NGUYEN VAN VIET_QUAN TRI RUI RO.pdf

INTERNATIONAL EXECUTIVE MBA PROGRAM (leMBA)
Chirang trinh Cao hoc Quan tri kinh doanh Quoc te

LUAN VAN TOT NGHIEP
QUAN TRI RUIRO TIN DUNG

TAINGAN HANG NGOAI THlTONG VIET NAM

NGUYEN VAN VIET
IEMBA#3

THANG 05 - 2007

INTERNATIONAL EXECUTIVE MBA PROGRAM (leMBA)
Chircmg trinh Cao hoc Quan tri kinh doanh Quoc tl

B A N LUAN VAN NAY Dl/OC N O P C H O
TRlTOfNG DAI HOC IRVINE (MY)

VA

KHOA QUAN TRI KINH DOANH HSB
(DAI HOC QUOC GIA HA NOI)

BAN LUAN VAN N A Y LA M Q T PHAN BAT BUOC TRONG CHUONG TRINH
D A O TAO THAC St Q U A N TRI KINH DOANH QUOC TE

THANG 05-2007

Phe duyet ciia Chu-otig trinh Cao hoc quan tri kinh doanh quoc te

Chu nhiem chuang trinh

Toi xac nhan rang ban khoa luan nay da dap ung dugc cac yeu cau mot khoa luan tot
nghiep thuoc chuang trinh dao tao Thac sy Quan tri kinh doanh.

Chu tich Hoi dong
PGS.TS.VuCongTy

Chung toi, ky ten duoi day xac nhan rang chung toi da doc toan bo khoa luan nay va cong
nhan ban khoa luan hoan toan dap ung cac tieu chuan cua mot khoa luan Thac sy quan tri
kinh doanh.

Giao vien huong dan
TS. Chu Thanh

Cac thanh vien Hoi dong

PGS.TS. VU TRI DUNG

NCS.DANGNGOCSLT

TS. CHU THANH

TS. TRAN D O A N KIM

CAMKET

Toi xin cam ket rang noi dung cua ban Luan van nay chua duoc nop cho bat ky mot chuang
trinh cap bang cao hoc nao, cung nhu bat ky mot chuang trinh dao tao cap bang nao khac.

Toi cung xin cam ket them rang ban Luan van nay la no luc ca nhan cua toi. Cac ket qua,
phan tich, ket luan trong ban Luan van nay (ngoai cac phan dugc trich dan) deu la ket qua
lam viec cua ca nhan toi.

Hoc vien

Nguyin Van Viet

LOI CAM ON

Toi xin tran trong cam on sir huong dan nhiet tinh, trach nhiem cua giang vien -

TS. Chu Thanh - Truong Dai hoc Kinh te quoc dan Ha Npi, da huong dan, tao dieu kien tot

nh§t cho toi trong qua trinh nghien cuu de hoan thanh lu^n van nay.

Tran trong cam on Ngan hang Ngoai thuong Viet Nam da tao dieu kien cung cap tai lieu,

thong tin trong qua trinh khao sat, nghien cuu de tai.

Chan thanh cam on tap the lop IeMBA#3 ve su doan ket, ho trg toi trong qua trinh hoc tap,

nghien cuu.

Toi xin bay to long bilt on din toan the giang vien, can bo nhan vien tham gia cong tac

giang day, phuc vu khoa dao tao IeMBA#3, da giup do toi hoan thanh tot khoa hoc.

Hoc vien

Nguyin Van Viet

DANH MUC T f VIET TAT

Ngan hang thuong mai NHTM

Ngan hang thuong mai Co phan NHTMCP

Ngan hang Nha nuoc NHNN

Cac doanh nghiep vua va nho SMEs

Doanh nghiep Nha nuoc DNNN

Dong Viet Nam VND

Dola My USD

Doanh nghiep c6 von dau tu nuoc ngoai FDI

Hoi dong quan tri HDQT

Ngan hang Ngoai thuong Viet Nam Vietcombank

Du phong rui ro DPRR

Trach nhiem hun han TNHH

MUC LUC
• •
Trang

PHANMdDAU 1

Ten de tai 1

Ly do chon de tai 1

Muc tieu ngiiien cihi 2

Phirongphap nghien ciru 2

CHirONGhNGAN H A N G THUONG MAI VA QUAN TRI RUI RO TIN DUNG 3

1.1 Tong quan ve Ngan hang thuong mai va tin dung ngan hang 3

1.1.1 Tdngquan viNgdn hang thuffng mai 3

L L L l Khai niem ve Ngan hang thuong mai 3

L L1.2 Dae trung hoat dong kinh doanh cua Ngan hang thuong mai 5

1.1.1.3 Vai tro cua NHTM doi voi su phat trien cua nen kinh te 8

1.1.1.4 Nhung quy che dac biet doi voi Ngan hang thuong mai 10

1.1.1.5 Nhung rui ro chu yeu trong kinh doanh ngan hang 11

1.1.2 Tdngquan vi Tin dung ngan hdng 14

1.1.2.1 Khai niem va ban chat tin dung ngan hang 14

1.1.2.2 Vai tro cua tin dung ngan hang trong nen kinh te 15

1.1.2.3 Phan loai tin dung ngan hang 17

1.2 Quan tri rui so tin dung ngan hang 19

1.2.1 Rui ro tin dung 19

1.2.1.1 Khai niem rui ro tin dung 19

1.2.1.2 Tac hai cua rui ro tin dung 21

1.2.2 Quan tri rui ro tin dung 22

1.2.2.1 Khai niem ve quan tri rui ro tin dung 22

1.2.2.2 Nguyen nhan dan toi rui ro tin dung 31

1.2.2.3 Cac dau hieu nhan biet khoan tin dung c6 v4n dk 36

1.2.2.4 Phuong phap do luong rui ro/t6n thk tin dung 40

1.2.2.5 Mot so bien phap phong ngira va han chS rui ro tin dung 43

1.2.2.6 Xu ly nhung khoan cho vay c6 v§n dk 48

1.2.2.7 Cac bien phap nang cao chdt lugng quan tri rui ro tin dung 49

56
Tdm tat chu'ong 1

CHU'OnVG 2: THlTC TRANG QUAN TRI RUI RO TIN DUNG TAI NGAN HANG

NGOAI THl/OfNG VIET NAM 57

2.1 Khai quat ve hoat dong kinh doanh cua Vietcombank 57

2.1.1 Khai qudt vi Vietcombank 57

2.1.2 Mo hlnh to chuc cua Vietcombank 60

2.1.3 Hoat dong kinh doanh cua Vietcombank 61

2.1.3.1 Hoat dong huy dong va quan tri von 52

2.1.3.2 Hoat dong tin dung 64

2.1.3.3 Hoat dong thanh toan va kinh doanh von 64

2.1.3.4 Cong nghevasanpham mai 67

2.1.3.5 Quan ly rui ro va an toan von 67

2.1.3.6 Kit qua tai chinh 68

2.1.4 Vietcombank voi tiin trinh cophdn hod 69

2.1.5 Dinh hu&ngphdt trien cua Vietcombank 71

2.1.5.1 Dinh huong phat tridn cua Vietcombank 71

2.1.5.2 Phuong huong nhiem vu nam 2007 72

2.2 Hoat dong tin dung va thuc trang ng xau tai Vietcombank 73

2.2.1 Hoat dong tin dung cua Vietcombank 73

2.2.2 Thuc trqng ngf xau vd xu ly nff xau tai Vietcombank 78

2.2.3 Mgi sd ddnh gid tit kit qua phan loai na vd trich lap DPRR 84

2.3 Thwc trang quan tri rui ro tin dung tai Vietcombank 91

2.3.1 Cot cau to chicc hoat dong tin dung tai Vietcombank hiin nay 91

2.3.1.1 Mo hinh to chuc hoat dong tin dung 91

2.3.1.2 Bo may to chuc quan ly rui ro tin dung 92

2.3.2 Chiin iirtrc, dinh hu&ng, ki hoach hoat dong tin dung 95

2.3.2.1 Chien luge hoat dong tin dung 95

2.3.2.2 Dinh huong hoat dong tin dung 96

2.3.2.3 Ke hoach hoat dong tin dung 97

2.3.3 Chinh sdch tin d{ingcua Vietcombank 98

2.3.3.1 Nguyen tac chung 98

2.3.3.2 Chinh sach cho vay doi voi khach hang 99

2.3.3.3 Chinh sach quan ly rui ro tin dung 100

2.3.4 Kiem tra, kiemsodttin dung 102

2.3.4.1 Kiem tra, kidm soat tin dung tai Hoi so chinh 102

2.3.4.2 Kilm tra, kilm soat tin dung tai Chi nhanh 103

2.3.5 Nhitng han che vd nguyin nhan 103

2.3.5.1 Han chk vk thong tin trong trong viec ra quyet dinh cap tin dung 104

2.3.5.2 Thilu mot s6 han muc gioi han muc do tap trung trong danh muc cho vay 105

2.3.5.3 Chiln luge tin dung chua dugc hoach dinh mot each bai ban 105

2.3.5.4 Kha nang phan tich nganh, mat hang, ITnh virc con yeu 106

2.3.5.5 Chat lugng quan ly ng vay va ngan ngua rui ro tin dung chua cao 106

2.3.5.6 Chua thuc hien danh gia lai tai san bao dam cho cac khoan tin dung 107

2.3.5.7 Hieu lire kiem tra, kiem soat rui ro tin dung con yeu 107

2.4 Ket luan ve thuc trang quan tri rui ro tin dung 107

2.4.1 vk CO ciu to chuc 107

2.4.2 vk danh muc cho vay va trich lap DPRR 107

2.4.3 Ve quan tri rui ro tin dung 110

2.4.4 Ve nhan lire va cac van de lien quan 113

2.4.5 Ve luat, chinh sach cua Nha nuoc 113

Tom t^t chuorng 2 114

CHUONG 3: MOT SO KIEN NGHI VE QUAN TRI RUI RO TIN DUNG TAI NGAN
115
HANG NGOAI Tin/ONG VIET NAM

3.1 Kien nghi va de xuat vol Vietcombank 115

3.1.1 Ve hoach dinh chien luge va chinh sach cho vay 115

3.1.2 Ve nhan luc hoat dong trong ITnh virc tin dung va cac van de lien quan.... 116

3.1.3 Hoan thien mo hinh to chuc va quy trinh cap tin dung, quan tri rui ro 118

3.1.4 Nhanh chong trien khai thuc hien viec phan loai ng va trich lap DPRR
119
tin dung theo muc do rui ro cua khoan vay

3.1.5 Ap dung phuong phap tinh t6n th^t tin dung dua tren he thong co so du
120
lieu danh gia noi bg

3.1.6 Quan tri danh muc tai san bao dam 123

3.1.7 Phong ngua rui ro tin dung thong qua viec mo rgng cac nghiep vu phai
126
sinh, nghiep vu chung khoan hoa bang tong ket tai san

3.2 Kien nghi vol Ngan hang Nha niro^c 126

3.2.1 Tang cuong hoat dong cua Trung tarn thong tin Tin dung 126

3.2.2 Thanh lap Cong ty dinh muc tin nhiem Viet Nam 127

3.2.3 Kiem toan de xac dinh ng xau cua he thong Ngan hang Viet Nam 128

3.3 Kien nghj vol Nha nu-o-c 129

3.3.1 Xay dung co che thi truong mua ban ng 129

3.3.2 Thay doi co che phap ly cho Cong ty mua ban ng va tai san t6n dong.. 129

3.3.3 Ve viec NHTM dugc thuc hien to chuc lai, sat nhap, thanh ly doanh
131
nghiep hay yeu cau doanh nghiep tuyen bo pha san

3.4 Nhung ban che cua luan van va huong nghien cuii tiep theo 131

3.4.1 Nhung han che 131

3.4.2 Huong nghien cuu tiep theo 131

Tom tat ChuOTig 3 132

Ket luan 133

Tai lieu tham khao 134

DANH MUC BANG BIEU

Trang

So do 1-1 Nhung chuc nang co ban cua ngan hang hien dai 2

So do 1-2 Qua trinh quan tri rui ro tin dung tai NHTM 24

So db 1-3 Mo hinh he thong Quan tri rui ro tin dung tai NHTM 25

So d6 1-4 Khung quan tri rui ro tin dung 28

Bang 1-5 Thu tir xep hang rui ro tin dung cua doanh nghiep.... 50

Bang 1-6 Bang diem quylt dinh cip tin dung tieu dung ca nhan 52

So do 2-1 Mo hinh to chuc cua Vietcombank 60

Bang 2-2 T6ng tai san cua Vietcombank 2004-2006 62

Bang 2-3 Co cau nguon von theo thi truong cua Vietcombank 2004-2006 63

Bang 2-4 Co c4u ngu6n v6n VND/USD cua Vietcombank 2004-2006 63

Bang 2-5 Doanh so va thi phan thanh toan XNK cua Vietcombank 2004-2006 65

Bang 2-6 Mot so chi tieu tai chinh co ban cua Vietcombank 2004-2006 69

Bang 2-7 Muc tieu nam 2007 cua Vietcombank 72

Bang 2-8 Du ng va tong tai san cua Vietcombank 2004-2006 75

Bang 2-9 Phan tich ng vay theo nganh kinh te tai 31/12 cac nam 2004-2006 76

Bang 2-10 Phan tich ng vay theo loai hinh DN tai 31/12 cac nam 2004-2006 77

Bang 2-11 Cac chi so phan anh rui ro tin dung tai Vietcombank 2004-2006 80

Bang 2-12 Quy DPRR va su dung DPRR 2004-2006 82

Bang 2-13 Bang tong hgp ket qua phan loai ng cac nam 2004 - 2006 85

Bang 2-14 Bang t6ng hgp kit qua phan loai ng tai 31/12/2004 89

So db 2-15 Mo hinh to chuc hoat dong tin dung tai Vietcombank 91

Bang 2-16 K6 hoach va thuc hien cac muc tieu hoat dong tin dung 2004-2006 97

PHAN MO DAU

1. Ly do chon de tai

Trong boi canh nen kinh xk cua Viet Nam dang hoi nhap sau rgng vac kinh te the gioi.

Nen kinh te Viet Nam dung truac nhung ca hoi va thach thuc v6 cung to Ian. He thong

Ngan hang Viet Nam khong dung ngoai dong chay do, se phai cai each toan dien va sau

sac de ton tai va phat trien trong boi canh canh tranh va hoi nhap thi truong tai chinh va

nen cong nghiep dich vu tai chinh - ngan hang ngay cang gia tang manh me.

