SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 35
Descargar para leer sin conexión
A linguaxe
A linguaxe literaria
literaria
Que é a Literatura?
• Unha forma de comunicación
•
•

lingüística a través da palabra.
Unha forma de expresión artística.
Cando a mensaxe é literaria, a esa
función sumáselle unha función
estética.
Tema 1 Introdución ao estudo da Literatura 3º ESO
Que é a Literatura?
• Na obra literaria, a lingua sofre distintas

•
•

alteracións que teñen como finalidade a
LITERATURIZACIÓN do código lingüístico.
O emisor chama a atención sobre a lingua.
A linguaxe literaria caracterízase por
representar un mundo imaxinario e pola súa
plurisignificación
O signo lingüístico é portador de múltiples
dimensións semánticas, lonxe do significado
unívoco das linguaxes científica, xurídica…
Que é a Literatura?
• A historia da Literatura é unha constante

exploración das posibilidades
significativas da lingua e unha
permanente creación de novos recursos
expresivos.
• A Literatura pode servir como vehículo de
evasión e ao mesmo tempo de crítica
social.
Tema 1 Introdución ao estudo da Literatura 3º ESO
Características da lingua literaria
1. Predominio da función poética: o acto de
comunicación céntrase na mensaxe, na
súa disposición, na forma como se
transmite. A linguaxe ten un propósito
estético.
2. Uso da linguaxe connotativa: as
palabras cárganse de significacións
subxectivas.
3. Emprego de recursos literarios.
Características da lingua non
literaria
1. Predominio da función representativa.
2. Uso da lingua denotativa.
3. Emprego dunha lingua informativa.
Funcións da literatura
•
•
•
•
•
•
•
•

USO ESTÉTICO DA LINGUAXE
Fonte de coñecementos
Transmisión de tradicións e valores
Función pedagóxica
Compromiso ideolóxico e político
Crítica social
Función de evasión
Función lúdica
Os xéneros literarios
1. O poema e a poesía
• Poema : é a obra poética en verso.
• Poesía : é un tipo de texto e mais un

xénero literario, habitualmente referido á
poesía lírica.
1.2. Tipos de poema
•
•
•
•
•
•

Cantiga: destinada ao canto
Égloga: diálogo entre pastores
Elexía: laio por unha morte
Epigrama: carácter festivo ou satírico
Himno: composición patriótica
Oda: gabar a alguén
2. Narrativa
Obras en prosa nas que un narrador conta
unha historia dun xeito determinado (discurso),
protagonizada por uns personaxes nun espazo
e nun tempo concretos.
2.1. Xéneros narrativos
• Epopea: longa narración en verso de feitos

grandiosos de pobos antigos
• Cantar de xesta: poema medieval en verso
de longa extensión que conta as fazañas dun
heroe
• Novela: narración extensa e complexa
• Conto: relato breve moi concentrado
2.1. Xéneros narrativos

• Apólogo: relato breve con finalidade

moral. Na Idade Media chamábase
«exemplo»
• Fábula: os protagonistas son animais,
tamén con finalidade moral.
3. Teatro
Feito para ser representado por uns actores nun
escenario, ante un público e cun diálogo.
XÉNEROS:
•Traxedia: con remate catastrófico
•Comedia: procura o riso do espectador
•Drama: mestúrase
o cómico co serio
Recursos da linguaxe literaria
• A lingua literaria caracterízase por

presentar a mensaxe dun xeito atractivo a
través da utilización de recursos literarios.

• Estes recursos empréganse tanto na

prosa como no verso, aínda que algúns
deles aparecen só na poesía (ex. a
métrica).
Figuras literarias :
Utilización de palabras no seu sentido
habitual, pero con algunha particularidade
fonética, gramatical ou semántica que as
afasta do seu uso na lingua cotiá.
Figuras de carácter fonolóxico
• Aliteración : repetición de fonemas ou
sílabas en palabras próximas:

- Lagoas laiando na lama das leiras (Informe da
gavilla, Vítor Vaqueiro).

• Onomatopea : Repetición de fonemas que
reproducen sons naturais

- Fiu, Fiu (asubío)
Figuras de carácter sintáctico
• Anáfora : repetición dunha ou máis

palabras ao comezo de varios enunciados
ou dentro dun enunciado:

–

–
–

Era Galicia un puro val… Era Galicia a chaira
máis espida… Era Galicia a patria do
traballo… (Xosé Luís Méndez Ferrín)
Que non se debe ter por trobador / trobador
que troba por trobar. (Uxío Novoneyra)
‘Amén, miña vella, amén’ .
Figuras de carácter sintáctico
• Polisíndeto : Repetición de conxuncións
para unir varios elementos
- E pinchaba, e brincaba, e corría, e
bailaba.

