SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 44
Grammatica
De ratione syntactica
LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA
Composuit
ANSGARIVS LEGIONENSIS
• Linguae Latinae dua sunt sententiarum
genera
• Simplices
• Compositae
• En latín hay dos tipos de oraciones
• Simples
• Compuestas
Tria autem sententiarum simplicium
sunt genera
A su vez, hay tres tipos de oraciones
simples
De sententiis coordinatis
• Nomen capiunt a coniunctione ea, qua cum
sententia subsequente coniunctae sunt.
• Copulativae
• Et, atque, ac, -que, necnon; neque, nec,
• Disiunctivae
• Aut, vel, sive, seu, -ve
• Adversativae
• Sed, autem, tamen, attamen, vero, at, atqui
• Causales seu explicativae
• Nam, namque, enim, etenim, nempe
• Ilativae
• Igitur, ergo, itaque
De sententiis coordinatis
• Reciben su nombre de la conjunción con la que
se unen a la oración siguiente
• Copulativae
• Et, atque, ac, -que, necnon; neque, nec,
• Disiunctivae
• Aut, vel, sive, seu, -ve
• Adversativae
• Sed, autem, tamen, attamen, vero, at, atqui
• Causales seu explicativae
• Nam, namque, enim, etenim, nempe
• Ilativae
• Igitur, ergo, itaque
De sententiis subordinatis
• Sunt genera tria talium sententiarum
• Substantivae aut completivae
• Si munere subiecti vel obiecti orationis principalis
funguntur.
• Adiectivae vel relativae
• Si quasi productum adiectivum esse videntur
• Adverbialia
• Si munere complementi adverbialis fungi videantur.
De sententiis subordinatis
• Sunt genera tria talium sententiarum
• Substantivae aut completivae
• Si desempeñan oficio de sujeto o complemento
directo de la principal
• Adiectivae vel relativae
• Si son como un adjetivo desarrollado, que se
predica del antecedente.
• Adverbialia
• Si desempeñan oficio de c. circunstancial
De sententiis subordinatis
completivis, quae dicuntur
• Sunt genera tria talium sententiarum
• Infinitivo instructae
• Quae subiectum proprium (accusativo casu)
necne habere possunt
• Coniunctivo instructae
• Quae coniuctionibus VT, NE, speciatim utuntur
• Indicativo instructae
• Quae coniuctione QVOD semper utuntur
De sententiis subordinatis
completivis, quae dicuntur
• Sunt genera tria talium sententiarum
• Construidas con infinitivo
• Pueden tener sujeto propio (en acusativo) o no.
• Construidas con subjuntivo
• Utilizan especialmente las conjunciones VT, NE
• Construidas con indicativo
• Utilizan siempre la conjunción QVOD
De sententiis subordinatis
completivis, quae dicuntur
Infinitivo instructae
• Subiecto proprio (accusativo casu) praeditae
Marcus Quintum de arbore cadere videt
• Sine subiecto proprio instructae
• Non omnia facere possumus
• Vincere scis, Hannibal, victoria autem uti nescis
• Populo Romano servire maluit
• Dicere aggrediar
De sententiis subordinatis
completivis, quae dicuntur
Coniunctivo instructae
• Volo ut venias
• Volo ne venias
• Rogo ut venias
• Rogo ne venias
• Accidit ut frater aegrotaret
• Timeo ne venias
• (Timeo! Ne venias...!) (quid enim timeo...?)
• Timeo ut venias
• (Timeo! Ut venias...!) (quid tandem timeo...?)
• Vento ita flante magnus timor est ne navis mergeretur
De sententiis subordinatis
completivis, quae dicuntur
Coniunctivo instructae
• Volo ut venias
• Volo ne venias
• Rogo ut venias
• Rogo ne venias
• Accidit ut frater aegrotaret
• Timeo ne venias
• (Timeo! Ne venias...!) Estoy muerto de miedo. ¡No vengas!
(¿qué temo en realidad?: que vengas...)
• Timeo ut venias
• (Timeo! Ut venias...!) Estoy muerto de miedo. ¡Ven!
(¿qué temo en realidad?: que no vengas...)
Cuando la principal lleva
un verbo de temor, o
posee una significación
general de temor,
aparentemente, la
conjunción de la
completiva se invierte:
ut: que no / ne: que
De sententiis subordinatis
completivis, quae dicuntur
Coniunctivo instructae
• Impedio ne veniat
• Obsto quominus veniat
• Omnes famem timemus: pecunia enim obstat quominus ea veniat...
• Dolore opprimor ne loquar
• Ira invidiaque Bibulum exire domo prohibebat
• Non dubito quin veniat
• Magister aliquantulum tardum se adventurum nuntiat: non
dubitamus vero quin is veniat...!
• Haud dubium est quin patria alia mater sit.
De sententiis subordinatis
completivis, quae dicuntur
Coniunctivo instructae
• De Interrogativis oblicuis, quae dicuntur.
• Inserviunt ad interrogata nonnulla ponenda, non
recta, sed oblicua via
