Hipotalamus və hipofiz vəzilərinin hormonları və xüsusiyyətləri.

1. HİPOTALAMUS VE HİPOFİZ
HORMONLARI
Prof.Dr.Meral AŞÇIOĞLU

2. HİPOTALAMİK SERBESTLETİCİ
HORMONLAR
Hipotalamusun parvasellüler bölgesindeki
norosekretuar nöron somalarında sentezlenirler ve
aksonal akımla taşınarak median eminenste akson
ucundaki vezüküllerde depolanıp buradan
serbestletilirler.
Bunlar hipofizyotropik hormonlar=hipofizertropik
hormonlar olarakda adlandırılan; GnRH, GHRH,
GIH, TRH, PIH, PRH, CRH gibi hormonlardır.

3. Hipotalamik hipofizer sistem

4. HİPOFİZ BEZİ HORMONLARI
(=Pituiter bez hormonları)
1. Ön hipofiz (=adenohipofiz) hormonları
2. Aralob (= parsintermedia) hormonları
3. Arkalob (= nörohipofiz) hormonları

5. Hipofiz hormonları
Ön hipofiz hormonları
• FSH, LH
• TSH
• ACTH
• Prolaktin
• GH
Aralob hormonları
• POMC ve türevleri
Arka hipofiz hormonları
• ADH (=vazopressin)
• Oksitosin

6. Ön hipofizin hipotalamik kontrolü
ÖN HİPOFİZ HORMONLARI

8. Hipotalamik hipofizer sistem

10. Ön hipofizin hipotalamik kontrolü

11. FSH, LH.
Glikoprotein yapısındadırlar, bazofilik özellikteki
gonadotrop hücrelerden salgılanır. Salgılanmaları
menstrüel ritm gösterir

12. FSH, LH salgılanmasında feedback kontroller

13. FSH ve LH’nin overler üzerindeki etkileri
• Foliküllerde proliferasyonu (= folikülojenezi)
sağlarlar.
• Overler üzerinde sinerjik etki (= birbirlerinin
etkisini güçlendirecek şekilde) oluştururlar

14. FSH,LH salgılanmasında menstrüel değişiklik

15. FSH,LH salgılanmasında menstrüel değişiklik

17. FSH,LH salgılanmasında negatif feedback kontrol

19. FSH VE LH’nin testisler üzerindeki
etkileri
• FSH; seminifer tübülusları etkileyerek
spermatozoidlerin oluşumunu düzenler,
• Sertoli hücrelerinde andorejen bağlayıcı protein ve
inhibin sentez ve salgılanmasını uyarır.
• LH, leydig hücrelerinde (=interstisiyel hücrelerde)
testosteron sentez ve salgılanmasını uyarır

21. TSH (=Tirotropin )
• Bazofilik tirotrop hücrelerden salgılanır.
• Salgılanma TRH ile gerçekleştirilir,
• Ortam ısısı, çeşitli emosyonel durumlar
hipotalamusu etkileyerek TRH ve TSH salgısını
değiştirir.
• Sempatik aktivitedeki artış TSH salgısında akut bir
azalmaya neden olur.
• Tiroid hormonları ; tirotrop hücrelerin TRH’ ya
duyarlılığını azaltarak, çok azda hipotalamustan
TRH salgısını azaltarak TSH salgısını inhibe
ederler.

22. TSH’nın etkileri;
Tiroid hormonlarının biyosentezini ve
salgılanmasını artırır. Bu etkilerini tiroid
hormonlarının sentez ve salgılanmasında
rol alan hemen her kademeyi aktive
ederek gerçekleştirir.
Etkiye adenilatsiklaz aracılık eder.

