Eseja, poezia dhe proza letrare (fjalë për talentet e gazetës “Jemi edhe Ju ndoshta keni dëgjuar që, në themelin e krijimtarisë letrare qëndron sinqeriteti. Kur merrni penën për të shkruar, pyeteni veten, sa të sinqertë do te jeni. Do të kishte qenë shumë më mirë ta thyeni penën se sa të shkruani diçka të pasinqertë. Kinezët kanë një fjalë të mençur ku thonë, “nuk është ndonjë hata e madhe nëse nuk je artist, por është shumë trishtuese nëse je artist i keq”. Kur dilni nga shtëpia dhe shkoni në shkollë apo ku do që shkoni, askush nuk ju pyet, hë çfarë ke shkruar. Kjo do të thotë se ne jemi plotësisht të lirë të mos shkruajmë. Por nëse shkruajmë, nuk bën që dikush të na thotë, ke shkruar keq. Shikoni ndryshimin e madh. Unë e di që ju e doni shumë atdheun. Edhe pse shumë familje po largohen prej atdheu, edhe pse shumë familje nuk kane energji elektrike, nuk kanë ushqim të mjfatueshëm për darkë, nuk kanë biletë për të vizituar dikë, nuk gjejnë borxh dhe as kredi për të paguar studimet e fëmijëve, nuk kanë para për ilaçet, nuk munden të njohin vendin e vet, të shkojnë ndoshta ndonji herë edhe në plazh, sepse nuk kanë lekë të mjaftueshëm... Ju prapë e doni atdheun dhe bëni shumë mirë. Por ju harroni se ky atdhe, ky vend ku jetojmë, më pak nga çdo gjë ka nevojë për vjershat tuaja nëse ju nuk jeni të sinqertë, ai nuk i lexon. Nuk lexon edhe për faktin sepse ndodhta nuk keni qenë të sinqertë. Më shumë se për çdo gjë, atdheu ka nevojë për synimet tuaja që të bëni diçka konkrete për të, të përgatiteti për ti kushtuar jetën atij, për ta ngritur në ato lartësi ku janë kombet e tjerë. Por shpesh historia ju ve në gjumë, ju gënjen duke ju thënë se ne jemi më të mirët, ne jemi me trimat, ne jemi më bujarët. Ne jemi këto që jemi por nuk jemi më të mirët.

1. KRIJIME FIGURATIVE nga nxënësi Beram Kërxhaliu,
shkolla e mesme “Bajram Abdiu”, Bicaj
8 Jonuz Kola drejtor; Gentian Palushi sekretar i redaksisë;
Tel/Fax: +355 (0)24 24006; Mobil: +355 (0)682070905; E-mail: albaid@alb-aid.org
1
Viti VIII i botimit, nr. 57, janar 2016
Jemi edhe ne...
Janar 2016_______________________________________________Jemi edhe ne...
Mujore për fëmijë, botim i ALB-AID
Kjo gazetë botohet me mbështetjen financiare të Ambasadës së Mbretërisë së Norvegjisë në Prishtinë. Komentet e shprehura këtu, në asnjë rast, nuk pasqyrojnë qëndrimin e
Ambasadës së Mbretërisë së Norvegjisë në Prishtinë. Përmbajtja e saj është përgjegjësi vetëm e shoqatës “Alb-Aid”
Aktivizohuni në veprimtaritë e shkollës në se doni që zëri juaj të dëgjohet dhe vota juaj të numrohet
Eseja, poezia dhe proza letrare
(fjalë për talentet e gazetës “Jemi edhe
Ju ndoshta keni dëgjuar që, në themelin e krijimtarisë letrare qëndron sinqeriteti. Kur merrni penën për të shkruar, pyeteni veten, sa
të sinqertë do te jeni. Do të kishte qenë shumë më mirë ta thyeni penën se sa të shkruani diçka të pasinqertë. Kinezët kanë një fjalë
të mençur ku thonë, “nuk është ndonjë hata e madhe nëse nuk je artist, por është shumë trishtuese nëse je artist i keq”. Kur dilni nga
shtëpia dhe shkoni në shkollë apo ku do që shkoni, askush nuk ju pyet, hë çfarë ke shkruar. Kjo do të thotë se ne jemi plotësisht të
lirëtëmosshkruajmë. Por nëseshkruajmë,nukbënqëdikushtënathotë,keshkruarkeq. Shikonindryshiminemadh.
Unë e di që ju e doni shumë atdheun. Edhe pse shumë familje po largohen prej atdheu, edhe pse shumë familje nuk kane energji
elektrike, nuk kanë ushqim të mjfatueshëm për darkë, nuk kanë biletë për të vizituar dikë, nuk gjejnë borxh dhe as kredi për të
paguar studimet e fëmijëve, nuk kanë para për ilaçet, nuk munden të njohin vendin e vet, të shkojnë ndoshta ndonji herë edhe në
plazh,sepsenukkanëlekëtëmjaftueshëm...
