1. Energia gure inguruan gertatzen diran aldaketa guztien
erantzulea da. Mota jakin bateko energia beste mota
batzuetako energia bihurtu daiteke.
Energia modu askotan ageri da:
Energia mekanikoa: mogitzen dagoan objetuek daukien
energia da.
Argi energia: hainbat gorputzek argi moduan igorten
dabenak dira naturalak adibidez eguzkia eta artifziala
adibidez bonbilea.
Bero energia: gorputzek bero moduan igorten dabena da,
eguzkiak edo suak igorten dabena.
Energia kimikoa: hainbat substantziatan batzen dan
energia da, adibidez: petroleoan, elikagaietan eta
dinamitatan batzen dana. Pilek eta bateriek ere energia
kimikoa gordeten dabe,eta energia hori energia elektriko
bihurtzen dabe.
Energia nuklearra: hainbat substantziatan lortzen da,
adibidez, uraniotik erradiotik eta poloniotik.
2. Energia elektrikoa: errez lortzen da ur-jauzien, eguzkiaren
argiaren nahiz airearen higidurearen bidez.
Energia ez da sortzen, ezta suntsitzen ere; aldatu egiten da.
Hainbat motatako energiak beste mota batzuetako energia
bihurtzen dira.
Energia iturriak energia emoten deuskuen materialak edo
fenomenoak dira. Material batzuk, adibidez, ikatza eta petrolioa,
eta fenomeno batzuk, adibidez, haizeak edo olatuak energia
iturriak dira.
Bi mota: barriztagarriak eta ez barriztagarriak
Energia iturri barriztagarrietatik energia garbia lortzen da,hau da,
ingurumena kutsatzen ez dauana. Iturri barriztagarri nagusiak
eguzkia, haizea, ura eta biomasea dira.
Eguzki panelen bidez eguzki energia aprobetzatu eta bero
energia edo energia elektriko bihurtu daikegu.
Airesorgailuen bidez haize energia edo energia eolikoa
uztiatzen dogu, eta energia mekanikoa enrgia elektriko
bihurtzen da
3. Presak eta urtegiak eraikiz ura batzen da; gero garaiera
jakin batetik uraren mogimendoa apobetzatzeko energia
hidraulikoa zentrak hidroelektrikoa uztiatzen da.
Instalazio mareomotrizen bidez itasgoratako eta itsas
beheratako ur masen mogimendua da eta itsasoko olatuek
erabili daiteke energia mareomotriza energia elektrikoa
bihurtzeko ustiatzen da.
Material organikoa errez edo tratatuz ,energia lortzen
da,eta energia hori energia termiko edo elektriko bihurtu
daiteke
Energia iturri ez-barriztagarriak oso arin kontsumitzen
dira,iturri ez-barriztagarri nagusiak honango honeek
dira:petrolioa,ikatza,gas naturala,substantzia
erradioktiboak eta lurraren barruko beroa
Petrolioa mundu osoan gehien erabiltzen dan energia
iturria da. Petroliotik hainbat erregai lortzen dira,(adibidez
gasolinea eta gasolioa)
Ikatza erabiliz,zentral termikoek energia elektrikoa lortzen
dabe.
Gas naturala etxeetako sukaldeetan eta berokuntzan
erabilten da
Zentral nuklearratan, substantzia
erradioaktiboetatik,energia elektriko bihurtzen da
Lurraren barrualdeko beroaren bidez,energia geotermikoa
lortzen da.
4. Herrialde garatuek eta garapen bidean dagozan herrialdeek
energia asko kontsumitzen dabe hori dala-eta ,energia
konbentzional deitutako iturri horrei,horreexek diralako
gehien erabilten diranak.
Energia iturri ez-barriztagarri horrek urriak izateaz
aparte,lurreko hainbat zonaldetan kontzentratuta dagoz.
Baliabide horreen kontsumoa murrizteko,gaur
egun,energia barriztagarrien kontsumoa sustatzeko
neurriak hartzen dabilz,mota horretako energiei energia
alternatibo deitzen jake
Gasa,petrolioa edo ikatza lortzeko,meatzeak eta hobiak
,eta behar horreek paisaia hondatu eta lurzorua eta
landaradia suntzitzen dabez.
Energia lortzeko instalazinoek arriskuan jarri daikiez inguru
horreetako animali espezieak.
Erregaiak erretean,substantzia kutsagarri asko eta asko
igorten dira
Atmosferara karbono dioxido asko igorten dira
Karbono dioxioaz aparte,erregaiak erretean atmosferako
ura kutsatzen daben beste gas batzuk askatzen dira
Zentral nuklearrek karbono dioxido oso gutxi igorten
dabe,baina hondakin nuklear deitutako arrisku handiko
beste hondakin batzuk sortzen dabe.
5. Energia garbia lortzeko energia alternatiboen erabilera
bultzatzen dabe
Energia eraginkortasuna hobetzen ahalegintzen
dira:energia hobeto aprobetxatzeko neurriak hartzen dabez
Energia aurreztea sustatzen dabe,informazinokanpainen
bidez ere,energia kontsumoa murrizten daben enpresak
saritzen dabez,energia aurrezteko neurriak zabaltzen dabez
Kontsumo txikiko bonbillak erabiltea,ohiko bonbilek
kontsumitzen daben energiaren laurena erabiltn dabelako
Argia eta makinak,erabilten ez doguzanean,asmatzea
Berokuntza eta aire girotua beharrezkoa danean besterik
ez erabiltzea
Garbigailua beteta dagoanean bakarrik jartea.
Gure udalak edo herriko alkarteek sustatutako energia
aurrezteko kanpainetan parte hartzea