1. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VI SINH
SẢN XUẤT CHẾ PHẨM
BẢO VỆ THỰC VẬT

2. Nội dung các em cần biết qua bài
này là gì?
• - Biết được thế nào là chế phẩm sinh học
bảo vệ thực vật.
• - Biết được cơ sở khoa học và quy trình
sản xuất chế phẩm vi khuẩn, virus và
nấm trừ sâu.

3. Trả lời:
- Một trong những ứng dụng của công nghệ vi
sinh là khai thác, sử dụng các vi sinh gây bệnh
cho sâu, bệnh hại cây trồng để sản xuất ra các
chế phẩm sinh học bảo vệ cây trồng.
- Các chế phẩm này ngày càng được ưa chuộng vì
chúng không gây độc cho con người và không
làm ô nhiễm môi trường.
Các em hãy cho biết một trong những ứng
dụng của công nghệ vi sinh là gì?
Vì sao các sản phẩm của công nghệ vi sinh ngày
càng được ưa chuộng?

4. I.Chế phẩm vi khuẩn trừ sâu:
1. Cơ sở khoa học:
-Vi khuẩn có tinh thể prôtêin độc ở giai đoạn bào tử.
Sau khi nuốt phải bào tử có tinh thể prôtêin độc, cơ thể
sâu bọ bị tê liệt và bị chết sau 2- 4 ngày.
-Từ vi khuẩn Baccillus thuringiens ta sẽ sản xuất
được thuốc trừ sâu Bt. Phổ biến rộng và hữu hiệu với
các loại sâu như sâu cuốn lá, sâu tơ, sâu xanh, sâu
khoang, sâu ăn tạp,...

5. Một số hình ảnh sản
phẩm Bt trên thị trường

6. Các em có biết về đặc tính tinh thể vi
khuẩn này không? Nó có hại đối với
người và các sinh vật khác hay không?

7. Thuốc trừ sâu sinh học
Baccillus thuringiensis

8. Bacillus thuringiensis
Tinh thể Bào tử
Ở loài vi khuẩn diệt côn trùng Bacillus thuringiensis và
Bacillus sphaericus thường gặp tinh thể có bản chất prôtêin
độc ở giai đoạn bào tử (parasoral body) hình quả trám, chứa
những độc tố có thể giết hại trên 100 loài sâu hại (tinh thể
độc chỉ giải phóng độc tố trong môi trường kiềm do đó các
vi khuẩn này hoàn toàn vô hại với người, gia súc, gia cầm,
thuỷ hải sản chỉ có hại đối với tằm).

9. Các lọai sản phẩm thương mại có trên thị
trường khá nhiều như Vi-BT 32000WP, 16000WP;
BT Xentary 35WDG, Firibiotox P dạng bột;
Firibiotox C dạng dịch cô đặc ...
Vi khuẩn Bacillus
thuringiensis
Khuẩn lạc vi khuẩn
Bacillus thuringiensis
Tế bào vi khuẩn Bt với
tinh thể (crystal) và bào
tử (spore)

10. Bào tử và tinh thể độc ở Baccillus
thuringiensis

11. 2. Quy trình sản xuất chế phẩm Bt
Giống Gốc
Sản xuất
giống
cấp I
Chuẩn bị môi trường
Khử trùng môi trường
Cấy giống sản xuất
Ủ và theo dõi quá trình lên men
Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm
- Nghiền, lọc, bổ sung phụ gia
- Sấy khô
- Đóng gói, bảo quản

12. II. Chế phẩm virus trừ sâu:
- Hiện nay người ta đã phát hiện hơn 700 bệnh virus ở
800 loài sâu bọ.
Ở giai đoạn sâu non, sâu dễ bị nhiễm virus nhất.
1. Cách sản xuất ra chế phẩm:
+ Gây nhiễm virus nhân đa diện (NPV) trên sâu
non (vật chủ).
+ Nghiền nát sâu non đã bị nhiễm virus và pha với
nước theo tỉ lệ nhất định.
+ Lọc lấy nước ta thu được dịch virus. Từ dịch này
sản xuất ra chế phẩm thuốc trừ sâu N.P.V
(Nuclear polyhedrin virus) (Theo sơ đồ).

13. Sâu keo bị
nhiễm virus

14. Biểu hiện khi sâu bị nhiễm
virus là gì?
Cơ thể sâu hại mềm nhũn, do các mô tan rã,
màu sắc và độ căng của cơ thể biến đổi.
** Chế phẩm N.P.V được sử dụng: để trừ sâu róm thông,
sâu đo, sâu xanh hại bông, đay, thuốc lá...
Chế phẩm N.P.V được sử dụng để diệt các
loại sâu nào?

