Submit Search
Upload
Төрийн гадаад бодлогын үүсэл, үйл ажиллагаа, дипломат ёсны уламжлалын талаар.
•
Download as DOCX, PDF
•
5 likes
•
14,276 views
T
tolya_08
Follow
Төрийн гадаад бодлогын үүсэл, үйл ажиллагаа, дипломат ёсны уламжлалын талаар.
Read less
Read more
Education
Report
Share
Report
Share
1 of 7
Download now
Recommended
монгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутрал
Baterdene Tserendash
4 их монгол улс байгуулагдсан нь
4 их монгол улс байгуулагдсан нь
Ariuntulga Byambadorj
юань гүрэн
юань гүрэн
Batsaikhan Enkhzul
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
П. Эрдэнэсайхан
Даяаршлын үеийн монголын нийгэм ба хөгжлийн асуудал
Даяаршлын үеийн монголын нийгэм ба хөгжлийн асуудал
Jargal Jambal
Niigem gadaad bodlogo
Niigem gadaad bodlogo
Khongor Bukhtsooj
Mongoliin ertnii ulsuud
Mongoliin ertnii ulsuud
П. Эрдэнэсайхан
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
П. Эрдэнэсайхан
Recommended
монгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутрал
Baterdene Tserendash
4 их монгол улс байгуулагдсан нь
4 их монгол улс байгуулагдсан нь
Ariuntulga Byambadorj
юань гүрэн
юань гүрэн
Batsaikhan Enkhzul
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
түүхийг судлах арга, түүхийн судалгааны чиг хандлагыг судлах
П. Эрдэнэсайхан
Даяаршлын үеийн монголын нийгэм ба хөгжлийн асуудал
Даяаршлын үеийн монголын нийгэм ба хөгжлийн асуудал
Jargal Jambal
Niigem gadaad bodlogo
Niigem gadaad bodlogo
Khongor Bukhtsooj
Mongoliin ertnii ulsuud
Mongoliin ertnii ulsuud
П. Эрдэнэсайхан
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын нийгэм, соёл
П. Эрдэнэсайхан
Төрийн үүсэл хэв маяг хэлбэр түүний хувьсал хөгжил
Төрийн үүсэл хэв маяг хэлбэр түүний хувьсал хөгжил
gbd01
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
MoAltantuya
төр гэж юу вэ
төр гэж юу вэ
Уугий Кристал
Yндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт
Yндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт
Ariunbayar Bazarvaani
Hicheel
Hicheel
baaska_od
монголын түүх
монголын түүх
bee Bear
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
Kun Martice
даяаршил
даяаршил
Jargal Jambal
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
П. Эрдэнэсайхан
сяньби улс
сяньби улс
Nyamka Nmk
халимаг, буриад монголыг орос улс эзэрхсэн нь
халимаг, буриад монголыг орос улс эзэрхсэн нь
П. Эрдэнэсайхан
Hunnu
Hunnu
tungalag
жужан улс(мэ333 555)
жужан улс(мэ333 555)
Baterdene Tserendash
Нирун улс
Нирун улс
Marsel Sse
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
tolya_08
Монголчуудын цээрлэх ёс
Монголчуудын цээрлэх ёс
zulalazu
Монголд бурхны шашин дэлгэрсэн нь
Монголд бурхны шашин дэлгэрсэн нь
П. Эрдэнэсайхан
манжийн үеийн монгол
манжийн үеийн монгол
Kun Martice
монголд шарын шашин дэлгэрсэн лекц
монголд шарын шашин дэлгэрсэн лекц
Shine Naran school
юан улсын төрийн бодлого
юан улсын төрийн бодлого
school14
олон улсын харилцаа
олон улсын харилцаа
school14
их монгол улс 8 анги
их монгол улс 8 анги
Monhjargal Tuul
More Related Content
What's hot
Төрийн үүсэл хэв маяг хэлбэр түүний хувьсал хөгжил
Төрийн үүсэл хэв маяг хэлбэр түүний хувьсал хөгжил
gbd01
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
MoAltantuya
төр гэж юу вэ
төр гэж юу вэ
Уугий Кристал
Yндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт
Yндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт
Ariunbayar Bazarvaani
Hicheel
Hicheel
baaska_od
монголын түүх
монголын түүх
bee Bear
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
Kun Martice
даяаршил
даяаршил
Jargal Jambal
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
П. Эрдэнэсайхан
сяньби улс
сяньби улс
Nyamka Nmk
халимаг, буриад монголыг орос улс эзэрхсэн нь
халимаг, буриад монголыг орос улс эзэрхсэн нь
П. Эрдэнэсайхан
Hunnu
Hunnu
tungalag
жужан улс(мэ333 555)
жужан улс(мэ333 555)
Baterdene Tserendash
Нирун улс
Нирун улс
Marsel Sse
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
tolya_08
Монголчуудын цээрлэх ёс
Монголчуудын цээрлэх ёс
zulalazu
Монголд бурхны шашин дэлгэрсэн нь
Монголд бурхны шашин дэлгэрсэн нь
П. Эрдэнэсайхан
манжийн үеийн монгол
манжийн үеийн монгол
Kun Martice
монголд шарын шашин дэлгэрсэн лекц
монголд шарын шашин дэлгэрсэн лекц
Shine Naran school
юан улсын төрийн бодлого
юан улсын төрийн бодлого
school14
What's hot
(20)
Төрийн үүсэл хэв маяг хэлбэр түүний хувьсал хөгжил
Төрийн үүсэл хэв маяг хэлбэр түүний хувьсал хөгжил
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
эртний улсуудын нийгэм соёлын амьдрал 1
төр гэж юу вэ
төр гэж юу вэ
Yндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт
Yндсэн хуульт төр ба төрийн эрх мэдлийн хуваарилалт
Hicheel
Hicheel
монголын түүх
монголын түүх
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
МОНГОЛын мал аж ахуйн түүхэн хөгжил.