• Asíndeto : Supresión de conxuncións.
- Comprei pan, cebolas, allos, tomates.
Figuras de carácter sintáctico
• Paralelismo : Repetición de construcións
similares

- Ti destérrasme por un; /

Eu destérrome por catro

• Hipérbato : Alteración da orde normal da
oración
- Volverán as escuras andoriñas no teu
balcón os seus niños a colgar
Figuras semánticas
• Hipérbole : esaxeración desmesurada e
inverosímil:

–

Estou tan canso que non podo dar un paso
máis

• Antítese : contraposición entre dúas
palabras:

–

Invoca a luz desde esta dura tebra.
Figuras semánticas
• Personificación : atribución de

características humanas a seres
inanimados:

–

Hoxe cásanse os paxaros (Luís Amado
Carballo)

• Metonimia : substitución dun elemento por
outro co que garda unha relación de
contigüidade:

–

Non traias viños tristes de Hungría. Quero
Burdeos. Quero Marsala ardente. (Otero
Pedrayo)
Figuras semánticas
• Ironía : consiste en dicir o contrario do
que se quere dar a entender.

- Que boa sorte teño!

• Interrogación retórica : Pregunta da
que non se agarda resposta.
Figuras semánticas
• Símil : comparación entre dous termos

expresos, que se fai explícita coa palabra
“como”:

–

Unha canción tan lonxana… / como a
sombra do aire sobre a herba. (Luís
Pimentel)

• Metáfora : substitución dun elemento por
outro, habitualmente co uso do verbo ser
ou da aposición:

–

Dime onde vas, miña cerva querida. (Álvaro
Cunqueiro)
Recursos literarios do verso
1. O verso:
1.
2.
3.

Medida: palabra final e licenzas poéticas.
Rima: consonante, asonante e sen rima.
Ritmo: acento, pausas e encabalgamento.

1. A estrofa e o poema:
número de versos
e esquema métrico.
1. O verso
• Unidade rítmica en que pode dividirse un
•
•

•

poema, xeralmente superior á palabra e inferior
á estrofa.
Conxunto de palabras suxeitas a medida, rima e
ritmo, en contraposición á prosa, que non está
sometida habitualmente a estes procedementos.
Provén do latín versus, que significa “suco ou
liña", por oposición a prorsus, que significa
“dereitamente, todo seguido”, de onde vén
prosa).
A disciplina que estuda as clases de versos e
estrofas denomínase métrica.
1.1. Medida do verso
• Palabra final:
–
–

Aguda: + 1 sílaba: unha casa de marfil (7+1=8)
Esdrúxula: - 1 sílaba: estas claras efemérides
(9-1=8)

• Licenzas poéticas:

•

–
–
–

Sinalefa: para a virtude o humilde (10 > 8)
Sinérese: recollendo realidades (9 > 8)
Diérese: fragor e süavidade (7 > 8)

Segundo o número de sílabas os versos poden
ser de arte menor (ata 8) ou maior
(desde 9).
1.2. Rima
• Repetición dunha secuencia de fonemas ao
final de dous ou máis versos a partir da
última vogal acentuada, incluída esta.

–

Asonante: cando se repiten só as vogais; é

–

Consonante: cando se repiten vogais e

característica da poesía tradicional ou de inspiración
popular: terra-ela (“Airiños, airiños aires” de Rosalía
de Castro).
consoantes; é característica da poesía culta, de raíz
trobadoresca, eclesiástica ou italianizante:
verdecente-transparente (Himno galego - “Os pinos”
de Eduardo Pondal).
1.3. Ritmo
• Movemento marcado pola sucesión regular
de elementos fortes e débiles, que se logra
mediante a repetición de acentos e pausas
e mais polos encabalgamentos:

–

Acento: último acento presente no verso,

–

Pausas: silencios que delimitan elementos do

–

Encabalgamento: desaxuste entre a pausa

corresponde sempre á penúltima sílaba.
verso tales como os hemistiquios.
versal e a pausa sintáctica.
2. A estrofa
• Estrofa : é un grupo de versos unidos

por unha serie de criterios fixos de
extensión, rima e ritmo. As estrofas
clasifícanse polo número de versos que
conteñen (habitualmente de 2 a 14).
2.1. Tipos de estrofas
•
•
•
•
•
•

Pareado: dous versos de rima consonante AA
Terceto: tres versos de rima consonante A-A
Cuarteto: catro versos hendecasílabos de rima
consonante ABBA
Serventesio: catro versos hendecasílabos de
rima consonante ABAB
Redondilla: catro versos octosílabos de rima
consoante abba
Cuarteta: catro versos octosílabos de rima
consoante abab
2.1. Tipos de estrofas
• Quintilla: combinación libre de cinco

versos octosílabos con dous xogos de
rimas consonantes aabab, aabba, abaab
• Quinteto: igual que a quintilla pero con
versos de arte maior.
• Oitava real: oito versos de arte maior e
rima consoante ABABABCCA
• Décima: dez versos de arte menor.
2.1. Tipos de estrofas
• Romance: número indeterminado de

versos octosílabos de rima asonante
• Silva: número indeterminado de versos
heptasílabos e hendecasílabos de rima
consonante
• Soneto: Catro estrofas, as dúas primeiras
de catro versos –cuartetos- e as outras
dúas tercetos. Case sempre con
hendecasílabos.

