1. het kan anders!
OVER WISKUNDE EN
IN BEWEGING KOMEN
2
Astrid Ottenheym, onderwijsadviseur
OVER
KINDEREN LEREN LEVEN
6
Josine Hesselbach, cranio sacraal
therapeut
OVER
COMMUNICEREN DOE JE ZO
10
VANUIT HET
OVER
ROOSTERS EN KEUZES MAKEN
4
Rainer Jacobs, roostermaker
OVER
DOCENT ZIJN EN DE OPLEIDING
8
Bregje Groethem, docente
OVER
IN BEWEGING KOMEN
1
Angelique Brekelmans, True Colours Linked
HART
juni 2013

2. HOME >>
OVER...
IN BEWEGING KOMEN
Angelique Brekelmans
w w w .t ru ec ol
ou rs - li n k ed .n
l
True Colours Linked
Regelmatig spreek ik mensen die in het onderwijs werkzaam zijn
of diensten leveren aan onderwijsinstellingen. Zoals u zich kunt
voorstellen zijn velen van hen ook ouder met kinderen in het basis
en of voortgezet onderwijs.
Wat me opvalt aan al die ontmoetingen is dat de traan en de lach
zo dicht bij elkaar liggen. Iedereen spreekt vanuit het hart en met
de levensdrift het goede te doen voor de leerlingen waarmee ze
werken. Ze zijn zo betrokken maar verder pratend komt er bijna
altijd een waslijst aan argumenten waarom het niet anders kan.
Die argumenten gaan over de opgelegde regels van de overheid,
de schoolinspectie. Het gevoel van onvrijheid en druk die ze daardoor ervaren. Het gaat over de prestatieresultaten,
de bezuinigingen, de invoering van passend onderwijs, de vele
administratieve taken, de vermoeidheid. Ook in de verhalen van
de mensen in deze uitgave komen deze gevoelservaringen terug.
Toch is dit niet ongewoon in een tijd dat de wereld op zijn kop
staat. De wereld is in beweging.
Zal het probleem de komende tijd
groter of kleiner worden?
www.omdenken.nl
Ondanks alle externe factoren die van invloed zijn op je gevoel van
welbevinden, je zelfvertrouwen, je zelfbeeld en je handelingsrepertoire vergeten we soms te kijken naar interne factoren die van
invloed zijn. Wat zeggen je gedachten, je oordelen, je aannames,
je veronderstellingen over hoe jij in het leven staat. Als je die eens
een dag onder de loep zou nemen, zijn er dan overtuigingen die je
beperken, zijn er dan veronderstellingen die niet getoetst zijn, zijn
er oordelen die jouw vrijheid saboteren? Welke leveren winst op?
Winst in de zin van ruimte gevend, of is er een verborgen winst
die je weghoudt van in beweging komen.
Als je een dag eens jezelf zou observeren terwijl je doet wat je
doet. Wat valt je dan op? Met welk gevoel stap jij je bed uit, kom
je de school of een lokaal binnen?
Onze buitenwereld is een projectie van onze binnenwereld.
Waaraan erger je je in die buitenwereld en daarmee dus in jezelf?
Wat mag er zijn in jezelf en dus in die ander? Het zijn vragen die
horen bij zelfreflectie, zelfonderzoek. Jezelf waarnemen maakt dat
je ook de ander waarneemt. Juist in het onderwijs, waar je
dagelijks met veel mensen in aanraking komt, allemaal
verschillend qua gedachten, emoties en achtergrond vraagt het
je te reflecteren. In gesprek te zijn met jezelf. Die interne dialoog
aangaan maakt je open voor de ander. En daar gaat het toch
vooral om in het onderwijs; vanuit het contact met jezelf de
dialoog aangaan met de ander.
Of het nu een kind is of een collega of een ouder. Dan wordt de
beweging zichtbaar.
w w w .o m de nk en .n
l
De omdenkvragen komen uit Omdenken, het kaartspel van
Berthold Gunster, die ook het “Ja, maar” kaartspel heeft
ontwikkeld en vele boeken over opvoeding en onderwijs heeft
geschreven. Ik maak graag gebruik van zijn Omdenk vragen omdat
de lach en de traan op een speelse manier tot een ander
perspectief leiden. Het probleem wordt een mogelijkheid.
Ik heb de vrijheid genomen om bij ieder artikel willekeurig zo’n
vraag te plaatsen. De uitnodiging aan u de lezer is om een vraag
los te laten op een kwestie waarmee u stoeit.
p a gin a 1

3. << HOME >>
OVER...
WISKUND E EN IN BEWEGING KOMEN
Astrid Ottenheym
onderwijsadviseur en trainer bij Innofun, Edux groep
Met wat voor trajecten hou je je bezig?
In hoofdzaak is mijn werk het begeleiden van veranderingstrajecten. Bij Innofun kijken we hoe ICT en sociale media kunnen
bijdragen aan het leerproces. In een veranderingstraject is de visie
op onderwijs belangrijk, waar je naar toe wilt en hoe je die
innovatie vormgeeft. Opdrachtgevers komen uit het PO en het VO.
De basisvraag is hoe kan ik met deze mensen die visie in gang
zetten, wat is daarvoor nodig? Die processen begeleid ik. Maar
ook, hoe gaat de lespraktijk er concreet uitzien? Die vraag
constant stellen is heel belangrijk, omdat het maatwerk is. Als je
bijvoorbeeld een strategisch beleidsplan wilt herzien, is het nodig
dat je de diverse niveaus helder hebt en een stramien hanteert.
Het werk als onderwijsadviseur betekent constant schakelen. Je
begeleidt groepsprocessen en kijkt vanuit welke perspectief iets
wordt gezegd. Het is een creatief proces gericht op een bepaalde
opbrengst.
Eigenlijk werk ik zoals een docent werkt. De centrale vraag daarbij
is, hoe krijg ik die ander in een lerende open mindset, wat hebben
ze nodig om in beweging te komen? Daarbij kijk ik ook naar mijn
eigen houding. Die reflectie is noodzakelijk.
Wat is je missie?
Dat leerlingen en docenten leren met plezier. Nieuwsgierige
mensen zien die er voor gaan. Met zo’n lerende houding kun je
ondernemen, nieuwe dingen ontdekken, ontwikkelen. Ontdekken
wat bij je past, dat is ook leren. Dat je ontdekt waar je hart een
sprongetje van maakt. Als onderwijs oorspronkelijk ‘vrije ruimte’
betekent, betekent dat je buiten de dagelijkse humbug tijd maakt
om te ’studeren’. Bestuderen, redeneren, de dialoog zoeken, dan
ontdek je. Ik zou willen dat dàt ook zou gebeuren met leerling en
leerkracht. In die vrije ruimte zijn ze gelijk.