даяаршил
даяаршил
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
Монголчуудын 1911 оны хувьсгалын ялалт, ач холбогдол
сяньби улс
сяньби улс
халимаг, буриад монголыг орос улс эзэрхсэн нь
халимаг, буриад монголыг орос улс эзэрхсэн нь
Hunnu
Hunnu
жужан улс(мэ333 555)
жужан улс(мэ333 555)
Нирун улс
Нирун улс
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын угсаа гарвал, нэрийтгэлийн тухай
Монголчуудын цээрлэх ёс
Монголчуудын цээрлэх ёс
Монголд бурхны шашин дэлгэрсэн нь
Монголд бурхны шашин дэлгэрсэн нь
манжийн үеийн монгол
манжийн үеийн монгол
монголд шарын шашин дэлгэрсэн лекц
монголд шарын шашин дэлгэрсэн лекц
юан улсын төрийн бодлого
юан улсын төрийн бодлого
Viewers also liked
олон улсын харилцаа
олон улсын харилцаа
school14
их монгол улс 8 анги
их монгол улс 8 анги
Monhjargal Tuul
монголын нууц товчоо ба олон улсын харилцаа
монголын нууц товчоо ба олон улсын харилцаа
Batsaikhan Enkhzul
дипломат алба заавал байх шаардлагатай юу
дипломат алба заавал байх шаардлагатай юу
Zulaa Bold
их монгол улс
их монгол улс
tuul1420
олон улсын харилцаа 111
олон улсын харилцаа 111
tungalag
Oрчин үеийн олон улсын харилцаа
Oрчин үеийн олон улсын харилцаа
Ariunbayar Bazarvaani
Olon ulc xariltsaa
Olon ulc xariltsaa
tushigjargal
Mongolin tur erh zuin tuuh lekts.unenchimeg
Mongolin tur erh zuin tuuh lekts.unenchimeg
E-Gazarchin Online University
Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны зохион байгуулалт, түшмэл ёс.
Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны зохион байгуулалт, түшмэл ёс.
tolya_08
Ч. Баттулга, Д. Анхзул - ЧИНГИС ХААНЫ БАЙГУУЛСАН “ИХ МОНГОЛ” УЛСЫН ТӨРИЙН ЗО...
Ч. Баттулга, Д. Анхзул - ЧИНГИС ХААНЫ БАЙГУУЛСАН “ИХ МОНГОЛ” УЛСЫН ТӨРИЙН ЗО...
batnasanb
олон улсын харилцааны систем
олон улсын харилцааны систем
Otgoo Jeje
Чингис хааны монголын түүхэнд гүйцэтгэсэн үүрэг
Чингис хааны монголын түүхэнд гүйцэтгэсэн үүрэг
gbd01
монголын эзэнт гүрэн 10é
монголын эзэнт гүрэн 10é
tungalag
их монгол улс
их монгол улс
tseren2
Olon ulsin hariltsaani tuuh lekts
Olon ulsin hariltsaani tuuh lekts
E-Gazarchin Online University
Chingiss khaani baildan daguulal
Chingiss khaani baildan daguulal
Elberelsaihan Tumendemberel
Хөрш орнуудын гадаад бодлогын онцлог
Хөрш орнуудын гадаад бодлогын онцлог
Б. Тэми
монголын эзэнт гүрэн бие даасан улсууд болон задарсан нь
монголын эзэнт гүрэн бие даасан улсууд болон задарсан нь
CEO ZOL
Монгол төрийн бэлгэдэл
Монгол төрийн бэлгэдэл
zulalazu
Viewers also liked
(20)
олон улсын харилцаа
олон улсын харилцаа
их монгол улс 8 анги
их монгол улс 8 анги
монголын нууц товчоо ба олон улсын харилцаа
монголын нууц товчоо ба олон улсын харилцаа
дипломат алба заавал байх шаардлагатай юу
дипломат алба заавал байх шаардлагатай юу
их монгол улс
их монгол улс
олон улсын харилцаа 111
олон улсын харилцаа 111
Oрчин үеийн олон улсын харилцаа
Oрчин үеийн олон улсын харилцаа
Olon ulc xariltsaa
Olon ulc xariltsaa
Mongolin tur erh zuin tuuh lekts.unenchimeg
Mongolin tur erh zuin tuuh lekts.unenchimeg
Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны зохион байгуулалт, түшмэл ёс.
Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны зохион байгуулалт, түшмэл ёс.
Ч. Баттулга, Д. Анхзул - ЧИНГИС ХААНЫ БАЙГУУЛСАН “ИХ МОНГОЛ” УЛСЫН ТӨРИЙН ЗО...
Ч. Баттулга, Д. Анхзул - ЧИНГИС ХААНЫ БАЙГУУЛСАН “ИХ МОНГОЛ” УЛСЫН ТӨРИЙН ЗО...