Ju prapë e doni atdheun dhe bëni shumë mirë. Por ju harroni se ky atdhe, ky vend ku jetojmë, më pak nga çdo gjë ka nevojë për
vjershat tuaja nëse ju nuk jeni të sinqertë, ai nuk i lexon. Nuk lexon edhe për faktin sepse ndodhta nuk keni qenë të sinqertë. Më
shumë se për çdo gjë, atdheu ka nevojë për synimet tuaja që të bëni diçka konkrete për të, të përgatiteti për ti kushtuar jetën atij, për
ta ngritur në ato lartësi ku janë kombet e tjerë. Por shpesh historia ju ve në gjumë, ju gënjen duke ju thënë se ne jemi më të mirët, ne
jemimetrimat,nejemimëbujarët. Nejemikëtoqëjemipornukjemimëtëmirët.
Prandaj ju mos flini gjumë por betohuni se do ta bëni atdheun tonë duke sakrifikuar oreksin e shfrenuar biologjik që karaketerizon
njeriun, të paktën brezin e sotëm të shqiptarëve, dhe që do ta bëni këtë vend duke punuar shumë. Dhe mos e genjeni veten. Atdheu
nga ana e vet, edhe pse nuk ju ofron shumë mirqenie, ju don shumë dhe ka nevojë për ju. Ju don shumë edhe nëse nuk do të shkruani
një vjershë për të, por do të realizoni ndoshta një novacion në shkencë, do të realizoni ndoshta një cilësi dhe një cak në sport, do të
realizoni ndoshta një biznes pa futur duart në pasurinë e përbashkët, por me djersë, me vizion, do të bëheni ndoshta menaxherë të
shkëlqyer,dhekushedi,edhepoltikanëtëdevotshëm.
Ju duhet ta ndiqni andrrën tuaj. Mos bëni atë që ju mendoni se të tjerët e presin prej jush. Ju nuk dini me saktësi se çfarë presin të
tjerët,prandajbëniatëqëjudinitabënimëmirëdheluftonipërandrrën. Luftonipërdrejtëntuajqëtameritoniatë.
Në poezitë tuaja dhe në esetë, ka shumë filozozime. Ka shumë pesimizëm. Këto ndoshta janë karakteristika të moshës tuaj, por
nuk janë detyra të kësaj moshe. Njohja e botës nuk ka mbaruar, ju jeni adoleshentë dhe po rriteni duke njohur dhe njohja, siç do ta
kuptoni, nuk do të përfundojë asnjëherë, përse keni dëshirë të flsini për ato tema të cilat nuk i njihni shumë mirë ose nuk i njihni
fare? Nuk themqëtëprireninganjëoptimizëmfals,porngandjenjaerealitetit.
Nëse ju do të na kishit përshkruar diçka nga episodi jetësor që ju ka bërë pesimist, diçka nga realiteti ashtu siç është ose të stilizuar,
atëherë efekti emocional do të kalonte tek lexuesi dhe nuk do të mbetej tek ju, sepse kështu del se ju keni konspektuar një episod
jetësor, kur është dashur që ta jepni pikërisht atë. Nuk është nevoja të na thoni se sa shumë e doni vendin, i doni prindët, vëllain dhe
motrën,portëtregoniepisodetëcilatdotënadhuroninemocionedhedotëbëninqëtakuptojmëdashuninëtuaj.
Sa herë, ju vetë e keni lënduar motrën duke e kufizuar në shumçka vetëm për faktin se është femër, sa herë i jeni bërë krah babait ose
keni heshtur në dhunën psikologjike, larg qoftë edhe fizike ndaj nënës tuaj, sa herë ia keni thyer zemrën shokut apo kujto, sa herë
jeni ndjerë i diskriminuar për shkak të mentalitetit apo një rrethane tjetër, sa herë jeni ndjerë keq sepse në të rriturit nuk ju
kuptojmë... Akeni menduar ndonjë herë se njerëzit tanë, por edhe të tjerët, kanë nevojë që ti duam? Përse vetëm kërkojmë dashuni
ndërsa nuk japim, dhe kur e japin përse të kërkojmë të na kthehet domsodo... Pra, ju në vend që të na tregoni se sa jeni të afektuar
ngajeta,sajenitëemocionuar,natregonidetajinsepsekështuemocionohemunësilexues.

2. 72
KRIJIME FIGURATIVE
Janar 2016______________________________________________Jemi edhe ne... Janar 2016_______________________________________________Jemi edhe ne...
Ka dy mënyra për të mbërritë te caku i dëshiruar i temës. Mund të nisemi nga konkretja dhe të udhëtojmë drejt abstraktes ose mund
të nisemi nga abstraktja për të zbritur në faktin konkret. Në shkrimin e esesë ju mund të bëni si të doni, por mos harroni ta lidhni atë
me një fakt ose përjetim personal, mos harroni që ajo është një studim i papërfunduar, ose jo shumë i thelluar, kështuqë ka nevojë
për një ose disa referime. Por nëse ju thelloheni shumëeshumë, keni hyrë në shkencë nga ku nuk është aq e lehtë të dilet, por duhet
tëbëshudhëtëgjatëdhekjoudhëzgjatetaqsatëjetosh,pranukmbaronasnjëherë.
