SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 69
Descargar para leer sin conexión
0 
MATERI KULIAH 
UNTUK 
JURUSAN SASTRA INDONESIA 
DAN SASTRA DAERAH 
FAKULTAS SASTRA DAN SENI RUPA 
UNIVERSITAS SEBELAS MARET 
SURAKARTA 
2008
1 
KATA PENGANTAR 
ÉΟŠÏm§9 $Ç≈uΗ÷q§9$# «!$# ÉΟó¡Î0 
Puji syukur kami panjatkan ke hadirat Allah Swt. yang telah memberilan 
izin dan ridha-Nya kepada penulis untuk menyelesaikan penulisan buku 
PENGANTAR BAHASA ARAB. 
Buku ini dipakai sebagai pegangan kuliah bagi mahasiswa Jurusan Sastra 
Indonesia semester II dan Jurusan Sastra Daerah semester IV pada Fakultas Sastra 
dan Seni Rupa Universitas Sebelas Maret. Pelajaran bahasa Arab sangat 
diperlukan bagi kedua jurusan tersebut karena bahasa Indonesia dan bahasa 
daerah khususnya bahasa Jawa amat banyak perbendaharaan kata yang sarat 
dengan kata-kata Arab. Dan kita ketahui pula bahwa asal-usul bahasa Indonesia 
pada mulanya dari bahasa Melayu dan ditulis dengan huruf Arab Melayu, dan 
pula bahasa Jawa dalam suatu dekade dikomunikasikan dengan huruf Kawi, dan 
pada waktu yang lain ditulis dengan huruf Jawa dan huruf Jawi. Sehingga ketika 
teks Jawa ditulis dengan huruf Jawi pasti akan didapatkan unsur serapan Arab 
yang cukup banyak pula. Untuk itu maka kedua jurusan tersebut amat perlu 
menguasai dasar-dasar bahasa Arab. 
Buku ini berisi tentang tata cara baca-tulis huruf Arab, gramatikal bahasa 
Arab yang meliputi kaidah nahwu (tata kalimat) dan sharaf (tata kata) secara 
dasariah, serta berisi pula beberapa contoh percakapan atau muhadatsah serta 
kaidah baca tulis huruf Arab Melayu dan huruf Jawi. 
Buku PENGANTAR BAHASA ARAB ini merupakan referensi pokok 
yang harus dikuasai oleh mahasiswa di kedua jurusan tersebut. Dan selanjutnya 
kami sangat mengharapkan saran dan petunjuk dari para pembaca demi 
sempurnanya buku ini. 
Billaahit taufiiq wal-hidaayah 
Surakarta, 1 November 2008 
Penulis 
Drs. Istadiyantha, M.S. 
istayn@gmail.com
2 
BAB I: PENULISAN HURUF ARAB 
1. Huruf dan Tanda Baca Arab 
Transliterasi Nama 
Huruf 
Bentuk 
Huruf 
a Alif ا 
b Bak ب 
t Tak ت 
Ts tsak ث 
J Jim ج 
H Chak ح 
Kh Khak خ 
D Dal د 
Dz Dzal ذ 
R Rak ر 
Z Zain ز 
s Sin س 
Sy Syin ش 
Sh Shad ص 
Transliterasi Nama 
Huruf 
Bentuk 
Huruf 
T Tak ط 
Zh Zhak ظ 
' 'ain ع 
Gh Ghain غ 
F Fak ف 
Q Qaf ق 
K Kaf ك 
L Lam ل 
M Mim م 
N Nun ن 
W Waw و 
H Hak ه 
l.a Lam-alif لا 
' Hamzah ء
3 
Dh dhad ض 
y Yak ي 
Tanda Baca Arab 
Tanda baca Arab disebut harakat ( حركـ ة ) atau syakal ( شـك ل ) yang 
meliputi: 
1) fathah (…َ) berbunyi "a" misalnya أَبَ = aba 
2) kasrah ( … ) berbunyi "I" misalnya 	ِ 
ِ.= bibi 
3) dammah yang berbunyi "u" misalnya
ُ 
ُ = tuju 
4) fathatain ( ) yagbrbunyi "an" misal ً َ ُ =lugatan 
5) kasratain yang berbunyi in misal ِ 
ِ =birin 
6) dhammatain yang berbunyi un misal م أُ = ummun 
7) sukun ( ) dibaca konsonannya, misaln 
 = bulbul 
8) atau sebagai pemanjang bunyi a pada alif sukun misal   أََ : ana; pemanjang 
bunyi I pada yak sukun misal ِ ْ ِ : mimi; dan pemanjang u pada wawu sukun 
misal !ُ : fu. Sehubungan dengan hal ini akan dijelaskan pada pembahasan 
tentang mad thabi'I 
9) syaddah/tasydid ( ) berfungsi untuk membentuk bunyi konsonan rangkap, 
misal $َ %َ : 'allama 
10) maddah ( ~ ) berfungsi memanjangkan bunyi a (sepanjang lima 
ketukan), misal ( ) : Amin 
الشكل 
1) الفتحة 4) الفتحتين 7) السكون  الجزمة 
2) الكسرة 5) الكسرتين 8) الش  دة  التشديد 
3) الضمة 6)الضمتين 9) الم  دة
4 
Penulisan Tanda Baca 
TRANSLITERASI 
HURUF 
BERSAMBUNG 
HURUF 
TERPISAH 
HURUF 
ARAB 
Arbabi ا َأ-  ر-  ب-ا- ِ ب َأ  ربا ِ ب 
Azara أ-ََذ-  ر َأَذ  ر 
Babibu ب  ب- ِ ب-  ب بِب  ب 
Babibu  ب-ا ِ ب-  ي-  ب-  و باِبيب  و 
Taliba ت  ت- ِ ل-  ب تل  ب 
Tatitu  ت-ا-  ت-  ي-  ت-  و تاتيت  و 
Samina ث َ ث-ِم- َ ن َث  م  ن 
Jasi'a ج  ج- ِ س-  ع  جسِ  ع 
H}asila ح  ح- ِ ص- َ ل  ح  ص َ ل 
Khat}ura خ  خ- ُ ط-  ر  خ ُ طر 
Duburun د د-  ب-ر د بر 
Zujira ذ ُذ- ِ ج-  ر ذ ِ جر 
Rabuta ر  ر-  ب-  ت  رب  ت 
Zurida ز  ز- ِ ر-د  ز ِ رد 
Surdita س  س-  ر-د-  ت  س  رد  ت 
Syajarun ش  ش-  ج-ر  ش  جر
5 
S}abbara ص  ص-  ب-َ  ر  صبر 
Z}amina ض  ض-ِم- ٌ ن  ض  م  ن 
T}ama'a ط َ ط-م-  ع َ ط  م  ع 
Z}ahara ظ َ ظ-ا-ه-ر َ ظا  هر 
'ainaini ع  ع-  ي- َ ن-  ي-ِن  عينِين 
Guyubun غ ُ غ-  ي-  و-  ب ُ غي  و  ب 
Fikratun ف  ف-  ك-  ر- ٌة ف ْ كرٌة 
Qalqalatun ق  ق-ل-ْق- َ ل-ٌة َقْلَقَلٌة 
Kaifiyatun ك  ك-  ي-  ف-  ي-ٌة َ كيفيٌة 
li'annahu ل ِ ل-َأ-نَّ-ه لَأنه 
Mu'ammalatun م م-  ع-م- َ ل-ٌة مع  مَلٌة 
Ni'amuha ن  ن-  ع-ا-م-ه-ا ِنعام  ها 
Waraqatun و  و-  ر-  ق-ٌة  و  رَقٌة 
Holandi ه ه-  و- َ ل- ْ ن-د-ي  ه  وَلن  دي 
La ikraha لا َ ل-ا-ِإ-  ك-  ر-ا-ه َلاِإ ْ كراه 
A'imatun ء َأ- ِ ئ-م-ٌة َأئ  مٌة 
Yauma yakunun ي  ي-  و-م-  ي-  ك-  و- ُ ن ي  وم ي ُ ك  و ُ ن 
2. Huruf Awal, Tengah, dan Akhir
6 
Penulisan kata-kata Arab dilakukan dengan menggabungkan huruf-huruf 
Arab sesuai dengan kedudukan masing-masing huruf yang terdiri dari huruf awal, 
tengah, dan akhir. Pada pelajaran sebelumnya telah diberikan contoh penulisan 
huruf dan kata-kata Arab, tetapi belum ditunjukkan tata cara penulisan huruf-huruf 
tersebut pada posisi awal, tengah, dan akhir. Berikut petunjuk pemakaian 
huruf-huruf tersebut secara keseluruhan 
Akhir Tengah Awal transliterasi sempurna 
اــ ـاـ ــــا a ا 
بــ ـبـ ــب b ب 
تــ ـتـ ــت t ت 
ثــ ـثــ ــث Ts ث 
جــ ـجـ ــج J ج 
حــ ـحـ ــح H ح 
خــ ـخـ ــخ Kh خ 
دــ ـدـ ــد D د 
ذــ ـذـ ــذ Dz ذ 
رــ ـرـ ــر R ر 
زــ ـزـ ــز Z ز 
ســ ـسـ ــس s س 
شــ ـشـ ـتش Sy ش
7 
صــ ـصـ ــص Sh ص 
ضــ ـضـ ــض Dh ض 
طــ ـطـ ــط T ط 
ظــ ـظـ ــظ Zh ظ 
ع ' عــ ـعـ ــع 
غــ ـغـ ــغ Gh غ 
فــ ـفـ ــف F ف 
قــ ـقـ ــق Q ق 
كــ ـكـ ــك K ك 
لــ ـلـ ــل L ل 
مــ ـمـ ــم M م 
نــ ـنـ ــن N ن 
وــ ـوـ ــو W و 
لا لا لا H لا 
هــ ـهـ ــه l.a ه 
ء ' أإ ـءـ ء 
يــ ـيـ ــي y ي 
Latihan Mengenal Penulisan Huruf dan Tanda Baca
8 
 ب- ِ ب-  ب بِب  ب با-ِبي-بو 
 ت-  ت-  ت تت  ت تا-تي-تو 
 ج- ِ ج-  ج  ج ِ ج  ج  جا- ِ جي-  جو 
ت ِ ج –  ج  ب  جب  ت  جب  ت 
د-د- د د ِ ب – ِب  د دت- بجد 
 ر- ِ ز-  ر  و  ر ِ ز  ر  و  را ِ زير  و 
 س- ِ ش-  س  س  ش  س  سرب  ش  س 
َ ظ- ِ ل-م َ ظال  م َ ظال  مون 
 ع-  ق- َ ل  عَق َ ل  ع ْ ق ٌ ل 
 و-ه-  ي  و  ه  ي  و  ه  و 
أ-أ-د-م آدم ي  و  س  ف 
ه-َذ-أ ه َ ذا ه َ ذَأ 
 ه  دى  ه  ودا  ه  ود  ي 
ه-ذ-ه هاذه ه  ذه 
َأنا – َأ- َ ن-ا َأن  ت َأن  ت 
أنتم َأنت  ن َأنت  ما
9 
َ ن-ه-  ن ن  ه ِ ن ن  ح  ن ن  ه  ن 
نحن  ه  وما  ه  وم 
هما  ه  م  ه  ن 
ضمير منَف  ص ٌ ل مت  ص ٌ ل 
ضمائر ِإ-  س- م ِإ  س  م 
ِإ-  شا-  ر-ٌة ِإ  شا  رٌة ا  س  م الإِ  شا  رٌة 
اااالملململمففففررررددددااااتتتت 
Kosa kata Arab 
ayah َأ  ب Aisyah  عائ  شُة 
pintu با  ب  bukti ب  ر  ها ٌ ن 
bid'ah / hal ِب  د  عٌة 
yang baru 
murid تْل  مي ٌ ذ 
baru ج  ديد  sempurna َ كام ٌ ل 
sutera حِرير  manusia, insan ِإن  سا ٌ ن 
baik خير  jalan  صرا ٌ ط 
Zainab زينب  Malaikat مَلائ َ كة
10 
rahasia سر Sabar  صبر 
terbit َ طالع matahari  ش  م  س 
bulan َق  مر bintang َ ك  و َ ك  ب 
terang ض  وءٌ  bahasa inggris ِإن ِ جيلي  زية 
Belanda ه  وَلن  ديا  Indonesia إندونيسيا 
Arab عرِبية  Jepang ياباِنيا 
Cina صينا  Al-qur an الُق  رآ ُ ن 
Al-kitab ال  كتاب Injil إن ِ جي ٌ ل 
Taurat ت  و  رة  Zabur  زب  ور 
pakaian َث  وب wali Allah  ول  ي الله 
insya-Allah ِإ ْ ن  شاءَ الله sintaksis  عْل  م الن  ح ِ و 
Surakarta س  و  را َ ك  رتا  morfologi  عْل  م ال  ص  ر  ف 
Yogyakarta جو ْ ك  جا َ ك  رتا  Jakarta  جا َ ك  رتا 
universitas جامعة  fakultas ُ كلية 
jurusan ق  س  م/  ش  عبة  kuliah م  حا  ضرة 
ka'bah/ kubus َ ك  عبة perlombaan م  سابَقة 
pembaca (pr.) َقا ِ رَئة Pembaca (lk.) َقا ِ رء
11 
idul-fitri عي  د الف ْ طِر  Muharam م  حرم 
Syawal ش  وال  Ramadhan رَم  ضان 
hukum ح ْ ك  م  hakim  حا  كمَقا  ضي 
mahkamah م  ح َ ك  مة  hak   حق 
asasi َأ  سا  سي majelis م  جل  س 
musyawarah م  شا  و  رة  rakyat  را  عية 
dewan, kantor دي  وان  Wakil  و  كيل 
risalah, surat, ِ ر  ساَلة 
artikel, skripsi 
makalah مَقاَلة 
majalah م  جَلة  pasal, kelas َف  صل 
mukadimah, مَق  دمة 
pendahuluan 
ayat َأية 
bab, pintu با  ب  khusus  خ  ص  و  ص 
ikhtisar ا  خت  صار 
Kosakata Arab yang berkaitan dengan pemakaian huruf awal, tengah, dan akhir 
Huruf 
Sempurna 
Huruf 
awal 
Huruf 
tengah 
Huru 
f 
akhir
12 
ini ه َ ذا  tahun عام  bumi ا َأ  رض 
dengan ب ِب  س ِ م الله 
nama Allah 
hati َقْلب jalan  سِبيل 
Fatimah َفا  ط  مة buku كتاب  sempurna ت ت  مام 
skripsi, ب  حث  banyak َ كثيرة pakaian ث َث  وب 
pembahasan 
indah, ج  ج  ميَلة 
cantik 
suami ز  وج  kamar  ح  جرة 
penyucian ت  سِبيح  pengasih ر  حيم  tali ح  حبل 
sejarah تا ِ ريخ  makhluk م  خُل  وق  baik خ  خير 
dilahirkan ي  وَلد  sekolah م  در  سة  pelajaran د د  رس 
lezat َل  ذيذ karcis ت ْ ذ  كرة  dzikir, ingat ذ ذ ْ كر 
Yang Menyinari مِنير  Bacaan قرَأة  resmi ر  ر  سمية 
ز 
 ز  هرة 
bunga 
ِبِزيَادة 
Dengan 
tambaha 
n 
م  ر َ كز 
pusat/markas 
orang yang س  سا ِ جد 
bersujud 
ketua/kepala رئيس  masjid م  س ِ جد 
ش 
 ش ْ كر 
syukur 
ال  ش ُ ك  ور 
Yang 
Maha 
berterima 
kasih 
 ريش 
bulu burung 
ص 
 صبر 
sabar 
ال  صب  ور 
Yang 
Maha 
Penyabar 
 خاص 
khas 
penyemp ت  ضيق  tertawa ض ضحك 
it-an 
tempat berbaring  ربض 
binatang
13 
membersihk ط َ ط  هر 
an 
kucing ق ّ ط lih. 12 ي ْ ط  هر 
lafal َل ْ فظ lih. $3 ي ْ ظلم  menganiaya ظ َ ظاَل  م 
mendengar س  م  ع  lih. $ ي  عَلم  tahu ع  عل  م 
menyampaikan بَّل َ غ  mencuci ي  غ  شل  selain غ َ غير 
berfaeda مفيد  gadis (jmk.) ف َفتيات 
h 
waqaf  وَق  ف 
menciptakan خَل  ق  lih. ي ْ قرأ قرأ  membaca ق َقرَأ 
raja ملك  lih. ي ْ كت  ب كتب  menulis ك َ كت  ب 
keluarga َأ  هل susu مْلك  malam ل َليل 
Yang م  ح  م  ود  kokoh م م  كين 
dipuji 
lemah lembut  حليم 
ketika حين  tumbuh ين  مو  harimau ن ن  مر 
maaf ع ْ فو  sampai ت  وصل  satu و  و  حيد 
perkataan َق  ول republik ج  م  ه  و ِ رية  bulan sabit لا  هَلال 
pandang ه َلا  ح َ ظة 
mata 
 ح َ لال 
halal 
ف ْ قه 
fikih/pemahaman 
dikte ِإ  م َ لاء kepala رْأس  adab, sastra ء َأدب 
suatu ش  يء  sumur ِبْئر izin ِإ ْ ذن 
mutiara ُل  ؤُلؤ mukmin م  ؤمن  itu (jamak) ُأوَلئك 
Penulisan huruf-huruf Arab dibedakan penggunaan antara huruf awal, tengah, dan 
akhir. Agar Anda dapat lebih memahami baca tulis Arab secara baik, silakan
14 
berlatih dengan membaca buku-buku yang mengajarkan tulis baca Arab di 
tingkat dasar.
15 
BAB II 
MAD TABI'I DAN AL 
2.1 Mad Tabi'i ( (((( ممممدددد ططططببببييييععععيييي 
Tanda baca mad ( ) ) berfungsi untuk memanjangkan bunyi vokal sehingga 
vokal itu dibaca sampai lima ketukan, misalnya: ُأولئـ ك ula'ika; ن)5 ا al-qur'a 
n; يا أيها ya ayyyuha 
Adapun yang dimaksud dengan mad tabi'i adalah panjang biasa, yaitu 
pemanjangan bunyi vokal hanya dua ketukan saja. 
Mad tabi'i terdiri dari pemanjangan bunyi /aa/ ا…َ; /ii/ ي…ِ..; dan /uu/ …ُو 
1) huruf alif ( ا ) yang terletak setelah fathah dibaca /aa/ (bunyi /a/ 
diperpanjang dua vokal), contoh: 
alam semesta : 'alamin : عالمين 
raja : maliki : مالك 
wajib : wajibun : واجب 
2) huruf yak ( ي ) yang terletak sesudah kasrah dibaca /ii/ sepanjag dua 
vokal, contoh: 
pengasih : rahimun : رحيم 
di dalamnya : fihi : فيه 
agama : dinun : دين 
3) huruf wawu ( و ) yang terletak sesudah dhammah dibaca /uu/ (bunyi /u/ 
sepanjang dua vokal), contoh: 
mereka yakin : yuqinun : يوقنون 
orang-orang muslim : muslimun : مسلمون
16 
2.2 Pemakaian /Al/ 
Makna /al/ sama dengan the di dalam bahasa Inggris, tetapi /al-/ dalam 
bahasa Arab penulisannya dirangkaikan dengan kata yang diikutinya, sedangkan 
the terpisah dengan kata yang diikutinya, misalnya the book bukan digandeng 
seperti thebook. 
Penulisan tak ada kaitannya dengan jenis huruf pertama pada kata yang 
bersangkutan. Untuk itu perlu diketahui jenis huruf Arab, yaitu: 
1) Huruf syamsiyyah ( ( الحروف الشمسية 
Huruf syamsiyah terdiri dari empat belas huruf, yaitu: 
ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ن ل 
Contoh penggunaannya: 
pedagang (ت) تا ِ جر التا ِ جر 
kedelapan (ث) َثام  ن الثَّام  ن 
laci (د) د  ر  ج ال  د  ر  ج 
ingat (ذ) ذ ْ كر الذِّ ْ كر 
kepala (ر)  رْأ  س الرْأ  س 
zakat (ز)  ز َ كاٌة الز َ كاٌة 
celana (س)  س  ر  وا ٌ ل السِ  ر  وا ٌ ل 
kesaksian (ش)  ش  هادٌة ال  ش  هادٌة 
sedekah (ص)  ص  دَقٌة ال  ص  دَقٌة 
tertawa (ض)  ض  ح  ك ال  ض  ح  ك
17 
dokter/ tabib (ط) َ طِبي  ب الطَِّبي  ب 
gelap (ظ) ُ ظْل  م الظُّْل  م 
nikmat (ن) ِن  ع  مٌة الن  ع  مٌة 
lezat (ل) َل  ذي ٌ ذ اللَّ  ذي ٌ ذ 
Al yang dilekatkan pada kata yang didahului oleh huruf syamsiyah, lam ( (ل 
itu berasimilasi dengan huruf yang dilekatinya. 
2) Huruf Qomariyah ( ( الحروف الَق  م يه 
Huruf qomariyah terdiri dari empat belas huruf (sama dengan syamsiyah), yaitu: 
ا ب ج ح خ ع غ ف ق ك ل م و ه ي 
Contoh penggunaannya: 
mama (ا) ا  س  م ا  لا  س  م 
pintu (ب) با  ب البا  ب 
gunung (ج)  جب ٌ ل ا َ لجب ُ ل 
hadis (ح)  ح  دي ٌ ث ا َ لح  دي ُ ث 
kuda (خ)  خي ٌ ل ا َ لخي ُ ل 
ilmu (ع)  عْل  م العْل  م 
gaib (غ) َ غي  ب الغي  ب 
Buah (ف) َفا  ك  هٌة الَفا  ك  هُة 
bulan (ق) َق  مر الَق  مر
18 
kitab (ك)  كتا  ب ال  كتا  ب 
raja (م) مل  ك اَلمل  ك 
wajah (و)  و  جه ال  و  جه 
petunjuk (ه)  ه  دايٌة ا  له  دايُة 
kanan (ي) ي  مي  ن الي  مي  ن 
Al yang dilekatkan pada kata yang didahului oleh huruf qomariyah tidak 
berasimilasi, lihat contoh di atas. 
Rangkuman 
a) Mad tabi'i adalah pemanjang biasa yang dilakukan dengan menambahkann 
huruf alif sesudah tanda fathah, yak sesudah tanda kasroh, dan wawu 
sesudah tanda dhommah. 
b) Penggunaan al perlu memperhatikan jenis huruf awal pada kata yang 
dilekatinya, bila termasuk ( الحروف الشمسـي ة ) maka al itu berasimilasi, 
sedangkan pada huruf qomariyah tidak berasimilasi.
19 
BAB III 
DHOMIR (KATA GANTI) 
 ض  مير 
Dhomir dibagi menjadi 2 macam: 
1. Dhamir munfashil ( ض  مير منَف  صل  ) yaitu kata ganti orang yang 
penulisannya di dalam kalimat berdiri sendiri. Misal, saya َأنا , dia ,  ه  و 
kamu lk. َأن  ت , kita ن  حنُ  , dsb. 
2. Dhamir muttashil ( ض  مير مت  صل  ) yaitu kata ganti orang yang 
penulisannya di dalam kalimat dirangkaikan dengan kata lain. Misal, 
kitabnya lk كتَابه  , penamu lk َقَل  م  ك , dsb. 
Agar lebih jelas dapat dikemukakan uraian berikut, 
(1) Dhamir munfashil
20 
1) Dhamir munfashil untuk orang ketiga jenis laki-laki (Al-Ghaib 	ُ :َِ اَْ 
) : mereka lk./ ْ 1 $ هُ , mereka lk./ 2  هُ , dia lk./ 1 ! هُ َ 
2) Dhamir munfashil untuk orang ketiga jenis perempuan (Al-Ghaibah 
ُ َ:َِ اَْ ) : mereka pr./ 1 (% هُ , mereka pr./ 2 َ هُ , dia pr./ 1  هِ َ 
3) Dhamir munfashil untuk orang kedua jenis laki-laki (Al- 
Mukhaathab 	ُ 2َ َُ  اَْ ) : kamu, anda jm. ْ$=ُ أَْ , kamu/ 2 َ=ُ أَْ , kamu/ 1 َ  أَْ 
4) Dhamir munfashil untuk orang kedua jenis perempuan (Al- 
Mukhaathabah ُ َ2َ َُ  اَْ ) : kamu, anda jm. (% =ُ أَْ , kamu/2َ=ُ أَْ , kamu/1ِ  أَْ 
5) Dhamir munfashil untuk orang pertama tunggal dan jamak (Al- 
Mutakallim $ُ ?@َ =َُ  اَْ ) : kita, kami ن  ح  ن  , saya َ أَ 
Catatan: lk. = laki-laki; pr. = perempuan; dan jmk. = jamak 
Perhatikan bagan berikut. 
Orang ke Plur./ Dual./ Sing./ Jenis 
III ْ$ هُ  هُ ! هُ َ lk. 
III (% هُ  هُ  هِ َ pr. 
II ْ$=ُ أَْ َ=ُ أَْ َ  أَْ lk. 
II (% =ُ أَْ َ=ُ أَْ ِ  أَْ pr. 
I (ُ Aْ  _ َ َ أَ lk/pr 
Keterangan: 
Singularis = Mufrad = دٌَ Eْ   ُ 
Dualis = Mutsanna = Fَ GّHَ  ُ 
Pluralis = Jamak = ٌIْ Jَ (dalam bahasa Arab jamak: lebih dari dua orang, 
sedangkan Bhs. Inggris lebih dari satu orang). Misal:
21 
satu buku = كتَا  ب  = one book 
dua buku = كتَابَا  ن  = two books 
beberapa buku = ُ كت  ب = some books 
contoh-contoh dalam kalimat : 
Ia seorang mahasiswa  ه  و طَال  ب 
Mereka adalah dua orang mahasiswa  همَا طَالبَا  ن 
Mereka adalah beb. mahasiswa  ه  م ُ طلاَّ  ب 
Ia seorang mahasiswa  ه  ي طَالبٌة 
Mereka adalah dua mahasiswi  همَا طَالبتَا  ن 
Mereka adalah beb. mahasiswi  ه  ن طَالبَا  ت 
Engkau adalah seorang anak lk. َأن  ت  وَل  د 
Engkau adalah dua orang anak lk. َأنتمَا  وَلدَا  ن 
Engkau adalah beb. orang anak lk. َأنت  م َأ  و َ لاد 
Engkau seorang guru lk. َأن  ت معلِّ  م 
Engkau seorang guru pr. َأن  ت معلِّ  مٌة 
Engkau dua orang guru lk. َأنتمَا معلِّمَا  ن 
Engkau dua orang guru pr. َأنتمَا معلِّ  متَا  ن 
Engkau beb. orang guru lk. َأنت  م معلِّ  م  و َ ن 
Engkau beb. orang guru pr. َأنت  ن معلِّمَا  ت
22 
Engkau seorang penulis lk. َأن  ت كَات  ب 
Engkau seorang sastrawan َأن  ت َأدي  ب 
Engkau seorang wartawan  َأن  ت  ص  حفي 
Kita beb. orang menteri ن  ح  ن  و  زرَاءُ 
Saya seorang pedagang َأنَا تَا ِ جر 
Saya seorang penyair َأنَا شَا  عر 
Kami beb. orang penyair ن  ح  ن  شعرَاءُ 
Saya seorang insinyur َأنَا م  هن  د  س 
2) Dhomir Muttashil 
Dhamir muttashil dapat dirangkaikan di belakang kata benda/isim, kata 
kerja/fiil, dan “preposisi”/ harf. Adapun bentuk-bentuk dhomir muttashil adalah 
sebagai berikut: 
ـه ... _ ia lk/  ه  و 1 
ـ همَا ... _ ia lk/2 (mereka)  هما 
ـ ه  م ... _ ia lk/jm (mereka)  ه  م 
ـهَا ... _ ia pr/  ه  ي 1 
... 
ـ همَا 
_ ia pr/2 (mereka)  هما 
ـ ه  ن ... _ ia pr/jm (mereka)  ه  ن 
ـ  ك ... _ kamu lk/ َأن  ت 1
23 
ـ ُ كمَا ... _ kamu lk/ َأنتمَا 2 
ـ ُ ك  م ... _ kamu lk/jm َأنت  م 
ـ  ك ... _ kamu pr/ َأن  ت 1 
ـ ُ كمَا ... _ kamu pr/ َأنتمَا 2 
ـ ُ ك  ن ... _ kamu pr/jm َأنت  ن 
