปลี่ยนแปลงทาง
การเมืองที่ดีจนนําไปสูการปลอยตัวบุคคลสําคัญและจัดใหมีการเลือกตั้งที่เปนที่ยอมรับของนานาชาติ หลังจาก
ประเทศเคยถูกปกครองดวยรัฐบาลทหารมายาวนานกวา 5 ทศวรรษ รัฐบาลเผด็จการทหาร ของเมียนมาร ได
พยายามทําใหทั่วโลกเห็นวามีความเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีเกิดขึ้นในประเทศเพื่อยุติการถูกโดดเดี่ยวจาก
นานาชาติและสนับสนุนการลงทุนพัฒนาประเทศเพื่อสงเสริมการเขามาลงทุนจากนานาชาติ
เชนเดียวกับกับนักลงทุนไทยที่มีความไดเปรียบในหลายๆดาน ไมวาจะเปนลักษณะทางภูมิศาสตรที่
เอื้ออํานวยตอการลงทุนทั้งการคาชายแดน พรมแดนการคาที่กําลังไดรับการพัฒนาเพื่อเขาเปนประชาคม
เศรษฐกิจอาเซียน สามารถเชื่อมตอระบบเศรษฐกิจและสาธารณูปโภคเพื่อรองรับการขยายตัวของ
ฐานเศรษฐกิจในอีกไมกี่ปขางหนา ในขณะเดียวกันนักลงทุนก็ควรตะหนักอยางสําคัญวา มิติสําคัญที่อาจสงผล
ใหการลงทุนราบรื่นและเปนไปอยางมีประสิทธิภาพคือ การทําความเขาใจในความแตกตางทางสังคมและ
วัฒนธรรมระหวางสองประเทศ เพราะหากนักลงทุนไทยสามารถที่จะเรียนรูในสิ่งเหลานี้ไดเสมือนเปนการเปด
ใจยอมรับและทําความรูจักสังคมวัฒนธรรมเมียนมารที่เปนปราการสําคัญตอการขยายการลงทุน การสราง
ธุรกิจและการขยายฐานการคาการลงทุนใหเติบโตไดดียิ่งขึ้น
เมียนมารเปนเพียงประเทศเดียวในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใตที่มีพรมแดนทางแผนดินติดตอกับ
สองประเทศ ซึ่งเปนแหลงอารยธรรมที่ยิ่งใหญของโลก ไดแก จีน และอินเดีย ลักษณะทางภูมิศาสตรที่เปน
ศูนยกลางทางการคาในแถบอินโดจีนจึงสงผลสําคัญตอการที่เมียนมารมีความพรอมตอการลงทุนจากนานาชาติ
และพรอมรับการพัฒนาสาธารณูปโภค
ปจจุบันประเทศเมียนมารมีการเปลี่ยนผานเขาสูยุคสมัยใหมแหงการเปดประเทศอยางเปนทางการ
และประกาศตัวเปนประเทศประชาธิปไตยภายใตการปกครองประชาธิปไตยตัวแทนที่จัดใหมีการจัดการการ
เลือกตั้งเมื่อป พ.ศ. 2553 การเปดประเทศของเมียนมารไดดึงดูดเม็ดเงินลงทุนจากตางประเทศเขามาอยาง
มากมาย เชนเดียวกับนักลงทุนไทยที่เขาไปแสวงหาผลประโยชน เมื่อทั้งสองประเทศจะเขาสูประชาคม
เศรษฐกิจอาเซียน (AEC) รวมกันพรอมกับอีกหลายประเทศในภูมิภาคนี้ ในป พ.ศ. 2558 โดยขอเท็จจริง เมียน
มาร เปนเพื่อนบานที่มีอาณาเขตติดตอกับไทยมากที่สุด ชายแดนฝงตะวันตกของไทยทั้งหมดตั้งแตภาคเหนือ
จรดภาคใตมีพรมแดนทางธรรมชาติและพรมแดนรัฐชาติติดตอกัน ซึ่ง ปจจุบันไทยมีการติดตอกับ เมียนมาร ได
หลากหลายชองทางและวิธีการมากขึ้น ทั้งในระดับทวิภาคี และพหุภาคีไทย ปญหานั้นผูเขียนเห็นวามีเพียง
ประเด็นของการดําเนินนโยบายการทูตทั้งสองระดับใหสอดคลองกันและเปนเอกภาพ รวมถึงการสรางทัศนคติ

2. 2
ตอพมาในทางที่ดีใหเกิดขึ้นกับคนไทย ซึ่งเปนเรื่องที่คนไทยตองใหความสนใจในการทําความเขาใจกับสังคม
วัฒนธรรมเมียนมารเพราะความไดเปรียบดานศักยภาพในดานทรัพยากรสูงที่สามารถจะแสวงประโยชนรวมกับ
เพื่อนบานเชนไทย ผูมีพรมแดนติดตอเปนระยะทางยาวและตอเนื่อง
ประเด็นเรื่อง สังคมวัฒนธรรมเมียนมาร จึงเปนมิติสําคัญตอการทําความเขาใจเพื่อใหความรวมมือ
ทางดานเศรษฐกิจ โดยเฉพาะอยางยิ่งการเขาไปลงทุนหรือขยายการลงทุนของนักลงทุนไทยในการตอนรับเขาสู
ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน(AEC) และที่สําคัญคือ การคํานึงถึงความแตกตางทางสังคมวัฒนธรรมและปจจัย
รอบดานอยางรอบคอบจะชวยใหการลงทุนไดอยางมีประสิทธิภาพและเติบโตไดอยางตอเนื่องสําหรับการ
พิจารณาเรื่องสังคมวัฒนธรรมจึงควรเริ่มตนดวยการทําความเขาใจภูมิหลังทางสังคมวัฒนธรรมของเมียนมาร
7.1 ภูมิสังคมวัฒนธรรมของมลฑลและรัฐตางๆในประเทศเมียนมาร
สําหรับการทําความเขาใจสังคมวัฒนธรรมของชาวเมียนมารควรเริ่มตนจากการทําความเขาใจขอมูล
พื้นฐานในดานภูมิสังคมวัฒนธรรมของลักษณะทางภูมิศาสตรของพื้นที่ในประเทศเมียนมาร ซึ่งเนนไปที่
ลักษณะพื้นที่ที่เปนตัวกําหนดแบบแผนทางวัฒนธรรมและการดํารงชีวิตของผูคนในแตละรัฐเพื่อใหไดทําความ
เขาใจภูมิสังคมวัฒนธรรมโดยยอและนําไปสูการตัดสินใจเลือกพื้นที่เพื่อแสวงหาโอกาสในการลงทุนที่นาสนใจ
ภายใตบริบทสังคมและวัฒนธรรมที่แตกตางกันออกไปตามแตละพื้นที่เปนสําคัญ สําหรับการปกครองในเมียน
มารแบงออกเปนรัฐ 7 รัฐ และมณฑล 7 มณฑล รัฐทั้ง 7 สวนใหญเปนพื้นที่สูงรอบนอกที่ชนสวนนอยเผาตางๆ
อาศัยอยู ไดแก รัฐกะฉิ่น (Kachin State) รัฐคะยา (Kayah State) รัฐกะยีง หรือ รัฐกะเหรี่ยง ( Kayin State)
รัฐชิน (Chin State) รัฐมอญ (Mon State) รัฐระไคน (ยะไข -รัฐอารากัน -Raknine State) รัฐฉาน (Shan
State) ชื่อรัฐถูกกําหนดตามกลุมชาติพันธุที่เปนชนสวนใหญในแตละรัฐ สวน มณฑลทั้ง 7 นั้นเปนพื้นที่ราบลุม
ที่ชนชาติเมียนมารอาศัยอยูเปนสวนมาก ไดแก มณฑลสะกาย ( Sagaing Division) มณฑลตะนินตายี (ตะนาว
ศรี -Taninthayi Division) มณฑลพะโค หรือ บะโก ( Bago Division) มณฑลมะเกว ( Magway Division)