Gaat het om empoweren ?
Ja, het gaat om de stap maken van waaruit ze nu zijn. Stap voor
stap bouwen aan. Innovatietrajecten gaan over echte verandering.
Daar is vaak niet gelijk draagvlak voor. Maar er zijn altijd een paar
mensen die ermee aan de gang willen en willen experimenteren.
Dan kun je gesprekken organiseren, waarin leerlingen feedback
kunnen geven. Als vervolgens de schoolleiding daar een podium
voor geeft, zodat ze erover mogen vertellen, dan merk je dat
docenten, vooral in het VO, die evaluatie van de leerlingen heel
belangrijk vinden. Als de leerlingen positief zijn over die docent,
dan willen er meer docenten meewerken. Daar moet je gebruik
van maken. Dan kun je gaan werken zodat het als een olievlek
vanuit die kleine groep zich verspreidt in de hele school. Dat is
een andere manier van werken aan draagvlak.
Ook al komt mijn opdracht vanuit het MT, dan kijk ik eerst naar
die docenten of leerkrachten, die al in beweging zijn. Het werken
aan de olievlek, dat is een kwestie van organiseren. Ik geloof in
emergent, maar het vloeit weg als je er niks aan doet. Je moet
het organiseren, zodat het op een natuurlijke manier gedeeld kan
worden. Je moet werken met de cultuur die er is. Het is langzaam
bouwen. Praten over cultuurverandering betekent niet dat je
Iedereen geeft het probleem een
filmtitel, eventueel met ondertitel
www.omdenken.nl
daarmee de cultuur verandert. Een cultuur verander je door al te
handelen in de richting die je uit wilt. Dus cultuurverandering moet
je doen! Neem het zaadje van een plant als voorbeeld. Dat heeft
goede aarde nodig, water en zon. Hoe kleiner het plantje is hoe
secuurder je moet zijn, een grote plant kan wel wat hebben. Die
is geworteld. Dat kleine zaadje heeft aandacht nodig, je kunt niet
over gaan tot de orde van de dag. Je moet blijven voeden anders
is het weg in de waan van de dag. Dat behoeft voornemen,
planning, organisatie. Net zolang totdat het routine is.
Wat ik heel wezenlijk vind in zo’n proces is het grote geheel
zien en nadenken of het klopt. Daarom ga ik altijd terug naar de
essentie. Nicolas Taleb illustreert in zijn boek ‘De ontdekking
van de zwarte zwaan’ dat we te vaak uitgaan van een beperkte
waarneming, van aannames. Hierdoor hebben we niet altijd in
de gaten dat onze waarneming niet klopt en herkennen we de
zwarte zwanen, afwijkingen, niet. Maar we hebben vaak 1000
zwarte zwanen nodig, recht voor onze neus, om te accepteren dat
onze werkelijkheid niet klopt. Ook in het onderwijs zie je mensen
die zeggen; ‘Ik weet hoe het moet’. Dat werkt niet. Het gaat om
mensen bekrachtigen, zo van hier ben je al, en nu een stap zetten
naar het grote geheel toe. En vooral mensen het gevoel geven dat
ze vrij zijn.
Hoe ziet onderwijs er idealiter uit voor jou?
Onderwijs als vrije ruimte ziet er voor mij uit als leren in een
gemeenschap. Het hoeft geen gebouw te zijn. Geef mij een lege
fabrieksruimte, daar kun je ook een mooie leerplek creëren. Voor
kinderen moet het prettig zijn. Zij hebben zelf wel ideeën hoe dat
in te richten. Een gebouw gaat leven door de mensen, door de
dynamiek die ontstaat als mensen met elkaar aan het leren en
ontdekken zijn. Leren in een open gemeenschap ook door mensen
buiten de school. Je gaat als leerkracht met leerlingen naar buiten
en je laat mensen van buiten binnen komen. Dat betekent ook
lineair leren loslaten. Vakken in combinatie aanbieden en waar
leerlingen vanuit “echte” contexten onderzoekend en ontdekkend
kunnen leren en werken aan hun inzichten, kennis en vaardigheden.
p a gin a 2

4. << HOME >>
Docenten zijn in dat ideale beeld gelijk aan de leerling?
Iedereen is gelijk. Je hoort vaak van docenten: ‘Ik wil respect’.
Dan denk ik, je moet eerst met respect naar die kinderen kijken,
dan krijg je respect. Iedereen heeft wat van elkaar te leren. De
leerling leert van de docent de kennis te ontsluiten, door te
puzzelen. Dat is boeiend. Maar de leerkracht leert van de leerling
door zichzelf te bevragen: ‘Hoe zit dat kind in elkaar, hoe denkt ie?
Wat zegt dat over mijn houding? Wat spiegelt het kind mij?’
Zo kun je ook in een gemeenschap leren. Je hoort dat zoveel
ouderen buiten worden gesloten, terwijl die ons zoveel kunnen
leren. Hou ze erbij.
Wat is het profiel van zo’n docent?
Het is iemand met een onderzoekende houding. Vragen stellend
als: waar willen we naar toe, wat is de volgende stap, wat is
er nodig om bezig te blijven? Die docent of leerkracht gaat de
dialoog aan, heeft een coachende houding en richt samen met
de leerling de leeromgeving in. Er is een mooi verhaal als het
past, maar omdat kinderen in mijn visie cyclisch leren is er geen
cursorisch lesgeven. De docent is in staat vakken te bundelen.
Het leerproces zichtbaar maken, dat is de taak van de docent.
De docent is faciliterend aan onderzoekend leren/experimenteren.
Niet vrijblijvend, er is wel een leervraag. Cijfers zijn niet nodig. Een
leerling kan zeggen dit heb ik geleerd, dit kan ik bewijzen. Laat
leerlingen daarover met elkaar discussiëren.
Zelf heb ik jarenlang zweef gevlogen. Dit heeft mij zoveel inzicht
gegeven in techniektoepassingen vanuit de wiskunde en
natuurkunde. Het is een voorbeeld dat je kunt gebruiken om
onderzoekend te leren. Het is een passie waar je als docent
bevlogen over kunt vertellen. Het geeft ruimte aan vragen als
waarom is de romp zo, het verschil in vleugels wat doet dat. Ik
heb ervaren hoe kinderen vanuit deze vragen zelf aan de slag
gaan. Geweldig om te zien wat dit oplevert aan leerervaringen van
de kinderen!
Een vriend van me doet aan stuntvliegen. Hij gebruikt zijn passie
om wiskunde te ervaren, onderzoeken. Er zijn zoveel aspecten die
dan aan de orde komen: ruimtelijk inzicht, geometrie, rekenen.
Laat ze een kruk maken of een stoel. Door iets te maken, te
onderzoeken, kun je heel goed leren.