ـِي ... _ saya َأنَا 
نَا ... _ kita ن  ح  ن 
Contoh pemakaian dalam kalimat: 
kitabnya كتَابه  Ia ه  و + kitab  كتَا  ب 
penamu َقَل  م  ك Kamu َأن  ت + pena َقَل  م 
uang kita نُق  ودنَا  kita ن  ح  ن  + uang نُق  ود 
mobilku سياَّ  رتي  Saya َأنَا + mobil  سياَّ  رٌة 
kepada mereka ِإَلي ِ ه  م Mereka ه  م + kepada ِإَلى 
darinya pr ِإَليهَا ia pr ه  ي + dari م  ن 
milikku ل  ي Saya َأنَا + milik ... َ ل 
milik kita َلنَا Kita ن  ح  ن  + milik ... َ ل 
bagi anda عَلي ُ ك  م  Anda َأنت  م + atas, bagi  عَلى 
keselamatan bagi Anda َال  س َ لام  عَلي ُ ك  م 
mengeluarkan mereka ي  خِر  ج  ه  م  mengeluarkan ي  خِر  ج  mereka  ه  م
24 
Ia mengeluarkan mereka dari kegelapan kepada cahaya 
terang 
ي  خِر  ج  ه  م م  ن الظُُّلمَا  ت ِإَلى الن  و ِ ر 
Aku cinta padamu ُأ  حب  ك 
Aku cinta padamu ُأ  حب  ك 
RANGKUMAN 
1) Dhomir munfashil adalah kata ganti orang yang penulisannya di dalam kalimat 
berdiri sendiri. 
2) Dhomir muttashil adalah kata ganti orang yang penulisannya di dalam kalimat 
dirangkaikan.
25 
BAB IV 
ISMUL ISYAROH 
ا  س  م الإِشَا  رة 
4. ISMUL ISYAROH ا  س  م الإِشَا  رةُ 
Ismul Isyaroh berasal dari kata “ismun” yang berarti ‘nama’ dan “isyarah” 
yang berarti ‘penunjuk’. Sehingga Ismul Isyaroh diterjemahkan menjadi ‘Kata 
Ganti Penunjuk’. 
Ada bermacam-macam ismul isyaroh, akan tetapi untuk pelajaran ini 
hanya diperkenalkan beberapa kata saya, antara lain: 
Ini lk. هذَا  Ini pr.  ه  ذه 
Itu lk. َذل  ك Itu pr. تْل  ك 
Kata jamak dari تْل  ك ، َذل  ك  Adalah ُأولئ  ك 
dan ه  ذه ،  هذَا  Adalah  ه  ؤلآءِ 
Kata Kَ Lِ أُو dan ءِNO هَ ُ dapat dipergunakan untuk menunjukkan jenis laki-laki dan 
perempuan. 
Contoh dalam kalimat: 
Siapakah ini? Ini Muhammad م  ن  هذَا؟  هذَا م  ح  م  د 
Siapakah itu? Itu Yusuf م  ن َذل  ك؟ َذل  ك ي  و  س  ف 
Siapakah ini? Ini Khadijah م  ن  ه  ذه؟  ه  ذه  خ  دي  جٌة 
Siapakah itu? Itu Aisyah م  ن تْل  ك؟ تْل  ك عَائشٌة 
Ini seorang laki-laki  هذَا  ر  ج ٌ ل
26 
Mereka ini beb. orang laki-laki  ه  م ِ رجَا ٌ ل 
Siapakah mereka ini? ؟ م  ن  ه  ؤلآءِ 
Mereka ini para bapak  ه  ؤلآءِ آبَاءُ 
Kitab ini  هذَا اْل  كتَا  ب 
Kitab itu di dalamnya tak ada kebenaran َذل  ك اْل  كتَا  ب َ لا  ري  ب فيه 
Kitab kepunyaanmu ini  كتَاب ُ ك  م  هذَا 
Ini kitab  هذَا  كتَا  ب 
Ini anak lk. itu  هذَا  ه  و اْل  وَل  د 
Ini kitabmu  هذَا  كتَاب ُ ك  م 
 هذَا  كتَا  ب مَا  هذَا ؟  هذَا  كتَا  ب 
 ه ْ ل  هذَا  كتَا  ب ؟ نع  م،  هذَا  كتَا  ب 
 ه  ذه م  جلٌَّة مَا  ه  ذه ؟  ه  ذه م  جلٌَّة 
 ه ْ ل  ه  ذه م  جلٌَّة ؟ نع  م،  ه  ذه م  جلٌَّة 
َأي  ن اْل  كتَا  ب ؟ اْل  كتَا  ب  هنَا 
َأي  ن  ه  و ؟  ه  و  هنَا 
َأي  ن اْل  م  جلَُّة ؟ اْل  م  جلَُّة  هنَا 
َأي  ن  ه  ي ؟  ه  ي  هنَا 
 ه ْ ل تْل  ك جَامعٌة ؟ َ لا، تْل  ك مد  ر  سٌة 
 ه ْ ل تْل  ك م  دلر  سٌة ؟ َ لا، َذل  ك بي  ت 
 ه ْ ل َذل  ك م ْ كت  ب ؟ َ لا، تْل  ك م  د  ر  سٌة
27 
 ه ْ ل َذل  ك م  ح  م  ود ؟ نع  م، َذل  ك م  ح  م  ود 
 ه ْ ل تْل  ك َأمينٌة ؟ َ لا، تْل  ك عَائ  شٌة 
ن  ح  ن َأمين  و َفِريد  و  ج  ميل 
َأي  ن م  ح  م  د  و م  ح  م  ود ؟  همَا  هنَا  ك 
ن  ح  ن َأمينة  و َفِري  دة  و  ج  ميَلة 
َأي  ن  سْلم  ى  و فَا  ط  مة ؟ 
 همَا  هنَا  ك 
RANGKUMAN 
هذَا ( 1  dan ه  ذه  dipergunakan untuk penunjuk dekat, هذَا  untuk jenis laki-laki dan 
ه  ذه  untuk jenis perempuan. 
َذل  ك ( 2 dan تْل  ك  dipergunakan untuk penunjuk jauh, َذل  ك untuk jenis laki-laki dan 
تْل  ك  untuk jenis perempuan. 
3) Bentuk jamak dari اَP هَ dan QِP هَ ِ adalah ءِNO هَ ُ , dan Kَ  ذَِ serta Kَ ْ
ِ adalah Kَ Lِ , أُو 
ه  ؤلآءِ  dan ُأولئ  ك dapat dipergunakan untuk jenis laki-laki dan perempuan. 
KEPUSTAKAAN 
Assegaff, Hasan Taufiq. 1985. Bahasa Arab untuk Anda (Sistem modern), TA. 
Surabaya: Lembaga Bahasa Arab 
BAB V 
JUMLAH ISMIYAH DAN JUMLAH FI’LIYAH 
5. JUMLAH ISMIYAH DAN JUMLAH FI’LIYAH
28 
(  ج  مَلٌة ِإ  س  ميٌة  و  ج  مَلٌة فعليٌة ) 
5.1 Jumlah Ismiyah (kalimat nominal) : selain fiil 
Jumlah ismiyah adalah suatu kalimat yang unsur-unsurnya terdiri dari 
“mubtada’” dan “khobar”. Mubtada’ adalah kata yang diterangkan, berupa isim 
yang diletakkan di permulaan kalimat, dan kata itu berakhir dengan harakat 
dhommah, sedangkan “khobar” adalah kata yang menerangkan hal-ihwal 
mubtada’ (perhatikan tentang penjelasan mubtada’). 
Contoh: 
Muhammad berdiri ٌ$:َِS ٌ T% Aَ   ُ 
Fatimah duduk فَا  ط  مٌة جَال  سٌة 
Gunung itu tinggi َاْل  جب ُ ل م  رتف  ع 
Air itu tawar َاْلمَاءُ  ع ْ ذ  ب 
Pintu itu luas َاْلبَا  ب وَا  س  ع 
Jalan itu sempit َالشاَّ ِ ر  ع  ضي  ق 
Guru itu hadir َاْل  معلِّ  م حَا  ضر 
Rumah itu megah َاْلبي  ت فَا  خر 
Langit itu jernih َال  سمَاءُ  صفيٌة 
Sumur itu dalam َاْلِبْئر  ع  مي  ق 
Bunga itu indah َالز  هرُة  ج  ميَلٌة 
Siti seorang murid  سيت  ي تْل  مي َ ذٌة 
Air itu mengalir َاْلمَاءُ ي  جِري
29 
Hujan itu sedang turun َاَلم َ طر ينِز ُ ل 
Ikan itu sedang berenang ال  س  م  ك ي  سب  ح 
Daun itu sedang bergerak اْل  و  ر  ق تت  حر  ك 
Api itu sedang menyala الناَّ  ر تَتَل  ه  ب 
Bola itu melambung ke udara اْل ُ كرُة ت  رتف  ع إ َ لى اْلَفضَاءِ 
5.2 Jumlah Fi’liyah (kalimat verbal) 
Jumlah fi’liyah adalah kalimat yang terdiri dari kata kerja/fiil dan 
pelaku/fail. Failnya berfungsi sebagai subjek dan fiil sebagai predikat. 
Contoh: 
Penjahit itu sedang menjahit ي  خي ُ ط ا َ لخياَّ ُ ط 
Imam/pemimpin itu sedang berkhutbah ي  خ ُ ط  ب الإِمَام 
Murid-murid itu sedang berbaris ي  ص َ ط  ف الت َ لامي ُ ذ 
Kereta api itu telah berjalan سَا  ر اْلقطَا ُ ر 
Hamid sedang bermain-main يْلع  ب حَام  د 
Anak lk itu sedang minum ي  شر  ب اْل  وَل  د 
Orang yang tenggelam itu dapat diselamatkan  سل  م اْلغِري  ق 
Guru itu sedang menjelaskan ي  شر  ح اْل  معلِّ ُ م 
Muhammad telah berdiri قَام م  ح  م  د 
Fatimah telah duduk  جَل  س  ت فَا  ط  مُة 
Saya telah makan makanan itu َأ َ كْل  ت الطَّعَام
30 
RANGKUMAN 
Jumlah Ismiyah terdiri dari mubtada’ dan khobar, sedangkan jumlah 
ismiyah terdiri dari fiil dan fail. 
KEPUSTAKAAN 
Assegaff, Hasan Taufiq. 1985. Bahasa Arab untuk Anda (Sistem modern), TA. 
Surabaya: Lembaga Bahasa Arab 
Yunus, Mahmud. 1985. Pelajaran Bahasa Arab, Jilid 3. Jakarta: PT Hidakarya 
Agung 
BAB VI 
PEMBAGIAN FIIL 
6. PEMBAGIAN FIIL
31 
Fiil ( ٌUْ ِ ) adalah kata yang menunjukkan hal yang berhubungan dengan 
pekerjaan, tetapi fiil bukan berarti kata kerja, sebab pada fiil tsb. terdapat pula kata 
perintah. 
Fiil dibagi menjadi 3 macam: 
1) Fiil madhi ( ف  ع ُ ل اْلمَا  ضي  ) yaitu kata kerja yang menunjukkan pekerjaan 
waktu lampau. 
2) Fiil mudhorik ( ف  ع ُ ل اْل  مضَا ِ رع  ) yaitu kata kerja yang menunjukkan 
pekerjaan waktu sekarang dan akan datang. 
3) Fiil Amar ( ف  ع ُ ل الأَم ِر  ) yaitu kata perintah. 
Perhatikan contoh-contoh berikut. 
َ كت  ب ب ْ كر ال  د  ر  س ي ْ كت  ب ب ْ كر ال  د  ر  س 
 جَل  س َفِري  د  عَلى اْل  م ْ كت ِ ب ي  جل  س َفِري  د  عَلى اْل  م ْ كت ِ ب 
َذ  ه  ب تَا ِ جر إَلى ال  س  و ِ ق ي ْ ذ  ه  ب تَا ِ جر إَلى ال  س  و ِ ق 
 شِر  ب اْل  مِري  ض ال  دوَاءَ ي  شر  ب اْل  مِري  ض ال  دوَاءَ 
يَا ب ْ كر، ُأ ْ كت  ب ال  د  ر  س! يَا  وَل  د، ا ْ ذ  ه  ب إَلى ال  س  و ِ ق! 
يَا َفِري  د ا  جل  س  عَلى اْل ُ ك  ر  س  ي! 
يَا م  ح  م  ود، ا  شر  ب ال  دوَاءَ 
داَت َ Eْ ُ  اْ (kosa kata) 
Di atas  عَلى 
Ke إَلى
32 
Ia telah menulis َ كت  ب 
Ia sedang menulis ي ْ كت  ب 
Tulislah ُأ ْ كت  ب 
Ia telah duduk  جَل  س 
Ia sedang duduk ي  جل  س 
Duduklah ا  جل  س 
Ia telah pergi َذ  ه  ب 
Ia sedang pergi ي ْ ذ  ه  ب 
Pergilah ا ْ ذ  ه  ب 
Ia telah minum  شِر  ب 
Ia sedang minum ي  شر  ب 
Minumlah ا  شر  ب 
Pelajaran ال  د  ر  س 
Bangku اْل  م ْ قع  د 
Pedagang التاَّ ِ جر 
Pasar ال  س  و  ق 
Orang sakit اْل  مِري  ض
33 
Obat ال  دوَاءُ 
Kursi اْل ُ ك  ر  س  ي 
Meja tulis اْل  م ْ كت  ب 
Hai يَا 
Pada contoh-contoh tadi terdapat kata-kata: َ كت  ب،  جَل  س، َذ  ه  ب،  شِر  ب , kata-kata 
ini termasuk fiil madhi, dan kata-kata ي ْ كت  ب، ي  جل  س، ي ْ ذ  ه  ب، ي  شر  ب  termasuk fiil 
mudhorik, sedangkan kata-kata ُأ ْ كت  ب، ا  جل  س، ا ْ ذ  ه  ب، ا  شر  ب termasuk fiil amar. 
Di dalam kamus bahasa Arab yang lengkap biasanya terdapat petunjuk cara 
membentuk fii madhi menjadi mudhorik. Biasanya dengan membubuhkan tanda 
petunjuk ( - -- ، - -- ، - -- ) yang ditulis di dalam kurung, atau kadang-kadang fiil 
mudhoriknya langsung ditulis di dalam kurung. 
Jika fiil madhi َفع َ ل yang diberi tanda - -- maka fiil mudhoriknya berbentuk 
ي ْ فع ُ ل  , dan jika fiil madhi َفع َ ل , diberi tanda - -- maka fiil mudhoriknya berbentuk 
ي ْ فع ُ ل  , dan jika fiil madhi َفع َ ل , diberi tanda - -- maka fiil mudhoriknya berbentuk ي ْ فع ُ ل 
Di dalam kamus biasanya hanya dituliskan fiil madhinya saja, dan fiil mudhorik 
hanya diberikan petunjuk cara membentuknya saja. 
Tanda-tanda tsb. ( --َ- ، --ِ- ، --ُ- ) adalah tanda-tanda untuk ‘ain ( ع ) fiil, 
yang merupakan radiks kedua dari belakang untuk fiil madhi maupun mudhorik. 
Untuk pembentukan fiil-fiil tsb. perhatikanlah bagan-bagan berikut. 
FIIL MADHI ( ( َ كَ كََ ككتتت  ببب 
 ه  و َ كت  ب  هما َ كتبَا  ه  م َ كتبوْا 
 ه  ي َ كتب  ت  هما َ كتبَا  ه  ي َ كتب  ن
34 
َأن  ت َ كتب  ت َأنتمَا َ كتبتمَا َأنت  م َ كتبت  م 
َأن  ت َ كتب  ت َأنتمَا َ كتبتمَا َأنت  ن َ كتبت  ن 
َأنَا َ كتب  ت __ ن  ح  ن َ كتبنَا 
FIIL MUDHORIK DENGAN WAZAN (ُ Uُ Eْ  – َ َ Uَ  (َ 
 ه  و ي ْ كت  ب  هما ي ْ كتبَا  ن  ه  م ي ْ كتب  و َ ن 
 ه  ي ت ْ كت  ب  هما ت ْ كتبَا  ن  ه  ن ي ْ كتب  ن 
َأن  ت ت ْ كت  ب َأنتمَا ت ْ كتبَا  ن َأنت  م ت ْ كتب  و َ ن 
َأن  ت ت ْ كتِبي  ن َأنتمَا ت ْ كتبَا  ن َأنت  ن ت ْ كتب  ن 
َأنَا َأ ْ كت  ب __ ن  ح  ن ن ْ كت  ب 
FIIL AMAR ( (َفع َ ل – ي ْ فع ُ ل – اْفع ْ ل 
َأن  ت ُأ ْ كت  ب َأنتمَا ُأ ْ كتبَا َأنت  م ُأ ْ كتبوْا 
َأن  ت ُأ ْ كتِب  ي َأنتمَا ُأ ْ كتبَا َأنت  ن ُأ ْ كتب  ن 
FIIL MADHI ( َ َ ( َ 
 ه  و  جَل  س  هما  جَلسَا  ه  م  جَل  سوْا 
 ه  ي  جَل  س  ت  هما  جَل  ستَا  ه  ن  جَل  س  ن 
َأن  ت  جَل  س  ت َأنتمَا  جَل  ستمَا َأنت  م  جَل  ست  م 
َأن  ت  جَل  س  ت َأنتمَا  جَل  ستمَا َأنت  ن  جَل  ست  ن
35 
َأنَا  جَل  س  ت __ ن  ح  ن  جَل  سنَا 
FIIL MUDHORIK DENGAN WAZAN (ُ Uِ Eْ – َ َ Uَ  (َ 
 ه  و ي  جل  س  هما ي  جلسَا  ن  ه  م ي  جل  س  و َ ن 
 ه  ي ت  جل  س  هما ت  جلسَا  ن  ه  ن ي  جل  س  ن 
َأن  ت ت  جل  س َأنتمَا ت  جلسَا  ن َأنت  م ت  جل  س  و  ن 
َأن  ت ت  جلسي  ن َأنتمَا ت  جلسَا  ن َأنت  ن ت  جل  س ِ ن 
َأنَا َأ  جل  س __ ن  ح  ن ن  جل  س 
FIIL AMAR ( ْUِ  – ا ْ ُ Uُ Eْ  – َ َ Uَ  (َ 
َأن  ت ا  جل  س َأنتمَا ا  جلسَا َأنت  م ا  جل  سوْا 
َأن  ت ا  جلسِ  ي َأنتمَا ا  جلسَا َأنت  ن ا  جل  س  ن 
FIIL MADHI (	 (ذَهَ َ 
 ه  و َذ  ه  ب  هما َذ  هبَا  ه  م َذ  هبوْا 
 ه  ي َذ  هب  ت  هما َذ  هبتَا  ه  ن َذ  هب  ن 
َأن  ت َذ  هب  ت َأنتمَا َذ  هبتمَا َأنت  م َذ  هبت  م 
َأن  ت َذ  هب  ت َأنتمَا َذ  هبتمَا َأنت  ن َذ  هبت  ن 
َأنَا َذ  هب  ت __ ن  ح  ن َذ  هبنَا 
FIIL MUDHORIK DENGAN WAZAN (ُ 	َ ْ  – َ َ 	َ 
 ( َ
36 
 ه  و ي ْ ذ  ه  ب  هما ي ْ ذ  هبَا  ن  ه  م ي ْ ذ  هب  و َ ن 
 ه  ي ت ْ ذ  ه  ب  هما ت ْ ذ  هبَا  ن  ه  ن ي ْ ذ  هب  ن 
َأن  ت ت ْ ذ  ه  ب َأنتمَا ت ْ ذ  هبَا  ن َأنت  م ت ْ ذ  هب  و َ ن 
َأن  ت ت ْ ذ  هِبي  ن َأنتمَا ت ْ ذ  هبَا  ن َأنت  ن ت ْ ذ  هب  ن 
َأنَا َأ ْ ذ  ه  ب __ ن  ح  ن ن ْ ذ  ه  ب 
FIIL AMAR ( ْ	َ 
 – ا ْ ُ 	ُ ْ  – َ َ 	َ 
 ( َ 
َأن  ت ا ْ ذ  ه  ب َأنتمَا ا ْ ذ  هبَا َأنت  م ا ْ ذ  هبوْا 
َأن  ت ا ْ ذ  هِب  ي َأنتمَا ا ْ ذ  هبَا َأنت  ن ا ْ ذ  هب  ن 
Bagan-bagan di atas merupakan gambaran dari sebagian kecil proses 
pembentukan kata lampau, sekarang, dan kata perintah. 
Catatan: 
Penggunaan fiil madhi yang subjeknya barbentuk mudzakkar dan muannats dapat 
diperhatikan pada contoh-contoh berikut. 
1) Guru itu (telah) menulis َ كت  ب اْل  معلَّ  م 
2) Dua orang guru itu (telah) menulis َ كت  ب اْل  معلَّمَا  ن 
3) Beb.orang guru itu (telah) menulis َ كت  ب اْل  معلَّ  م  و َ ن 
4) Guru pr. (telah) menulis َ كتب  ت اْل  معلَّ  مُة 
5) Dua orang guru pr. (telah) menulis َ كتب  ت اْل  معلَّ  متَا  ن 
6) Beb.orang guru pr. itu (telah) menulis َ كتب  ت اْل  معلَّمَا  ت 
Kecuali itu dapat pula diperhatikan contoh berikut. 
1) Guru pr. itu (telah) menulis untuknya َ كت  ب ( َ كتب  ت) َله اْل  معلَّ  مُة
37 
2) Burung itu telah makan darinya َأ َ ك َ ل (َأ َ كَل  ت) الطَّير منه 
3) Telah datang beberapa guru lk dan (lalu) pergilah  ح  ضر اْل  معلَّ  م  و َ ن  و َذ  هبوْا 
RANGKUMAN 
1) Fiil dibagi menjadi 3 macam: Fiil Madhi, Fiil Mudhorik, dan Fiil Amar. 
2) Pembentukan fiil madhi, mudhorik, dan amar ditentukan oleh suatu 
patokan/wazan tertentu dan ditentukan oleh perannya dalam suatu struktur 
kalimat. 
KEPUSTAKAAN 
Assegaff, Hasan Taufiq. 1985. Bahasa Arab untuk Anda (Sistem modern), TA. 
Surabaya: Lembaga Bahasa Arab 
Yunus, Mahmud. 1972. Pelajaran Bahasa Arab, Jilid 3. Jakarta: PT Hidakarya 
Agung
38 
BAB VI 
MUFROD, MUTSANNA, DAN JAMAK 
ٌIَ J ، َ FG%Hَ  دٌ، ُ َ Eْ   . ُ 
6. MUFROD, MUTSANNA, DAN JAMAK م ْ فرد ، مَثنى ،  ج  م  ع 
6.1 Mufrod (bentuk tunggal/singularis) م ْ فرد 
Ism mufrod dibagi menjadi dua macam, yaitu: bentuk mudzakkar dan 
muannats. Bentuk mudzakkar adalah isim yang dipergunakan untuk jenis laki-laki/ 
maskulinum, sedangkan bentuk muannats adalah isim yang dipergunakan 
untuk jenis perempuan/ femininum. 
Perhatikanlah contoh berikut. 
َفِري  د م  جت ِ ه  د فَا  ط  مُة م  جت ِ ه  دٌة 
ب ْ كر ن  شي ٌ ط  زين  ب ن  شي ٌ ط 
اْل  وَل  د َذ  كي م  ري  م َذ  كيٌة 
ال  ش  جر ينب  ت ال  سياَّ  رُة تق  ف 
اُلمعلِّ  م ي  شر  ح اُلمعلِّ  مُة ت  شر  ح 
الَفلاَّ  ح م  شتغ ٌ ل الَفلاَّ  حُة م  شتغَلٌة 
Arti kata-kata: 
Berhenti تق  ف  Rajin م  جت ِ ه  د 
Guru pr اُلمعلِّ  مُة Tangkas ن  شي ٌ ط 
Menerangkan ت  شر  ح  Tumbuh ينب  ت 
Petani pr الَفلاَّ  حُة cerdas  َذ  كي
39 
Sibuk م  شتغ ٌ ل 
Kalimat-kalimat nomor (1) terdapat isim-isim: 
َفِري  د، ب ْ كر، اْل  وَل  د، ال  ش  جر، اُلمعلِّ  م، الَفلاَّ  ح 
Lafal-lafal itu termasuk jenis mudzakkar, sedangkan lafal-lafal اُلمعلِّ  مُة، ال  سياَّ  رُة، فَا  ط  مُة 
termasuk jenis muannats. 
Khusus mengenai bentuk muannats memiliki tanda-tanda tertentu, antara 
lain: 
1) Di akhir kata terdapat huruf tak marbuthoh ( ة = (تَاءٌ م  رب  و َ طٌة 
2) Sebagai nama anggota tubuh yang jumlahnya berpasangan 
3) Nama-nama orang wanita 
4) Nama-nama kota dan negara 
5) Nama-nama benda tertentu yang dikategorikan sebagai jenis wanita 
(1) Tak marbuthoh di akhir kata: 
Guru wanita اُلمعلِّ  مُة 
Dokter wanita الطَِّبيبُة 
Insinyur wanita اُلم  هن  د  سُة 
wartawati ال  ص  حفيُة 
Penulis wanita الكَاتبُة 
(2) Anggota tubuh yang berpasangan 
Tangan اْلي  د 
Telinga الأُُذ ُ ن
40 
Mata اْلعي  ن 
Kaki الر  ج ُ ل 
(3) Nama-nama wanita 
Maryam م  ري  م 
Zainab  زين  ب 
Hindun  هن  د 
Salma  سْل  مى 
Haritsah  حِريَثُة 
(4) Nama-nama kota dan negara 
Madinah م  دينٌة 
Makkah مكَّة 
Jakarta جَا َ ك  رتَا 
Surakarta س  ورَا َ ك  رتَا 
Arab Saudi اْلعرِبية ال  سع  ودية 
Mesir م  صر 
Indonesia ِإن  د  وِنيسِية 
Cina  صيِنية 
(5) Nama-nama benda yang termasuk muannats:
41 
Matahari  ش  م  س 
Langit  سمَاءٌ 
Bumi َأ  ر  ض 
Angin ِ ري  ح 
Pasar  س  و  ق 
Jalan َ طِري  ق 
Contoh penggunaan dalam kalimat: 
Mobil itu berharga ال  سياَّ  رُة َث  مينٌة 
Bunga itu indah الز  هرُة  ج  ميَلٌة 
Murid pr itu rajin التْل  مي َ ذُة م  جت ِ ه  دٌة 
Tangan itu kuat اْلي  د َق ِ ويٌة 
Telinga itu besar الأُُذ ُ ن َ كِبيرٌة 
Mata itu tinggi nilainya اْلعي  ن َث  مينٌة 
Kaki itu panjang الر  ج ُ ل َ ط ِ ويَلٌة 
Hindun wanita yang baik  هن  د صَال  حٌة 
Fatimah gadis yang cantik فَا  ط  مُة َفتَاٌة  ج  ميَلٌة 
Maryam rajin م  ري  م م  جت ِ ه  دٌة 
Bandung ibu kota Jawa Barat بَان  دونج عَا  ص  مُة جَا  وى الغ  رِبية
42 
Jakarta ibu kota Indonesia جَا َ ك  رتَا عَا  ص  مُة الإِن  د  وِنيسِية 
Indonesia negara yang luas ِإن  د  وِنيسِية بْل  دٌة وَا  سعٌة 
Pasar itu ramai ال  س  ق عَام رٌة 
Jalan itu lurus الطَِّري  ق م  ستقي  مٌة 
Langit itu bersih ال  سمَاءُ ن  ظيَفٌة 
Bumi itu bulat الأَ  ر  ض م  ست  ديرٌة 
Matahari itu terbit ال  ش  م  س طَالعٌة 
Angin itu berhembus ِ ري  ح ت  ه  ب 
Api menyala نَار م  شتعَلٌة 
Bahasa Indonesia الإِن  د  وِنيسِية 
Negara Indonesia الإِن  د  وِنيسِياَّ 
Bangsa Indonesia الإِن  د  وِنيسِ  ي 
Kecuali itu, bentuk jamak untuk selain manusia dalam pembuatan kalimat 
diperlakukan seperti manusia. Misal: 
Pohon-pohon itu tinggi الأَ  شجَا  ر عَاليٌة 
Buku-buku itu tebal اْل ُ كت  ب َ كثيَفٌة 
Beb. bangku itu baru اْل  مقَا  ع  د  ج  دي  دٌة 
Beb. sekolah itu libur اْل  مدَا ِ ر  س معطََّلٌة 
Jm َأ  شجَار - Tg  ش  جرٌة
43 
Jm ُ كتب - Tg  كنَا  ب 
Jm مقَا  عد  - Tg م ْ قع  د 
Jm مدَا ِ رس  - Tg م  د  ر  سٌة 
Selanjutnya perhatikan pembahasan tentang “jamak” 
7.2 Mutsanna مَثنى 
Bentuk mutsanna/dualis dibuat dengan menambahkan ( نِ ـ.َ. ) dalam kasus 
nominatif/ marfu’, dan menambahkan ( (ِ ْ.َ. ) dalam kasus akusatif/manshub dan 
genitif/majrur. Selanjutnya perhatikan contoh berikut. 
Dua mahasiswa itu baik الطاَّلبَا  ن صَالحَا  ن 
Dua mahasiswi itu baik الطاَّلبتَا  ن صَال  حتَا  ن 
Dua guru lk itu rajin اُلمعلِّمَا  ن م  جت ِ هدَا  ن 
Dua guru pr itu rajin اُلمعلِّ  متَا  ن م  جت ِ ه  دتَا  ن 
Rumah itu indah اْلبي  ت  ج  ميَلٌة 
Dua rumah itu indah اْلبيتَا  ن  ج  ميَلتَا  ن 
Sebuah rumah orang itu بي  ت الر  ج ِ ل 