มณฑลมัณฑะเล (Mandalay Division) มณฑลยางโกง-ยางกุง ( Yangon Division) มณฑลเอยาวดี
(Ayeyawady Division)
7.2 เนปดอว: มหานครแหงใหมของเมียนมาร
รัฐบาลทหารของเมียนมารไดทุมงบมหาศาลเพื่อเนรมิตเมืองหลวงแหงใหมแทนเมืองหลวงเกาอยาง
นครยางกุงขึ้นมาชื่อวา “มหานครเนปดอว” ซึ่งถือเปนมหานครแหงใหมของประเทศเมียนมาร และกําลังจะ
กลายเปนเมืองศูนยกลางของประเทศ ศูนยกลางทางการเมืองการปกครอง ศูนยกลางทางราชการ
มหานครเนปดอว (Naypyidaw) มีความหมายวา “มหาราชธานี ” หรือ “ที่อยูของกษัตริย ” เปน เมือง
ศูนยกลางการบริหารของประเทศเมียนมาร ตั้งอยูในหมูบานจัตปแว (Kyatpyae) ทางทิศตะวันตกของตัวเมือง
เปยงมนา (Pyinmana) ในเขตมัณฑะเล สภาพภูมิประเทศเปนภูเขาโดยรอบ เมืองนี้อยูหาง จากนครยางกุงไป
ทางเหนือประมาณ 320 กิโลเมตร มีพื้นที่ทั้งหมดโดยประมาณ 7,054.37 ตารางกิโลเมตร และทําการกอสราง
อาคารตางๆขึ้นมาใหมทั้งหมด ประกอบดวย ศูนยราชการ อาคารบานเรือน อาคารรัฐสภา สถานที่ราชการ
โรงพยาบาล โรงเรียน หางสรรพสินคา แตยังไมมีผูคนอาศัยเทาที่ควร โดยพลเอกอาวุโสตาน ฉวย เปนผูริเริ่ม
ความคิดที่จะยายเมืองหลวงจากนครยางกุงมายังสถานที่แหงใหมดวยเหตุผลเพื่อความสะดวกในการ
บริหารงาน เนื่องจากตําแหนงที่ตั้งของกรุงเนปดอวนั้นตั้งอยูกลางประเทศพอดี และไดเริ่มสรางเมืองหลวงแหง
ใหมนี้ในป พ.ศ.2545 ตอมาในเดือนธันวาคม พ.ศ.2552 ไดมีการยายที่ทําการรัฐบาลมายังเมืองหลวงใหมแหง
นี้ เหลือเฉพาะสํานักคณะกรรมการกระทรวงยังคงอยูในนครยางกุง

3. 3
ปจจุบัน มหานคร เนปดอวไดมีการพัฒนาถนนทางหลวงเพื่อเชื่อมตอกับ เมืองยางกุง มีโครงการสราง
สถานีรถไฟขึ้นอีก 1 แหงในเนปดอว ถัดจากสถานีใน เปยงมนาที่สรางขึ้นในป พ.ศ.2549 มีการสราง มหาเจดีย
อุปปาตสันติ (Uppatasanti) ซึ่งจําลองแบบไปจาก มหาเจดียชเวดากอง ในกรุงยางกุง และทางการยัง ไดสราง
สวนสาธารณะ น้ําพุ สวนสัตว สวนบริเวณใจกลางเมือง รวมถึงสนามกีฬาขนาดใหญเพื่อเตรียมการเปนเจาภาพ
การแขงขันกีฬาซีเกมสครั้งที่ 27 ระหวางวันที่ 11-22 ธันวาคมนี้ นอกจากนั้นยังไดสราง ศูนยการคาแหงใหม
อีก 42 แหง โดยมีเปาหมายเพื่อดึงดูดนักทองเที่ยวใหมาเยือนเมืองหลวงแหงใหม นอกจากนี้ยังกอสรางอาคาร
ทันสมัยตางๆ สําหรับหนวยงานรัฐ สวนที่พักอาศัย โรงพยาบาลเอกชน ธนาคาร อาคารสภาหอการคาและ
อุตสาหกรรมแหงสหภาพเมียนมาร (UMFCCI) และโครงการศูนยการคาระดับนานาชาติ โดยเปนโครงการที่จะ
ดําเนินไปตลอดทศวรรษขางหนา เพื่อใหเปนสัญลักษณของความทันสมัยของเมืองหลวงในอนาคต
7.3 ประวัติศาสตรประเทศเมียนมาร
ประเทศ เมียนมาร เปนประเทศหนึ่งที่เต็มไปดวยกลุมคนหลาก ชาติพันธุ อยูในดินแดนของตนเอง
อยางไรก็ตามประวัติศาสตรวาดวยการสรางรัฐสรางชาติใน ชวงแรกนั้น ประวัติศาสตรการตั้งอาณาจักรใน
ดินแดนเมียนมาร ปจจุบันเริ่มตนในพุทธศตวรรษที่ 13 โดยกลุมชาติพันธุ หนึ่งที่เขามาเปนกลุมแรกคือ พยู
(Pyu) พอมีสงครามจากชาวไท (Tai) ในยูนนาน พยูก็ลมสลายไป ชาวไทเขามาครอบครอง ดินแดนที่ในปจจุบัน
เรียกวา รัฐฉาน (Shan State) ตอมาชาติพันธุเกาแกชาติหนึ่งในภูมิภาคนี้คือ มอญ ( Mon) ก็ไดอพยพมาจาก
อินเดียตะวันออกมาตั้งรกรากและรับวัฒนธรรมจากอินเดียและพุทธศาสนานิกายเถรวาท และมีพัฒนาการชวง
ชิงดินแดนและการทําสงครามภายในกลุมชาติพันธุตางๆที่อาศัยอยูภายในประเทศเมียนมารเองมาอยาง
ตอเนื่อง นอกจากการชวงชิงดินแดนภายในอาณาจักรของตัวเองแลวประเทศเมียนมารยังเผชิญกับความทา
ทายจากอาณาจักรภายนอกทั้งการรุกรานดินแดนและการตองการประเทศเมียนมารเปนประเทศราช
โดยเฉพาะราชอาณาจักรสยามสมัยนั้นที่เปนคูสงครามมายาวนานและตอเนื่องถึงปจจุบัน ในขณะที่
ประวัติศาสตรชวงทายของการปกครองโดยอาณานิคมอังกฤษจนกระทั่ง เมียนมาร ไดรับเอกราชนั้นกลับแสดง
ใหเห็นวากระบวนการจัดการของรัฐเมียนมาร ซึ่งนําโดยกลุมชนชั้นนําทางชาติพันธุนั้นปฏิเสธความหลากหลาย
ทางชาติพันธุในดินแดนตนเอง
การกลาวถึงบริบทของการทําความเขาใจยุคสมัยทางประวัติศาสตรประเทศเมียนมาร มีนักวิชาการ
หลายคนที่แบงยุคสมัยทางประวัติศาสตรเมียนมาร ซึ่งหลักๆ สามารถ แบงประวัติศาสตร เมียนมาร ออกเปน 3
สมัย คือ สมัยโบราณ สมัยอาณานิคมอังกฤษ และสมัยเอกราช ซึ่งเปนการยึดประวัติศาสตรการเมืองเปนหลั ก
เนื่องจากประวัติศาสตรของพมานั้นมีความยาวนานและซับซอน มีประชาชนหลาย กลุมชาติ พันธุเคยอาศัยอยู
ในดินแดนแหงนี้ กลุมชาติพันธุเกาแกที่สุดที่ปรากฏไดแก มอญ ตอมาราวพุทธศตวรรษที่ 13 ชาวเมียนมาร ได
อพยพลงมาจากบริเวณพรมแดนระหวางจีนและทิเบตเขาสูที่ราบลุมแมน้ําอิร ะวดีและไดกลายเปนชนเผาสวน
ใหญที่ปกครองประเทศในเวลาตอมา ความซับซอนของประวัติศาสตร เมียนมาร มิไดเกิดขึ้นจากกลุมชนที่อาศัย
อยูในดินแดนนี้เทานั้น แตเกิดจากความสัมพันธกับเพื่อนบานอันไดแก จีน อินเดีย บังกลาเทศ ลาว และไทยอีก
ดวย

4. 4
7.3.1 ประวัติศาสตรการเมืองเมียนมารสมัยโบราณ
