COVID19-
ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ
ΕΦΗΒΩΝ
Οδηγός για γονείς
Κλουφά Καλλιόπη, κοινωνική λειτουργός
Μηλιάδου Αφροδίτη, ψυχολόγος

Συναισθηματικές
αντιδράσεις των
εφήβων στην
πανδημία
• Το άγχος, ο φόβος και η ανία εκφράζονται πολλές
φορές, ιδίως στους εφήβους, με ευερεθιστότητα και
επιθετική συμπεριφορά προς το περιβάλλον (γονείς,
αδέρφια, φίλοι).
• Εύκολη κόπωση
• Θλίψη, απόσυρση και διάθεση για απομόνωση
• Επίμονη ενασχόληση με τις ειδήσεις
• Απώλεια όρεξης ή κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων
φαγητού
• Η εφηβεία χαρακτηρίζεται ως περίοδος αυτονόμησης και
προσπάθειας ελέγχου του εαυτού και του περιβάλλοντος.
Επομένως, σε μια περίοδο ρευστότητας όπως αυτή, είναι
φυσιολογικό να νιώθουν ανασφάλεια και να
δυσκολεύονται να υπακούσουν σε κανόνες καθώς και να
μπουν σε πρόγραμμα αυτοπεριορισμού.

Ενημερώνοντας
τους εφήβους
για τον
COVID19
• Η ενημέρωση που παρέχουμε στους εφήβους
θα πρέπει να είναι σαφής, αξιόπιστη και
υπεύθυνη, κάτι που οι έφηβοι επιθυμούν και
εκτιμούν. Πραγματοποιείται είτε απευθείας από
εμάς τους ίδιους, είτε τους βοηθάμε να
αναζητήσουν ο ίδιοι έγκυρες πηγές
πληροφόρησης με επιστημονικό υπόβαθρο.
• Οποιαδήποτε υπερβολή και
ανακρίβεια χρειάζεται να εντοπίζεται και να
ξεκαθαρίζεται ώστε να αποφευχθεί η
δημιουργία λανθασμένων εντυπώσεων για την
κατάσταση.
• Συζητούμε με τους εφήβους σχετικά με το ρόλο
των Μ.Μ.Ε. και τους βοηθούμε να καταλήξουν
οι ίδιοι αν η υπερπληροφόρηση είναι
αποτελεσματική ή όχι
Κάθε συζήτηση πρέπει
να γίνεται σε
συνθήκες ειλικρίνειας,
σε ήρεμο τόνο και σε
υποστηρικτικό
κλίμα!!!

Διαχείριση
συναισθημάτων
των εφήβων
• Εκφράζουμε και μοιραζόμαστε τα δυσάρεστα
συναισθήματα (π.χ. ανησυχία, φόβος, άγχος)
που ενδέχεται να βιώνουμε αυτήν την περίοδο
και αφήνουμε χώρο στα παιδιά να κάνουν το
ίδιο, δείχνοντας σεβασμό και κατανόηση. Είναι
ανακουφιστικό να γνωρίζουν πως είναι
φυσιολογικό να τα βιώνουν λόγω της ιδιαίτερης
κατάστασης.
• Αποφύγετε τη χρήση εκφράσεων όπως "Ξέρω
πως αισθάνεσαι..." "Θα μπορούσε να είναι
χειρότερα..." "Μην το σκέφτεσαι αυτό...".
Μπορεί να φαίνονται καθησυχαστικές,
ωστόσο ίσως εμποδίσουν τους εφήβους να
εκφράσουν οποιοδήποτε δυσάρεστο
συναίσθημα μπορεί να βιώνουν.
Είμαστε πάντα
διαθέσιμοι να
συζητήσουμε και
κυρίως να "ακούσουμε"
τους προβληματισμούς
και τις ανησυχίες τους.