Dua rumah orang itu بيتَا الر  ج ِ ل 
Sebuah pintu rumah orang itu بَا  ب بي  ت الر  ج ِ ل 
Dua pintu dari dua rumah itu بَابَا بيت ِ ي الر  ج ِ ل 
Dua anak pr menteri itu ابنتَا اْل  و ِ زيِر 
Rumah kedua anak pr menteri itu بي  ت ابنت  ي اْل  و ِ زيِر
44 
Dua rumah itu bersih-bersih اْلبيتَا  ن ن  ظيَفتَا  ن 
Saya membeli dua buah pena ا  شتري  ت َقَل  مي ِ ن 
Ia memukul dua ekor anjing ي  ضِر  ب َ كْلبي ِ ن 
Dua ekor anjing itu dipukulnya ي  ضِربه َ كْلبَا  ن 
Dari contoh-contoh tersebut dapat diketahui perbedaan penggunaan bentuk 
mutsanna dalam kasus nominatif, akkusatif, dan genitif. 
7.3 JAMAK  ج  م  ع 
Secara garis besar bentuk jamak dibagi menjadi 3 macam: 
1) Jamak Mudzakkar Salim 
2) Jamak Muannats Salim 
3) Jamak Taksir/Mukassar 
Jamak mudzakkar salim yaitu jamak jenis laki-laki yang praktek 
penggunaannya di dalam kalimat dengan menambahkan: 
(1) bentuk ( وْنَ .ُ.. ) untuk kata yang berkedudukan marfu’ di dalam kalimat 
atau kasus nominatif 
(2) bentuk ( (َ ْ..ِ. ) untuk kata yang berkedudukan manshub/kasus akusatif dan 
majrur/genitif di dalam kalimat 
Perhatikan contoh berikut. 
Kami murid yang rajin ن  ح  ن ت َ لاميذ م  جت ِ ه  د  و َ ن 
Beb. guru lk saleh-saleh معلِّ  م  و  ن صَال  ح  و َ ن 
Beb. pembantu lk baik خَادم  و َ ن  ح  سن  و َ ن 
Beb. penulis itu sedang beristirahat ي  ستِري  ح اْلكَاتب  و َ ن 
Beb. raja itu sedang hadir اْل  مل ُ ك  و َ ن ي  ح  ضر  و َ ن
45 
ُأ Saya senang kepada guru-guru lk itu  ح  ب اُلمعلِّ  مي  ن 
 رَأى Ia lk telah اْل  مmelihat beb. raja itu ل  كي  ن 
Hasan يْأمmemerintah kepada pembantu-pembantu 
ر  ح  س  ن الخَادمي  ن 
itu 
Ia pr bertanya kepada penulis-penulis itu ت  سَأ ُ ل الكَاتِبي  ن 
Di dalam kalimat-kalimat di atas terdapat kata-kata jamak yang 
mempergunakan bentuk ( وْنَ .ُ..) seperti ح  سن  و َ ن، م  جت ِ ه  د  و َ ن  ،…. dsb. dan juga 
mempergunakan bentuk ( (َ ْ..ِ. ) seperti اْل  مل  كي  ن، اُلمعلِّ  مي  ن ، ... dsb. 
Jamak Muannats Salim yaitu bentuk jamak untuk jenis perempuan yang 
huruf terakhirnya bertanda tak marbuthoh, dalam pembentukan kalimat dengan 
menambahkan ( تٌ ـ.َ.. ) atau ( تٍ .( ...َـ 
(1) bentuk ( تٌ ـ.َ.. ) untuk kasus nominative 
(2) bentuk ( تٍ ـ.َ.. ) untuk kasus akusatif dan genitif 
Perhatikan contoh-contoh berikut. 
Beb. guru pr itu rajin اُلمعلِّمَا  ت م  جت ِ هدَا  ت 
Ratu-ratu hadir ملكَا  ت حَا  ضرَا  ت 
Beb. pembantu pr baik خَادمَا  ت صَالحَا  ت 
Beb. orang pr beriman itu saleh اْل  م  ؤمنَا  ت صَالحَا  ت 
Beb. dokter pr itu cerdas الطَِّبيبَا  ت َذ  كياَّ  ت 
Beb. gadis itu cantik الَفتيَا  ت  ج  مي  لا  ت 
Siti memerintah kepada para pembantu pr itu تْامر  سيت  ي الخَادمَا  ت 
Kami murid-murid pr yang rajin ن  ح  ن ت َ لاميذَا  ت م  جت ِ هدَا  ت
46 
Beb. pr yang hadir itu sedang beristirahat تي  ستِري  ح الحَا  ضرَا  ت 
Beb. pedagang pr itu pergi ke pasar َذ  هب  ت التاَّ ِ جرَا  ت إَلى ال  س  و ِ ق 
Saya membeli beb. Penggaris ا  شتري  ت م  س َ طرَا  ت 
Beb. mobil itu baru ال  سياَّرَا  ت  ج  ديدَا  ت 
Jamak taksir adalah bentuk jamak yang dibentuk dengan cara mengubah 
atau menambah huruf tertentu pada kata yang dibuat jamak itu. Jamak taksir 
sering pula disebut jamak mukassar dapat dikelompokkan berdasar suatu patokan 
wazan tertentu, yang di sini hanya akan diperkenalkan sebagian saja. 
1) WAZAN لَU اَ ْ 
ARTI مفرد جمع 
Anak lk  وَل  د َأ  و َ لاد 
Kasur َف  ر  ش َأْفرَا  ش 
mulia  شِري  ف َأ  شرَا  ف 
Kanak-kanak  ط ْ ف ٌ ل َأ ْ طفَا ٌ ل 
Hujan م َ طر َأ  مطَار 
Waktu  وْق  ت َأ  وقَا  ت 
2) WAZAN ْلٌ!Uُ  ُ 
ARTI مفرد جمع 
Laut ب  حر ب  ح  ور 
Singa َأ  س  د ُأ  س  ود
47 
Saksi شَا  ه  د  ش  ه  ود 
Hak, benar  حق  حُق  و  ق 
Hati َقْل  ب ُقُل  و  ب 
Tentara  جن  دي  جن  ود 
Raja مل  ك مُل  و  ك 
3) WAZAN لٌَU ِ 
ARTI مفرد جمع 
Orang lk  ر  ج ٌ ل ِ رجَا ٌ ل 
Besar َ كِبير  كبَار 
Tiang  ع  م  دٌة  عمَاد 
Pasir  ر  م ٌ ل ِ رمَا ٌ ل 
Gunung  جب ٌ ل ِ جبَا ٌ ل 
Tombak  ر  م  ح ِ رمَا  ح 
Anjing َ كْل  ب  ك َ لا  ب 
4) WAZAN ٌUُ  ُ 
ARTI مفرد جمع 
Buku  كتَا  ب ُ كت  ب 
Kota م  دينٌة م  د ٌ ن
48 
Lembaran  ص  حيَفٌة  ص  ح  ف 
Tuli  َأ  ص  م  صم 
Kapal  سفينٌة  سُف  ن 
5) WAZAN Uُ  أَ ْ 
ARTI مفرد جمع 
Kaki ِ ر  ج ٌ ل َا  ر  جل 
Hasta ذرَا  ع َا ْ ذ  رع 
Pelupuk mata  ج ْ ف  ن َا  جُفن 
Jiwa ن ْ ف  س َانُفس 
Bulan  ش  هر َا  ش  هر 
6) WAZAN ءaَ Uَ  ُ 
ARTI مفرد جمع 
Orang syahid  ش ِ هي  د  ش  هدَاء 
Pelopor  ز  عي  م  ز  عمَاء 
Orang bijak  ح  كي  م  ح َ كمَاء 
Menteri  و ِ زير  و  زرَاء 
Pemerintah َامير ُامرَاء 
Cendekiawan  علي  م  عَلمَاء
49 
Fakir َفقير ُفَقرَاء 
7) WAZAN ءaَ Uِ  اَ ْ 
ARTI مفرد جمع 
Teman  ص  دي  ق َا  ص  دقَاء 
Nabi نِبي َانِبيَاء 
Kerabat َقِري  ب َاْقِربَاء 
Orang kaya َ غِني َا ْ غِنيَاء 
Orang mulia  عِزيز َا  عزاَّء 
8) WAZAN ُ َِU َ 
ARTI مفرد جمع 
Jalan شَا ِ ر  ع  شوَا ِ رع 
Bintang َ ك  و َ ك  ب َ كوَا  كب 
Kaidah قَا  ع  د َقوَا  عد 
Tempat naik م  عر  ج معَا ِ رج 
Permata  ج  و  هر  جوَا  هر 
9) WAZAN َِْU َ 
ARTI مفرد جمع
50 
Pinggan فنجَان َفنَا ِ جين 
Koper  صند  و  ق  صنَاديق 
Babi  خنِزير  جنَا ِ زير 
Tempat lilin قن  دي ٌ ل َقنَاديل 
Sultan  سْلطَا ٌ ن  س َ لا  طين 
10) WAZAN نaَ Uْ  ُ 
ARTI مفرد جمع 
Kuda فَا ِ ر  س ُف  رسَان 
Negeri بَل  د بْلدَان 
Tongkat َق  ض  ب ُق  ضبَان 
Dinding ِ جدَار  ج  درَان 
RANGKUMAN 
1) Bentuk mufrod dibagi menjadi dua yaitu mudzakkar dan muannats, yang 
masing-masing memiliki ciri yang khas 
2) Mutsanna adalah kata yang mempunyai arti dua, dengan ditandai penambahan 
bentuk ( نِ ـ.َ.. ) dan ( (ِ  ( ...َ ْ 
3) Bentuk jamak dibagi menjadi 3 macam, yaitu jamak mudzakkar salim, jamak 
muannats salim, dan jamak taksir 
KEPUSTAKAAN 
Assegaff, Hasan Taufiq. 1985. Bahasa Arab untuk Anda (Sistem modern), TA. 
Surabaya: Lembaga Bahasa Arab
51 
Yunus, Mahmud. 1972. Pelajaran Bahasa Arab, Jilid 3. Jakarta: PT Hidakarya 
Agung 
BAB VIII 
MAF’UL BIH DAN BELAJAR MEMAHAMI BACAAN 
8. MAF’UL BIH DAN BELAJAR MEMAHAMI KALIMAT 
8.1 Maf’ul Bih ( ( م ْ فع  و ٌ ل ِبه 
Di dalam susunan kalimat bahasa Indonesia, maf’ul bih dapat disamakan 
dengan objek, yaitu kata yang berkedudukan sebagai manshub atau kasus 
akkusatif. Harakat akhir kata itu bertanda fathah atau fathah tanwin. Perhatikan 
contoh-contoh berikut. 
Guru menulis surat َ كت  ب معلِّ  م ِ رسَاَلًة 
Fatimah membersihkan kamar ن َ ظ  ف فَا  ط  مُة  ح  جرًة 
Anak lk itu menutup pintu َأ ْ غَف َ ل ال  وَل  د بَابًا 
Salim membaca makalah َقرَأ سَال  م مقَاَلًة 
Kuda minum air ي  شر  ب  حصَا ٌ ن مَاءً 
Wartawan menulis berita ي ْ كت  ب  ص  حفي  خبرًا 
Sastrawan menulis syair َ كت  ب َأدي  ب  ش  علرًا 
Petani memetik padi  ح  ص  د َفلاَّ  ح َأ  رزا 
Murid mengendarai sepeda  ر  ك  ب تْل  مي ٌ ذ دراَّ  جًة
52 
Diwajibkan kamu berpuasa ُ كت  ب  عَلي ُ ك  م ال  صيَام 
Qorik (pembaca) itu membaca Quran َقرَأ اْلقَا ِ ر  ئ ُق  رآنًا 
Kucing memakan daging itu َأ َ ك َ ل اْلقطُّ اللَّ  ح  م 
Hamid minum susu  شِر  ب حَام  د َلبنًا 
Siti minum kopi ت  شر  ب  سيتي َق  ه  وًة 
Pedagang menjual pakaian ي  شتِري تَا ِ جر م َ لاِبسًا 
Ia belajar bahasa Arab يتعلَّ  م ُلغًة  عرِبيًة 
Ia bercakap-cakap dalam bahasa Indonesia يت َ كلَّ  م ِباللُّغة الإِن  د  وِنيسِية 
Kami belajar bahasa Inggris نتعلَّ  م ُلغَة الإِن ِ جليِزية 
Saya tidak paham Bhs. Belanda مَا َف ِ ه  م  ت ُلغَة اْل  ه  وَلن  دية 
Saya belajar Bhs. Jawa َأتعلَّ  م ُلغَة اْلجَا ِ وية 
8.2 Belajar Memahami Bacaan 
 ه  و طَال  ب م  جت ِ ه  د، ا  س  مه  ج  عَفر،  ه  و يتَلقَّى ُ كلِّيَة الآد ِ ب ِبجَامعة  سِب َ لاس مَارت 
 س  ورَا َ ك  رتَا  ه  و يْلب  س َلب  س اْلُق ْ ط ِ ن. جَل  س  ج  عَفر في ال  ص  ف الثاَِّني م  ن اْل  مقَا  ع  د.  هذَا اْلَف  ص ُ ل ي  شت  م ُ ل 
 عَلى  خ  مسِي  ن طَالبًا  وطَالبًة. 
في الأ  سب  و ِ ع  سبعة َأياٍَّم. في ال  ش  هِر ا  ربعُة َاسَاِبيع. في ال  سنة اْثنا  ع  شر  ش  هرًا. في الي  وِم ا  رب  ع  و  ع  شرو َ ن 
سا  عًة. في السا  عة  ستون ثَاِنيًة.
53 
1) ا  سمَاء الأَياَّم  ه  ي : الاحد والإثنان (الإثنين) والّثلاثاء والأرِبعاء وا َ لخ  ميس وا ُ لج  معة 
وال  سبت. 
2) ا  سمَاء ال  ش  هور العربية  ه  ي : ا َ لمحرم و  صَفر و  رِبي  ع الأ  ول و  رِبي  ع الآ  خر و  جمَادى الأ  ولى 
و  جمادى الآ  خرة و  ر  جب و  ش  عبَان و  رمضَان و  شواَّل وُذو الَق  ع  دة وُذو ا  لح  جة. 
3) ا  سمَاء ال  ش  هور الإْفرن ِ جية  ه  ي : ينَاِير، َفبراِير، ما ِ ر  س، ابِريل، مايو، يوِنيو، يوليو، 
َا ُ غ  س ُ ط  س،  سبت  مبر، ُا ْ كتوبر، نوف  مبر، دي  س  مبر. 
PERCAKAPAN 
PEMERIKSAAN PASPOR 
Di manakah paspor Anda? ؟ َأي  ن  ج  وا  ز  ك 
Ini (dia) pasporku.  ها  هنا  ج  وا ِ زي 
Aku jamaah haji dari Indonesia . َأنا اْل  حا  ج م  ن إن  دوِنيسِيا 
Apakah Anda ؟  ه ْ ل تت َ كَل  م ِباْلُلغة العرِبية
54 
dapat 
bercakap-cakap 
dengan 
bahasa Arab? 
الإندونيسية Indonesia أن  ت Kau (lk.) 
الإنجليزية Inggris تت َ كَل  مي  ن 
الألمانية Jerman أن  ت Kau (pr.) 
الهولندية Belanda يت َ كَل  م 
الفرنسية Perancis ه  و Dia (lk) 
اليابانية Jepang تت َ كَل  م 
ه  ي  Di (pr) 
َأت َ كَل  م 
َأنا Saya 
Ya, aku dapat bercakap-cakap sedikit نع  م، َأت َ كَل  م ِب  ها َقليًلا 
dengan fasih َف  صي  حا 
Ya, akan tetapi (aku dapat berbicara) نع  م،  وَل  ك  ن َقليًلا ِ ج  دا 
tapi sangat sedikit 
Ya, aku dapat berbicara dengan bahasa نع  م، َأت َ كَل  م ِب  ها 
tersebut 
Jika aku berbicara dengan bahasa itu َل  و ت َ كَل  م  ت العرِبيَة َأ  خ َ طُأ َ كثيرا 
(Arab) aku banyak kesalahan. 
Siapa nama Anda? ؟ ما ا  س  م  ك
55 
Namaku Hartono ا  س  مي  ها  رت  ون  و 
Siapakah nama syeh Anda? ؟ ماا  س  م  شي  خ  ك 
Nama syehku Hasan Abdullah ا  س  م  شي  خي  ح  س  ن  عب  د الله 
Dari manakah Anda? ؟ م  ن َأي  ن َأن  ت 
Saya dari Indonesia َأنا م  ن ِإن  د  وِنيسِيا 
Silakan duduk! تَف  ض ْ ل ِبا ُ لجُل  و ِ س 
Terima kasih, pak.  ش ْ كرا يا  سي  دي 
Berapakah umur Anda? ؟ َ ك  م  ع  مر  ك 
Umur saya 45 tahun.  ع  مِري  خ  م  س  و َأ  ربع  و َ ن  سنًة 
Anda sudah menikah? ؟  ه ْ ل أَن  ت متز ِ و  ج 
Ya, sudah menikah. نعم، أنا متز ِّ و  ج 
Tidak/ belum, saya masih bujang. لا، ما ِ زْل  ت َأ  عزبا 
Anda bekerja di mana? ؟ ماَذا  و  ظيَفت  ك 
Saya bekerja di bank. َأنا َأ  ع  م ُ ل في اْل  م  صر  ف 
Apa pekerjaannya? ؟ ماَذا  و  ظيَفته 
Ia bekerja sebagai pedagang.  ه  و ي  ع  م ُ ل في الت  جا  رة 
Ya, saya pedagang. . نع  م. َأنا تا ِ جر 
Di manakah pekerjaan Anda? ؟ َأي  ن ت  شتغلي  ن 
(kesibukan Anda) pr.
56 
Saya bekrja di Rumah sakit. َأ  شتغ ُ ل في اْل  م  ست  شَفى 
Pabrik اَلم  صن  ع 
Saya dokter أنا َ طِبي  ب دو ْ كت  ور 
Insinyur م  هن  د  س 
Kuli/ buruh  حَقا ٌ ل 
Penjahit  خيا ٌ ط 
Petani َفلاَّ  ح 
Pegawai م  وظَّ  ف 
Pelukis  ر  سام 
Tukang cukur  حلاَّ  ق 
Tentara   جن  دي 
Polisi   ش  ر  طي 
Sopir  سائ  ق 
Mahasiswa ( َ طال  ب (الجامعي 
Guru/ dosen معّل  م ُأ  ستاٌذ 
Apakah kopor ini milikmu? ؟  ه ْ ل  ه  ذه ال  شن َ طُة  حُق  ك
57 
Semua kopor ini milikku نعم،  ه ِ ذه ال  شن َ طُة ُ كلُّ  ها  حقِّي 
Apakah saya perlu menbuka semua ؟  ه ْ ل  عَل  ي َأ ْ ن َأْفت  ح ُ كَّل  ها 
kopor? 
Ya, bukalah! ! نع  م، اْفت  ح 
Apakah kopor Anda sudah dipriksa? ؟  ه ْ ل  شن َ طت  ك َق  د ُفت  ش  ت 
Ya, koporku sudah diperiksa semuanya, نع  م،  شن َ طتي َق  د ُفت  ش  ت  و  ه  ذه  ع َ لامت  ها 
ini tandanya (suratnya) 
Apakah pemeriksaan telah selesai? ؟  ه ْ ل ات ْ فتي  ش َق  د انت  هى 
Ya, sudah selesai. نع  م، َق  د انت  هى 
Dengan apa Anda datang? ؟ ِب  ماَذا ِ جْئ  ت 
Saya datang dengan pesawat Garuda. ِ جْئ  ت ِبال َ طيا  رة َ كا  ر  ودا 
Berapa ongkos mengangkat barang- ؟ َ ك  م ُأ  جرُة  ح  م ِ ل الأَ  متعة 
barang ini? 
Hanya 2 real ِ رياَلي ِ ن َفَقط 
Semua gratis! ُ كُل  ها م  جانا 
Bolehkan kami meminta kembali ؟  ه ْ ل ي  م  كنِني َأ ْ ن َأ ْ طُل  ب  ج  وا ِ زي 
paspor saya? 
Ya, boleh. نع  م، ي  ج  و  ز 
Bolehkan saya beristirahat?  ه ْ ل ي  ج  و  ز َأ ْ ن َأ  ستِري  ح 
Ya, boleh. نع  م، ي  ج  و  ز
58 
BAB IX 
KATA BILANGAN 
د TU ا $o ا 
مذكر مؤنث 
واحد 1 واحدة 1 
اثنان 2 اثنتان 2 
ثلاثة 3 ثلاث 3 
أربعة 4 أربع 4 
خمسة 5 خمس 5 
ستة 6 ست 6 
سبعة 7 سبع 7 
ثمانية 8 ثمان 8
59 
تسعة 9 تسع 9 
عشرة 10 عشر 10 
أحد عشر 11 إحدى عشرة 11 
اثنا عشر 12 اثنتا عشرة 12 
ثلاثة عشر 13 ثلاث عشرة 13 
عشرون 20 خمسون 50 
مائة 100 
د TU ا $o ا 
د . 1 TU ا $o ا yaitu kata bilangan. 
2. Angka belasan antara satuan dan puluhan tidak boleh dirangkaikan dengan 
واو . biasanya berlawanan dalam  آP  dan qO  , serta biasanya sama-sama 
dibaca 	r . contoh: 
s tu : 15 
ة s vw 15 : 
3. angka dua dalam belasan biasanya ن! nya dihilangkan. Contoh: 
ة s Gy 12 : ا 
ة s =Gy 12 :ا 
dan kadang-kadang z أ nya ditulis dengan . 
demikian juga angka satu . 
contoh: 
12 : اثنى عشرة 
11 : إحدى عشرة 
11 : أحد عشر
60 
4. cara mempergunakan angka untuk banyaknya suatu benda, biasanya kata 
bendanya disebut setelah angkanya, dan berlawanan dalam  آP  dan q
O  nya. 
a. kalau kata bendanya tiga sampai sepuluh biasanya disebut IJ dan dibaca 
J 
b. kalau kata bendanya sebelas ke atas, biasanya disebut دE  dan dibaca 	r 
5  خ  م  سَة َأياٍم hari 
5  خ  م  سَة َأ  ش  ه ٍر bulan 
5  خ  م  س  سن  وا  ت tahun 
15  خ  م  سَة  ع  شر ي  وما hari 
15  خ  م  س  ع  شرَة  ش  هرا bulan 
15  خ  م  س  ع  شرَة  سنًة tahun 
5  خ  م  سَة دَفاتر buku tulis 
15  خ  م  سَة  ع  شر دْفترا buku tulis 
5  خ  م  س َف  وا  كه buah-buahan 
15 خمس عشرة فاكهة buah-buahan 
5. Rangkaian kata satuan dengan puluhan beserta ratusan dan seterusnya 
biasanya dirangkaikan dengan واو dan angka satuannya disebut di depannya. 
Contoh: 
55  خ  م  سٌة  و  خ  م  س  و َ ن
61 
115 ماَئُة  و  خ  م  سَة  ع  شر 
125 ماَئٌة  و  خ  م  سُة  و  ع  شر  و َ ن 
175 ماَئٌة  و  خ  م  سٌة  و  سبع  و َ ن 
250 ماَئتا  ن  و  خ  م  س  و َ ن 
500  خ  م  س ماَئة 
1.900 َأْل  ف  وت  س  ع ماَئة 
Dan kadang-kadang puluhan dibaca نصب 
25  خ  م  سٌة  و  ع  شر  و َ ن 
75  خ  م  سة وسبعين 
150 مائة وخمسين 
200 مائتين 
6. angka satuan apabila dirangkaikan dengan puluhan, ratusan, dan ribuan, 
biasanya berlawanan dalam مذكر dan مؤنث nya. 
Contoh: 
25 خمسة وعشرون 
75 خمسة وسبعون 
150 مائة وخمسون 
200 مائتين
62 
7. Aِngka ribuan dari tiga sampai sepuluh biasanya ribuannya disebut جمع dan 
dibaca جر . dan sebelas ribu ke atas, ribuannya disebut مفرد dan dibaca نصب 
dan kadanga juga boleh dibaca .جر 
Contoh: 
5.000  خ  م  سَة آ َ لا  ف 
15.000  خ  م  سَة  ع  شر َأْلًفا 
25.000  خ  م  سَة  و  ع  شِري  ن َأْل  ف 
8. untuk angka seterusnya biasanya disesuaikan dnegan bahasa Internasional. 
Contoh: 
مْلي  ون  Juta 1.000.000 
مْليار  Millyard 1.000.000.000 
ِبْلي  ون Biliyun 1.000.000.000.000 
تِرْلي  ون  Trilyun 1.000.000.000.000.000 
عدد المقسمة . 9 yaitu bilangan pecahan. 
1 ِن  ص  ف / 2/3 اْثنا َاْث َ لا  ث 2 
1 ُثْل ٌ ث / َث َ لاَثَة َأ  ربا ٍ ع 3 ¾ 
1  رب  ع / 4/5 َأ  ربعُة َأ  خ  ما ٍ س 4 
1  خ  م  س / 5/6  خ  م  سُة َأ  س  دا د 5
63 
1  س  د  س / 6/7  سّتُة َأ  سبا ٍ ع 6 
7/8  سبعُة َأْث  ما  ن 17  سب  ع 
1 ُث  م  ن / 8/9 ثمانية أتساع 8 
1 ت  س  ع / 9/10 تسعة أعشار 9 
1  ع  شر / 10/10 عشرة أعشار 10 
10. Untuk bilangan pecahan selanjutnya biasanya disesuaikan dengan 
bahasa internasional. 
Contoh: 
15% = خمسة عشر في المائة 
25% = خمسة وعشرين في المائة 
35% = خمسة وثلاثين في المائة 
50% = خمسين في المائة 
75% = خمسة وسبعين في المائة 
95% = خمسة وتسعين في المائة 
100% = مائة في المائة 
11. Angka enam dan sebelas pada angka tingkatan atau jam ada perubahan; 
perhatikan angka-angka di bawah ini. 
ال  سا  عُة الواحدة = Jam 1.00 
ال  سا  عُة الَثاِنيُة = Jam 02.00
64 
ال  سا  عُة الَثالَثُة = Jam 03.00 
ال  سا  عُة الراِبعُة = Jam04.00 
ال  سا  عُة ا َ لخام  سُة = Jam05.00 
ال  سا  عُة ال  ساد  سُة = Jam06.00 
ال  سا  عُة ال  ساِبعُة = Jam07.00 
ال  سا  عُة الَثامنُة = Jam08.00 
ال  سا  عُة التا  سعُة = Jam09.00 
ال  سا  عُة العا  شرُة = Jam10.00 
ال  سا  عُة ا َ لحاديَة  ع  شرَة = Jam11.00 
ال  سا  عُة الَثاِنيَة  ع  شرَة = Jam12.00 
ال  سا  عُة ال  ساد  سَة  و الرب  ع = Jam 6.15 
ال  سا  عُة ا َ لحاديَة  ع  شرَة  و الِن  صف = Jam11.30 
ال  سا  عُة الَثاِنيَة  ع  شرَة ِإلاَّ الربع = Jam 11.45 
ال  سا  عُة ال  وا  ح  دُة  و  ع  شرُة دَقائق = Jam 1.10 
ال  سا  عُة الراِبعُة  و  خ  م  سٌة  و َأ  ربع  و َ ن دقيَقًة = Jam 4.45 
الق  س  م الأَ  و ُ ل = Kelas I 
الق  س  م الَثاِني = Kelas II 
الق  س  م ا لَثال ُ ث = Kelas III 
ال  د  ر  س ا لراِب  ع = Pelajaran ke IV
65 
ال  د  ر  س ال  ساد  س = Pelajaran ke VI 
ععععدددددددد اااالملململمككككررررررررةةةة 
(Bilangan Berulang) 
Enam-enam سداس Satu-satu وحدى 
Tujuh-tujuh سباع Dua-dua مثنى 
Delapan- ثمان Tiga-tiga ثلاث 
delapan 
Sembilan- تساع Empat-empat رباع 
sembilan 
Sepuluh- عشار Lima-lima خماس 
sepuluh 
ااااللللظظظظلالالالالللل فيفيفيفي ااااللللططططررررييييقققق 
Tersesat di jalan 
قال النبي: الله في عون العبد، مادام العبد في عون أخيه. 
Nabi bersabda: “Allah menolong hamba-Nya, selama hamba 
itu mau menolong saudaranya”.
66 
Saya minta pertolongan أحتاج إلى المساعدة منك 
Pergilah dengan jalan kaki اذهب سيرا على الأقدام 
Beloklah ke kanan اتجاه الى اليمين 
Jalan terus استمر الى الأمام 
Beloklah ke kiri ت  وجه إلى الشمال Trafic light إشارة السير 
Pojok زاوية Jalan simpang شارع متقاطع 
Dilarang belok ممنوع دورين Perempatan أربع تفارق 
berputar 
Kemudian ّ ثم Pertiga ثلاثة تفارق 
ججججههههةةةة (ججججههههااااتتتت)
7 
MMMMAAAATTTTAAAA AAAANNNNGGGGIIIINNNN 
Utara 
barat laut ل{ Timur laut 