การเมืองเมียนมาร ชวงตั้งแตราชวงศพุกาม ( Bagan Dynasty) จนถึงชวงสงครามกับ ประเทศอังกฤษ
(พ.ศ.1587-2429) นั้น เปนการชวงชิงอํานาจของกลุมชาติพันธอยางนอย 4 กลุมที่อาศัยอยูใน เมียนมาร
สมัยใหมในปจจุบัน กลุมที่โดดเดนในการชิงอํานาจภายในก็คือกลุมเชื้อสายพมา ( Burman) กลุมมอญหรือ
ตะเลง (Talaings) และกลุมชาวอาระกันหรือยะไข มีเพียงสามชวงเวลาที่การเมือง เมียนมาร มีความเปนหนึ่ง
เดียวกอนที่อังกฤษจะเขามา ชวงแรก คือ กษัตริยเมียนมาร ปกครองดินแดนเพื่อนบานสถาปนาราชอาณาจักร
พุกามอยูสองศตวรรษกระทั่งกุบไลขานเขามายึดครองเมียนมาร แตตอมากษัตริยไทใหญก็ไดเขามาครอบครอง
อํานาจโดยการทําสงครามชวงชิงดินแดน ตอมาในชวงที่สองของความสงบคือ สมัยราชวงศตองอูที่กษัตริยพมา
ครองอํานาจอีกครั้งในชวง พ.ศ. 2029-2295 เปนชวงที่ เมียนมาร สามารถมีชัยเหนือกลุมไทใหญได และชวง
สุดทาย คือ ในสมัยราชวงศ คองบองหรือราชวงศอลองพญา ระหวาง พ.ศ.2295-2429 ซึ่งเปนราชวงศสุดทาย
ของเมียนมาร กอนที่จะอยูภายใตการปกครองของอังกฤษ
7.3.2 ประวัติศาสตรการเมืองเมียนมารตั้งแตสมัยอาณานิคม
การครอบครองเมียนมารของอังกฤษในชวงปลายศตวรรษที่ 19 นั้นเปนผลมาจากลัทธิจักรวรรดินิยม
ใหมที่ตองการแสวงหาแหลงปอนวัตถุดิบเพื่อตอบสนองตออุตสาหกรรมในชาติตะวันตก หลังจากการปฏิวัติ
อุตสาหกรรมที่เริ่มตนในอังกฤษชวงศตวรรษที่ 18 และเพื่อรองรับการลงทุนในภูมิภาค อังกฤษนั้นไดแยงชิงกับ
โปรตุเกสเพื่อแผอํานาจในอินเดียดวยการตั้งสถานีการคาในอินเดียตะวันตกเฉียงเหนือ แลวคอยๆ แยงเมืองทา
สําคัญของโปรตุเกสทั้งในอาวเปอรเซียและอินเดียไป อังกฤษตั้งจุดยุทธศาสตรสําคัญของตนไวในอินเดีย 3 แหง
คือ มัทราช (เชนไน) ในป พ.ศ.2182 บอมเบย (มุมใบ) พ.ศ.2204 และกัลกัตตา (โกลยันตา) พ.ศ.2222
1) การทําสงครามระหวางเมียนมาร
กับอังกฤษ
อังกฤษยกทัพเรือของตนพรอมดวยทหาร 11,000 คน เขาโจมตีเมืองยางกุง เปนระยะเวลา 6 เดือนถึง
ตีเมืองได สงครามยืดเยื้ออยูถึง 2 ป อังกฤษยกพลมาเพิ่มเติมทางบกและรุกไลเขาไปถึงเมืองแปร จนทําให
เมียนมารยอมสงบศึกและตกลงทําสนธิสัญญากันเมื่อตนป พ.ศ.2369
ภายหลังจากที่ อังกฤษยึด เมียนมาร ไดทั้ง หมดในป พ.ศ. 2428 ได ผนวกเอาเมียนมาร ไปเปนสวนหนึ่ง
ของอินเดีย นโยบายที่อังกฤษใชปกครองเมียนมารที่เรียกวาแบงแยกและปกครองไดเพิ่มความแตกแยกภายใน
เมียนมาร กลาวคืออังกฤษแบงเมียนมารออก เปนสองสวนคือ เมียนมาร แท (Proper Burma) ใชการปกครอง
โดยตรง สวนชาวเมียนมารที่อยูบริเวณภูเขาและกลุมชาติพันธุอื่นๆ หรือเขตชายแดนใชการปกครองโดยออม
อังกฤษดําเนินนโยบายทางเศรษฐกิจในการที่จะผลิตขาวใหไดจํานวนมาก โดย อาศัย ดินแดนเมียนมาร
ตอนลางเปนแหลงผลิตขาวเพื่อหลอเลี้ยงอาณานิคมอินเดีย ซึ่งมีประชากรเพิ่มขึ้นมากในขณะนั้น ทําใหการ
เปลี่ยนแปลง ทางสังคมเศรษฐกิจ เมียนมารเกิดขึ้นพรอมกัน เมียนมาร ไดเปลี่ยนจากเศรษฐกิจแบบพอเลี้ยง
ตัวเอง กลายเปนเนนการผลิตเพื่อสงออกตามแบบทุนนิยมของอังกฤษ อยางไรก็ตาม ระบบเศรษฐกิจดังกลาว
ไดสงผลกระทบใหชาวนาสวนใหญปรับตัวไมทัน มีหนี้สินจากการกูยืมมาทําทุนในการเพาะปลูกตอมาชาวนาก็
ถูกยึดที่ทํากิน อันเปนสาเหตุหนึ่งที่ทําใหคนเมียนมารเกลียดชังชาวตางชาติมาก ซึ่งสิ่งเหลานี้เปนแรง กระตุนให
เกิดความรูสึกชาตินิยมตอตานอังกฤษ

5. 5
2) ขบวนการชาตินิยมและพระสงฆ
ขบวนการชาตินิยมในเมียนมารเปนปรากฏการณของขบวนการในอุษาคเนยที่ตอตานอํานาจเจาอาณา
นิคม เพื่อปลดปลอยตนเองเปนเอกราช เมื่อแรกเริ่มขบวนการใน เมียนมาร ไดอิทธิพลจากทั้งพระพุทธศาสนา
และขบวนการสมัยใหม โดยเมื่ออังกฤษเขามามีอํานาจนั้นไมไดใหความสนใจตอสถาบันทางศาสนาตอมา
พระสงฆไดมีบทบาททางการเมืองมากขึ้น อันเนื่องมาจากการที่ระบบกษัตริยถูกทําลายไป สถาบันทางศาสนา
และพระสงฆจึงกลายเปนสถาบันแหงจิตวิญญาณและเปนผูนําทางความคิดกลุมเดียวที่เหลืออยู ในการพยายาม
ปลดปลอยตนเองสูความเปนอิสระ
3) YMBA ถึง GCBA
YMBA (Young Men Buddhist Association) ไดเปลี่ยนรูปแบบเปนองคกรทางการเมือง โดยใชชื่อ
วา General Council of Burmese Associations (GCBA) ซึ่งมีสาขาอยูทั่วประเทศ ซึ่ง ไมไดยึดติดอยูกับ
ศาสนาใด ในป พ.ศ.2463 นักศึกษามหาวิทยาลัยไดเรียกรองใหมีการประทวงนโยบายอังกฤษทั่วเมียนมาร การ
ประทวงนี้ถือเปนสัญลักษณเริ่มตนของการที่นักศึกษาเขารวมในกิจกรรมทางการเมืองของประเทศ
สถานการณนอกประเทศก็มีสวนทําใหขบวนการชาตินิยม เมียนมาร เขมแข็งขึ้น นั่นคือ เมื่อญี่ปุนรบ
ชนะรัสเซีย ทําใหญี่ปุนกาวขึ้นมาเปนชาติมหาอํานาจ และกลายเปนแรงบันดาลใจของชาวเอเชียในการ
เอาชนะฝรั่ง ในชวงสงครามโลกครั้งที่ 1 ชาวเมียนมารไดเห็นความแตกแยกกันในหมูฝรั่ง อีกทั้งชาวเมียนมาร ที่
มีการศึกษาสนใจตอความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในอินเดีย เนื่องจากอังกฤษตองการความชวยเหลือจาก
อาณานิคมอินเดียในการทําสงคราม จึงเอาใจอินเดียดวยการใหอินเดียปกครองตนเอง ขาวนี้ไดแพรไปใน เมียน
