2. • Çocuklar ortalama olarak günde 3-4 saat TV
izlemektedir.
• TV izlemek, 6-17 yaşları arasındaki çocuk ve gençlerin
okul dışındaki birinci etkinlikleridir.
• Çocuklar yılda, yaklaşık olarak 900 saati okulda, 1500
saati ise TV karşısında geçirmektedir.
• İlköğretim çağını tamamlamış bir çocuk yaklaşık olarak
100.000 kadar şiddet sahnesi ve 8000 ölüm ya da
öldürülme sahnesi izlemiş olmaktadır.
• Ülkemizde yaklaşık 5 çocuktan birinin odasında TV
bulunmakta ya da çocuklar TV’nin bulunduğu odada
yatmaktadır.
3. TV Çocuklar üzerinde olumsuz etkilere sahip
olabilir:
• Çocukları pasif öğreniciler haline getirebilir
• Kalıpyargıları öğretebilir
• Saldırgan ve şiddet kullanan modeller sunabilir
• Dünyanın gerçek olmayan temsilini sunar
• Çocukların şişmanlığına katkıda bulunur
4. • TV çocuklar üzerinde olumlu etkilere de sahip
olabilir:
• Güdüleyici eğitim programları sunabilir
• Uzak yerleri ve dünya hakkında bilgilerini artırır
5. Televizyon çocuklar üzerinde ne
kadar ve ne yolla etkilidir?
• TV izleme süresi ve nasıl izlendiği
Sıkı izleyici X hafif izleyici
Diğer bilgi kaynakları az X çok
Gerçek X gerçek değil
• TV izlemedeki amaç
Bilgi edinme amaçlı X keyif, vakit
geçirme vb.
6. • TV programının özellikleri (hayali X
dokümanter)
Çizgi film
Animasyon
Kurgusal yapımlar
Haber programları
7. Çocuk ve Gençler Üzerinde Olası zararlı
Etkiye Sahip İçerik Alanları
1. Şiddet ve korku
2. Kaba konuşma, küfür ve olumsuz
örnek oluşturabilecek davranışlar
3. Cinsellik
8. Şiddet
Çocukların medyada izledikleri şiddet arttıkça çocuklar;
• başkalarına karşı daha fazla saldırgan davranış
sergilemekte
• daha fazla düşmanlık duyguları beslemekte
• daha korkulu ve daha güvensiz olmakta
• başkalarının çektiği acı ve eziyete karşı
duyarsızlaşmakta
• gittikçe şiddeti daha arzular hale gelmekte
• kaygı ve uyku bozuklukları
göstermektedirler.
9. Korkutucu İçerik
• Ayrılık kaygısına yol açmakta
• Uykudaki kâbusları ve diğer korkuları
arttırmakta
• Dünyanın tehlikeli ve korkunç bir yer olduğu
inancını geliştirmekte
• Korku duyan çocuğun kaygısını artırmakta ve
onu daha kolay incinebilir hale getirmektedir.
10. Cinsellik
Nasıl sunulduğuna bağlı olarak değişmekle birlikte TV’deki cinsellik;
• şiddetle birlikte yer aldığında küçük çocukların cinselliği yanlış
yorumlamalarına yol açabilmekte,
• çocukların izledikleri yetişkin cinsel davranışlarından huzursuzluk
duymalarına ve utanmalarına yol açmakta,
• gençler için bilgi kaynağı olmakta ve davranışı sergileyenler de rol
modeli olarak kabul edilmekte,
• eğer sorumlulukları riskleri ve olumsuz sonuçları olmayan bir
davranış biçiminde sunuluyorsa, gençlerin cinsellikle ilgili doğru
olmayan tutumlar geliştirmelerine yol açmaktadır.
11. Olumsuz Örnek Oluşturabilecek
Davranışlar
Çocukların televizyon programlarında izledikleri her türlü
ayırımcılık, alkol, sigara ve madde kullanımı, suç davranışları,
kaba, bayağı ve küfürlü konuşmalar;
• özellikle çocuk ve gençlerin önem verdikleri ve beğendikleri
karakterler tarafından sergileniyorsa taklit edilme
artmaktadır.
• Gençler karakterle özdeşim kurduklarında bu davranışları
sergileyen karakter gibi davranmaktadır.
• Gençlerin kimlik oluşumunu olumsuz yönde etkilemektedir.
12. • Bütün çocuklar televizyondan aynı
şekilde mi etkilenmektedir?