Sekreti tjetër, madje i pari dhe themelori për çdo punë intelektuale dhe si e tillë edhe për krijimtarinë letrare është leximi. Lexoni
sa më shumë. Lexoniliteraturësa më të mirë,mundohunita zgjidhniqë ajo ta justifikojëkohën tuaj. Koha është mjetimë i mirëqë
nayra na ka dhënë në përdorim. Nga letratura e mirë ju do të përftoni edhe nxitjen për identitetin tuaj letrar. Ju mund të mësoni
shumë pjesë përmendësh, ju mund të kopjoni libra të tërë, por nëse vendosni të dilni në gazetë me një krjimi, ai duhet të jetë
plotësishtijuaji.
Çdo mëngjes ju e shikoni veten në pasqyrë, nëse e shikoni, dua të them që ju shikoni vetën dhe jo dikë tjetër. Kështu është letërsia,
vendoseni në vargje e në rrjeshta shpirtin tuaj, mbështetuni fort tek gjuha e gjallë e komunitetit, mbështetuni fort te kultura
tradicionale dhe tek tendencat moderniste. Ndoshta pikërisht ti ke lindur për ta bërë të pavdekshëm profilin e fisit tonë. Letërsinë
kurrë mos e mendoni si diçka të lehtë që mund ta bëni pa shumë mundim, nëse doni që të shënoni arritje në fushat e andrrave tuaja,
duhettikushtonijetën.
Sulejman Dida, Kukës, 17 maj 2015
Konkurs për të drejtat e fëmijëve
Në kuadër të 20 Nëntorit ditës Ndërkombëtarë për mbrojtjen e të drejtave të fëmijëvë Observatori për të drejtat e fëmijëve Kukës
në bashkëpunim me Drejtorinë Arsimore Rajonale Kukës dhe Shkollën 9 vjeçare “Riza Spahiu” Kukës hapen ekspoziten
figurative me temë “Të drejtat e fëmijëvë”. Për të vlerësuar çmimet më të mira u përzgjodh një juri me profesioniste të fushës.
Ekspozita figurative u hap me 40 punime të nxënësve të klasave të pesta të shkollës 9 vjeçare “Riza Spahiu” Kukës. Nga
observatori për të drejtat e fëmijeve u ndanë tre çmime për punimet më të mira ku vendi e parë e zuri nxënësi Migen Peposhi me
vizatimin nr 1, vendin e dytë e zuri nxënësja Lorida Aliaj me vizatimin nr 2, ndërsa vendin e tretë nxënësi Klevis Visha me
vizatimin nr 3. Aktivitete të kësaj natyre janë shumë të domosdoshme për të rritur mundësinë e perfaqesimit të sa më shumë
fëmijëvenëaktivitetetëndryshme.
Shkelqim Muça, Obseravatori për të drejtat e fëmijëve
Kur evërtetambytet…
E ngurosur e gojëkyçur qëndroj përballë zvarranikëve të pashpirt. Flas me fjalët e shpirtit të helmuar nga dhimbja… Flas…Pres
nga dikush të më dëgjojë e të më japë të drejtë, por për çudi shoh se si më kthejnë shpinën e më quajnë të çmendur, e fjalën time
pjellë të gënjeshtrës zemërzezë. Por unë nuk ndalem, filloj e bërtas me shpresë se do të tërheq vëmendjen e të tjerëve që sillen
kot më kot. E njëjta gjendje, e njëjta agoni. Mendoj të hesht por zemra nuk më lë, ajo na udhëheq mendjen si një gjeneral
hijerëndë ushtarin e tij. Dhe si ushtar forcat e mia i shkojnë pas asaj. U bie në gjunjë krijesave të mjera të besojnë atë që them.
Fjala ime është zjarri i Prometeut dhe unë nuk jam Zeusi i pashpirt. Mes jush po sjell zjarrin përvëlues dhe jo ''Mollën e
ëmbël''… Flas e shpirti më copëtohet kur shoh se si u shurdhua bota mbarë. Njerëzit si motorë të komanduar ecin, flasin,
mendojnë, dhe të gjitha këto mbeten bllof. Zemrën time nuk ma ngatërroi bora e as era që sollët ju, as zinxhirët që kyçën gojën
s'më ndalojnë dot. Sikur zjarrin e ferrit që buron mes jush të ma hidhnit, unë nuk do të digjesha. Në tokën e zezë 10 metra të më
groposeshit,nukdotëtreteshasebrendakam:“Misioninfamëmadh”
AferditaHoxha,shkollaemesme “Skenderbeu”, Krume
Lorela Brahaj, shkolla e mesme “Bajram Abdiu, Bicaj
Vera Spahiu, shkolla e mesme “Bajram Abdiu, Bicaj
1
2
3