Hoat dong kinh doanh cua cac NHTM Viet Nam dang tra nen phuc tap han, ap luc canh

tranh giua cac ngan hang Ion han va cung vai no, muc do rui ro ciing tang len. Trong boi

canh do, hieu qua kinh doanh cua NHTM tuy thugc rat nhieu vac nang luc quan trj rui ro.

Dac biet la cac NHTM phai nang cao nang luc va chat lugng quan tri rui ro tin dung, bai

vi hoat dong tin dung hien dang chiem ty trong Ion nhat trong danh muc tai san va nguon

thu nhap cua ngan hang.

Do do, toi chon de tai "Qudn tri riti ro tin dung tai Ngan hdng Ngoai thuo'ng Viet

Nam" cho Luan van tot nghiep Chuang trinh Cao hoc Quan tri kinh doanh Quoc te.

2. Muc dich nghien cuu

- He thdng hoa nhung vdn de ly luan co ban ve tin dung ngan hang, rui ro tfn dung va

quan tri rui ro tin dung trong hoat dong kinh doanh cua NHTM.

- Phan tich, danh gia thuc trang cong tac quan tri rui ro tin dung tai Ngan hang Ngoai

thuong Viet Nam.

- D6 xuat mot so kiln nghi vk cong tac quan tri rui ro tin dung tai Ngan hang Ngoai

thuong Viet Nam,

3. Phuong phap nghien cuu

Trong qua trinh nghien cuu de thuc hien Luan van, tac gia su dung tong hgp cac phuong

phap nghien cuu khac nhau nhu phuong phap duy vat bien chung, phuong phap tiep can

he thong, phuong phap thong ke va so sanh de tien hanh nghien cuu de tai.

4. Ket cau cua Luan van

Ngoai Phan mo dau, ket luan va danh muc tai lieu tham khao, noi dung chinh cua Luan

van dugc ket cau thanh 3 chuang.

Chuang 1: Ngan hang thuong mai va Quan tri rui ro tin dung,

Chuang 2: Thuc trang quan tri rui ro tin dung tai Ngan hang Ngoai thuong Viet Nam.

Chuong 3: Mot so kien nghi ve quan tri rui ro tin dung tai Ngan hang Ngoai thuong Viet Nam.

CHU'ONGl: NGAN HANG THUÔNG MAI VA QUAN TRI RUI RO TIN
DUNG

Ngan hang la mot trong nhung t6 chuc tai chinh quan trong nhat cua nin kinh tk. D6i voi

hdu hit cac ngan hang, khoan muc cho vay chilm tu 50%-70% gia tri tong tai san va tao ra

tu 1/2 din 2/3 ngudn thu cua ngan hang. D6ng thoi, rui ro trong hoat dong ngan hang c6 xu

huong tap trung vao danh muc cac khoan cho vay. Do do mot noi dung quan trong d5i vai

NHTM la cong tac quan tri rui ro tin dung dk giam thilu rui ro din muc th4p nh^t va c6 thi

chap nhan dugc, khong anh huong toi kha nang canh tranh va t6n tai cua Ngan hang.

Chuang nay bao gom cac noi dung sau:

• Khai niem, dac trung va vai tro cua NHTM.

• Tin dung va rui ro tin dung ngan hang.

• Quan tri rui ro tin dung trong hoat dong kinh doanh tin dung cua NHTM.

11 TONG QUAN VE NGAN H A N G
. THUÔNG MAI VA TIN DUNG NGAN
HANG

1.1.1 TONG QUAN VE NGAN H A N G THUÔNG MAI

1.1.1.1 Khai niem ve Ngan hang thuong mai

Ngan hang la mot loai hinh to chuc co vai tro quan trong trong nen kinh te. Ro rang, cac

Ngan hang co the dugc dinh nghia qua cac chuc nang (cac dich vu) ma cac ngan hang

nay cung cap va thuc hien trong nen kinh te. Mot each tiep can than trong nhat, thi Ngan

hang la mot hinh thuc to chuc tai chinh cung cap mot danh muc cac dich vu tai chinh da

dang nhk - dac biet la tin dung, tiet kiem va dich vu thanh toan - va thuc hien nhieu chuc

nang tai chinh nhat so voi bat ky mot to chuc kinh doanh nao trong nen kinh te.

Nhung viec dua ra mot djnh nghia Ngan hang mang tinh thong nhat la rat kho khan, boi

hoat dong cua NHTM rat da dang, phuc tap va luon bien dong theo su thay d5i chung ciia

nen kinh te.

Mat khac, do tap quan va luat phap tai moi qu6c gia, moi vung lanh th6 khac nhau da dan

den quan niem ve Ngan hang khong dong nhat giua cac khu vuc tren the gioi.

Tai Viet Nam, thi ""Ngan hdng la loai hinh to chuc tin dung dugc thuc hien toan bg hoat

dong ngan hang va cac hoat dong kinh doanh khac c6 lien quan. Theo tinh chat va muc

tieu hoat dong, cac loai hinh ngan hang gom NHTM, ngan hang phat trien, ngan hang

dau tu, ngan hang chinh sach, ngan hang hgp tac va cac loai hinh ngan hang khac", va

'"Td chicc tin dung la doanh nghiep dugc thanh lap theo quy dinh cua Luat nay va cac

quy dinh khac cua phap luat de hoat dong ngan hang" (Dieu 20 - Luat T6 chuc tin dung

sua doi nam 2004).

Sffddl-1

Nhung chuc nang co ban cua ngan hang hien dai

Churc nang Chuc nang Churc nSng Chuc nang
Uy thac Tin dung Bao hiem Thanh toan

Chuc nang Chuc nang
Quan ly tien mSt NGAN HANG HIEN DAI Lap ke hoach dau tu
X J

1 '

Chuc nang Churc nang ngan hang Chuc nang
Moi giai dau tu va bao lanh Tiet kiem

(Nguon: Quan tri Ngan hdng thuong mgi - Peter S.Rose, 2001)

Trong nen kinh te hien dai, hoat dong cua cac trung gian tai chinh ngay cang phat trien ve

so lugng va quy mo, voi su da dang, phong phu va dan xen Ian nhau. Mac du chi co mot

ranh gioi mong manh giiia NHTM voi cac ngan hang va cac to chuc tin dung khac.

Nguoi ta van tach NHTM ra thanh mot nhom rieng.

Dac trung co ban de phan biet NHTM la o cho, NHTM la ngan hang kinh doanh tien gui,

chu yeu la tien gui khong ky han, chinh tu hoat dong do da tao cho NHTM co hoi de tang

boi so tien gui cua khach hang trong he thong ngan hang cua minh.

1.1.1.2 Dac tru-ng hoat dong kinh doanh cua Ngan hang thu'ong mai

Trong so cac To chuc tai chinh trung gian, he thong NHTM chiem vi tri quan trong nhat,

ca ve quy mo tai san va ve cac thanh phan nghiep vu. Xet ve dac trung hoat dong cua

NHTM, can chu y cac van de quan trong sau:

o Quan hi tin dung ngan hdng dua trin ca s& hodn tra

NHTM voi tu each la mot doanh nghiep kinh doanh tien te, hoat dong tren co so di vay

de cho vay. Day thuc chat la viec chuyen nhugng "quyen su dung cac khoan tien te", chu

khong phai la chuyen nhugng quyen so hihi. Do do, cac khoan tin dung ma ngan hang

c4p ra sau mot thai gian nhat dinh phai dugc hoan tra ngugc tro lai.

o Lai suht biiu hiin dac trung vi hoat dong kinh doanh

Lai suit bilu hien gia ca khoan ti^n ma NHTM doi hoi khi tarn thoi trao quyen su dung

khoan Xikn cua minh cho nguoi di vay. Mac du cac dich vu kinh doanh cua ngan hang

cung c4p cho khach hang xkx da dang. Nhung cong viec kinh doanh chinh cua Ngan hang

van la: thanh toan lai suit (lai Xkn gui) cho phan tien gui cua khach hang va tinh lai suat

(lai cho vay) d6i voi khoan tien cho khach hang vay.

Co hai nhan t6 ciu thanh trong bit ky mot lai suat nao: thir nhat, do la phan tien tra cho

nguoi cho vay khi nguoi do trao lai quyen su dung von; thu hai, la phan tien trang trai yeu

to rui ro trong truong hgp von khong dugc hoan tra. Do do, lai suat ap dung doi voi cac

loai cho vay cua ngan hang khac nhau va tang len tuy theo boi canh cua khoan cho vay.

o Yeu td long tin trong hoat dong kinh doanh tin dung

Tin dung la su cho vay co hua hen thoi gian hoan tra. Su hua hen bieu hien muc tin

nhiem cua nguoi cho vay, yeu to tin nhiem la yeu to bao trum trong hoat dong tin dung,

la dieu kien can cho quan he tin dung phat sinh.

o Tin dung ngan hdng tao tien ky thdc, tao tai nguyin cho hoat dong kinh doanh

ngan hdng

Chuc nang tao tien va huy tien la chuc nang rieng co cua tin dung ngan hang. Chuc nang

nay da lam cho hoat dong kinh doanh tin dung cua ngan hang khac han vai cac hoat dong

kinh doanh thong thuong khac.

NHTM cho vay (khong bang tien mat) se lam tang lugng tien; ngugc lai, khi thu ng

(khong bang tien mat) se lam giam mot lugng tien.NHTM thong qua hoat dong tin dung

da tao tien va huy tien, cung cap phuong tien thanh toan cho nen kinh te. Khi lam dieu

do, ngan hang da tao ra tai nguyen quan trong nhat phuc vu cho hoat dong kinh doanh

cua ban than ngan hang.

o Cdng nghi ngan hdng la cdng nghi dac biet - cdng nghi biin ddi ca cau thai han

cua cdc ddng tien

Hoat dong kinh te trong xa hoi luon xay ra tinh trang nhung nguoi thua tien muon cho

vay kiem loi va nhung nguoi thieu tien muon di vay. Thi truong tai chinh true tiep bi be

tic khong giai quydt noi, do khong hoa hgp dugc y nguyen cua nguoi cho vay va nguoi

di vay, vi khong trung khop ve thoi han, so lugng von va nhimg rui ro...

Thong qua hoat dong tin dung, ngan hang tuy cam giu cac tich san (tai san co) kem linh

hoat (cua nguoi di vay cuoi cung) so voi tieu san (tai san ng) ma ho phat hanh (voi nhung

nguoi cho vay dau tien), nhung van duy tri dugc cac nang luc chi tra.

Khi cac ngan hang cap tin dung cho khach hang, tuc la ngan hang cam ket kha nang

thanh toan theo yeu cau cua khach hang, ngan hang da thiet ke co cau thai han hgp ly de

dam bao kha nang thanh khoan. Cac bien phap nham thay doi thai han ngan quy luon

luon dap ung dugc yeu cau ve kha nang thanh toan cho khach hang, ciing nhu kha nang

thanh khoan cua ngan hang da hinh thanh mot cong nghe dac biet cua ngan hang: cong

nghe thay doi thai han su dung cac dong tien.

o Cdc nghiep vu cd diin vd hiin dai cua NHTM

Mot so cac nghiep vu truyen thong tien hanh tren co so tien mat van dugc cac NHTM

hien dai duy tri. Mat khac, cac nghiep vu hien dai, tuc tao ra cac cong cu thanh toan qua

ngan hang thay tien Trung uong (ca so tien te) luon dugc phat minh va bo sung da lam

cho cac nghiep vu ngan hang da dang va phong phu.

o Cdc ly thuyet ve can bang ddi nghich giita tinh luu hoat vd tinh sinh l&i cua cdc

khoan muc cho vay cua NHTM

Cac nha ngan hang da co each tiep can hien dai, nhan manh tuang tac giiia ly thuyet kinh

xk va kinh nghiem thuc te, xay dung cac ly thuyet ve can bang doi nghich giua tinh luu

hoat va tinh sinh lai ciia cac khoan muc cho vay cua ngan hang, xem xet viec ket hgp

quan ly tai san ng vai quan ly tai san co, tuc la mot phuong thuc quan ly tong hgp cho

hoat dong kinh doanh cua NHTM.

o Hoat ddng cda ngan hdng mang tinh qudc te

Hoat dong cua NHTM khong chi gin li§n voi n^n kinh te trong nuoc, ma con gan chat

voi nhung dien biln va thay ddi trong n^n kinh te quoc te trong boi canh hoi nhap. Do

vay, cac phuong phap, ky thuat nghiep vu, viec su dung cac cong cu, cac thong le giao

dich...khong thi bo hep trong tung qudc gia, ma phai thich ung voi cac tieu chuin,

nguyen tic trong giao dich cua cac ngan hang tren the gioi.

o NHTM Id trung tarn biin ddi vd tiep nhan rui ro trong nin kinh ti

Trong thuc te, he thong ngan hang va nen kinh te luon co moi quan he tac dong qua lai

Ian nhau mot each chat che. Quan niem ve NHTM chi thuc su dung dan khi dugc xem

xet gan voi hoat dong cua nen kinh te, dac biet khi dugc xem xet duoi goc dp rui ro cua

nen kinh te.

Thong qua cac kenh huy dong, NHTM nhan cac nguon tai chinh tu nhung nguoi cho vay

dau tien; con thong qua cac kenh tin dung, NHTM chuyen cac luong tai chinh den tay

nguoi di vay sau cung.

Cung bang hai each do, NHTM chuyen di va nhan ve cac luong tai chinh tu cac dinh che

tai chinh khac. Khi lam nhu vay, NHTM cung dong thai tao lap cac kenh dan riii ro giua

cac chu the kinh te, cac dinh che tai chinh voi nhau va nhan lay rui ro cho chinh minh.

Vi vay, khi mot chu the trong nen kinh te hoac dinh che tai chinh gap rui ro, neu khong

C bien phap ngan chan kip thoi, rui ro se Ian truyen va thiet hai se nhan rong trong nen
O

kinh te. Mat khac, khi NHTM gap rui ro, no se su dung cac kenh huy dong va cho vay

chuyen nii ro cho cac chu the trong nen kinh te.

Do do, qua hoat dong tin dung, cac NHTM mo rong Igi nhuan, nhung dong thai mo rgng

rui ro cho cac chu the kinh te va cho nen kinh te.