олон улсын харилцааны систем
олон улсын харилцааны систем
Чингис хааны монголын түүхэнд гүйцэтгэсэн үүрэг
Чингис хааны монголын түүхэнд гүйцэтгэсэн үүрэг
монголын эзэнт гүрэн 10é
монголын эзэнт гүрэн 10é
их монгол улс
их монгол улс
Olon ulsin hariltsaani tuuh lekts
Olon ulsin hariltsaani tuuh lekts
Chingiss khaani baildan daguulal
Chingiss khaani baildan daguulal
Хөрш орнуудын гадаад бодлогын онцлог
Хөрш орнуудын гадаад бодлогын онцлог
монголын эзэнт гүрэн бие даасан улсууд болон задарсан нь
монголын эзэнт гүрэн бие даасан улсууд болон задарсан нь
Монгол төрийн бэлгэдэл
Монгол төрийн бэлгэдэл
Similar to Төрийн гадаад бодлогын үүсэл, үйл ажиллагаа, дипломат ёсны уламжлалын талаар.
Internet48
Internet48
zulaa1101
Please read
Please read
Э. Хүрэлбаатар
4 Монгол улсын түүх
4 Монгол улсын түүх
Хотгойд Шанж Болдбаатар Ууганбаяр
Mongolchuudiin turiin ulamjlal
Mongolchuudiin turiin ulamjlal
П. Эрдэнэсайхан
Mongoliin ezent guren huvaagdal
Mongoliin ezent guren huvaagdal
П. Эрдэнэсайхан
Mt.torin.usel
Mt.torin.usel
tolya_08
монголын эзэнт гүрэн 10é
монголын эзэнт гүрэн 10é
tungalag
Байлдан дагуулал ба гадаад харилцааны харилцан хамаарал.
Байлдан дагуулал ба гадаад харилцааны харилцан хамаарал.
tolya_08
Mongoliin yuani uls
Mongoliin yuani uls
П. Эрдэнэсайхан
Mongoliin ertnii ulsuud
Mongoliin ertnii ulsuud
П. Эрдэнэсайхан
Mongolchuud manjiin erhsheeld orson ni
Mongolchuud manjiin erhsheeld orson ni
П. Эрдэнэсайхан
монголын эзэнт гүрэн 10é
монголын эзэнт гүрэн 10é
tungalag
Монгол орон Манжийн дарангуйлалд орсон нь
Монгол орон Манжийн дарангуйлалд орсон нь
П. Эрдэнэсайхан
а.амар.монголын түүх
а.амар.монголын түүх
Jargalsaihan Buyandelger
Moogii
Moogii
muujiismile
Lekz 8 манж чин гүрний үеийн монгол
Lekz 8 манж чин гүрний үеийн монгол
Ariuntulga Byambadorj
монгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутрал
tungalag
MHHS12
MHHS12
E-Gazarchin Online University
Lecture11 МАНЖ-ийн үе
Lecture11 МАНЖ-ийн үе
Damdin Serdaram
манжийн эрхшээлийн үеийн монгол улс
манжийн эрхшээлийн үеийн монгол улс
Baterdene Tserendash
Similar to Төрийн гадаад бодлогын үүсэл, үйл ажиллагаа, дипломат ёсны уламжлалын талаар.
(20)
Internet48
Internet48
Please read
Please read
4 Монгол улсын түүх
4 Монгол улсын түүх
Mongolchuudiin turiin ulamjlal
Mongolchuudiin turiin ulamjlal
Mongoliin ezent guren huvaagdal
Mongoliin ezent guren huvaagdal
Mt.torin.usel
Mt.torin.usel
монголын эзэнт гүрэн 10é
монголын эзэнт гүрэн 10é
Байлдан дагуулал ба гадаад харилцааны харилцан хамаарал.
Байлдан дагуулал ба гадаад харилцааны харилцан хамаарал.
Mongoliin yuani uls
Mongoliin yuani uls
Mongoliin ertnii ulsuud
Mongoliin ertnii ulsuud
Mongolchuud manjiin erhsheeld orson ni
Mongolchuud manjiin erhsheeld orson ni
монголын эзэнт гүрэн 10é
монголын эзэнт гүрэн 10é
Монгол орон Манжийн дарангуйлалд орсон нь
Монгол орон Манжийн дарангуйлалд орсон нь
а.амар.монголын түүх
а.амар.монголын түүх
Moogii
Moogii
Lekz 8 манж чин гүрний үеийн монгол
Lekz 8 манж чин гүрний үеийн монгол
монгол дахь улс төрийн бутрал
монгол дахь улс төрийн бутрал
MHHS12
MHHS12
Lecture11 МАНЖ-ийн үе
Lecture11 МАНЖ-ийн үе
манжийн эрхшээлийн үеийн монгол улс
манжийн эрхшээлийн үеийн монгол улс
More from tolya_08
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
tolya_08
Монгол орон хүн төрөлхтөний уугуул өлгий нутаг болох нь.
Монгол орон хүн төрөлхтөний уугуул өлгий нутаг болох нь.
tolya_08
Бөөгийн хийгээд бурхны шашны түүхэн тойм, номлолын агуулга.