Waarom lukt het ons niet als maatschappij zo’n
gemeenschap te creëren?
De wereld is complex en we willen die onder controle houden.
Maar ik merk dat men langzamerhand tot het besef komt dat het
niet werkt. Steeds meer mensen gebruiken de natuur als
inspiratiebron om producten te ontwikkelen, of om een organisatie
vorm te geven. Vroeger zagen we die natuur niet doordat we sterk
gericht waren op economische groei, wat heel verklaarbaar is
vanuit de tijd van de industrialisatie. Nu zijn er steeds meer
mensen die zich afvragen: ‘Is er nog een andere manier van
groei?’. Die behoefte aan controle zie je nog in het onderwijs in
de gerichtheid op cognitieve kennis. Zo eenzijdig, daarin zijn we te
ver doorgeschoten.
Hetzelfde met de schoolinspectie. Er wordt mijn inziens teveel
uitgegaan van wat de inspectie zegt. Te instrumentalistisch. Je
mag je dan als school afvragen wat je missie is, wat voor je als
school belangrijk is en wat je vrijheidsgraden zijn. Onze beleving
is niet per se de werkelijkheid, denk aan die zwarte zwaan. Want
misschien geldt die meting niet voor jouw school. Jouw waarde
kan ergens anders liggen. Als de schoolinspectie meet welke
leerlingen een technisch vak hebben gekozen is dat misschien niet
waarvoor jij het doet. Als school, docent weet je wat de wettelijke
eisen zijn, wat de kaders zijn. Dan is de vraag wat ik wil bijdragen, welke waarde ik wil toevoegen in het onderwijs. Er zijn wel
al scholen die 21ste century skills als uitgangspunt nemen. Het
is best lastig, er zijn heel veel elementen waar je rekening mee te
houden hebt. Zo wordt er vaak gezegd dat wiskunde zo moeilijk is.
Mijn stelling is, iedereen kan goed zijn in wiskunde!
Iedereen kan goed zijn in wiskunde?
Iedereen kan daar goed in zijn. Veel leerlingen gaan ervan uit dat
wiskunde moeilijk is. Een voorbeeld van een leraar wiskunde die
in Mavo drie lesgaf en meer tijd kwijt was aan klassenmanagement dan aan de lesstof. Na negen weken struggelen gaf hij een
proefwerk. Het proefwerk bevatte echter ook twee vragen over
het derde hoofdstuk wat hij niet behandeld had. Dat vertelde hij
de leerlingen. Tot zijn verbazing zag hij dat de leerlingen heel stil
en geconcentreerd in tweetallen bezig waren, aan het puzzelen
om die laatste twee opdrachten toch op te lossen. Het bleek dat
deze leerlingen heel goed in staat waren om deze vragen op te
lossen. Dat vind ik een mooi inzicht dat kansen biedt. Die docent
gebruikt nu zijn hobby modelvliegen veel in opdrachten en het
werkt. Het is geweldig om leerkrachten, docenten dit soort zaken
te laten ervaren. Dat het effect heeft, dicht bij jezelf blijven en
dat inzetten. En ik merk dat leerkrachten het fijn vinden dit soort
verhalen te horen. Ze herkennen het. Het bevestigt ze. Als ik dit
soort voorbeelden geef in groepen zie ik ze stralen. Dat is waarom
ik mijn werk doe.
p a gin a 3

5. << HOME >>
OVER...
ROO STERSMA KEN EN KEUZES MA KEN
roostermaker en docent biologie aan ’t Rijks te Bergen op Zoom
Ik was enkele jaren docent in Capelle aan den IJssel en daarna in
Bergen op Zoom. Ik vind het geweldig om voor de klas te staan,
maar ik wilde meer voor de organisatie betekenen. Ik wilde in
zo’n grote organisatie als deze meedraaien. Die kans kreeg ik met
de uitnodiging te solliciteren op deze functie. Het ging hier om
ongeveer 0,7 FTE roosterkamer. Daarnaast geef ik nog biologie en
bijles wiskunde.
Was er aandacht op de lerarenopleiding voor de
schoolorganisatie?
Nee, dat is een manco, dat merk je ook wel. Als ik met een rooster
voor een evenement kom, krijg ik soms vragen van collega’s om
het aan te passen. Het is moeilijk uit te leggen dat dit voor hem of
haar prettiger is, maar voor de organisatie als geheel niet.
Roosters maken is te complex?
Aan een leek uitleggen hoe je tot een rooster komt, wat je
variabelen zijn, dat gaat het niet worden. Iemand met een beetje
wiskundig inzicht zal een deel begrijpen en ziet de verbanden.
Een rooster maken voor een school met 2700 leerlingen en een
lokalentekort is echt een uitdaging! En we blijven alleen maar
groeien, terwijl een paar jaar geleden de boodschap was dat er
krimp zou komen. Onze noodlokalen zijn ook al vaste lokalen
geworden.
www.omdenken.nl
thema’s aan bod in o.a. de lessen maatschappijleer. Loverboyproblematiek en seksualiteit komen in mijn lessen biologie aan de
orde.
Wat vind je van de kritiek dat onderwijs te eenzijdig op
het cognitieve gericht is?
Rainer Jacobs
Hoe kom je erbij om roostermaker te worden?
Iedereen maak de zin af:
volgens mij moet je stoppen met…
Als roostermaker ben je gewend analytisch te denken.
Wat is jouw visie op onderwijs?
Kinderen klaarstomen voor de echte wereld. Dat is niet alleen op
je vakgebied, maar dat doe je ook op sociaal-emotioneel gebied.
Als mentor, maar ook in je klas. Vandaag bijvoorbeeld heb ik
een gesprek gehad met een groep over een schokkend actueel
onderwerp, namelijk de dood van de jongens Ruben en Julian.
Daar steken ze ook veel van op. Dat vind ik een belangrijk aspect
van het docentschap. Soms kun je een onderwerp niet aan je vak
koppelen, maar als er vragen komen van kinderen dan probeer ik
daar ruimte voor te maken. Kinderen kijken tv en thuis maken ze
ook veel mee.
In het technasium leg ik veel nadruk op vaardigheden. In de
hogere leerjaren wordt de lesstof wel steeds belangrijker. Het ene
sluit het andere niet uit. In het traditionele onderwijssysteem
nemen we kinderen nog vaak aan de hand. In het technasium
ben je in eerste plaats coach, want leerlingen moeten zelfstandig
werken en ontdekken. Op onze mavo gaan we voor de structuur.
Hoe kijk je tegen het gebruik van ICT in de klas aan?