มารและเกิดการประทวงอยางแพรหลาย รวมทั้งเกิดการกอตัวขึ้นของ GCBA ขางตน ที่เนนการปฏิบัติการทาง
การเมืองโดยตรง ไมจํากัดเฉพาะคนหนุมที่มีการศึกษาแบบตะวันตกเทานั้น
4) กบฏซายา ซาน: การลุกฮือของชาวนา
กบฏซายา ซาน นี้มีลักษณะของการลุกฮือของชาวนา โดยไดอิทธิพลจากพุทธศาสนาในรูปแบบ
ขบวนการพระศรีอาริย โดยเปนไปอยางกวางขวางและรุนแรงมาก จากเมียนมารตอนลางถึงตอนบนและเขาไป
ถึงรัฐฉานดวย อังกฤษใชทหารและอาวุธทันสมัยปราบอยู 2 ปจึงราบคาบ ชาว เมียนมาร ในชนบทคือพวก
ชาวนาตกอยูในสภาพแรนแคนถูกเอารัดเอาเปรียบ มีหนี้สินมาก และความไมพอใจตอสภาพชีวิตของตนได
ปะทุอยางรุนแรง
ในเมืองใหญๆ อาทิ กรุงยางกุง เมืองมัณฑะเล เมืองอิระวดี เปนตน ไดมี ผูนํารุนใหมที่ไดรับการศึกษา
แบบตะวันตก ไดรวมตัวกันกอตั้งกลุมตางๆ เชน YMBA, GCBA และสมาคมเราชาวพมา โดยมีจุด มุงหมายใน
การกอบกูเอกราชของตนเอง ความเปลี่ยนแปลงนี้กลายเปนพลังสําคัญและผลักดันการปลดปลอยประเทศ ให
เปนอิสระในที่สุด
1988)
7.3.4 การเมือง เมียนมาร ตั้งแตการประทวงเรียกรองประชาธิปไตยเมื่อ พ.ศ.2531 (เหตุการณ
ชวงเวลาสามเดือน นับ ตั้งแตกรกฎาคม –กันยายน พ.ศ.2531เปนชวงเหตุการณประวัติศาสตรครั้ง
สําคัญของเมียนมาร ซึ่งทั้งผูเชี่ยวชาญและผูศึกษาเกี่ยวกับเรื่อง เมียนมาร ถือเปนหมายเหตุของการเมือง เมียน
มาร ยุคใหม นักศึกษา เมียนมาร มีบทบาทอีกครั้งหลังจากการเรียกรองเอกราช ในการนําทั้งพระสงฆ และ
ประชาชนลุกขึ้นมาประทวงตอตานระบบทหารของนายพลเนวิน และเรียกรองให เมียนมาร เปลี่ยนแปลงสูการ

6. 6
ปกครองในระบอบประชาธิปไตย การประทวงใหญเมื่อวันที่ 8 สิงหาคม (และ 8 กันยายน) ป พ.ศ.2531 มีคน
เขารวมขบวนนับเปนลานคน เพื่อบีบใหนายพลเนวินยอมรับความผิดพลาดในการบริหารประเทศที่เขาครอง
อํานาจมาถึง 26 ป ทําใหเมียนมารซึ่งเคยเปนประเทศที่ร่ํารวยดวยทรัพยากร ตองกลายเปน 1 ใน 10 ประเทศ
ที่ยากจนที่สุดขององคการสหประชาชาติ มีรายไดเฉลี่ยตอหัวเพียง 200 ดอลลาร สหรัฐตอป ในขณะที่ ประเทศ
ไทยซึ่งมีพรมแดนติดกันมีรายไดเฉลี่ยตอหัวเทากับ 1 พันดอลลารสหรัฐ ในป พ.ศ.2531
นายพลเนวินตองลาออกจากตําแหนงประธานพรรคโครงการสังคมนิยมพมาพรอมๆ กับการลาออก
ของประธานาธิบดีซันยุ จากนั้นบรรดาผูนํานักศึกษากอการประทวงอีกในวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ.2531 จนทําให
รัฐบาลเสงลวินลมลง ตอจากนั้นหมองหมอง นักกฎหมายในสายของเนวิน ถูกเสนอขึ้นมาเปนประธานาธิบดี
แตก็ยังมีการประทวงรุนแรงและตอเนื่อง ในวันที่ 18 กันยายนพ.ศ.2531 นายพลซอหมอง อดีตรัฐมนตรีชวย
กระทรวงกลาโหมก็ทํารัฐประหาร ทําใหเหตุการณใน ครั้งนั้น จบลงดวย “รัฐอาชญากรรม ” (State Crime) มี
นักศึกษาถูกยิงเสียชีวิตไปอีก กวา 1,000 คน หลังจากนั้นยังมีการจับและปราบปราม และปลดขาราชการที่มี
สวนสนับสนุนการประทวงและการหยุดงานใน 3 เดือนของการเรียกรองประชาธิปไตย
วันที่ 18 กันยายน พ.ศ.2531 ไดมีการจัดตั้ง State Law and Order Restoration Council
(SLORC) ภายใตการนําของนายพลอาวุโสซอหมอง ( Senior General Saw Maung) การครองอํานาจของ
ทหารไมไดสงผลใหเกิดสันติภาพ รัฐบาลทหาร เมียนมารจึง เปนตัวอยางในการไมรักษาสัญญาและกุมอํานาจ
เบ็ดเสร็จนับแตนั้นมา การรัฐประหารป พ.ศ.2531ไดทําลายการกอรูปของประชาธิปไตยลง รวมทั้งระบบ
สหพันธรัฐและเสรีภาพของสื่อ
หลังจากนั้นผูนําทางการเมืองและนักเคลื่อนไหวตองหลบหนีเขาไปอยูในปาเขตชนกลุมนอย
โดยเฉพาะในเขตของ Karen National Union (KNU)ของนายพลโบเมี๊ยะในขณะนั้น จนปจจุบัน KNU เปน
กองกําลังชนกลุมนอยที่ตอสูกับรัฐบาลพมามายาวนานถึง 60 ป โดยมีฐานที่มั่นอยูใกลชายแดน ประเทศไทย
ตรงขามอําเภอพบพระและอําเภอแมสอด จังหวัดตาก
บางสวนไปเขากับคอมมิวนิสตพมาแถบ
ตะวันออกเฉียงเหนือใกลพรมแดน ประเทศ จีน สวนหนึ่งหนีไปพึ่งมอญแถบดานเจดียสามองค จังหวัด
กาญจนบุรี ประมาณ 600 คนไดไปอาศัยอยูกับ New Mon State Party: NMSP ของรองประธานพรรคนาย
โนนลา อีกสวนลงมายังเกาะสอง หรือวิคตอเรียพอยต ตรงขามจังหวัดระนอง การเรียกรองประชาธิปไตย
กลายเปน “สงครามกลางเมือง” อันยืดยาวและเจ็บปวด
แมวา SLORC จะทําตามสัญญาในการจัดการเลือกตั้งในป พ.ศ.2533 แตก็พยายามใชกลยุทธตางๆ
เพื่อทําลายโอกาสในการชนะเลือกตั้งของพรรคฝายคาน ในวันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ.2534 นางดอร ซูจี ถูก
จับกุมและคุมขังภายในบานของเธอ โดยไมมีการตั้งขอหา นอกจากนั้นผูนําฝายคานที่สําคัญคนอื่นๆ ก็ถูก
จับกุมและคุมขังดวย อยางไรก็ตาม ในวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ.2533มีการเลือกตั้งทั่วไปตามที่รัฐบาลสัญญา
ไว แตชัยชนะอยางลนหลามกลับเปนของฝายคานคือพรรค สันนิบาตแหงชาติเพื่อประชาธิปไตย ( National
League for Democracy:NLD) ซึ่งไดที่นั่งทั้งหมดถึง รอยละ 81 คือ 392 ที่นั่งจาก 492 ที่นั่งในสภา แต