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Cantigas de amor
Cantigas de amorCantigas de amor
Cantigas de amorAliziaPi
 
Cantigas Medievais Con Musica
Cantigas Medievais Con MusicaCantigas Medievais Con Musica
Cantigas Medievais Con MusicaManulourenzo
 
A linguaxe literaria 1º de bac
A linguaxe literaria 1º de bacA linguaxe literaria 1º de bac
A linguaxe literaria 1º de bactrafegandoronseis
 
Comentario cantiga amor
Comentario cantiga amorComentario cantiga amor
Comentario cantiga amorIreneSeara
 
A lírica medieval galego-portuguesa
A lírica medieval galego-portuguesaA lírica medieval galego-portuguesa
A lírica medieval galego-portuguesanoagaliza
 
Xénero Lírico
Xénero LíricoXénero Lírico
Xénero Líricobegoxin 1
 
Orientacións para o comentario de texto da lírica medieval
Orientacións para o comentario de texto da lírica medievalOrientacións para o comentario de texto da lírica medieval
Orientacións para o comentario de texto da lírica medievalIsabel Bsoto
 
A Literatura Medieval Galego Portuguesa
A Literatura Medieval Galego PortuguesaA Literatura Medieval Galego Portuguesa
A Literatura Medieval Galego Portuguesamariancasal
 
Xéneros%20menores.[1]
Xéneros%20menores.[1]Xéneros%20menores.[1]
Xéneros%20menores.[1]Loli Cid Cid
 
As cantigas de amor[1]
As cantigas de amor[1]As cantigas de amor[1]
As cantigas de amor[1]Loli Cid Cid
 
lirica medieval
lirica medievallirica medieval
lirica medievalxenevra
 

La actualidad más candente (20)

A Literatura Medieval
A Literatura MedievalA Literatura Medieval
A Literatura Medieval
 
Os xéneros literarios
Os xéneros literariosOs xéneros literarios
Os xéneros literarios
 
Cantigas de amor
Cantigas de amorCantigas de amor
Cantigas de amor
 
Cantigas Medievais
Cantigas MedievaisCantigas Medievais
Cantigas Medievais
 
Cantigas Medievais Con Musica
Cantigas Medievais Con MusicaCantigas Medievais Con Musica
Cantigas Medievais Con Musica
 
A linguaxe literaria 1º de bac
A linguaxe literaria 1º de bacA linguaxe literaria 1º de bac
A linguaxe literaria 1º de bac
 
Comentario cantiga amor
Comentario cantiga amorComentario cantiga amor
Comentario cantiga amor
 
A lírica medieval galego-portuguesa
A lírica medieval galego-portuguesaA lírica medieval galego-portuguesa
A lírica medieval galego-portuguesa
 
Negra sombra
Negra sombra Negra sombra
Negra sombra
 
Os haikus
Os haikusOs haikus
Os haikus
 
Xénero Lírico
Xénero LíricoXénero Lírico
Xénero Lírico
 
Orientacións para o comentario de texto da lírica medieval
Orientacións para o comentario de texto da lírica medievalOrientacións para o comentario de texto da lírica medieval
Orientacións para o comentario de texto da lírica medieval
 
Cantiga de amor 3º eso
Cantiga de amor 3º esoCantiga de amor 3º eso
Cantiga de amor 3º eso
 
A Literatura Medieval Galego Portuguesa
A Literatura Medieval Galego PortuguesaA Literatura Medieval Galego Portuguesa
A Literatura Medieval Galego Portuguesa
 
Xéneros%20menores.[1]
Xéneros%20menores.[1]Xéneros%20menores.[1]
Xéneros%20menores.[1]
 
As cantigas de amor[1]
As cantigas de amor[1]As cantigas de amor[1]
As cantigas de amor[1]
 
Cantiga de amigo
Cantiga de amigoCantiga de amigo
Cantiga de amigo
 
A cantiga de amigo
A cantiga de amigoA cantiga de amigo
A cantiga de amigo
 
Cantiga de amor
Cantiga de amorCantiga de amor
Cantiga de amor
 
lirica medieval
lirica medievallirica medieval
lirica medieval
 

Destacado

2.2. a poesía de vangarda. as vangardas galegas
2.2. a poesía de vangarda. as vangardas galegas2.2. a poesía de vangarda. as vangardas galegas
2.2. a poesía de vangarda. as vangardas galegasLourenço Alvarez Ruiz
 