Positief, bij ons op school kan dat nog niet voluit. We hebben nog
niet voldoende computers. Volgend jaar starten wij in de tweede
klas met een pilot, alle leerlingen uit die pilotgroepen gaan werken
met Ipads. Een nadeel is wel dat het lesmateriaal nog heel beperkt
is. Dat betekent dat we voorlopig de boeken naast de tablets
zullen blijven gebruiken. Voor de docent betekent dit meer voorbereidingswerk en samenwerken.
Kun je kinderen ‘klaarstomen’ voor de wereld?
Nee, er kan zoveel geks gebeuren. Daar kun je ze niet allemaal op
voorbereiden. We hebben de taak als middelbare school zoveel
mogelijk “gereedschappen” te geven om kinderen goed te laten
functioneren in een complexe wereld. Dat begint al in de brugklas.
Als regionale school hebben wij veel kinderen uit de omliggende
dorpen. Voor hen is het een enorme stap, ’s ochtends op de
fiets naar de grote stad en de grote school. De eerste taak die
we als brugklasmentoren hebben, is te zorgen dat ze zich thuis
voelen. Ondanks de grootte van de school, heerst er een sfeer
van kleinschaligheid. Onze leraren kennen onze leerlingen. Naast
studievaardigheden komen er ook belangrijke maatschappelijke
p a gin a 4

6. << HOME >>
Wat zie jij als de gewenste verandering in het onderwijs?
We zouden veel meer mogen kijken naar het eindniveau van onze
leerlingen. Dan denk ik aan het taal- en rekenniveau. Daar mogen
we met z’n allen kritischer op zijn. Ik merk dat het taalniveau daalt.
Als ze de regels in het Nederlands niet snappen, dan lukt het ook
minder goed in een andere taal. Ik vraag me af of we wel het juiste
niveau eisen. Voor mij zou dat betekenen, dat als ze bepaalde
vaardigheden hebben, dat we die vaardigheden blijven herhalen
om het niveau te behouden. Daarin mogen we wat mij betreft de
lat hoger leggen. Je ziet het in de rekentoetsen (landelijk). Veel
kinderen kunnen geen zes halen. Technisch gezien zou een kind
uit groep acht die toets moeten kunnen halen, want het zijn vooral
redactiesommen. Ze hebben het ooit gekund, maar raken het kwijt,
omdat wij het niet herhalen.
Het lijkt me nodig om al vanaf de eerste klas studievaardigheden
te geven. Dat doen we hier goed. In de brugklas krijgen ze 2 uur
aan studievaardigheden van de mentor. Daarnaast krijgen ze nog 2
uur verrijking of ondersteuning aangeboden. Dat vind ik een sterk
punt. Dat gaan we in de tweede klas ook doen. Waar meer aan
moet gebeuren is de begeleiding van jonge docenten. Intervisie
één keer per week, daar geloof ik niet in. Ik geloof er wel in dat er
iemand in de klas meekijkt en dat je het bespreekt. Collegiale
visitatie blijkt moeilijk van de grond te krijgen. Voor ervaren
docenten is intervisie een goed middel.
Wat is een ideale school voor een roostermaker?
Dat docenten hele dagen op school werken, net zoals als andere
mensen in het bedrijfsleven, daar ben ik als roostermaker een
voorstander van. Dan zijn andere roosters mogelijk. Tegenwoordig
zijn er veel parttime docenten. Door hun beperkte beschikbaarheid, drukken zij behoorlijk op de organisatie. Elke docent heeft
andere wensen, die diversiteit moet je respecteren. Sommige
collega’s willen na 15:00 uur meteen naar huis. Zo sprak ik vorige
week nog een collega. Hij wil na het werk even sporten en
‘s avonds is hij dan weer fris om lessen voor te bereiden.
En als docent?
Met het uitkleden van het speciaal onderwijs, zijn er veel
leerlingen binnen gekomen met leer- en gedragsstoornissen. Dat
maakt het voor een docent lastig. Voor mij had men het speciaal
onderwijs moeten laten wat het was.
Er zijn nu veel leerlingen die het moeilijk hebben in het reguliere
onderwijs. Die kun je nooit geven wat ze nodig hebben. Dit had de
overheid kunnen voorkomen.
PESTEN IS (ON)GEWOON
Get Up Stand Up!
Een nieuw programma voor jongeren van groep 7 en 8 en
het eerste jaar van het voortgezet onderwijs.
ke uz es m ak en
Scholen ervaren vaak weinig vrijheid om eigen keuzes te
maken. Maken jullie keuzes?
Ja, het Rijks heeft ervoor gekozen om talentontwikkeling centraal
te stellen. We kennen dus veel verschillende klassen; sportklas,
cultuurklas, technasium, wetenschapsklas en tweetalig onderwijs.
We zijn een LOOT-school en hebben een vooropleiding conservatorium. Op deze manier proberen we de motivatie van leerlingen
hoog te houden. We zijn nu heel erg bezig met nieuwe projecten,
sommigen vakoverstijgend. Dit laatste vind ik belangrijk, omdat ik
bij vervolgopleidingen een grote samenhang zie tussen bijvoorbeeld biologie, natuurkunde en scheikunde.
Pesten is een vorm van communicatie, gedrag dat vaak uit
(on)bewustzijn en of groepsdynamiek voortkomt. Pestgedrag is voor alle betrokkenen ‘lastig’. De leerkracht of
docent ervaart vaak een gebrek aan tijd en ruimte om hier
iets aan te doen. Juist op het moment dat kinderen in de
fase komen dat de mening van een ander er toe doet, dat
hun zelfbeeld verandert worden ze kwetsbaar. Anders zijn,
zich anders voelen, als anders ervaren maakt de leerling
kwetsbaar. Het zichtbaar maken van dat ‘anders zijn’ werkt
inzichtelijk en geeft vaak een gevoel van opluchting. De weg
naar acceptatie en respect ligt open.
Resultaat
De leerlingen van uw groep ervaren een positief groepsgevoel. Ze kunnen de diversiteit binnen de groep
accepteren. De jongeren staan achter ‘Iedereen mag er zijn’.
Met de zelf te maken toolkit kunnen leerlingen die zich
gepest (gekwetst) voelen aangeven wat zij nodig hebben.
Jongeren hebben een protocol opgezet waar ze achter
staan.
Waar zie jij je bijdrage vanuit je functie?
Als roostermaker probeer ik de organisatie zo soepel mogelijk
te laten lopen. Docenten zijn daar natuurlijk ook bij gebaat. Een
goed rooster scheelt veel werkdruk. Daarnaast zou ik graag willen
helpen bij het opzetten van applicaties en het integreren van ICT in
het onderwijs. Ik zie toekomst in het gebruik van tablets. Ik wil me
daar in ontwikkelen en docenten begeleiden in het toepassen.