•Çocuğun gelişimsel özellikleri ve cinsiyeti
•Ailesel özellikler ve sosyoekonomik çevre
•Çocuğun mizaç özellikleri
13. Yaş Kategorileri
Çocuk ve gençlerin zihinsel, duygusal ve
sosyal gelişim düzeylerine göre
belirlenen yaş grupları;
•7 yaş ve altı
•7-13 yaş
•13-18 yaş
14. 7 Yaşın Altındakiler
• Hayal ile gerçeği ayırt edemediği için korku ve şiddet öğeleri içeren
animasyonlar
• Cansız nesnelere insan özellikleri yüklediği için endişe ve korku
yaratan hayali kahramanların yer aldığı yapımlar
• Kendi yetenek ve kapasitesini abarttığı, gerçekçi olarak
değerlendiremediği ve çizgi film kahramanlarını da gerçek sandığı için
saldırgan davranışlar içeren yapımlar
15. • Algısal olarak belirgin özelliklere örneğin hızlı, renkli ve yüksek sesli
görüntü akışına daha kolay ilgi gösterdikleri için fantastik yaratıkların
ani değişim ya da dönüşümlerini içeren korkutucu yapımlar
• Dikkati çabuk dağıldığı ve hızla akan görüntülerdeki bilgiyi tam olarak
anlamadıkları için çok kısa süreli şiddet ya da korku içeren yapımlar
• Davranışın altındaki niyeti değil, sonucu kavradıkları için amacı iyi
olarak sunulan saldırgan davranışlar
16. 7-13 Yaş
• Kişiliğe yönelik kaygılar ve sosyal korkular, nesnel korkuların yerini aldığı
için kendi yaşadığı ortamlara ve kendi ya da ailesine ve akranlarına
benzer kişilerin başına gelen kötü şeyleri içeren yapımlar
• Başka grupları kendini ait hissettiği grubun değerleriyle ve bakış açısıyla
değerlendirdiği için değerlerine, inanç ve tutumlarına olumsuz etkisi
olabilecek yapımlar
17. • Gerçek olaylar ile kurgulanmış olaylarda yer alan gerçekliği ayırt etmekte
zorlanabileceği için gerçeklik etkisini arttıran her türlü efektin yer
aldığı yapımlar
• Somut olayları anlar, soyut fikirleri anlamakta güçlük çeker; ince alay,
eleştiri ve aşağılamaları tam olarak anlamadığı için bu tür yapımlar
• Otoriteyi koşulsuz kabul ettiği ve davranışlarını sorgulamadığı için otorite
adına yapılan şiddet içerikli davranışların yer aldığı yapımlar
18. 13-18 Yaş
• Kendi yaşıtlarından gelen iletiler daha etkilidir; yaşıtı olumsuz
karakterlerden çok daha fazla etkileneceği için bu tür yapımlar
• Cinsel, politik, etnik ve dini alanlarda çeşitli denemelerle bir kimlik
oluşturmaya çalışıldığı için olumsuz rol modelleri içeren yapımlar
• Cinsellik ve cinsel davranışlar ilginin arttığı ve kız-erkek ilişkilerinde
medyayı bilgi kaynağı olarak kullanıldığı için cinsellik, sonuçları ve ilgili
riskler konusunda gerçekçi olmayan ve uyarıcı gösterimler içeren yapımlar
ve bayağı cinsel konuşmalar
19. • Kuralları ve sınırları zorlamanın denendiği, riskli davranışlara girişilebildiği
ve
kendine bir şey olmayacağı inancı taşındığı için şiddet ve korku öğeleri
yoğun yapımlardan düşündüklerinden daha fazla etkilenebilecekleri için bu
tür yapımlar
• Oyuncularla güçlü bir şekilde özdeşim kurulduğu, onların niteliklerinin
yüceleştilerek taklit edildiği için ayrımcılık ile alkol sigara ve madde
kullanımı ve kaba konuşma sergileyen karakterlerin yer aldığı yapımlar
20. TV’nin Dolaylı Etkileri
• TV ve okul başarısı:
– TV izleme süresi arttıkça okul başarısı azalıyor
– Sıkı izleyiciler (günde 5-6 saaten fazla), okuma, yazılı ifade ve matematikte
dahaz TV izleyen cocukalara göre daha başarısız (ödevlere ayrılan süreye
ya
da cinsiyete göre değişmiyor).
– Alt SED’de günde 3 saate kadar izleme başarıyı arttırıyor.
– TV izleme süresinin yanı sıra içeriğin de etkili olduğu ve çocuklarıyla
eğlence
programlarını izleyen anne babaların bilgi edinmek için onları daha çok
okumaya yönelttikleri görülmüş.
21. • TV izleme ve şişmanlık:
– Hareketsizlik ve TV karşısında atıştırma şişmanlık ve ilgili pek çok sağlık
sorununa yol açmaktadır
– Günde 4 saatten fazla TV izleyen ve odasında TV bulunan çocuklarda
obezitenin görülme sıklığı daha yüksek
– Çok fazla TV izleyen okulöncesindeki kızlarda kalça kemiği yoğunluğunun
düşük olduğu, 8-12 yaşlarındakilerin ise metabolizma hızlarının daha düşük
olduğu bulunmuş.
22. Televizyonun çocuklar üzerindeki etkisini
daha olumlu yönde geliştirebilmek için
neler yapılabilir?
•Medya okuryazarlığı eğitimi
•İçerik türleri hakkında bilgilenme ve kendi izleme
programını yaratarak TV izlemeye daha az zaman ayırma
•Eleştirel TV izleme becerileri edinme,
•Kim hazırlamış? Ne için? Ne amaçla, Bundan kimin kazancı
var? Kim kaybediyor? Verileni sosyal politik ve ekonomik
yönleriyle değerlendirebilme.
•Sınıflandırma sistemleri
•Teknolojik yardımlar (elektronik kilitler, çip sistemi)
23. • Anne babaların kullanabilecekleri
stratejiler
– Çocuğu izleme, sınırlama
– Kendi değerlerini, tercihlerini ve
görüşlerini ortaya koyarak program
üzerinde çocukla konuşma
• Yayıncıların ve devletin (RTÜK)
sorumluluğu