1.1.1.3 Vai tro cua Ngan hang thyong mai doi vol su* phat trien cua nen kinh te

o Ngan hdng Id nai cung cap von cho nin kinh ti

Chuc nang trung gian tin dung la chuc nang dac trung va co ban nhat cua NHTM va co y

nghia dac biet quan trong trong viec thuc day nen kinh te phat trien.

Thuc hien chuc nang nay, mot mat NHTM huy dong va tap trung cac nguon von tien te

tam thoi nhan roi cua cac chu the trong nen kinh te de hinh thanh cac nguon von cho vay;

mat khac, tren co scr so von da huy dong dugc, thong qua nghiep vu tin dung, ngan hang

cung cip von cho mgi hoat dong kinh te, dap ung cac nhu cau von san xuat, kinh doanh.

tieu dung.. .cua cac chu the, gop phan dam bao su van dong lien tuc cua guong may kinh

te xa hoi, thuc day tang truong kinh te.

NHTM voi tu each la noi tap trung dai bg phan von nhan roi, la trung tam dap ung nhu

cau von cho dau tu phat trien. Nhu vay, tin dung ngan hang vua giup cac doanh nghiep

rut ngan dugc thoi gian tich luy von nhanh chong cho dau tu md rgng san xuat, vua gop

phan day nhanh toe do tap trung va tich luy von cho nen kinh te.

o Ngan hdng Id cau ndi giita cdc doanh nghiep v&i thi tru&ng

Dung truoc yeu cau phai ton tai va phat trien trong moi truong canh tranh khoc liet, doi

hoi mgi doanh nghiep deu phai khong ngung huy dong va su dung c6 hieu qua nhat cac

nguon luc, nham nang cao chat lugng hoat dong kinh doanh ve mgi mat.

Cac hoat dong ciia doanh nghiep doi hoi phai co mot khoi lugng Ion von dau tu, cac djch

vu tai chinh, thong tin va tu van chat lugng cao.

Thong qua nghiep vu tin dung, tai trg ngoai thuong va cac dich vu tien tien, hien dai ciia

minh, NHTM da tro thanh chiec cau noi khong the thieu cua doanh nghiep voi thi truong,

trg giiip doanh nghiep dung vung trong moi truong canh tranh day bien dong va khoc liet.

o NHTM Id cdng cu diNhd nu&c diiu tiit vimd nin kinh ti

Trong nin kinh xk thi truong, viec dieu tiet tien te (bao gom cac chinh sach tien te va cac

cong cu cua no) c6 thi dieu tiet gian tiep va v6 ciing hieu qua den nhung hoat dong vT mo

cua nin kinh tl qudc gia. Mot ndi dung quan trong ciia dieu tiet tien te la dieu hoa khdi tien

te.

Thdng qua hoat ddng tin dung va thanh toan trong he thdng ciia minh, cac NHTM da gdp

phin quan trgng trong viec dilu hoa khdi lugng tiln cung ung trong luu thdng duoi su

tac ddng ciia Ngan hang Trung uong.

Cac NHTM cd vai tro dac biet quan trgng trong viec md rgng hay thu hep khdi lugng

tiln cung ung cho nin kinh tl, tu do dn dinh gia tri ddng tien va kiem soat lam phat.

Bang viec cap cac khoan tin dung cho nin kinh tl, NHTM thuc hien viec din dit cac

ludng tiln, tap hgp va phan chia vdn thi truong mot each cd hieu qua. Do do, NHTM la

mot cdng cu quan trong dl Nha nuoc dilu tilt vT md nin kinh tl.

o NHTM Id cau ndi nin tdi chinh qudc gia v&i nin tai chinh qudc te

Trong nen kinh te hien dai, viec phat trien kinh te ciia moi qudc gia ludn gan lien vdi su

phat trien ciia nen kinh te the gioi va la mot bg phan ciu thanh nen su phat trien do.

Trong boi canh do, viec giao luu kinh te - van hoa - xa hdi giira cac khu vuc, cac qudc

gia trd thanh nhu cau can thiet va cap bach.

Vi vay, nen tai chinh ciia moi qudc gia ciing phai hoa nhap vao nen tai chinh qudc te. He

thdng NHTM ciing voi cac hoat ddng ciia minh da ddng mot vai trd vd ciing quan trong

trong su hoa nhap nay, vdi cac nghiep vu kinh doanh hdi doai, tai trg thuong mai, thanh

toan qudc te va cac dich vu ngan hang khac, NHTM da tao dieu kien thuc day ngoai

thuong khong ngung md rgng va phat trien.

Qua do cd the thay, hoat ddng cua cac NHTM khong chi gan lien vdi nen kinh te trong

nude ma eon gan lien vdi nhung dien bien va thay ddi trong nen kinh te the gioi, tii do he

thdng NHTM da thuc hien vai trd dieu tiet nen tai chinh qudc gia phii hgp vdi su van

ddng ciia nen tai chinh qudc te.

1.1.1.4 Nhirng quy che dac biet doi vol Ngan hang thu'ong mai

He thdng Ngan hang cd vai trd vd ciing to Idn ddi vdi nen kinh te. Nhung ddng thoi la

trung tam bien ddi va tiep nhan riii ro trong nen kinh te. Su pha san ciia he thdng ngan

hang se gay ra cac cude khiing hoang kinh te vdi hau qua vd ciing to Idn, anh huong xau

den tinh hinh kinh te - xa hdi.

Do dd, hoat ddng kinh doanh ngan hang dugc dieu chinh bang cac dao luat va dugc giam

sat chat che nhit. Trong nin kinh te hien dai, thuong cd cac quy dinh sau nham dam bao

10

an toan trong kinh doanh ngan hang va nang cao hieu qua kinh te - xa hdi tir cac dich vu

ma ngan hang cung cap:

o Quy dinh vi an todn trong hoat ddng kinh doanh

De bao ve ngudi giii tien va ngudi vay tien trong truong hgp ngan hang pha san, trong

truong hgp nay se tao ra cac chi phi nhat dinh ddi vdi ngan hang.

o Quy dinh vi thuc thi chinh sdch tiin ti

Day thuc chat lien quan den chuc nang dac biet ciia ngan hang, dd la trung gian chuyen

tai chinh sach tien te cua Ngan hang Trung uong vao toan bg nen kinh te.

o Quy dinh vi phan phdi tin dung

Nham quy dinh cac ngan hang cap tin dung cho nhiing bg phan nhat dinh ciia xa hdi. Cac

quy dinh nay yeu cau cac ngan hang phai duy tri mot khdi lugng cho vay hay mot ty le

tin dung ddi vdi mot linh vuc nhat dinh dugc xac dinh la dac biet.

o Quy dinh vi viec bao vi khdch hdng

Luat ciia hau het cac qudc gia deu quy djnh ngan hang khdng dugc cdng bd trong hd so

tin dung ve cac van de ca nhan thugc ddi tu ciia khach hang khi chua dugc su ddng y ciia

khach hang. Ddng thoi, khach hang cd quyen yeu cau ngan hang cung cap nhung thdng

tin chi tiet ve quy che tin dung, va nhting ly do tu chdi cap tin dung cho khach hang.

o Quy dinh vi bao vi ngu&i dau tu

Trong hau het eae bg luat deu cd lien quan den viec bao ve Igi ich ciia ngudi dau tu trong

nhimg truong hgp giao dich gian Ian, bung bit thdng tin, thdng tin khdng minh bach ro

rang, cac hanh ddng phan biet ddi xu trong dau tu.

o Quy dinh thdnh lap ngan hdng vd cap gidyphep kinh doanh

Cac quy dinh ve viec thanh lap ngan hang nham lap ra cac rao can de han che lap cac

ngan hang moi khdng cd dii nang lire tai chinh va cac ngudn luc khac dam bao cho su

hoat ddng hieu qua va ben vung cua ngan hang.

11

1.1.1.5 Nhirng rui ro chu yeu trong kinh doanh ngan hang

Do kinh doanh ngan hang la loai hinh kinh doanh dac biet, nen nhirng nii ro ddi vdi hoat

ddng kinh doanh ngan hang cGng rat dac thu. Sau day la khai quat ve nhirng nii ro chu

yeu ma mot ngan hang hien dai phai ddi mat:

o Rdi ro lai suat

Mot trong nhung chuc nang dat biec co ban cua ngan hang la qua trinh chuyen hoa tai

san. Qua trinh nay gdm viec mua ban cac chung khoan so cap, tiic la su dung vdn; va

phat hanh cac chung khoan so cap, tuc la huy ddng vdn. Ky han va do thanh khoan ciia

cac chung khoan so cap trong danh muc dau tu thugc tai san cd thuong khdng can xiing

vdi cac chung khoan thu cap thugc tai san ng. Su khdng can xiing ve ky han giua tai san

cd va tai san ng lam cho ngan hang phai hung chiu riii ro ve lai suat.

o Rui ro ngoai hdi

Viec da dang hoa danh muc dau tu qudc te ciia cac ngan hang thdng qua viec tham gia

hoat ddng dau tu nude ngoai true tiep va gian tiep se cd the tang them dugc Igi nhuan va

giam dugc nii ro so vdi chi dau tu trong nude.

Nhung cd hai nguyen nhan khien cac muc Igi nhuan tu dau tu nude ngoai va dau tu trong

nude khdng cd mdi tuong quan chat che vdi nhau la: thu nhat, trinh dd va cdng nghe dac

trung giua cac nen kinh te khac nhau la khac biet; thu hai, sir bien ddng ve ty gia hdi doai

giua cac ddng tien khdng cd mdi tuong quan chat che vdi nhau.

Nhu vay, de cd the phdng ngua nii ro hdi doai, ngan hang phai lam can xung giua tai san

cd va tai san ng ddi vdi mdi loai ngoai te trong bang can ddi tai san. Nhung the thi ngan

hang cung chi mdi loai tru dugc nii ro ty gia, cdn nii ro lai suat ngoai te van phat sinh

nlu cac ky han ciia tai san cd va tai san ng bang ngoai te khdng can xung vdi nhau.

12

Do dd, vi cac ty gia va lai suat giija cac qudc gia (giiia cac ddng tien) cd mdi tuong quan

khdng chat che vdi nhau, cac ngan hang cd the tan dung de da dang hoa co cau tai san cd

va tai san ng bang ngoai te de nham giam bdt nii ro hdi doai.

o Rui ro tin dung

Dugc trinh bay tai phan 1.2.1 - Riii ro tin dung (trang 16).

o Rdi ro thanh khodn

Rui ro thanh khoan phat sinh khi nhiing ngudi gui tien ddng thoi cd nhu cau nit tien giii

tai ngan hang ngay lap tiic va cung vao mot thai diem. Trong khi dd, ngan hang da dem

sd tien huy ddng dugc sii dung vao cac muc dich va vdi cac co cau thai han khac nhau cd

do thanh khoan thap hon. Do dd, dap ung dugc nhu cau nit tien giii vdi sd lugng Idn la

cue ky khd, liic nay ngan hang phai ddi mat vdi nii ro thanh khoan.

Trong truong hgp nii ro thanh khoan nghiem trgng, nhu truong hgp tat ca ngudi gui tien

ddng loat yeu cau ngan hang chi tra toan bg tien giii cua hg, thi dan ngan hang chi dang

tiir chd phai ddi phd vdi rui ro thanh khoan den cho phai ddi mat vdi nii ro pha san.

o Rdi ro hoat ddng ngoai bang

Xuat phat tu tinh chat ciia cac hoat ddng ngoai bang (cac cam ket, bao lanh) la ngan hang

thu dugc phi trong khi khdng phai su dung den vdn kinh doanh cho nen cac ngan hang da

phat trien cac hoat ddng ngoai bang. Nhung hoat ddng ngoai bang lai cung tilm in rit

nhieu nii ro do nd cd the anh hudng den trang thai tuong lai ciia bang can doi tai san ndi

bang, boi vi cac hoat ddng ngoai bang cd the tao ra cac tai san cd va tai san ng cd chit

lugng xau bd sung cho bang can ddi ndi bang.

o Rui ro cdng nghi vd hoat ddng

Lgi ich tu dau tu cdng nghe la tao cho ngan hang mot siic bat quan trgng trong cudc canh

tranh dii ddi ve thi phan va ddng thoi cho phep ngan hang phat trien cac san pham mdi,

tien tiln, hien dai giiip ngan hang tdn tai va phat trien ben vung. Ben canh do, hieu qua

13

kinh te nhd md rgng quy md hoat ddng bao ham kha nang ngan hang giam thap dugc gia

thanh hoat ddng binh quan bang each md rgng dau ra ciia cac dich vu tai chinh - ngan

hang do ngan hang cung cap. Hieu qua do tang cudng khai thac tiem nang cdng nghe bao

ham kha nang ciia ngan hang vdi quy md cdng nghe nhat dinh cd the cung cap nhieu hon

cac dich vu khac nhau cho ngan hang.

Riii ro cdng nghe phat sinh khi nhung khoan dau tu cho phat trien cdng nghe khdng tao

ra dugc khoan tiet kiem trong chi phi nhu da du tinh khi md rgng quy md hoat ddng. Riii

ro ve cdng nghe cd the gay hau qua la kha nang canh tranh cua ngan hang giam xudng

dang ke va la nguyen nhan tiem an ciia su pha san ngan hang trong tuong lai.

Rui ro hoat ddng cd mdi lien he chat che vdi nii ro cdng nghe va cd the phat sinh bat eii khi

nao he thdng cdng nghe bi true trac, hoac la khi he thdng hd trg ben trong ngung hoat

ddng.

o Rui ro qudc gia vd rui ro khac

Ngoai cac loai nii ro neu tren, cac ngan hang hien dai ngay nay eon phai ddi mat vdi mot

so loai nii ro khac:

Riii ro qudc gia: khi ngan hang tham gia dau tu nude ngoai ciing cd the chiu rui ro, day goi la

nii ro qudc gia, nd lien quan den luat phap qudc gia dia phuong, luat phap qudc te va du tru

ngoai hdi qudc gia ma ngan hang tham gia dau tu nude ngoai, hoac vi cac ly do chinh tri dan

den viec thu hdi vdn va lai tu dau tu nude ngoai eham, khdng day dii hoac tdn that.

Rui ro khac: nii ro nay la nguyen nhan ciia cac dieu kien thi truong tai chinh bj thay ddi

dot ngdt, su sup dd ciia thi truong chung khoan, hoac bat ngudn tu yeu td kinh te vT md.