»
Meer informatie
contact:
contact@onderwijs-hetkananders.nl
0650 899 475
www.onderwijs-hetkananders.nl
p a gin a 5

7. << HOME >>
OVER...
KIND EREN L EREN L EV EN
Josine Hesselbach
cranio sacraal therapeut, holistische massage therapeut en yoga docente
Jouw twee zoons zijn naar de Vrije School gegaan. Wat
is jouw ervaring met dit type onderwijs?
Is dat het doel van het onderwijs; het versterken van het
zelfbewustzijn van het kind?
De Vrije School is voor mijn kinderen goed geweest. Het is ook
breed qua aanbod en met veel aandacht voor creativiteit. Ze kijken
daar naar wat je sterke en zwakke kanten zijn en plaatsen je niet in
een hokje.
De lagere school had als nadeel vind ik dat de kinderen 6 jaar
dezelfde leraar hebben. Vanuit de filosofie begrijp ik dat, maar wat
ik ervoer was dat de leerkracht het kind in het zesde jaar bekeek
zoals het in klas 1 of 2 was, terwijl het kind veranderd is. Dat
zou voor mij veranderd mogen worden. Laten ze een leerkracht
hebben voor drie jaar, dan hebben de kinderen meer kans op een
reële benadering en geeft het kinderen de kans om iemand anders
te ‘ervaren’. Op de middelbare school zijn de jongens opgebloeid.
De leraren op die school hebben een meerwaarde omdat er ook
docenten zijn die deskundig zijn als coach of haptonoom of
anderszins.
Ja en dat doen ze in het Vrije School onderwijs; hoofd en hart en
handen verbinden op een niet dogmatisch manier. Leerling en
leraar zijn elkaars spiegel, de leraar moet meegroeien, de visie
ook. Het is belangrijk dat er leerkrachten zijn, docenten die aan
zichzelf willen werken. Als je als leerkracht beseft dat het kind
je laat zien wie je bent, dan zijn de kinderen een middel om zelf
te groeien. Het is mijn inziens nodig in het werk als docent,
leerkracht dat je je ontwikkelt middels lichaamswerk, intervisie,
supervisie, lichaamsbewustzijn, zelfreflectie. Dat je weet wat
projectie doet. Op zich hoeft een leraar na zijn opleiding niet te
weten wie hij zij is, maar als je je dat maar realiseert. Je mag je
leervorm kiezen. Je hebt de basis en dan ga je leren. Het is
belangrijk dat je als mens iedere keer terugkoppelt, wat gebeurt er.
Dat is zeker belangrijk als je leerkracht bent, met kinderen werkt.
Dat is bij de huidige leraar, docent niet aanwezig?
Een voorbeeld is het mentorgesprek, waar de leerlingen aan
de hand van kaarten mogen vertellen. Van te voren is er een
kringgesprek waar wij als ouders alleen mogen luisteren. Het
is prachtig om de zelfreflectie van de kinderen naar elkaar toe te
zien. Ik merkte dat mijn zoon erg in contact met zichzelf kan zijn.
Hij is nu zestien jaar en verblijft in Amerika bij een gastgezin om
te studeren. Hij is sterk genoeg in zichzelf om in het onbekende te
stappen.
Leraren hebben over het algemeen geen lerende instelling, ze
willen iets overbrengen, de ander leren. Maar ze zijn niet getraind
om het te koppelen aan het eigen leerproces als mens. Je kunt
alleen iets overbrengen wat jezelf al kent. Dus als je stilstaat op
het persoonlijke vlak, dan kom je er niet. Het manco is dat ze die
vakken op de lerarenopleiding niet krijgen. Tenminste niet in mijn
tijd op de Witte Lelie. Je ontdekt op de opleiding niet wie je bent.
De persoonlijke ontwikkeling mag structureel meer aandacht
Iedereen benoemt de voordelen
van het probleem
www.omdenken.nl
krijgen. Er zijn nu wel workshops mindfulness, maar het leren
naast het leren dat krijgt onvoldoende aandacht.
Je kunt geleerd hebben wat projectie of overdracht en tegen
overdracht is, als definitie uit een boek, maar je moet het op jezelf
hebben toegepast. Daar mag je wel een jaar voor uittrekken. Dan
ervaar je, dan vraag je jezelf: wat gebeurt er nu van binnen, in
mij. Dat proces maakt je klaar om voor de klas te staan. Er zijn
mensen die dat van nature hebben, die docenten ken ik op de Vrije
School.
Het reguliere onderwijs kan verbeterd worden?
Ja, je ziet het nu mis gaan, er zijn zoveel mensen die het niet meer
trekken. Ik ken zoveel docenten die kinderen naar de gang sturen
en overstuur reageren. Dat gaat ten koste van beide partijen. De
schoolorganisatie vraagt vaak te veel van een leraar. Docenten
hebben een grote verantwoordelijkheid en heel weinig middelen.
Er zitten zorgkinderen in de klas die er niet horen te zitten, dat is
een te grote belasting voor de leerkracht. In iedere groep zitten
verschillende kinderen qua energie, daar moet je als leraar maar
mee kunnen omgaan. En voelen hier moet ik anders mee omgaan.
Er is geen ruimte in het schoolsysteem om te zien wat een kind
nodig heeft. Je leert jezelf kennen als je het kind kent.
De uitdaging is: Kun je kijken naar wat het kind jou te leren heeft.
Jij werkt met kinderen in je praktijk?
Ik heb hier kinderen die liggen doodrustig op de tafel. En dan krijg
ik te horen dat het kind ADHD heeft. Oh ja, in welke situatie dan?
Hier niet. Vaak is de moeder erbij, die dan zegt ‘je moet stilliggen’.
Als ik dan zeg ‘nee dat hoeft niet’, dan geef je het kind de vrijheid.
Als een kind zegt; ‘ik heb ADD’, dan vraag ik wat betekent dat.
Het antwoord is dan: ‘Ik kan me niet concentreren. Maar wel als
ik teken’. Doorvragend geeft dat kind aan dat hij in de klas moeite
heeft omdat hij dingen hoort die hem niet interesseren.
Dan zeggen ze ‘dat is een lastig kind’. Waarom kan dat kind niet
iets aangeboden krijgen dat hem interesseert, of in een ander
ritme?
p a gin a 6

8. << HOME >>
Wat hebben kinderen nodig volgens jou?
In algemene zin gaat het om een kader bieden. Daarbinnen zijn de
kinderen vrij. Het kader is nodig, maar het kind mag zelf kiezen uit
al die dingen wat het gaat doen. Je moet ze wel stimuleren door
ze van alles aan te bieden en heel breed. Natuurlijk moet je ook
dingen doen die minder leuk zijn, ook dat hoort bij het leven.