รัฐบาลก็กลับลําโดยไมรับรองผลการเลือกตั้ง และจับกุมนักการเมืองฝายตรงขามมากขึ้นเรื่อยๆ สงผลให
นักการเมืองฝายคานและนักเคลื่อนไหวเพื่อประชาธิปไตยหนีการจับกุมมายังชายแดนประเทศเพื่อนบาน
โดยเฉพาะประเทศไทยมากขึ้น

7. 7
จากเหตุการณขางตนทําใหประชาคมโลกประณามการกระทําของรัฐบาล เมียนมาร ประเทศตะวันตก
ดําเนินนโยบายคว่ําบาตรและตัดความชวยเหลือตางๆ ผูแทนที่ไดรับการเลือกตั้ง แตไมมีโอกาสจัดตั้งรัฐบาลพล
เรือนหลายคนไดหนีออกมาและจัดตั้งรัฐบาลพลัดถิ่น ( The National Coalition of the Union of Burma:
NCGUB) โดยมีเซิน วิน (Dr.Sein Win) ซึ่งเปนญาติกับนางดอร ซูจี เปนนายกรัฐมนตรี
ในป พ.ศ.2532 รัฐบาลเปลี่ยนชื่อประเทศจาก พมา (Burma) เปน เมียนมาร ( Myanmar) โดยอางวา
คําวาพมาที่มีความหมายแคชนเชื้อชาติพมาที่มีแตคนเชื้อชาติพมา จึงไมสมควรใชคํานั้น เนื่องจากใน เมียนมาร
ประกอบดวยชนเผาตางๆ มากมาย แตอันที่จริงแลว เปนการเปลี่ยนคําภาษาอังกฤษใหตรงกับภาษาพมาคือ
Burma (พมา) เปน Myanmar (เมียนมาร) ซึ่งหมายถึงชาวพมานั่นเอง และเปลี่ยนชื่อเมือง Rangoon เปน
Yangon ตรงกับเสียงในภาษาพมาอันถือเปนการปฏิเสธสิทธิขั้นพื้นฐานทางดานการเมืองและวัฒนธรรมชน
กลุมนอย ใน เมียนมาร นางดอร ซูจี ดําเนินการตอสูดวยแนวทางสันติวิธี โดยการใชวิธีเขียนจดหมาย เขียน
หนังสือ บันทึกวีดีโอเทป เพื่อสงผานขอเรียกรองของเธอ ตอรัฐบาลทหาร ออกมาสูประชาคมโลกอยางตอเนื่อง
ตราบเทาที่สามารถทําได อยางไรก็ตามความขัดแยงของพรรค NLD กับรัฐบาลเมียนมาร ก็ไมมีทีทาวาจะตกลง
กันได และรัฐบาลเองก็ยังใชวิธีการแบบเผด็จการในการจับกุม คุมขัง และละเมิดสิทธิมนุษยชนตางๆ ในการ
ควบคุมผูที่ไมเห็นดวย
ในป พ.ศ.2532นายพลอาวุโสตาน ฉวย ( Than Shwe) ขึ้นครองอํานาจตอจากนายพลซอ หมองที่ลา
จากการเปนประธาน SLORC เนื่องจากปญหาสุขภาพ นับแตนั้นมา นายพลตาน ฉวย ไดนํานโยบายใหมๆ มา
ใช เชน การปลอยตัวนักโทษการเมืองหลายคนยกเวนนางดอร ซูจี มีการจัดประชุมเพื่อรางรัฐธรรมนูญใหม
เปดมหาวิทยาลัยและสถาบันการศึกษาชั้นสูงใหม ยกเลิกประกาศกฎอัยการศึกเปนตน แตอยางไรก็ตาม
สถานการณในเรื่องการคอรัปชั่นและการละเมิดสิทธิมนุษยชนก็ยังคงเปนปญหาใหญของการเมืองในเมียนมาร
ในสวนของเมียนมารเองก็มีการเปลี่ยนแปลงครั้งสําคัญอีกครั้งในเดือนมีนาคม พ.ศ.2549 เมื่อรัฐบาล
ประกาศยายเมืองหลวงจากกรุงยางกุงไปยังเมืองปนมานา (Pyinmana) ที่ตอมาถูกเปลี่ยนชื่ออีกครั้งเปนกรุงเน
ปดอว (Naypyidaw) ทามกลางสายตาแหงความสงสัยของนานาประเทศ แมกระทั่งในกลุมประเทศ ASEAN
ดวยกันที่ไมไดรับการแจงอยางเปนทางการมากอน แตศูนยกลางธุรกิจในปจจุบันก็ยังอยูที่กรุงยางกุงเหมือนเดิม
เนื่องจากสาธารณูปโภคและโครงสรางพื้นฐานตางๆ ในเมืองหลวงใหมยังตองไดรับการพัฒนาอีกมาก
นอกจากนั้นปญหากับชนกลุมนอยก็ยังไมสิ้นสุด โดยเฉพาะปญหาผูลี้ภัยอันเกิดจากการหนีภัยสงครามกับกอง
กําลังติดอาวุธและการละเมิดสิทธิมนุษยชนในเมียนมารที่สงผลกระทบกับประเทศเพื่อนบาน
7.3.5 สาธารณรัฐแหงสหภาพเมียนมารยุคประชาธิปไตย
ลาสุดประเทศเมียนมารไดจัดการเลือกตั้งทั่วไปขึ้นในวันที่ 7 พฤศจิกายน พ.ศ.2553 แมวาในระหวาง
นั้นจะมีเหตุการณที่เปนอุปสรรคตางๆ นานาเกิดขึ้น เชน การคว่ําบาตรการเลือกตั้งของพรรคสันนิบาต
แหงชาติเพื่อประชาธิปไตย หรือ NLD (National League for Democracy) นําโดยนางออง ซานซูจี จน
นําไปสูการถูกยุบพรรคหรือการวิพากษวิจารณของสื่อตะวันตกถึงความไมโปรงใสและไมเชื่อใจการเลือกตั้งใน
เมียนมาร อยางไรก็ตาม ในวันที่ 30 มีนาคม พ.ศ.2553 คณะรัฐบาลชุดแรกของเมียนมาร นําโดยพลเอกเต็งเสง
ในฐานะประธานาธิบดีก็ไดทําการสาบานตนเขารับตําแหนง ณ เมืองเนปดอว เมืองหลวงแหงใหมของเมียนมาร
อยางไรก็ตาม อนาคตของการเมือง เมียนมาร ก็ยังยากจะคาดเดาเพราะถึงแมกลุมอํานาจเกายังคงมี
อํานาจอยูเบื้องหลังรัฐบาลยุคปจจุบัน หรือแมแตการที่รัฐบาลปจจุบันเริ่มที่จะเปดประเทศและดําเนินการเอื้อ
ตอการลงทุนจากตางประเทศที่อาจจะพึงพอใจกับการติดตอเจรจากับรัฐบาลชุดปจจุบัน
แตการเปน

8. 8
ประชาธิปไตยในหมูประชาชนเมียนมารนั้นก็ไมสามารถมองขามได การเมืองแบบประชาธิปไตยของ เมียนมาร
ยังคงจะตองพบเจออุปสรรคอีกมาก ทั้งนี้ภาพตางๆในเรื่องการเมืองของเมียนมาร นาจะชัดเจนขึ้นหลังจากการ
เลือกทั่วไปหรือการเลือกตั้งใหญในป พ.ศ.2558 ที่ทุกฝายยังคงจับตามอง ฉะนั้นการเมืองเรื่อง เมียนมาร นั้น
ยังคงนาติดตาม และศึกษาวิเคราะหตอไปเพราะในฐานะประเทศเพื่อนบานและคู คาสําคัญอยางประเทศไทย
เหตุการณทางการเมืองในเมียนมารนั้นสงผลตอประเทศไทยไมทางใดก็ทางหนึ่งอยางหลีกเลี่ยงไมได
7.4 สาธารณรัฐสหภาพเมียนมาร: การเมือง เสถียรภาพและความมั่นคงในปจจุบัน
แมวาปจจุบัน เมียนมาร มีการปกครองระบอบประชาธิปไตยโดยมีประธานาธิบดีเปนประมุขและเปน
หัวหนารัฐบาล ประธานาธิบดีคนปจจุบัน คือ
นายเต็ง เสง ดํารงตําแหนงตั้งแตวันที่ 30 มีนาคม พ.ศ.