14

1.1.2 TONG QUAN VE TIN DUNG NGAN HANG

1.1.2.1 Khai niem va ban chat tin dung ngan hang

Ve khai niem, tin dung la su chuyen nhugng tam thai mot lugng gia trj tu ngudi sd hiixi

sang ngudi su dung, de sau mot thai gian nhat dinh, ngudi sii dung phai hoan tra cho ngudi

sd huu mot lugng gia tri Idn hon gia tri ban dau. Phan chenh lech ggi la lgi tiie tin dung.

O day, chiing ta da thay yiu td th&i gian da xen Ian vao va cung vi cd su xen Ian dd, cho

nen co su bdt trdc, rui ro xdy ra va can cd su tin nhiem giua hai ben.

Khac vdi cac quan he mua ban thdng thuong khac (sau khi tra tien, ngudi mua trd thanh

chii sd huu vat mua), quan he tin dung ngan hang chi trao ddi quyen sii dung gia tri

khoan vay, ehii khdng trao ddi quyen sd hiru khoan vay. Ngudi cho vay giao gia tri

khoan vay dudi hinh thuc tien te cho ngudi di vay su dung khoan vay trong mot thai han

nhat dinh, sau khi khai thac gia tri sii dung khoan vay trong thai han cam ket, ngudi vay

phai hoan tra toan bd gia tri khoan vay, cdng them mot khoan lgi tiie tra cho ngudi cho

vay.

Khoan lgi tiic ggi la gia ban quyen su dung tien te, khoan lgi tiic nay thudng la rat nhd so

vdi gia tri khoan cho vay, nen sir bu dap khi nii ro xay ra la qua nhd. Tu do cd the thay

rang, quan he tin dung huge phai cd Idng tin, trong nhieu truong hgp, vi thieu Idng tin

nen ngudi ta phai tang cudng va gia cd bang cac ''quyen truy ddi" bang tai san (the chip)

hay bang phap ly (bao lanh). Thieu long tin, quan he tin dung cd the khdng phat sinh.

Theo Dieu 20 ciia Luat cac Td chiic tin dung sua ddi nam 2004 eua Viet Nam: "Hoat

ddng tin dung la viec td chuc tin dung su dung ngudn vdn tu cd, ngudn vdn huy ddng de

cap tin dung" va '"Cap tin dung la viec Td chuc tin dung thoa thuan de khach hang sii

dung mot khoan tien vdi nguyen tac cd hoan tra bang cac nghiep vu cho vay, chiet khau,

cho thue tai chinh, bao lanh ngan hang va cac nghiep vu khac".

15

Qua khai niem ve tin dung va nhimg dieu phan tich tren, ta thay rang, tin dung ngan hang

cd ba dac tnmg co ban, dd la: Long ///i, tinh th&i han va tinh hodn trd.

1.1.2.2 Vai tro cua tin dung ngan hang trong nen kinh te

Tin dung ngan hang la quan he tin dung giiia cac ngan hang vdi cac doanh nghiep, cac td

chuc kinh tl va thi nhan dudi hinh thuc tien te. Do tin dung ngan hang cd quan he mat

thilt vdi cac thanh phan kinh tl, nen nd cd vai trd dac biet trong nen kinh te. Dd la:

o Tin dung ngan hdng Id mot trong nhirng phuang tiin thdc day kinh ti phdt trien

vd tang tru&ng

Tin dung ngan hang cd the dap ung day dii cac nhu cau ve vdn ma khdng bj han che boi

quy md, thai han, phuong hudng van ddng, do vay nd kich thich va md rong san xuat,

thiie day qua trinh canh tranh, tu do md rgng dugc thi truong hang hoa va thi truong tien

te.

Tin dung ngan hang cdn tai trg cho cac nganh kinh te kem phat trien, dau tu cho cac

nganh kinh te mui nhgn, gdp phan thiic day nen kinh te phat trien va tang trudng.

Tdm lai, trong qua trinh cung ung vdn tin dung ciia NHTM ddi vdi nen kinh te, khdng ke

thuc hien dudi hinh thiic nao, deu lam tang sue mua ciia xa hdi, lam tang khdi lugng tien

te ciia nen kinh te, lam tang hang hoa tren thi trudng. Mot each khac, hieu qua ciia tin

dung ngan hang la day nhanh nhip do phat trien cua nin kinh te hang hoa, tao nhieu khdi

lugng san pham, djch vu, ddng thai tao ra nhieu tich luy de thuc hien tai san xuat md rong.

o Tin dung ngan hdng du&c coi la mot trong nhung cdng cu ciia chinh sdch tien ti

qudc gia

Ngan hang Trung uong sii dung cac cdng cu cua chinh sach tien te thdng qua he thdng

NHTM, vdi hoat ddng kinh doanh chii yeu la tin dung nham dieu tiet, dn dinh cung cau va

luu thdng tien te, chdng lam phat thdng qua cac cdng cu nhu: lai suat, tai chiet khau, han

muc tin dung, du trii bat budc...

16

o Tin dung ngan hdng gop phdn cung co vd tang cu&ng che dp hgch todn kinh te

cho cdc doanh nghiep

Bang chinh sach va nhiing bien phap tin dung, tin dung ngan hang dap ung nhu cau vdn

bo sung kip thai cho hoat ddng kinh doanh ciia doanh nghiep thuoc cac Iinh vuc san xuat,

luu thdng va dich vu.

Do dd, NHTM cd the gia tang hoac thu hep khdi lugng tin dung vao tung doanh nghiep,

hoac cd the thuc hien quan he tin dung ddi vdi tung doanh nghiep trong tung trudng hgp

can thilt, tat ca nhung van de dd lien quan anh hudng den ket qua kinh doanh cua mdi

doanh nghiep trong nen kinh te.

Nhu vay, viec su dung vdn vay cua ngan hang vua dap ling dugc nhu cau vdn bi thieu hut

trong kinh doanh, vua y thiie cho doanh nghiep ve trach nhiem cua minh trong qua trinh sii

dung vdn. Tu dd giiip cho doanh nghiep cd nhiing lira chon, quyet dinh ciia minh trong

viec sii dung ngudn vdn vay ngan hang de md rgng hay thu hep quy md kinh doanh hien

cd.

Doanh nghiep sii dung vdn vay, khi den han phai hoan tra vdn kem theo lai vay cho ngan

hang, dieu do budc cac doanh nghiep phai can nhac ky ludng khi sii dung vdn sac cho

mang lai hieu qua cao nhat.

o Tin dung ngan hdng tao diiu kien phdt triin quan hi kinh ti giita qudc gia v&i qudc ti

Su phat trien ciia nen kinh te mdi qudc gia deu gan lien vdi sir phat trien ciia nen kinh te

qudc te. Vi vay, tin dung ngan hang khdng chi bd hep pham vi hoat ddng trong mdi qudc

gia, ma cdn phat trien manh me ra nude ngoai. Nd thiic day quan he ngoai thuong, giao

luu kinh te va canh tranh qudc te, do dd tao dieu kien phat trien quan he kinh te ciia mdi

qudc gia vdi qudc te.

17

1.1.2.3 Phan loai tin dung ngan hang

o Cdn cu vdo th&i han cho vay

- Cho vay ngan han: cd thai han dudi 01 nam va dugc sii dung de bu dap sir thieu hut vdn

luu ddng ciia cac doanh nghiep va cac nhu cau chi tieu ngan han ciia ca nhan.

- Cho vay trung han: cd thai han tii 01 nam den 05 nam va chii yeu dugc diing de dau tu

mua sam tai san cd dinh, cai tien hoac ddi mdi thiet bi, cdng nghe, md rgng san xuat kinh

doanh, xay dung cac cdng trinh mdi cd quy md nhd va thoi gian thu hdi vdn nhanh.

- Cho vay dai han: cd thai han tren 05 nam. Loai tin dung dai han chii yeu de dap ling

nhu cau vdn cho xay dung co ban, cai tien hoac ddi mdi thiet bi, cdng nghe, md rgng san

xuat kinh doanh, xay dung cac cdng trinh mdi cd quy md Idn va thoi gian thu hdi vdn lau

hon.

o Cdn CU" vdo muc dich tin dung

- Tin dung bat ddng san: la loai tin dung tai trg cho cac muc dich ve bat ddng san. Gdm:

+ Tin dung ngan han cho xay dung va md rgng dat dai;

+ Tin dung dai han de mua dat dai, nha ciia, can hd, co sd dich vu, trang trai va cac muc

dich mua bat ddng san khac.

- Tin dung cdng thuong nghiep: la cac khoan tin dung cap cho cac doanh nghiep de trang

trai cac chi phi nhu mua hang hoa, nguyen vat lieu, tra thue va chi tra luong.

- Tin dung ndng nghiep: la cac khoan tin dung cap cho cac hoat ddng ndng nghiep, nham

trg giiip cho cac hoat ddng trdng trot, thu hoach mua mang va chan nudi gia siic.

- Tin dung ca nhan: la cac khoan tin dung cap cho ca nhan de mua sam hang hoa tieu

dung dat tien, nhu xe hoi, nha di ddng, trang thiet bi trong nha...

- Tin dung cho cac td chiic tai chinh: la cac khoan tin dung cap cho cac ngan hang, cdng

ty bao hiem, cdng ty tai chinh va cac td chiic tai chinh khac.

- Cho thue tai chinh: la viec ngan hang mua cac trang thiet bi, may mdc va cho thue lai.

18

- Tin dung khac: bao gdm cac loai tin dung khac chua dugc phan loai d tren.

o Cdn cu vdo bao dam tin dung

- Tin dung khdng cd bao dam (tin chap): la tin dung khdng cd tai san cam cd, the chap

hay cd bao lanh cua ben thii ba.

- Tin dung cd bao dam: la tin dung cd tai san cam cd, the chap hay cd bao lanh ciia ben thii ba.

1.2 QUAN TRI RUI RO TIN DUNG NGAN HANG

1.2.1 RUI RO TIN DUNG

1.2.1.1 Khai niem rui ro tin dung

Tin dung la sir chuyen nhugng tam thoi mot lugng gia tri tu ngudi sd huu sang ngudi su

dung, sau mot thai gian nhat dinh, ngudi su dung phai hoan tra cho ngudi sd huu mot

lugng gia tri Idn hon gia tri ban dau. Do dd, yeu to thai gian da xen Ian vao va ciing vi cd

sir xen Ian dd, cho nen cd sir bat trac, nii ro xay ra.

Ve khai niem, thi rui ro tin dung la khoan Id tiem tang vdn cd dugc tao ra khi cap tin

dung cho khach hang. Cd nghia la kha nang khach hang khdng tra dugc ng theo hgp

ddng gan lien vdi mdi khoan tin dung ngan hang cap cho hg. Cu the, cac ngan hang se

gap nii ro tin dung khi khdng nhan lai dugc ca gdc va lai ciia khoan vay day du va diing

han.

Tai Khoan 1 Dilu 2 ciia Quylt dinh 493/2005/QD-NHNN ngay 22/04/2005 cua Thdng

ddc NHNN Viet Nam ve viec phan loai ng, trich lap va sii dung du phdng de xii ly rui ro

tin dung thi ""Rdi ro tin dung trong hoat ddng ngan hang ciia td chiic tin dung la kha nang

xay ra tdn thit trong hoat ddng ngan hang cua td chiic tin dung do khach hang khdng

thuc hien hoac khdng cd kha nang thuc hien nghia vu cua minh theo cam ket".

Theo Vietcombank thi ""Riii ro tin dung la kha nang xay ra tdn that cho Vietcombank do

khach hang khdng thuc hien hoac khdng cd kha nang thuc hien toan bg nghia vu hoac

mot phin nghia vu da cam ket vdi ngan hang" (theo Chinh sach quan ly rui ro tin dung

19

ciia Vietcombank ban hanh kem theo Quylt dinh so 57/QD-NHNT.HDQT ngay

22/03/2007 ciia Hdi ddng quan tri Vietcombank).

Bilu hien ra ben ngoai cua nii ro tin dung la khdi lugng ng xau. Tai Viet Nam, theo Quylt

dinh 493/2005/QD-NHNN ciia NHNN thi "Naxdu la nhung khoan ng dugc phan loai vao

nhdm 3 (ng dudi tieu chuan), nhdm 4 (ng nghi ngd) va nhdm 5 (ng cd kha nang mit von)",

cu the nhdm 3 trd xudng gdm cac khoan ng qua han tra lai va/hoac gdc tren 90 ngay.

Cdn theo dinh nghia Ng xiu cua Phdng Thdng ke - Lien hgp qudc thi ""vk co ban mot

khoan ng dugc coi la ng xau khi qua han tra lai va/hoac goc tren 90 ngay; hoac cac khoan

lai chua tra tir 90 ngay tro len da dugc nhap gdc, tai cip vdn hoac cham tra theo thoa

thuan; hoac cac khoan phai thanh toan da qua han dudi 90 ngay nhung cd ly do chic

chan de nghi ngd ve kha nang khoan vay se dugc thanh toan day du".

Nhu vay, ng xau ve co ban cung dugc xac dinh dua tren 2 ylu to: (i) qua han tren 90

ngay va (ii) kha nang tra ng bi nghi ngd. Day dugc coi la dinh nghTa ciia Chuin muc kl

toan qudc te (IAS) dang dugc ap dung phd bien hien hanh tren the gioi.

Cd thi cho ring, voi nhung quy dinh tai Quylt dinh 493/2005/QD-NHNN ciia NHNN thi

khai niem ng xau cua cac NHTM Viet Nam da tiep can gan vdi nhung chuin muc qudc tl.

Tuy nhien, cd sir khac biet co ban ve each thiic phan loai ng: cac Ngan hang Idn tren thi

gioi phan loai ng xau gan vdi nguyen nhan xay ra de xac dinh miic do nii ro tuong ling,

cdn cac NHTM Viet Nam thi phan loai ng chii yeu dua vao thai han ng qua han.

Riii ro tin dung la ket qua ciia quan he tin dung khdng hoan hao, trudc het nd vi pham

dac trung co ban ciia tin dung la nguyen tac hoan tra khoan vay diing han, hoac tinh hoan

tra day dii khdng dugc tdn trgng, cac thiet hai ve tai chinh ddi vdi ngan hang la khd tranh

khdi.

Do vdn chii so hiru ciia ngan hang so voi tdng gia tri tai san la rit nhd nen chi cin mot ty

,e nhd danh muc cho vay cd van de se cd the day mot ngan hang tdi nguy co pha san.