3. Tëndihesh....
Të ndihesh e paragjykuar, sikur të gjithë njerëzit i kanë sytë mbi ty dhe sikur të gjithë presin të bësh gabimin më të vogël apo të të
gjejnë kleçkën për të të komentuar dhe gjykuar. Shpesh ndihesh në siklet dhe gjithnjë duhet të tregohesh e kujdesshme me fjalët.Të
dish se çfarë do të thotë të strukesh në një qoshe të errët, të qash me dënesë, më pas të ngrihesh, të lashë fytyrën dhe të shtiresh sikur
asgjë s'ka ndodhur. të dish se çfarë fshihet pas asaj buzëqeshjeje të shtirur. Të dish se çfarë do të thotë ndihesh e fyer, e lënduar, me
shpirtin e shkatërruar e të ngresh kokën lart e të thuash: “Jam mirë. Gjithçka është në rregull”. Kjo është gënjeshtra më e madhe dhe
më e zakonshme në jetën tonë. Të ndihesh e veçantë dhe të shtiresh marionetë. të ndihesh superiore dhe të ndihesh inferiore. Të
ndihesh e rëndësishme, e vlerësuar dhe të ndihesh sikur askush nuk të ka respektuar.Të dish çfarë do të thotë të sakrifikosh. Ja çfarë
dotëthotëtëjeshfemër.
AdelaMaçi,shkolla9-vjeçare“Skënderbeu”,Krumë
Buzëqesh
Buzëqeshndonësejeimërzitur
edhenësetëtjerëtmundtëtamarrinpërtëkrisur
edhenëseshpresamizorishttëkabraktisur
Buzëqesh,sadoqëevërtetamundtëtëketëlënduar
edhenëseretëzezatrishtimimendimetëkanëpushtuar
edhenësemesfurtunavetëpaprituratëjetësmbeteshiturbulluar
Buzëqeshsadojetamundtëtëketëpërbuzur
edhenësemesrrebeshelotëshndiheshihumbur
edhenësebuzëqeshjas'tëbënmëtëlumtur
Buzëqeshsadoqëpesimizmimundtëtëketëgdhendur
nëgjithëqenientëndeshkronjadëshpërimi
edhenësekështjellaeëndrraveshembet
Buzëqeshsetëpaktënbëndikëtëlumtur
mundt'iariktheshlumturinëehumbur
mundt'aikursesh lotëtemundimetekota
buzëqeshsepsevetëmmebuzëqeshjekakuptimbota
BrunildaDauti,shkolla9-vjeçare“Skënderbeu”,Krumë
U zhduke
Linde si të tjerët
U rrite me përkëdheli
U bërë adoleshente, por
akoma mbete fëmijë
Ishe shumë ëndërrimtare
madje doje të fluturoje
Ishe heroinë, por shpejt ndryshove
Ishe aq e forte sa veten e kritikove
E papritur u rrite
më duket sikur nuk ëndërrove
nuk ke dëshirë të sodisësh
e as të fluturosh
Si ke dëshirë luftërat
për veten të luftosh
Si pëlqen kritikat
pasi s'ke dëshirë të ndryshosh
ku humbe, ku u trete
Ku iku shpirti yt
Të lutem zgjoje
sa s'është vonë
Se kur të vijë momenti
do vyshkesh pa e ditë
Qohu e mos qaj
Mos u fikso pas mjekësisë
Ku është ajo ëndrra
të jesh presidente e Shqipërisë
Atëherë s'doje para e as lakmi
por doje që të varfrit të kishin pasuri
Unë do të luftoj për ty
Të zgjohesh e të ëndërrosh përsëri
E në këtë botë të të rriturve
të mos jetosh
Imelda Peka, shkolla 9-vjeçare “Sejdi
Dida”, Krumë
3
Janar 2016______________________________________________Jemi edhe ne...Janar 2016_______________________________________________Jemi edhe ne...
6
KRIJIME LETRARE
Gjurmëtu zhduken...
Mëngjesidhimbshëm,ishtevërtet
epërhimëtambizotërontenëjetë.
Xhamatofroninnjëpamjejoteqartë
povërejadiçkaulurnekrevat.
Gjurmëtqëdjeishinkudonëkëtëbote
shiuizhduki,iurrentefort,
Shelgjetishinlëshuardhembshurisht
melankolia mbizotëronte në shpirtin tim
gabimisht.
Gjethetvalëzoninsipërinatintim
unëvuaj,eshkuaras'kishtekthim.
Vjeshtakishtetrokiturkudo
gjurmëtuzhdukën,nukpoishoh.
Esimundtemabëntekëtëmikjamëemire?
idojagjurmëtsepabesishtikishtefshirë.
Ato gjurme ngjasonin me dy pëllumba të
bukur
gjurmëtishinsimbolinjëdyshejetëlumtur.
Shkëlqeninsidyshkëndija,ishinmrekulli
vjeshtaizhduki,utretenubënëhi.
Mos vallëvjeshtakishtenjëqëllim?
të më bënte bashkudhëtaren e saj në çdo
udhëtim.