Ppw Rexurdimento
Ppw RexurdimentoPpw Rexurdimento
Ppw Rexurdimentoguest7b8f3b
 
A descricion
A descricion A descricion
A descricion marisadc2
 
Eduardo Pondal
Eduardo PondalEduardo Pondal
Eduardo Pondal8397
 
As cordas líricas de curros
As cordas líricas de currosAs cordas líricas de curros
As cordas líricas de currosLoli Cid Cid
 
O nacemento do galeguismo e o rexurdir da literatura galega
O nacemento do galeguismo e o rexurdir da literatura galegaO nacemento do galeguismo e o rexurdir da literatura galega
O nacemento do galeguismo e o rexurdir da literatura galegaCarlos Piña López
 
Rexurdimento
RexurdimentoRexurdimento
Rexurdimentoxenevra
 
Rosalía
RosalíaRosalía
Rosalíaxenevra
 
Manuel Curros Enríquez, 3º ESO
Manuel Curros Enríquez, 3º ESOManuel Curros Enríquez, 3º ESO
Manuel Curros Enríquez, 3º ESOtrafegandoronseis
 
Ramón Cabanillas, traballo de Carla e David
Ramón Cabanillas, traballo de Carla e DavidRamón Cabanillas, traballo de Carla e David
Ramón Cabanillas, traballo de Carla e Davidtrafegandoronseis
 
Dinche o corazón na man
Dinche o corazón na manDinche o corazón na man
Dinche o corazón na manMarlou
 
Uxío novoneyra definitivo
Uxío novoneyra  definitivoUxío novoneyra  definitivo
Uxío novoneyra definitivoAna Moreda
 
Galicia tras a Guerra Civil
Galicia tras a Guerra CivilGalicia tras a Guerra Civil
Galicia tras a Guerra CivilRomán Landín
 

Destacado (20)

2.2. a poesía de vangarda. as vangardas galegas
2.2. a poesía de vangarda. as vangardas galegas2.2. a poesía de vangarda. as vangardas galegas
2.2. a poesía de vangarda. as vangardas galegas
 
Ppw Rexurdimento
Ppw RexurdimentoPpw Rexurdimento
Ppw Rexurdimento
 
A descricion
A descricion A descricion
A descricion
 
Eduardo Pondal
Eduardo PondalEduardo Pondal
Eduardo Pondal
 
Rexurdimento
RexurdimentoRexurdimento
Rexurdimento
 
As cordas líricas de curros
As cordas líricas de currosAs cordas líricas de curros
As cordas líricas de curros
 
pondal
pondalpondal
pondal
 
O nacemento do galeguismo e o rexurdir da literatura galega
O nacemento do galeguismo e o rexurdir da literatura galegaO nacemento do galeguismo e o rexurdir da literatura galega
O nacemento do galeguismo e o rexurdir da literatura galega
 
Rexurdimento
RexurdimentoRexurdimento
Rexurdimento
 
Manuel Curros Enríquez
Manuel Curros EnríquezManuel Curros Enríquez
Manuel Curros Enríquez
 
Rosalía
RosalíaRosalía
Rosalía
 
Castelao2
Castelao2Castelao2
Castelao2
 
Manuel Curros Enríquez, 3º ESO
Manuel Curros Enríquez, 3º ESOManuel Curros Enríquez, 3º ESO
Manuel Curros Enríquez, 3º ESO
 
Vangardas
VangardasVangardas
Vangardas
 
Ramón Cabanillas, traballo de Carla e David
Ramón Cabanillas, traballo de Carla e DavidRamón Cabanillas, traballo de Carla e David
Ramón Cabanillas, traballo de Carla e David
 
Rosalía de Castro
Rosalía de CastroRosalía de Castro
Rosalía de Castro
 
Dinche o corazón na man
Dinche o corazón na manDinche o corazón na man
Dinche o corazón na man
 
Uxío novoneyra definitivo
Uxío novoneyra  definitivoUxío novoneyra  definitivo
Uxío novoneyra definitivo
 
Galicia tras a Guerra Civil
Galicia tras a Guerra CivilGalicia tras a Guerra Civil
Galicia tras a Guerra Civil
 
Castelao
CastelaoCastelao
Castelao
 

Similar a Tema 1 Introdución ao estudo da Literatura 3º ESO

séculos escuros
séculos escurosséculos escuros
séculos escurosxenevra
 
A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...
A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...
A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...Román Landín
 
Lit sec esc
Lit sec escLit sec esc
Lit sec escanagagon
 
Lit sec esc
Lit sec escLit sec esc
Lit sec escanagagon
 
A literatura: características. Xéneros. Recursos
A literatura: características. Xéneros. RecursosA literatura: características. Xéneros. Recursos
A literatura: características. Xéneros. Recursosmarisadc2
 