20

Bon chi sd sau dugc sii dung rgng rai nhit trong viec do ludng nii ro tin dung ciia ngan

hang:

- Ty sd giua gia tri cac khoan ng xau so vdi tong du ng;

- Ty sd giira cac khoan xoa ng rong so vdi tdng cho vay va cho thue;

- Ty sd giua du phdng tdn that tin dung so vdi tdng du ng hay vdi tdng vdn chu sd hiiu;

- Ty sd giiia phan bd du phdng tdn that tin dung hang nam so vdi tdng du ng hay vdi tdng

vdn chii sd huu.

Khi hai chi tieu dau tang, nii ro tin dung ciia ngan hang cung gia tang, ngan hang cd thi

diing ben bd vuc pha san. Hai chi tieu nii ro tin dung cudi ndi nen su chuin bi ciia mot

ngan hang cho cac khoan tdn that tin dung thdng qua viec trich lap quy du phdng tdn thit

tin dung hang nam tu thu nhap hien tai.

Hien nay, cac NHTM da tien hanh phan loai ng theo khach hang dl phan tich va danh gia

nii ro tin dung. Ng ciia khach hang nhdm A dugc coi la cd rui ro thap nhat cdn ng khach

hang nhdm D, E dugc coi la cd kha nang mat vdn cao nhat. De each phan loai nay phan

anh chinh xac nii ro tin dung phai cd tieu chuan de xep hang tin nhiem diing.

Ddng thoi, cac ngan hang cung cho rang neu mot khoan ng den han khdng tra dugc, thi

cac khoan ng khac chua den han cGng dugc coi la cd nii ro. Tham chi, du ng chua den

han, hoac den han van tra dugc, song tinh hinh tai chinh yeu kem, mdi trudng kinh doanh

cd bien ddng khdng thuan lgi cho khach hang, thi khoan ng dd ciing dugc coi la cd nii ro.

Nhung thudc do nii ro tin dung nay cho thay nii ro d do rgng vdi nhiing tang nac khac

nhau. Do dd vin de khdng phai la d con sd ng xau chiem trong tdng du ng cao hay thap,

ma ng xiu dugc dinh lugng d do rgng hay hep. Dii ap dung phuong phap nao, tinh chinh

xac cua cac kit qua phu thugc rat nhieu vao viec lieu Ngan hang cd thuc su nghiem tiic

nhin nhan nii ro tin dung hay khdng va chinh sach quan tri nii ro cd nham muc tieu tao

nen tinh minh bach trong xac dinh nii ro hay khdng.

21

1.2.1.2 Tac hai cua rui ro tin dung

Rui ro tin dung xay ra se gay tac hai khdng nhung cho ban than ngan hang, ma cdn cd thi

gay tac hai nghiem trgng va khdng thi ludng trudc ddi vdi chinh ngudi di vay va ddi vdi

ca nen kinh te.

o Tac hai ddi v&i NHTM

Miic thiet hai do nii ro tin dung gay ra trong pham vi ngan hang cd thi tu bii dip dugc,

thi nd cung gay ra hau qua la lam giam sd vdn hoat ddng cua NHTM, giam lgi nhuan thu

dugc tu hoat ddng tin dung va lam giam hieu qua kinh doanh ciia NHTM. NIU miic thiet

hai do nii ro tin dung gay ra vugt qua kha nang tu bii dip ciia ban than ngan hang, thi cd

the day ngan hang tdi chd pha san.

o Tdc hai ddi v&i ngu&i di vay

Nguyen nhan chinh ciia nii ro tin dung ngan hang, chu yeu la ngudi di vay khdng cd kha

nang hoan tra day dii khoan vay, do xuat phat tu cac rui ro trong chinh hoat ddng kinh

doanh ciia ngudi vay.

Vdi tinh hinh tai chinh khdng lanh manh, kem theo dd la cac khoan ng qua han, ngudi

vay da tu danh mat ngudn tai trg tu cac ngan hang - noi cung ling vdn chii yeu. Thilu

vdn, cac doanh nghiep phai bd tay nhin cac co hdi kinh doanh trdi qua. Mat khac, cac tai

san bao dam cho khoan vay cd the bi tich thu hoac phat mai de thuc hien nghia vu tra ng,

ngudi vay se phai ddi mat vdi nguy co pha san.

o Tdc hai ddi v&i nin kinh ti

NHTM cap tin dung cho khach hang ludn vi muc dich cung cap them vdn dau tu can

thiet cho cac hoat ddng san xuat kinh doanh, md rgng quy md san xuat va luu thdng hang

hoa, tao them nhilu san pham mdi cho xa hdi, tao cdng an viec lam, tang thu nhap cho

ngudi sii dung vdn vay. Ddng thdi, tang tich luy cho nen kinh te.

22

Khi nii ro tin dung xay ra, day la minh chiing ro rang vl viec khach hang vay da khdng

thuc hien dugc hieu qua diu tu nhu da dat ra khi nhan vdn tin dung tir NHTM. Do dd

lam thiet hai rat Idn den nen kinh tl.

Cac cudc khiing hoang tai chinh tiln te trong khu vuc va tren thi gioi da minh chiing

rang, cac ngan hang Idn sup dd ma hau qua ciia nd khdng gidi han trong pham vi mot

qudc gia, ma cdn mang tinh qudc te.

Tom lai: Tac hai ciia nii ro tin dung la rit Idn va pham vi rit rgng. Do dd, viec phdng

ngua va han che nii ro tin dung la vin dk dugc dat biet quan tam khdng chi trong pham vi

cac ngan hang, ma ca trong toan nen kinh tl. Mot each khac, viec quan tri nii ro tfn dung

nham phdng ngira va han che nii ro tin dung trong cac ngan hang la vd cung quan trgng.

1.2.2 QUAN TRI RUI RO TIN DUNG

1.2.2.1 Khai niem ve quan trj riii ro tin dung

o Khai niem ve quan tri riii ro tin dung

Rui ro - theo mot each chung nhat la: Sir khdng chae chan ve ket qua trong tuong lai; va

rui ro la su tdn that khdng the do ludng mot each chinh xac,

Nhu vay, cau hdi dat ra la: Dieu gi cd the xay ra? Xac xuat xay ra cd Idn khdng? Neu xay

ra thi tdn that/tac hai la bao nhieu?

Tit ca cac cau hdi tren, chung ket la van de quan tri nham phdng ngira va han che den

miic thip cac nii ro. Thuc chit van de ciia quan tri la qua trinh td chiic va quan ly cac

hoat ddng theo nhiing yeu cau nhat dinh.

Quan tri rui ro la mot qua trinh: nhan bilt - do ludng - xay dung, thuc thi cac chinh sach

quan ly - giam sat va kilm tra nii ro nhim dam bao nii ro thap d miic cd the chap nhan dugc.

Theo Uy ban Basel, tai Hiep dinh mdi vl "tieu chuan vdn qudc te" (hay cdn goi la Basel

II) thi tai cac NHTM, Quan trj rui ro tin dung la mot qua trinh:

23

o Nhan biet: Nhan dang phat hien loai hinh nii ro tin dung va nguyen nhan dan den nii ro.

o Do luong: Nham dinh lugng/do xac suat xay ra nii ro tin dung va neu xay ra thi tdn

that/tac hai la bao nhieu?

o Chinh sach quan ly: Chinh sach ndi bg ciia NHTM nham quan ly hoat ddng tin dung

vdi muc dich sao cho nii ro tin dung thap dudi miic da xac dinh/chap nhan.

o Giam sat va kiem tra: Giam sat va kiem tra tinh tuan thii cac chinh sach quan ly nii

ro tin dung va hd trg phat hien nii ro tin dung de canh bao sdm.

Saddl-2

Qua trinh quan tri nii ro tin dung tai NHTM

sodt Xdc djnh 1
RCii ro 1
R»ji to

Qudn ly
Rui ro

(Ngudn: Tai lieu ndi bd cua Vietcombank)

24

Sa dd 1-3

Md hinh He thdng Quan tri rui ro tin dung tai NHTM

Chien lugrc hoat
d^ng tin dyng

Thtrc hien quan ly
rui ro tin dung

Hoat dong
h6 tro

^ Chinh sach Cac uy ban Tinh tuan thii Cdng nghe Td chiic

(Nguon: Tdi lieu noi bo cua Vietcombank)

o Thong nhat mot so quan diem ve quan tri rui ro tin dung ngan hang

Rui ro va lgi nhuan cd mdi quan he chat che vdi nhau, nii ro cao thi lgi nhuan Idn va ngugc

lai. Dong thdi, bit cii hoat ddng kinh doanh nao cua NHTM deu ed nii ro. Nen trong quan

tri nii ro, dac biet la nii ro tin dung ngudi ta da thdng nhat mot sd quan diem sau:

25

Khong cd riii ro khong co lgi nhuan nen phai chdp nhgn rui ro: Nhu bit ky mot loai hinh

kinh doanh nao khac, kinh doanh ngan hang la tim kilm lgi nhuan. Nhung nii ro ludn cd

mat tai hiu hit nghiep vu ngan hang. Nen mudn cd lgi nhuan thi phai chip nhan nii ro,

day la mot quy luat khach quan. Tiic phai chip nhan chung song vdi nii ro tin dung trong

sudt qua trinh hoat ddng kinh doanh tin dung ciia ngan hang.

Khd ndng vdn va tdi chinh cua ngan hdng co han, nen ngan hdng chi co thi chdp nhgn

mot muc do rui ro nhat dinh: NHTM thuc hien chiic nang trung gian tin dung, su dung

cac ngudn vdn huy ddng de cho vay la chii ylu. Trong khi ndi luc vl vdn va tai chinh la

cd gidi han, nen NHTM chi cd the chip nhan va chiu dung nii ro d mot miic nhat dinh

trong kha nang tu bii dap ciia minh.

Rui ro tin dung thumg la nguyen nhan chinh dan den su do va cua ngan hdng: Do do,

quan tri nii ro tin dung phai dugc coi la van de song cdn ciia cac ngan hang: Hoat ddng

tin dung hien dang chiem ty trgng Idn nhat va vao khoang 50%-70% trong danh muc tai

san cd cua NHTM.

Khi phai hung chiu mot miic nii ro tin dung vugt mot miic do nhat dinh, tiic mot lugng

Idn vdn cap tin dung khdng thu hdi dugc day dii gdc va lai diing han. Dan tdi khdng chi

ngan hang khdng cd lgi nhuan trong kinh doanh tin dung, ma cdn khdng cd ngudn de

trang trai cac khoan phai thanh toan cho ngudi giii tien va cac khoan ng khac. Cac tdn

thit ngoai siic chiu dung ve vdn va tai chinh, NHTM phai ddi dien vdi nguy co pha san.

Rui ro tin dung xdy ro bai nhieu nguyen nhan khac nhau va kho luang truac: Vi vay, ddi

hdi trinh do chuyen mdn cao cua can bd tin dung: Cho dii cac hoat ddng tin dung ngan

hang dugc td chiic va thuc hien vdi su than trgng bao nhieu di niia, ciing khdng the tranh

dugc tit ca cac nii ro, bdi nguyen nhan dan den nii ro la rat nhieu va khd ludng trudc.

YIU td con ngudi trong viec thuc hien hoat ddng tin dung la vd ciing quan trgng, ddi hdi

26

ngudi thuc hien viec cip tin dung ben canh phai cd dao diic nghi nghiep tdt, phai dugc

tuyen chgn vdi yeu cau chuyen mdn cao.

o Muc dich quan trj riii ro tin dung ngan hang

Bao ve ngan hdng truac nhiing thdt bgi/tdn thdt khong du tinh truac

Do khdng ludng va tranh dugc tit ca thit bai/ton thit trong kinh doanh tin dung. NHTM

phai tu xay dung va thuc hien cac chinh sach ve quan tri nii ro tin dung vdi muc dich tu

bao ve minh truoc cac that bai/tdn thit trong qua trinh hoat ddng kinh doanh tin dung.

Bao dam mice do rui ro tin dung md ngan hdng phdi gdnh chiu khdng vuat qua khd ndng

ve vdn vd tdi chinh cua ngan hdng

Rui ro tin dung ludn dugc giam sat chat che vdi cac tieu chi do ludng, canh bao theo cac

miic dp khac nhau de dam bao rang nii ro tin dung dugc kiem soat va khdng vugt qua

kha nang ve vdn va tai chinh ciia ngan hang.

Bao dam khdng anh hu&ng den khd ndng cgnh tranh vd tdn tai ciia ngan hang

Hieu qua kinh doanh tin dung cua NHTM tuy thuoc vao nang luc quan tri nii ro tin dung.

Do dd, muc dich ciia quan tri nii ro hoat ddng kinh doanh tin dung ciia NHTM phai dam

bao ring nlu cd xay ra nii ro tin dung cGng phai tuan thii nguyen tac khdng dugc anh

hudng den kha nang canh tranh va tdn tai ciia ngan hang.

o Cac nguyen t^c co" ban trong quan tri rui ro tin dung

Chdp nhgn riii ro tin dung mot cdch chii ddng vd cd y thii-c: do nii ro tin dung tdn tai

khach quan trong qua trinh hoat ddng kinh doanh tin dung, nen phai chap nhan mot each

chii ddng dl cd cac bien phap phdng ngira va han chi nii ro tin dung.

Phdn tach doc lap bo phan phdt sinh rui ro tin dung vd bo phan giam sal, kiem tra rui ro

tin dung: dk dam bao viec cip tin dung va kilm soat nii ro dugc tach biet, khach quan.

Cdng khai: mgi nhan vien ngan hang dIu phai biet ve nii ro tin dung va khuyin khich

phat hien nii ro tin dung.

27

Chu ddng thuc hien qudn tri rui ro tin dung truac khi riii ro tin dung xdy ra: day la

nguyen tac chii ddng phdng ngira va han che nii ro, vi viec chap nhan nii ro tin dung da

la chu ddng va cd y thiic vdi muc dich nham giam thieu hoa cac nii ro tin dung,

o Khung quan tri riii ro tin dung ngan hang

Khung quan tri nii ro tin dung ngan hang: bao gdm nhirng cdng viec chii yeu ma ngan

hang phai tien hanh nham bao dam chat lugng quan tri nii ro tin dung dugc tdt nhat.

Khung quan tri nii ro tin dung dugc thiet lap dua tren cac nguyen tac quan tri nii ro tin

dung hien tai cua Uy ban giam sat Ngan hang Basel. Cac thanh phan trong khung quan tri

nii ro tin dung ludn tuong tac hd trg Ian nhau. Dam bao chac chan rang cac thanh phan

ciia khung quan tri nii ro tin dung da dugc xay dung mot each than trong, toan dien, chat

lugng va cd su tuong hgp cao.