2554 แตเมียนมารก็ยังคงอุดมสมบูรณดวยทรัพยากรธรรมชาติที่มีคาทางเศรษฐกิจมากมายหลายชนิดที่สําคัญ
เชน แกสธรรมชาติ อัญมณี แรธาตุ ไมสัก และยางพารา ซึ่งประชาชนสวนใหญประกอบอาชีพเกษตรกรรม
เมื่อรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งไดเขามาปกครองไดนําเอามาตรการฟนฟูเศรษฐกิจมาใชหลายประการ ไดแก
การปฏิรูปภาคเกษตร การสงเสริมการลงทุนจากตางประเทศ การผอนปรนกฎเกณฑดานการทองเที่ยว การ
เปดเสรีทางการเงิน การธนาคาร การแปรรูปรัฐวิสาหกิจเพื่อใหเอกชนเขามามีสวนรวมในการพัฒนาประเทศ
เพิ่มขึ้น การจัดระเบียบการคาชายแดนกับประเทศเพื่อนบาน เปนตน ก็นับเปนจุดเริ่มตนของการเปลี่ยนแปลง
เพื่อสรางเสถียรภาพและความมั่นคงทางการเมืองและทางเศรษฐกิจใหมีขึ้นในประเทศเมียนมาร อยางไรก็ตาม
จากการที่เมียนมารกําลังเปดประเทศจึงจําเปนที่จะตองขอความชวยเหลือจากตางประเทศโดยเฉพาะเงินทุนที่
จะนํามาใชในการพัฒนาประเทศ การรวมกลุมทางเศรษฐกิจกับประเทศตางๆ จะชวยเพิ่มอํานาจตอรองทาง
เศรษฐกิจและผลประโยชนทางการคา การขยายตัวทางเศรษฐกิจของเมียนมารในอนาคตจึงนาจะมีเสถียรภาพ
มากกวาที่เปนอยูในปจจุบันที่สําคัญคือมองดูถึงเสถียรภาพและความมั่นคงทางการเมืองอันเปนปจจัยสําคัญที่
จะนํามาสูการสนับสนุนการลงทุน การขยายตัวทางเศรษฐกิจและการเพิ่มมูลคาทางเศรษฐกิจภายในประเทศ
ดวย แตถึงกระนั้นเมียนมาร ใหความสําคัญอยางยิ่งตอหลักการไมแทรกแซงกิจการภายใน และยึดมั่นที่จะ
ดําเนินการทางการเมืองตามแนวทางของตน โดยไมใหฝายใดเขามากาวกายกิจการภายใน ขณะเดียวกันก็
พยายามรักษาความสัมพันธที่ดีกับประเทศที่จะเอื้อประโยชนตอเมียนมารโดยเฉพาะประเทศในภูมิภาค
7.4.1 วาดวยสังคมและวัฒนธรรมของชาวเมียนมาร
เมียนมารเปนดินแดน หนึ่ง ที่มีความเจริญรุงเรืองทางดานวัฒนธรรมมายาวนานนับตั้งแตยุคกอน
ประวัติศาสตรจนกระทั่งเขาสูยุคสมัยปจจุบัน และเปนประเทศที่มีความโดดเดนทางเอกลักษณวัฒนธรรม จาก
ลักษณะทางดานภูมิศาสตรของประเทศเมียนมารนั้นเปนจุดยุทธศาสตรที่มีความสําคัญแหงหนึ่งในภูมิภาค
เอเชียตะวันออกเฉียงใตที่เปนจุดเชื่อมตอระหวางมหาสมุทรอินเดียและมหาสมุทรแปซิฟกทั้งยังเปนดินแดนอัน
เกาแกของมนุษยที่มีความหลากหลายทางดานเชื้อชาติ ศาสนา และวัฒนธรรม ดํารงอยูรวมกันบนผืนแผนดินที่
รุมรวยดวยทรัพยากรธรรมชาติแหงนี้ และไดหลอหลอมใหเมียนมารมีความเจริญรุงเรืองทางดาน
วัฒนธรรม รูปแบบสถาปตยกรรม ประเพณีวิถีชีวิต สภาพสังคมอันเปนเอกลักษณของตนเองมาชานาน

9. 9
7.5 สถานการณทางสังคมและวัฒนธรรมของสาธารณรัฐแหงสหภาพเมียนมาร
ตามที่ไดกลาวมาสหภาพเมียนมารมีพื้นที่ทอดยาวจากเหนือลงมาทางใต เปนผืนแผกวางในตอนกลาง
เรียวแหลมไปทางเหนือและใต ภูมิประเทศของสหภาพเมียนมาร แวดลอมดวยเนินเขาและพื้นที่สูง สลับดวยที่
ราบลุมน้ํา แมน้ําสําคัญที่หลอเลี้ยงผืนแผนดินเมียนมาร ไดแก แมน้ําชินด วิน แมน้ํา อิระวดี แมน้ําพะโค และ
แมน้ําสาละ วิน ทางตอนลาง ของสหภาพเมียนมาร มีชายฝงทะเลเหยียดยาวจากอาว เบงกอลทางทิศตะวันตก
เฉียงใต แลวคอยออมมาทางดานตะวันออกเรื่อยลงไปทางดานใตทางฟากทะเลอันดามัน
ประเทศเมียนมารอุดมดวยทรัพยากรธรรมชาติทั้งบนดิน ใตดิน และในทะเล อาทิ ปาไม อัญ มณี แร
ธาตุ น้ํามัน และแหลงอาหาร เมียนมารยังคงสภาพผืนปาธรรมชาติไวถึงครึ่งหนึ่งของพื้นที่ประเทศ และเปน
แผนดินที่อุดมดวยทับทิม หยก และพลอย มีโลหะมีคา อาทิ ทอง เงิน เหล็ก ตะกั่ว ทองแดง ดีบุก และสังกะสี
มีแหลงพลังงาน อาทิ น้ํามัน กาซ และถานหิน ในน้ําอุดมดวยกุงและปลานานาชนิด ผืนแผนดินเมียนมารจึงมี
สภาพแวดลอมและทรัพยากรที่ออกจะสมบูรณอยูภายในตัว
นอกจากนี้ เมียนมาร เปนแผนดินแหงชาติพันธุ ระบุวามีจํานวนทั้งหมด 135 เผาพันธุ ตัวเลขนี้เปน
ขอมูลจากผลการสํารวจคราวๆโดยจําแนกพื้นที่ตามรัฐและมณฑลตางๆทั้ง 14 แหง อยางไรก็ตามจํานวนกลุม
ชาติพันธุดังกลาวชวยทําใหเห็นภาพการกระจายตัวของกลุมวัฒนธรรมตางๆในประเทศเมียนมาร กลุมชนที่มี
จํานวนประชากรคอนขางมากและมีความเปนมาทางประวัติศาสตรเดนชัดมีเพียง 8 กลุม คือ เมียนมาร ระไคน
มอญ ฉาน กะฉิ่น กะเหรี่ยง ชิน และคะยา แตละกลุมมีภาษาและเอกลักษณทางวัฒนธรรมเฉพาะกลุม และแม
ประเทศเมียนมารจะมีภาษาทองถิ่นมากมาย แตภาษาเมียนมารของคนพื้นราบถือเปนภาษาราชการและเปน
ภาษากลางของคนทุกเผาพันธุ เมียนมารมองวาความแตกตางหลากหลายของประชากรในประเทศเปนเพียง
ความแตกตางทางวัฒนธรรม แตทุกเผาพันธุตางมีสายเลือดเดียวกันและตางถือเปนพันธมิตรรวมแผนดิน
รัฐบาลเมียนมารปจจุบันถือวาอุดมการณชาตินิยมเปนพลังสําคัญที่ชวยใหเมียนมาร ไดรับเอกราช และ
กองทัพเปนสถาบันหลักในการนําพาประเทศตลอดมา และไมวาระบอบการปกครองหรือระบบเศรษฐกิจจะ
ปรับเปลี่ยนไปในรูปใดก็ตาม รัฐบาลเมียนมารมักกลาวเสมอวาประชาชนจะขาดกองทัพไมได อยางไรก็ตาม แม
เมียนมารจะปกครองในเชิงอํานาจ แตในสังคมเมียนมารทั่วไปกลับพบวามีความสงบ และประชาชนสวนใหญมี
วิถีชีวิตที่เรียบงาย พุทธศาสนานับวามีอิทธิพลตอโลกทัศนของชาวเมียนมาร และถือเปนแมแบบทางวัฒนธรรม