Dëshiraesajurealizua
unënjëtrungvjeshteipalulëzuar.
Flogerta Mazrreku, shkolla e mesme
“Skenderbeu”, Krume
Thjesht dua..
Jam pjesëtare e kësaj bote
dua qe te marr atë qe meritoj
s'jam e padukshme por as tepër e vogël
qe ti mua te me dallosh.
Jam te paktën një rreze drite
qe përpiqem te vihem ne dukje
por ti qe thua kush je
me mire atë fjale zhduke.
Jam një udhëtare jo e pabese
qe kam nisur një rruge qe shpresoj te ec.
Jam një petale e vogël luleje
midis shume te tjerave
por pa mua kjo lule
do te mbetej e paplotësuar.
Jam një pllakë e vogël
qe një grimcë boshllëku ta mbuloj
por jam këtu
dua te theksoj se ekzistoj.
Jam një shprese e vogël
qe për mua shpresojnë të eci
s'dua të zë vend shume te madh
por as ne fund te mbesim.
Ndodhem ne një cep të kësaj bote
te paktën një pjesë me përket
s'mund të thoni se nuk je askund
s'mund ta mohoni këtë realitet.
Jam këtu doni apo s'doni ju
Erjona Qerkezi, shkolla e mesme
“Skenderbeu”, Krume
Dodoja
Do të doja ti shkulja këto ndjenjat që kam
nëzemër
siçshkulkopshtarirrënjëtepemës
Do tëdojaqëshiuntërrëmbeja
enjëpikënëzemratenjerëzvetahidhja
Do të doja që njerëzit ti shihja duke
qeshur
dheaskëndtëheshtur
Do tëdojaqëlotëttëpushonin
dhebuzëqeshjettëmosmbaronin
Do të doja të zhdukja zinxhirët e
skllavërisë
dhe në vend të tyre të vendos byzylykët e
miqësisë
Do tëdojaqëçdopetaleluleje
tëhapejplotçiltërsi
siçhapensytëefoshnjësplotëëmbëlsi
Suada Koka, shkolla 9-vjeçare “Sejdi
Dida”, Krumë
Vashat shqiptare
Marigoqëndismedorë
qëndisflamurinpërnëVlorë
qëndisebukurqëtënarrezatojë
seegjithëbotadotashikojë
Ngjyejperinnëgjakunetrimave
ngjyejperinnëtyminebarutit
lajeflamurinmelotëtenënave
Valëvitenëstuhinëefitores
bëjetëfortëmebesnikërinë
tëmospajtohemimetradhtinë
Ështëflamurishqiptarisë
ështëflamuriikrenarisë
përçdokëndqëështëshqiptar
valëvitetaikrenar
Jonida Onuzi, shkolla e mesme
“BarjamAbdiu”,Bicaj
Fëmijët e sotëm
Por sa hyj në klasë
nga inati sa s'pëlcas
Eh, ç'rrëmujë e madhe e shamatë
“Po, po, këto janë të mirë, gjithçka
e marrin me gallatë”
kolegeve të mija për to krenohem e iu flas
Nga inati nervat mu ngritën
iu bërtas me të madhe ca nxënësve
që prej frike nga tavolinat sakaq zbritën
Mu shkrep tu bëja një diktim
- Mësuese me ç'temë do ta bëjmë këtë
hartim
pyet një nxënës me përtim
- Ç'hartim, ia pret shoku me shaka
jo hartim, kemi testim
- Hajde, hajde brezi ynë – jua kthej unë me
zemërim
Diktimi filloi, ngadalë e qartë fjalët
nxënësve ua lexoj
Pyet njëri për çudi:
-Mësuese, çekiçi shkruhet me q-qershie?