| ل { ) S{ ل { ( 
barat Timur 
ب | ق { 
barat daya selatan Tenggara 

| ب !GJ ب !GJ S{ ب !GJ 
Di samping جانب Kanan يمين 
Di atas فوق Kiri شمال 
Di atas على Di muka أمام 
Di bawah تحت Di belakang وراء 
Di dalam, ke في، إلى Di belakang خلف 
(Bahan kursus bahasa Arab di UP2B oleh: Dr. Sangidu, M. Hum.)

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

اللـــــــغة العــربـــــــية / Mari Belajar Bahasa Arab
اللـــــــغة العــربـــــــية / Mari Belajar Bahasa Arabاللـــــــغة العــربـــــــية / Mari Belajar Bahasa Arab
اللـــــــغة العــربـــــــية / Mari Belajar Bahasa Arab
Ahmad Muslimin
 
PPT Sholat fardhu
PPT Sholat fardhuPPT Sholat fardhu
PPT Sholat fardhu
iiema
 
sunnah dan bidaah
sunnah dan bidaahsunnah dan bidaah
sunnah dan bidaah
Nur Hidayah
 
metode baca tulis Al-Quran (Al Barqy)
metode baca tulis Al-Quran (Al Barqy)metode baca tulis Al-Quran (Al Barqy)
metode baca tulis Al-Quran (Al Barqy)
Nur Ramadhani Yandri
 
Cinta berbahasa arab 3
Cinta berbahasa arab 3Cinta berbahasa arab 3
Cinta berbahasa arab 3
Ujhe Aswan
 

La actualidad más candente (20)

Presentasi tahfidz qur'an
Presentasi tahfidz qur'anPresentasi tahfidz qur'an
Presentasi tahfidz qur'an
 
materi tahsin
materi tahsinmateri tahsin
materi tahsin
 
Belajar tahsin
Belajar tahsinBelajar tahsin
Belajar tahsin
 
Keutamaan bulan RAMADHAN
Keutamaan bulan RAMADHANKeutamaan bulan RAMADHAN
Keutamaan bulan RAMADHAN
 
Keutamaan Membaca al Qur’an
Keutamaan Membaca al Qur’anKeutamaan Membaca al Qur’an
Keutamaan Membaca al Qur’an
 
Dasar-Dasar Tahsin-1
Dasar-Dasar Tahsin-1Dasar-Dasar Tahsin-1
Dasar-Dasar Tahsin-1
 
اللـــــــغة العــربـــــــية / Mari Belajar Bahasa Arab
اللـــــــغة العــربـــــــية / Mari Belajar Bahasa Arabاللـــــــغة العــربـــــــية / Mari Belajar Bahasa Arab
اللـــــــغة العــربـــــــية / Mari Belajar Bahasa Arab
 
Tajwid2
Tajwid2Tajwid2
Tajwid2
 
01 LKPD Dengan Ilmu Pengetahuan Semua Jadi Lebih Mudah.pdf
01 LKPD Dengan Ilmu Pengetahuan Semua Jadi Lebih Mudah.pdf01 LKPD Dengan Ilmu Pengetahuan Semua Jadi Lebih Mudah.pdf
01 LKPD Dengan Ilmu Pengetahuan Semua Jadi Lebih Mudah.pdf
 
Hukum mim sukun
Hukum mim sukunHukum mim sukun
Hukum mim sukun
 
Adab Membaca Al Quran
Adab Membaca Al QuranAdab Membaca Al Quran
Adab Membaca Al Quran
 
PPT Sholat fardhu
PPT Sholat fardhuPPT Sholat fardhu
PPT Sholat fardhu
 
sunnah dan bidaah
sunnah dan bidaahsunnah dan bidaah
sunnah dan bidaah
 
Surat al maun
Surat al maunSurat al maun
Surat al maun
 
metode baca tulis Al-Quran (Al Barqy)
metode baca tulis Al-Quran (Al Barqy)metode baca tulis Al-Quran (Al Barqy)
metode baca tulis Al-Quran (Al Barqy)
 
Materi power point belajar tajwid
Materi power point belajar tajwidMateri power point belajar tajwid
Materi power point belajar tajwid
 