Introducion a lirica medieval
Introducion a lirica medievalIntroducion a lirica medieval
Introducion a lirica medievallaurafernanlopez
 
Historia da lingua galega
Historia da lingua galegaHistoria da lingua galega
Historia da lingua galegajandroxixi
 
Historia da lingua galega
Historia da lingua galegaHistoria da lingua galega
Historia da lingua galegaalexinho97
 
Entrevista á escritora Chus Pato
Entrevista á escritora Chus PatoEntrevista á escritora Chus Pato
Entrevista á escritora Chus PatoAsnosasletras
 
R1 lingua sexto
R1 lingua sextoR1 lingua sexto
R1 lingua sextoFiz
 
R3 lingua sexto
R3 lingua sextoR3 lingua sexto
R3 lingua sextoFiz
 
Escrita contemporanea5
Escrita contemporanea5Escrita contemporanea5
Escrita contemporanea5cigformacion
 
Galicia na Idade Media
Galicia na Idade MediaGalicia na Idade Media
Galicia na Idade MediasusanaNB
 

Similar a Tema 1 Introdución ao estudo da Literatura 3º ESO (20)

séculos escuros
séculos escurosséculos escuros
séculos escuros
 
A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...
A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...
A literatura. Características da linguaxe literaria. Os xéneros literarios (1...
 
Lit sec esc
Lit sec escLit sec esc
Lit sec esc
 
Lit sec esc
Lit sec escLit sec esc
Lit sec esc
 
Literatura latina
Literatura latinaLiteratura latina
Literatura latina
 
A literatura: características. Xéneros. Recursos
A literatura: características. Xéneros. RecursosA literatura: características. Xéneros. Recursos
A literatura: características. Xéneros. Recursos
 
Historia da Música - Idade Media
Historia da Música -  Idade MediaHistoria da Música -  Idade Media
Historia da Música - Idade Media
 
Introducion a lirica medieval
Introducion a lirica medievalIntroducion a lirica medieval
Introducion a lirica medieval
 
Lingua galega
Lingua galegaLingua galega
Lingua galega
 
A Literatura Medieval
A Literatura MedievalA Literatura Medieval
A Literatura Medieval
 
A poesia
A poesiaA poesia
A poesia
 
Historia da lingua galega
Historia da lingua galegaHistoria da lingua galega
Historia da lingua galega
 
Historia da lingua galega
Historia da lingua galegaHistoria da lingua galega
Historia da lingua galega
 
Entrevista á escritora Chus Pato
Entrevista á escritora Chus PatoEntrevista á escritora Chus Pato
Entrevista á escritora Chus Pato
 
Petrarca
PetrarcaPetrarca
Petrarca
 
R1 lingua sexto
R1 lingua sextoR1 lingua sexto
R1 lingua sexto
 
Lingua galega 3 4
Lingua galega 3 4Lingua galega 3 4
Lingua galega 3 4
 
R3 lingua sexto
R3 lingua sextoR3 lingua sexto
R3 lingua sexto
 
Escrita contemporanea5
Escrita contemporanea5Escrita contemporanea5
Escrita contemporanea5
 
Galicia na Idade Media
Galicia na Idade MediaGalicia na Idade Media
Galicia na Idade Media
 

Más de trafegandoronseis

O nacemento da literatura, as primeiras civilizacións
O nacemento da literatura, as primeiras civilizaciónsO nacemento da literatura, as primeiras civilizacións
O nacemento da literatura, as primeiras civilizaciónstrafegandoronseis
 
A narrativa despois da Guerra Civil, incluída a NNG
A narrativa despois da Guerra Civil, incluída a NNGA narrativa despois da Guerra Civil, incluída a NNG
A narrativa despois da Guerra Civil, incluída a NNGtrafegandoronseis
 
Tres xeracións de poesía galega
Tres xeracións de poesía galegaTres xeracións de poesía galega
Tres xeracións de poesía galegatrafegandoronseis
 
Máis vangardas, traballo de Lucía e Alberte
Máis vangardas, traballo de Lucía e AlberteMáis vangardas, traballo de Lucía e Alberte
Máis vangardas, traballo de Lucía e Albertetrafegandoronseis
 
Máis vangardas, traballo de Tania
Máis vangardas, traballo de TaniaMáis vangardas, traballo de Tania
Máis vangardas, traballo de Taniatrafegandoronseis
 
Máis vangardas, traballo de Daniel e Luís
Máis vangardas, traballo de Daniel e LuísMáis vangardas, traballo de Daniel e Luís
Máis vangardas, traballo de Daniel e Luístrafegandoronseis
 