15. Nuôi sâu giống
Nuôi sâu hàng loạt
Chế biến
thức ăn
nhân tạo
Nhiễm bệnh virus cho sâu
Pha chế chế phẩm
+ Thu thập sâu, bệnh
+ Nghiền, Lọc
+ Li tâm
+ Thêm chất Phụ gia
2.Quy trình công ngh sản xuất chế phẩm virus trừ sâu
Sấy khô
Kiểm tra chất lượng
Đóng gói

16. III. Chế phẩm nấm trừ sâu:
Có rất nhiều nhóm nấm gây bệnh cho sâu.
1.Nấm túi ký sinh trên nhiều loại sâu bọ và rệp khác
nhau.
Sau khi bị nhiễm nấm, cơ thể sâu bị trương
lên. Nấm càng phát triển thì các hệ cơ quan của sâu
bọ càng bị ép vào thành cơ thể. Sâu bọ yếu dần rồi
chết.

17. Rầy bị nhiễm
nấm phấn trắng
Bọ xít bị nhiễm nấm
phấn trắng
Sâu đục thân bị
nhiễm nấm trắng

18. Giống
thuần
(Beauveria
Bassiana)
Môi trường
nhân sinh
khối(Cám,
ngô, đường)
Rải mỏng để
hình thành
bào tử trong
điều kiện
thoáng khí
Thu sinh
khối nấm
-Sấy, đóng
gói
-Bảo quản
-Sử dụng
2. Nấm phấn trắng: có khả năng gây bệnh cho
khoảng 200 loài sâu bọ.
Sâu bị nhiễm nấm, cơ thể sâu bị cứng lại và trắng ra
như bị rắc bột.
*Quy trình sản xuất chế phẩm nấm trừ sâu:

19. Nấm bột Nomuraea Rileyi (để sản xuất ra
chế phẩm sinh học nấm bột trừ sâu hại rau)

20. Nấm Boverin, còn gọi là nấm cương tằm - hoạt động
theo cơ chế: khi được phun vào rừng có sâu, nấm Boverin
bào tử dạng tiềm sinh sẽ phát tán, bám vào và ký sinh trên
thân sâu, phát triển thành dạng sợi, chọc thủng thân sâu,
làm cho sâu tê liệt rồi chết. Trên xác sâu, nấm phát triển và
lây lan sang các con sâu khác. Như vậy chúng tự lây nhau
và chết, không thể phát triển thành dịch được.
Sâu róm khi bị nhiễm nấm Boverin 4 ngày thì ngừng
hoạt động, 7 ngày bắt đầu chết, 15 ngày gần như chết hoàn
toàn.
Boverin được phun ở dạng bột, nên tránh lúc mưa
to, trời nắng gắt, độ ẩm phù hợp trên 80% có hiệu quả rất
cao. Mỗi ha rừng thông chỉ cần phun 2-3 kg Boverin nhưng
phát huy tác dụng từ 5-7 năm, có nơi đến 10 năm.

21. EM HÃY CHO BiẾT?
Câu 1: Thế nào là chế phẩm sinh học
bảo vệ thực vật?
Trả lời: Chế phẩm sinh học bảo
vệ thực vật là sử dụng chế phẩm
có chứa vi sinh vật gây bệnh cho
sâu, bệnh hại cây trồng.

22. Chọn phương án đúng nhất trong các
câu sau:
Câu 1: Chế phẩm Bt là gì?
a. Chế phẩm thảo mộc trừ sâu.
b. Chế phẩm nấm trừ sâu.
c. Chế phẩm vi khuẩn trừ sâu.
d. Chế phẩm virus trừ sâu.
Đáp án: C

23. Câu 2: Sâu bị nhiễm chế phẩm trừ sâu nào thì
cơ thể sâu bị mềm nhũn rồi chết?
a. Chế phẩm nấm trừ sâu.
b. Chế phẩm virus trừ sâu.
c. Chế phẩm vi khuẩn trừ sâu.
Đáp án: b

24. Câu 3. Sâu bị nhiễm chế phẩm nấm
phấn trắng thì cơ thể sẽ:
a. Mềm nhũn rồi chết.
b. Trương phồng lên, nứt ra bộc lộ
lớp bụi trắng như bị rắc bột.
c. Bị tê liệt, không ăn uống rồi
chết.
d. Cứng lại và trắng ra như bị rắc
bột rồi chết.
Đáp án: d

25. Tên chế
phẩm
Nguồn gốc Biểu hiện khi sâu bị
nhiễm
Chế phẩm
vi khuẩn
Chế phẩm
virus
Chế phẩm
nấm
Hãy điền vào
chỗ trống

26. Tên chế phẩm Nguồn gốc Biểu hiện khi sâu bị nhiễm
Chế phẩm
vi khuẩn
Baccillus
thuringiensis
có tinh thể
prôtêin độc
Làm cho cơ thể sâu hại bị
tê liệt và chết sau 2- 4
ngày.
Chế phẩm
virus
Virus nhân đa
diện NPV
làm cho cơ thể sâu hại
mềm nhũn, do các mô tan
rã, màu sắc và độ căng
của cơ thể biến đổi.
Chế phẩm nấm
Nấm túi
Nấm phấn
trắng
- Làm cơ thể sâu hại
trương lên do các hệ cơ
quan bị ép vào thành cơ
thể.
- Cơ thể sâu cứng lại và
trắng ra như rắc bột.