Maar je moet wel uitleggen waarom het nodig is, waarvoor. Het
begrijpen is belangrijk. Mijn ouders zeiden ‘als je maar gelukkig
wordt’. Maar ik wist niet wat ik wilde. Zo’n stellingname is te
vrij als het kind niet weet wat het wil. Bij mijn kinderen vraag ik
wat ze leuk vinden en we gaan daarna op onderzoek uit. ‘Zoek
het maar uit’ is geen optie. Een kind heeft het nodig dat iemand
ondersteunt in het zoeken en het uitproberen. Van wat je dan
tegenkomt in jezelf zoals een rotgevoel, frustratie, weerstand etc.
kun je iets leren.
Wat zou onderwijs moeten bieden? Wat zou de functie
moeten zijn?
Ik denk dat kinderen moeten leren leven, ontdekken wat Leven
is. Ontdekken wie jezelf bent, wat jouw plek is in de wereld. Een
onderdeel daarvan is; hoe handhaaf ik me in de maatschappij en
wat is mijn bijdrage aan die maatschappij. Op dat laatste ligt nu
teveel nadruk in het onderwijs. Er ligt teveel nadruk op productief
zijn, hard werken, je best doen. Je bent dan niet bij jezelf maar
weg bij jezelf. Je bent aan het voldoen aan de eisen van de ander,
de maatschappij. Kwaliteiten als terugtrekken, niet mee doen,
bespiegelen, beschouwen, stilte, worden in onze maatschappij
niet gewaardeerd. Dat zorgt voor onbalans. De huidige norm is:
er zijn twee lijnen, daarbinnen moet je bewegen. Binnen die lijnen
ben je normaal, daarbuiten kom je in een hokje: ‘Lastig, onaangepast’. Maar die lijnen zijn niet vaststaand, die bandbreedte kan
verschuiven en moet ook verschuiven. Als we met z’n allen meer
autistisch worden verschuift die lijn, dan wordt dat de norm.
Die norm zegt niks over jou als mens, het gaat alleen maar over
kwaliteiten die je kunt ontwikkelen. Dat je eraan kunt werken, dáár
moet het onderwijs op gericht zijn. Kijk naar wat jouw kwaliteiten
zijn en daarna kun je kijken naar hoe je dienstbaar kunt zijn in de
maatschappij. Het gaat niet alleen maar over geld verdienen, het
hebben van dingen, een huis of auto. Als je kan doen waar je hart
naar uitgaat, op je plek bent, dan ben je ook gelukkiger. Het gaat
om wie je bent en welke bijdrage kun je leveren.
We denken te veel vanuit het verleden niet vanuit de
mogelijkheden?
We hechten teveel belang aan het halen van een diploma en dat
betekent dat je aan allerlei eisen moet voldoen. Dus je moet
voldoendes hebben voor allerlei vakken. Daar kun je een
vraagteken bij plaatsen. Vroeger moest je alle plaatsnamen
leren. De vraag is of dat werkt. Door in Nederland te reizen kom
ik in plaatsen die ik niet meer vergeet. Ik ben er geweest, ik heb
beelden. Zo stel ik ook bij het stampen van allerlei jaartallen en
namen een vraagteken. Wat is het nut hiervan? We gaan bij een
kind met een talent teveel op het ontwikkelen en versterken van
het talent zitten terwijl de breedte ook nodig is. Blokfluitles aanbieden aan een sporter in spé, dat vormt ook. Er zijn veel kinderen
met dyslexie. Laat ze stoppen met boeken moeten lezen. Als ik
kijk naar de kinderen die ik heb behandeld, dat een kind iets op tv
heeft gezien en mij tot in detail kan vertellen over dat onderwerp.
Deze kinderen zijn sterk in beelden, maak daar meer gebruik van.
Soms zijn boeken natuurlijk nodig, maar blijf creatief in het zoeken
naar methodes om te leren lezen. Bijvoorbeeld het boek ‘De gave
van dyslexie’.
Wat is voor jou opvoeden?
Opvoeden gaat niet over wat ze moeten denken, maar over hoe ze
moeten denken. Mijn ouders hebben nooit gezegd wat ik moest
denken. Als ik een vraag had kreeg ik antwoord als ze het wisten
en als ze het niet wisten gaven ze dat ook aan. Ik heb geleerd zelf
na te denken, te discussiëren, een mening te vormen. Dat geef ik
mijn kinderen mee.
IK EN DE ANDER
3-daagse training
Leerkrachten, docenten staan constant in contact met
anderen. Er wordt dagelijks een groot beroep gedaan op
je flexibiliteit en aanpassingsvermogen. Hoe je je daarin
staande houdt, behoeft bewuste aandacht.
De training is ontwikkeld voor leraren in opleiding en
startende docenten. In de opleiding krijgen ze naast hun
keuzevak, didactiek en onderwijskunde. Er is nog geen
structurele ruimte in het curriculum voor zelfonderzoek, met
vragen als: ‘Wat doet mijn omgeving met mij? Wat gebeurt
er in interactie met een leerling? Wat doet de sfeer in de
groep met mij en hoe kan ik een sfeer veranderen? Past de
cultuur, de organisatie bij mij?’ Daarnaast hebben studenten
vaak nog geen idee wat het betekent om leraar te zijn.
Bewustwording op fysiek, energetisch, emotioneel en
mentaal niveau zal studenten helpen in hun functioneren
in klas, team en organisatie. Meer zelfbesef geeft meer
handvatten om met groepen te werken.
In deze training geven wij deelnemers de mogelijkheid te
ervaren en te oefenen, zodat zij met zelfvertrouwen de stage
in kunnen. Bewustwording; leren over jezelf en de ander is
een continue proces. Dat gaat ook na de opleiding door. De
lerende docent is in optima forma de lerende mens.
»
Meer informatie
voor:
Leraren in opleiding, startende
docenten,
leerkrachten, begeleiders
op school
contact:
contact@onderwijs-hetkananders.nl
0650 899 475
autonoom authentiek transparant
gelijkwaardig dialoog contact
p a gin a 7

9. << HOME >>
OVER...
D O C ENT ZIJ N EN D E OPL EID ING
Bregje van Groethem
docente vmbo school te Breda
Hoe kwam je bij de keuze voor het docentschap?
Dat was min of meer toevallig. Mijn grote droom was culturele
antropologie studeren. Maar met het diploma Havo moest ik iets
anders kiezen. Dat werd de lerarenopleiding Fontys. Maatschappijleer sloot het meeste aan bij mijn droom. Na een jaar ben ik
overgestapt naar de universiteit, maar dat beviel me niet goed,
toen ben ik teruggegaan naar de lerarenopleiding. Nu werk ik
alweer drie jaar met plezier als docent.
Wat houdt de opleiding tegenwoordig in?