Бөөгийн хийгээд бурхны шашны түүхэн тойм, номлолын агуулга.
tolya_08
Монгол хүний хөгжил, хот суурингийн үүсэл, хөгжлийн хандлага
Монгол хүний хөгжил, хот суурингийн үүсэл, хөгжлийн хандлага
tolya_08
Гадаад болон дотоод худалдааны түүхэн тойм, алба татварын тухай.
Гадаад болон дотоод худалдааны түүхэн тойм, алба татварын тухай.
tolya_08
Монголын нийгмийн түүхэн нийтлэгүүдийн үүсэл, хувьсал, нийгмийн бүтэц давхраа...
Монголын нийгмийн түүхэн нийтлэгүүдийн үүсэл, хувьсал, нийгмийн бүтэц давхраа...
tolya_08
Аж үйлдвэр, эдийн засгийн дэд бүтцийн хөгжил, хандлага.
Аж үйлдвэр, эдийн засгийн дэд бүтцийн хөгжил, хандлага.
tolya_08
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
tolya_08
Монголын түүхийн үечлэл, түүх судлахын учир холбогдол
Монголын түүхийн үечлэл, түүх судлахын учир холбогдол
tolya_08
Монгол улс дахь улс төрийн бүлэглэлүүд ба намууд
Монгол улс дахь улс төрийн бүлэглэлүүд ба намууд
tolya_08
Монголын сонгодог мал аж ахуйн түүхэн тойм, газар тариалан, гар ...
Монголын сонгодог мал аж ахуйн түүхэн тойм, газар тариалан, гар ...
tolya_08
Монголчуудын улс төрийн үзэл санааны хөгжлийн түүхэн тойм, тусгаар тогтнол, т...
Монголчуудын улс төрийн үзэл санааны хөгжлийн түүхэн тойм, тусгаар тогтнол, т...
tolya_08
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
tolya_08
Mt.1990.huvisgal
Mt.1990.huvisgal
tolya_08
Mon.t 3p
Mon.t 3p
tolya_08
Mon.t 1
Mon.t 1
tolya_08
Mon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshil
tolya_08
Ert shutleg
Ert shutleg
tolya_08
chingisiin uureg
chingisiin uureg
tolya_08
More from tolya_08
(19)
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Дэлхий дахины түүхэнд Монголчуудын гүйцэтгэсэн үүрэг,эзлэх байр суурь.
Монгол орон хүн төрөлхтөний уугуул өлгий нутаг болох нь.
Монгол орон хүн төрөлхтөний уугуул өлгий нутаг болох нь.
Бөөгийн хийгээд бурхны шашны түүхэн тойм, номлолын агуулга.
Бөөгийн хийгээд бурхны шашны түүхэн тойм, номлолын агуулга.
Монгол хүний хөгжил, хот суурингийн үүсэл, хөгжлийн хандлага
Монгол хүний хөгжил, хот суурингийн үүсэл, хөгжлийн хандлага
Гадаад болон дотоод худалдааны түүхэн тойм, алба татварын тухай.
Гадаад болон дотоод худалдааны түүхэн тойм, алба татварын тухай.
Монголын нийгмийн түүхэн нийтлэгүүдийн үүсэл, хувьсал, нийгмийн бүтэц давхраа...
Монголын нийгмийн түүхэн нийтлэгүүдийн үүсэл, хувьсал, нийгмийн бүтэц давхраа...
Аж үйлдвэр, эдийн засгийн дэд бүтцийн хөгжил, хандлага.
Аж үйлдвэр, эдийн засгийн дэд бүтцийн хөгжил, хандлага.
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монгол нутаг дахь эртний хүмүүсийн ул мөр
Монголын түүхийн үечлэл, түүх судлахын учир холбогдол
Монголын түүхийн үечлэл, түүх судлахын учир холбогдол
Монгол улс дахь улс төрийн бүлэглэлүүд ба намууд
Монгол улс дахь улс төрийн бүлэглэлүүд ба намууд
Монголын сонгодог мал аж ахуйн түүхэн тойм, газар тариалан, гар ...
Монголын сонгодог мал аж ахуйн түүхэн тойм, газар тариалан, гар ...
Монголчуудын улс төрийн үзэл санааны хөгжлийн түүхэн тойм, тусгаар тогтнол, т...
Монголчуудын улс төрийн үзэл санааны хөгжлийн түүхэн тойм, тусгаар тогтнол, т...
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Эрх зүйн ерөнхий түүхэн тойм
Mt.1990.huvisgal
Mt.1990.huvisgal
Mon.t 3p
Mon.t 3p
Mon.t 1
Mon.t 1
Mon.soyol,yos zanshil
Mon.soyol,yos zanshil
Ert shutleg
Ert shutleg
chingisiin uureg
chingisiin uureg
Төрийн гадаад бодлогын үүсэл, үйл ажиллагаа, дипломат ёсны уламжлалын талаар.
1.