• Quid agis? (quaestio recta)
• Rogo quid agas (quaestio oblicua)
• Venisne hodie ad saltationem? (quaestio recta)
• Rogo an ad saltationem hodie venias (quaestio oblicua)
De sententiis subordinatis
completivis, quae dicuntur
Coniunctivo instructae
• Interrogativas indirectas
• Sirven para formular una pregunta no de forma
directa, sino indirecta (dependiente de un verbo
principal )
• Quid agis? (quaestio recta)
• Rogo quid agas (quaestio oblicua)
• Venisne hodie ad saltationem? (quaestio recta)
• Rogo an ad saltationem hodie venias (quaestio oblicua)
De sententiis subordinatis
completivis, quae dicuntur
Coniunctivo instructae
• Aegrotasne aut vales? (quaestio recta)
• Quaero utrum aegrotes an valeas (quaestio oblicua)
• Domi manebimus aut rus proficiscemur? (quaestio
recta)
• Nescimus maneamusne domi an proficiscamur rus
(quaestio oblicua)
De sententiis subordinatis relativis
sive adiectivis
Quarum duo sunt genera:
• Indicativo instructae
Nullam aliam nisi relativam vim habent
• Caesar speculatores ad hostes misit, qui eorum
castra vident
De sententiis subordinatis relativis
sive adiectivis
Quarum duo sunt genera:
• Indicativo instructae
Tienen un valor puramente relativo
• Caesar speculatores ad hostes misit, qui eorum
castra vident
De sententiis subordinatis relativis
sive adiectivis
• Coniuctivo instructae
• Aliam significationem additam habent, sive finalem, sive
consecutivam, sive causalem, sive concesivam...
• Caesar speculatores ad hostes misit, qui eorum
castra viderent
• Non sum is, qui talia faciat
• Gratulor tibi, qui ita cogites
• Omnes laudamus Romam, quam nunquam
viderimus
De sententiis subordinatis relativis
sive adiectivis
• Coniuctivo instructae
• Tienen además alguna otra significación añadida, o bien final,
o consecutiva, o causal, o concesiva...
• Caesar speculatores ad hostes misit, qui eorum
castra viderent
• Non sum is, qui talia faciat
• Gratulor tibi, qui ita cogites
• Omnes laudamus Romam, quam nunquam
viderimus
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• Quarum varia sunt genera, quibus
coniunctiones pertinentes multae sunt:
• Temporales dum haec geruntur...
• Causales quia id cupis...
• Finales ...ut bellum faceret.
• Comparativae ut ignis aurum probat, ita...
• Consecutivae ita sapiens ut nunquam erret
• Conditionales hoc si dicis...
• Concesivae etsi es callidus, tamen...
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• TEMPORALES
• Aliae modo indicativo, aliae coniunctivo
instructae
• Indicativo instructae
• De coniunctionibus adhibendis:
• Cum, quum, ubi, ut, simul (ac), statim (ac),
antequam, postquam, dum, donec, quoad,
quamdiu.
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• TEMPORALES
• Indicativo instructae
• Dum haec geruntur, Caesari nuntiatum est...
• Cum Caesar in Galliam venit, factiones erant
• Cum patrem videbat, laetabatur (sensu iterativo)
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• TEMPORALES
• Coniunctivo instructae
• Opperiar erum dum veniat (sed nescio utrum veniat
necne...)
• Cum Caesar castra peteret...
• Cum Caesar castra petivisset...
De ratione cui nomen
CVM NARRATIVVM
Tempora verbalia
IMPERFECTVM aut
PLVSQVAMPERFECTVM
tantummodo adhibentur
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• TEMPORALES
• Coniunctivo instructae
• De coniunctionibus adhibendis:
• Cum, quum, antequam, priusquam,
dum, donec, quoad.
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• CAVSALES
• Aliae modo indicativo, aliae coniunctivo
instructae
• Indicativo instructae (causa certa)
• De coniunctionibus adhibendis:
• Quod, qui, quoniam
• Quoniam id cupis, proficiscar
(re vera cupis: causa certa est)
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• Causales
• Coniunctivo instructae (incerta causa)
• De coniunctionibus adhibendis:
• Quod, qui, quoniam
• Socrates accusatus est, quod
iuventutem corrumperet
Multi hoc dicebant, sed valde incertum esse
videtur... Socratesne re vera quemquam
corrumpere poterat...? Quid tu de hac re
putas?
Muchos decían esto, pero parece bastante
improbable:
¿Sócrates podía realmente corromper a
alguien? ¿Y tú qué piensas...?
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• FINALES
• Modo coniunctivo omnes instructae
• De coniunctionibus adhibendis:
VT (QVO ante comparativum)