Cinta berbahasa arab 3
Cinta berbahasa arab 3Cinta berbahasa arab 3
Cinta berbahasa arab 3
 
Kaedah Solat Yang Betul
Kaedah Solat Yang BetulKaedah Solat Yang Betul
Kaedah Solat Yang Betul
 
Ppt Shalat jamak & qasar
Ppt Shalat jamak &  qasarPpt Shalat jamak &  qasar
Ppt Shalat jamak & qasar
 
Konsep nasakh & mansukh
Konsep nasakh & mansukhKonsep nasakh & mansukh
Konsep nasakh & mansukh
 

Destacado

Bahasa Arab Kelas 12 Badaronline buku-1
Bahasa Arab Kelas  12  Badaronline buku-1Bahasa Arab Kelas  12  Badaronline buku-1
Bahasa Arab Kelas 12 Badaronline buku-1
Ari Saputra
 
Pengertian kata dalam bahasa arab dan bahasa melayu
Pengertian kata dalam bahasa arab dan bahasa melayuPengertian kata dalam bahasa arab dan bahasa melayu
Pengertian kata dalam bahasa arab dan bahasa melayu
Rama Danty
 
Buku I'rab Al Quran Wa Bayanuhu 1
Buku I'rab Al Quran Wa Bayanuhu 1Buku I'rab Al Quran Wa Bayanuhu 1
Buku I'rab Al Quran Wa Bayanuhu 1
Nurul Ashwad
 

Destacado (20)

Kamus praktis bahasa arab
Kamus praktis bahasa arabKamus praktis bahasa arab
Kamus praktis bahasa arab
 
Pendidikan Bahasa Arab
Pendidikan Bahasa ArabPendidikan Bahasa Arab
Pendidikan Bahasa Arab
 
Panduan durusul lughah_al_arabiyah_1
Panduan durusul lughah_al_arabiyah_1Panduan durusul lughah_al_arabiyah_1
Panduan durusul lughah_al_arabiyah_1
 
Mengidentifikasi kalimat (Isim, fi'il, dan harf) dalam Bahasa Arab (ust. Azizi)
Mengidentifikasi kalimat (Isim, fi'il, dan harf) dalam Bahasa Arab (ust. Azizi)Mengidentifikasi kalimat (Isim, fi'il, dan harf) dalam Bahasa Arab (ust. Azizi)
Mengidentifikasi kalimat (Isim, fi'il, dan harf) dalam Bahasa Arab (ust. Azizi)
 
Kata benda dalam bahasa arab
Kata benda dalam bahasa arabKata benda dalam bahasa arab
Kata benda dalam bahasa arab
 
Bahasa Arab Kelas 12 Badaronline buku-1
Bahasa Arab Kelas  12  Badaronline buku-1Bahasa Arab Kelas  12  Badaronline buku-1
Bahasa Arab Kelas 12 Badaronline buku-1
 
Migrasi penduduk
Migrasi pendudukMigrasi penduduk
Migrasi penduduk
 
Pengertian kata dalam bahasa arab dan bahasa melayu
Pengertian kata dalam bahasa arab dan bahasa melayuPengertian kata dalam bahasa arab dan bahasa melayu
Pengertian kata dalam bahasa arab dan bahasa melayu
 
Beberapa Pendapat Mahfud MD tentang Konstitusi dan Hukum
Beberapa Pendapat Mahfud MD tentang Konstitusi dan HukumBeberapa Pendapat Mahfud MD tentang Konstitusi dan Hukum
Beberapa Pendapat Mahfud MD tentang Konstitusi dan Hukum
 
Nama-nama Haiwandalam bahasa Arab
Nama-nama Haiwandalam bahasa ArabNama-nama Haiwandalam bahasa Arab
Nama-nama Haiwandalam bahasa Arab
 
1 kerangka standarisasi bahasa arab
1 kerangka standarisasi bahasa arab1 kerangka standarisasi bahasa arab
1 kerangka standarisasi bahasa arab
 
Al jurumiyah terjemah
Al jurumiyah terjemah Al jurumiyah terjemah
Al jurumiyah terjemah
 
Fi'il Madhi
Fi'il Madhi Fi'il Madhi
Fi'il Madhi
 
Panduan Durusul Lughah Al-Arabiyah 1
Panduan Durusul Lughah Al-Arabiyah 1Panduan Durusul Lughah Al-Arabiyah 1
Panduan Durusul Lughah Al-Arabiyah 1
 
Jus 505 week 2 assignment jury selection essay
Jus 505 week 2 assignment jury selection essayJus 505 week 2 assignment jury selection essay
Jus 505 week 2 assignment jury selection essay
 
I’rab
I’rabI’rab
I’rab
 
Buku I'rab Al Quran Wa Bayanuhu 1
Buku I'rab Al Quran Wa Bayanuhu 1Buku I'rab Al Quran Wa Bayanuhu 1
Buku I'rab Al Quran Wa Bayanuhu 1
 
PPT MIGRASI PENDUDUK
PPT MIGRASI PENDUDUKPPT MIGRASI PENDUDUK
PPT MIGRASI PENDUDUK
 
Pola aliran sungai
Pola aliran sungaiPola aliran sungai
Pola aliran sungai
 
Buku Flora Mangrove
Buku Flora MangroveBuku Flora Mangrove
Buku Flora Mangrove
 

Similar a Buku teks-bahasa-arab

Cinta berbahasa arab 1
Cinta berbahasa arab 1Cinta berbahasa arab 1
Cinta berbahasa arab 1
MTs DARUSSALAM
 
Transliterasi
TransliterasiTransliterasi
Transliterasi
iwan Alit
 

Similar a Buku teks-bahasa-arab (20)

PUPUT FAUZIYAH-sihir dlm pdgn hadits.pdf
PUPUT FAUZIYAH-sihir dlm pdgn hadits.pdfPUPUT FAUZIYAH-sihir dlm pdgn hadits.pdf
PUPUT FAUZIYAH-sihir dlm pdgn hadits.pdf
 
Bahasa arab dasar_sehari-hari
Bahasa arab dasar_sehari-hariBahasa arab dasar_sehari-hari
Bahasa arab dasar_sehari-hari
 
Makalah hukum bacaan nun mati ikhfa
Makalah hukum bacaan nun mati ikhfaMakalah hukum bacaan nun mati ikhfa
Makalah hukum bacaan nun mati ikhfa
 
07. senarai transliterasi
07. senarai transliterasi07. senarai transliterasi
07. senarai transliterasi
 
NOTA RINGKASAN 1.pptx
NOTA RINGKASAN 1.pptxNOTA RINGKASAN 1.pptx
NOTA RINGKASAN 1.pptx
 
Penalaran
PenalaranPenalaran
Penalaran
 
10 khabar kana
10 khabar kana10 khabar kana
10 khabar kana
 
Asy-Syamsiyah Wal Qamariah.pdf
Asy-Syamsiyah Wal Qamariah.pdfAsy-Syamsiyah Wal Qamariah.pdf
Asy-Syamsiyah Wal Qamariah.pdf
 
Asy-Syamsiyah Wal Qamariah.docx
Asy-Syamsiyah Wal Qamariah.docxAsy-Syamsiyah Wal Qamariah.docx
Asy-Syamsiyah Wal Qamariah.docx
 
Modul 6 kb 4
Modul 6 kb 4Modul 6 kb 4
Modul 6 kb 4
 
Ringkasan materi pai kelas 8 bab 1 qalqalah dan ra'
Ringkasan materi pai kelas 8 bab 1 qalqalah dan ra'Ringkasan materi pai kelas 8 bab 1 qalqalah dan ra'
Ringkasan materi pai kelas 8 bab 1 qalqalah dan ra'
 
Cinta berbahasa arab 1
Cinta berbahasa arab 1Cinta berbahasa arab 1
Cinta berbahasa arab 1
 
البقرة 20-30.pptx
البقرة 20-30.pptxالبقرة 20-30.pptx
البقرة 20-30.pptx
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
Perawatan jenazah
Perawatan jenazahPerawatan jenazah
Perawatan jenazah
 
Transliterasi
TransliterasiTransliterasi
Transliterasi
 
NAHWU AL MUYASSAR .pdf
NAHWU AL MUYASSAR .pdfNAHWU AL MUYASSAR .pdf
NAHWU AL MUYASSAR .pdf
 
bismillah sorogan.docx
bismillah sorogan.docxbismillah sorogan.docx
bismillah sorogan.docx
 