Батлав. Тэнхмийн эрхлэгч
Б.Уламбаяр Монголын түүхийн хичээлийн конспект Сэдэв. Төрийн гадаад бодлогын үүсэл, үйл ажиллагаа, дипломат ёсны уламжлалын талаар. 1.Төрийн гадаад бодлогын үүсэл, хөгжил, хандлага. Олон улсын харилцаанд баримтлах ерөнхий чигийг гадаад бодлого гэнэ. Гадаад бодлогоор тухайн улс болон бусад улсын хоорондын харилцааг зохицуулдаг. Гадаад бодлогын хүрээнд яригддаг нэг зүйл бол дипломат ёс юм. Дипломат ёс гэдэг нь энхийн аргаар аливаа асуудлыг зохицуулах үйл явц юм. Өөрөөр хэлбэл гадаад бодлогыг хэрэгжүүлэх нэг арга юм. Эдгээр нь олон улсын эрх зүйгээр зохицуулагддаг. Олон улсын эрх зүй нь хүн төрөлхтөний урт удаан хугацааг хамарсан харилцааны явцад бүрэлдэн тогтжээ. Ураг төрлийн байгууллагын үед овог аймгууд хоорондын харилцаагаа ердийн хэв журмаар зохицуулж байжээ. Улс төр бий болсноор хууль зүй, олон улсын эрх зүйн эх үүсвэр тавигдсан. Гадаад харилцаатай байх нь түүхэн зайлшгүй үйл явц мөн. Төв азийн нүүдэлчин монголчууд хол ойрын улс түмнүүдтэй харилцаа холбоо тогтоож иржээ.Монголчуудын гадаад харилцаанд эрт үеэс нааш дараах хэлбэрүүд хэрэгжиж ирсэн байна. - Элчин илгээх, харь улсын элчин хүлээн авах - Гэрээ хэлэлцээр байгуулах - Дайтах, найрамдах асуудлыг зохицуулах - Албан бичиг, захидал илгээх, бичих - Өвөрмөц хэллэг, ёс журам хэрэглэх хөгжүүлэх - Төр, засгийн тэргүүн нарын айлчлал - Хоёр талын болон олон талын гэрээ хэлэлцээр байгуулах - Олон улсын хурал зөвлөгөөнд оролцох гэх мэт. Монголчуудын гадаад харилцааны түүх МЭӨ Ш зууны үеэс Хүннү улсаас эхэлдэг. Хүннү болон Сүмбэ сянби, Монгол Нирун Жужан, Түрэг, Уй гар, Кидан зэрэг эртний улсууд хөрш зэргэлдээ ард түмнүүдтэй улс төр, худалдаа, соёлын болон цэрэг дайны гадаад харилцаа тогтоон хөгжүүлж иржээ.
2.
Төв азийн хүчэрхэг
гүрэн байх үедээ Хүннү улс эртний Хятад, Төвд, дундад азийн улсууд Грек, Бактрей болон Ромын эзэнт улстай харилцаж, гадаад бодлого хэрэгжүүлсэн байна. Ялангуяа хятадын хаадын уламжлалт бодлогод цохилт өгөхөд их анхаарсан. Маодунь Шаньюй МЭӨ 209-173 Хан улсын Хуанди Лю-Бан МЭӨ 206-194 нарын үед МЭӨ 198 онд Хан улсаар Хүннү улсын тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрүүлж, хоёр улсын хилийг Түмэн газрын Цагаан хэрмээр зааглан тогтоож байжээ. Энэ бол дипломатын том амжилт юм. Хятадаас 50 гаруй жил алба авч байсан. Хүннү болон Хятадын хаад өрнө дорныг холб осон “Их торгон зам“-ыг эрхшээлдээ авахын төлөө тэмцэлдэж байсан. Хүннүчүүд МЭӨ Ш зууны үед Дундад азийн зарим улсуудад ихээхэн нөлөөтэй байжээ. Хятадын элч Жан Цян хаандаа хандаж “Усуниас Аньси хүртэлх улсууд Хүннү улсын гэрээтэй элч нарыг дотночлон үзэж, биднийг үл ойшоох юм“ гэж гомдол мэдүүлж байсан тухай түүхийн сурвалжид дурдсан байна. Хүннү нар суларч өмнөд, умард болон хуваагдсан. Тэдний орыг удам гарал нэгтэй Сүмбэ нар авсан. Хүннүгийн баруун тийш нүүдэллэсэн аймгууд нь дорно зүгийн варвар бүдүүлэг хэмээн нэрлэгдэж байсан бөгөөд Ромын эзэнт гүрнийг мөхөлд хүргэсэн байна. Тэд МЭ 434 оноос Кавказаас Рейн мөрөн хүртэлх өргөн уудам нутгийг эзэлж байсан. Хүннү удмын Хан эзэн Аттила (тэнгэрийн ташуур ) 434-453 эзэнт улсаа байгуулан, Европын түүхэнд гүнзгий ул мөр үлдээсэн байна. Хүннү улсын гадаад бодлогын зарчмууд Сүмбэ улсад уламжлагдсан. Энэ тухай хятадын түүхэнд “ .... Сянба сүмбэ улс хүчэрхэг болж, эрдэм хүч нь илүү, зэвсэг нь хурц, морь нь хурдан, Хүннүгээс нэн хэтэрчээ “ Н.Я.Бичурин. Собрание сведений о народах, обитавши х в средней Азий в древних времена “ м. 1950 гэж бичжээ. Түрэгийн үед тэд төрийн албан ёсны бичигтэй болж тэрхүү “Руни“ -Орхон енисейн бичиг Хятадаас Персийн хоорондох өргөн уудам нутагт тархсан байна. Уйгарын хаант улсын үед бусад оронтой элч солилцож байв. Өөрийн бичиг үсгийг бий болгосон. Бөө мөргөлөөс татгалзаж, “мани” хэмээх урсгалы г шүтэж байсан. Энэ нь өрнөдтэй харилцаатай байсны ул мөр юм.