NE
• Romani Marium in Africam miserunt, ut
bellum faceret.
• Urbem muris saepserunt, quo facilius se
defenderent.
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• FINALES
• De locutionibus finali significatione praeditis
• Romani Marium in Africam miserunt...
...qui bellum faceret
...ad faciendum bellum
...ad bellum faciendum
...bellum factum
...bellum facturum
...belli faciendi causa (gratia)
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• FINALES
• Expresiones con sentido final
• Romani Marium in Africam miserunt...
...qui bellum faceret (relativo)
...ad faciendum bellum (gerundio)
...ad bellum faciendum (gerundivo)
...bellum factum (supino)
...bellum facturum (participio futuro)
...belli faciendi causa (gratia) (gerundio o gerundivo)
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• COMPARATIVAE
• Modo indicativo aut coniunctivo instructae
• De coniunctionibus adhibendis:
VT, SICVT, QVOMODO, TAMQVAM
QVAM, QVANTVS, QVOT
AC, ATQVE (cum vocabulis idem, par, similis...)
• Ut ignis aurum probat, ita miseria fortes viros
• Ambulat ut si claudus sit
• Nostri idem atque hostes fecerunt
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• CONSECVTIVAE
• Modo coniunctivo omnes instructae
• De coniunctionibus adhibendis:
VT, VT NON
• De particulis antecedentibus
ITA, SIC, ADEO, TALIS, TAM, IS...cetera
• Nemo adeo ferus est, ut non mitescere possit
• Tam bonus est, ut omnes diligat
• Non sum is, qui talia dicam
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• CONDITIONALES
• Modo indicativo aut coniunctivo instructae
• De coniunctionibus adhibendis:
SI, NI, NISI, DVM, MODO
• Indicativus modus conditionem CERTAM, coniunctivus
autem INCERTAM indicat
• Hoc si dicis erras (conditio certa)
• Hoc si dicas erres (conditio incerta)
• Hoc si diceres, errares (conditio incerta)
De sententiis subordinatis
adverbialibus seu circumstantialibus
• CONCESIVAE
• Modo indicativo aut coniunctivo instructae
• De coniunctionibus adhibendis:
ETSI, SI, TAMETSI, QVAMQVAM QVAMVIS,
LICET
• Indicativus modus sensum CERTVM, coniunctivus
autem INCERTVM indicat
• Quamquam pluit venio
• Etsi pluat veniam
• Licet pluisset, venissem
De sententiis subordinatis
participio instructis seu PARTICIPIALIBVS
Quarum duo sunt genera
• Sententiae participiales concordantes
• Sententiae participiales absolutae
(nomine quoque ablativi absoluti)
De sententiis subordinatis
participio instructis seu PARTICIPIALIBVS
Hay dos tipos
• Oraciones de participio concertadas
• Oraciones de participio absolutas
(conocidas como de ablativo absoluto)
De sententiis subordinatis
participio instructis seu PARTICIPIALIBVS
• CONCORDANTES:
– Sensu completivo
Audivi te canentem = audivi te canere
– Sensu adiectivo
Lex est recta ratio imperans (quae imperat) honesta,
prohibens (quae prohibet) contraria
– Sensu adverbiale
Nihil affirmo dubitans (quia dubito) (sensu causali)
Legatos misit pacem rogaturos (ut pacem rogent) (sensu finali)
Bibimus non sitientes (etsi non sitimus) (sensu concesivo)
De sententiis subordinatis
participio instructis seu PARTICIPIALIBVS
• ABSOLVTAE:
Urbe capta, hostis profectus est
Cicerone consule, Catilinae coniuratio patefacta est
Me invito, multa incipis
Caesare insciente...
Quo cognito consilio...
Carolo Tertio regnante...
De ratione cui nomen
ABLATIVVS
ABSOLVTVS
De sententiis subordinatis
gerundio instructis seu GERUNDIIS
• Ad legendum paratus (accusativus)
• Tempus legendi iam est! (genetivus)
• Hic discipulus aptus legendo videtur... (dativus)
• Nonnulli sunt qui diem legendo agunt...ut dicunt!
(ablativus)
De sententiis subordinatis
gerundivo instructis seu GERUNDIVIS
Cicero semper cupidus Graecarum litterarum legendi
fuit (gerundio adhibito)
Misit legatos ad petendum pacem
(gerundio adhibito)
Cicero semper cupidus Graecarum litterarum
legendarum fuit
Misit legatos ad pacem petendam
De sententiis subordinatis
SVPINO instructis
• Supino activo instructae
A verbis quae motum indicant pendent
Ire pugnatum
cubitum
ambulatum
• Supino passivo instructae
Ab adiectivis plerumque pendent
Facile dictu
Mirabile visu
De sententiis subordinatis
SVPINO instructis
• Supino activo instructae
Dependen de verbos de movimiento
Ire pugnatum
cubitum
ambulatum
• Supino passivo instructae
Dependen de adjetivos
Facile dictu
Mirabile visu