NAHWA& QUOTES .docx
NAHWA& QUOTES .docxNAHWA& QUOTES .docx
NAHWA& QUOTES .docx
 
NAHWU AL MUYASSAR
NAHWU AL MUYASSARNAHWU AL MUYASSAR
NAHWU AL MUYASSAR
 

Buku teks-bahasa-arab

  • 1. 0 MATERI KULIAH UNTUK JURUSAN SASTRA INDONESIA DAN SASTRA DAERAH FAKULTAS SASTRA DAN SENI RUPA UNIVERSITAS SEBELAS MARET SURAKARTA 2008
  • 2. 1 KATA PENGANTAR ÉΟŠÏm§9 $Ç≈uΗ÷q§9$# «!$# ÉΟó¡Î0 Puji syukur kami panjatkan ke hadirat Allah Swt. yang telah memberilan izin dan ridha-Nya kepada penulis untuk menyelesaikan penulisan buku PENGANTAR BAHASA ARAB. Buku ini dipakai sebagai pegangan kuliah bagi mahasiswa Jurusan Sastra Indonesia semester II dan Jurusan Sastra Daerah semester IV pada Fakultas Sastra dan Seni Rupa Universitas Sebelas Maret. Pelajaran bahasa Arab sangat diperlukan bagi kedua jurusan tersebut karena bahasa Indonesia dan bahasa daerah khususnya bahasa Jawa amat banyak perbendaharaan kata yang sarat dengan kata-kata Arab. Dan kita ketahui pula bahwa asal-usul bahasa Indonesia pada mulanya dari bahasa Melayu dan ditulis dengan huruf Arab Melayu, dan pula bahasa Jawa dalam suatu dekade dikomunikasikan dengan huruf Kawi, dan pada waktu yang lain ditulis dengan huruf Jawa dan huruf Jawi. Sehingga ketika teks Jawa ditulis dengan huruf Jawi pasti akan didapatkan unsur serapan Arab yang cukup banyak pula. Untuk itu maka kedua jurusan tersebut amat perlu menguasai dasar-dasar bahasa Arab. Buku ini berisi tentang tata cara baca-tulis huruf Arab, gramatikal bahasa Arab yang meliputi kaidah nahwu (tata kalimat) dan sharaf (tata kata) secara dasariah, serta berisi pula beberapa contoh percakapan atau muhadatsah serta kaidah baca tulis huruf Arab Melayu dan huruf Jawi. Buku PENGANTAR BAHASA ARAB ini merupakan referensi pokok yang harus dikuasai oleh mahasiswa di kedua jurusan tersebut. Dan selanjutnya kami sangat mengharapkan saran dan petunjuk dari para pembaca demi sempurnanya buku ini. Billaahit taufiiq wal-hidaayah Surakarta, 1 November 2008 Penulis Drs. Istadiyantha, M.S. istayn@gmail.com
  • 3. 2 BAB I: PENULISAN HURUF ARAB 1. Huruf dan Tanda Baca Arab Transliterasi Nama Huruf Bentuk Huruf a Alif ا b Bak ب t Tak ت Ts tsak ث J Jim ج H Chak ح Kh Khak خ D Dal د Dz Dzal ذ R Rak ر Z Zain ز s Sin س Sy Syin ش Sh Shad ص Transliterasi Nama Huruf Bentuk Huruf T Tak ط Zh Zhak ظ ' 'ain ع Gh Ghain غ F Fak ف Q Qaf ق K Kaf ك L Lam ل M Mim م N Nun ن W Waw و H Hak ه l.a Lam-alif لا ' Hamzah ء
  • 4. 3 Dh dhad ض y Yak ي Tanda Baca Arab Tanda baca Arab disebut harakat ( حركـ ة ) atau syakal ( شـك ل ) yang meliputi: 1) fathah (…َ) berbunyi "a" misalnya أَبَ = aba 2) kasrah ( … ) berbunyi "I" misalnya ِ ِ.= bibi 3) dammah yang berbunyi "u" misalnya
  • 5. ُ ُ = tuju 4) fathatain ( ) yagbrbunyi "an" misal ً َ ُ =lugatan 5) kasratain yang berbunyi in misal ِ ِ =birin 6) dhammatain yang berbunyi un misal م أُ = ummun 7) sukun ( ) dibaca konsonannya, misaln = bulbul 8) atau sebagai pemanjang bunyi a pada alif sukun misal أََ : ana; pemanjang bunyi I pada yak sukun misal ِ ْ ِ : mimi; dan pemanjang u pada wawu sukun misal !ُ : fu. Sehubungan dengan hal ini akan dijelaskan pada pembahasan tentang mad thabi'I 9) syaddah/tasydid ( ) berfungsi untuk membentuk bunyi konsonan rangkap, misal $َ %َ : 'allama 10) maddah ( ~ ) berfungsi memanjangkan bunyi a (sepanjang lima ketukan), misal ( ) : Amin الشكل 1) الفتحة 4) الفتحتين 7) السكون الجزمة 2) الكسرة 5) الكسرتين 8) الش  دة التشديد 3) الضمة 6)الضمتين 9) الم  دة
  • 6. 4 Penulisan Tanda Baca TRANSLITERASI HURUF BERSAMBUNG HURUF TERPISAH HURUF ARAB Arbabi ا َأ-  ر-  ب-ا- ِ ب َأ  ربا ِ ب Azara أ-ََذ-  ر َأَذ  ر Babibu ب  ب- ِ ب-  ب بِب  ب Babibu  ب-ا ِ ب-  ي-  ب-  و باِبيب  و Taliba ت  ت- ِ ل-  ب تل  ب Tatitu  ت-ا-  ت-  ي-  ت-  و تاتيت  و Samina ث َ ث-ِم- َ ن َث  م  ن Jasi'a ج  ج- ِ س-  ع  جسِ  ع H}asila ح  ح- ِ ص- َ ل  ح  ص َ ل Khat}ura خ  خ- ُ ط-  ر  خ ُ طر Duburun د د-  ب-ر د بر Zujira ذ ُذ- ِ ج-  ر ذ ِ جر Rabuta ر  ر-  ب-  ت  رب  ت Zurida ز  ز- ِ ر-د  ز ِ رد Surdita س  س-  ر-د-  ت  س  رد  ت Syajarun ش  ش-  ج-ر  ش  جر
  • 7. 5 S}abbara ص  ص-  ب-َ  ر  صبر Z}amina ض  ض-ِم- ٌ ن  ض  م  ن T}ama'a ط َ ط-م-  ع َ ط  م  ع Z}ahara ظ َ ظ-ا-ه-ر َ ظا  هر 'ainaini ع  ع-  ي- َ ن-  ي-ِن  عينِين Guyubun غ ُ غ-  ي-  و-  ب ُ غي  و  ب Fikratun ف  ف-  ك-  ر- ٌة ف ْ كرٌة Qalqalatun ق  ق-ل-ْق- َ ل-ٌة َقْلَقَلٌة Kaifiyatun ك  ك-  ي-  ف-  ي-ٌة َ كيفيٌة li'annahu ل ِ ل-َأ-نَّ-ه لَأنه Mu'ammalatun م م-  ع-م- َ ل-ٌة مع  مَلٌة Ni'amuha ن  ن-  ع-ا-م-ه-ا ِنعام  ها Waraqatun و  و-  ر-  ق-ٌة  و  رَقٌة Holandi ه ه-  و- َ ل- ْ ن-د-ي  ه  وَلن  دي La ikraha لا َ ل-ا-ِإ-  ك-  ر-ا-ه َلاِإ ْ كراه A'imatun ء َأ- ِ ئ-م-ٌة َأئ  مٌة Yauma yakunun ي  ي-  و-م-  ي-  ك-  و- ُ ن ي  وم ي ُ ك  و ُ ن 2. Huruf Awal, Tengah, dan Akhir
  • 8. 6 Penulisan kata-kata Arab dilakukan dengan menggabungkan huruf-huruf Arab sesuai dengan kedudukan masing-masing huruf yang terdiri dari huruf awal, tengah, dan akhir. Pada pelajaran sebelumnya telah diberikan contoh penulisan huruf dan kata-kata Arab, tetapi belum ditunjukkan tata cara penulisan huruf-huruf tersebut pada posisi awal, tengah, dan akhir. Berikut petunjuk pemakaian huruf-huruf tersebut secara keseluruhan Akhir Tengah Awal transliterasi sempurna اــ ـاـ ــــا a ا بــ ـبـ ــب b ب تــ ـتـ ــت t ت ثــ ـثــ ــث Ts ث جــ ـجـ ــج J ج حــ ـحـ ــح H ح خــ ـخـ ــخ Kh خ دــ ـدـ ــد D د ذــ ـذـ ــذ Dz ذ رــ ـرـ ــر R ر زــ ـزـ ــز Z ز ســ ـسـ ــس s س شــ ـشـ ـتش Sy ش
  • 9. 7 صــ ـصـ ــص Sh ص ضــ ـضـ ــض Dh ض طــ ـطـ ــط T ط ظــ ـظـ ــظ Zh ظ ع ' عــ ـعـ ــع غــ ـغـ ــغ Gh غ فــ ـفـ ــف F ف قــ ـقـ ــق Q ق كــ ـكـ ــك K ك لــ ـلـ ــل L ل مــ ـمـ ــم M م نــ ـنـ ــن N ن وــ ـوـ ــو W و لا لا لا H لا هــ ـهـ ــه l.a ه ء ' أإ ـءـ ء يــ ـيـ ــي y ي Latihan Mengenal Penulisan Huruf dan Tanda Baca
  • 10. 8  ب- ِ ب-  ب بِب  ب با-ِبي-بو  ت-  ت-  ت تت  ت تا-تي-تو  ج- ِ ج-  ج  ج ِ ج  ج  جا- ِ جي-  جو ت ِ ج –  ج  ب  جب  ت  جب  ت د-د- د د ِ ب – ِب  د دت- بجد  ر- ِ ز-  ر  و  ر ِ ز  ر  و  را ِ زير  و  س- ِ ش-  س  س  ش  س  سرب  ش  س َ ظ- ِ ل-م َ ظال  م َ ظال  مون  ع-  ق- َ ل  عَق َ ل  ع ْ ق ٌ ل  و-ه-  ي  و  ه  ي  و  ه  و أ-أ-د-م آدم ي  و  س  ف ه-َذ-أ ه َ ذا ه َ ذَأ  ه  دى  ه  ودا  ه  ود  ي ه-ذ-ه هاذه ه  ذه َأنا – َأ- َ ن-ا َأن  ت َأن  ت أنتم َأنت  ن َأنت  ما
  • 11. 9 َ ن-ه-  ن ن  ه ِ ن ن  ح  ن ن  ه  ن نحن  ه  وما  ه  وم هما  ه  م  ه  ن ضمير منَف  ص ٌ ل مت  ص ٌ ل ضمائر ِإ-  س- م ِإ  س  م ِإ-  شا-  ر-ٌة ِإ  شا  رٌة ا  س  م الإِ  شا  رٌة اااالملململمففففررررددددااااتتتت Kosa kata Arab ayah َأ  ب Aisyah  عائ  شُة pintu با  ب  bukti ب  ر  ها ٌ ن bid'ah / hal ِب  د  عٌة yang baru murid تْل  مي ٌ ذ baru ج  ديد  sempurna َ كام ٌ ل sutera حِرير  manusia, insan ِإن  سا ٌ ن baik خير  jalan  صرا ٌ ط Zainab زينب  Malaikat مَلائ َ كة
  • 12. 10 rahasia سر Sabar  صبر terbit َ طالع matahari  ش  م  س bulan َق  مر bintang َ ك  و َ ك  ب terang ض  وءٌ  bahasa inggris ِإن ِ جيلي  زية Belanda ه  وَلن  ديا  Indonesia إندونيسيا Arab عرِبية  Jepang ياباِنيا Cina صينا  Al-qur an الُق  رآ ُ ن Al-kitab ال  كتاب Injil إن ِ جي ٌ ل Taurat ت  و  رة  Zabur  زب  ور pakaian َث  وب wali Allah  ول  ي الله insya-Allah ِإ ْ ن  شاءَ الله sintaksis  عْل  م الن  ح ِ و Surakarta س  و  را َ ك  رتا  morfologi  عْل  م ال  ص  ر  ف Yogyakarta جو ْ ك  جا َ ك  رتا  Jakarta  جا َ ك  رتا universitas جامعة  fakultas ُ كلية jurusan ق  س  م/  ش  عبة  kuliah م  حا  ضرة ka'bah/ kubus َ ك  عبة perlombaan م  سابَقة pembaca (pr.) َقا ِ رَئة Pembaca (lk.) َقا ِ رء
  • 13. 11 idul-fitri عي  د الف ْ طِر  Muharam م  حرم Syawal ش  وال  Ramadhan رَم  ضان hukum ح ْ ك  م  hakim  حا  كمَقا  ضي mahkamah م  ح َ ك  مة  hak   حق asasi َأ  سا  سي majelis م  جل  س musyawarah م  شا  و  رة  rakyat  را  عية dewan, kantor دي  وان  Wakil  و  كيل risalah, surat, ِ ر  ساَلة artikel, skripsi makalah مَقاَلة majalah م  جَلة  pasal, kelas َف  صل mukadimah, مَق  دمة pendahuluan ayat َأية bab, pintu با  ب  khusus  خ  ص  و  ص ikhtisar ا  خت  صار Kosakata Arab yang berkaitan dengan pemakaian huruf awal, tengah, dan akhir Huruf Sempurna Huruf awal Huruf tengah Huru f akhir
  • 14. 12 ini ه َ ذا  tahun عام  bumi ا َأ  رض dengan ب ِب  س ِ م الله nama Allah hati َقْلب jalan  سِبيل Fatimah َفا  ط  مة buku كتاب  sempurna ت ت  مام skripsi, ب  حث  banyak َ كثيرة pakaian ث َث  وب pembahasan indah, ج  ج  ميَلة cantik suami ز  وج  kamar  ح  جرة penyucian ت  سِبيح  pengasih ر  حيم  tali ح  حبل sejarah تا ِ ريخ  makhluk م  خُل  وق  baik خ  خير dilahirkan ي  وَلد  sekolah م  در  سة  pelajaran د د  رس lezat َل  ذيذ karcis ت ْ ذ  كرة  dzikir, ingat ذ ذ ْ كر Yang Menyinari مِنير  Bacaan قرَأة  resmi ر  ر  سمية ز  ز  هرة bunga ِبِزيَادة Dengan tambaha n م  ر َ كز pusat/markas orang yang س  سا ِ جد bersujud ketua/kepala رئيس  masjid م  س ِ جد ش  ش ْ كر syukur ال  ش ُ ك  ور Yang Maha berterima kasih  ريش bulu burung ص  صبر sabar ال  صب  ور Yang Maha Penyabar  خاص khas penyemp ت  ضيق  tertawa ض ضحك it-an tempat berbaring  ربض binatang
  • 15. 13 membersihk ط َ ط  هر an kucing ق ّ ط lih. 12 ي ْ ط  هر lafal َل ْ فظ lih. $3 ي ْ ظلم  menganiaya ظ َ ظاَل  م mendengar س  م  ع  lih. $ ي  عَلم  tahu ع  عل  م menyampaikan بَّل َ غ  mencuci ي  غ  شل  selain غ َ غير berfaeda مفيد  gadis (jmk.) ف َفتيات h waqaf  وَق  ف menciptakan خَل  ق  lih. ي ْ قرأ قرأ  membaca ق َقرَأ raja ملك  lih. ي ْ كت  ب كتب  menulis ك َ كت  ب keluarga َأ  هل susu مْلك  malam ل َليل Yang م  ح  م  ود  kokoh م م  كين dipuji lemah lembut  حليم ketika حين  tumbuh ين  مو  harimau ن ن  مر maaf ع ْ فو  sampai ت  وصل  satu و  و  حيد perkataan َق  ول republik ج  م  ه  و ِ رية  bulan sabit لا  هَلال pandang ه َلا  ح َ ظة mata  ح َ لال halal ف ْ قه fikih/pemahaman dikte ِإ  م َ لاء kepala رْأس  adab, sastra ء َأدب suatu ش  يء  sumur ِبْئر izin ِإ ْ ذن mutiara ُل  ؤُلؤ mukmin م  ؤمن  itu (jamak) ُأوَلئك Penulisan huruf-huruf Arab dibedakan penggunaan antara huruf awal, tengah, dan akhir. Agar Anda dapat lebih memahami baca tulis Arab secara baik, silakan
  • 16. 14 berlatih dengan membaca buku-buku yang mengajarkan tulis baca Arab di tingkat dasar.
  • 17. 15 BAB II MAD TABI'I DAN AL 2.1 Mad Tabi'i ( (((( ممممدددد ططططببببييييععععيييي Tanda baca mad ( ) ) berfungsi untuk memanjangkan bunyi vokal sehingga vokal itu dibaca sampai lima ketukan, misalnya: ُأولئـ ك ula'ika; ن)5 ا al-qur'a n; يا أيها ya ayyyuha Adapun yang dimaksud dengan mad tabi'i adalah panjang biasa, yaitu pemanjangan bunyi vokal hanya dua ketukan saja. Mad tabi'i terdiri dari pemanjangan bunyi /aa/ ا…َ; /ii/ ي…ِ..; dan /uu/ …ُو 1) huruf alif ( ا ) yang terletak setelah fathah dibaca /aa/ (bunyi /a/ diperpanjang dua vokal), contoh: alam semesta : 'alamin : عالمين raja : maliki : مالك wajib : wajibun : واجب 2) huruf yak ( ي ) yang terletak sesudah kasrah dibaca /ii/ sepanjag dua vokal, contoh: pengasih : rahimun : رحيم di dalamnya : fihi : فيه agama : dinun : دين 3) huruf wawu ( و ) yang terletak sesudah dhammah dibaca /uu/ (bunyi /u/ sepanjang dua vokal), contoh: mereka yakin : yuqinun : يوقنون orang-orang muslim : muslimun : مسلمون
  • 18. 16 2.2 Pemakaian /Al/ Makna /al/ sama dengan the di dalam bahasa Inggris, tetapi /al-/ dalam bahasa Arab penulisannya dirangkaikan dengan kata yang diikutinya, sedangkan the terpisah dengan kata yang diikutinya, misalnya the book bukan digandeng seperti thebook. Penulisan tak ada kaitannya dengan jenis huruf pertama pada kata yang bersangkutan. Untuk itu perlu diketahui jenis huruf Arab, yaitu: 1) Huruf syamsiyyah ( ( الحروف الشمسية Huruf syamsiyah terdiri dari empat belas huruf, yaitu: ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ن ل Contoh penggunaannya: pedagang (ت) تا ِ جر التا ِ جر kedelapan (ث) َثام  ن الثَّام  ن laci (د) د  ر  ج ال  د  ر  ج ingat (ذ) ذ ْ كر الذِّ ْ كر kepala (ر)  رْأ  س الرْأ  س zakat (ز)  ز َ كاٌة الز َ كاٌة celana (س)  س  ر  وا ٌ ل السِ  ر  وا ٌ ل kesaksian (ش)  ش  هادٌة ال  ش  هادٌة sedekah (ص)  ص  دَقٌة ال  ص  دَقٌة tertawa (ض)  ض  ح  ك ال  ض  ح  ك
  • 19. 17 dokter/ tabib (ط) َ طِبي  ب الطَِّبي  ب gelap (ظ) ُ ظْل  م الظُّْل  م nikmat (ن) ِن  ع  مٌة الن  ع  مٌة lezat (ل) َل  ذي ٌ ذ اللَّ  ذي ٌ ذ Al yang dilekatkan pada kata yang didahului oleh huruf syamsiyah, lam ( (ل itu berasimilasi dengan huruf yang dilekatinya. 2) Huruf Qomariyah ( ( الحروف الَق  م يه Huruf qomariyah terdiri dari empat belas huruf (sama dengan syamsiyah), yaitu: ا ب ج ح خ ع غ ف ق ك ل م و ه ي Contoh penggunaannya: mama (ا) ا  س  م ا  لا  س  م pintu (ب) با  ب البا  ب gunung (ج)  جب ٌ ل ا َ لجب ُ ل hadis (ح)  ح  دي ٌ ث ا َ لح  دي ُ ث kuda (خ)  خي ٌ ل ا َ لخي ُ ل ilmu (ع)  عْل  م العْل  م gaib (غ) َ غي  ب الغي  ب Buah (ف) َفا  ك  هٌة الَفا  ك  هُة bulan (ق) َق  مر الَق  مر
  • 20. 18 kitab (ك)  كتا  ب ال  كتا  ب raja (م) مل  ك اَلمل  ك wajah (و)  و  جه ال  و  جه petunjuk (ه)  ه  دايٌة ا  له  دايُة kanan (ي) ي  مي  ن الي  مي  ن Al yang dilekatkan pada kata yang didahului oleh huruf qomariyah tidak berasimilasi, lihat contoh di atas. Rangkuman a) Mad tabi'i adalah pemanjang biasa yang dilakukan dengan menambahkann huruf alif sesudah tanda fathah, yak sesudah tanda kasroh, dan wawu sesudah tanda dhommah. b) Penggunaan al perlu memperhatikan jenis huruf awal pada kata yang dilekatinya, bila termasuk ( الحروف الشمسـي ة ) maka al itu berasimilasi, sedangkan pada huruf qomariyah tidak berasimilasi.
  • 21. 19 BAB III DHOMIR (KATA GANTI)  ض  مير Dhomir dibagi menjadi 2 macam: 1. Dhamir munfashil ( ض  مير منَف  صل  ) yaitu kata ganti orang yang penulisannya di dalam kalimat berdiri sendiri. Misal, saya َأنا , dia ,  ه  و kamu lk. َأن  ت , kita ن  حنُ  , dsb. 2. Dhamir muttashil ( ض  مير مت  صل  ) yaitu kata ganti orang yang penulisannya di dalam kalimat dirangkaikan dengan kata lain. Misal, kitabnya lk كتَابه  , penamu lk َقَل  م  ك , dsb. Agar lebih jelas dapat dikemukakan uraian berikut, (1) Dhamir munfashil
  • 22. 20 1) Dhamir munfashil untuk orang ketiga jenis laki-laki (Al-Ghaib ُ :َِ اَْ ) : mereka lk./ ْ 1 $ هُ , mereka lk./ 2 هُ , dia lk./ 1 ! هُ َ 2) Dhamir munfashil untuk orang ketiga jenis perempuan (Al-Ghaibah ُ َ:َِ اَْ ) : mereka pr./ 1 (% هُ , mereka pr./ 2 َ هُ , dia pr./ 1 هِ َ 3) Dhamir munfashil untuk orang kedua jenis laki-laki (Al- Mukhaathab ُ 2َ َُ اَْ ) : kamu, anda jm. ْ$=ُ أَْ , kamu/ 2 َ=ُ أَْ , kamu/ 1 َ أَْ 4) Dhamir munfashil untuk orang kedua jenis perempuan (Al- Mukhaathabah ُ َ2َ َُ اَْ ) : kamu, anda jm. (% =ُ أَْ , kamu/2َ=ُ أَْ , kamu/1ِ أَْ 5) Dhamir munfashil untuk orang pertama tunggal dan jamak (Al- Mutakallim $ُ ?@َ =َُ اَْ ) : kita, kami ن  ح  ن  , saya َ أَ Catatan: lk. = laki-laki; pr. = perempuan; dan jmk. = jamak Perhatikan bagan berikut. Orang ke Plur./ Dual./ Sing./ Jenis III ْ$ هُ هُ ! هُ َ lk. III (% هُ هُ هِ َ pr. II ْ$=ُ أَْ َ=ُ أَْ َ أَْ lk. II (% =ُ أَْ َ=ُ أَْ ِ أَْ pr. I (ُ Aْ _ َ َ أَ lk/pr Keterangan: Singularis = Mufrad = دٌَ Eْ ُ Dualis = Mutsanna = Fَ GّHَ ُ Pluralis = Jamak = ٌIْ Jَ (dalam bahasa Arab jamak: lebih dari dua orang, sedangkan Bhs. Inggris lebih dari satu orang). Misal:
  • 23. 21 satu buku = كتَا  ب  = one book dua buku = كتَابَا  ن  = two books beberapa buku = ُ كت  ب = some books contoh-contoh dalam kalimat : Ia seorang mahasiswa  ه  و طَال  ب Mereka adalah dua orang mahasiswa  همَا طَالبَا  ن Mereka adalah beb. mahasiswa  ه  م ُ طلاَّ  ب Ia seorang mahasiswa  ه  ي طَالبٌة Mereka adalah dua mahasiswi  همَا طَالبتَا  ن Mereka adalah beb. mahasiswi  ه  ن طَالبَا  ت Engkau adalah seorang anak lk. َأن  ت  وَل  د Engkau adalah dua orang anak lk. َأنتمَا  وَلدَا  ن Engkau adalah beb. orang anak lk. َأنت  م َأ  و َ لاد Engkau seorang guru lk. َأن  ت معلِّ  م Engkau seorang guru pr. َأن  ت معلِّ  مٌة Engkau dua orang guru lk. َأنتمَا معلِّمَا  ن Engkau dua orang guru pr. َأنتمَا معلِّ  متَا  ن Engkau beb. orang guru lk. َأنت  م معلِّ  م  و َ ن Engkau beb. orang guru pr. َأنت  ن معلِّمَا  ت
  • 24. 22 Engkau seorang penulis lk. َأن  ت كَات  ب Engkau seorang sastrawan َأن  ت َأدي  ب Engkau seorang wartawan  َأن  ت  ص  حفي Kita beb. orang menteri ن  ح  ن  و  زرَاءُ Saya seorang pedagang َأنَا تَا ِ جر Saya seorang penyair َأنَا شَا  عر Kami beb. orang penyair ن  ح  ن  شعرَاءُ Saya seorang insinyur َأنَا م  هن  د  س 2) Dhomir Muttashil Dhamir muttashil dapat dirangkaikan di belakang kata benda/isim, kata kerja/fiil, dan “preposisi”/ harf. Adapun bentuk-bentuk dhomir muttashil adalah sebagai berikut: ـه ... _ ia lk/  ه  و 1 ـ همَا ... _ ia lk/2 (mereka)  هما ـ ه  م ... _ ia lk/jm (mereka)  ه  م ـهَا ... _ ia pr/  ه  ي 1 ... ـ همَا _ ia pr/2 (mereka)  هما ـ ه  ن ... _ ia pr/jm (mereka)  ه  ن ـ  ك ... _ kamu lk/ َأن  ت 1