3.
ҮШ-IХ зууны үеэс
Түрэг угсааны аймгууд баруун тийш нүүдэллэн шилжиж, Х зууны үеэс төв Азид Кидан нар Монгол угсааны хүчэрхжиж, Уйгар, Киркиз улстай харилцаж байв. Тэрчлэн Хятадыг эзлэн авч Ляо хэмээх том эзэнт гүрэн байгуулж байжээ. Гадаад харилцаа нь төв азиас хальж, Гуулин солонгос улсад хүрч байсан. Далайн аялал хөгжиж, усан замаар гадаад улс орнуудтай харилцах болсон. Дипломат бичиг хөтлөх тусгай хэллэг, тусгай байгууллагууд бий болсон байна. 13-р зуунд Чингис хаан дэлхийн түүхэнд “Монголын зуун “-ыг эхлүүлсэн. Тэр үед монголчууд дэлхийн бараг талыг эзэгнэсэн эзэнт гүрэн байгуулсан. Газар нутаг нь Адриатын тэнгисээс Ява арал, Иран, Иракаас Япон тэнгис хүртэлх нутгийг хамарч байв. Их монгол улсын гадаад бодлого нь нийт Евро-Азийн олон улсын харилцааны чиг шугамыг тодорхойлж байжээ.Их монгол улс байгуулагда хаас өмнөх үеийн олон улсын харилцааны тогтмол хэлбэр нь дайн байж, “Хэн хүчтэй нь“ гэсэн хууль үйлчилж байжээ. Их монгол улс баруун талаараа хил залган оршиж байсан Хорезмын эзэнт улстай худалдаа, эдийн засаг, соёлын харилцаа тогтоож байсан байна. Их торгон замын аюулгүй байдлыг хамгаалж байсан. Эв эеийг эрхэмлэсэн бодлого явуулж, ном судар хэвлэх шинэ арга, зүг чиг тодорхойлох багаж, анагаах ухаан, одон орон зэрэг мэдлэг ухааны асар их ололт дорноос өрнөдөд нэвтэрч, католик шашин, лалын соёл, оньсон техн ик, багаж зэвсгийн ололт, хөвөнгийн ургамал зэрэг аж ахуйн ба соёлын шинэ дэвшилтэй зүйлүүд дорнод азийн улс орнуудад тархсан байна. Их монгол улс хэдийгээр эв эеийг сахиж байсан боловч зөрчидийн Алтан улс, Тангудын Ся зэрэг улс монголыг тархай бутархай, хүчин мөхөс байлгахыг зорьж байсан нь тодорхой болсон. Ийм учраас эдгээртэй цэрэг зэвсгийн хүчээр тэмцэхэд хүргэжээ. 1245 онд Ромын пап IV Иннокентийн захиаг өвөртлөн Татар нэрт нүүдэлчдийн орон руу гарсан Жуванни дэ Плано Карпиний тэмдэглэл манай үед хадгалагдаж ирсэн байна. Уг тэмдэглэлд “ .... одоо дэлхий дээрх загалмайн шашны улс орныг эс тооцвол өөр тэдэнд эзлэгдээгүй нэг ч улс байхгүй “ Карпини“Монголчуудын түүх“ УБ-1998 гэжээ. 14-р зууны үеэс орон нутгийн засаг захиргаадад гадаад харилцааны зохих эрх мэдэл өгсөн. Энэ нь нэг төвөөс удирдахад бэрхшээлтэй байсантай холбоотой байв.
4.
Юан гүрний үед
Чингис хаан түүний залгамжлагчдын гадаад бодлогыг үндсэнд нь үргэлжлүүлсэн. Ази, зүүн өмнөд азид нөлөөгөө ихэсгэсэн. Японтой дайны байдалд байсан боловч 1342 онд монгол–японы харилцаа сэргэж, элч төлөөлөгчөө солилцсон байна. Юан улсын төр мөхсөнөөр монголчуудын хүчэрхэг байдал төгсчээ. Улс төрийн бутралын үед том жижиг улс ханлигуудын эзэд, язгууртн ууд бие даан гадаад улсуудтай харилцах, элч илгээх, дипломат бичиг захидлаар харилцах, худалдаа арилжаа хийх зэргээр үргэлжлүүлсэн байна. 15-17-р зууны үед монголын гадаад харилцаанд Хятад гол байр эзэлж дайтах, найрамдах зэргээр харилцаж ирсэн. 1368 онд Юан улс унаж, Хятадын Мин улс байгуулагдсан. 1450-иад он хүртэл Мин улсын зүгээс монголчуудын хагаралыг улам дэвэргэх бодлого явуулж байсан. Энэ дундуур Ойрад хүчэрхжиж, Мин улсын зүг 4 замын цэрэг хөдөлгөж, их дайн 1449 онд болжээ. Үүнийг “Ойрад Мингийн дайн“ гэж нэрлэдэг. Мин улсын цэргийг монголчууд “Гүмү цайз”-д бүслэн бут цохиж, хааныг нь Ин-Зун олзлон авч байжээ. Эсэн тайж зүүн монголыг эрхшээлдээ оруулж 1454 онд өөрийгөө бүх монголын хаан хэмээн зарлаж, нийт монголчуудыг нэгтгэхийг оролдож байв. Гэвч удалгүй 1455 онд тэрээр нас барж, монголд улс төри йн хямрал дахин үргэлжилсэн байна. Монгол Мингийн харилцаанд Мин улс давамгайлах болсон байна. 1466 онд Батмөнх монголын хаан ширээнд сууж, тархай бутархай байдлыг зогсоож, аян дайныг намжаасан. Мин улстай элч солилцож, арилжаа, наймааг сэргээж, 1500 он хүртэл үргэлжилжээ. Лигдэн хааны үед 1604-1634 монгол улсын зүүн талд Манж улс шинээр хүчэрхжиж манджээ. Чингэснээр монголын гадаад байдалд хүндрэл учрах болсон байна. Манж улс хүчэрхжсэн нь Хятадын байдалд ч бэрхшээл учруулсан. Ийм учраас монголын Лигдэн хаан хятадын хаад арга буюу эвлэрч, хамтран ажиллаж, харилцаанд эерэг үр дүн гарсан. Хятадын тухайд хойт хилээ Лигдэн хаанаар давхар хамгаалуулах бодлого барьсан. 17-р зууны эхэн үеэс хоёр улс Монгол, Хятад Манж чин улсын захиргаанд орж, бие даасан бодлого явуулах нь төгсгөл болжээ.
