Zuzendaria:
MartxeloOtamendi
Zuzendariordea:
IñakiPetxarroman
Edizioarduraduna:
AndoniAlvarez
Argitaratzailea:
EuskalEditoreaSM
Publizitatea:Bidera
publizitatea
Legegordailua:
SS-0662/03
Batzordeparekidea:
0712I84059
Egoitzanagusia:
MartinUgaldekulturparkea.
GudarienEtorbidea,z/g.
20140Andoain.
Telefonoa:
(0034)943-304030
Faxa:(0034)943-300943
Webgunea:
www.berria.info
Postaelektronikoa:
berria@berria.info
Publizitatea:
publi@bidera.eu
Harpidetzasaila:
(0034) 943-304345
Date:21/03/2013
Exemplaire:3.023
Editeur:EuskalEditoreas.l.
Directeurdepublication:
MartxeloOtamendi
Comissionparitaire:
0712I84059
DelegationLabourd:
Lisses3,64100-Baiona.
Tel.:(0033)559256220.
Fax:(0033)559254303.
E-mail:lapurdi@berria.info
ORDEZKARITZAK
Araba:BizentaMogel,6.
Postakodea:01008
Gasteiz.Telefonoa:
945-150452. Erredakzioko
faxa:945-148307.
Postaelektronikoa:
araba@berria.info.
Bizkaia:Uribitartekalea,18,
3.C.Postakodea:48001
Bilbo.Telefonoa:
94-4352600. Erredakzioko
faxa:94-4234975.
Postaelektronikoa:
bizkaia@berria.info.
Lapurdi:Lisses,3.Posta
kodea:64100Baiona.
Telefonoa:559-256220.
Faxa:559-254303.
Postaelektronikoa:
lapurdi@berria.info.
Nafarroa:IratxekoMonaste-
rioa,45,13.Postakodea:
31011Iruñea.Telefonoa:
948-366622.
Publizitatea:948-366623.
Postaelektronikoa:
nafarroa@berria.info.
berria
Hau ez da iritzi
artikulu bat
H
istoriainterpreta-
tudaiteke.Hala
ere,gutxiengozin-
tzotasunzientifi-
koaabiapuntutzat
hartutaHistoriaragerturatunahi
denedonorkesangodiguezen,ger-
takarihistorikoakinterpretatzea
zilegibadaere,desitxuratzeaez
delazilegi—ordea—.
Gauzaberagertatzenda,orohar,
Zuzenbidearekin,GizaEskubide-
eningurukoNazioartekoZuzenbi-
dearekin,eta,hortaz,azkenhorrek
espetxeratutadaudenedoaskata-
sunazgabetudirenpertsonentzat
xedatzenduenarekinerebai.
Azterditzagunprintzipiohoriek,
EskubideZibiletaPolitikoenNa-
zioartekoItunakxedatzenduena-
rekinhasita,Estatuespainiarra
bezalakoestatualderdieknahitaez
betebeharduteeta.
Hala, aipatu itunak ezartzen
duenez, «askatasunaz gabetutako
pertsona oro tratatuko da gizata-
sunez eta gizakiari datxekion
duintasuna errespetatuta». Hala-
ber, honako hau ezartzen du: «Ez
da ezarriko delitua egin zeneko
garaian zein zigor aplikatu eta
horren aldean astuna den zigo-
rrik». Aurrerago, hauxe gehitzen
du: «Atxilotuta edo preso dauden
pertsona guztiak atzerapenik gabe
jarriko dira epailearen (…) esku,
eta (…) eskubidea izango dute zen-
tzuzko epean epaiketa izateko edo
aske gelditzeko».
EspetxeratuaktratatzekoNazio
BatuenErakundeakezarritakogu-
txienekoarauenprintzipiooroko-
rrakaldarrikatzenduenez,
«arauakinpartzialtasunezaplika-
tubehardira.Tratuaridagokionez,
ezdaezberdintasunikeginbehar-
koaurreiritzietanoinarrituz,eta,
bereziki,eztaerearrazan,kolore-
an,sexuan,hizkuntzan,erlijioan,
iritzipolitikoan,bestelakoiritzie-
tan,jatorrinazionaledosozialean,
ondarean,jaiotzanzeinbestelako
edozeinegoeratanoinarrituz».
Honahemenedozeinmotatako
atxiloketaedoespetxeajasatenari
direnpertsonaguztienbabeserako
NazioBatuenErakundeakfinkatu
zituenprintzipioekxedatzendute-
na:«Espetxe-araubidearenarabe-
rakotratamenduakhelburunagu-
sitzatizangoduzigortutakoen
eraldaketaetagizarte-birgaikun-
tza».
Printzipiohoriexek—behar
zuenbezala—torturaetatratutxa-
rrakdebekatzendituzte.«Edozein
motatakoatxiloketaedoespetxera-
tzeajasatenaridenpertsonabakar
batereezdatorturatuko,etaez
zaiozigoredotratutxar,ankeredo
iraingarririkereemango.Ezda
inolakoegoerarikaipatzerikizan-
gotorturakedobestelakozigoredo
tratutxar,ankeredoiraingarriak
zuritzeko».
Bestalde,espetxeratuaktrata-
tzekoNazioBatuenErakundeak
ezarritakogutxienekoarauekdio-
te,besteakbeste,«atxilotutakoedo
espetxeratutakopertsonakhalaes-
katuzgero,ahaldenneurrianbere
ohikobizilekutikarrazoizkodis-
tantziarakokatutakolekubatean
egongodelaatxiloturikedoespe-
txeraturik».
Hautatuditugunprintzipioho-
riekguztiakNazioartekoZuzenbi-
dearenbarruandaude,etakultura
europarrakgizateriariegindion
ekarpenikzintzoenetakoada.