Manuel Antonio, traballo de Ánxela e Telmo
Manuel Antonio, traballo de Ánxela e TelmoManuel Antonio, traballo de Ánxela e Telmo
Manuel Antonio, traballo de Ánxela e Telmotrafegandoronseis
 
Rafael Dieste, traballo de Alba e Cristian
Rafael Dieste, traballo de Alba e CristianRafael Dieste, traballo de Alba e Cristian
Rafael Dieste, traballo de Alba e Cristiantrafegandoronseis
 
Castelao, traballo de Jorge e David
Castelao, traballo de Jorge e DavidCastelao, traballo de Jorge e David
Castelao, traballo de Jorge e Davidtrafegandoronseis
 
Vicente Risco, traballo de Cristina e Álvaro
Vicente Risco, traballo de Cristina e ÁlvaroVicente Risco, traballo de Cristina e Álvaro
Vicente Risco, traballo de Cristina e Álvarotrafegandoronseis
 
Vicente Risco, traballo de José e Paula
Vicente Risco, traballo de José e PaulaVicente Risco, traballo de José e Paula
Vicente Risco, traballo de José e Paulatrafegandoronseis
 
Ramón Cabanillas, traballo de Guillermo e María
Ramón Cabanillas, traballo de Guillermo e MaríaRamón Cabanillas, traballo de Guillermo e María
Ramón Cabanillas, traballo de Guillermo e Maríatrafegandoronseis
 

Más de trafegandoronseis (20)

Literatura grega
Literatura gregaLiteratura grega
Literatura grega
 
O nacemento da literatura, as primeiras civilizacións
O nacemento da literatura, as primeiras civilizaciónsO nacemento da literatura, as primeiras civilizacións
O nacemento da literatura, as primeiras civilizacións
 
Que é literatura?
Que é literatura?Que é literatura?
Que é literatura?
 
Club de lectura
Club de lecturaClub de lectura
Club de lectura
 
Castelao
CastelaoCastelao
Castelao
 
Ramón Otero pedrayo
Ramón Otero pedrayoRamón Otero pedrayo
Ramón Otero pedrayo
 
Vicente Risco
Vicente RiscoVicente Risco
Vicente Risco
 
A narrativa despois da Guerra Civil, incluída a NNG
A narrativa despois da Guerra Civil, incluída a NNGA narrativa despois da Guerra Civil, incluída a NNG
A narrativa despois da Guerra Civil, incluída a NNG
 
Tres xeracións de poesía galega
Tres xeracións de poesía galegaTres xeracións de poesía galega
Tres xeracións de poesía galega
 
Relaciones en igualdad
Relaciones en igualdadRelaciones en igualdad
Relaciones en igualdad
 
A literatura do exilio
A literatura do exilioA literatura do exilio
A literatura do exilio
 
Máis vangardas, traballo de Lucía e Alberte
Máis vangardas, traballo de Lucía e AlberteMáis vangardas, traballo de Lucía e Alberte
Máis vangardas, traballo de Lucía e Alberte
 
Máis vangardas, traballo de Tania
Máis vangardas, traballo de TaniaMáis vangardas, traballo de Tania
Máis vangardas, traballo de Tania
 
Máis vangardas, traballo de Daniel e Luís
Máis vangardas, traballo de Daniel e LuísMáis vangardas, traballo de Daniel e Luís
Máis vangardas, traballo de Daniel e Luís
 
Manuel Antonio, traballo de Ánxela e Telmo
Manuel Antonio, traballo de Ánxela e TelmoManuel Antonio, traballo de Ánxela e Telmo
Manuel Antonio, traballo de Ánxela e Telmo
 
Rafael Dieste, traballo de Alba e Cristian
Rafael Dieste, traballo de Alba e CristianRafael Dieste, traballo de Alba e Cristian
Rafael Dieste, traballo de Alba e Cristian
 
Castelao, traballo de Jorge e David
Castelao, traballo de Jorge e DavidCastelao, traballo de Jorge e David
Castelao, traballo de Jorge e David
 
Vicente Risco, traballo de Cristina e Álvaro
Vicente Risco, traballo de Cristina e ÁlvaroVicente Risco, traballo de Cristina e Álvaro
Vicente Risco, traballo de Cristina e Álvaro
 
Vicente Risco, traballo de José e Paula
Vicente Risco, traballo de José e PaulaVicente Risco, traballo de José e Paula
Vicente Risco, traballo de José e Paula
 
Ramón Cabanillas, traballo de Guillermo e María
Ramón Cabanillas, traballo de Guillermo e MaríaRamón Cabanillas, traballo de Guillermo e María
Ramón Cabanillas, traballo de Guillermo e María
 