Más contenido relacionado

Destacado

Análisis sintáctico latín
Análisis sintáctico latínAnálisis sintáctico latín
Análisis sintáctico latínÓscar Ramos
 
Vocabularium Campus Lexici (I)
Vocabularium Campus Lexici (I)Vocabularium Campus Lexici (I)
Vocabularium Campus Lexici (I)Óscar Ramos
 
De Loci Quaestionibus (II)
De Loci Quaestionibus (II)De Loci Quaestionibus (II)
De Loci Quaestionibus (II)Óscar Ramos
 
Taller elaboración de planes de mejora del rendimiento académico y éxito esco...
Taller elaboración de planes de mejora del rendimiento académico y éxito esco...Taller elaboración de planes de mejora del rendimiento académico y éxito esco...
Taller elaboración de planes de mejora del rendimiento académico y éxito esco...Escalae
 
Transformacion practica educativa por competencias conferencia 20111207
Transformacion practica educativa por competencias conferencia 20111207Transformacion practica educativa por competencias conferencia 20111207
Transformacion practica educativa por competencias conferencia 20111207Escalae
 
PRESENTACION EDUCATIVA
PRESENTACION EDUCATIVAPRESENTACION EDUCATIVA
PRESENTACION EDUCATIVAlucasperu
 
Cuadro comparativo entre competencias educativas y competencias para la vida
Cuadro comparativo entre competencias educativas y competencias para la vidaCuadro comparativo entre competencias educativas y competencias para la vida
Cuadro comparativo entre competencias educativas y competencias para la vidaAurora Sáez Morales
 
Claves transformacion practica educativa por competencias para la vida 2011.1...
Claves transformacion practica educativa por competencias para la vida 2011.1...Claves transformacion practica educativa por competencias para la vida 2011.1...
Claves transformacion practica educativa por competencias para la vida 2011.1...Escalae
 
La noción del observador
La noción del observadorLa noción del observador
La noción del observadorStartcoaching
 
Lingua Latina Facilis Euskaraz
Lingua Latina Facilis EuskarazLingua Latina Facilis Euskaraz
Lingua Latina Facilis EuskarazRamon Osinaga
 
Conferencia taller evaluacion competencias para-la_vida(#calidadeducativa)
Conferencia taller evaluacion competencias para-la_vida(#calidadeducativa)Conferencia taller evaluacion competencias para-la_vida(#calidadeducativa)
Conferencia taller evaluacion competencias para-la_vida(#calidadeducativa)Escalae
 
Lengua Latina Facil C T
Lengua Latina Facil C TLengua Latina Facil C T
Lengua Latina Facil C TRamon Osinaga
 
Presentación de TeachersPro 2016
Presentación de TeachersPro 2016Presentación de TeachersPro 2016
Presentación de TeachersPro 2016Escalae
 