  • 25. 23 ـ ُ كمَا ... _ kamu lk/ َأنتمَا 2 ـ ُ ك  م ... _ kamu lk/jm َأنت  م ـ  ك ... _ kamu pr/ َأن  ت 1 ـ ُ كمَا ... _ kamu pr/ َأنتمَا 2 ـ ُ ك  ن ... _ kamu pr/jm َأنت  ن ـِي ... _ saya َأنَا نَا ... _ kita ن  ح  ن Contoh pemakaian dalam kalimat: kitabnya كتَابه  Ia ه  و + kitab  كتَا  ب penamu َقَل  م  ك Kamu َأن  ت + pena َقَل  م uang kita نُق  ودنَا  kita ن  ح  ن  + uang نُق  ود mobilku سياَّ  رتي  Saya َأنَا + mobil  سياَّ  رٌة kepada mereka ِإَلي ِ ه  م Mereka ه  م + kepada ِإَلى darinya pr ِإَليهَا ia pr ه  ي + dari م  ن milikku ل  ي Saya َأنَا + milik ... َ ل milik kita َلنَا Kita ن  ح  ن  + milik ... َ ل bagi anda عَلي ُ ك  م  Anda َأنت  م + atas, bagi  عَلى keselamatan bagi Anda َال  س َ لام  عَلي ُ ك  م mengeluarkan mereka ي  خِر  ج  ه  م  mengeluarkan ي  خِر  ج  mereka  ه  م
  • 26. 24 Ia mengeluarkan mereka dari kegelapan kepada cahaya terang ي  خِر  ج  ه  م م  ن الظُُّلمَا  ت ِإَلى الن  و ِ ر Aku cinta padamu ُأ  حب  ك Aku cinta padamu ُأ  حب  ك RANGKUMAN 1) Dhomir munfashil adalah kata ganti orang yang penulisannya di dalam kalimat berdiri sendiri. 2) Dhomir muttashil adalah kata ganti orang yang penulisannya di dalam kalimat dirangkaikan.
  • 27. 25 BAB IV ISMUL ISYAROH ا  س  م الإِشَا  رة 4. ISMUL ISYAROH ا  س  م الإِشَا  رةُ Ismul Isyaroh berasal dari kata “ismun” yang berarti ‘nama’ dan “isyarah” yang berarti ‘penunjuk’. Sehingga Ismul Isyaroh diterjemahkan menjadi ‘Kata Ganti Penunjuk’. Ada bermacam-macam ismul isyaroh, akan tetapi untuk pelajaran ini hanya diperkenalkan beberapa kata saya, antara lain: Ini lk. هذَا  Ini pr.  ه  ذه Itu lk. َذل  ك Itu pr. تْل  ك Kata jamak dari تْل  ك ، َذل  ك  Adalah ُأولئ  ك dan ه  ذه ،  هذَا  Adalah  ه  ؤلآءِ Kata Kَ Lِ أُو dan ءِNO هَ ُ dapat dipergunakan untuk menunjukkan jenis laki-laki dan perempuan. Contoh dalam kalimat: Siapakah ini? Ini Muhammad م  ن  هذَا؟  هذَا م  ح  م  د Siapakah itu? Itu Yusuf م  ن َذل  ك؟ َذل  ك ي  و  س  ف Siapakah ini? Ini Khadijah م  ن  ه  ذه؟  ه  ذه  خ  دي  جٌة Siapakah itu? Itu Aisyah م  ن تْل  ك؟ تْل  ك عَائشٌة Ini seorang laki-laki  هذَا  ر  ج ٌ ل
  • 28. 26 Mereka ini beb. orang laki-laki  ه  م ِ رجَا ٌ ل Siapakah mereka ini? ؟ م  ن  ه  ؤلآءِ Mereka ini para bapak  ه  ؤلآءِ آبَاءُ Kitab ini  هذَا اْل  كتَا  ب Kitab itu di dalamnya tak ada kebenaran َذل  ك اْل  كتَا  ب َ لا  ري  ب فيه Kitab kepunyaanmu ini  كتَاب ُ ك  م  هذَا Ini kitab  هذَا  كتَا  ب Ini anak lk. itu  هذَا  ه  و اْل  وَل  د Ini kitabmu  هذَا  كتَاب ُ ك  م  هذَا  كتَا  ب مَا  هذَا ؟  هذَا  كتَا  ب  ه ْ ل  هذَا  كتَا  ب ؟ نع  م،  هذَا  كتَا  ب  ه  ذه م  جلٌَّة مَا  ه  ذه ؟  ه  ذه م  جلٌَّة  ه ْ ل  ه  ذه م  جلٌَّة ؟ نع  م،  ه  ذه م  جلٌَّة َأي  ن اْل  كتَا  ب ؟ اْل  كتَا  ب  هنَا َأي  ن  ه  و ؟  ه  و  هنَا َأي  ن اْل  م  جلَُّة ؟ اْل  م  جلَُّة  هنَا َأي  ن  ه  ي ؟  ه  ي  هنَا  ه ْ ل تْل  ك جَامعٌة ؟ َ لا، تْل  ك مد  ر  سٌة  ه ْ ل تْل  ك م  دلر  سٌة ؟ َ لا، َذل  ك بي  ت  ه ْ ل َذل  ك م ْ كت  ب ؟ َ لا، تْل  ك م  د  ر  سٌة
  • 29. 27  ه ْ ل َذل  ك م  ح  م  ود ؟ نع  م، َذل  ك م  ح  م  ود  ه ْ ل تْل  ك َأمينٌة ؟ َ لا، تْل  ك عَائ  شٌة ن  ح  ن َأمين  و َفِريد  و  ج  ميل َأي  ن م  ح  م  د  و م  ح  م  ود ؟  همَا  هنَا  ك ن  ح  ن َأمينة  و َفِري  دة  و  ج  ميَلة َأي  ن  سْلم  ى  و فَا  ط  مة ؟  همَا  هنَا  ك RANGKUMAN هذَا ( 1  dan ه  ذه  dipergunakan untuk penunjuk dekat, هذَا  untuk jenis laki-laki dan ه  ذه  untuk jenis perempuan. َذل  ك ( 2 dan تْل  ك  dipergunakan untuk penunjuk jauh, َذل  ك untuk jenis laki-laki dan تْل  ك  untuk jenis perempuan. 3) Bentuk jamak dari اَP هَ dan QِP هَ ِ adalah ءِNO هَ ُ , dan Kَ ذَِ serta Kَ ْ ِ adalah Kَ Lِ , أُو ه  ؤلآءِ  dan ُأولئ  ك dapat dipergunakan untuk jenis laki-laki dan perempuan. KEPUSTAKAAN Assegaff, Hasan Taufiq. 1985. Bahasa Arab untuk Anda (Sistem modern), TA. Surabaya: Lembaga Bahasa Arab BAB V JUMLAH ISMIYAH DAN JUMLAH FI’LIYAH 5. JUMLAH ISMIYAH DAN JUMLAH FI’LIYAH
  • 30. 28 (  ج  مَلٌة ِإ  س  ميٌة  و  ج  مَلٌة فعليٌة ) 5.1 Jumlah Ismiyah (kalimat nominal) : selain fiil Jumlah ismiyah adalah suatu kalimat yang unsur-unsurnya terdiri dari “mubtada’” dan “khobar”. Mubtada’ adalah kata yang diterangkan, berupa isim yang diletakkan di permulaan kalimat, dan kata itu berakhir dengan harakat dhommah, sedangkan “khobar” adalah kata yang menerangkan hal-ihwal mubtada’ (perhatikan tentang penjelasan mubtada’). Contoh: Muhammad berdiri ٌ$:َِS ٌ T% Aَ ُ Fatimah duduk فَا  ط  مٌة جَال  سٌة Gunung itu tinggi َاْل  جب ُ ل م  رتف  ع Air itu tawar َاْلمَاءُ  ع ْ ذ  ب Pintu itu luas َاْلبَا  ب وَا  س  ع Jalan itu sempit َالشاَّ ِ ر  ع  ضي  ق Guru itu hadir َاْل  معلِّ  م حَا  ضر Rumah itu megah َاْلبي  ت فَا  خر Langit itu jernih َال  سمَاءُ  صفيٌة Sumur itu dalam َاْلِبْئر  ع  مي  ق Bunga itu indah َالز  هرُة  ج  ميَلٌة Siti seorang murid  سيت  ي تْل  مي َ ذٌة Air itu mengalir َاْلمَاءُ ي  جِري
  • 31. 29 Hujan itu sedang turun َاَلم َ طر ينِز ُ ل Ikan itu sedang berenang ال  س  م  ك ي  سب  ح Daun itu sedang bergerak اْل  و  ر  ق تت  حر  ك Api itu sedang menyala الناَّ  ر تَتَل  ه  ب Bola itu melambung ke udara اْل ُ كرُة ت  رتف  ع إ َ لى اْلَفضَاءِ 5.2 Jumlah Fi’liyah (kalimat verbal) Jumlah fi’liyah adalah kalimat yang terdiri dari kata kerja/fiil dan pelaku/fail. Failnya berfungsi sebagai subjek dan fiil sebagai predikat. Contoh: Penjahit itu sedang menjahit ي  خي ُ ط ا َ لخياَّ ُ ط Imam/pemimpin itu sedang berkhutbah ي  خ ُ ط  ب الإِمَام Murid-murid itu sedang berbaris ي  ص َ ط  ف الت َ لامي ُ ذ Kereta api itu telah berjalan سَا  ر اْلقطَا ُ ر Hamid sedang bermain-main يْلع  ب حَام  د Anak lk itu sedang minum ي  شر  ب اْل  وَل  د Orang yang tenggelam itu dapat diselamatkan  سل  م اْلغِري  ق Guru itu sedang menjelaskan ي  شر  ح اْل  معلِّ ُ م Muhammad telah berdiri قَام م  ح  م  د Fatimah telah duduk  جَل  س  ت فَا  ط  مُة Saya telah makan makanan itu َأ َ كْل  ت الطَّعَام
  • 32. 30 RANGKUMAN Jumlah Ismiyah terdiri dari mubtada’ dan khobar, sedangkan jumlah ismiyah terdiri dari fiil dan fail. KEPUSTAKAAN Assegaff, Hasan Taufiq. 1985. Bahasa Arab untuk Anda (Sistem modern), TA. Surabaya: Lembaga Bahasa Arab Yunus, Mahmud. 1985. Pelajaran Bahasa Arab, Jilid 3. Jakarta: PT Hidakarya Agung BAB VI PEMBAGIAN FIIL 6. PEMBAGIAN FIIL
  • 33. 31 Fiil ( ٌUْ ِ ) adalah kata yang menunjukkan hal yang berhubungan dengan pekerjaan, tetapi fiil bukan berarti kata kerja, sebab pada fiil tsb. terdapat pula kata perintah. Fiil dibagi menjadi 3 macam: 1) Fiil madhi ( ف  ع ُ ل اْلمَا  ضي  ) yaitu kata kerja yang menunjukkan pekerjaan waktu lampau. 2) Fiil mudhorik ( ف  ع ُ ل اْل  مضَا ِ رع  ) yaitu kata kerja yang menunjukkan pekerjaan waktu sekarang dan akan datang. 3) Fiil Amar ( ف  ع ُ ل الأَم ِر  ) yaitu kata perintah. Perhatikan contoh-contoh berikut. َ كت  ب ب ْ كر ال  د  ر  س ي ْ كت  ب ب ْ كر ال  د  ر  س  جَل  س َفِري  د  عَلى اْل  م ْ كت ِ ب ي  جل  س َفِري  د  عَلى اْل  م ْ كت ِ ب َذ  ه  ب تَا ِ جر إَلى ال  س  و ِ ق ي ْ ذ  ه  ب تَا ِ جر إَلى ال  س  و ِ ق  شِر  ب اْل  مِري  ض ال  دوَاءَ ي  شر  ب اْل  مِري  ض ال  دوَاءَ يَا ب ْ كر، ُأ ْ كت  ب ال  د  ر  س! يَا  وَل  د، ا ْ ذ  ه  ب إَلى ال  س  و ِ ق! يَا َفِري  د ا  جل  س  عَلى اْل ُ ك  ر  س  ي! يَا م  ح  م  ود، ا  شر  ب ال  دوَاءَ داَت َ Eْ ُ اْ (kosa kata) Di atas  عَلى Ke إَلى
  • 34. 32 Ia telah menulis َ كت  ب Ia sedang menulis ي ْ كت  ب Tulislah ُأ ْ كت  ب Ia telah duduk  جَل  س Ia sedang duduk ي  جل  س Duduklah ا  جل  س Ia telah pergi َذ  ه  ب Ia sedang pergi ي ْ ذ  ه  ب Pergilah ا ْ ذ  ه  ب Ia telah minum  شِر  ب Ia sedang minum ي  شر  ب Minumlah ا  شر  ب Pelajaran ال  د  ر  س Bangku اْل  م ْ قع  د Pedagang التاَّ ِ جر Pasar ال  س  و  ق Orang sakit اْل  مِري  ض
  • 35. 33 Obat ال  دوَاءُ Kursi اْل ُ ك  ر  س  ي Meja tulis اْل  م ْ كت  ب Hai يَا Pada contoh-contoh tadi terdapat kata-kata: َ كت  ب،  جَل  س، َذ  ه  ب،  شِر  ب , kata-kata ini termasuk fiil madhi, dan kata-kata ي ْ كت  ب، ي  جل  س، ي ْ ذ  ه  ب، ي  شر  ب  termasuk fiil mudhorik, sedangkan kata-kata ُأ ْ كت  ب، ا  جل  س، ا ْ ذ  ه  ب، ا  شر  ب termasuk fiil amar. Di dalam kamus bahasa Arab yang lengkap biasanya terdapat petunjuk cara membentuk fii madhi menjadi mudhorik. Biasanya dengan membubuhkan tanda petunjuk ( - -- ، - -- ، - -- ) yang ditulis di dalam kurung, atau kadang-kadang fiil mudhoriknya langsung ditulis di dalam kurung. Jika fiil madhi َفع َ ل yang diberi tanda - -- maka fiil mudhoriknya berbentuk ي ْ فع ُ ل  , dan jika fiil madhi َفع َ ل , diberi tanda - -- maka fiil mudhoriknya berbentuk ي ْ فع ُ ل  , dan jika fiil madhi َفع َ ل , diberi tanda - -- maka fiil mudhoriknya berbentuk ي ْ فع ُ ل Di dalam kamus biasanya hanya dituliskan fiil madhinya saja, dan fiil mudhorik hanya diberikan petunjuk cara membentuknya saja. Tanda-tanda tsb. ( --َ- ، --ِ- ، --ُ- ) adalah tanda-tanda untuk ‘ain ( ع ) fiil, yang merupakan radiks kedua dari belakang untuk fiil madhi maupun mudhorik. Untuk pembentukan fiil-fiil tsb. perhatikanlah bagan-bagan berikut. FIIL MADHI ( ( َ كَ كََ ككتتت  ببب  ه  و َ كت  ب  هما َ كتبَا  ه  م َ كتبوْا  ه  ي َ كتب  ت  هما َ كتبَا  ه  ي َ كتب  ن
  • 36. 34 َأن  ت َ كتب  ت َأنتمَا َ كتبتمَا َأنت  م َ كتبت  م َأن  ت َ كتب  ت َأنتمَا َ كتبتمَا َأنت  ن َ كتبت  ن َأنَا َ كتب  ت __ ن  ح  ن َ كتبنَا FIIL MUDHORIK DENGAN WAZAN (ُ Uُ Eْ – َ َ Uَ (َ  ه  و ي ْ كت  ب  هما ي ْ كتبَا  ن  ه  م ي ْ كتب  و َ ن  ه  ي ت ْ كت  ب  هما ت ْ كتبَا  ن  ه  ن ي ْ كتب  ن َأن  ت ت ْ كت  ب َأنتمَا ت ْ كتبَا  ن َأنت  م ت ْ كتب  و َ ن َأن  ت ت ْ كتِبي  ن َأنتمَا ت ْ كتبَا  ن َأنت  ن ت ْ كتب  ن َأنَا َأ ْ كت  ب __ ن  ح  ن ن ْ كت  ب FIIL AMAR ( (َفع َ ل – ي ْ فع ُ ل – اْفع ْ ل َأن  ت ُأ ْ كت  ب َأنتمَا ُأ ْ كتبَا َأنت  م ُأ ْ كتبوْا َأن  ت ُأ ْ كتِب  ي َأنتمَا ُأ ْ كتبَا َأنت  ن ُأ ْ كتب  ن FIIL MADHI ( َ َ ( َ  ه  و  جَل  س  هما  جَلسَا  ه  م  جَل  سوْا  ه  ي  جَل  س  ت  هما  جَل  ستَا  ه  ن  جَل  س  ن َأن  ت  جَل  س  ت َأنتمَا  جَل  ستمَا َأنت  م  جَل  ست  م َأن  ت  جَل  س  ت َأنتمَا  جَل  ستمَا َأنت  ن  جَل  ست  ن
  • 37. 35 َأنَا  جَل  س  ت __ ن  ح  ن  جَل  سنَا FIIL MUDHORIK DENGAN WAZAN (ُ Uِ Eْ – َ َ Uَ (َ  ه  و ي  جل  س  هما ي  جلسَا  ن  ه  م ي  جل  س  و َ ن  ه  ي ت  جل  س  هما ت  جلسَا  ن  ه  ن ي  جل  س  ن َأن  ت ت  جل  س َأنتمَا ت  جلسَا  ن َأنت  م ت  جل  س  و  ن َأن  ت ت  جلسي  ن َأنتمَا ت  جلسَا  ن َأنت  ن ت  جل  س ِ ن َأنَا َأ  جل  س __ ن  ح  ن ن  جل  س FIIL AMAR ( ْUِ – ا ْ ُ Uُ Eْ – َ َ Uَ (َ َأن  ت ا  جل  س َأنتمَا ا  جلسَا َأنت  م ا  جل  سوْا َأن  ت ا  جلسِ  ي َأنتمَا ا  جلسَا َأنت  ن ا  جل  س  ن FIIL MADHI ( (ذَهَ َ  ه  و َذ  ه  ب  هما َذ  هبَا  ه  م َذ  هبوْا  ه  ي َذ  هب  ت  هما َذ  هبتَا  ه  ن َذ  هب  ن َأن  ت َذ  هب  ت َأنتمَا َذ  هبتمَا َأنت  م َذ  هبت  م َأن  ت َذ  هب  ت َأنتمَا َذ  هبتمَا َأنت  ن َذ  هبت  ن َأنَا َذ  هب  ت __ ن  ح  ن َذ  هبنَا FIIL MUDHORIK DENGAN WAZAN (ُ َ ْ – َ َ َ ( َ
  • 38. 36  ه  و ي ْ ذ  ه  ب  هما ي ْ ذ  هبَا  ن  ه  م ي ْ ذ  هب  و َ ن  ه  ي ت ْ ذ  ه  ب  هما ت ْ ذ  هبَا  ن  ه  ن ي ْ ذ  هب  ن َأن  ت ت ْ ذ  ه  ب َأنتمَا ت ْ ذ  هبَا  ن َأنت  م ت ْ ذ  هب  و َ ن َأن  ت ت ْ ذ  هِبي  ن َأنتمَا ت ْ ذ  هبَا  ن َأنت  ن ت ْ ذ  هب  ن َأنَا َأ ْ ذ  ه  ب __ ن  ح  ن ن ْ ذ  ه  ب FIIL AMAR ( ْ َ – ا ْ ُ ُ ْ – َ َ َ ( َ َأن  ت ا ْ ذ  ه  ب َأنتمَا ا ْ ذ  هبَا َأنت  م ا ْ ذ  هبوْا َأن  ت ا ْ ذ  هِب  ي َأنتمَا ا ْ ذ  هبَا َأنت  ن ا ْ ذ  هب  ن Bagan-bagan di atas merupakan gambaran dari sebagian kecil proses pembentukan kata lampau, sekarang, dan kata perintah. Catatan: Penggunaan fiil madhi yang subjeknya barbentuk mudzakkar dan muannats dapat diperhatikan pada contoh-contoh berikut. 1) Guru itu (telah) menulis َ كت  ب اْل  معلَّ  م 2) Dua orang guru itu (telah) menulis َ كت  ب اْل  معلَّمَا  ن 3) Beb.orang guru itu (telah) menulis َ كت  ب اْل  معلَّ  م  و َ ن 4) Guru pr. (telah) menulis َ كتب  ت اْل  معلَّ  مُة 5) Dua orang guru pr. (telah) menulis َ كتب  ت اْل  معلَّ  متَا  ن 6) Beb.orang guru pr. itu (telah) menulis َ كتب  ت اْل  معلَّمَا  ت Kecuali itu dapat pula diperhatikan contoh berikut. 1) Guru pr. itu (telah) menulis untuknya َ كت  ب ( َ كتب  ت) َله اْل  معلَّ  مُة
  • 39. 37 2) Burung itu telah makan darinya َأ َ ك َ ل (َأ َ كَل  ت) الطَّير منه 3) Telah datang beberapa guru lk dan (lalu) pergilah  ح  ضر اْل  معلَّ  م  و َ ن  و َذ  هبوْا RANGKUMAN 1) Fiil dibagi menjadi 3 macam: Fiil Madhi, Fiil Mudhorik, dan Fiil Amar. 2) Pembentukan fiil madhi, mudhorik, dan amar ditentukan oleh suatu patokan/wazan tertentu dan ditentukan oleh perannya dalam suatu struktur kalimat. KEPUSTAKAAN Assegaff, Hasan Taufiq. 1985. Bahasa Arab untuk Anda (Sistem modern), TA. Surabaya: Lembaga Bahasa Arab Yunus, Mahmud. 1972. Pelajaran Bahasa Arab, Jilid 3. Jakarta: PT Hidakarya Agung
  • 40. 38 BAB VI MUFROD, MUTSANNA, DAN JAMAK ٌIَ J ، َ FG%Hَ دٌ، ُ َ Eْ . ُ 6. MUFROD, MUTSANNA, DAN JAMAK م ْ فرد ، مَثنى ،  ج  م  ع 6.1 Mufrod (bentuk tunggal/singularis) م ْ فرد Ism mufrod dibagi menjadi dua macam, yaitu: bentuk mudzakkar dan muannats. Bentuk mudzakkar adalah isim yang dipergunakan untuk jenis laki-laki/ maskulinum, sedangkan bentuk muannats adalah isim yang dipergunakan untuk jenis perempuan/ femininum. Perhatikanlah contoh berikut. َفِري  د م  جت ِ ه  د فَا  ط  مُة م  جت ِ ه  دٌة ب ْ كر ن  شي ٌ ط  زين  ب ن  شي ٌ ط اْل  وَل  د َذ  كي م  ري  م َذ  كيٌة ال  ش  جر ينب  ت ال  سياَّ  رُة تق  ف اُلمعلِّ  م ي  شر  ح اُلمعلِّ  مُة ت  شر  ح الَفلاَّ  ح م  شتغ ٌ ل الَفلاَّ  حُة م  شتغَلٌة Arti kata-kata: Berhenti تق  ف  Rajin م  جت ِ ه  د Guru pr اُلمعلِّ  مُة Tangkas ن  شي ٌ ط Menerangkan ت  شر  ح  Tumbuh ينب  ت Petani pr الَفلاَّ  حُة cerdas  َذ  كي
  • 41. 39 Sibuk م  شتغ ٌ ل Kalimat-kalimat nomor (1) terdapat isim-isim: َفِري  د، ب ْ كر، اْل  وَل  د، ال  ش  جر، اُلمعلِّ  م، الَفلاَّ  ح Lafal-lafal itu termasuk jenis mudzakkar, sedangkan lafal-lafal اُلمعلِّ  مُة، ال  سياَّ  رُة، فَا  ط  مُة termasuk jenis muannats. Khusus mengenai bentuk muannats memiliki tanda-tanda tertentu, antara lain: 1) Di akhir kata terdapat huruf tak marbuthoh ( ة = (تَاءٌ م  رب  و َ طٌة 2) Sebagai nama anggota tubuh yang jumlahnya berpasangan 3) Nama-nama orang wanita 4) Nama-nama kota dan negara 5) Nama-nama benda tertentu yang dikategorikan sebagai jenis wanita (1) Tak marbuthoh di akhir kata: Guru wanita اُلمعلِّ  مُة Dokter wanita الطَِّبيبُة Insinyur wanita اُلم  هن  د  سُة wartawati ال  ص  حفيُة Penulis wanita الكَاتبُة (2) Anggota tubuh yang berpasangan Tangan اْلي  د Telinga الأُُذ ُ ن
  • 42. 40 Mata اْلعي  ن Kaki الر  ج ُ ل (3) Nama-nama wanita Maryam م  ري  م Zainab  زين  ب Hindun  هن  د Salma  سْل  مى Haritsah  حِريَثُة (4) Nama-nama kota dan negara Madinah م  دينٌة Makkah مكَّة Jakarta جَا َ ك  رتَا Surakarta س  ورَا َ ك  رتَا Arab Saudi اْلعرِبية ال  سع  ودية Mesir م  صر Indonesia ِإن  د  وِنيسِية Cina  صيِنية (5) Nama-nama benda yang termasuk muannats:
  • 43. 41 Matahari  ش  م  س Langit  سمَاءٌ Bumi َأ  ر  ض Angin ِ ري  ح Pasar  س  و  ق Jalan َ طِري  ق Contoh penggunaan dalam kalimat: Mobil itu berharga ال  سياَّ  رُة َث  مينٌة Bunga itu indah الز  هرُة  ج  ميَلٌة Murid pr itu rajin التْل  مي َ ذُة م  جت ِ ه  دٌة Tangan itu kuat اْلي  د َق ِ ويٌة Telinga itu besar الأُُذ ُ ن َ كِبيرٌة Mata itu tinggi nilainya اْلعي  ن َث  مينٌة Kaki itu panjang الر  ج ُ ل َ ط ِ ويَلٌة Hindun wanita yang baik  هن  د صَال  حٌة Fatimah gadis yang cantik فَا  ط  مُة َفتَاٌة  ج  ميَلٌة Maryam rajin م  ري  م م  جت ِ ه  دٌة Bandung ibu kota Jawa Barat بَان  دونج عَا  ص  مُة جَا  وى الغ  رِبية
  • 44. 42 Jakarta ibu kota Indonesia جَا َ ك  رتَا عَا  ص  مُة الإِن  د  وِنيسِية Indonesia negara yang luas ِإن  د  وِنيسِية بْل  دٌة وَا  سعٌة Pasar itu ramai ال  س  ق عَام رٌة Jalan itu lurus الطَِّري  ق م  ستقي  مٌة Langit itu bersih ال  سمَاءُ ن  ظيَفٌة Bumi itu bulat الأَ  ر  ض م  ست  ديرٌة Matahari itu terbit ال  ش  م  س طَالعٌة Angin itu berhembus ِ ري  ح ت  ه  ب Api menyala نَار م  شتعَلٌة Bahasa Indonesia الإِن  د  وِنيسِية Negara Indonesia الإِن  د  وِنيسِياَّ Bangsa Indonesia الإِن  د  وِنيسِ  ي Kecuali itu, bentuk jamak untuk selain manusia dalam pembuatan kalimat diperlakukan seperti manusia. Misal: Pohon-pohon itu tinggi الأَ  شجَا  ر عَاليٌة Buku-buku itu tebal اْل ُ كت  ب َ كثيَفٌة Beb. bangku itu baru اْل  مقَا  ع  د  ج  دي  دٌة Beb. sekolah itu libur اْل  مدَا ِ ر  س معطََّلٌة Jm َأ  شجَار - Tg  ش  جرٌة
  • 45. 43 Jm ُ كتب - Tg  كنَا  ب Jm مقَا  عد  - Tg م ْ قع  د Jm مدَا ِ رس  - Tg م  د  ر  سٌة Selanjutnya perhatikan pembahasan tentang “jamak” 7.2 Mutsanna مَثنى Bentuk mutsanna/dualis dibuat dengan menambahkan ( نِ ـ.َ. ) dalam kasus nominatif/ marfu’, dan menambahkan ( (ِ ْ.َ. ) dalam kasus akusatif/manshub dan genitif/majrur. Selanjutnya perhatikan contoh berikut. Dua mahasiswa itu baik الطاَّلبَا  ن صَالحَا  ن Dua mahasiswi itu baik الطاَّلبتَا  ن صَال  حتَا  ن Dua guru lk itu rajin اُلمعلِّمَا  ن م  جت ِ هدَا  ن Dua guru pr itu rajin اُلمعلِّ  متَا  ن م  جت ِ ه  دتَا  ن Rumah itu indah اْلبي  ت  ج  ميَلٌة Dua rumah itu indah اْلبيتَا  ن  ج  ميَلتَا  ن Sebuah rumah orang itu بي  ت الر  ج ِ ل Dua rumah orang itu بيتَا الر  ج ِ ل Sebuah pintu rumah orang itu بَا  ب بي  ت الر  ج ِ ل Dua pintu dari dua rumah itu بَابَا بيت ِ ي الر  ج ِ ل Dua anak pr menteri itu ابنتَا اْل  و ِ زيِر Rumah kedua anak pr menteri itu بي  ت ابنت  ي اْل  و ِ زيِر