Ekarpenhorrenoinarriaetikahu-
manistada,XVI.mendeansortuta-
kopentsamendujoera,etailustra-
zioanislatuzenbatikbat.
Beharbada,ilustraziokofilosofo
aitzindariaizanzenBaruchSpino-
zaholandarrarenhitzekargitzen
lagundukodute,artikuluhonetan
aipatuditugunZuzenbidekoprin-
tzipioakinterpretatzearidagokio-
nez.Spinozakustezuenherra,
mendekuaetadamuaezdirela
arrazoimenetikdatozenbertuteak,
tristurarekinlotutadaudenpasio-
akbaizik.Ildohorretatik,ondorio
honetarairitsizen:«Ofentsakelka-
rrenganakoherrarenbidezmende-
katunahidituena,ezbairikgabe,
miserablekibizida».Honakoiritzi
hauzuenesparrupublikoaribu-
ruz:«Gizakiengizarteerkideaer-
diesteaeragitenduena,hots,giza-
kiakadostasuneanbizitzeaeragi-
tenduena,onuragarriada».
Hortaz,hauezdairitziartikulu
hutsa;oraingoan,asmoaezdaguk
geukiritziaemateaespetxezigo-
rrakjasatenaridirenpertsoneibu-
ruz,ezetaeurenegoerariburuz
ere.Aitzitik,maizegiahaztendiren
printzipiobatzukgogorarazinahi
izanditugubestebehinere,Nazio-
artekoZuzenbideangauzatuta
daudenak.Zuri,artikuluairakur-
tzenarizarenhorridagokizuiri-
tziaemateaarauhoriekgureingu-
ruandutenbetetze-mailariburuz.
JuanIbarrondo,
AndresKrakenberger
etaBertha
Gaztelumendi
Argituz giza eskubideen aldeko
elkarteko kideak
Asmoa ez da guk geuk
iritzia ematea espetxe
zigorrak jasaten ari
diren pertsonei buruz,
ez eta euren egoerari
buruz ere.Aitzitik,
maizegi ahazten diren
printzipio batzuk
gogorarazi nahi izan
ditugu beste behin ere,
Nazioarteko
Zuzenbidean
gauzatuta daudenak
Beteta
B
agaraezerulertzenezdutenume
engainagarriak,halaxenahigaituz-
telako.Horibai,askozabaldudigutejos-
tailuenaukera.Ludiakludotekaerral-
doiadirudi.Etengabekoikaskuntza,be-
rrikuntza,autonomia,jolaseanikasten
omendituhaurrak.Pedagogiahitzada-
bilhitzetikhortzera,etaezpreseski
zentzurikonenean.Zulasai,guk
esangodizugunoladagoenmun-
dua,zulasai,gukesangodizugu
zerdengaurkobizitza.Eguraldia
emangodizuguxehe-xehe,
arriskumailarenaraberako
koloreekin,BarrioSesa-
monbezala,hobetojakin
dezazunbiharzerjantzi.
Zulasai,etagulasaigera-
tzengara.Bagaraezerulertzenezduten
umeengainagarriak.
Edobagaragutxienezezerulertzenez
duenjendea.
RafaelChirbesidazleakesanada
oraintsukoelkarrizketabatean:aspal-
diangehiagokostatzenzaitidaztea,eta
baitagauzeiburuzkoiritziaemateaere.
Denaesandadagoelakoirudipenabai-
taukat,denahainerabilia.Gainera,ez
dutdatunahikorik,deusgutidaki-
gugauzaguztiez…Ezditugueza-
gutzengauzenatzeandaudenin-
teresak…Libia,Mali…zerbitzuse-
kretuenmaniobrak.Zerdago
atzean?Ezdakiinork.Beraz,
ikustendudanazbainoez
dutidaztenorain.
Larunbateguerdianbe-
tetazegoenjatetxeitalia-
rra.
Jira
XabierGantzarain
Etena
N
ahiagonukeegunsentianmendian
hanka-hutsikibili,goiztirikoihintze-
tangarbitueskuetaoinak,freskatuaur-
pegia,etaahoertzerairristatutakotan-
tekingozatuegarria.Etaurratsbakoi-
tzeanantzemannolaaridenlurraesna-
tzen:nolaepeltzendirennegukousain
lizunak,orbelanolabelartzenden,isil-
tasunetikkantuanolapiztenden,
mortutiknoladatorrenbizitza.
Nahiagonukejakingobanu
usain,soinuetakolorebakoitza
irakurtzen;landare,zomorro,
arbola,haitz,hegaztieta
pizti-lorratzbakoitzaadi-
tzen.Errepidebazterreko
sanjose-lore,parkekobi-
txilore,hipermerkatuko
tulipanetabalkoikogeranioezgain
asentsio-belar,kuku-praka,txori-belar
edoastalarrosaesaten.Haritzetapago
epikoaketaplantanoetatamarindohi-
ritartuakezezik,elorri,lizar,astigar,ma-
kal,arte,haltzetaurkiakbereizten.Lu-
rraribegiraudaberrikozizaknonernatu-
kodirenasmatzen.Goroldioaren
arrastoanetxerakobideaaurkitzen.
Nahiagonukehoriguztiaegin,hori
guztiajakin.Etaezdakitosoondozer-
gatik.Kateluzebatenetenaizate-
arenkontzientziatxarraarintze-
ko,beharbada.
Pastelkolorekojantziekinbete
diraerakusleihoak,urdiniluna
indartsudatorberriro,
gimnasioaketadietistak
gainezkadiraberriz.Uda-
berriadajadacorteingle-
sen.
Bira
IdurreEskisabel
Harian›Iritzia
6 berria 2013komartxoaren21a,osteguna