1. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 1
Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ........................................................................................ 4
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ......................................................................................... 6
ΠΛΑΙΣΙΟ ............................................................................................ 8
ΣΤΟΧΟΙ.............................................................................................10
ΘΕΩΡΙΑ.............................................................................................11
Α) ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ..........................11
Β) Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ....................................17
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ...............................................................................21
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ...........................................................................25
Κριτική ανάγνωση μηνυμάτων.........................................................25
Διαμόρφωση αυτοεικόνας και ενίσχυση της αυτοαντίληψης..............25
Ενίσχυση ικανοτήτων και απόκτηση δεξιοτήτων...............................25
Αναγκαία η δια βίου εκπαίδευση......................................................26
Κριτική προσέγγιση - Ατομική εκτίμηση της εργασίας......................26
Κριτική Προσέγγιση - Συλλογική Εκτίμηση......................................27
Συνοπτικός Πίνακας Επιλογών.........................................................28
Πίνακας Επιλογών Μαθητών/τριών ανά Παράμετρο και Βαρύτητα ...29
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ................................................................................35
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι .................................................................................36
ΑΤΟΜΙΚΑ ΤΕΛΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ .......................................37
Χρήστος Κουτσουμπός.................................................................38
Χρύσα Τρικούπη..........................................................................39
Άννα Βασίλη................................................................................40
Άννα-Μαρία Βιρτσιώνη................................................................41
Βασιλική Γλετζάκου.....................................................................42
Μαρία Ζανιά................................................................................44

2. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 2
Βασιλική Ζάβρα...........................................................................46
Έφη Αμανατίδου..........................................................................48
Σωτήρης Κουτσιμπέλης................................................................49
Εύα Κυριακοπούλου....................................................................50
Νίκος Κουτσιμπέλης.....................................................................51
Αναστασία Σταθάτου....................................................................52
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ.......................................53
Πώς συνεργάστηκα.......................................................................53
Ποια προβλήματα συνεργασίας αντιμετώπισα................................53
Είχα ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη ερευνητική εργασία;............53
Ποια μαθησιακά οφέλη αποκόμισα;...............................................54
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ................................................................................55
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ..........................................56
Ιατρός..........................................................................................57
Καθηγήτρια αγγλικής φιλολογίας..................................................59
Ακτινολόγος.................................................................................60
Φωτογράφος.................................................................................61
Γραφίστας / Γραφίστρια – Διακοσμητής / Διακοσμήτρια................63
Τεχνικός αυτοκινήτων / Μηχανικός...............................................66
Αξιωματικός Στρατού Ξηράς ........................................................67
Σχεδιαστής...................................................................................68
Αναλογιστής.................................................................................69
Βιολόγος......................................................................................70
Ιστορικός- Αρχαιολόγος................................................................72
Οικονομολόγος.............................................................................74
Ναυτικός (Εμποροπλοίαρχος) .......................................................76
Στέλεχος Marketing......................................................................77
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ..............................................................................79
ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ .................................................................................80

3. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 3
Ο Βάνκας του Άντονι Τσέχοφ.......................................................81
Το συννεφάκι του Γ. Ξενόπουλου..................................................81
Τα 14 παιδιά του Νικηφόρου Βρεττάκου .......................................82
Η θάλασσα του Ανδρέα Καρκαβίτσα.............................................82
Ο κύριος Τμηματάρχης του Ζ. Παπαντωνίου .................................82
ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΩΝ.......................................................84
Δημήτρης Νανόπουλος.................................................................85
Νικόλαος Σαρίπολος.....................................................................86
Dorothy Heathcote........................................................................87
Steve Jobs ....................................................................................88
Jacqueline de Romilly...................................................................89
Γεώργιος Παπανικολάου...............................................................90
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV ..............................................................................91
ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ .............................................................92
Α) ΑΣΚΗΣΗ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ...........................................93
Β) Άνθρωπος ή με το ζόρι Θεός; ...................................................94
Γ) «Υπόγεια» επικοινωνία;............................................................95
Δ) Παιχνίδι ρόλων........................................................................96
PORTFOLIO...................................................................................99
Ασκήσεις αυτοδιερεύνησης.........................................................100
Συμπλήρωσε το portfolio με τα παρακάτω προσωπικάσου στοιχεία:
.....................................................................................................100
Βασικές μου δεξιότητες για την λήψη μιας απόφασης ..................101
Στόχοι........................................................................................102
Αποδοχή του εαυτού και του άλλου.............................................103
Το πορτραίτο μου.......................................................................104
ΕΞΩΦΥΛΛΟ ................................................................................105
ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ .................................................................................106

4. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 4
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Εν μέσω κρίσης, είναι λογικό η επιλογή επαγγέλματος να έχει μεγαλύτερη βαρύτητα
από ότι παλιότερα. Με μια σύντομη έρευνα στην τάξη διαπιστώσαμε πως επικρατεί
μια αβεβαιότητα στους μαθητές για τη μελλοντική τους πορεία. Έτσι γίνεται επιτα-
κτική η μεθοδική επιλογή κατευθύνσεων και πανεπιστημιακών σχολών. Το κοινωνικό
περιβάλλον των μαθητών, αποτελεί συχνά εμπόδιο για την ορθότητα αυτής τους της
επιλογής. Συγχρόνως όμως τους παρέχει πληροφορίες, συμβουλές και θετικές
επιρροές, ανάλογα με τη βαρύτητα που δίνει ο καθένας και σε ποιον από το
περιβάλλον του. Το φαινόμενο της οικονομικής κρίσης και της ανεργίας που
πλήττουν παγκοσμίως τους ανθρώπους, επιβάλλουν μια συστηματική διαδικασία
επαγγελματικού προσανατολισμού λόγο της αβεβαιότητας που δημιουργείται στον
κάθε μαθητή για την μετέπειτα επαγγελματική του πορεία.
Στην ερευνητική εργασία με θέμα «Μετά το Λύκειο τι;» διερευνούμε τον τρόπο επί-
τευξης των καταλληλότερων επιλογών για την εξέλιξη των μαθητών μετά το Λύκειο.
Στην προσπάθειά μας αυτή, συμπαραστάτη και οδηγό, είχαμε την καθηγήτριά μας
κυρία Μητσάνη, την οποία ευχαριστούμε για την ευκαιρία που μας έδωσε, μέσα από
την έρευνά μας να μάθουμε για τον εαυτό μας και να αναζητήσουμε πληροφορίες για
τον επαγγελματικό μας προσανατολισμό.
Με σκοπό να επιτύχουμε κάποιους συγκεκριμένους στόχους, θέσαμε κάποια βασικά
ερωτήματα. Αυτά τα ερευνητικά ερωτήματα είναι τα εξής :
 Με ποιο τρόπο συμβάλλουν στη διαδικασία επιλογής επαγγέλματος οι
παράμετροι επιλογής και ποιοι είναι.
 Ποια διαδικασία τηρείται για τη συλλογή πληροφοριών, ώστε να
διαμορφώσουμε γνώμη.
 Πώς εκτελείται η διαδικασία εκτίμησης-αξιολόγησης των παραμέτρων.
 Πώς επηρεάζουν οι παράμετροι επιρροής, που καταλήξαμε ότι θα περιορι-
στούμε στην οικογένεια, τους φίλους, τους εκπαιδευτικούς και τους
επαγγελματίες.
Από τα ερωτήματα αυτά συμπεραίνουμε πως η ερευνητική μας εργασία συνδέεται
απόλυτα με τα κριτήρια επιλογής ενός επαγγέλματος. Και τα συγκεκριμένα κριτήρια
συνδέονται με τη σειρά τους με την ανάγκη υιοθέτησης μιας συστηματικής
μεθοδολογίας για την υποστήριξη της εξεύρεσης του κατάλληλου επαγγέλματος για
τον μαθητή. Ακόμα, μέσω του βαθμού επιρροής που έχει η κάθε παράμετρος στις
επιλογές του κάθε μαθητή, μπορούμε να πούμε πως οι κυριότεροι παράμετροι
επιρροής είναι :
 Η οικογένεια που επηρεάζει σε αρκετά μεγάλο βαθμό τη διαμόρφωση γνώμης,
στάσης και επιλογής επαγγέλματος του παιδιού.

5. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 5
 Ο κοινωνικός περίγυρος, όπως είναι οι επαγγελματίες και εργασιακοί χώροι,
που επιδρά και διαμορφώνει τον προσανατολισμό του εφήβου.
 Το σχολείο, μέσα στο οποίο εντάσσονται οι καθηγητές, οι συμμαθητές, τα
βιβλία και γενικά οι ενδοσχολικοί παράγοντες επηρεάζουν και διαμορφώνουν
αντίληψη σχετικά με τα επαγγέλματα.
 Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ή Επικοινωνίας τα οποία συντελούν στη
δημιουργία στάσεων και επιδρούν σημαντικά στη διαδικασία επιλογής
επαγγέλματος.
Αυτές λοιπόν οι παράμετροι, εκτός από παράμετροι επιρροής και παροχής
συμβουλών και ενημέρωσης, συμβάλλουν και στην εκτέλεση αυτής της ερευνητικής
εργασίας. Σκοπός της εργασίας είναι να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη νοοτροπία,
στις πρακτικές, στους ρόλους και στη γενικότερη κουλτούρα του σχολείου. Μέσω,
λοιπόν, της ερευνητικής εργασίας που θα ακολουθήσει, θα μάθουμε να
συνεργαζόμαστε, να αναζητούμε και θα πληροφορηθούμε με απώτερο σκοπό να
κατασταλάξουμε σε κάποια σχολή ή πανεπιστήμιο και αργότερα στο επάγγελμα που
μας ταιριάζει.

6. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 6
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Κατά τη διάρκεια του επαγγελματικού προσανατολισμού, η συμβολή της κοινωνίας
παρουσιάζεται με πάρα πολλούς τρόπους οι οποίοι θα μπορούσαν να αποδοθούν με
ένα μεγάλο αριθμό παραμέτρων. Για να γίνει όμως η διαδικασία επιλογής πιο
προσιτή, επιλέξαμε μια δέσμη τεσσάρων μόνο παραμέτρων (οικογένεια, φίλους,
εκπαιδευτικοί, επαγγελματίες). Οι παράμετροι αυτές αποδίδουν τους κεντρικούς
άξονες επι-κοινωνίας του μαθητή με την κοινωνία. Η επικοινωνία αυτή προσφέρει
στον μαθητή πέραν των κοινωνικών πιέσεων (αν και όπου υπάρχουν), τους κύριους
άξονες υπο-τήριξης (παροχής συμβουλών, ενθάρρυνσης, εκπαιδευτικής και
επιστημονικής στήριξης, κλπ) του μαθητή.
Αρχικά ας εξετάσουμε την οικογένεια, η οποία κατά την διάρκεια της ανάπτυξης ενός
ατόμου, εκτός από την διαμόρφωση του χαρακτήρα του, διαμορφώνει και την γνώμη
που αποκτά για την επιλογή του επαγγέλματος του. Οι διάφορες αντιλήψεις και
πρότυπα που κυριαρχούν σε κάθε οικογένεια επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τον
μαθητή. Ακόμα, ο μαθητής θα προσπαθήσει να επιλέξει μια σχολή η οποία θα
αντιστοιχεί όχι μόνο στα δικά του θέλω (όσο αυτό είναι εφικτό) αλλά και στην
οικονομική κατάσταση της οικογένειας του. Τις περισσότερες όμως φορές, αυτές του
οι επιλογές δεν είναι σωστές και τον επηρεάζουν αρνητικά στην συνέχεια όχι μόνο
της επαγγελματικής του καριέρας αλλά και της ψυχικής του κατάστασης.
Δεν είναι όμως μόνο τα άτομα της οικογένειας που μας επηρεάζουν. Ο κοινωνικός
περίγυρος είναι ακόμη και αυτός μια αξιοσημείωτη παράμετρος. Μέσα σε αυτόν τον
περίγυρο ανήκουν οι επαγγελματίες, οι εργασιακοί χώροι και η ίδια η κοινωνία. Η
επίδραση που δέχεται ένας μαθητής από αυτού του είδους τον περίγυρο είναι κυρίως
οι προκαταλήψεις των προτύπων που παρουσιάζει. Ο διαχωρισμός του φύλου και οι
διακρίσεις που υπάρχουν μέσα στην κοινωνία παραπλανεί τους μαθητές προ λανθα-
σμένες αποφάσεις. Φυσικά, η άποψη που εκφράζει ο επαγγελματίας είναι αυτή στην
οποία καταλαμβάνει την μεγαλύτερη βαρύτητα των μαθητών λόγο του ρεαλιστικού
της περιεχομένου.
Μία άλλη παράμετρος στην οποία οι μαθητές αναζητούν από βοήθεια από αυτή και
επιδρά πάνω στις δικές τους απόψεις είναι ο σχολικός περίγυρος. Υπάρχουν φορές
όπου βλέπουμε τους μαθητές να ρωτούν καθηγητές και συμμαθητές να τους
εκφράσουν τις απόψεις τους και να τους καθοδηγήσουν. Βέβαια τα πρότυπα και οι
επιλογές που παρουσιάζονται σε αυτή την περίπτωση είναι διαφορετικά σε μερικά
σημεία, κυρίως αυτά των συμμαθητών. Το σχολείο ( μαθητές, καθηγητές, Σ.Ε.Π.,
διδακτικό πρόγραμμα) καταφέρνει να κατευθύνει τους μαθητές έμμεσα με βάση τις
μαθησιακές τους επιδόσεις σε διάφορες κατευθύνσεις και επιλογές επαγγελμάτων. Η
επιλογή τους προς την κατεύθυνση που θα ακολουθήσουν στην Β’ και Γ’ Λυκείου, η
προετοιμασία για την επιλογή τους και οι πανελλήνιες εξετάσεις δημιουργούν το
αίσθημα της αγωνίας.

7. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 7
Τέλος, μία ακόμη παράμετρος αποτελούν και τα Μ.Μ.Ε (Μέσα Μαζικής
Επικοινωνίας και Ενημέρωσης) που οδηγούν μερικές φορές στην παραπληροφόρηση
και στην λάθος καθοδήγηση τω μαθητών. Τα επαγγέλματα που προβάλλονται δεν
είναι τόσο εύκολα όσο τα παρουσιάζουν. Η δημοσιότητα είναι ένα από τα δολώματα
στα οποία αρκετά συχνά οι μαθητές φαίνεται να "τσιμπάνε". Το εύκολο χρήμα και η
χλιδή ξεγελάνε τους υποψήφιους σπουδαστές ώστε να τα αναζητήσουν.
Ύστερα από την παρουσίαση των παραμέτρων διαπιστώνουμε τις πιέσεις που δέχο-
νται οι μαθητές ώστε να επιλέξουν το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν. Αυτό τους
προκαλεί το αίσθημα της αβεβαιότητας και αρκετή πίεση γύρο από αυτό. Παράλληλα
όμως, όπως αναφέραμε και στην αρχή, τους δίνει το αίσθημα της ανεξαρτησίας και
της ελεύθερης βούλησης αλλά και την υποστήριξη που χρειάζονται.

8. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 8
ΠΛΑΙΣΙΟ
Ξεκινήσαμε την ερευνητική εργασία με σκοπό να εντοπίσουμε την σχολή που μας
ταιριάζει, έτσι ώστε να εργαστούμε κατάλληλα τα δύο χρόνια που έχουμε μπροστά
μας, για να πετύχουμε τους στόχους μας.
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός στηρίζεται σε μια βασική σχέση του μαθητή με
την κοινωνία. Η σχέση αυτή έχει πολύ σημαντικές συνέπειες για τη μετέπειτα
σταδιοδρομία και την συνολική εξέλιξη του μαθητή στην κοινωνία. Κατά τη διάρκεια
του επαγγελματικού προσανατολισμού, η συμβολή της κοινωνίας παρουσιάζεται με
πάρα πολλούς τρόπους, οι οποίοι θα μπορέσουν να αποδοθούν με ένα μεγάλο αριθμό
παραμέτρων. Για να γίνει όμως η διαδικασία επιλογής πιο προσιτή, επιλέξαμε μια
δέσμη τεσσάρων μόνο παραμέτρων (οικογένεια, φίλους, εκπαιδευτικούς,
επαγγελματίες). Οι παράμετροι αυτές αποδίδουν τους κεντρικούς άξονες
επικοινωνίας του μαθητή με την κοινωνία. Η επικοινωνία αυτή προσφέρει στον
μαθητή πέραν των κοινωνικών πιέσεων (αν και όπου υπάρχουν), τους κύριους άξονες
υποστήριξης (παροχής συμβουλών, ενθάρρυνσης, εκπαιδευτικής και επιστημονικής
στήριξη ,κλπ.) του μαθητή.
Στη διαδικασία που ακολουθείται κατά τη διάρκεια της εργασίας μας, τον ουσιαστικό
ρόλο απόφασης παίζουν η κοινωνία και ο μαθητής. Ενώ η κοινωνία αποδίδεται από
τις παραμέτρους που συμφωνήσαμε, ο μαθητής πρέπει να είναι ενισχυμένος από τα
χαρακτηριστικά που αναφέρονται στην θεωρία (αυτοαντίληψη, αυτοεκτίμηση,
ατομική ταυτότητα, αυτοπεποίθηση) για να μπορεί πιο αποτελεσματικά να συμβάλει:
(α) επιλέγοντας τα πρόσωπα τα οποία θα αντιπροσωπεύσουν τις αντίστοιχες παραμέ-
τρους και θα παράσχουν την απαιτούμενη στήριξη, και (β) αποδίδοντας την
αντίστοιχη βαρύτητα σε κάθε μια από τις παραμέτρους και ουσιαστικά
πραγματοποιώντας έτσι το αποφασιστικό βήμα της επιλογής.
Ένα από τα βασικά κριτήρια επιλογής σχολής είναι οι οικονομικές δυνατότητες κάθε
οικογένειας, που πολλές φορές λειτουργούν ως εμπόδιο στα μελλοντικά σχέδια ενός
εφήβου. Η ελλιπής ενημέρωση του νέου σχετικά με αυτό που τον ενδιαφέρει, τον
οδηγεί πολλές φορές σε αναζήτηση διαστρεβλωμένων και παραποιημένων
πληροφοριών, κάτι που μπορεί να αποβεί μοιραίο στην τελική επιλογή του
υποψηφίου.
Ερευνήσαμε τις παραμέτρους επιρροής και καταλήξαμε ότι σπουδαιότερη είναι αυτή
που ασκούν οι γονείς στα παιδιά τους είναι μεγάλη και πολλές φορές ωθούν το παιδί
σε επιλογές που τα ίδια δεν επιθυμούν. Η ελλιπής ενημέρωση των γονέων, δημιουργεί
στα παιδιά μια λανθασμένη εικόνα για το επάγγελμα που τους ενδιαφέρει. Επίσης , το
γεγονός πως κάποιος γνωστός τους πέτυχε σε έναν συγκεκριμένο τομέα, του
εξασφαλίζει και την δική του επιτυχία στον τομέα αυτό χωρίς να αναλογιστεί αν είναι
κατάλληλος για την συγκεκριμένη εργασία, είναι ένας επιπόλαιος τρόπος σκέψης και
μη αποτελεσματικός.

9. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 9
Παρόλο που η κοινωνία του 21ου αιώνα χαρακτηρίζεται ως προηγμένη , οι
προκαταλήψεις, κυρίως εις βάρος των γυναικών, συνεχίζονται. Υπάρχουν διακρίσεις
με ορισμένα επαγγέλματα που χαρακτηρίζονται ως αντρικά ή γυναικεία και θεωρείται
απρεπές, υποτιμητικό ακόμα και ανήθικο για κάποιον του αντίθετου φύλλου να
ασχολείται με αυτό.
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η έλλειψη προσωπικότητας, οδηγούν το παιδί σε
λανθασμένες επιλογές που συνήθως υποτιμούν και υποβαθμίζουν τις δυνατότητές
του. Προτιμούν να επιλέξουν μια σχολή με λιγότερες απαιτήσεις, παρά να αποτύχουν
επιλέγοντας μία με περισσότερες. Οι μαθησιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν
πολλά παιδιά της εποχής μας, είναι το πιο συχνό εμπόδιο για την μελλοντική τους
αποκατάσταση. Δεν τους βοηθούν να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους και οι
επιλογές τους λιγοστεύουν.
Συνοψίζοντας λοιπόν, για να γίνει σωστή επιλογή επαγγέλματος, απαιτείται έγκυρη
πληροφόρηση, υψηλή αυτοεκτίμηση, προσαρμογή των δυνατοτήτων μας σε
αντίστοιχα επαγγέλματα και προσπέλαση των κοινωνικών προκαταλήψεων.

10. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 10
ΣΤΟΧΟΙ
Στην ενότητα ΠΛΑΙΣΙΟ, αναφέραμε πως σκοπός της ερευνητικής εργασίας είναι να
μας βοηθήσει να εντοπίσουμε το επάγγελμα που μας ταιριάζει. Για να γίνει όμως
αυτό, απαιτείται μια σειρά συντονισμένων ενεργειών, μέσω των οποίων θα
οδηγηθούμε πιο αποφασιστικά στη σωστή επιλογή.
Η εργασία αυτή δεν γίνεται μόνο με σκοπό την επαγγελματική μας αποκατάσταση,
αλλά προσπαθεί να δημιουργήσει προσωπικότητες, οι οποίες θα είναι έτοιμες να
ενταχθούν ομαλά στις κοινωνικές ομάδες που απαιτεί η κάθε ηλικία.
Μία από τις πιο σοβαρές ευθύνες που έχει ένα άτομο, είναι η λήψη αποφάσεων. Για
να γίνει όμως αυτό απαιτείται, αρχικά, ο εντοπισμός των προβλημάτων μέσα από την
συλλογή πληροφοριών, οι οποίες μετά από ανάλυση και έλεγχο εγκυρότητας,
χρησιμοποιούνται ως βοηθήματα. Στη συνέχεια, πρέπει πολλές φορές, να παρθούν
τολμηρές αποφάσεις και πρωτοβουλίες, που θα τον οδηγήσουν στην επίλυση του
προβλήματος. Για να υπάρξει έγκυρη λύση, θα πρέπει να διαχειριστούμε κατάλληλα
τον χρόνο και με τον σωστό σχεδιασμό να εκτελεσθεί η παραπάνω διαδικασία.
Ένας άλλος τομέας τον οποίο αναπτύσσουμε μέσα από την ερευνητική εργασία, είναι
η βελτίωση των δεξιοτήτων επικοινωνίας, με την συμμετοχή μας σε ομάδες.
Μαθαίνουμε να συνεργαζόμαστε, να ακούμε την γνώμη του άλλου, να
συμβιβαζόμαστε με ορισμένες καταστάσεις και γενικά, να αποκτούμε δεξιότητες,
χρήσιμες τόσο για την επαγγελματική μας όσο και για την καθημερινή μας ζωή.
Το σημαντικότερο, όμως, που μας προσφέρει αυτή η εργασία, είναι η καλλιέργεια
αυτοεκτίμησης και αυτοσεβασμού. Γνωριζόμαστε καλύτερα με τον εαυτό μας,
ανακαλύπτουμε κρυμμένα ταλέντα μας και μαθαίνουμε να αναδεικνύουμε τα
προτερήματά μας. Η αυτογνωσία και η συνεχής αυτοκριτική, είναι το καλύτερο
έναυσμα για να συνεχίσει κάποιος να αγωνίζεται, έτσι ώστε να δημιουργήσει μια
ισχυρή προσωπικότητα που θα εμπνέει σιγουριά, στήριγμα, σεβασμό και παράδειγμα
προς μίμηση για την υπόλοιπη κοινωνία.

11. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 11
ΘΕΩΡΙΑ
Α) ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός είναι μία διαδικασία που βοηθάει το άτομο να
συνειδητοποιήσει και να καλλιεργήσει τις δυνατότητές του, να συσχετίσει τις
επιθυμίες του με την πραγματικότητα, γενικώς να οργανωθεί και να σχεδιάσει ένα
επαγγελματικό μέλλον για τον εαυτό του μέσα στην κοινωνία. Είναι μια διαδικασία
που πολλές φορές και για διάφορους λόγους δεν τελειώνει αμέσως και μετατρέπεται
σε μία εξελικτική, διαχρονική διαδικασία που μπορεί να κρατήσει πολλά χρόνια.
“Ο κύριος στόχος του επαγγελματικού προσανατολισμού [όπως έχει νομοθετηθεί
στην Ελλάδα (άρθρο 37 κ’ 1)] είναι η ανάπτυξη προσωπικότητας, η πληροφόρηση
για τις επαγγελματικές διεξόδους, η ενημέρωση για τα μεταβατικά στάδια προς την
επαγγελματική αποκατάσταση και στην αρμονική ένταξη τους στο κοινωνικό
σύνολο”. Δηλαδή για μια σωστή επιλογή απαιτούνται:
 Αυτογνωσία: Το άτομο πρέπει να αποδεχτεί τον εαυτό του, να κατανοήσει τις
δεξιότητες (κλίσεις) του αλλά και τα ελαττώματά του, έτσι ώστε να
αξιολογήσει τον εαυτό του, και να μπορέσει να ενδυναμώσει τα αδύναμα
στοιχεία και να συνειδητοποιήσει τις ικανότητες του που θα τον οδηγήσουν
στην επιτυχία.
 Πληροφόρηση: Το άτομο λαμβάνοντας πληροφορίες μαθαίνει τις συνθήκες
της σημερινής εποχής και έτσι μπορεί να ενταχθεί ευκολότερα στην κοινωνία.
Παράλληλα τον ωφελεί διότι μαθαίνει μέσω κριτικής ανάγνωσης αλλά και ο
ίδιος έχει ενεργό ρόλο στην αναζήτηση.
 Λήψη απόφασης: Μέσω αυτής της διαδικασίας ο μαθητής μπορεί με ώριμη
σκέψη να καταλήξει σε συνετές επιλογές οι οποίες δεν θα τον ζημιώσουν στην
μετέπειτα ζωή του.
 Μετάβαση: Βοηθάει στην προσπάθεια του να προσαρμοστεί σωστά στο
κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον, κατέχοντας γνώσεις οι οποίες θα
του είναι για την αποφυγή εκμετάλλευσης από «μεγάλους».
Όπως προαναφέραμε ένας σημαντικός στόχος του επαγγελματικού προσανατολισμού
είναι να κατανοήσει το άτομο τον εαυτό του. Για να πραγματοποιηθεί αυτό, αρχικά το
άτομο χρειάζεται να διερευνήσει τον εαυτό του, να εντοπίσει τα δυνατά και αδύνατα
σημεία του και να συνειδητοποιήσει τις επιπτώσεις που θα επιφέρουν, αλλά και τις
θετικές προοπτικές, που έχουν στην απόφαση επιλογής επαγγέλματος. Με αυτόν τον
τρόπο όχι μόνο έχει την ικανότητα να προφυλαχθεί από λανθασμένες επιλογές αλλά
μπορεί να διαμορφώσει τα στοιχεία τα οποία τον εμποδίζουν να ακολουθήσει το
επάγγελμα αυτό.

12. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 12
Από την άλλη μεριά όμως, ο άνθρωπος έχει αισθήματα, τα οποία τον επηρεάζουν
άλλες φορές αρνητικά, διότι δεν τον αφήνουν να καταλάβει την αξία των ικανοτήτων
του, και άλλες φορές θετικά, βοηθώντας τον να συνειδητοποιεί τις ικανότητές του.
Ένα από τα στοιχεία εκείνα που βοηθούν το άτομο να αξιολογεί (να παίρνει σωστές
πληροφορίες για) τον εαυτό του είναι και η επικοινωνία και ιδιαίτερα η κριτική
ανάγνωση των μηνυμάτων. Είναι πολύτιμη η σωστή επικοινωνία με την οικογένεια,
τους φίλους και γενικώς με τα άτομα που έρχεται καθημερινά σε επαφή μαζί τους. Η
αυτοεκτίμηση είναι ένα προτέρημα (δεξιότητα) που αποκτάται από μικρή ηλικία.
Καθοριστικός είναι ο ρόλος των γονέων καθώς οι γονείς, είναι από τους
βασικότερους παράγοντες που ενισχύουν το αίσθημα της αυτοεκτίμησης που νιώθει
το παιδί κατά την ανάπτυξή του. Εκτός όμως από την επικοινωνία, η αυτοεκτίμηση
του ατόμου μπορεί να ενισχυθεί και με άλλους τρόπους όπως:
 Να ωθείται να πιστέψει ότι αξίζει
 Να του εμπνέουμε εμπιστοσύνη
 Να δίνεται έμφαση στο τι μπορεί και όχι στο τι δεν μπορεί να κάνει
 Να επαινείται, ενθαρρύνεται, όταν καταβάλει προσπάθεια ασχέτως
αποτελέσματος.
Όλα τα παραπάνω (αυτογνωσία, αυτοαντίληψη, αυτοεικόνα, αυτοεκτίμηση,
αυτοπεποίθηση) σχετίζονται μεταξύ τους και συντελούν στην ολοκληρωμένη
οικοδόμηση της ατομικής ταυτότητας η οποία παίζει καθοριστικό ρόλο στη σωστή
επιλογή επαγγέλματος.
Η έννοια της ταυτότητας έχει πολλές διαστάσεις, πολλές πλευρές. Δεν είναι καθόλου
απλό να έχει κανείς μια ολοκληρωμένη εικόνα για τον εαυτό του, να συγκεντρώσει τα
πιστεύω του και να μην επηρεάζεται από άλλες γνώμες για θέματα που αφορούν τα
ατομικά του χαρακτηριστικά Είναι απαραίτητο να συγκροτήσει μια ατομική
ταυτότητα γιατί έμμεσα αυτό σου επιφυλάσσει την επιτυχία όχι μόνο στον
επαγγελματικό τομέα, αλλά και σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής
Για να γίνει όμως αυτό πρέπει να ακολουθηθεί μια συγκεκριμένη διαδικασία η οποία
γίνεται ακούσια. Το άτομο κοινωνικοποιείται και οικοδομεί την ταυτότητα του
σταδιακά, από τη γέννηση του έως την εφηβεία, η οποία συνεχίζεται ως την ενήλικη
ζωή.
Η δημιουργία της ταυτότητας και η εικόνα του εαυτού αποτελούν βασικές
λειτουργίες της ζωής του ατόμου και συνιστούν θεμελιώδη ψυχική διεργασία.
Μπορούμε να σταθούμε σε τρεις διαστάσεις της ατομικής ταυτότητας.
 Η πρώτη διάσταση που αφορά το βιολογικό-αισθητηριακό επίπεδο είναι η
αίσθηση χαράς, η ικανοποίηση σωματικών αναγκών η οποία οικοδομείται απ’
την αρχή της ζωής μέσα από τις πρωταρχικές σχέσεις με τα γονικά πρόσωπα.
 Η δεύτερη διάσταση ενσαρκώνει τη διεργασία κοινωνικού αποχωρισμού /
ενσωμάτωσης. Όλη μας τη ζωή αγωνιζόμαστε να γίνουμε αποδεκτοί από τη
κοινωνία για την ομοιότητά μας ενώ την ίδια στιγμή προσπαθούμε να
φανούμε διαφορετικοί.

13. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 13
 Η τρίτη διάσταση αφορά στην επιθυμία του ατόμου για συνέχεια, δηλαδή
στην ανάγκη του να ανήκει σε μια οικογενειακή γραμμή, σε ένα περιβάλλον,
σε μια κουλτούρα.
Η διεργασία απόκτησης ατομικής ταυτότητας βοηθά το άτομο να δημιουργήσει μια
εικόνα εαυτού, να της αποδώσει την αξία που είναι απαραίτητη, ενώ παράλληλα να
κατευθύνει τις πράξεις του.
Η εφηβεία από την άλλη θεωρείται ως περίοδος όπου το άτομο συγκροτεί τη
ταυτότητά του. Η συγκρότηση της ταυτότητας αφορά στην:
 ασφαλή αίσθηση του εαυτού (αίσθηση, δηλαδή αποδοχής του εαυτού)
 αίσθηση της συνέχειας του εαυτού (στο παρελθόν, παρόν και μέλλον)
 διαμόρφωση σχεδιασμού και προσανατολισμού για το μέλλον και
 εναρμόνιση της ταυτότητας στην ατομική και κοινωνική σφαίρα.
Η δέσμευση προς μια επαγγελματική κατεύθυνση αποτελεί μια σημαντική έκφανση
της συγκρότησης ταυτότητας του εφήβου.
Η συνεργατική μάθηση αναφέρεται στις εκπαιδευτικές μεθόδους στις οποίες μικρές
ομάδες μαθητών και μαθητριών λειτουργούν μαζί για να ολοκληρώσουν έναν κοινό
στόχο. Ο στόχος αυτής της συνεργασίας είναι να μεγιστοποιήσουν τις προσωπικές
γνώσεις μέσω της αλληλεπίδρασης με τα άλλα μέλη της ομάδας που προσπαθούν για
το κοινό όφελος.
Τα ουσιώδη στοιχεία της συνεργατικής μάθησης είναι:
 Η θετική αλληλεξάρτηση - επιτυχία του ενός εξαρτάται από την επιτυχία
του άλλου.
 Η προώθηση της «πρόσωπο με πρόσωπο» αλληλεπίδρασης: Ο ένας
βοηθάει (εμπνέει) τον άλλον, γίνεται συζήτηση μεταξύ τους, ενώνουν τις
γνώσεις που έχει ο καθένας και επιτυγχάνεται το καλύτερο δυνατό
αποτέλεσμα.
 Η προσωπική και ομαδική υπευθυνότητα: ο καθένας είναι υπεύθυνος για
την συμβολή του στην ομάδα και όλοι είναι υπεύθυνοι για το τελικό
αποτέλεσμα.
 Οι διαπροσωπικές και μικρό - ομαδικές δεξιότητες: Ο δάσκαλος τις
διδάσκει στους μαθητές.
 Η ομαδική εργασία: Τα μέλη της ομάδας συζητούν μεταξύ τους για να
οργανωθούν, να καταλήξουν με ποιο τρόπο θα πραγματοποιηθεί η
εργασία, διανέμονται δραστηριότητες στον καθένα και όλα τα μέλη
κινητοποιούνται ώστε να πετύχουν το στόχο τους.

14. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 14
Η μάθηση επιφέρει αλλαγή στη συμπεριφορά του ατόμου η οποία προκαλείται από τη
συμπεριφορά των άλλων (δηλαδή, το εξωτερικό περιβάλλον), η οποία λειτουργεί σαν
πρότυπο.
Οι κυριότερες θεωρίες μάθησης είναι:
 Συμπεριφορικές (Behaviouristic)
 Γνωστικές (Cognitive)
 Ανθρωπιστικές (Humanistic)
 Κοινωνικής μάθησης (Social learning)
Η κοινωνική μάθηση (κατά τον Bandura) είναι κυρίως μια διαδικασία επεξεργασίας
πληροφοριών σχετικών με το περιβάλλον και τη συμπεριφορά. Η μάθηση
επιτυγχάνεται σε κάθε περίπτωση με δυο τρόπους. Είτε ενεργά, είτε επαγωγικά. Στις
περισσότερες περιπτώσεις γίνεται συνδυασμός και των δυο.
Με την ενεργό μάθηση το άτομο περνάει από τη θεωρία στην πράξη. Η θεωρία της
ενεργούς μάθησης στηρίζεται στο ότι: Η συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα εσωτερικών
και εξωτερικών παραγόντων.
Σημαντικός είναι ο ρόλος των νοητικών/γνωστικών διαστάσεων της συμπεριφοράς.
Η συμπεριφορά μας δεν είναι μόνο αποτέλεσμα των εξωτερικών ενισχύσεων.
Ο όρος «επαγωγική μάθηση» δηλώνει ότι επιτυγχάνεται η μάθηση μέσω της μίμησης
προτύπου. Το άτομο μαθαίνει με το να παρατηρεί δηλαδή ένα πρότυπο να ενεργεί. Η
μάθηση αυτή είναι περισσότερο αποτελεσματική στη ζωή μας από κάθε άλλη μορφή
μάθησης.
Η βασική της φιλοσοφία λέει «Ο άνθρωπος μαθαίνει περισσότερα πράγματα
παρατηρώντας συμπεριφορές προτύπων, παρά στην οικογένειά του και στο σχολείο».
Τα πρότυπα της τηλεόρασης είναι φτιαγμένα και επιλεγμένα έτσι ώστε να
εξασφαλίζουν τη μεγαλύτερη δυνατή πρόσκτηση των στοιχείων που παρουσιάζονται.
Σημαντικές παράμετροι που επηρεάζουν περισσότερο τους νέους στην επιλογή
επαγγέλματος είναι η οικογένεια και το σχολείο. Αρχικά, η οικογένεια ασκεί άμεση
και έμμεση επίδραση.
Τα παιδιά που είναι αναθρεμμένα από γονείς που βρίσκονται σε ψηλές κοινωνικές
θέσεις και έχουν σπουδάσει και πετύχει στη ζωή τους, έχουν περισσότερες
πιθανότητες να καταφέρουν να πραγματοποιήσουν τους επαγγελματικούς τους
στόχους και φιλοδοξίες σε αντίθεση με άλλα παιδιά που οι φιλοδοξίες τους
μειώνονται από μία πληθώρα εμποδίων όπως η ανεπαρκή παροχή χρημάτων και η
μεταλαμπάδευση πε-ραιτέρω γνώσεων.
Σημαντικότερο από αυτό όμως είναι η επικοινωνία των γονέων με τα παιδιά. Εάν οι
γονείς δεν βρίσκονται κοντά στο παιδί από μικρή ηλικία, να το καθοδηγούν και
συγχρόνως να το ενθαρρύνουν, επισημαίνοντάς του τις ικανότητές του και πως
πιστεύουν σε αυτό, το παιδί δεν θα έχει αυτοπεποίθηση, η οποία είναι ένας
σημαντικός παράγοντας για την επίτευξη των στόχων του.

15. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 15
Από την άλλη μεριά το σχολείο δεν επηρεάζει τόσο σημαντικά όσο η οικογένεια τα
παιδιά ως προς τις επαγγελματικές τους επιλογές, αλλά τα επηρεάζει περισσότερο
στην συμπεριφορά που θα έχουν στην μετέπειτα ζωή τους.
Συγκεκριμένα, ο έφηβος μπορεί να επηρεαστεί, στη σχολική του πορεία, από δυο
διαφορετικές ομάδες ανθρώπων.
Αρχικά, από τους καθηγητές του, οι οποίοι μπορούν να διαμορφώσουν ή να
αναστείλουν την ανάπτυξη, των φιλοδοξιών του, σύμφωνα με τις δικές τους
προσωπικές αντιλήψεις.
Η ένταξή του σε παρέες φίλων και συμμαθητών επηρεάζει σημαντικά την
επαγγελματική του ωριμότητα και διευκολύνει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων στην
μελλοντική του καριέρα.
Οι στερεότυπες αντιλήψεις για τα ανδρικά και τα γυναικεία επαγγέλματα
επηρεάζουν τις επαγγελματικές επιλογές των περισσότερων ατόμων (και ιδιαίτερα
εφήβων). Σύμφωνα με μελέτες τα δυο φύλα επιλέγουν επαγγέλματα
αντιπροσωπευτικά του φύλου τους σύμφωνα με τα υπάρχοντα πρότυπα για τον ρόλο
τους στην αγορά εργασίας. Συγκεκριμένα, τα κορίτσια βρέθηκε να επιλέγουν το
επάγγελμα των καθηγητών-δημοσίων υπαλλήλων και τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα,
ενώ τα αγόρια τα ελεύθερα, στρατιωτικά και χειρωνακτικά επαγγέλματα.
Τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας (Μ.Μ.Ε.) συμβάλλουν στη μορφοποίηση των
κοινωνικών αναπαραστάσεων των επαγγελματικών προτιμήσεων, κατευθύνοντας με
αυτόν τον τρόπο, κυρίως έμμεσα, τις επαγγελματικές προτιμήσεις των δυο φύλων.
Συμπεραίνοντας (μέσω μιας έρευνας), ότι τα Μ.Μ.Ε δε διαφοροποιούν άμεσα τις
επιλογές των εφήβων.
Τα δυο φύλα αντιλαμβάνονται διαφορετικά το ρόλο των Μ.Μ.Ε. Τα κορίτσια
αντιλαμβάνονται σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι τα αγόρια τα Μ.Μ.Ε ως μέσο
προβολής και διαμόρφωσης επαγγελματικών προτύπων γιατί τα κορίτσια
χρησιμοποιούν την τηλεόραση ως μέσο ψυχαγωγίας ενώ τα αγόρια ως μέσο
ψυχαγωγίας αλλά και ενημέρωσης.
Οι επιδράσεις των Μ.Μ.Ε δεν είναι αναγκαστικά άμεσες και δραστικές, αλλά
διάχυτες και μακροχρόνιες. Δεν περιορίζονται σε συγκεκριμένες συμπεριφορές οι
κοινωνικές δραστηριότητες ούτε σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές, αλλά έχουν
συνολική επίδραση στη γενική εξέλιξη των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών
διαδικασιών.
Συνολικά, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (γιατί έτσι λέγονται πλέον) έχουν τη δύναμη
να υπερνικήσουν όλες τις προκαταλήψεις (π.χ σεξισμό) και να λειτουργήσουν
εξισωτικά απέναντι σε κάθε μορφή φυλετικών, κοινωνικών κ.λ.π. ανισοτήτων.

16. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 16
Αντίθετα όμως εκμεταλλεύονται τη δύναμή τους για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους
συμφέροντα.
Με τον όρο επαγγελματική αναποφασιστικότητα εννοούμε την αδυναμία των
μαθητών να:
 Διαμορφώσουν τους αρχικούς επαγγελματικούς τους στόχους και να
 Δεσμευτούν ως προς τις απαιτούμενες ενέργειες που θα απαιτηθούν για
την πραγματοποίησή τους.
Το άγχος του μαθητή προκύπτει από τα χαμηλά επίπεδα αυτοπεποίθησής του στην
προ-επαγγελματική του επιλογή. Κατά την συμπεριφοριστική άποψη, με την
κατάλληλη διαχείριση της θετικής ενίσχυσης, διαμορφώνονται οι απαραίτητες
ικανότητες για να μπορέσει ο μαθητής να διερευνήσει:
• τα δικά του συμφέροντα
• τις διαστάσεις-απαιτήσεις των διάφορων επαγγελμάτων, καθώς και
• τα μεταξύ τους κοινά σημεία
Με την θετική ενίσχυση, επιτυγχάνεται :
• η μείωση του άγχους
• η αύξηση της εμπιστοσύνης προς τις ικανότητες του και
• η ευχάριστη (για τον ίδιον) επιλογή και διατύπωση των προ-επαγγελματικών
του σχεδιασμών

17. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 17
ΘΕΩΡΙΑ
Β) Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ
Ερευνητική εργασία ονομάζουμε συνήθως μια έρευνα που σκοπό έχει να εξετάσει,
διερευνήσει και να παρουσιάσει συστηματικά και μεθοδικά ένα θέμα επιστημονικό,
φιλοσοφικό, λογοτεχνικό, καλλιτεχνικό, πολιτικό ή άλλου περιεχομένου. Η τελική
αυτή άποψη ή το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει μια ερευνητική εργασία κανονικά
θα πρέπει να συνεισφέρει ένα καινούργιο στοιχείο στο θέμα. Και βέβαια, μια τέτοια
εργασία, που επιδιώκει να παρουσιάσει κάτι καινούργιο στο χώρο της επιστήμης, της
λογοτεχνίας κτλ, δεν πρέπει να ξεκινάει με προκατασκευασμένα συμπεράσματα.
Πολύ βασικό είναι οι ερευνητές (σε αυτή την περίπτωση μαθητές και μαθήτριες)
 Να γνωρίζουν τους στόχους της εργασίας για να μπορέσουν να τους
υλοποιήσουν.
 Να γνωρίσουν τα βασικά στοιχεία που απαιτούνται για τη συγγραφή μιας
ερευνητικής εργασίας.
 Να γνωρίσουν τη διαδικασία για την αναζήτηση και συγκέντρωση χρήσιμου
υλικού.
 Να προβληματιστούν σχετικά με την επιλογή του αποδεικτικού υλικού.
 Να εξασκηθούν στο λόγο, ανάλογα με το περιεχόμενο της εργασίας.
Για πρώτη φόρα στα ελληνικά δεδομένα το project (ερευνητική εργασία) μπαίνει στα
μαθήματα όλων των τάξεων του Λυκείου και οι μαθητές χρειάζεται να γνωρίζουν
κάποια βασικά χαρακτηριστικά του έτσι ώστε να μπορούν εύκολα να ανταπεξέλθουν
στις απαιτήσεις του.
Πιο συγκεκριμένα μία ερευνητική εργασία πάνω στον επαγγελματικό προσανατολι-
σμό θα πρέπει :
 Να έχει αναγνωρισμένους επαγγελματικούς στόχους που είναι
o ξεκάθαρα καθορισμένοι, και
o κατάλληλοι σε εμβέλεια και δυσκολία για τις ικανότητες των
μαθητών
 Να σχετίζεται με την ανάγκη των μαθητών και
 Να προκαλεί το ενδιαφέρον
Όπως έχουμε αναφέρει ο επαγγελματικός προσανατολισμός στηρίζεται σε μια βασική
σχέση του μαθητή με την κοινωνία. Στη σχέση αυτή επιδρούν διάφορες κοινωνικές
πιέσεις, όχι κατ` ανάγκη αρνητικές, αλλά στάσεις υποστήριξης (παροχής συμβουλών,
ενθάρρυνσης, εκπαιδευτικής και επιστημονικής στήριξης, κλπ) του μαθητή.

18. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 18
Στη διαδικασία που ακολουθείται κατά τη διάρκεια της εργασίας μας, τον ουσιαστικό
ρόλο απόφασης παίζουν η κοινωνία και ο μαθητής. Ενώ η κοινωνία αποδίδεται /
αναφέρεται από τις παραμέτρους που συμφωνήσαμε, ο μαθητής πρέπει να είναι
ενισχυμένος με τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στη θεωρία (αυτοαντίληψη,
αυτοεκτίμηση, ατομική ταυτότητα, αυτοπεποίθηση) για να μπορεί πιο
αποτελεσματικά να συμβάλει :
 επιλέγοντας τα πρόσωπα τα οποία θα αντιπροσωπεύσουν τις αντίστοιχες
παραμέτρους και θα παράσχουν την απαιτούμενη στήριξη, και
 αποδίδοντας την αντίστοιχη βαρύτητα σε κάθε μια από τις παραμέτρους και
ουσιαστικά πραγματοποιώντας έτσι το αποφασιστικό βήμα της επιλογής.
Μερικές από τις παραμέτρους της έρευνας ανάγονται στις επιδόσεις και την έφεση
του μαθητή σχετικά με τα διδασκόμενα μαθήματα. Το ενδοσχολικό περιβάλλον
(καθηγητές, συμμαθητές, σχολικά εγχειρίδια) αλλά και το εξωσχολικό περιβάλλον
(φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα) υποστηρίζει σε μεγάλο βαθμό τις σχολικές
επιδόσεις του μαθητή και συντελεί στον επαγγελματικό προσανατολισμό του.
Ο ερευνητής/μαθητής θα χρειαστεί στην πορεία της έρευνας του να συλλέξει ένα
υλικό, το οποίο πρέπει να το κατηγοριοποιήσει, να το ταξινομήσει να το κρίνει, για
να αποδείξει ή να στηρίξει μια θέση /άποψη πάνω στο θέμα που επεξεργάζεται.
Η αξιολόγηση πρέπει να γίνει με κατάλληλα κριτήρια ώστε:
 Να μειώνεται η υποκειμενικότητα
 Οι αξιολογήσεις να είναι συνεπείς
 Να μην λαμβάνονται υπόψη οι προσωπικές διαμάχες
 Να αναπτυχθεί μια κοινή αξιολόγηση για διαφορετικούς τύπους και
κλίμακες εργασιών.
Κύριος σκοπός όλων των μαθητών μετά την πραγματοποίηση της εργασίας είναι να
έχουν λάβει κάποιες χρήσιμες κατευθύνσεις για το μέλλον, να έχουν εξασφαλίσει την
απαραίτητη γνώση ώστε να ανταπεξέλθουν στις προσδοκίες του επαγγέλματος που
θα επιλέξουν βάσει των κριτηρίων που θα έχουν θέσει με την βοήθεια της
ερευνητικής εργασίας.
Για να πραγματοποιηθούν οι στόχοι αυτοί αναγκαίο ήταν να ακολουθηθούν
συγκεκριμένα στάδια:
 Επιλογή θέματος, που βασίζεται στην επιθυμία κάθε ατόμου.
 Επεξεργασία του θέματος «Επαγγελματικός προσανατολισμός» μέσα
στην τάξη. Αρχικά μέσω οπτικοακουστικού υλικού (συνεντεύξεις και
άρθρα επιτυχημένων) μπορέσαμε και συνειδητοποιήσαμε ποιά
στοιχεία/αρχές οδηγούν στην επιτυχία. Με συνεργασία μπορέσαμε να τα
κατα-γράψουμε και συγχρόνως να τα απομνημονεύσουμε για να

19. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 19
προσπαθή-σουμε να τα εφαρμόσουμε. Οι συζητήσεις με τον εκπαιδευτικό
και με τους συμμαθητές μας, συντέλεσαν στην καλή συνεργασία και
χρήσιμα αποτελέσματα αυτής, στην άμεση πληροφόρηση και φυσικά
στην δημιουργία ευχάριστης ατμόσφαιρας.
 Πορεία προς τη συγγραφή (Παραδοτέα), η ερευνητική εργασία δεν
περιορίζεται στο σχολείο αλλά συνεχίζεται και στο σπίτι καθώς δεν
έλειψαν οι εργασίες και οι προετοιμασίες.
 Καταγραφή υλικού (Χωρισμός ομάδων και συνεργασία μεταξύ τους),
όταν ολοκληρώθηκαν οι απαραίτητες εργασίες και αναζητήσεις
ακολούθησε η συγκέντρωση και καταγραφή των παραδοτέων και όλων
αυτών των πληροφοριών που είχαμε αποκομίσει.
 Αξιολόγηση του υλικού, αυτή η διαδικασία γίνεται σε ομαδική
συνεργασία αλλά και με την βοήθεια του εκπαιδευτικού.
 Διάρθρωση και συγγραφή εργασίας, Αυτή η ενέργεια επιτελείται
ατομικά ή ομαδικά , παρέχοντας ο καθηγητής στους μαθητές επαρκή
χρόνο για τη συγγραφή του κομματιού που έχει αναλάβει.
Σκοπός της ερευνητικής εργασίας είναι η εξεύρεση της καλύτερης μεταλυκειακής
εξέλιξης του μαθητή και η διαδικασία σύνθεσης τελικών επιλογών.
Οι διερευνητικές εργασίες στηρίζονται σε πρωτοπόρες και πρωτότυπες ιδέες και
επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στη νοοτροπία, στις πρακτικές, στους ρόλους και στη
γενικότερη κουλτούρα του σχολείου. Η μέθοδος που ακολουθείται στηρίζεται στις
βασικές παιδαγωγικές αρχές των ερευνητικών εργασιών. Η διερευνητική αυτή
εργασία ακολουθεί τη μορφή της φθίνουσας καθοδήγησης όπου η εκπαιδευτικός
θέτει τα ερωτήματα και οι μαθητές επιλέγουν σχετικά βήματα και δράσεις της
έρευνας σε ένα πλαίσιο επεξηγηματικής καθοδήγησης.
Αυτή η προσέγγιση έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική, καθότι ο
εκπαιδευτικός διδάσκει μέσω επεξηγήσεων, παρωθεί τους μαθητές να αναπτύξουν
σημεία της ερευνητικής διαδικασίας ή/ και έκθεσής τους και εμψυχώνει.
Η διαδικασία που ακολουθήσαμε περιλαμβάνει:
Βιογραφικά (βίντεο/ συνεντεύξεις): για να εντοπιστούν ποια στοιχεία συνθέ-
τουν την επιτυχία (:οργάνωση, όραμα, θέληση, επιμονή, και όχι η οικονομική
επιφάνεια και η κοινωνικά υψηλή τάξη, με σκοπό τη δημιουργία προτύπων).
Διερεύνηση παραμέτρων επιρροής: με ερωτήσεις στην Οικογένεια, το σχολείο,
τον κοινωνικό περίγυρο (φίλοι), την αγορά εργασίας (επαγγελματίες).
Διηγήματα: εντοπισμός και συνειδητοποίηση ότι πάντα και σε όλες τις δουλειές
υπάρχουν δυσκολίες αλλά και ευχάριστες στιγμές όταν πετυχαίνουμε.
Επαγγελματικές μονογραφίες: με συνέντευξη κάποιου επαγγελματία κάναμε
έρευνα σπουδών, αναγκών, απαιτήσεων, υποχρεώσεων κ.λπ. για κάποιο επάγγελμα.
Βιωματικές ασκήσεις: διερεύνηση εαυτού: δημιουργία ατομικής ταυτότητας

20. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 20
Θεωρία: έρευνα θεωρητικού υπόβαθρου μεθοδολογίας
Δημιουργία ατομικού portfolio: εντοπισμός ατομικών δυνατών και αδύνατων
σημείων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων.
Δημιουργία καταλόγου ιστοτόπων: βοηθά στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης
και στην δημιουργία εικόνας της αγοράς.
Η μέθοδος της ερευνητικής εργασίας είναι μια από τις διδακτικές μεθόδους.
Θεωρείται ως ένας τρόπος μέσω του οποίου οι μαθητές μπορούν να αναπτύξουν:
 ανεξαρτησία και υπευθυνότητα,
 πρακτικές κοινωνικές δεξιότητες και δημοκρατικούς τρόπους
συμπεριφοράς.
Η μεθοδολογία της έρευνας στηρίζεται :
 Στην ανάγκη γνώσεως των δυναμικοτήτων του καθενός
 Στην απόκτηση ρεαλιστικής αυτοπεποίθηση
 Στην γνώση των υπαρχόντων επιλογών.
 Στην γνώση των ελαττωμάτων και προτερημάτων.
Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου αυτής είναι πολλά.
 Ευκαιρία εντοπισμού ικανοτήτων που είναι σημαντικά για δουλειές.
 Παρέχει μια ευκαιρία στους συμμετέχοντες να συμβάλλουν ενεργά.
 Η ολοκλήρωση του project δίνει στα άτομα ένα αίσθημα ικανοποίησης.
 Δραστηριοποιεί τους συμμετέχοντες.
 Προσθέτει ποικιλία σε ένα πρόγραμμα σπουδών.
 Παρέχει άμεσα αποτελέσματα.
 Διαφημίζει τη δουλειά που γίνεται στο σχολείο.

21. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 21
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Ερχόμενοι από το Γυμνάσιο στο Λύκειο, γνωρίζαμε ότι κάτι καινούριο μας περιμένει.
Το ακούγαμε με την επιφύλαξη του καινούριου, αλλά και με κάποιο ‘φόβο’ θα
λέγαμε. ‘Πώς θα τα πηγαίναμε’ με την ερευνητική εργασία; Τι είναι; Τι θέμα θα
κάνουμε, με ποιον θα συνεργαστούμε. Κουβαλώντας όλα αυτά τα άγχη μας,
ξεκινήσαμε στα μέσα του Οκτωβρίου, την καινούρια μας εμπειρία. Το προτεινόμενο
θέμα που θα ερευνούσαμε μας ταίριαζε, γιατί βρισκόμαστε προ πολλών και
σημαντικών αποφάσεων που πρέπει να πάρουμε για το μέλλον μας.
Εν αρχή είναι η γνωριμία.. Στην εργασία αυτή ήμασταν μαθητές από όλα τα τμήματα
της Α τάξης. Άλλοι γνωριζόμασταν από το γυμνάσιο, άλλοι ήμασταν φίλοι, άλλοι δεν
γνωριζόμασταν καθόλου. Όταν μπήκαμε στην αίθουσα και βρήκαμε μόνο τις
καρέκλες σε σχήμα κύκλου να μας περιμένουν, παραξενευτήκαμε, αλλά το
αποδεχθήκαμε. Ήταν κάτι καινούργιο. Με σαφείς οδηγίες της καθηγήτριάς μας,
υπεύθυνης της εργασίας μας, κυρίας Μητσάνη, έπρεπε να χωριστούμε σε δυάδες να
αυτοπαρουσιαστούμε και να εκφράσουμε τους προβληματισμούς μας για το μέλλον
αλλά και το τι περιμένουμε από το πρόγραμμα. Μετά ανά τετράδες να
παρουσιάσουμε τον /την συμμαθητή/τριά μας στους άλλους. Γελούσαμε, νοιώθαμε
άβολα, αντιδρούσαμε. Όμως, με το τέλος του πρώτου τρίωρου, καταλάβαμε τη
σημασία όλων όσων κάναμε. Στην αρχή ήταν δύσκολο γιατί δεν μπορούμε να
μιλήσουμε εύκολα για τον εαυτό μας αλλά και να μιλήσουν οι άλλοι για εμάς. Στο
τέλος όμως νοιώσαμε καλύτερα.
Βασικό στοιχείο της ερευνητικής εργασίας είναι η συνεργασία. Επομένως η ομάδα
πρέπει να γνωρίζεται. Μιας και γνωριστήκαμε εμείς, κρίνουμε κατάλληλο να
παρουσιάσουμε και την ομάδα μας. Σημειώνουμε ότι είχαμε και διαρροές, αλλά και
ενισχύσεις με νέο αίμα. Έτσι καταλήξαμε οι αναφερόμενοι παρακάτω, με αλφαβητική
σειρά:
Αμανατίδου Έφη
Βαρθαλίτης Δημήτρης
Βασίλη Άννα
Βιρτσιώνη Άννα - Μαρία
Γλετζάκου Βασιλική
Δανιά Κωνσταντίνα
Ζάβρα Βασιλική
Ζανιά Μαρία
Κουτσιμπέλης Νίκος
Κουτσιμπέλης Σωτήρης
Κουτσουμπός Χρήστος
Κυριακοπούλου Ευαγγελία
Ναλμπαντίδης Γιώργος
Σταθάτου Αναστασία και

22. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 22
Τζεζαίρι Μανώλης
Μία από τις βασικές προετοιμασίες ήταν να γνωρίσουμε τι σημαίνει ερευνητική
εργασία. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις μας σχετικά με το πρότζεκτ (project) και πώς
περίπου θα δουλέψουμε. Μας έγινε συνήθεια πραγματικά να συμπληρώνουμε κάθε
φορά το ατομικό ημερολόγιο και να κρατάμε το ατομικό μας φάκελο ενήμερο. Εκεί
που δεν τα πήγαμε πολύ καλά και την ώρα της σύνθεσης μας κόστισε, ήταν η
ασυνέπειά μας με το χρόνο των παραδοτέων. Αλλά στο τέλος με την επιμονή και της
καθηγήτριάς μας τα καταφέραμε.
Στα επόμενα δύο τρίωρα το ‘ρίξαμε’ στα DVD, τα άρθρα και τις συνεντεύξεις.
Ακούσαμε και διαβάσαμε για ανθρώπους φτασμένους. Μάθαμε για τα πρώτα βήματα
στην καριέρα τους, πώς ξεκίνησαν και πού έφτασαν. Αναζητήσαμε να εντοπίσουμε
ποια είναι τα στοιχεία που συντελούν ώστε κάποιος να φτάσει στην κορυφή.
Δημιουργήσαμε την αφίσα μας ανά ομάδες, με τα στοιχεία που συνθέτουν την
επιτυχία: στόχος, προγραμματισμός, όραμα, επιμονή. Κανείς από αυτούς που
γνωρίσαμε δεν είχαν οικονομική επιφάνεια και δεν ανήκαν στην κοινωνικά υψηλή
τάξη.
Έτσι, ο Στιβ Τζομπς, ο Δημήτρης Νανόπουλος, ο Γιώργος Παπανικολάου, ο
Νικόλαος Σαρίπολος, η Ζαγκλίν ντε Ρομιγί, η Ντόροθυ Χίτσκοκ, μας έδωσαν σαφή
την εικόνα του επιτυχημένου. Μας στάθηκαν πρότυπα στην αγωνία του δικού μας
μέλλοντος και στον αγώνα μας για ένα επιτυχημένο αύριο. Μας μετέδωσαν τα πρώτα
βασικά στοιχεία που χρειάζεται ο καθένας μας για να κτίσει το μέλλον του.
Συνεχίσαμε την έρευνά μας με την διερεύνηση των παραμέτρων επιρροής. Ζώντας
μέσα σε κοινωνία ακούμε, μαθαίνουμε, πληροφορούμαστε, επηρεαζόμαστε.
Συμφωνήσαμε να ερευνήσουμε τους βασικότερους παράγοντες που εκπροσωπούν την
κοινωνία του μαθητή: την οικογένεια, τους φίλους, τους εκπαιδευτικούς, και τους
επαγγελματίες. Οι παράμετροι αυτές αποδίδουν τους κεντρικούς άξονες επικοινωνίας
του μαθητή με την κοινωνία. Η επικοινωνία αυτή προσφέρει στον μαθητή πέρα από
τις κοινωνικές πιέσεις (αν και όπου υπάρχουν), τους κύριους άξονες υποστήριξης του
μαθητή με την παροχή συμβουλών, την ενθάρρυνση, την εκπαιδευτική και
επιστημονική στήριξη.
Επιλέξαμε μία με δύο σχολές ή και επαγγέλματα που ενδιαφέρουν ή και αρέσουν
στον καθένα μας. Ζητήσαμε από κάθε προαναφερόμενο παράγοντα να
‘βαθμολογήσει’ την επιλογή μας και να μας αιτιολογήσει την εκτίμησή του. Εμείς
δηλώσαμε με βάση το 100 τη βαρύτητα που δίνουμε σε κάθε παράγοντα. Τα
συγκεντρωμένα δεδομένα αναλύθηκαν από μία ομάδα και έδωσαν αποτελέσματα.
Παράλληλα πήραμε συνεντεύξεις από κάποιους επαγγελματίες ώστε ο καθένας μας
να δημιουργήσει μία επαγγελματική μονογραφία. Το επάγγελμα ήταν του
ενδιαφέροντός μας. Όσοι βρήκαμε δυσκολία στο να συναντήσουμε κάποιον που να

23. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 23
ασχολείται με το επάγγελμα που θα θέλαμε, αναζητήσαμε σχετικές πληροφορίες
μέσω διαδικτύου.
Σιγά - σιγά δημιουργήσαμε ένα κατάλογο ιστοτόπων για την καλύτερη ενημέρωσή
μας και την ανάπτυξη κριτικής αναζήτησης. Στόχος μας ήταν η πληρέστερη
δημιουργία μιας εικόνας της αγοράς. Σε αυτό (στον κατάλογο) βοηθηθήκαμε και από
την υπεύθυνη του Κ.Ε.ΣΥ.Π. Ηλιούπολης, κυρία Ελένη Βαμβουλάκη.
Σε ένα επόμενο δίωρο, με τον καθηγητή μας κύριο Αθανάσιο Καψάλη πήραμε μια
ιδέα για το πώς μπορούμε να φτιάξουμε wikis, να κατεβάζουμε βίντεο, κλπ. Μια
καλή εμπειρία.
Για να ‘ξεσκάσουμε’ λιγάκι, στο σπίτι μας, διαβάσαμε από ένα διήγημα, μέσα από
μια λίστα υποδεικνυόμενων, που μπορούσαμε να τα βρούμε στα βιβλία λογοτεχνίας
του γυμνασίου. Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποιους τίτλους, όπως: «Ο Βάνκας» του
Άντονι Τσέχοφ, «Το συννεφάκι» του Γ. Ξενόπουλου, «Τα 14 παιδιά» του Νικηφόρου
Βρεττάκου, «Η θάλασσα» του Ανδρέα Καρκαβίτσα, «Ο κύριος Τμηματάρχης» του Ζ.
Παπαντωνίου κ.α. Ομαδικά το παρουσιάσαμε στην τάξη και γράψαμε μία μικρή
περίληψη. Μην φανταστείτε ότι ήταν άσχετα με το θέμα μας.
Μέσα από αυτά τα διηγήματα εντοπίσαμε και - το κυριότερο – συνειδητοποιήσαμε
ότι πάντα και σε όλες τις δουλειές υπάρχουν δυσκολίες αλλά και ευχάριστες στιγμές,
όταν πετυχαίνουμε.
Σημαντικό μέρος της ενασχόλησής μας στην τάξη υπήρξαν κάποιες βιωματικές
ασκήσεις. Κύριος σκοπός τους ήταν να δημιουργήσουμε την αυτοεικόνα μας (όπως
μάθαμε να το λέμε). Με απλά λόγια να αναπτύξουμε την αυτοαντίληψή μας. Έπρεπε
να περιγράψουμε τον εαυτό μας και μια δεύτερη να ζητήσουμε να μας περιγράψουν
την εικόνα που έχουν οι άλλοι για μας και εμείς για εκείνους.
Βασικό χαρακτηριστικό μας, που ενισχύθηκε πολύ μέσω της εργασίας, ήταν η δημι-
ουργία ατομικής ταυτότητας, μέσα από την αυτοαντίληψη, την αυτοεκτίμηση και την
αυτοπεποίθηση. Μόνο τότε θα είμαστε έτοιμοι ως έφηβοι να κάνουμε ένα σταθερό
βήμα προς το μέλλον μας.
Με ασκήσεις και παρακολούθηση ταινιών μικρής διάρκειας («Υπόγεια Επικοινωνία»,
«Με το ζόρι Θεός», και το σενάριο: «πατέρας και γιος») προβληματιστήκαμε για τα
μηνύματα και γενικά την επικοινωνία στις μέρες μας. Πώς ακούμε, τι ακούμε, τι
παρατηρούμε όταν βλέπουμε κάτι, αν προλαβαίνουμε να δούμε και να σκεφτούμε.
Στην εποχή μας, η εικόνα μιλάει για πολλά και με πολύ ταχύτητα. Μπορούμε να
κατανοήσουμε το βαθύτερο νόημα – μήνυμα όσων βλέπουμε; Αυτά τα ερωτήματα
μας οδήγησαν να εντοπίσουμε και να συνειδητοποιήσουμε πόσο σημασία έχει η
σωστή πληροφόρηση. Η σωστή πληροφόρηση απαιτεί ανάπτυξη κριτικού πνεύματος.
Εκτός σχολείου ασχοληθήκαμε με την δημιουργία ατομικού portfolio. Εδώ
συγκεντρώσαμε κάθε τι απαραίτητο για να εντοπίσουμε τα ατομικά δυνατά και

24. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 24
αδύνατα σημεία μας. Διερευνήσαμε και συμπληρώσαμε στο φάκελό μας πώς
μπορούμε να ενισχύσουμε τα δυνατά μας σημεία, τις δεξιότητες και τις ικανότητές
μας. Προσπαθήσαμε να συγκεκριμενοποιήσουμε τους βραχυπρόθεσμους στόχους μας
και να προγραμματίζουμε βήμα – βήμα το μέλλον μας.
Είναι φυσικό ότι η διαδικασία μας είχε ένα θεωρητικό υπόβαθρο. Στηρίχθηκε στις
θεωρίες μάθησης, στην κοινωνική μάθηση, στη συνεργατική μάθηση, στην
συμπεριφορά ανάλογα με το φύλο, τα στερεότυπα κ.α. Αυτό ήταν αρκετά δύσκολο
βήμα και χωρίς βοήθεια θα είχαμε πελαγώσει. Η ορολογία μας ήταν ‘βαριά’.
Παίρναμε λίγο – λίγο τη δόση με φωτοτυπημένα άρθρα και ακολουθούσε
συζήτηση!!!....
Και ήλθε η ώρα των αποτελεσμάτων και της σύνθεσης του υλικού μας. Οι ομάδες
ανέλαβαν διαφορετικές ευθύνες. Όμως, η μία είχε ανάγκη από τα στοιχεία της άλλης.
Πράγματι έγινε.. πανζουρλισμός. Έπρεπε να γράψουμε τα τελικά ατομικά
συμπεράσματά μας. Είχαμε και την ατομική αξιολόγηση. Όλα στο τέλος έμειναν. Και
τρέξαμε λίγο (μπορεί και πολύ….). Αλλά τα καταφέραμε και με την αυτοπεποίθηση,
την ατομική ταυτότητα, την ανάγνωση των μηνυμάτων με κριτικό πνεύμα, με τις
απόψεις όλων στα αυτιά μας και τη σκέψη μας, πιστεύουμε ότι θα τα καταφέρουμε
και στη ζωή.

25. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 25
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Στόχος της ερευνητικής εργασίας ήταν να συμβάλει στην προσπάθεια της απάντησης
στην ερώτηση που αντιπροσωπεύει την ομάδα μας: ’’Μετά το λύκειο τι;’’.
Η ερευνητική εργασία μας βοήθησε στην επιλογή των σωστών κριτηρίων για την
αξιολόγηση του επαγγελματικού προσανατολισμού μας. Ξεκινήσαμε 18, άλλαξαν δύο
θέμα εργασίας, προστέθηκαν άλλοι δύο, πήραν μεταγραφή για άλλο σχολείο άλλοι
δύο. Έτσι τα τελικά αποτελέσματα είναι 14, οι δύο νέοι συμμαθητές μας δεν
παρακολούθησαν από την αρχή, κι επομένως δεν έχουν συγκρίσιμα αποτελέσματα,
προ και μετά την εργασία.
Μέσα από αυτήν τη διαδικασία λοιπόν, αποκτήσαμε χαρακτήρα με κριτικό πνεύμα.
Επίσης δημιουργήσαμε πρότυπα με επίκεντρο την επιτυχία και συνειδητοποιήσαμε
πως και με ποιούς τρόπους μας επηρεάζουν. Αποκομίσαμε πνεύμα ομαδικότητας και
συνεργασίας και γενικότερα αποκτήσαμε γνώσεις και κάναμε ωριμότερες σκέψεις,
επαναπροσδιορίζοντας όλα τα εφόδια όσα πιστεύαμε πως θα μας οδηγήσουν στην
επιτυχία.
Κριτική ανάγνωση μηνυμάτων
Ένας από τους κύριους τομείς που ενίσχυσε η εργασία ήταν η κριτική ανάγνωση
μηνυμάτων που λαμβάνουμε από τον κόσμο τα οποία μπορεί να μας επηρεάσουν είτε
αρνητικά είτε θετικά. Τέτοια είναι τα «υπόγεια μηνύματα» των Μ.Μ.Ε και τα
μηνύματα που στέλνει το περιβάλλον μας (γονείς, καθηγητές, φίλοι). Ωστόσο κάθε
φύλο λαμβάνει διαφορετικά ένα μήνυμα. Κάθε φύλο επηρεάζεται σε διαφορετικό
βαθμό και με διαφορετικό τρόπο. Καθώς τα κορίτσια παρασύρονται πιο εύκολα από
τα αγόρια. Γι αυτό, θα λάβουμε υπόψη μας τις απαντήσεις των παραμέτρων κάθε
φύλου ξεχωριστά. Παρόλα αυτά, ενώ ακούμε και βλέπουμε πολλά, μάθαμε να τα
ερευνούμε σε βάθος, να κρατάμε τα πιο σωστά και χρήσιμα για μας και να
οργανώνουμε ένα σχέδιο δράσης.
Διαμόρφωση αυτοεικόνας και ενίσχυση της αυτοαντίληψης
Τέλος, ενισχύσαμε την αυτοαντίληψή μας, δηλαδή την εικόνα που έχουμε για τον ε-
αυτό μας, συγκεκριμένα για το ποιοι συνειδητά ή ασυνείδητα είμαστε, ποια θεωρούμε
ότι είναι τα φυσικά και ψυχικά μας χαρακτηριστικά, ποια είναι τα προσόντα μας και
ποιες οι αδυναμίες μας.
Ενίσχυση ικανοτήτωνκαι απόκτηση δεξιοτήτων
Όλα αυτά, μας βοήθησαν στην διαμόρφωση της τελικής και καταλληλότερης
προσωπικότητας, με όλες τις δεξιότητες και ικανότητες που μας είναι απαραίτητες για
την προσωπική μας επιτυχία. Ωστόσο, τίποτα από όλα όσα κερδίσαμε στη διάρκεια

26. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 26
της ερευνητικής εργασίας δεν είναι σίγουρο, δηλαδή για να μείνει κομμάτι της
προσωπικότητας μας. Θα πρέπει να συνεχίσουμε να τα εφαρμόζουμε σε όλη την
πορεία της ζωής μας. Να μην σταματήσουμε να έχουμε κριτικό πνεύμα και διαρκώς
να ερευ-νούμε σε βάθος.
Αναγκαία η δια βίου εκπαίδευση
Η ενίσχυση των ικανοτήτων μας και η ανάπτυξη των δεξιοτήτων μας θα μας
απασχολούν σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, διότι ένας άνθρωπος δεν σταματάει να
μαθαίνει ποτέ: η εκπαίδευση είναι συνεχής δια βίου και συνεπώς θα πρέπει να
ξέρουμε να προστατευτούμε από παραπλανητικές και ψεύτικες πληροφορίες ή
υπόγεια μηνύματα.
Κριτική προσέγγιση - Ατομική εκτίμηση της εργασίας
Καταρχήν, η σημασία των ερωτήσεων της εκτίμησης με βάση των 14 ατομικών
συμπερασμάτων ήταν να ακούσουμε πολλές γνώμες, να δούμε τις επιλογές μας από
διαφορετικές οπτικές γωνίες, να πάρουμε πρωτοβουλίες, να κατανοήσουμε την
επιρροή κάποιων παραγόντων και να ενεργήσουμε καταλληλότερα καθώς και να
πληροφορηθούμε από περισσότερους παράγοντες (φίλο, γονείς, εκπαιδευτικούς κ.α.)
και να συλλέξουμε περισσότερες πληροφορίες, γνώμες και γνώσεις.
Διαβάζοντας τις ερωτήσεις που δόθηκαν με βάση τον πίνακα και τις επιμέρους
απαντήσεις, οι εκτιμήσεις που δόθηκαν ατομικά για το ποιοι παράγοντες επηρεάζουν
την τελική μας απόφαση για την επαγγελματική μας αποκατάσταση ήταν: η
οικογένεια, τα κοινωνικά πρότυπα, τα Μ.Μ.Ε, οι δικές μας εκτιμήσεις, το φύλο, το
κοντινό μας περιβάλλον και ορισμένα στερεότυπα.
1. Η οικογένεια:
 Το οικογενειακό περιβάλλον προσδιορίζει - καθορίζει σε μεγάλο βαθμό, τόσο
στην παιδική όσο και στην εφηβική ηλικία, τις επαγγελματικές επιλογές.
 Οι γονείς, πολλές φορές, επιθυμούν να δουν στα παιδιά τους υλοποιημένα τα
δικά τους ανεκπλήρωτα όνειρα, χωρίς να παίρνουν υπόψη τις δικές τους
επιθυμίες και ικανότητες.
 Η οικονομική κατάσταση και η μόρφωση των γονιών καθορίζουν την ανοδική
ή οριζόντια κοινωνική κινητικότητα. Σπανιότερη είναι η καθοδική
κινητικότητα.
2. Το σχολείο, η εκπαιδευτική κοινότητα:
 Η απόδοση σε ορισμένους μαθησιακούς τομείς.
 Οι επαγγελματικός προσανατολισμός, μέσω του σχετικού μαθήματος.

27. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 27
 Τα δείγματα της κοινωνικότητας του νέου στις σχέσεις με τους συμμαθητές
του.
3. Το κοινωνικό περιβάλλον:
 Το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, με τα ερεθίσματα και τις κοινωνικές του
δομές, τα πρότυπα και τα στερεότυπα.
 Οι τοπικές συνήθειες.
 Οι συναναστροφές.
4. Το φυσικό περιβάλλον:
 Η δυνατότητα αξιοποίησης της φύσης για επαγγελματική αποκατάσταση (π.χ.
γεωργία, κτηνοτροφία).
5. Ομάδες πιέσεων:
 Η πολιτεία κατευθύνει τους νέους σε τομείς στους οποίους έχει ανάγκη από
ανθρώπινο εργατικό δυναμικό.
 Τα ΜΜΕ, με τη διαφήμιση επαγγελμάτων, αλλά και τα κοινωνικά πρότυπα
που προβάλλουν.
6. Η επαγγελματική διακίνηση
 Οι αλλαγές των επαγγελματικών απαιτήσεων, λόγω της τεχνολογίας.
 Οι ανάγκες της διεθνούς αγοράς εργασίας.
Κριτική Προσέγγιση - Συλλογική Εκτίμηση
Τελειώνοντας τα συμπεράσματα, μετά από τις έρευνες των αποτελεσμάτων,
παρατηρήσαμε πως, συνολικά, από τους παράγοντες επιλογής επαγγέλματος και τις
επιρροές τους, αυτοί που υπερισχύουν είναι η οικογένεια και τα Μ.Μ.Ε, δηλαδή
αυτοί παίζουν τον κύριο ρόλο στην τελική μας απόφαση.
Πιο αναλυτικά, οι γονείς επηρεάζουν σε ποσοστό 46,5% (τους εμπιστευόμαστε, διότι
μας ξέρουν και γνωρίζουν σε τί είμαστε καλοί), οι φίλοι σε 26,5% (τους πιστεύουμε,
διότι μας γνωρίζουν, επίσης), οι επαγγελματίες σε 26,4% (στηριζόμαστε στην γνώμη
τους, επειδή είναι αυτοί που θέλουμε να γίνουμε) και οι καθηγητές τέλος σε ποσοστό
25,8% (τους ακούμε, επειδή γνωρίζουν). Τελικά, μέσω της σχολικής μας επίδοσης
προσανατολιζόμαστε για την μεταλυκειακή πορεία μας.
Έχοντας συνεκτιμήσει όλα τα συγκεντρωμένα στοιχεία και τις διάφορες απόψεις
διαμορφώνουμε την προσωπικότητα μας, τις δυνατότητες μας, τις ικανότητές και τα
ενδιαφέροντά μας. Στη συνέχεια ακολουθούν πίνακες με τα αποτελέσματα σχολών
που επιλέξαμε και ερευνήσαμε τις απόψεις των παραμέτρων, υπολογίζοντας τη
βαρύτητα της γνώμης τους:

28. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 28
Συνοπτικός Πίνακας Επιλογών
Μανόλης Τζεζαίρι Διαχείρισηεπιχειρήσεων 8,4
Σωτήρης Κουτσιμπέλης ΗλεκτρονικήςΤΕΙ 8,8
Χρήστος Κουτσουμπός Δικηγόρος 7,7
Άννα Βασίλη Καθηγήτρια Ψυχολογίας 9,3
Έφη Αμανατίδου ΣτρατιωτικέςΣχολές 9
Κωνσταντίνα Δανιά ΟικονομικόΣτρατού 8,6
Άννα Βιρτσιώνη Καθηγήτρια Βιολογίας 9
Νίκος Κουτσιμπέλης Ευελπίδων / όπλα 8,6
Εύα Κυριακοπούλου Στρατιωτικέςσχολές 8,4
Βασιλική Ζάβρα Φωτογραφία 9
Χρύσα Τρικούπη Ψυχολογία 8,2
Μαρία Ζανιά
Λογιστικής&Χρηματοοικονομικής
Οικ/κούΠαν.Αθ. 9
Βασιλική Γλετζάκου Ιατρικής 8,85

29. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 29
Πίνακας Επιλογών Μαθητών/τριώνανά Παράμετρο και Βαρύτητα
Μανόλης Τζεζαίρι
Σχολές
Επαγγέλματα
Γονείς Φίλοι Επαγγελματίες Καθηγητές
Ψυχολόγος 7 6 8 6 6,4
Οικονομολόγος 8 8 9 8 8,1
Διαχείριση
επιχειρήσεων
9 8 9 9
8,4
Βαρύτητα γνώμης 20% 60% 10% 10%
Σωτήρης Κουτσιμπέλης
Σχολές
Επαγγέλματα
Γονείς Φίλοι Επαγγελματίες Καθηγητές
ΗλεκτρονικήςΤΕΙ 9 9 9 8
8,8
Μηχανολογίας ΤΕΙ 8 8 7 7
7,6
Ηλεκτρολογίας ΤΕΙ 8 9 7 9
8,5
Βαρύτητα γνώμης 10% 50% 20% 20%
Χρήστος Κουτσουμπός
Σχολές
Επαγγέλματα
Γονείς Φίλοι Επαγγελματίες Καθηγητές
Καθηγητής
μαθηματικών
6 3 5 10
5,6

30. ΜΕΤΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΙ; σελ. 30
Οικονομολόγος 7 7 3 7 6,2
Λογιστής 6 6 9 5 6,5
Δικηγόρος 9 5 8 6 7,7
Ιατροδικαστής 5 5 3 8 4,9
Καρδιολόγος 8 10 2 7 7,1
Βαρύτητα γνώμης 50% 20% 20% 10%
Άννα Βασίλη
Σχολές
Επαγγέλματα
Γονείς Φίλοι Επαγγελματίες Καθηγητές
Καθηγήτρια
Βιολογίας
8 7 8 8
8
Καθηγήτρια
Πληροφορικής
7 7 7 6
6,3
Καθηγήτρια
Ψυχολογίας
10 7 9 9
9,3
Τεχνικός προγ/σμού 7 7 8 6 6,3
Φαρμακοποιός 10 8 8 8 8,6
Οφθαλμίατρος 10 7 8 8 8,6
Marketing 9 6 9 8 8,3
Βαρύτητα γνώμης 30% 0% 0% 70%
Έφη Αμανατίδου
Σχολές
Επαγγέλματα
Γονείς Φίλοι Επαγγελματίες Καθηγητές