Destacado (16)

Aditzak E B
Aditzak E BAditzak E B
Aditzak E B
 
Verba[1]
Verba[1]Verba[1]
Verba[1]
 
Análisis sintáctico latín
Análisis sintáctico latínAnálisis sintáctico latín
Análisis sintáctico latín
 
Vocabularium Campus Lexici (I)
Vocabularium Campus Lexici (I)Vocabularium Campus Lexici (I)
Vocabularium Campus Lexici (I)
 
De Loci Quaestionibus (II)
De Loci Quaestionibus (II)De Loci Quaestionibus (II)
De Loci Quaestionibus (II)
 
Taller elaboración de planes de mejora del rendimiento académico y éxito esco...
Taller elaboración de planes de mejora del rendimiento académico y éxito esco...Taller elaboración de planes de mejora del rendimiento académico y éxito esco...
Taller elaboración de planes de mejora del rendimiento académico y éxito esco...
 
Transformacion practica educativa por competencias conferencia 20111207
Transformacion practica educativa por competencias conferencia 20111207Transformacion practica educativa por competencias conferencia 20111207
Transformacion practica educativa por competencias conferencia 20111207
 
PRESENTACION EDUCATIVA
PRESENTACION EDUCATIVAPRESENTACION EDUCATIVA
PRESENTACION EDUCATIVA
 
Cuadro comparativo entre competencias educativas y competencias para la vida
Cuadro comparativo entre competencias educativas y competencias para la vidaCuadro comparativo entre competencias educativas y competencias para la vida
Cuadro comparativo entre competencias educativas y competencias para la vida
 
Claves transformacion practica educativa por competencias para la vida 2011.1...
Claves transformacion practica educativa por competencias para la vida 2011.1...Claves transformacion practica educativa por competencias para la vida 2011.1...
Claves transformacion practica educativa por competencias para la vida 2011.1...
 
La noción del observador
La noción del observadorLa noción del observador
La noción del observador
 
Cuadro comparativo de competencias.
Cuadro comparativo de competencias.Cuadro comparativo de competencias.
Cuadro comparativo de competencias.
 
Lingua Latina Facilis Euskaraz
Lingua Latina Facilis EuskarazLingua Latina Facilis Euskaraz
Lingua Latina Facilis Euskaraz
 
Conferencia taller evaluacion competencias para-la_vida(#calidadeducativa)
Conferencia taller evaluacion competencias para-la_vida(#calidadeducativa)Conferencia taller evaluacion competencias para-la_vida(#calidadeducativa)
Conferencia taller evaluacion competencias para-la_vida(#calidadeducativa)
 
Lengua Latina Facil C T
Lengua Latina Facil C TLengua Latina Facil C T
Lengua Latina Facil C T
 
Presentación de TeachersPro 2016
Presentación de TeachersPro 2016Presentación de TeachersPro 2016
Presentación de TeachersPro 2016
 

Más de Óscar Ramos

De decima sessione
De decima sessioneDe decima sessione
De decima sessioneÓscar Ramos
 
De sessione undecima
De sessione undecimaDe sessione undecima
De sessione undecimaÓscar Ramos
 
De octava sessione
De octava sessioneDe octava sessione
De octava sessioneÓscar Ramos
 
De septima sessione
De septima sessioneDe septima sessione
De septima sessioneÓscar Ramos
 
De quinta sessione habita
De quinta sessione habitaDe quinta sessione habita
De quinta sessione habitaÓscar Ramos
 
De quarta sessione
De quarta sessioneDe quarta sessione
De quarta sessioneÓscar Ramos
 
De tertia sessione habita
De tertia sessione habitaDe tertia sessione habita
De tertia sessione habitaÓscar Ramos
 
EXERCITAMENTA LATINA De sessionum argumento
EXERCITAMENTA LATINA De sessionum argumentoEXERCITAMENTA LATINA De sessionum argumento
EXERCITAMENTA LATINA De sessionum argumentoÓscar Ramos
 
De Benedicto illo Arias Montano
De Benedicto illo Arias MontanoDe Benedicto illo Arias Montano
De Benedicto illo Arias MontanoÓscar Ramos
 
In Novum Testamentum Annotationes Erasmi
In Novum Testamentum Annotationes ErasmiIn Novum Testamentum Annotationes Erasmi
In Novum Testamentum Annotationes ErasmiÓscar Ramos
 