และการดําเนินชีวิต การดํารงความเปน พุทธนิยมบนฐานประชาชนและชาตินิยมภายใตกองทัพแหงชาติยังเปน
แนวทางที่ รัฐบาลเมียนมารใชสรางความเขมแข็งใหกับการปกครองและสังคมเมียนมารจนถึงปจจุบัน
เมียนมารเปนประเทศที่มีศักยภาพสูงทั้งในดานการคาและการลงทุน เนื่องจากมีทรัพยากรธรรมชาติ
ซึ่งเปนปจจัยการผลิตสําคัญ อาทิ น้ํามัน กาซธรรมชาติ แรโลหะตางๆ อุดมสมบูรณ ประกอบกับรัฐบาลเมียน
มารมีนโยบายสงเสริมการลงทุนจากตางประเทศ โดยเฉพาะในสาขาการพัฒนาระบบสาธารณูปโภคพื้นฐาน
ขณะที่ความตองการบริโภคสินคาและบริการในประเทศเพิ่มขึ้นเปนลําดับ ซึ่งลวนเปนปจจัยเกื้อหนุนให
เศรษฐกิจเมียนมารขยายตัวอยางตอเนื่อง ทําใหผูสงออกและนักลงทุนจากทั่วทุกมุมโลกเตรียมขยายโอกาส
การคาการลงทุนกับเมียนมาร

10. 10
7.6 ชนกลุมนอยในเมียนมาร
การทําความเขาใจถึงปญหาของชนกลุมนอยในประเทศเมียนมาร มีความจําเปนอยางยิ่ง กลาวโดย
สัดสวนแลวคนพมามีจํานวน 68% ในขณะที่ชนกลุมนอยทั้งหมดในประเทศมีจํานวนรวมถึง 32% บรรดาชน
กลุมนอย แยกออกเปน ไทใหญ ประมาณ 9% ,กะเหรี่ยง 7%, อาระกัน 4% ,คะฉิ่นและจีน 3%, อินเดีย 2 %,
มอญ 2%, กลุมอื่นๆ 5 % ฉะนั้นการทําความเขาใจความสัมพันธ ของกลุมทั้งสองนี้จะชวยทําใหมองเห็น
ความสัมพันธทั้งทางสังคมและเศษฐกิจของกลุมชาติพันธุตางๆในประเทศเมียนมาร ซึ่งจะเปนประโยชนตอการ
ทําการคาและการลงทุนเปนอยางยิ่ง เนื่องจากทรัพยากรธรรมชาติจํานวนมาก อยูในเขตพื้นที่ของกลุมชาติ
พันธุตางๆ และความขัดแยงหรือความสัมพันธ อันดีระหวางกลุมตางๆยอมมีผลกระทบโดยตรงกับการคาและ
การลงทุนอยางหลีกเลี่ยงไมได
ประเทศเมียนมารเปนประเทศที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุมากที่สุดแหงหนึ่งในประเทศเอเชีย
ตะวันออกเฉียงใต โดยเฉพาะภาษาพูดมีอยูถึง 100 ภาษา และในปจจุบันรัฐบาลไดแบงเขตปกครองออกเปน
รัฐ 7 รัฐ ตามประชากรของกลุมชาติพันธุหลักของพื้นที่คือ กะฉิ่น , ไทใหญ (ฉาน) ,ชิน ,คะยา (กะเหรี่ยงแดง) ,
กะเหรี่ยง ,อาระกัน (ยะไข) และมอญ อยางไรก็ตามในแตละรัฐประกอบดวยกลุมชาติพันธุหรือชนกลุมนอย
อาศัยอยูอีกเปนจํานวนมาก ดังนั้นการที่อังกฤษไดพยายามรวบรวมดินแดน แหงความหลากหลายใหกลายเปน
หนวยการเมืองหนึ่งเดียวภายใตอาณานิคม ในสมัยศตวรรษที่ 19 พรอมกับดําเนินนโยบาย “แบงแยกแลว
ปกครอง” จึงกลายมาเปนตนเหตุของความขัดแยงที่รัฐบาลเมียนมารทุกยุคตองเผชิญ และพยายามแกปญหา
รวมถึงรัฐบาลยุคปจจุบันที่พยายามใชวิถีทางตางๆ ในการแกปญหาความขัดแยงนี้ เพื่อที่จะไดเดินหนาการ
พัฒนาทางสังคมและเศรษฐกิจอยางเต็มที่ตอไป
7.7 สถานการณปญหาชนกลุมนอยในปจจุบัน
ในขณะปญหาความขัดแยงของรัฐบาลกับชนกลุมนอยในพื้นที่ตางๆของประเทศเริ่มคลี่คลายลง
เนื่องจากการลงนามยุติการสูรบกับชนกลุมนอยกลุมตางๆ ซึ่งสงผลดีตอความเชื่อมั่นของตางชาติในการคาและ
การลงทุน แตขณะเดียวกันการขยายตัวของการคาและการลงทุนกลับสงผลกระทบใหความสัมพันธระหวาง
รัฐบาลและชนกลุมนอยในพื้นที่ของการคาและการลงทุนปะทุขึ้นในหลายพื้นที่
ปญหาความขัดแยงระหวางรัฐบาลเมียนมารและชนกลุมนอยเปนปญหาที่สืบเนื่องมายาวนาน เนื่องมา
ตั้งแตครั้งเมื่อตกเปนอาณานิคมของอังกฤษ มีปจจัยที่มีสวนสนับสนุนอยู 3 ประการคือ ปจจัยทางภูมิศาสตร
ปจจัยทางประวัติศาสตของชนชาติพมาและกลุมชาติพันธุตางๆ และปจจัยทางการเมืองและการปกครอง
สิ่งที่นักลงทุนตองคํานึงถึงประเด็นปญหาของชนกลุมนอยของประเทศเมียนมารในสถานการณ
ปจจุบันก็คือ การคาและการลงทุนในพื้นที่ตางๆที่มีชนกลุมนอยอยูในพื้นที่นั้น จําเปนตองพิจารณาถึง
ผลกระทบที่มีตอกลุมคนดังกลาวดวย เนื่องจากวารัฐบาลยังไมสามารถที่จะจัดการความสัมพันธและ
ผลประโยชนไดอยางลงตัว
ปญหาความขัดแยงระหวางรัฐบาลและชนกลุมนอย ไมเพียงแตจะสรางปญหาขึ้นภายในเทานั้น ความ
ขัดแยงระหวางกัน ไดขยายตัวลุกลามเชื่อมโยงไปถึงประเทศเพื่อนบานโดยเฉพาะประเทศไทย ซึ่งตองรับภาระ
ของการดูแลผูอพยพภัยสงครามระหวางกลุมชนตลอดเสนเขตแดนระหวางรัฐ ขณะเดียวกันผลจากความ
ขัดแยงดังกลาวยังสงผลกระทบโดยตรงตอการคาการลงทุนของผูลงทุนชาวไทย ดวยเหตุนี้การทําความเขาใจ
ปญหาของความขัดแยงชนกลุมนอยในประเทศ เมียนมารจึงมีความจําเปนที่จะตองติดตามความเปลี่ยนแปลง
อยางใกลชิด

11. 11
7.8 ขอควรรูเกี่ยวกับวัฒนธรรมการติดตอธุรกิจกับชาวเมียนมาร
ในบรรดาผูประกอบการตางชาติทั้งหลาย ผูประกอบการไทยมีความไดเปรียบในการทําการคา การ
ลงทุนกับเมียนมารจากทําเลที่ตั้งซึ่งมีพรมแดนติดตอกับเมียนมารเปนระยะทางถึง 2 ,401 กิโลเมตร สงผล
เกื้อหนุนใหมูลคาการคาชายแดนระหวางไทยกับเมียนมารมีสัดสวนสูงถึงเกือบรอยละ 90 ของมูลคาการคา
ระหวางไทยกับเมียนมารทั้งหมด ขณะที่มูลคาการลงทุนสะสมของไทยในเมียนมารสูงเปนอันดับ 2 รองจากจีน
ซึ่งสะทอนใหเห็นถึงโอกาสของผูประกอบการไทยในการขยายการคาการลงทุนในเมียนมารวายังมีอีกมาก
สําหรับธรรมเนียมในการติดตอธุรกิจกับชาวเมียนมารที่นารูเพื่อใหการเจรจาธุรกิจเปนไปอยางราบรื่นมีดังนี้
1) ภาษาที่ใชในการเจรจาธุรกิจ เมียนมารมีภาษาทองถิ่นที่แตกตางกันมากกวา 100 ภาษา และใช