- Ëhë – ia kthej unë, zëri im buçet me nota
qesëndie:
- Jo jo, shkruhet me q-kajsie
Brunilda Dauti, shkolla 9-vjeçare “Sejdi
Dida”, Krumë
Penaeartë
Pjeter Bogdani është figura më e shquar e letërsisë së vjetër shqiptare.Ai shquhet jo vetëm si klerik i lartë, por edhe si atdhetar, me
një dashuri të pakufi për gjuhën shqipe e për popullin shqiptar, por edhe si dijetar e letrar, si luftëtar i paepur për çlirimin e vendit
nga zgjedha osmane dhe për zhvillimin e përparimin e tij kulturor. Me veprimtarinë e tij politike 40-vjeçare, sidomos me rolin që
luajti si udhëheqës i kryengritjes çlirimtare të vitit 1689 dhe me veprën e tij "Çeta e profetëve", Pjetër Bogdani me të drejtë është
quajtur pararendës i hershëm i lëvizjes së Rilindjes sonë Kombëtare. Lindi në Kishaj të Hasit një fshat i Kukësit rreth vitit 1625,
ungji i tij Andrea Bogdani, edhe ai klerik i lartë kryepeshkop i Shkupit ishte marrë me lëvrimin e gjuhës sonë, kishte hartuar në
gjuhën shqipe edhe një gramatikë të latinishtes, madje kishte mbajtur në Kosovë edhe një shkollë ku mësohej gjuha shqipe. Frytet
e punës politike të Bogdanit për afrimin e shqiptarëve myslimanë e katolikë kundër zgjedhës shekullore, sidomos simpatinë që
gëzonte ai tek shqiptarët myslimanë, e dëshmon edhe suksesi që pati më 1680, kur pajtoi brenda tri orëve fiset Krasniqi dhe të
Gashit, që ishin në gjakmarrje.Ai ka hyrë në historinë e patriotizmit shqiptar dhe të kulturës shqiptare jo vetëm me veprimtarinë e
vet kombëtare, për të organizuar kryengritjen e përgjithshme anti osmane, por edhe me veprën e tij diturore-letrare "Çeta e
profetëve" që e botoi në Padovë më 1635.E cila është shkruar me një kulturë të gjerë, në të ka informacion të pasur nga historia e
popullit tonë, nga filozofia dhe nga shkencat e natyrës. Vepra e Bogdanit nuk është thjesht një tekst për shërbesat fetare, as për
mësimin e fesë, siç ishin veprat e Buzukut e Budit. Duke goditur besimet e kota, ai në veprën e tij shpjegon si formohet shiu, vesa,
breshëri, bora, ç janë tërmeti, eklipset e diellit e të hënës, baticat e zbaticat etj.Ai i dha letërsisë shqiptare dhe popullit shqiptar një
vepër madhore, që kurorëzoi traditën e mëparshme letrare e kulturore dhe që paralajmëroi një periudhë të re të zgjimit gjithë
kombëtar.Ai është një njeri erudit. Nga leximi i veprës së tij mësojmë se përveç gjuhës amtare ai dinte edhe italishten, latinishten,
kroatishten, armenishten, greqishten, arabishten, hebraishten dhe sirishten. Meritë e tij është se gjithçka e trajton në nivelin e
mendimit më të përparuar të kohës kur jetoi. Ndihmesa e tij është e rëndësishme sidomos në formimin e prozës shkencore
shqiptare. Karakteristikë tjetër e personalitetit të Bogdanit është mendimi i tij iluminist. Nëpërmjet përhapjes në popull të dijes dhe
kulturës në gjuhën shqipe, ai shikonte një nga rrugët për të shpëtuar nga zgjedha e huaj. Por Bogdani asnjëherë nuk u përkul e nuk u
ligështua para vështirësive, sepse kishte besim tek thesari i pasur i gjuhës shqipe. Me përpjekje këmbëngulëse duke mbledhur me
kujdes fjalët e lashta, e të rralla nga visari i gjuhës popullore e duke i përdorur ato me kuptim të drejtpërdrejtë ose të figurshëm, ai e
ngriti gjuhën shqipe në nivele të reja, tregoi aftësitë e saj për të fituar mundësi të larta shprehje e stili. Misionari në aksion s'mund të
ndalej me kaq. Ai përshkroi qytete e vende, për të kërkuar dije e kulturë. U bë doktor i parë i filozofisë dhe teologjisë ndër
shqiptare. Mësoi për artin e kulturën, për poezinë e filozofinë e shumë dije të tjera. Por njerëzit hyjnor vdesin fizikisht ashtu si
Bogdani i cili ende edhe sot ka lënë gjurmë në historinë e Hasit e mbarë kombit shqiptar. Një shembull që na shtynë të përqasim dhe
meditojmë.
Hate Laci, shkolla e mesme “Skenderbeu”, Krumë
Jemi edhe ne...
Jemi edhe ne...

4. 54
KRIJIME LETRARE DHE FIGURATIVE nga nxënësja Leonora Brati,
shkolla 9-vjeçare “Sejdi Dida”, Krumë
Janar 2016_______________________________________________Jemi edhe ne... Janar 2016_______________________________________________Jemi edhe ne...
KRIJIME LETRARE
Kjojamunë!