Κοινωνικές
επαφές
• Ενθαρρύνετε τα παιδιά να διατηρήσουν τις επαφές με τους
φίλους τους και με άλλα μέλη της οικογένειας.
• Στην περίοδο αυτή κάτι τέτοιο μπορεί να πραγματοποιηθεί με
τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ειδικά για τους εφήβους, τα
μέσα αυτά μπορούν να προσφέρουν τη δυνατότητα συνέχισης
της επικοινωνίας με τους συνομηλίκους τους, που είναι
πολύ σημαντικό. Επίσης, δίνουν την αίσθηση της
συντροφικότητας και της παρέας, μέσα από την οποία
παρέχεται η αλληλοϋποστήριξη και το μοίρασμα των
συναισθημάτων και των σκέψεων κατά την περίοδο αυτή.
Συνεπώς, ελαττώνουν τη μοναξιά, και συχνά με διάφορα
μηνύματα χιουμοριστικού περιεχομένου μπορεί να βοηθήσουν
στη μείωση του στρες. Υπάρχει, όμως, πάντοτε ο κίνδυνος για
διασπορά ψευδών ειδήσεων ή παρακίνηση για υιοθέτηση
ακατάλληλων συμπεριφορών, οπότε χρειάζεται προσοχή στη
χρήση τους.
• Οι έφηβοι νιώθουν την ανάγκη να βρίσκονται με
συνομηλίκους, και η απομόνωση στο σπίτι έρχεται σε αντίθεση
με αυτήν την ανάγκη που θεωρείται φυσιολογική για την
ηλικία τους. Επίσης στην προσπάθεια αυτονόμησής τους
νιώθουν παντοδύναμοι κι έχουν ανάγκη να δοκιμάζουν τα
όρια, επομένως υπάρχει κίνδυνος να υιοθετήσουν ακατάλληλες
συμπεριφορές (π.χ. να προσπαθήσουν να το σκάσουν από το
σπίτι, να ξεπερνούν το χρονικό όριο εξόδου). Προσπαθήστε να
αντιμετωπίζετε με υπομονή τις εκρήξεις τους και κρατήστε την
επικοινωνία μαζί τους.
Η κοινωνική
αλληλεπίδραση είναι
υψηλής σημασίας
για την υγιή
ανάπτυξη των
εφήβων.

Διαχείριση της
καθημερινότητας
μέσα στο σπίτι
• Διατηρείστε όσο είναι δυνατόν τους κανονικούς ρυθμούς στο
σπίτι σας και όσο μπορείτε μη διαταράσσετε τις καθημερινές
σας ρουτίνες. Η ύπαρξη καθημερινού προγράμματος δημιουργεί
αίσθημα ασφάλειας στους εφήβους.
• Μπορείτε να συμμετέχετε μαζί τους στη διαμόρφωση του
καθημερινού προγράμματος με εναλλαγή
δραστηριοτήτων. ∆ίνετε έτσι «χώρο» να εκφραστούν και να
επιλέξουν ποιους στόχους θέλουν να θέσουν μέσα στη µέρα. Με
αυτόν τρόπο τους δίνετε τη δυνατότητα να νιώσουν πως έχουν
τον έλεγχο, κάτι που είναι απαραίτητο κατά την περίοδο αυτή
που είναι ρευστή.
• Επιδείξτε σαν οικογένεια υγιεινό τρόπο ζωής. Η σωστή υγιεινή
διατροφή, ο καλός ύπνος, και η φυσική άσκηση, όπως αυτή
μπορεί να προσαρμοσθεί στις παρούσες συνθήκες, και η καλή
ψυχολογική κατάσταση, ενισχύουν την ανοσία του οργανισμού.
Δημιουργείστε όλοι μαζί ένα πρόγραμμα που να περιλαμβάνει
αυτά τα στοιχεία.
• Τώρα που βρίσκεστε το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας στο σπίτι
είναι ευκαιρία να περάσετε ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά
σας. Κάντε τους εφήβους να αισθάνονται χρήσιμοι, αναθέστε
τους μικρές εργασίες, προωθήστε την υπευθυνότητά τους.
Κάντε όσο το δυνατόν περισσότερες δραστηριότητες μαζί.
Παίξτε επιτραπέζια παιχνίδια, δείτε μαζί ταινίες, μαγειρέψτε
μαζί ή ασχολειθείτε με μικροκατασκευές, γυμναστείτε μαζί τους
κι αν μπορείτε και επιτρέπεται κάντε μαζί μικρούς περιπάτους.
Ως γονείς γίνεστε
πρότυπα ψύχραιμης
και υπεύθυνης
στάσης σύμφωνα με
τις βασικές οδηγίες
φορέων υγείας.