S(yddl-4

Khung quan tri nii ro tin dung

Hoach
djnh
Chien lu'O'c
/ He thong Y / f X^cdjnh
[ rui ro hien
j tinh diem j c6 va rui ro /
Tin dgng / tiem t^ng /
1 '

Rui ro
Trach ^A Tin dgng j^—-^..,^/ Xay di^ng
nhi^m ca V'^'^'^V / ] Chinh sach
nhan <j6i vdi ) ^ I & Quy trinh
Ch^tlu'p'ng / tin dyng
tin dung /

Gl^m s^t
/ BQ m^y
& kiem tra 1
1 thyc hien
Tin dyng /

(Ngudn: Tdi lieu ndi bd ciia Vietcombank)

28

Cac thanh phin trong Khung quan tri nii ro tin dung dugc md ta nhu sau:

Hoach dinh chiin luac hoat ddng tin dung

Chien luge hoat dgng tin dung la mot ban tuyen ngdn ciia Ban lanh dao NHTM vl cac

muc tieu trong hoat dgng tin dung. Xac dinh thai do ciia ngan hang ddi vdi nii ro tin dung

va thai do sin sang chap nhan cac nii ro dd; Chiin luge hoat ddng tin dung cin dugc

hoach dinh dinh ky, phu hgp vdi miic do nii ro tin dung tai tirng thdi ky, ddng thdi chien

luge hoat ddng tin dung phai dugc pho biin tdi timg nhan vien ngan hang.

Chien luge hoat dgng tin dung thdng thudng dugc xay dung bdi Uy ban nii ro tin dung.

Xac dinh rui ro tin dung hien cd vd rui ro tiem tdng

Ndi dung xac dinh nii ro dugc hieu gdm: nhan biet nii ro va do ludng nii ro. Viec xac

dinh nii ro dugc thuc hien theo tung khoan vay, tung khach hang, nhdm khach hang, theo

mat hang va ITnh vuc dau tu, theo khu vuc dia ly, theo dang hgp ddng tin dung, dang tai

san dam bao, theo trinh do cua can bd tin dung. Tren co sd do, tranh miic do tap trung

ciia danh muc tin dung. Mot ndi dung quan trgng khac la phai chii y cac rui ro mdi, trudc

dd chua phat hien.

Xdy dung cdc chinh sdch vd quy trinh tin dung

Dam bao sir phii hgp vdi cac quy dinh cua phap luat, phii hgp vdi chien luge tin dung ciia

ngan hang. Ddng thdi dk duy tri cac chuan muc cap tin dung an toan, danh gia diing cac

C hdi kinh doanh mdi va kip thdi phat hien va quan ly chat cac khoan tin dung cd vin dl.
O

Giam sdt vd kiim tra tin dung

Ndi dung cdng viec bao gdm giam sat va kilm tra trong va sau khi cip tin dung, kiem tra

va danh gia lai tai san bao dam cua timg khoan vay. Giam sat va kiem tra tdng the danh

muc tin dung, chuyin sang bd phan xu ly ng cac khoan cho vay can giam sat chat che.

Bd may thuc hiin

29

NHTM phai dam bao xay dung mdi trudng hoat ddng tin dung cd kilm soat. Cac bd phan

chii chdt cd trach nhiem lien quan quan tri rui ro tin dung: Hdi ddng quan tri. Ban dilu

hanh, Uy ban quan ly nii ro tin dung, Hdi ddng tin dung. Ban Giam ddc Chi nhanh,

Trudng phd phdng tin dung. Cac ca nhan, bg phan chii chot nay phai chiu trach nhiem

chinh yeu ve quan tri rui ro tin dung;

NHTM cGng phai quan tam den viec hoan chinh md hinh quan ly tap trung: tap trung

thdng tin, tap trung quy trinh xir ly cac hoat dgng ho trg (back office).

Trdch nhiem cd nhan ddi v&i chdt luang cho vay

Cac NHTM dam bao lira chgn cho dugc cac nhan vien dii nang lire dam duong cdng

viec trong hoat ddng kinh doanh tin dung, nhung mot yeu ciu d day la phai cd co ehl thii

lao phii hgp. Mat khac, NHTM phai xay dung va thue thi ca chi bd nhiem va thudng

phat hieu qua, khuyen khich nang cao trach nhiem ca nhan ddi vdi chat lugng cac khoan

cap tin dung. Mot viec quan trgng nira la de ludn dap ling dugc yeu cau ngay cang cao

trong hoat ddng kinh doanh tin dung, cac NHTM phai cd co che dao tao va dao tao lai

ddi ngii can bg do can bd tin dung la nhan td quyet djnh chat lugng tin dung.

He thdng tinh diem tin dung

He thdng tinh diem tin dung nham thdng nhat danh gia riii ro tin dung ddi vdi khach hang

theo mot thang diem chuan. Diem tin dung se dugc tinh toan tdng hgp tren co sd thdng tin

dinh lugng va thdng tin dinh tinh cua khach hang.

He thong tinh dilm dugc xay dung rieng theo timg ddi tugng khach hang (doanh nghiep,

thi nhan). Dilm tin dung ciia khach hang la co sd quan trgng de phan loai va xep hang

khach hang/khoan vay.

30

1.2,2.2 Nguyen nhan dan toi rui ro tin dung

o Nguyen nhan tir phia khach hang

Nguyen nhan tir phia khach hang la mot trong nhiing nguyen nhan chinh va cd diln nhit

gay ra nii ro tin dung. Nguyen nhan tir phia khach hang bao gom:

Rdi ro trong hoat ddng kinh doanh

Mot qua trinh tin dung ludn bao gdm trong nd mot giai doan su dung tien vay cua doanh

nghiep trong qua trinh hoat ddng san xuit kinh doanh ciia doanh nghiep.

Riii ro trong hoat ddng kinh doanh cua doanh nghiep se anh hudng xau den kha nang tra

ng ngan hang. Rui ro trong kinh doanh ciia doanh nghiep se xay ra neu viec tinh toan

trien khai du an dau tu san xuat, kinh doanh ciia doanh nghiep khdng khoa hgc, khdng

dugc thuc hien ky cang, xac thuc, cac sd lieu ve miic tieu thu san pham tren thi trudng,

cac chi tieu cau thanh nen gia thanh, chat lugng nguyen vat lieu khdng day du, chinh xac.

Tuy nhien, cho dii phuong an/dir an san xuat kinh doanh ciia ngudi di vay da dugc tinh

toan mot each chi tiet, khoa hgc va chinh xac den tdi da, thi cdng viec dau tu van ludn

chiia dung kha nang xay ra nii ro do nhiing thay ddi bat ngd, ngoai y mudn va bit kha

khang ciia cac dilu kien san xuat kinh doanh, gay tac ddng xau den cdng an viec lam,

mang lai nii ro cho doanh nghiep. Riii ro trong kinh doanh cua doanh nghiep se anh

hudng din kha nang tra ng cho ngan hang vdi cac mire do khac nhau.

- Cdc doanh nghiep phdi gdnh chiu rui ro do su bien dong cua thi truang cung cap

Thii nhit, dd la gia ca nguyen vat lieu biin ddng tang lam tang gia thanh ciia san phim.

Nlu gia ban cua san phim khdng thay ddi, se lam cho thu nhap tao nen san phim giam,

lam giam tdng lgi nhuan thu dugc ciia ca du an, anh hudng xau din viec tra ng ngan hang.

Nlu dk dam bao thu nhap ciia minh, doanh nghiep nang gia ban ciia san phim len thi he

qua la viec tieu thu san phim gap khd khan, kha nang thu hdi vdn san xuit bi cham, de

dang vi pham viec tra ng ngan hang vl mat thdi han.

31

Thii hai, thieu nguyen vat lieu phu hgp vdi day chuyin cdng nghe sin cd ciia doanh

nghiep, doanh nghiep phai sii dung cac nguyen vat lieu khac thay the, khdng thich hgp vdi

day chuyen cdng nghe. Mudn khic phuc sir khdng thich nghi nay, nguyen vat lieu budc

phai qua cac khau gia cdng che bien trudc khi dua vao san xuit, hoac doanh nghiep phai

tien hanh cai tao day chuyen san xuat, hai bien phap nay dIu khiln chi phi san xuat tang va

tien do san xuat kinh doanh bi cham, anh hudng xau den kha nang tra ng ngan hang.

- Cdc doanh nghiep phdi chiu thiet hgi tren thi truang tieu thu

Khdi lugng san pham san xuat ra khdng phii hgp vdi nhu ciu tieu diing thuc tl tren thi

trudng dan den hang hoa bi ir dgng, lam doanh nghiep khdng thu hdi vdn diing thdi han.

Chat lugng san pham san xuat ra khdng dap ling dugc nhu cau thi trudng, vi vay phai ban

hang hoa thap hon gia thanh, doanh nghiep phai chiu Id trong kinh doanh.

Hoac doanh nghiep phai tdn kem them chi phi quang cao, bao hanh, qua tang hay nhiing

chi phi nang cao chat lugng san pham. Trong cac hudng giai quyet nay, doanh nghiep

dIu phai chiu thiet hai trong kinh doanh, viec tra ng diing han cho ngan hang ciia doanh

nghiep la rat khd thuc hien.

- Khdch hdng sic dung vdn sai muc dich

Khach hang khdng dam bao do an toan trong sii dung vdn, gay lang phi, tham chi mat

vdn. Kha nang tra ng cua doanh nghiep ddi vdi ngan hang gap khd khan, gay cham tre.

hoac khdng the tra dugc ng.

Ndng luc tdi chinh cua doanh nghiep, khd ndng thanh todn chung yiu kem.

Cac ngudn thu cua doanh nghiep rit han chi, nhung khdi lugng cac khoan ng den han

cua doanh nghiep qua Idn (nhu cac khoan ng ngan sach, ng ngudi ban, ng ngan hang...).

Co ciu vl vdn diu tu ciia doanh nghiep khdng hgp ly: quy md cua doanh nghiep hoan

toan khdng cd kha nang md rgng, nhung gia tri tai san cd dinh tang len rat nhanh...

32

Tat ca cac nguyen nhan tren dIu gay khd khan trong viec tra ng diing han ciia khach hang

ddi vdi ngan hang, tao ra cac khoan ng qua han, ng xau trong hoat ddng kinh doanh tin

dung ciia ngan hang.

Xudtphdt tuy mudn chu quan cua ngu&i vay

Viec khdng tra ng diing han ciing cd the xuat phat tir y dinh chii quan ciia ngudi di vay

khdng mudn tra ng (mac du cd kha nang, nhung khdng thuc hien), loai nguyen nhan gay ra

ng qua han nay dugc xep vao loai nguyen nhan nii ro ve tu each dao dire cua ngudi di vay,

day la nguyen nhan kha quan trgng trong viec gay ra ng xau, nii ro tin dung cho ngan hang.

o Nguyen nhan tu phia ngan hang

Thii nhat, Ngan hang thieu mot chinh sach cho vay ro rang, hoac chinh sach cho vay

khdng phii hgp vdi thuc trang nen kinh te. Kinh nghiem va ket qua cac nghien cim cho

thay, sir hoat ddng ciia ngan hang dua tren co sd chinh sach thdng nhat cd hieu qua nhieu

hon la dua tren co sd kinh nghiem va trao quyen quyet dinh cho cap co sd trong viec

quyet dinh cap tin dung.

Chinh sach cho vay phai dugc hieu theo nghia day du, bao gdm cac dinh hudng chung

cho viec cho vay, che do tin dung ngan han, trung han, dai han, cac quy dinh ve dam bao

cho vay, ve loai khach hang ma ngan hang quan tam, nganh nghe dugc uu tien, quy trinh

cho vay dugc xet duyet cu the...

Chinh sach cho vay ciia mot ngan hang la kim chi nam cho hoat ddng tin dung cua ngan

hang dd. Chinh sach cho vay ddng bd, thdng nhat va day du, dung dan se xac dinh

phuong hudng diing dan cho can bd tin dung khi thuc hien nhiem vu ciia minh, nang cao

hieu qua kinh te - xa hdi ciia hoat ddng tin dung.

Ngugc lai, mot chinh sach tin dung khdng day dii, diing dan va khdng thdng nhat se tao

ra dinh hudng lech lac cho hoat dgng tin dung, dan den viec cap tin dung khdng diing ddi

33

tugng, tao ra ke ho cho ngudi sii dung vdn, khdng dem lai hieu qua kinh tl, din din ng

qua han, ciing tir day se phat sinh rui ro tin dung.

Thii hai, Ngan hang chua chii trgng vao muc tieu cua cac khoan vay, tinh toan khdng

chinh xac hieu qua dau tu du an xin vay, dan den cac quyet dinh sai lam trong viec cip

tin dung.

Thir ba, Ngan hang chua danh gia diing miic ve khoan vay, ve ngudi di vay hoac do chii

quan tin tuong vao khach hang quen ciia minh, coi nhe khau kilm tra, khdng nd luc kilm

tra ve tinh hinh tai chinh, kha nang thanh toan hien tai va tuong lai, ngudn tra ng...

Thii tu, can bd tin dung khdng dugc dao tao day dii, khdng am hilu vl nganh kinh doanh

ma minh dang tai trg, trong khi ngan hang khdng cd du cac sd lieu thong ke, cac chi tieu

de phan tich, so sanh, danh gia vai trd vi tri ciia doanh nghiep trong nganh, kha nang thi

trudng hien tai va tuong lai, chu ky, vdng ddi san pham.,. dan den viec xac dinh sai hieu

qua ciia du an xin vay, hoac ddi khi do chinh can bd tin dung cd van de.

Thii nam, Ngan hang qua quan tam, tin tudng vao tai san the chap, bao lanh, bao hilm,

coi dd la su bao dam chac chan cho sir thu hdi ca ng gdc va lai tien vay ma coi nhe cdng

tac phdng ngira nii ro, viec kiem tra, giam sat, ddn ddc thuc thi du an xin vay, khdng nam

viing tinh hinh sii dung tien vay ciia khach hang, khdng cd bien phap ngan chan, xir ly

kip thdi khi cd cac dau hieu xau ciia khoan vay cd the dan tdi ng qua han.