Vroeger kon je meerdere vakken tegelijk doen, dat kan niet meer,
maar ik heb naast maatschappijleer, geschiedenis en economie
gehad, dus in die vakken mag ik les geven. Naast het vak van je
keuze krijg je vakdidactiek en pedagogiek. Dat is de basis, daarnaast volg je modules sociologie en psychologie. Je leert daarin
wel over leerlingen met ADHD en autisme bijvoorbeeld, maar dat
is minimaal. Maatschappijleer is een vak dat uitsterft, het is vaak
geen examenvak meer. Ik denk dat er daarom voor die clustering
met geschiedenis en economie is gekozen.
Dus geen clustering van vakken omdat ze vanuit een
bepaalde visie bij elkaar horen?
Er is wel een bewuste keuze gemaakt in de mens en maatschappijvakken, dus wel omdat ze bij elkaar horen. De clustering zou
ook de kansen op een baan vergroten. Bij maatschappijleer heb je
het over de besluitvormende rol van de overheid. Het vak
economie maakt dat je de besluitvorming van de overheid beter
begrijpt. Bijvoorbeeld als de overheid zaken aanschaft in tijden
van crisis. Leerlingen vinden dat onbegrijpelijk totdat je aantoont dat zo’n grote aanschaf banen creëert. Die achterliggende
gedachte is interessant te vertellen. Dan heb je een leuk gesprek
met leerlingen. Net zoals belasting betalen, leerlingen reageren
dan met ‘daar gaat mijn geld’. Als je laat zien wat wij als burgers
ervoor terugkrijgen, dan wordt het een ander verhaal.
Maatschappijleer is op de meeste scholen geen examenvak meer. Hoe komt dat?
Als de school het vak niet belangrijk vindt, dan vindt de leerling
het ook niet belangrijk, zo werkt dat wel. Het is een keuze van de
betreffende school maar ook van de overheid. In de loop der jaren
is de noodzaak van het vak uit het oog verloren. Terwijl ik merk
dat leerlingen het vak en onderwerpen als jeugdcultuur en massamedia interessant vinden. In mijn visie zou het vak juist meer uren
moeten hebben. Het gaat toch om een stuk algemene vorming.
Nu wordt er geroepen dat we meer aandacht moeten besteden
aan normen en waarden, maar daar is juist dat vak goed voor. Als
student merkte ik het ook bij het zoeken naar een stageplek. Het
was moeilijk een school te vinden voor maatschappijleer. Ik vond
uiteindelijk een stageplek in het MBO op het moment dat het vak
burgerschap werd ingevoerd. Cultureel maatschappelijke vorming
(CMV) werd er uit gegooid op de ROC’s en tegelijkertijd wilde de
overheid het vak burgerschap invoeren. Onbegrijpelijk. Ik ben toen
samen met een docent de discussie op die school aangegaan,
maar ik weet de uitkomst van die discussie niet.
Iedereen benoemt de
oorzaak van het probleem
www.omdenken.nl
Scholen zijn te veel beleidsvolgers?
Ja, ik denk dat dát klopt. Het schoolbestuur kijkt niet naar wat ze
in huis hebben, naar wat werkt. Scholen hebben wellicht een eigen
visie maar zijn te volgend. De houding is er een van we doen wat
we krijgen opgelegd. Docenten zijn niet ingevoerd als het gaat
om de mate van vrijheid van een school. Dan heb je algauw het
gevoel dat je weinig mogelijkheden hebt om invloed uit te oefenen
of eigen keuzes te maken. Het is ook veel extra werk als je wel
invloed wilt uitoefenen.
Je hebt vakken gevolgd als sociologie, psychologie.
Wat heeft je dat gebracht?
Die vakken werken integrerend, evenals de vakken politicologie of
filosofie. Ook aan de specialistische vakken als methodeonderzoek en eindexamenvragen opstellen heb ik nu veel. Dat is een
verschil met docenten die de Pabo als achtergrond hebben. Zij zijn
heel breed opgeleid maar geen specialistische kennis van bijvoorbeeld methodeonderzoek en eindexamenvragen opstellen. Ik heb
juist ook van die kennis veel profijt. Maar het zijn geen onderwerpen waar je het met leerlingen over hebt.
p a gin a 8

10. << HOME >>
Zijn vakken als psychologie en filosofie ook belangrijk
om jezelf als mens te ontwikkelen?
Op zich wel. Maar daar lag het accent niet op tijdens de opleiding.
Op de lerarenopleiding ging het in mijn tijd vooral om reflectie op
competenties. Vooral in stages, dat was vaak doodvermoeiend.
Wat werkte en wat werkte niet, welke competenties heb je daar
getoond. Heel belangrijk, maar ik vond het belangrijker om het
contact met de leerlingen te krijgen en tijd te hebben om de les
goed voor te bereiden. Daar ging het niet over.
Bij reflecteren gaat het om meer dan om competenties?
Ja, dat klopt. Net als met autorijden. Pas als je het rijbewijs hebt
ga je leren in de praktijk. Zo is het ook met lesgeven. Tijdens je
stage ben je blij dat je het uur hebt overleefd. Het lesgeven,
docent zijn is een leerproces wat pas na jaren ontstaat,
als je de rust hebt. In het begin ben je bezig met overleven.
Wat ik mis zijn de vakken Onderwijskunde en schoolontwikkeling.
Je wordt opgeleid als VMBO docent. Je leert wel over de
theoretische leerweg en de kaderopleiding, maar niet over
onderwijssystemen. We hadden wel excursies naar scholen in
het buitenland. We zijn bijvoorbeeld naar Praag geweest en dan
heb je wel wat contact met leerlingen, maar het schoolsysteem
e.d. komen dan niet echt aan de orde. Er is geen vak over hoe het
onderwijs georganiseerd is en hoe een schoolorganisatie werkt.
Dan kom je binnen bij een school en je hebt geen kennis
van je werkomgeving?
Nee, niet echt. Voor mij was tot nu toe het lesgeven het belangrijkst. Natuurlijk wil ik wel mee kunnen denken over het onderwijs,
niet alleen uitvoerend bezig zijn. Je denkt wel na over wat voor
type docent je wilt zijn, maar niet over hoe het onderwijs
georganiseerd zou kunnen worden of wat de zin er van is.
weinig zin heeft, want zo dacht ik; dan komt er weer een nieuwe
minister en die beslist weer iets anders.
Je bent realistisch?
De taak van een docent wordt steeds zwaarder, daar kom je niet
onder uit. De nieuwste opdracht is de doorstroming bevorderen
van onze leerlingen naar het reguliere onderwijs. Dat geeft extra
werk. Naast het lesgeven en de administratie zijn er zoveel kleine
taakjes, dat gaat ook ten koste van het onderwijs zelf. In mijn visie
is de beste docent een bevlogen docent. Ik vind het frustrerend
dat ik niet alles uit mijn vak kan halen. Dat is volgens mij niet de
bedoeling. Je komt als docent niet toe aan een visie, je bent aan
het hollen en onderwijsontwikkeling blijft dan even liggen.