Tema 1 Introdución ao estudo da Literatura 3º ESO

  • 1. A linguaxe A linguaxe literaria literaria
  • 2. Que é a Literatura? • Unha forma de comunicación • • lingüística a través da palabra. Unha forma de expresión artística. Cando a mensaxe é literaria, a esa función sumáselle unha función estética.
  • 4. Que é a Literatura? • Na obra literaria, a lingua sofre distintas • • alteracións que teñen como finalidade a LITERATURIZACIÓN do código lingüístico. O emisor chama a atención sobre a lingua. A linguaxe literaria caracterízase por representar un mundo imaxinario e pola súa plurisignificación O signo lingüístico é portador de múltiples dimensións semánticas, lonxe do significado unívoco das linguaxes científica, xurídica…
  • 5. Que é a Literatura? • A historia da Literatura é unha constante exploración das posibilidades significativas da lingua e unha permanente creación de novos recursos expresivos. • A Literatura pode servir como vehículo de evasión e ao mesmo tempo de crítica social.
  • 7. Características da lingua literaria 1. Predominio da función poética: o acto de comunicación céntrase na mensaxe, na súa disposición, na forma como se transmite. A linguaxe ten un propósito estético. 2. Uso da linguaxe connotativa: as palabras cárganse de significacións subxectivas. 3. Emprego de recursos literarios.
  • 8. Características da lingua non literaria 1. Predominio da función representativa. 2. Uso da lingua denotativa. 3. Emprego dunha lingua informativa.
  • 9. Funcións da literatura • • • • • • • • USO ESTÉTICO DA LINGUAXE Fonte de coñecementos Transmisión de tradicións e valores Función pedagóxica Compromiso ideolóxico e político Crítica social Función de evasión Función lúdica
  • 11. 1. O poema e a poesía • Poema : é a obra poética en verso. • Poesía : é un tipo de texto e mais un xénero literario, habitualmente referido á poesía lírica.
  • 12. 1.2. Tipos de poema • • • • • • Cantiga: destinada ao canto Égloga: diálogo entre pastores Elexía: laio por unha morte Epigrama: carácter festivo ou satírico Himno: composición patriótica Oda: gabar a alguén
  • 13. 2. Narrativa Obras en prosa nas que un narrador conta unha historia dun xeito determinado (discurso), protagonizada por uns personaxes nun espazo e nun tempo concretos.
  • 14. 2.1. Xéneros narrativos • Epopea: longa narración en verso de feitos grandiosos de pobos antigos • Cantar de xesta: poema medieval en verso de longa extensión que conta as fazañas dun heroe • Novela: narración extensa e complexa • Conto: relato breve moi concentrado
  • 15. 2.1. Xéneros narrativos • Apólogo: relato breve con finalidade moral. Na Idade Media chamábase «exemplo» • Fábula: os protagonistas son animais, tamén con finalidade moral.
  • 16. 3. Teatro Feito para ser representado por uns actores nun escenario, ante un público e cun diálogo. XÉNEROS: •Traxedia: con remate catastrófico •Comedia: procura o riso do espectador •Drama: mestúrase o cómico co serio
  • 17. Recursos da linguaxe literaria • A lingua literaria caracterízase por presentar a mensaxe dun xeito atractivo a través da utilización de recursos literarios. • Estes recursos empréganse tanto na prosa como no verso, aínda que algúns deles aparecen só na poesía (ex. a métrica).
  • 18. Figuras literarias : Utilización de palabras no seu sentido habitual, pero con algunha particularidade fonética, gramatical ou semántica que as afasta do seu uso na lingua cotiá.
  • 19. Figuras de carácter fonolóxico • Aliteración : repetición de fonemas ou sílabas en palabras próximas: - Lagoas laiando na lama das leiras (Informe da gavilla, Vítor Vaqueiro). • Onomatopea : Repetición de fonemas que reproducen sons naturais - Fiu, Fiu (asubío)
  • 20. Figuras de carácter sintáctico • Anáfora : repetición dunha ou máis palabras ao comezo de varios enunciados ou dentro dun enunciado: – – – Era Galicia un puro val… Era Galicia a chaira máis espida… Era Galicia a patria do traballo… (Xosé Luís Méndez Ferrín) Que non se debe ter por trobador / trobador que troba por trobar. (Uxío Novoneyra) ‘Amén, miña vella, amén’ .
  • 21. Figuras de carácter sintáctico • Polisíndeto : Repetición de conxuncións para unir varios elementos - E pinchaba, e brincaba, e corría, e bailaba. • Asíndeto : Supresión de conxuncións. - Comprei pan, cebolas, allos, tomates.
  • 22. Figuras de carácter sintáctico • Paralelismo : Repetición de construcións similares - Ti destérrasme por un; / Eu destérrome por catro • Hipérbato : Alteración da orde normal da oración - Volverán as escuras andoriñas no teu balcón os seus niños a colgar