Thii sau, Ngan hang qua lac quan tin tudng vao du an dau tu, vao khoan cho vay va chay

theo du ng cang nhieu cang tdt, chii trgng khdng diing mire den chat lugng tin dung.

Thu bay, can bd tin dung khdng bao quat dugc hau het cac diem yeu ve mat phap ly hoac

cac sai xdt khach quan, chii quan cua doanh nghiep trong hd so, chiing tir xin vay.

Thii tam, Ngan hang thieu thdng tin tin dung, hoac thdng tin tin dung khdng chinh xac,

kip thoi. Chua cd danh sach phan loai doanh nghiep, chua cd su phan tich, danh gia

doanh nghiep mot each khach quan diing dan.

34

Thii chin, Ngan hang thieu mot co cau theo doi, quan ly nii ro, thilu han mirc tin dung tdi

da cho timg khach hang thuoc cac nganh nghe, san pham dia phuong khac nhau dl phan

tan nii ro, chua dii cac tieu thiic do ludng nii ro, do nii ro tdi da cho phep chip nhan doi

vdi timg khach hang, nhdm khach hang thugc cac nganh khac nhau.

o Cac nguyen nhan l^hac

Rui ro do hodn canh kinh ti xa hdi trong nu&c

Nen kinh te trong nude dang d trong tinh trang suy thoai, san xuat bi dinh ddn, thu nhap

ciia mgi thanh vien trong xa hdi giam, anh hudng cua nd lam kha nang tra ng ngan hang

rat thap, sd lugng cac khoan ng qua han tang len, Ngan hang ciing chiu chung cac khd

khan ciia doanh nghiep trong nen kinh te.

Nen kinh te cd hien tugng lam phat tang vgt, gia tri ddng tien giam siit...lam anh hudng

tdi kha nang thu hdi cdng ng ciia ngan hang.

Rui ro trong cac ITnh vuc san xuat kinh doanh do cac nguyen nhan bat kha khang thudng

thugc ve thien nhien, thien tai, dich hoa...gay ra cac bien ddng xau ngoai du kien trong

mdi quan he tin dung giira ngan hang va cac khach hang ciia minh, lam gia tang cac

khoan ng qua han.

Do nhan td chinh sdch

Day la mot nguyen nhan gay ra rui ro trong kinh doanh tin dung ngan hang trong trudng

hgp cd su thay ddi ve chinh tri, dieu chinh chinh sach, che do, luat phap ciia Nha nude,

hoac thay ddi dia gidi hanh chinh cac dia phuong, sir sat nhap hay tach ra ciia cac bd,

nganh trong nin kinh tl. nhimg sir thay ddi va dieu chinh dd la can thiet trong qua trinh

phat triln ciia qudc gia, nhung tuy noi, tuy liic se tac ddng den quan he tin dung giiia

ngan hang vdi khach hang.
r r

Do nhan to qudc gia

35

Trong trudng hgp ngan hang diu tu tin dung sang mot qudc gia khac, hoac diu tu cho

mot doanh nghiep nude ngoai hoat ddng tren lanh thd quoc gia minh, hoac cho vay, bao

lanh ddi vdi doanh nghiep trong nude trong quan he vdi qudc gia khac dk tilp nhan von,

thiet bi, cdng nghe.. .thi ngan hang phai quan tam den nii ro qudc gia ddi vdi timg qudc gia

khac nhau.

Do nhan td mdi tru&ng

Mdi trudng phap ly boat ddng tin dung cua ngan hang ndi rieng va cua cac doanh nghiep

ndi chung trong nen kinh te la mot nhan td rat quan trgng, anh hudng tdi kha nang phat

sinh ng qua han. He thdng luat phap qudc gia vdi cac bg luat va van ban dudi luat chua

dugc day du, ddng bd, hgp ly se khdng dam bao mdi trudng canh tranh lanh manh cho

cac hoat ddng kinh te, la nguyen nhan true tiep dan tdi nii ro trong san xuat kinh doanh

ciia cac doanh nghiep, gay nen cac khoan ng qua han cho ngan hang.

Mat khac, ngan hang khi xem xet cho vay phai chii y tdi mdi lien he xem du an khoan

vay anh hudng den mdi trudng nhu the nao, tai san the chap va mdi trudng tac ddng qua

lai Ian nhau ra sao, ngudi xin vay cd thuc hien tdt viec bao ve mdi trudng hay khdng. Bdi

trong mdi quan he tac ddng qua lai giira hoat ddng kinh doanh, tai san cua doanh nghiep

cd the anh hudng bdi mdi trudng, hoac tac ddng xau tdi mdi trudng, dieu nay se mang lai

cho doanh nghiep nhiing tdn that khdng nhd trong kinh doanh, trong cac trudng hgp

nghiem trgng, doanh nghiep cd the bi ddng ciia, hoac pha san do khdng chiu dung ndi chi

phi din bii. Tir dd lam anh huong tdi kha nang tra ng ngan hang.

1.2.2.3 Cac dau hieu nhan biet khoan tin dung co van de

Khi cip tin dung cho khach hang, ngan hang ludn mong mudn khach hang sii dung vdn

vay cd hieu qua va hoan tra diy du vdn va lai diing ky han theo nhung quy dinh da cam

ket trong hgp ddng tin dung.

36

Nhung hoat ddng kinh doanh cd qua nhilu bat trie, ngan hang khdng thi chic chin ring

minh se thu hdi diy dii gdc va lai ciia khoan vay, khdng thi cir dgi din ky han khach

hang se mang tiln din tra, ma phai thudng xuyen theo doi, giam sat chat che viec sir

dung tien vay ciia khach hang.

Trong qua trinh tren, neu lam tdt cdng tac theo doi, giam sat, ngan hang se phat hien nhiing

vi pham va cac sir cd bat thudng khac din tdi viec khach hang khdng thi thuc hien diy du

cac nghTa vu ng ciia minh. Liic nay, ngan hang phai tim bien phap ngan ngira, can thiep kip

thdi. Chinh vi vay, quan ly chat che viec sir dung vdn vay cd y nghia vd ciing quan trong

trong cdng tac phdng ngira nii ro tin dung, lam giam kha nang xay ra ng qua han.

Trong thuc te cd nhieu dau hieu bieu hien khoan vay se gap khd khan. Tuy nhien, khdng

cd md hinh nhat dinh ve cac bien cd thudng xay ra, de cd the cdng bd la mot khoan vay

se khd hoan tra. Tuy vay, trong hoat ddng tin dung ciia ngan hang, mot sd diu hieu sau

day am chi khd khan ve tai chinh ciia ngudi di vay:

o Dau hieu ve hoat dong san xuat kinh doanh cua khach hang

Cac dau hieu nhan biet bao gdm: Thi trudng cung cap dau vao ciia doanh nghiep cd van

de, lam anh hudng tdi hoat ddng san xuat kinh doanh binh thudng ciia doanh nghiep. Thi

trudng tieu thu san pham bao hoa, hoac bi thu hep. Doanh nghiep md rgng hoat ddng

kinh doanh vao cac ITnh vuc cd do rui ro cao. Doanh nghiep mudn md rgng dieu hanh

kinh doanh qua nhanh va qua tin vao lugng mua ban hang hoa tang se giai quyet dugc tat

ca nhiing van de ciia doanh nghiep.

Cac dau hieu khac la: Doanh nghiep ludn cd nhirng quyet dinh tire thi va vdi va trong hoat

ddng kinh doanh, doanh nghiep mua ban trudc khi thu xep tai chinh, cd sir gia tang bat

thudng cua hang tdn kho.

37

o Dau hieu the hien tren cac bao cao tai chinh

Bao gdm cac diu hieu sau: Thu nhap khdng thudng xuyen, khdng dn dinh; co ciu vdn

khdng hgp ly, he sd vdng quay vdn luu ddng dat thip; Co ciu chi phi khdng hgp ly; luu

chuyen tien te khdng tich cue.

o Dau hieu ve mat to chirc

Bao gdm sir thay ddi ve nhan sir trong ban lanh dao ciia doanh nghiep, co ciu nhan su doanh

nghiep khdng hgp ly, cac khd khan ve lao ddng, chu doanh nghiep dm keo dai hay chit.

o Dau hieu ve mat phap luat

Dd la viec doanh nghiep diing trudc cac vu kien ve nghia vu tai chinh, cd cac vu an lien

quan den doanh nghiep hoac ngudi dieu hanh doanh nghiep, co chi, phap luat dilu chinh

lien quan den ITnh vuc kinh doanh ciia doanh nghiep theo hudng bit lgi, doanh nghiep bi

thanh tra, kiem tra bat thudng va cd nhiing ket luan ve viec vi pham phap luat.

o Dau hieu trong quan hi v&i ngdn hdng

Nhan biet cac dau hieu nay dua tren cac hanh ddng nhu: tri hoan nop cac bao cao tai

chinh, ludng Iir khi cho phep can bd tin dung di tham co sd san xuat kinh doanh, cd bilu

hien thieu thien chi trong mdi quan he tin cay, hgp tac vdi ngan hang, sii dung vdn sai

muc dich, sd du tien giii giam siit, khach hang cd y xin hoan ng hoac khat ng; hoan tra ng

vay ngan hang cham hoac qua ky han, khdng day du nhu cam ket, khdng cung cap dugc cac

thdng tin ma ngan hang yeu cau, doa se cat diit quan he de chuyen sang ngan hang khac.

o Cdc dau hieu khac

Bao gdm: Du luan khdng tdt ve doanh nghiep; nhiing udc tinh qua chii quan ve kha nang

sinh lgi va ngudn ngan quy ciia doanh nghiep; cd thai do thii dich ddi vdi cac chii ng

khac va bi chii ng xem la khdng cd thai do nghiem tiic trong viec thanh toan; su xuat hien

ciia cac chii ng dau mat; sir bien mat hay xudng gia ciia tai san dam bao rien vay; cac anh

38

hudng ciia tham hoa thien tai; ddi vdi ca nhan, dd la cac bieu hien ve tinh trang hon nhan,

viec lam, thu nhap, siic khoe.. .cd lien quan den viec hoan tra khoan vay.

Cac dau hieu tren day the hien cac khd khan ve tai chinh ciia khach hang vay, cac dau

hieu nay xuat hien la xuat hien kha nang khach hang khd hoan tra khoan vay day du va

diing han. Vi vay, chiing la co sd de ngan hang tim bien phap dieu chinh va ngan ng ua

kip thdi, tranh dan den nhiing khoan ng xau cd the dan tdi cac riii ro tin dung.

1.2.2.4 Phu'ong phap do Ivong riii ro tin dung/ton that tin dung

o Phuang phap do lu&ng rui ro tin dung

Trong nghien ciiu cua tac gia Joel Bessis ve cac loai rui ro trong hoat ddng ngan hang thi

rui ro tin dung chiem 54%, nii ro hoat dgng chiem 27%, rui ro thi trudng chiem 14%, rui

ro lai suat chiem 5% (ngudn Risk Management in Banking, 2001 - Joel Bessis).

Hien nay, rat nhieu cac NHTM tren the gidi ap dung phuong phap RAROC (Risk Adjusted

Retum on Capital) de do ludng nii ro tin dung. Theo dd, nii ro tin dung dugc tinh:

Thu nhap - Tdn that du kien
1 J 7

RAROC = Tdn that ngoai du kien

Trong do:

- Thu nhap bao gdm:
+ Thu tir tai chinh (thu tir chenh lech lai suit va cac khoan phi thu trudc + cac khoan thu

dinh ky).

+ Thu tir hoat ddng kinh doanh.

- Tdn thit du kiln = Xac xuit xay ra nii ro tinh toan thdng qua xep hang x Gia tri/du ng

khi xay ra nii ro x Gia tri tdn thit trong trudng hgp nii ro (tinh thdng qua ty 16 thu hdi).

- Tdn thit ngoai du kiln = Do lech chuin trong phan bd tdn thit.

Phuang phap nay cd nhilu uu dilm hon la chi dua vao ylu to ng qua han vi ty le ng qua

han phai dugc so voi thu nhap ciia timg NHTM cu thi mdi cd thi cho la cao hay thip.

39

o Phyong phap tinh tdn that tin dung dua tren he thong co* so* dir lieu danh gia not bo

Theo Tiiu chuan vdn qudc ti ciia Basel II, cac ngan hang se sir dung he thong co sd dir

lieu ciia ndi bg de danh gia nii ro tin dung, tir dd xac dinh he sd an toan von toi thilu.

Nhu vay, cac ngan hang se sii dung cac md hinh dua tren he thdng dir lieu ndi bg dk xac

djnh kha nang tdn that tin dung.

Cac ngan hang se xac dinh cac biin sd nhu PD (Probability of Default) - xac xuit khach

hang khdng tra dugc ng; LGD (Loss Given Default) - ty trgng tdn thit udc tinh; HAD

(Exposure at Default) - tdng du ng ciia khach hang tai thdi dilm khdng tra dugc ng; EL

(Expected Loss) - tdn that cd the udc tinh.

Ddi vdi moi khoan tin dung, img vdi moi ky han, tdn thit cd thi udc tinh dugc tinh toan

dua tren cdng thirc sau:

EL = PD X EAD X LGD

Cac thanh phan cau thanh trong cdng thiic tren dugc md ta nhu sau:

Thit nhdtf PD - xac sudt khdng trd duac na

Co sd ciia xac suat nay la sd lieu ve cac khoan ng trong qua khir cua khach hang, gdm

cac khoan ng da tra, khoan ng trong han va khoan ng khdng thu hdi dugc. Theo yeu cau

ciia Basel II, de tinh toan dugc ng trong vdng mot nam ciia khach hang, ngan hang phai

can cii vao sd lieu du ng ciia khach hang trong vdng it nhat 5 nam trudc dd. Nhirng dii

lieu dugc phan theo 3 nhdm nhu sau :

- Nhdm 1: Nhdm dii lieu tai chinh lien quan den cac he sd tai chinh cua khach hang cung

nhu cac danh gia ciia cac td chiic xep hang.

- Nhdm 2: nhdm dii lieu dinh tinh phi tai chinh lien quan den trinh do quan ly, kha nang

nghien cim va phat triln san phim mdi, cac dii* lieu ve kha nang tang trudng cua nganh...

- Nhdm 3: Nhiing dii lieu mang tinh canh bao lien quan den cac hien tugng bao hieu kha

nang khdng tra dugc ng cho ngan hang.