  • 46. 44 Dua rumah itu bersih-bersih اْلبيتَا  ن ن  ظيَفتَا  ن Saya membeli dua buah pena ا  شتري  ت َقَل  مي ِ ن Ia memukul dua ekor anjing ي  ضِر  ب َ كْلبي ِ ن Dua ekor anjing itu dipukulnya ي  ضِربه َ كْلبَا  ن Dari contoh-contoh tersebut dapat diketahui perbedaan penggunaan bentuk mutsanna dalam kasus nominatif, akkusatif, dan genitif. 7.3 JAMAK  ج  م  ع Secara garis besar bentuk jamak dibagi menjadi 3 macam: 1) Jamak Mudzakkar Salim 2) Jamak Muannats Salim 3) Jamak Taksir/Mukassar Jamak mudzakkar salim yaitu jamak jenis laki-laki yang praktek penggunaannya di dalam kalimat dengan menambahkan: (1) bentuk ( وْنَ .ُ.. ) untuk kata yang berkedudukan marfu’ di dalam kalimat atau kasus nominatif (2) bentuk ( (َ ْ..ِ. ) untuk kata yang berkedudukan manshub/kasus akusatif dan majrur/genitif di dalam kalimat Perhatikan contoh berikut. Kami murid yang rajin ن  ح  ن ت َ لاميذ م  جت ِ ه  د  و َ ن Beb. guru lk saleh-saleh معلِّ  م  و  ن صَال  ح  و َ ن Beb. pembantu lk baik خَادم  و َ ن  ح  سن  و َ ن Beb. penulis itu sedang beristirahat ي  ستِري  ح اْلكَاتب  و َ ن Beb. raja itu sedang hadir اْل  مل ُ ك  و َ ن ي  ح  ضر  و َ ن
  • 47. 45 ُأ Saya senang kepada guru-guru lk itu  ح  ب اُلمعلِّ  مي  ن  رَأى Ia lk telah اْل  مmelihat beb. raja itu ل  كي  ن Hasan يْأمmemerintah kepada pembantu-pembantu ر  ح  س  ن الخَادمي  ن itu Ia pr bertanya kepada penulis-penulis itu ت  سَأ ُ ل الكَاتِبي  ن Di dalam kalimat-kalimat di atas terdapat kata-kata jamak yang mempergunakan bentuk ( وْنَ .ُ..) seperti ح  سن  و َ ن، م  جت ِ ه  د  و َ ن  ،…. dsb. dan juga mempergunakan bentuk ( (َ ْ..ِ. ) seperti اْل  مل  كي  ن، اُلمعلِّ  مي  ن ، ... dsb. Jamak Muannats Salim yaitu bentuk jamak untuk jenis perempuan yang huruf terakhirnya bertanda tak marbuthoh, dalam pembentukan kalimat dengan menambahkan ( تٌ ـ.َ.. ) atau ( تٍ .( ...َـ (1) bentuk ( تٌ ـ.َ.. ) untuk kasus nominative (2) bentuk ( تٍ ـ.َ.. ) untuk kasus akusatif dan genitif Perhatikan contoh-contoh berikut. Beb. guru pr itu rajin اُلمعلِّمَا  ت م  جت ِ هدَا  ت Ratu-ratu hadir ملكَا  ت حَا  ضرَا  ت Beb. pembantu pr baik خَادمَا  ت صَالحَا  ت Beb. orang pr beriman itu saleh اْل  م  ؤمنَا  ت صَالحَا  ت Beb. dokter pr itu cerdas الطَِّبيبَا  ت َذ  كياَّ  ت Beb. gadis itu cantik الَفتيَا  ت  ج  مي  لا  ت Siti memerintah kepada para pembantu pr itu تْامر  سيت  ي الخَادمَا  ت Kami murid-murid pr yang rajin ن  ح  ن ت َ لاميذَا  ت م  جت ِ هدَا  ت
  • 48. 46 Beb. pr yang hadir itu sedang beristirahat تي  ستِري  ح الحَا  ضرَا  ت Beb. pedagang pr itu pergi ke pasar َذ  هب  ت التاَّ ِ جرَا  ت إَلى ال  س  و ِ ق Saya membeli beb. Penggaris ا  شتري  ت م  س َ طرَا  ت Beb. mobil itu baru ال  سياَّرَا  ت  ج  ديدَا  ت Jamak taksir adalah bentuk jamak yang dibentuk dengan cara mengubah atau menambah huruf tertentu pada kata yang dibuat jamak itu. Jamak taksir sering pula disebut jamak mukassar dapat dikelompokkan berdasar suatu patokan wazan tertentu, yang di sini hanya akan diperkenalkan sebagian saja. 1) WAZAN لَU اَ ْ ARTI مفرد جمع Anak lk  وَل  د َأ  و َ لاد Kasur َف  ر  ش َأْفرَا  ش mulia  شِري  ف َأ  شرَا  ف Kanak-kanak  ط ْ ف ٌ ل َأ ْ طفَا ٌ ل Hujan م َ طر َأ  مطَار Waktu  وْق  ت َأ  وقَا  ت 2) WAZAN ْلٌ!Uُ ُ ARTI مفرد جمع Laut ب  حر ب  ح  ور Singa َأ  س  د ُأ  س  ود
  • 49. 47 Saksi شَا  ه  د  ش  ه  ود Hak, benar  حق  حُق  و  ق Hati َقْل  ب ُقُل  و  ب Tentara  جن  دي  جن  ود Raja مل  ك مُل  و  ك 3) WAZAN لٌَU ِ ARTI مفرد جمع Orang lk  ر  ج ٌ ل ِ رجَا ٌ ل Besar َ كِبير  كبَار Tiang  ع  م  دٌة  عمَاد Pasir  ر  م ٌ ل ِ رمَا ٌ ل Gunung  جب ٌ ل ِ جبَا ٌ ل Tombak  ر  م  ح ِ رمَا  ح Anjing َ كْل  ب  ك َ لا  ب 4) WAZAN ٌUُ ُ ARTI مفرد جمع Buku  كتَا  ب ُ كت  ب Kota م  دينٌة م  د ٌ ن
  • 50. 48 Lembaran  ص  حيَفٌة  ص  ح  ف Tuli  َأ  ص  م  صم Kapal  سفينٌة  سُف  ن 5) WAZAN Uُ أَ ْ ARTI مفرد جمع Kaki ِ ر  ج ٌ ل َا  ر  جل Hasta ذرَا  ع َا ْ ذ  رع Pelupuk mata  ج ْ ف  ن َا  جُفن Jiwa ن ْ ف  س َانُفس Bulan  ش  هر َا  ش  هر 6) WAZAN ءaَ Uَ ُ ARTI مفرد جمع Orang syahid  ش ِ هي  د  ش  هدَاء Pelopor  ز  عي  م  ز  عمَاء Orang bijak  ح  كي  م  ح َ كمَاء Menteri  و ِ زير  و  زرَاء Pemerintah َامير ُامرَاء Cendekiawan  علي  م  عَلمَاء
  • 51. 49 Fakir َفقير ُفَقرَاء 7) WAZAN ءaَ Uِ اَ ْ ARTI مفرد جمع Teman  ص  دي  ق َا  ص  دقَاء Nabi نِبي َانِبيَاء Kerabat َقِري  ب َاْقِربَاء Orang kaya َ غِني َا ْ غِنيَاء Orang mulia  عِزيز َا  عزاَّء 8) WAZAN ُ َِU َ ARTI مفرد جمع Jalan شَا ِ ر  ع  شوَا ِ رع Bintang َ ك  و َ ك  ب َ كوَا  كب Kaidah قَا  ع  د َقوَا  عد Tempat naik م  عر  ج معَا ِ رج Permata  ج  و  هر  جوَا  هر 9) WAZAN َِْU َ ARTI مفرد جمع
  • 52. 50 Pinggan فنجَان َفنَا ِ جين Koper  صند  و  ق  صنَاديق Babi  خنِزير  جنَا ِ زير Tempat lilin قن  دي ٌ ل َقنَاديل Sultan  سْلطَا ٌ ن  س َ لا  طين 10) WAZAN نaَ Uْ ُ ARTI مفرد جمع Kuda فَا ِ ر  س ُف  رسَان Negeri بَل  د بْلدَان Tongkat َق  ض  ب ُق  ضبَان Dinding ِ جدَار  ج  درَان RANGKUMAN 1) Bentuk mufrod dibagi menjadi dua yaitu mudzakkar dan muannats, yang masing-masing memiliki ciri yang khas 2) Mutsanna adalah kata yang mempunyai arti dua, dengan ditandai penambahan bentuk ( نِ ـ.َ.. ) dan ( (ِ ( ...َ ْ 3) Bentuk jamak dibagi menjadi 3 macam, yaitu jamak mudzakkar salim, jamak muannats salim, dan jamak taksir KEPUSTAKAAN Assegaff, Hasan Taufiq. 1985. Bahasa Arab untuk Anda (Sistem modern), TA. Surabaya: Lembaga Bahasa Arab
  • 53. 51 Yunus, Mahmud. 1972. Pelajaran Bahasa Arab, Jilid 3. Jakarta: PT Hidakarya Agung BAB VIII MAF’UL BIH DAN BELAJAR MEMAHAMI BACAAN 8. MAF’UL BIH DAN BELAJAR MEMAHAMI KALIMAT 8.1 Maf’ul Bih ( ( م ْ فع  و ٌ ل ِبه Di dalam susunan kalimat bahasa Indonesia, maf’ul bih dapat disamakan dengan objek, yaitu kata yang berkedudukan sebagai manshub atau kasus akkusatif. Harakat akhir kata itu bertanda fathah atau fathah tanwin. Perhatikan contoh-contoh berikut. Guru menulis surat َ كت  ب معلِّ  م ِ رسَاَلًة Fatimah membersihkan kamar ن َ ظ  ف فَا  ط  مُة  ح  جرًة Anak lk itu menutup pintu َأ ْ غَف َ ل ال  وَل  د بَابًا Salim membaca makalah َقرَأ سَال  م مقَاَلًة Kuda minum air ي  شر  ب  حصَا ٌ ن مَاءً Wartawan menulis berita ي ْ كت  ب  ص  حفي  خبرًا Sastrawan menulis syair َ كت  ب َأدي  ب  ش  علرًا Petani memetik padi  ح  ص  د َفلاَّ  ح َأ  رزا Murid mengendarai sepeda  ر  ك  ب تْل  مي ٌ ذ دراَّ  جًة
  • 54. 52 Diwajibkan kamu berpuasa ُ كت  ب  عَلي ُ ك  م ال  صيَام Qorik (pembaca) itu membaca Quran َقرَأ اْلقَا ِ ر  ئ ُق  رآنًا Kucing memakan daging itu َأ َ ك َ ل اْلقطُّ اللَّ  ح  م Hamid minum susu  شِر  ب حَام  د َلبنًا Siti minum kopi ت  شر  ب  سيتي َق  ه  وًة Pedagang menjual pakaian ي  شتِري تَا ِ جر م َ لاِبسًا Ia belajar bahasa Arab يتعلَّ  م ُلغًة  عرِبيًة Ia bercakap-cakap dalam bahasa Indonesia يت َ كلَّ  م ِباللُّغة الإِن  د  وِنيسِية Kami belajar bahasa Inggris نتعلَّ  م ُلغَة الإِن ِ جليِزية Saya tidak paham Bhs. Belanda مَا َف ِ ه  م  ت ُلغَة اْل  ه  وَلن  دية Saya belajar Bhs. Jawa َأتعلَّ  م ُلغَة اْلجَا ِ وية 8.2 Belajar Memahami Bacaan  ه  و طَال  ب م  جت ِ ه  د، ا  س  مه  ج  عَفر،  ه  و يتَلقَّى ُ كلِّيَة الآد ِ ب ِبجَامعة  سِب َ لاس مَارت  س  ورَا َ ك  رتَا  ه  و يْلب  س َلب  س اْلُق ْ ط ِ ن. جَل  س  ج  عَفر في ال  ص  ف الثاَِّني م  ن اْل  مقَا  ع  د.  هذَا اْلَف  ص ُ ل ي  شت  م ُ ل  عَلى  خ  مسِي  ن طَالبًا  وطَالبًة. في الأ  سب  و ِ ع  سبعة َأياٍَّم. في ال  ش  هِر ا  ربعُة َاسَاِبيع. في ال  سنة اْثنا  ع  شر  ش  هرًا. في الي  وِم ا  رب  ع  و  ع  شرو َ ن سا  عًة. في السا  عة  ستون ثَاِنيًة.
  • 55. 53 1) ا  سمَاء الأَياَّم  ه  ي : الاحد والإثنان (الإثنين) والّثلاثاء والأرِبعاء وا َ لخ  ميس وا ُ لج  معة وال  سبت. 2) ا  سمَاء ال  ش  هور العربية  ه  ي : ا َ لمحرم و  صَفر و  رِبي  ع الأ  ول و  رِبي  ع الآ  خر و  جمَادى الأ  ولى و  جمادى الآ  خرة و  ر  جب و  ش  عبَان و  رمضَان و  شواَّل وُذو الَق  ع  دة وُذو ا  لح  جة. 3) ا  سمَاء ال  ش  هور الإْفرن ِ جية  ه  ي : ينَاِير، َفبراِير، ما ِ ر  س، ابِريل، مايو، يوِنيو، يوليو، َا ُ غ  س ُ ط  س،  سبت  مبر، ُا ْ كتوبر، نوف  مبر، دي  س  مبر. PERCAKAPAN PEMERIKSAAN PASPOR Di manakah paspor Anda? ؟ َأي  ن  ج  وا  ز  ك Ini (dia) pasporku.  ها  هنا  ج  وا ِ زي Aku jamaah haji dari Indonesia . َأنا اْل  حا  ج م  ن إن  دوِنيسِيا Apakah Anda ؟  ه ْ ل تت َ كَل  م ِباْلُلغة العرِبية
  • 56. 54 dapat bercakap-cakap dengan bahasa Arab? الإندونيسية Indonesia أن  ت Kau (lk.) الإنجليزية Inggris تت َ كَل  مي  ن الألمانية Jerman أن  ت Kau (pr.) الهولندية Belanda يت َ كَل  م الفرنسية Perancis ه  و Dia (lk) اليابانية Jepang تت َ كَل  م ه  ي  Di (pr) َأت َ كَل  م َأنا Saya Ya, aku dapat bercakap-cakap sedikit نع  م، َأت َ كَل  م ِب  ها َقليًلا dengan fasih َف  صي  حا Ya, akan tetapi (aku dapat berbicara) نع  م،  وَل  ك  ن َقليًلا ِ ج  دا tapi sangat sedikit Ya, aku dapat berbicara dengan bahasa نع  م، َأت َ كَل  م ِب  ها tersebut Jika aku berbicara dengan bahasa itu َل  و ت َ كَل  م  ت العرِبيَة َأ  خ َ طُأ َ كثيرا (Arab) aku banyak kesalahan. Siapa nama Anda? ؟ ما ا  س  م  ك
  • 57. 55 Namaku Hartono ا  س  مي  ها  رت  ون  و Siapakah nama syeh Anda? ؟ ماا  س  م  شي  خ  ك Nama syehku Hasan Abdullah ا  س  م  شي  خي  ح  س  ن  عب  د الله Dari manakah Anda? ؟ م  ن َأي  ن َأن  ت Saya dari Indonesia َأنا م  ن ِإن  د  وِنيسِيا Silakan duduk! تَف  ض ْ ل ِبا ُ لجُل  و ِ س Terima kasih, pak.  ش ْ كرا يا  سي  دي Berapakah umur Anda? ؟ َ ك  م  ع  مر  ك Umur saya 45 tahun.  ع  مِري  خ  م  س  و َأ  ربع  و َ ن  سنًة Anda sudah menikah? ؟  ه ْ ل أَن  ت متز ِ و  ج Ya, sudah menikah. نعم، أنا متز ِّ و  ج Tidak/ belum, saya masih bujang. لا، ما ِ زْل  ت َأ  عزبا Anda bekerja di mana? ؟ ماَذا  و  ظيَفت  ك Saya bekerja di bank. َأنا َأ  ع  م ُ ل في اْل  م  صر  ف Apa pekerjaannya? ؟ ماَذا  و  ظيَفته Ia bekerja sebagai pedagang.  ه  و ي  ع  م ُ ل في الت  جا  رة Ya, saya pedagang. . نع  م. َأنا تا ِ جر Di manakah pekerjaan Anda? ؟ َأي  ن ت  شتغلي  ن (kesibukan Anda) pr.
  • 58. 56 Saya bekrja di Rumah sakit. َأ  شتغ ُ ل في اْل  م  ست  شَفى Pabrik اَلم  صن  ع Saya dokter أنا َ طِبي  ب دو ْ كت  ور Insinyur م  هن  د  س Kuli/ buruh  حَقا ٌ ل Penjahit  خيا ٌ ط Petani َفلاَّ  ح Pegawai م  وظَّ  ف Pelukis  ر  سام Tukang cukur  حلاَّ  ق Tentara   جن  دي Polisi   ش  ر  طي Sopir  سائ  ق Mahasiswa ( َ طال  ب (الجامعي Guru/ dosen معّل  م ُأ  ستاٌذ Apakah kopor ini milikmu? ؟  ه ْ ل  ه  ذه ال  شن َ طُة  حُق  ك
  • 59. 57 Semua kopor ini milikku نعم،  ه ِ ذه ال  شن َ طُة ُ كلُّ  ها  حقِّي Apakah saya perlu menbuka semua ؟  ه ْ ل  عَل  ي َأ ْ ن َأْفت  ح ُ كَّل  ها kopor? Ya, bukalah! ! نع  م، اْفت  ح Apakah kopor Anda sudah dipriksa? ؟  ه ْ ل  شن َ طت  ك َق  د ُفت  ش  ت Ya, koporku sudah diperiksa semuanya, نع  م،  شن َ طتي َق  د ُفت  ش  ت  و  ه  ذه  ع َ لامت  ها ini tandanya (suratnya) Apakah pemeriksaan telah selesai? ؟  ه ْ ل ات ْ فتي  ش َق  د انت  هى Ya, sudah selesai. نع  م، َق  د انت  هى Dengan apa Anda datang? ؟ ِب  ماَذا ِ جْئ  ت Saya datang dengan pesawat Garuda. ِ جْئ  ت ِبال َ طيا  رة َ كا  ر  ودا Berapa ongkos mengangkat barang- ؟ َ ك  م ُأ  جرُة  ح  م ِ ل الأَ  متعة barang ini? Hanya 2 real ِ رياَلي ِ ن َفَقط Semua gratis! ُ كُل  ها م  جانا Bolehkan kami meminta kembali ؟  ه ْ ل ي  م  كنِني َأ ْ ن َأ ْ طُل  ب  ج  وا ِ زي paspor saya? Ya, boleh. نع  م، ي  ج  و  ز Bolehkan saya beristirahat?  ه ْ ل ي  ج  و  ز َأ ْ ن َأ  ستِري  ح Ya, boleh. نع  م، ي  ج  و  ز
  • 60. 58 BAB IX KATA BILANGAN د TU ا $o ا مذكر مؤنث واحد 1 واحدة 1 اثنان 2 اثنتان 2 ثلاثة 3 ثلاث 3 أربعة 4 أربع 4 خمسة 5 خمس 5 ستة 6 ست 6 سبعة 7 سبع 7 ثمانية 8 ثمان 8
  • 61. 59 تسعة 9 تسع 9 عشرة 10 عشر 10 أحد عشر 11 إحدى عشرة 11 اثنا عشر 12 اثنتا عشرة 12 ثلاثة عشر 13 ثلاث عشرة 13 عشرون 20 خمسون 50 مائة 100 د TU ا $o ا د . 1 TU ا $o ا yaitu kata bilangan. 2. Angka belasan antara satuan dan puluhan tidak boleh dirangkaikan dengan واو . biasanya berlawanan dalam آP dan qO , serta biasanya sama-sama dibaca r . contoh: s tu : 15 ة s vw 15 : 3. angka dua dalam belasan biasanya ن! nya dihilangkan. Contoh: ة s Gy 12 : ا ة s =Gy 12 :ا dan kadang-kadang z أ nya ditulis dengan . demikian juga angka satu . contoh: 12 : اثنى عشرة 11 : إحدى عشرة 11 : أحد عشر
  • 62. 60 4. cara mempergunakan angka untuk banyaknya suatu benda, biasanya kata bendanya disebut setelah angkanya, dan berlawanan dalam آP dan q O nya. a. kalau kata bendanya tiga sampai sepuluh biasanya disebut IJ dan dibaca J b. kalau kata bendanya sebelas ke atas, biasanya disebut دE dan dibaca r 5  خ  م  سَة َأياٍم hari 5  خ  م  سَة َأ  ش  ه ٍر bulan 5  خ  م  س  سن  وا  ت tahun 15  خ  م  سَة  ع  شر ي  وما hari 15  خ  م  س  ع  شرَة  ش  هرا bulan 15  خ  م  س  ع  شرَة  سنًة tahun 5  خ  م  سَة دَفاتر buku tulis 15  خ  م  سَة  ع  شر دْفترا buku tulis 5  خ  م  س َف  وا  كه buah-buahan 15 خمس عشرة فاكهة buah-buahan 5. Rangkaian kata satuan dengan puluhan beserta ratusan dan seterusnya biasanya dirangkaikan dengan واو dan angka satuannya disebut di depannya. Contoh: 55  خ  م  سٌة  و  خ  م  س  و َ ن
  • 63. 61 115 ماَئُة  و  خ  م  سَة  ع  شر 125 ماَئٌة  و  خ  م  سُة  و  ع  شر  و َ ن 175 ماَئٌة  و  خ  م  سٌة  و  سبع  و َ ن 250 ماَئتا  ن  و  خ  م  س  و َ ن 500  خ  م  س ماَئة 1.900 َأْل  ف  وت  س  ع ماَئة Dan kadang-kadang puluhan dibaca نصب 25  خ  م  سٌة  و  ع  شر  و َ ن 75  خ  م  سة وسبعين 150 مائة وخمسين 200 مائتين 6. angka satuan apabila dirangkaikan dengan puluhan, ratusan, dan ribuan, biasanya berlawanan dalam مذكر dan مؤنث nya. Contoh: 25 خمسة وعشرون 75 خمسة وسبعون 150 مائة وخمسون 200 مائتين
  • 64. 62 7. Aِngka ribuan dari tiga sampai sepuluh biasanya ribuannya disebut جمع dan dibaca جر . dan sebelas ribu ke atas, ribuannya disebut مفرد dan dibaca نصب dan kadanga juga boleh dibaca .جر Contoh: 5.000  خ  م  سَة آ َ لا  ف 15.000  خ  م  سَة  ع  شر َأْلًفا 25.000  خ  م  سَة  و  ع  شِري  ن َأْل  ف 8. untuk angka seterusnya biasanya disesuaikan dnegan bahasa Internasional. Contoh: مْلي  ون  Juta 1.000.000 مْليار  Millyard 1.000.000.000 ِبْلي  ون Biliyun 1.000.000.000.000 تِرْلي  ون  Trilyun 1.000.000.000.000.000 عدد المقسمة . 9 yaitu bilangan pecahan. 1 ِن  ص  ف / 2/3 اْثنا َاْث َ لا  ث 2 1 ُثْل ٌ ث / َث َ لاَثَة َأ  ربا ٍ ع 3 ¾ 1  رب  ع / 4/5 َأ  ربعُة َأ  خ  ما ٍ س 4 1  خ  م  س / 5/6  خ  م  سُة َأ  س  دا د 5
  • 65. 63 1  س  د  س / 6/7  سّتُة َأ  سبا ٍ ع 6 7/8  سبعُة َأْث  ما  ن 17  سب  ع 1 ُث  م  ن / 8/9 ثمانية أتساع 8 1 ت  س  ع / 9/10 تسعة أعشار 9 1  ع  شر / 10/10 عشرة أعشار 10 10. Untuk bilangan pecahan selanjutnya biasanya disesuaikan dengan bahasa internasional. Contoh: 15% = خمسة عشر في المائة 25% = خمسة وعشرين في المائة 35% = خمسة وثلاثين في المائة 50% = خمسين في المائة 75% = خمسة وسبعين في المائة 95% = خمسة وتسعين في المائة 100% = مائة في المائة 11. Angka enam dan sebelas pada angka tingkatan atau jam ada perubahan; perhatikan angka-angka di bawah ini. ال  سا  عُة الواحدة = Jam 1.00 ال  سا  عُة الَثاِنيُة = Jam 02.00
  • 66. 64 ال  سا  عُة الَثالَثُة = Jam 03.00 ال  سا  عُة الراِبعُة = Jam04.00 ال  سا  عُة ا َ لخام  سُة = Jam05.00 ال  سا  عُة ال  ساد  سُة = Jam06.00 ال  سا  عُة ال  ساِبعُة = Jam07.00 ال  سا  عُة الَثامنُة = Jam08.00 ال  سا  عُة التا  سعُة = Jam09.00 ال  سا  عُة العا  شرُة = Jam10.00 ال  سا  عُة ا َ لحاديَة  ع  شرَة = Jam11.00 ال  سا  عُة الَثاِنيَة  ع  شرَة = Jam12.00 ال  سا  عُة ال  ساد  سَة  و الرب  ع = Jam 6.15 ال  سا  عُة ا َ لحاديَة  ع  شرَة  و الِن  صف = Jam11.30 ال  سا  عُة الَثاِنيَة  ع  شرَة ِإلاَّ الربع = Jam 11.45 ال  سا  عُة ال  وا  ح  دُة  و  ع  شرُة دَقائق = Jam 1.10 ال  سا  عُة الراِبعُة  و  خ  م  سٌة  و َأ  ربع  و َ ن دقيَقًة = Jam 4.45 الق  س  م الأَ  و ُ ل = Kelas I الق  س  م الَثاِني = Kelas II الق  س  م ا لَثال ُ ث = Kelas III ال  د  ر  س ا لراِب  ع = Pelajaran ke IV
  • 67. 65 ال  د  ر  س ال  ساد  س = Pelajaran ke VI ععععدددددددد اااالملململمككككررررررررةةةة (Bilangan Berulang) Enam-enam سداس Satu-satu وحدى Tujuh-tujuh سباع Dua-dua مثنى Delapan- ثمان Tiga-tiga ثلاث delapan Sembilan- تساع Empat-empat رباع sembilan Sepuluh- عشار Lima-lima خماس sepuluh ااااللللظظظظلالالالالللل فيفيفيفي ااااللللططططررررييييقققق Tersesat di jalan قال النبي: الله في عون العبد، مادام العبد في عون أخيه. Nabi bersabda: “Allah menolong hamba-Nya, selama hamba itu mau menolong saudaranya”.
  • 68. 66 Saya minta pertolongan أحتاج إلى المساعدة منك Pergilah dengan jalan kaki اذهب سيرا على الأقدام Beloklah ke kanan اتجاه الى اليمين Jalan terus استمر الى الأمام Beloklah ke kiri ت  وجه إلى الشمال Trafic light إشارة السير Pojok زاوية Jalan simpang شارع متقاطع Dilarang belok ممنوع دورين Perempatan أربع تفارق berputar Kemudian ّ ثم Pertiga ثلاثة تفارق ججججههههةةةة (ججججههههااااتتتت)
  • 69. 7 MMMMAAAATTTTAAAA AAAANNNNGGGGIIIINNNN Utara barat laut ل{ Timur laut | ل { ) S{ ل { ( barat Timur ب | ق { barat daya selatan Tenggara | ب !GJ ب !GJ S{ ب !GJ Di samping جانب Kanan يمين Di atas فوق Kiri شمال Di atas على Di muka أمام Di bawah تحت Di belakang وراء Di dalam, ke في، إلى Di belakang خلف (Bahan kursus bahasa Arab di UP2B oleh: Dr. Sangidu, M. Hum.)
  • 70. 68