Hoe zou het anders kunnen?
Ik ben zelf een Vrije School kind. Ik weet hoe het ook kan zijn.
Maar die scholen worden ook aan banden gelegd. Die moeten ook
meer toetsen en cijfers toekennen. Zelf twijfel ik aan de noodzaak
van alles toetsen en cijfers geven. We zijn hierover in discussie
op school. Er zijn kinderen (tweede jaar) die halen hoge cijfers
en ouders denken dan dat hun kind de TL kan gaan doen. Ik wil
ook op inzet belonen. Zo kan een basisleerling heel goed zijn
best doen en niet goed uit zijn woorden komen, maar je moet
wel een voldoende geven als het kind goed reproduceert. Dat wil
niet zeggen dat het kind naar een hoger niveau kan. Je bent dan
pedagogisch aan het cijfers geven.
Als ik dat niet mag dan moet ik dus een kind afstraffen en rode
strepen zetten, met als gevolg demotivatie. Daarom gaan we in de
beoordeling inzichtelijk maken dat het kind op meerdere manieren
kan antwoorden. Je kunt dan een cijfer geven voor een onderdeel.
Zo kun je aan ouders beter uitleggen waar het cijfer op gebaseerd
is en wat voor niveau erbij hoort. Dat is ook voor de leerling fijn.
Ze krijgen er hun zelfvertrouwen mee terug. Het is zo naar dat die
kinderen altijd maar te horen krijgen dat ze niet goed genoeg zijn.
Hard gewerkt maar een onvoldoende. Het gevoel dat ze er niet bij
horen als basisleerling, dat is een grote teleurstelling. Terwijl het
misschien op een later moment er wel uit komt.
Hoe was je eigen schooltijd?
Mijn overgang naar het gewone onderwijs is geen probleem
geweest. De lagere school was geweldig, ik heb een prachtige
tijd gehad. Ik hoop dan ook dat mijn kind ook naar de Vrije School
gaat. Maar ik heb op de middelbare school ook een heerlijke tijd
gehad. In het begin dacht ik wel; ‘oh nu zit ik tussen gewone
kinderen’.
Je voelde het als ‘anders zijn’?
We zoeken als mens zekerheid. We labelen. We zijn bang voor iets
wat anders is. Je groeit anders op als kind op een Vrije School. Je
thuismilieu is ook anders, zo mochten wij alleen op bepaalde
momenten tv kijken en niet naar alles. Al merk ik dat er ook
ouders zijn met een kind in het gewone onderwijs, die ook van
mening zijn dat hun kind niet altijd voor de tv hoeft te zitten.
Andersom wordt er vreemd aangekeken tegen kinderen die naar
de Vrije School gaan. Onze buren vonden het ook maar stom.
De toekomst?
Nu ben ik nog die jonge bevlogen docent, dus ik denk dat ik over
een paar jaar wel breder wil kijken. Nu wil ik ze wat bijbrengen.
Als mijn leerlingen aan het eind van het jaar het verhaal goed
vertellen, daar haal ik mijn energie uit.
Maatschappijleer is toch juist een vak dat gaat over
betekenisgeving?
Zeker en er waren in mijn studietijd ook kritische docenten
binnen maatschappijleer. Maar er waren ook veel mensen die uit
economisch oogpunt voor die studie kozen. Op dat moment waren
er veel banen. Er waren dus minder mensen die vanuit idealisme
of een kritische houding die studie deden. Dat economisch kiezen
maakt wellicht dat je minder geïnteresseerd bent in visieontwikkeling. Waar ik zelf tegenaan liep was de gedachte dat het
p a gin a 9

11. << HOME >>
COMMUNICEREN DOE JE ZO
cursus voor leerlingen
Communicatie lijkt iets ‘vanzelfsprekends’ en gaat daarom misschien wel vaak mis. Zowel zender als ontvanger ‘spreken vaak
vanzelf’ vanuit een geautomatiseerd patroon. Een docent, leraar communiceert de hele dag met zijn leerlingen en weet dat je eerst
een relatie moet hebben met de groep leerlingen voordat er les gegeven kan worden.
De druk van het lesprogramma zorgt er vaak voor dat de relatie ‘niet bewust’
wordt gebouwd maar al doende ontstaat. Dan kan het ‘hard werken’ worden.
Het gevolg is bijvoorbeeld moeheid en weerstand bij een bepaalde groep.
Al deze factoren kunnen ongewild invloed hebben op je manier van
communiceren. Als docent ben je daardoor erg kwetsbaar te midden van een
groep leerlingen. De leerlingen zijn zich van dit alles onbewust. Ook zij
communiceren, zien de effecten, maar begrijpen niet waarom bijvoorbeeld de
leraar ‘de pik op ze heeft’, of waarom ze buitengesloten worden door
medeleerlingen.
Tenslotte...
Wilt u uw visie geven op de staat van het onderwijs, informatie of
kennis delen, een bijdrage leveren, eigen initiatieven bekendheid
geven? Dat kan! Stuur een mail naar
contact@onderwijs-hetkananders.nl
‘Communiceren doe je zo!’ gaat over zenden en ontvangen en over
bewustwording. Benoemen van wat je voelt, ziet, ervaart en hoort is een
belangrijk onderdeel. De cursus is gericht op de groep jongeren die u als
leraar, mentor heeft.
Linkedin:
www.linkedin.com/angeliquebrekelmans
Zenden en ontvangen, fysieke ervaringen, grenzen, emoties en
overtuigingen/gedachten komen aan bod.
Facebook:
www.facebook.com/onderwijs.hetkananders
‘Communiceren doe je zo!’ kan in het gewone lesprogramma worden opgenomen of in mentoruren. Het programma beslaat
6 tot 8 lesuren of 4 keer 2 lesuren als er sprake is van blokuren. Vooral voor eerstejaars een must, maar ook als u moeite heeft
met een groep uit een ander leerjaar dan kan dit programma een toolkit zijn.
»
Meer informatie
contact:
contact@onderwijs-hetkananders.nl
0650 899 475
www.onderwijs-hetkananders.nl
Twitter:
www.twitter.com/onderwijshka
»
Meer informatie
contact:
info@truecolours-linked.nl
0650 899 475
www.truecolours-linked.nl
www.onderwijs-hetkananders.nl
Colofon
uitgave:
True Colours Linked
interviews:
Angelique Brekelmans
vormgeving:
Eveline Poot
p a gin a 1 0