23. ACTH
ACTH kortikotrop hücrelerde POMC’nin
parçalanması ile oluşur.
POMC ACTH+β LPH+β endodorfin
+αMSH
• ACTH 39 AA li bir polipeptiddir
• Salgılanması CRH ile gerçekleştirilir.
• Salgılanma sirkadiyen ritm gösterir

24. ACTH sekresyonunun düzenlenmesi

25. Proopiomelanokortinin hidrolizi ve ACTH oluşumu

26. CRH’nın ACTH sekresyonunu sağlayıcı etkisinde stoplazmik olayların özeti

27. CRH sekresyonu
• GABA ve adrenerjik nöron aktivesi ile inhibe edilir
• Kolinerjik ve serotonerjik sinirlerle stimüle edilir.
ACTH sekresyonunu etkileyen diğer
endojenler
• Vazopressin, katekolaminler direkt adeno hipofiz
üzerinden ACTH sekresyonu artırır.
• Kortizol negatif feedback etki ile sekresyonu azaltır.
• Somatostatin sekresyonu azaltır.
• ACTH kendiside negatif feedback etki ile CRF
üzerinden yada direkt adenohipofiz üzerinden
sekresyonunu azaltır.
• Fiziksel ve mental stres travmalar; CRF ve ACTH
sekresyonunu artırır.

28. ACTH’nin etkileri
ACTH etkilerini adnilatsiklaz aracılığıyla
gerçekleştirir.
• Özellikle kortizol ve diğer glukokortikoidlerin sentez
ve salgılanmalarını sitümüle eder.
• Aldosteron üzerindeki etkisi çok azdır.
• Glukokortikoid sentez basamaklarının pek çoğunu
aktive eder
• ACTH glukokortikoid sentezi sırasında hücre içinde
serbest kolesterol oluşumunu artırır,
• Etkili olduğu en önemli basamak kolesterolün
pregnenolon’a dönüşüm basamağıdır.

29. ACTH’ın ilk 13 aminoasidi MSH
yapısındadır. Bu nedenle ACTH’nın aşırı
salgılanması pigmentasyona neden olur.

30. PROLAKTİN
(=laktojenik h. = mamotropik h.= galaktopoetik
h.)
Kadın ve erkekte normal koşullarda plazmada
bulunur.
Plazma düzeyi sirkadiyen ritm gösterir.

31. Prolaktinin etkileri
• Gebelikte estrojen ve projesteron ile birlikte
süt bezlerinin fiziksel gelişimini stimüle eder.
• Postpartum dönemde laktasyonun
başlatılmasınını ve sürdürülmesini sağlar. (süt
proteinleri ve laktoz sentezini artırarak).
• Laktasyonu stimüle ettiği düzeylerde FSH ve
LH’nin sentez ve salgılanmasını azaltır.
• İmmünostimülan etkisi vardır.

32. Prolaktin salgılanması üzerine hipotalamusun
asıl etkisi baskılayıcı yöndedir.
Prolaktin salgısını baskılayan hipotalamik
hormonlar:
• PIH=dopamin
• GNRH-ilişkili peptid (=GNRH associated
peptid=GAP.)

33. Prolaktin salgısı; oksitosin, TSH, TRH, PRH
ve uyku ile artırılır. Estrojen yavaş gelişen
artırıcı bir etki oluşturur.

34. Hipofizin aralob hormonları:
Proopiomelanokortin= POMC: Aralobda bulunan bu endojen
önlobun kortikotrop hücrelerinde de vardır.
Aralopta POMC’nın parçalanması
POMC  α- MSH + CLIP+γ-LPH + β endorfin şeklinde olur.
Bu reaksiyon nedeniyle aralopta
CLIP=(=kordikotropin benzeri aralop peptidi),
LPH=(=ipotropik hormon) ve endorfinler de bulunur.

35. Endorfinler: Morfin benzeri etki oluşturan
endojen maddelerdir.
Beyindeki opiat reseptörlerine bağlanıp aneljezi
sedasyon, solunum depresyonu ve miyozis
oluştururlar.
β endorfin, strese yanıt olarak ACTH ile birlikte
salgılanır

36. Hipofiz loblarında bulunan diğer hormonlar
Gastrin, CCK, renin, anjiotensin-II, CGRP
gibi hormonlar da hipofiz loblarında
bulunabilen hormonlardır.