  • 23. Figuras semánticas • Hipérbole : esaxeración desmesurada e inverosímil: – Estou tan canso que non podo dar un paso máis • Antítese : contraposición entre dúas palabras: – Invoca a luz desde esta dura tebra.
  • 24. Figuras semánticas • Personificación : atribución de características humanas a seres inanimados: – Hoxe cásanse os paxaros (Luís Amado Carballo) • Metonimia : substitución dun elemento por outro co que garda unha relación de contigüidade: – Non traias viños tristes de Hungría. Quero Burdeos. Quero Marsala ardente. (Otero Pedrayo)
  • 25. Figuras semánticas • Ironía : consiste en dicir o contrario do que se quere dar a entender. - Que boa sorte teño! • Interrogación retórica : Pregunta da que non se agarda resposta.
  • 26. Figuras semánticas • Símil : comparación entre dous termos expresos, que se fai explícita coa palabra “como”: – Unha canción tan lonxana… / como a sombra do aire sobre a herba. (Luís Pimentel) • Metáfora : substitución dun elemento por outro, habitualmente co uso do verbo ser ou da aposición: – Dime onde vas, miña cerva querida. (Álvaro Cunqueiro)
  • 27. Recursos literarios do verso 1. O verso: 1. 2. 3. Medida: palabra final e licenzas poéticas. Rima: consonante, asonante e sen rima. Ritmo: acento, pausas e encabalgamento. 1. A estrofa e o poema: número de versos e esquema métrico.
  • 28. 1. O verso • Unidade rítmica en que pode dividirse un • • • poema, xeralmente superior á palabra e inferior á estrofa. Conxunto de palabras suxeitas a medida, rima e ritmo, en contraposición á prosa, que non está sometida habitualmente a estes procedementos. Provén do latín versus, que significa “suco ou liña", por oposición a prorsus, que significa “dereitamente, todo seguido”, de onde vén prosa). A disciplina que estuda as clases de versos e estrofas denomínase métrica.
  • 29. 1.1. Medida do verso • Palabra final: – – Aguda: + 1 sílaba: unha casa de marfil (7+1=8) Esdrúxula: - 1 sílaba: estas claras efemérides (9-1=8) • Licenzas poéticas: • – – – Sinalefa: para a virtude o humilde (10 > 8) Sinérese: recollendo realidades (9 > 8) Diérese: fragor e süavidade (7 > 8) Segundo o número de sílabas os versos poden ser de arte menor (ata 8) ou maior (desde 9).
  • 30. 1.2. Rima • Repetición dunha secuencia de fonemas ao final de dous ou máis versos a partir da última vogal acentuada, incluída esta. – Asonante: cando se repiten só as vogais; é – Consonante: cando se repiten vogais e característica da poesía tradicional ou de inspiración popular: terra-ela (“Airiños, airiños aires” de Rosalía de Castro). consoantes; é característica da poesía culta, de raíz trobadoresca, eclesiástica ou italianizante: verdecente-transparente (Himno galego - “Os pinos” de Eduardo Pondal).
  • 31. 1.3. Ritmo • Movemento marcado pola sucesión regular de elementos fortes e débiles, que se logra mediante a repetición de acentos e pausas e mais polos encabalgamentos: – Acento: último acento presente no verso, – Pausas: silencios que delimitan elementos do – Encabalgamento: desaxuste entre a pausa corresponde sempre á penúltima sílaba. verso tales como os hemistiquios. versal e a pausa sintáctica.
  • 32. 2. A estrofa • Estrofa : é un grupo de versos unidos por unha serie de criterios fixos de extensión, rima e ritmo. As estrofas clasifícanse polo número de versos que conteñen (habitualmente de 2 a 14).
  • 33. 2.1. Tipos de estrofas • • • • • • Pareado: dous versos de rima consonante AA Terceto: tres versos de rima consonante A-A Cuarteto: catro versos hendecasílabos de rima consonante ABBA Serventesio: catro versos hendecasílabos de rima consonante ABAB Redondilla: catro versos octosílabos de rima consoante abba Cuarteta: catro versos octosílabos de rima consoante abab
  • 34. 2.1. Tipos de estrofas • Quintilla: combinación libre de cinco versos octosílabos con dous xogos de rimas consonantes aabab, aabba, abaab • Quinteto: igual que a quintilla pero con versos de arte maior. • Oitava real: oito versos de arte maior e rima consoante ABABABCCA • Décima: dez versos de arte menor.
  • 35. 2.1. Tipos de estrofas • Romance: número indeterminado de versos octosílabos de rima asonante • Silva: número indeterminado de versos heptasílabos e hendecasílabos de rima consonante • Soneto: Catro estrofas, as dúas primeiras de catro versos –cuartetos- e as outras dúas tercetos. Case sempre con hendecasílabos.