ภาษาเมียนมาร (Burmese หรือ Myanmar) เปนภาษาราชการ
2) การแตงกาย ในการเจรจาธุรกิจควรแตงกายสุภาพและภูมิฐาน โดยสุภาพบุรุษควรสวมเสื้อเชิ้ต ผูก
เนคไท และสวมสูท สําหรับสุภาพสตรีควรสวมเสื้อแบบสุภาพ (เสื้อมีแขนและเนื้อผาไมบางจนเกินไป) และ
กระโปรงยาวคลุมเขา รวมทั้งควรหลีกเลี่ยงการสวมเสื้อผาสีจัด เชน สีแดงและสีแสด ทั้งนี้โดยทั่วไปชาวเมียน
มารนิยมสวมชุดสากลในการเจรจาธุรกิจ
3) การทักทาย ชาวเมียนมารทักทายกันโดยกลาวคําวา “มิงกะลาบา” (มาจากคําวา มงคล) แทนคํา
วา “สวัสดี” ซึ่งสามารถใชไดตลอดทั้งวัน สุภาพบุรุษอาจทักทายกันตามแบบสากลดวยการสัมผัสมือพรอมกับ
ยิ้ม อยางไรก็ตาม การทักทายดวยการแตะตองและยื่นมือไปหาสุภาพสตรีถือวาไมสุภาพ จึงอาจทักทายดวย
การโคงตัวเล็กนอยแทน สําหรับการเอยชื่อคูเจรจาชาวเมียนมารควรเรียกชื่อเต็ม
4) การติดตอและนัดหมาย ชาวเมียนมารยังไมนิยมใช E-mail อยางแพรหลาย ในการติดตอและนัด
หมายทางธุรกิจ ดังนั้น ควรติดตอผานโทรสาร โทรศัพทหรือนัดพบปะเพื่อพูดคุยกัน ซึ่งควรมีการนัดหมาย
ลวงหนาและไปตรงตามเวลานัดหมาย นอกจากนี้อาจนําของขวัญเล็กๆ นอยๆ ติดตัวไปมอบใหคูเจรจาเพื่อ
แสดงความขอบคุณ
5) การเจรจาและทํางานรวมกัน ในการเจรจาธุรกิจครั้งแรกกับชาวเมียนมาร ชาวเมียนมารสวนใหญ
ไมนิยมกลาวถึงเรื่องธุรกิจอยางลึกซึ้ง แตจะใชเวลาสอบถามและเรียนรูลักษณะนิสัยของคูเจรจา รวมถึงจุดแข็ง
และจุดออนของธุรกิจของคูเจรจาอยางคราวๆ ทั้งนี้ชาวเมียนมารใหความเคารพผูอาวุโสกวาอยางมาก
เชนเดียวกับชาวเอเชียชาติอื่นๆ
6) การรวมรับประทานอาหาร สําหรับการรับประทานอาหารรวมกันที่บานของชาวเมียนมาร จะนิยม
นั่งรับประทานอาหารรวมกันบนเสื่อ แตหากรับประทานบนโตะ อาหารเมียนมารมีขาวเปนอาหารหลักและจะ
เสิรฟพรอมกันเปนสํารับเหมือนอาหารไทยโดยวางตรงกลางสําหรับรับประทานรวมกัน ชาวเมียนมารยังมีธรรม
เนียมในการใชมือซายในการใชชอนกลางและนิยมรับประทานอาหารดวยชอนกับสอมโดยไมใชมีด นอกจากนี้
ชาวเมียนมารไมดื่มเครื่องดื่มที่มีมีแอลกอฮอลระหวางรับประทานอาหาร

12. 12
7.9 เมียนมารมองไทย ไทยมองเมียนมาร
ความสัมพันธระหวางประเทศไทยและสหภาพเมียนมาร เปนความสัมพันธที่พัฒนามาจาก “ความทรง
จํา” ในอดีตเปนหลัก สืบเนื่องมาจากความขัดแยงและสงคราม ที่เกิดขึ้นในยุครัฐจารีตสมัยอยุธยา ผนวกกับ
องคความรู “ชีวประวัติของชาติไทย ” ที่พัฒนามาควบคูกับการสถาปนารัฐชาติ ( Nation State) โดยผาน
แบบเรียนของกระทรวงศึกษาธิการ รวมถึงการนําเสนอของสื่อตางๆของไทย เชน ขาวหนังสือพิมพ ละคร หรือ
ภาพยนตร ไดชวยปรุงแตงภาพลักษณของประเทศพมา จนเกิดเปนทัศนคติที่เปนปรปกษระหวางกันมาเปน
ระยะเวลายาวนาน ภาพของ “พมา ” จึงเปนศัตรูคูแคนที่เผาทําลายอาณาจักรอยุธยาไปถึงสองครั้ง และยัง
นําเอาทองคําและความมั่งคั่งของอยุธยากลับไปดวย
ทัศนะที่มีตอชนชาติอื่น ๆ ของชาวพมานั้นมองวา
อังกฤษคือเจาอาณานิคมที่มากอบโกยผลประโยชน
เอารัดเอาเปรียบและกีดกันชนพื้นเมือง คนพมาถูกกีดกันจากอังกฤษทั้งในทางการศึกษาและอาชีพรวมถึง
ละเลยไมสนับสนุนพุทธศาสนาและภูมิปญญาทองถิ่น สวนญี่ปุนเปนพวกที่ทําลายเศรษฐกิจและสังคมพมา ชาว
เมียนมารยอมรับเชื้อสายมอญและอารยธรรมมอญ มองไทใหญวาเปนภัยตอประเทศ การเรียกรองของไทใหญ
เพื่อใหมีการปกครองแบบสหพันธรัฐนั้นทําใหประเทศพมาเกือบลมสลาย มองกะเหรี่ยงวาเปนสมุนของอังกฤษ
มองยะไขวาเปนเมืองที่ตองยึดใหอยูในอํานาจและมองแขกวาเปนพวกนายทุนเงินกูที่ทําลายวิถีชีวิตของชาวนา
พมา นอกจากนั้นยังมองจีนวาเปนผูรุกราน
ในกรณีของไทยนั้น เดิมทีประเทศเมียนมารไมไดมองวาเปนคูอริสําคัญที่ตองตอตานเชนอังกฤษและ
ญี่ปุน หากพบการอางถึงอยูบางในนิยายอิงประวัติศาสตรที่ใหภาพไทยเปน “ผูรุกราน” และ “ผูไรสัจจะ” แต
ภาพลักษณของไทยเพิ่งไดรับการสรางภาพใหมในทางลบอยางจริงจัง เมื่อไมนานมานี้เองโดยผานแบบเรียน
ระดับชั้นมัธยม เนื้อหาในแบบเรียนดังกลาวใหความสําคัญตอความรุงเรืองของประเทศในอดีตและชี้ใหเห็นภัย
คุกคามจากภายนอกเพื่อกระตุนความรักชาติ มีการเนนวีรกรรมของกษัตริยและนักรบพมา ในการสรางเอกราช
เอกภาพและอธิปไตย รวมถึงยืนยันในความดีงามของจารีตประเพณีชาวพุทธ นอกจากนี้ยังปลูกฝงใหเยาวชน
ตอตานชาติตะวันตกและโลกทุนนิยม
นาสนใจวาภาพลักษณดานลบของไทย ที่เพิ่งปรากฏอยูในแบบเรียนใหมนั้น สะทอนใหเห็นรูปแบบ
ความสัมพันธระหวางไทยและประเทศเมียนมารแตกตางไปจากเดิมอยางมาก ภาพลักษณเชนเดียวกันนี้ ไดรับ
การขยายความและเนนย้ําผานสื่อของรัฐบาล ดังที่ปรากฏในหนังสือพิมพพมา ฉบับภาษาอังกฤษ The New
Light of Myanmar ชวงเดือนพฤษภาคม พ.ศ.2545 ซึ่งถือเปนกระบอกเสียงสําคัญของรัฐบาล ทาทีของ
ประเทศเมียนมารในลักษณะดังกลาวนี้ เปนเรื่องที่นักลงทุนไทยจําเปนตองใหความสําคัญ เพราะแสดงใหเห็น
วา ภาพลักษณที่ประเทศไทยและคนไทยที่มีตอประเทศเมียนมารมาแตเดิมนั้น กําลังไดรับการตีโตตอบกลับใน
ลักษณะเดียวกัน และทาทีเชนนี้เปนสิ่งที่จะเปนปญหาและอุปสรรคสําคัญระหวางประเทศตอไป