2. Crisostomo Ibarra- binatang
nagpatayo ng paaralan at anak ni
Don Rafael Ibarra
Elias- isang piloto na nagligtas kay
Ibarra nang gumuho ang bato
3. Magtakipsilim- bago ang gabi, malapit na
ang gabi
Pandarambong- panggugulo
Napahinuhod- napapayag o napasang-
ayon
Di matatamong-pala- kailanma’y hindi
maaabot
4. Bago magtakipsilim ay lumulan si Ibarra sa bangka ni
Elias na nasa baybay ng lawa. Ang binata ay tila hindi
nasisiyahan. Humingi si Elias ng paumanhin sa
pagkakagambala nito sa kanya.Nakiusap si Ibarra na
pagkatapos ng kanilang usapan ay ihatid siya sa sa
bayang matatanaw ang kampanaryo. Sinabi rin niya na
nasalubong niya ang alperes at ibig daw itong sumama
sa kanya ngunit naisip ni Ibarra si Elias at tumanggi sa
alok ng alperes. Nagpasalamat si Elias sa pag-aalala ni
Ibarra.Saglit napabuntonghininga si Ibarra nang maalala
ang pangako kay Maria Clara.
5. Hindi na nag-aksaya ng panahon si Elias sinabi niya
kaagad kay Ibarra na siya ang sugo ng mga sawimpalad.
Ipinaliwanag niya ang napagkasunduan ng puno ng mga
tulisan (Si Kapitan Pablo) na hindi na binanggit pa ang mga
pag-aalinlangan at pagbabala. Ang kahilingan ng mga
sawimpalad, ani Elias ay (1) humingi sila ng makaamang
pagtangkilik sa gobyerno na katulad ng mga ganap na
pagbabago sa mga kawal na sandatahan, sa mga prayle, sa
paglalapat ng katarungan at sa iba pang pangangasiwa ng
gobyerno (2) pagkakaloob ng kaunting karangalan sa
pagkatao ng mga tao, ang kanilang kapanatagan at bawasan
ang lakas at kapangyarihang taglay ng mga sibil na madalas
na nagiging puno’t dulo ng paglapastangan sa karapatang
pantao.
6. . Tumugon si Ibarra na anumang pagbabago na sa
halip na makakabuti ay lalo pang makakasama. Sinabi
nitong maaari niyang pakilusin ang kanyang mga kaibigan
sa Madrid sa pamamagitan ng salapi at pati na ang
Kapitan-Heneral ay kanyang mapapakiusapan, ngunit
lahat sila ay walang magagawa. Siya man ay hindi gagawa
ng anumang pagkilos ukol sa mga bagay na iyon sapagkat
kung may kasiraan man ang korporasyon, ay matatawag
naman nilang masasamang kailangan.
7. Nagtaka si Elias, hindi niya sukat akalaing ang isang tulad ni
Ibarra ay naniniwala sa tinatawag na masamang kailangan na para
bang nais palabasin nito na kailangang gumawa muna ng masama
upang makapagdulot ng mabuti. Naniniwala siya na kapag ang sakit
ay malala, kailangang gamutin ng isang mahapding panlunas. Ang
sakit ng bayan ay malubha kaya’t kailangan ang kaparaanang
marahas kung ito ay makakabuti. Ang isang mabuting manggagamot,
anya ay sinususri ang pinagmulan ng sakit at hindi ang mga at hindi
ang mga palatandaan nito na sinisikap na bigyan ng lunas. Katulad
ng mga sibil na sa pagnanais daw na masugpo ang kasamaan, ito’y
iniinis sa pananakot, paggawa ng marahas at walang habas na
paggamit ng lakas.
8. At kapag pinahina ang guwardiya sibil ay malalagay
naman sa panganib ang katahimikan ng bayan. Paano
raw magkakagayon gayong 15 taon nang may mga
sibil, ngunit ang mga tulisan ay patuloy pa rin sa
pandarambong. Ang mga sibil ay walang naidudulot na
kabutihan sa bayan sapagkat kanilang pinipigil at
pinahihirapan ang isang tao kahit na marangal dahil
lamang sa nakalimutan ang cedula personal, at kapag
kailangang malinis ang kanilang mga kuwartel, ay
manghuhuli sila ng mga kaawa-awang mamamayan na
walang lakas na tumutol.
9. Napag-usapan pa nila na bago itatag ang
guardia civil nanunulisan ang mga tao dahil sa
matinding pagkagutom. Binigyang diin naman ni
Elias na ang mga sawimpalad na hinihingi ng
bayan ang pagbabago sa mga palakad ng mga
prayle at ng isang pagtangkilik laban sa
korporasyon. Pero, sinabi naman ni Ibarra na may
utang na loob na dapat tanawin ng bayan sa mga
paring pinagkakautangan ng pananalig at
patangkilik noon laban sa mga pandarahas ng mga
may-kapangyarihan.
10. Lumitaw sa pagpapalitan ng kuro-kuro ng
dalawa na kapwa nila mahal ang bayan. Pero, hindi
napahinuhod ni Elias si Ibarra tungkol sa pakiusap
ng mga sawimpalad. Kaya, ipinahayag niya kay
Ibarra na sasabihin na lamang daw niya sa mga ito
na ilipat na sa Diyos o sa kanilang mga bisig ang
pagtitiwala na sa kapwa tao na di magtatamong-
pala.
WAKAS
11. 1. Ano ang dahilan ng pagkakaanyaya
ni Elias kay Ibarra na sila’y
mamangka sa lawa?
2. Ano ang natuklasan ni Ibarra
tungkol sa mga iniisip ni Elias?
3. Ano naman ang natuklasan ni Elias
tungkol sa mga nasa isipan ni
12. 4. Bakit hindi naniniwala si Ibarra na
kailangan sa bayan ang pagbabago
ng pamamalakad?
5. Kung ikaw ang sinabihan ni Elias ng
mga sinabi niya kay Ibarra, ano ang
iyong magiging reaksyon?