40

Tir nhiing dir lieu tren, ngan hang nhap vao mot md hinh dinh sin, tir dd tinh dugc xac

suat khdng tra dugc ng ciia khach hang. Dd cd the la md hinh tuyen tinh, md hinh

probit...thudng dugc xay dung bdi cac td chiic tu van chuyen nghiep.

Thit haif EAD - tdng du na cda khdch hdng tai th&i diim khdch hdng khdng trd duac na

Ddi vdi khoan vay cd ky han, EAD dugc xac dinh khdng qua khd khan. Tuy nhien ddi

vdi cac khoan vay theo han miic tin dung, tin dung tuan hoan thi van de lai kha phirc tap.

Theo thdng ke cua Uy ban Basel, tai thdi diem khach hang khdng tra dugc ng, khach

hang thudng cd xu hudng nit vdn vay tdi miic gan xap xi han miic dugc cap. Do dd, Uy

ban Basel II yeu cau tinh EAD nhu sau:

EAD = Du* no* binh quan + LEQ x Han mirc tin dung chua su dung binh quan

Trong dd, LEQ - Loan Equivalent Exposure la ty trong phan vdn chua sir dung cd nhieu

kha nang khach hang nit them tai thdi diem khdng tra dugc ng. LEQ x Han muc tin

dung chua sir dung binh quan chinh la phin du ng khach hang nit them tai thdi diem

khdng tra dugc ng ngoai miic du ng binh quan.

Thit ba, LGD - ty trgng tdn thdt u&c tinh

Day la ty trgng phan vdn bi tdn thit tren tdng du ng tai thdi diem khach hang khdng tra

dugc ng. LGD khdng chi bao gdm tdn thit vl khoan vay ma cdn bao gdm cac tdn that

khac phat sinh khi khach hang khdng tra dugc ng, dd la lai suat den han nhung khdng

dugc thanh toan va cac chi phi hanh chinh cd thi phat sinh nhu: chi phi xir ly tai san bao

dam, cac chi phi cho dich vu phap ly va mot sd cac chi phi lien quan.

LGD cd thi dugc tinh toan theo cdng thirc sau:

LGD = (EAD - So tien co thi thu hoi)/EAD

Trong do, sd tiln cd thi thu hdi bao gdm cac khoan tiln ma khach hang tra va cac khoan

tiln thu dugc tir xii ly tai san bao dam. LGD cung cd thi dugc coi la 100% - ty le vdn cd

thi thu hdi dugc. Theo nghien ciiu cua Uy ban Basel, hai yeu to giii vai trd quan trgng

41

nhat quyet dinh kha nang thu hdi vdn ciia ngan hang la tai san bao dam ciia khoan vay va

C cau tai san ciia khach hang. Hien nay, tdn tai ba phuang phap chinh dl tinh LGD:
O

- Cdch thu- nhat: Market LGD - ty trgng tdn thit can cir vao thi trudng.

Phuong phap nay dugc sir dung khi cac khoan tin dung cd thi dugc mua ban tren thj

trudng. Ngan hang cd the xac dinh ty trong tdn thit ciia mot khoan vay can cir vao gia

cua khoan vay dd mot thdi gian ngan sau khi nd dugc xep vao hang khdng tra dugc ng.

Gia nay dugc tinh tren co sd udc tinh ciia thi trudng bang phuong phap hien tai hoa tit ca

cac ddng tien cd the thu hdi dugc cua khoan vay trong tuong lai.

- Cdch thit hai: Workout LGD - ty trgng tdn that can cir vao viec xii ly cac khoan tin

dung khdng tra dugc ng,

Ngan hang se udc tinh cac cac ludng tien trong tuong lai, khoang thdi gian dir kien thu

hdi dugc ludng tien va chiet khau cac ludng tien. Viec xac dinh lai suat chiet khau phii

hgp la van de mau chdt va nan giai nhat.

- Cdch thit ba: Implied Market LGD - xac dinh ty trgng tdn that can cir vao gia cac trai

phieu rui ro tren thi trudng.

Nhu vay, thdng qua cac bien sd LGD, PD va EAD, ngan hang se xac dinh dugc EL - tdn

that udc tinh ciia cac khoan cho vay.

1.2.2.5 Mot so bien phap phong ngira va han che rui ro tin dung

o Thiet lap mot chinh sach cho vay khoa hoc, hop ly

Mot trong nhimg phuong phap quan trgng nhat ma mot ngan hang cd the van dung de

dam bao ring cac khoan cho vay thoa man dugc nhirng tieu chuan do cac co quan quan

ly ngan hang dat ra la thilt lap mot chinh sach cho vay tdt bing van ban.

Mot chinh sach cho vay tot se cung cip cho can bd tin dung va cac nha quan ly ngan

hang dudng Idi chi dao cu thi trong viec ra quylt dinh cho vay va xay dung danh muc

42

cho vay. Cau tnic thuc te ciia danh muc cho vay se phan anh nhung gi ma chinh sach cho

vay ciia Ngan hang dat ra.

Sau day la mot sd yeu td quan trgng trong ndi dung co ban cua Chinh sach cho vay;

1. Mot tuyen bd ve Tieu chuan ddi vdi danh muc cho vay ciia ngan hang(vi du: neu len

cac dac diem cua mot danh muc cho vay chat lugng cao nhu loai hinh, thdi gian dao

han, quy md va chat lugng ciia cac khoan cho vay).

2. Xac dinh ro quyin han va trach nhiem ddi vdi timg can bd tin dung va hdi dong thim

dinh tin dung (xac dinh sd tien cho vay tdi da va loai hinh cho vay ma mot can bd tin

dung hay hdi ddng tham dinh cd the thdng qua va nhirng chii* ky can phai cd).

3. Gidi han ve trach nhiem trong viec thuc hien cac nhiem vu dugc giao va trong viec

thdng bao thdng tin trong pham vi phdng cd chirc nang tin dung.

4. Nhiing thii tuc, hoat ddng can thiet cho viec chao mdi, xem xet, danh gia va ra quyet

dinh ddi vdi don xin vay ciia khach hang.

5. Nhiing tai lieu dugc yeu cau phai kem theo don xin vay va phai dugc luu lai trong hd

so tin dung ciia ngan hang (vi du nhu cac bao cao tai chinh, cac thoa thuan, cam ket).

6. Xac dinh ro quyIn han ciing nhu trach nhiem trong ndi bd ngan hang, chi rd ai se la

ngudi chiu trach nhiem trong viec quan ly va xem xet cac hd so tin dung.

7. Nhimg hudng dan vl viec tiep nhan, danh gia va bao quan the chap cho cac mdn vay.

8. Mot ban trinh bay vl chinh sach va thii tuc ddi vdi viec xac dinh lai suat cho vay, cac

khoan phi va thdi han hoan tra cac mdn vay.

9. Mot ban tieu chuin chit lugng thich hgp ap dung cho toan bd danh muc cho vay.

10. Cdng bo miic gidi han toi da ddi vdi tdng du ng (vi du: ty le tdi da dugc phep giua

tdng cac khoan cho vay va tong tai san ciia ngan hang).

11. Md ta rd rang thi truang tin dung chinh ciia ngan hang.

43

12. Md ta cac budc can dugc tien hanh de "tim kiem", phan tich va phat hien nhiing

khoan cho vay cd van de.

Mot chinh sach cho vay tdt se mang lai nhieu lgi the va thuan lgi cho ngan hang. Nd

hudng dan cho ddi ngii nhan vien tin dung cac thu tuc, cac budc phai tuan thu va chi rd

pham vi trach nhiem ciia hg. Chinh sach cho vay tdt giiip ngan hang hudng tdi mot danh

muc cho vay hieu qua, cd the dat dugc nhieu muc tieu, chang han nhu tang cudng kha

nang sinh lgi, han che nii ro va dap img dugc cac yeu cau cua co quan ly.

o Kiem scat khoan cho vay

Sau khi ra quyet dinh cap tin dung va giai ngan. Ngan hang thudng phai ap dung nhieu

bien phap kiem soat khac nhau. Mot sd bien phap co ban thudng dugc ap dung:

1. Thuc hien kiem scat va xem xet dinh ky tat ca cac loai hinh cho vay, dinh ky kiem tra

theo chu ky 30 ngay, 60 ngay, 90 ngay vdi nhirng khoan cho vay Idn ddng thdi ciing

tien hanh kiem tra bat thudng ddi vdi nhimg khoan cho vay cd quy md nhd.

2. Td chiic qua trinh kiem soat can than va nghiem tuc de dam bao xem xet va danh gia

dugc tat ca nhirng dac tinh quan trgng nhat ddi vdi mdi khoan cho vay. Gdm:

- Danh gia qua trinh thanh toan ciia khach hang nham dam bao rang khach hang

khdng vi pham ke hoach thanh toan.

- Danh gia chit lugng va tinh trang cua tai san the chap.

- Xem xet diy dii khia canh phap ly ciia hgp ddng tin dung de dam bao rang ngan

hang cd quyIn hgp phap sd hiru mot phin hay toan bd tai san the chap trong trudng

hgp

ngudi vay khdng cd kha nang thanh toan ng.

- Danh gia sir thay ddi trong tinh hinh tai chinh cua ngudi vay va sir thay ddi trong

cac du bao, danh gia nhiing ylu td lam tang, giam nhu cau tin dung cua ngudi vay.

44

- Danh gia xem lieu khoan vay cd phu hgp vdi chinh sach ciia ngan hang va phii hgp

vdi nhiing tieu chuan dugc cac co quan quan ly ap dung khi kiem tra danh muc cho

vay cua ngan hang hay khdng.

3. Kilm soat va theo doi thudng xuyen nhirng khoan cho vay Idn, bed vi viec khdng tuan thii

hgp ddng tin dung cd thi anh hudng nghiem trgng din tinh trang tai chinh cua ngan hang.

4. Tien hanh theo ddi thudng xuyen hon ddi vdi nhirng khoan cho vay cd vin dl.

5. Trong trudng hgp tdc do phat trien ciia nin kinh tl suy giam hay cac nganh chilm ty

trgng Idn trong danh muc cho vay cua ngan hang phai doi mat vdi nhumg vin dl Idn

thi ngan hang can phai tang cudng cac bien phap kilm soat tin dung.

Kiem soat tin dung cd vai trd vd ciing quan trong ddi vdi hoat ddng tin dung lanh manh

cua ngan hang. Nd khdng chi giiip cac nha quan ly ngan hang phat hien ra nhiing khoan

vay cd van de nhanh hon, ma cdn giiip xac dinh dugc van de cac can bd tin dung cd tuan

thu diing chinh sach cho vay cua ngan hang hay khdng.

Chinh vi ly do nay ciing nhu de tang cudng tinh khach quan trong qua trinh kiem soat tin

dung. Kiem soat tin dung ciing giiip cac nha quan ly cao cap va HDQT ngan hang trong

viec danh gia toan bg nii ro tiem tang cua ngan hang.

o Phong ngira rui ro tin dung thong qua viec mtf rong cac nghiep vu phai sinh,

nghiep vu chung khoan hoa bang tong ket tai san

Chung khodn hod tdi san la viec ngan hang dem tai san cd ndi bang chua den han ban

cho nhiing ngudi diu tu dudi hinh thirc phat hanh chirng khoan. Cac chiing khoan dugc

tao ra tir qua trinh chiing khoan hoa dugc goi la cac chirng khoan hoa. Cdng nghe chirng

khoan hoa tai san hip dan nhilu ngan hang bdi vi thdng qua nd ma ngan hang cd the

giam dugc thdi lugng cua danh muc diu tu, tang kha nang thanh khoan ciia tai san, cung

cip mot phuong tien tai trg mdi, giam dugc cac chi phi va tang thu nhap tir chi phi.

45

Chiing khoan hoa tai san ddi hdi ngan hang phai danh rieng mot nhdm cac tai san sinh Idi

ban ra thi trudng cac chiing khoan dugc phat hanh tren nhirng tai san dd. Khi cac tai san

dugc thanh toan, vi du ngudi vay hoan tra vdn vay va lai cho ngan hang, ngan hang se

chuyen khoan thanh toan nay cho ngudi sd hiiu nhimg chirng khoan dugc mua ban tu do.

Ve phan minh, ngan hang se nhan lai phan vdn da bd ra de cd cac tai san dd va sir dung

ngudn vdn nay vao viec tao ra nhimg tai san mdi hoac de trang trai chi phi hoat ddng.

Dau tu thdng qua hoat ddng chimg khoan hoa giiip ngan hang da dang hoa, giam rui ro,

giam chi phi ddi vdi viec giam sat khoan vay. Chiing khoan hoa ciing giiip ngan hang tao

ra cac tai san cd tinh thanh khoan cao tren co sd tai san kem thanh khoan, tao cho ngan

hang mot ngudn vdn mdi tir cac khoan cho vay ciia minh.

Cdc cdng cu tin dung phdi sinh (credit derivatives): Day la cac hgp ddng tai chinh bao

ve ngudi thu hudng trong trudng hgp cac khoan ng khdng the dugc thanh toan, cd the

dugc sir dung hieu qua trong viec giam nii ro phat sinh ng xau ciing nhu giam riii ro lai

suat ciia ngan hang.

- Hgp ddng trao ddi tin dung: La hinh thirc trong dd hai ngan hang trao ddi cho nhau mot

phan cac khoan thanh toan theo cac hgp ddng tin dung ciia mdi ben.

Khi tham gia hgp ddng trao ddi tin dung, cac ngan hang cd the nang cao tinh da dang hoa

cua danh muc cho vay, dac biet neu cac ngan hang hoat dgng trong cac ITnh vuc khac

nhau. Cac td chiic trung gian khi tham gia hgp ddng trao ddi tin dung dugc hudng mot

khoan phi cho dich vu trung gian ma hg thuc hien. Td chiic trung gian cd the thuc hien

dam bao cho cac ben vl viec hgp ddng tin dung se dugc hoan tat de nhan dugc nhirng

khoan phi bd sung.

- Hgp ddng quyIn tin dung (credit options): la cdng cu bao ve ngan hang trudc nhung tdn

thit trong gia tri tai san tin dung, giiip bii dip miic chi phi vay vdn cao hon khi chit lugng

tin dung ciia ngan hang giam siit. Hgp ddng nay se dam bao thanh toan toan bd khoan cho

46

NGUYEN VAN VIET_QUAN TRI RUI RO.pdf

NGUYEN VAN VIET_QUAN TRI RUI RO.pdf

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (10)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

More from thanhechip99

More from thanhechip99 (20)

NGUYEN VAN VIET_QUAN TRI RUI RO.pdf