"Na ishte njëherë një princ dhe një princeshe.....Jetuan gjithmonë të lumtur.... U rrita me këto përralla dhe kjo me frymëzoi që të
ndiqja edhe unë shembullin e tyre. Të krijoja edhe unë kështjellën time të vockël dhe të strehoja aty ëndrrat e mia të pafundme. Por
ne fund këtu nuk ekzistojnë as "toka e ëndrrave " e as "Ishulli Kurrkund" dhe në mungesë të tyre, kështjella ime u ndërtua në ajër,
duke harruar se shumë shpejt do e merrte era bashkë me ëndrrat e premtimet që mbante brenda. Kur kjo ndodhi, mësova se sa
shumë ndryshon realiteti nga përrallat me princ dhe princeshë që më lexonin çdo natë para gjumit. Dhe më besoni që nuk është
aspak e lehtë të të priten shpresat kur sapo i ke krijuar ato. Kjo ishte ajo që m bëri t ndryshoj krejtësisht qëndrim ndaj botës që më
rrethon. Kuptova se sa të pavlefshme janë ndjenjat e çiltërsia në një botë ku të zë frymën interesi, ku në shkëmbim të së mirës merr
vetëm dhimbje pa fund. E të mendosh që isha ajo "budallaçka" e vogël që thoja "Kurrë mos hiq dore, gjërat nuk janë ashtu siç
duken....janë akoma më keq. Kjo është bota që mbulohet me një buzëqeshje të shtirur dhe që fsheh dëshirën e ligë për të lënduar të
tjerët. Sa shume gaboja kur i mendoja të gjithë si veten. Por tani gjërat kane ndryshuar. Tani jam unë ajo që nuk deshën t'ia dinë për
mua. Fjalët e të tjerëve nuk tregojnë asgjë për karakterin tim.. por flasin shumë për karakterin e tyre... Kjo është për të gjithë ata që
janë si unë, për të gjithë ata që e gjejnë vetë thellësisht në këtë shkrim. Kokën lart e vështrimin drejt... Dhimbja e të sotmes është
forcaetënesërmes.... AidaLaçi,shkollaemesme “Skenderbeu”, Krume
Vetëmdashuria mund tishkrijë akujtmesnjerëzve
Dashuria ndjenja që na ka mbirë thellë në shpirt që kur kemi lindur, dashuria ngjan si një bime që rritet aq sa ne kujdesemi për të,
ashtu dhe dashuria rritet me ato hapa të ngadalta që vdes atë ditë që vdesim ne. Dashuria nuk njeh kufij, i thyen ato pa patur parasysh
rregulloren, dashuria çdo furtunë e mund me sukses. Dashuria i jep kuptim jetës tonë, na orienton si të jetojmë, për kë të jetojmë, si
të jemi te lumtur. Dashuria është e vetmja ndjenjë që një njeri sado zemërgur të jetë, e zbut dhe kupton se edhe ai ka ndjenja
njerëzore. Dashurisë nuk i reziston dot, është e vetmja ndjenjë që i dorëzohesh por edhe që të lëndon më shumë. Dashuria na bën të
mundur të njohim vetveten dhe të matim fuqinë tonë. Dashurisë çdo fjalë e bukur i përshtatet sepse përfshinë bukurinë e gjithë
botës. Dashuria kur troket në dyert e zemrës aq lehtë e lejojmë të futem duke harruar çdo gjë tjetër. Është e vetmja ndjenjë që nuk
njeh dokumente të gjen në çdo qytet, shtet apo kontinent të botës pa pasur frikë policë sepse dashuria komandon botën dhe nuk
ekzistonndonjëkomandantidashurisë.
ErjonaQerkezi,shkollaemesme “Skenderbeu”, Krume
Nësytëemi…
Vështirësitë e jetës disa i lodhin, të tjerë i forcojnë. Nuk ka asgjë në botë që ta vrasë shpirtin e atij që ëndërron të arrijë diçka në jetë.
Shumica e mospajtimeve tuaja vijnë nga keqkuptimet, e këto i shkakton mosdëgjimi. Sikur ta dëgjonit njëri-tjetrin do të
pajtoheshit më tepër. Ajo nuk kishte nevojë për shumë, dëshironte shumë pak…një fjale të mirë, sinqeritet, ajër të freskët…një
kopsht, puthje, libra për të lexuar, një përqafim ku te strehohej…Të dashuronte dhe të dashurohej në kthim. Mirësjellja dhe
thjeshtësia janë ushqim i shpirtit, por shumë persona nuk kanë uri sepse janë ngopur nga mendjemadhësia dhe arroganca.
Buzëqesh kudo të jesh, dhe pse ndjen që se bën dot, nëse qan prape buzëqesh …. Lë të thonë "Po qesh me lot". Prandaj edhe nëse të
mund frika drejt lumturisë ti prapë duhet të ngrihesh edhe ti thuash ëndrrës tënde "do bëhesh pjesë e dëshirës time të realizuar".