Διαχείριση της
καθημερινότητας
μέσα στο σπίτι
• Μην αφήνετε τα παιδιά σας να είναι κολλημένα σε
οθόνες! Κατά την περίοδο αυτή που οι εξωτερικές
δραστηριότητες βρίσκονται σε παύση ο κίνδυνος εθισμού
σε ηλεκτρονικά, διαδίκτυο κ.λπ. είναι μεγάλος, γι’ αυτό
βοηθήστε τα να οργανώσουν την καθημερινότητά τους με
εποικοδομητικό τρόπο. Προσπαθήστε να ελέγξετε το
περιεχόμενο των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και γενικά της
ενασχόλησής τους με το διαδίκτυο και βεβαιωθείτε για
την ασφάλειά τους.
• Κρίνεται απαραίτητο να διασφαλιστεί η συνέχιση της εξ’
αποστάσεως εκπαίδευσης μέσω διαδικτυακών μαθημάτων
και συμμετοχής των παιδιών στις ειδικές εκπαιδευτικές
πλατφόρμες. Μετέχουμε σε έναν διαφορετικό τρόπο
πρόσβασης στην εκπαίδευση που ενδέχεται να επιφέρει
αβεβαιότητα στους μαθητές. Σημασία έχει να
ενθαρρύνουμε τα παιδιά να εντάξουν την εκπαίδευση
στην καθημερινότητα τους ως αγαθό/εφόδιο µε τρόπο
εναλλακτικό και ευέλικτο, εξηγώντας πως επιστρέφοντας
στο σχολείο θα ληφθούν υπόψη για όλους οι δυσκολίες
της περιόδου και θα γίνουν ανάλογες προσαρμογές για
όλους τους μαθητές.

Να
θυμάστε...
• Τα παιδιά παρουσιάζουν μεγάλη ψυχική
ανθεκτικότητα και έχουν τη δυνατότητα να
προσαρμοστούν στις περιόδους κρίσης
ανάλογα με τον τρόπο που το
αντιμετωπίζουν οι γονείς και οι σημαντικοί
ενήλικες. Υιοθετούν τις απόψεις των
γονέων, μιμούνται τις συμπεριφορές τους,
διαισθάνονται τα συναισθήματά τους. Γι’
αυτό παραμείνετε ψύχραιμοι, ρεαλιστικά
αισιόδοξοι, καθησυχαστικοί, και
αποφύγετε τις συναισθηματικές εξάρσεις.
Μόνον έτσι θα προφυλάξετε τα παιδιά σας
στην παρούσα κρίσιμη περίοδο και θα τα
βοηθήσετε να αναπτύξουν ψυχική αντοχή,
που είναι απαραίτητη για όλη τους την
ζωή.

Επικοινωνία
 Για οτιδήποτε σας απασχολεί μπορείτε να
επικοινωνήσετε μαζί μας στο παρακάτω e-
mail:
 edeaygym@gmail.com

Πηγές
πληροφοριών
• http://www.centerschoolpsych.psych.uoa.gr/images /pdf/me
noumespitisyndedemenoi--psichologiki-stirixi-gia-
oikogeneies.pdf
• Χατζηχρήστου, X., Υφαντή, Θ., Λαµπροπούλου, Κ., Λιανός,
Π., Γεωργουλέας, Γ., Μίχου, Σ., Φραγκιαδάκη, ∆., Αθανασίου,
∆. (2020). Συζητώντας και στηρίζοντας τους µ αθητές για τον
Covid-19: Χρήσιµες επισηµάνσεις για εκπαιδευτικούς και
σχολεία. Αθήνα: Εργαστήριο Σχολικής Ψυχολογίας, Τµήµα
Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ. Ανακτήθηκε
από: http://www.centerschoolpsych.psych.uoa.gr/images /p
sychologiki-stirixi-st-sxolei-gia-koronoio_covid19.pdf
• ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ ΑΘΗΝΩΝ «ΠΑΝ. & ΑΓΛΑΪΑΣ
ΚΥΡΙΑΚΟΥ» Ν.Π.Δ.Δ. ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΠΑΙΔΙΩΝ & ΕΦΗΒΩΝ ΑΘΗΝΩΝ. ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΣΤΑ
ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΓΙΑ THN ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΡΩΝΟΪΟ ΚΑΙ
ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΜΕ ΜΑΖΙ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ. Ανακτήθηκε
από: http://0317.syzefxis.gov.gr/wp-
content /uploads /2012/11/COVID_%CE%A8%CE%A5%CE%A
7%CE%99%CE%9A%CE%97-
%CE%A5%CE%93%CE%95%CE%99%CE%91-
%CE%A0%CE%91%CE%99%CE%94%CE%99%CE%A9%CE%
9D_%CE%9F%CE%94%CE%97%CE%93%CE%9F%CE%A3 -
%CE%93%CE%99%CE%91-
%CE%93%CE%9F%CE%9D%CE%95%CE%99%CE%A3.pdf