5.
Харин Зүүнгарын хаант
улс 1635-1755 байгуулагдсанаар бие даасан гадаад бодлого явуулж, хөрш зэргэлдээ улс түмнүүдтэй өргөн харилцах болсон. Зүүнгарын хаант улс нь Казак, Узбек, зүүн Туркестан, Киркизүүдтэй харилцаж байв. Энэ нь монголчуудын гадаад харилцааны нэг хэсэг болсон юм. Энэчлэн Зүүнгарын хаант улс 100 гаруй жил оршин тогтох хугацаандаа бус н утагт тодорхой байр суурь эзэлж, баруун тийш харилцах монголчуудын бодлогыг үргэлжлүүлж байжээ. Монголын хаад ноёдын дотроос 1577 онд анх түмэдийн Алтан хан 1507 төвдөөс шарын шашны тэргүүн Содномжамцыг 1543-1588 хөх хотод залж “Далай лам“ цол олгож, шарын шашныг дэлгэрүүлэх болжээ. Халхын нөлөө бүхий ноёд Халхын Абатай хан, Цахар, Ойрадын ноёд ч удаа дараа шарын шашинд орж, Төвдтэй өргөн харилцах болсон байна. Манж гүрэн байгуулагдсанаар Төвдүүд Монголд манжийн төрийн бодлогыг төлөөлөн явуулж, эцэст нь Монгол-Төвд хоёул тус гүрний нэгэн хэсэг болж хувирсаар хүчэрхэг манж гүрний дотоод бодлогод захирагдах болсон юм. 15-р зууны үеэс Оросын эзэнт улсын үндэс тавигдаж, 17-р зууны үед I Петр хаан 1682- 1724 хүчэрхжиж, хил хязгаараа тэлж, Сибирийг эзэмши х болсноор Ойрадын хаант улс, халхын Засагт хан, Түшээт хан аймгуудын нутагтай хиллэх болсон. Оросууд Байгаль нуур орч мын буриад-монголчуудын нутагт нэвтэрч, алба татвар авах болсон. Энэ үеэс Монгол-Оросын харилцааны 2 дахь үе эхэлсэн. Газар нутгийн ойроор Хотгойдууд буюу Алтан ханыхан Оростой анх харилцаа тогтоожээ. Ойрадууд хүчэрхэгжихийн хэрээр хаант Оростой өргөн харилцаатай байсан билээ. 1607 оноос Ойрадын нэг хэсэг болох Торгуудууд Оросын хаант засагтай найрамдалтай орши х хүсэлт тавьж байсан бөгөөд 1628 онд Хоо өрлөг ноён албат иргэдээ авч Ижил мөрөн хүрч, Халимагийн хаант улс байгуулсан байна. Түүнээс хойш 100 орчим жил хаант оростой найрамдалт харилцаатай байжээ. Монголчууд манжийн эсрэг тэмцэлд оросоос тусламж хүссэн боловч Орос улс манжтай эв эвдрэлцэх хүсэлгүй байсан учраас амжилт олоогүй байна. 1691 оны Долооннуурын чуулганаас хойш халх мон голчууд гадаад улсуудтай дипломат харилцаагаа үргэлжлүүлэх боломжгүй болсон.
6.