Jeta është një piano dhe ti je pianist i saj, kështu që përpiqu të krijosh melodinë më të bukur. Në vetmi dhimbja dhemb më shumë,
por vetëm kështu mund të shpëtosh nga ajo. Femra është mbretëresha e botës, por është skllave e dëshirave, por sot dhuna nuk
mund të quhet dëshire. Pse zotërojnë forcë fizike kjo nuk do të thotë se mashkulli është superior pasi siç ka thënë edhe Shekspiri :" I
vetmi simbol i superioritetit që njoh është mirësia." Shume përjetime mësova nga ajo grua heroinë e cila kishte duruar e vetme e pa
dinjitet ku priste natën të depërtonte në të vetmin shteg lumturie, vetmia, nganjëherë me tha se është mikesha me e mirë, nuk i
fliste, nuk e shqetësonte, nuk i bënte pyetje, thjesht i bënte shoqëri në këtë terr te pambarimtë për jetën e saj.Aq shumë kishte qarë
sa tashmë s' kishte asnjë pikë loti ne sy. Jo se ishte bërë më e forte por lotët e padukshëm janë më të vështirë për tu tharë. U bë zëri i
fëmijëve trimëria më e madhe qe i dha force të vazhdonte të jetonte pikërisht atëherë kur donte të vdiste. Çdo mëngjes ajo i linte
ëndërr ne shtrat, zgjohej dhe vishte rrobat e grisura te jetës. Nene Tereza ka thënë: "Çfarë mund të bësh që të promovosh paqe në
gjithë botën ? Shko në shtëpi dhe duaje familjen tënde. Nëse je i sjellshëm nuk do te thotë se je i dobët. Nuk ka më të butë se uji por
forcaetijshkatërronshkëmbinjtëmëtëngjeshur." Edhenëlibrinmëtëbukurështëshkruar" FUND"
FatjonaHalilaj,shkollaemesme “BajramAbdiu”,Bicaj
Libri
Kam mësuar të respektoj librin. Kam mësuar të respektoj një nga gjërat më të vlefshme sepse për mua ai është një dorë q ëtë dërgon
drejt imagjinatës, drejt njohurive, drejt përvetësimit të historisë së njerëzimit nga më të lashtat e deri tek më modernet. Duke u
futur në botën e librit, e lashë shpirtin tim të fluturonte i lirë, pashë imagjinatën time të kalonte çdo kufi, mësova të depërtoj në qiej
pa fund, mësova të bëj gara me dijet e mija, të sfidoj kohën. Mësova mbi gabimet, mbi egoizmin, mbi mëshirën, mësova shumëçka
mbi njerëzimin. Libri mjeti më i mirë për të udhëtuar gjithësinë, për tu larguar nga monotonia dhe për të parë së afërmi jetën që na
rrethon pa frikë. Bota e librit është aq e pasur sa ndihesh gjithnjë inferior, i përulur ndaj rrjedhës së tij, i paaftë të ndërhysh apo të
ndryshosh atë çka libri thotë, Pra është si të kesh një shok që është gjithnjë më i mirë se ti, nga i cili mëson pa krijuar komplekse të
marrëdhënievenjerëzore.Vetënatyranjerëzorekanevojëpërnjëbotëtëdytëqëtapërfshijëdhetalargojëndonjëherëngarealja.
Elsa Rada, shkolla 9-vjeçare “Sejdi Dida”, Krumë
Patitull
Zhgënjehemngabotapërreth
Nganjerëzitqëasnjëherësepres
Eshikojbotënnësy
Vuajnëheshtjeeheshtjafillontëmëpërpijë
Jetojnjëjetëdukeelënëvetenfajtor
Përrealitetinrrethnesh
Jetojpaediturseaskëndnukpopres
Ngarealitetitëmëshpëtojë
Engaintrigatëmëlargojë
Jetojdukeecurmesy mbyllur
paepranuaratëqëndodhpërreth
paepranuarfatinepabesisë
dhethikënengulurtëpseudoshoqërisë
Deritaniasnjëherënukekuptova
sesabukurngaintrigaturrethova
sekuptovasenësytëemi
intrigën,mikeedashurendërtoveti
Tëpadielli,poheshti
përballëzymtësisëtëndeundjeipaaftë
Tëpamali,porqeshi
seekuptojfatintëndvrastar
Tëpaqielliuerrësua
ekuptojseëndrrajotetashmëurealizua
Etaninëzemër
rrislulenqëtimbolle
rrislulenepabesisë
dhethikënengulurtëshoqërisë
Natyra eshpirtit
Dëboraebardhëekristaltë
çdogjëmbështjell,përtambrojtur
poshtëvelloskaveçacar
shpirtra që pa mëshirë qëndrojnë të
ftohur
Shi...saivrullshëm,saiheshtur
herë ngadalë...herë fuqishëm në tokë
bie
etokambetetemekur
edhe dielli s'lëshon më rreze, lëshon
veçhije
Mjegullqërrezettokësiamohon
diellingllabëron...efsheh
etokaqëpakngrohtësikërkon
qiellinmiknukenjeh
Diellenëfundkadiell
qëshi,dëborëemjegullshkatërron
tëtëradikunëerrësirëtreten
dhenjëditëeretashmëagon
Miqësierreme
Njerëzjanëataqës'duhettëjenë
tëtjerës'mund tëjenëatoqëjanë
njerëzqëfuqishëmdalinnëskenë
edhe kur asgjë tjetër përveç
pafytyrësisënukkanë
Njerëzqëshpatullattëlëmojnë
athuasengadashamirësjerrethuar
...tisekuptonsenëfaktkërkojnë
vendineduhurpërtëqëlluar
Njerëztëcilëveufalbesimin
dhepabesinëmerrsishpërblim
kurmësëpakuepretzhgënjimi
pikërisht atëherë mund të jesh
viktimë
Trëndafili që dikur bashkonte
zemrat
taniështërobivetmisë
sotiflakurnënjëqoshe
...dikurishtesimbolimiqësisë