1727 онд Буурын
гэрээгээр Монгол Оросын хилийг тогтоож, Орос Монголын харилцаатай холбоотой бүхий л асуудлыг Манж чин гүрэн, Хаант Оросын гадаад бодлогын хүрээнд зохицуулах болсон байна. Энэ байдал ХХ зууны эхэн үе хүртэл үргэлжилсэн. 2.Монголын дипломат ёсны уламжлал. Аливаа улсын оршин тогтнолд төрийн гадаад бодлого, дипломат арга ажиллагаа чухал нөлөөтэй байдаг.Дипломат ёс нь ураг төрлийн байгууллын үе дэх аймаг хоорондын харилцаанаас үүсэлтэй зан үйл, ёс заншлуудаас эхлэлтэй юм. Дипломат ёс журамд дараах үйл ажиллагаанууд орно. - Элчин томилох, илгээх - Харь орны элчин, төлөөлөгчдийг хүлээн авах, ёслон хүндэтгэх, үдэн мордуулах үйл ажиллагаа - Төрийн хүлээн авалт, уулзалт, зөвлөгөөн зохион байгуулах - Гэрээ хэлэлцээр хийх - Дипломат албан бичиг зохиох, хөтлөх. Аливаа улсын дипломат ёс журам нь олон улсын эрх зүйд нийцэж, өөрийн орны онцлогийг илэрхийлсэн байх нь чухал гэж үздэг. Хүннү улсын үед элчид “Гэрэгэ” пайз олгож байжээ. Маодунь Шаньюй “элч нь эзнийхээ өмнө, эзэн нь Шаньюй миний өмнө ёс алдсанаа хүлээх болно” гэж үзэж байв. Ж.Бор. Монголын дипломат товчоон. УБ.1998 Сүмбэ улсын үед “Дуу бари улах ёсон“ хэмээх зүйл бий болсон. Пораль гэдэгтэй ойролцоо. тайлбарлах Нирун улсын үед лам хүнийг элчээр явуулах журам хэрэгжиж байсан. 13-р зууны Их монгол улсын үед элчингийн язгуур, гарал, гүйцэтгэх үүрэг зэргээс шалтгаалан зэрэг дэв олгож байсан. Тухайлбал: “Бүрэн эрхт элчин“, “төлөөний элч”, “Элч”, “Элч худалдаачин” гэх мэт “ З арлигийн элч “ нь хааны зарли гаар томилогддог байсан. Элчийн зэрэг дэвд тохирсон алт, мөнгө, хүрэл, модон пайз олгож байсан. Алтан пайзтай элчийг “Онцгой элч“ гэдэг байжээ. Элчийг “Төрийн Алтан аргамжаа“ хэмээн нэрлэх болсон.
7.
Монголчууд элчийг доромжлох,
алах явдлыг үл тэвчиж, шууд дайн тулаанд дууддаг уламжлалтай байсан. Гаднаас ирсэн элчийг ихэд хүндэтгэдэг байжээ. Тэдэнд унаа хөсөг, хоол унд, байр гаргаж өгдөг байжээ. Хархорумд Гүюгийг их хаанд өргөмжлөх ёслолд гадны 4000 гаруй элч төлөөлөгч оролцож байсан мэдээ бий.Гадаад оронд илгээх албан бичгийг тухайн улсын хэлээр үйлддэг журам тогтсон байсан. “Мөнх тэнгэрийн хүчин дор“ гэсэн тогтмол хэллэг бий болсон. Дипломат харилцаатай холбоотойгоор хүннүгийн үед “зочин эрхэлсэн түшмэл“ гэж байсан бол 13-14-р зууны үед “төрийн хэрэг эрхлэх газар“, “ёслол эрхэлсэн түшмэл”, “ Нууц бичгийн яам“, 20-р зууны эхэн үеэс “Гадаад хэргийн яам“,”Гадаад яам“, “Дипломат байгууллагууд”, “Консулын газар “, эдүгээ “Төрийн ёслол, хүндэтгэлийн алба”, “Ёслолын хэлтэс“ гэ х мэт үгийг хэрэглэх болжээ. 13-14-р зууны үед олон улсын харилцаанд монгол төрийн зүтгэлтэн Чингай, Бала, Елюй Чуцай, Ромын папын элч Плано Карпини, В.Рубрук, Италийн худалдаачин Марко Поло нар чухал үүрэг гүйцэтгэжээ. Монголчуудын гадаад харилцааны үйл ажиллагаанд “Гэрээ“ чухал үүрэгтэй байсан. Хүннүгийн үеийн нэгэн гэрээ бичигт дурдахдаа “Урт хотоос хойш н ум барьсан улс Шаньюйн цаазыг дагатугай. Урт хотоос дотогш дээл малгайн улсыг би захирсугай ” гэж Хан болон Хүннү улсын хилийг Цагаан хэрмээр тогтоосон анхны бичмэл гэрээ байжээ.Монголын түүхийн дээж бичиг. Тэргүүн дэвтэр.УБ.1992 Гэрээ хэлэлцээр нь худалдааны, найрамдлын, цэрэг-улс төрийн, соёлын гэх мэт олон хэлбэртэй. Олноо өргөгдсөн Монгол улс байгуулагдсанаар гадаад харилцаа, уламжлалт дипломат ёс дахин сэргэжээ. Энэ нь манай түүхэнд эргэлтийн үе болсон гэж үздэг. Төрийн дипломат ёс нь дипломат харилцаа, ёслол гэсэн 2 үндсэн хэсгээс бүрэлддэг. тайлбарлах Монголын тусгаар тогтнол сэргэсэн явдлыг дэлхийн улсуудад тунхаглан зарлаж гадаад бодлого, дипломат харилцааг эрхлэх гадаад хэргийн яам байгуулсан, тусгаар тогтнолоо дэлхийн олон улсад хүлээн зөвшөөрүүлэх талаар явуулсан үйл ажиллагаа зэрэг нь дипломат үйл ажиллагааны бодит илрэлүүдийн нэг мөн юм. 1990 онд ардчилсан төр, засаг бий болсноор дипломат ёс улам боловсронгуй болж, дэлхийн олон улсын жишигт хүрсэн байна.
Download now