Assertio Septem Sacramentorum
Assertio Septem SacramentorumAssertio Septem Sacramentorum
Assertio Septem SacramentorumÓscar Ramos
 
Acroasis de Silenis Alcibiadis adagio Erasmiano
Acroasis de Silenis Alcibiadis adagio ErasmianoAcroasis de Silenis Alcibiadis adagio Erasmiano
Acroasis de Silenis Alcibiadis adagio ErasmianoÓscar Ramos
 
De Humanismo illo: quid ad nos?
De Humanismo illo: quid ad nos?De Humanismo illo: quid ad nos?
De Humanismo illo: quid ad nos?Óscar Ramos
 
De desinentiis addendis
De desinentiis addendisDe desinentiis addendis
De desinentiis addendisÓscar Ramos
 
Qui deus deave sum?
Qui deus deave sum?Qui deus deave sum?
Qui deus deave sum?Óscar Ramos
 

Más de Óscar Ramos (20)

De decima sessione
De decima sessioneDe decima sessione
De decima sessione
 
De sessione undecima
De sessione undecimaDe sessione undecima
De sessione undecima
 
De nona sessione
De nona sessioneDe nona sessione
De nona sessione
 
De octava sessione
De octava sessioneDe octava sessione
De octava sessione
 
De septima sessione
De septima sessioneDe septima sessione
De septima sessione
 
De sexta sessione
De sexta sessioneDe sexta sessione
De sexta sessione
 
De quinta sessione habita
De quinta sessione habitaDe quinta sessione habita
De quinta sessione habita
 
De quarta sessione
De quarta sessioneDe quarta sessione
De quarta sessione
 
De prima sessione
De prima sessioneDe prima sessione
De prima sessione
 
De altera sessio
De altera sessioDe altera sessio
De altera sessio
 
De tertia sessione habita
De tertia sessione habitaDe tertia sessione habita
De tertia sessione habita
 
EXERCITAMENTA LATINA De sessionum argumento
EXERCITAMENTA LATINA De sessionum argumentoEXERCITAMENTA LATINA De sessionum argumento
EXERCITAMENTA LATINA De sessionum argumento
 
De Benedicto illo Arias Montano
De Benedicto illo Arias MontanoDe Benedicto illo Arias Montano
De Benedicto illo Arias Montano
 
In Novum Testamentum Annotationes Erasmi
In Novum Testamentum Annotationes ErasmiIn Novum Testamentum Annotationes Erasmi
In Novum Testamentum Annotationes Erasmi
 
Assertio Septem Sacramentorum
Assertio Septem SacramentorumAssertio Septem Sacramentorum
Assertio Septem Sacramentorum
 
Africa Petrarchae
Africa PetrarchaeAfrica Petrarchae
Africa Petrarchae
 
Acroasis de Silenis Alcibiadis adagio Erasmiano
Acroasis de Silenis Alcibiadis adagio ErasmianoAcroasis de Silenis Alcibiadis adagio Erasmiano
Acroasis de Silenis Alcibiadis adagio Erasmiano
 
De Humanismo illo: quid ad nos?
De Humanismo illo: quid ad nos?De Humanismo illo: quid ad nos?
De Humanismo illo: quid ad nos?
 
De desinentiis addendis
De desinentiis addendisDe desinentiis addendis
De desinentiis addendis
 
Qui deus deave sum?
Qui deus deave sum?Qui deus deave sum?
Qui deus deave sum?
 

Grammatica de ratione syntactica

  • 1. Grammatica De ratione syntactica LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA Composuit ANSGARIVS LEGIONENSIS
  • 2. • Linguae Latinae dua sunt sententiarum genera • Simplices • Compositae
  • 3. • En latín hay dos tipos de oraciones • Simples • Compuestas
  • 4. Tria autem sententiarum simplicium sunt genera
  • 5. A su vez, hay tres tipos de oraciones simples
  • 6. De sententiis coordinatis • Nomen capiunt a coniunctione ea, qua cum sententia subsequente coniunctae sunt. • Copulativae • Et, atque, ac, -que, necnon; neque, nec, • Disiunctivae • Aut, vel, sive, seu, -ve • Adversativae • Sed, autem, tamen, attamen, vero, at, atqui • Causales seu explicativae • Nam, namque, enim, etenim, nempe • Ilativae • Igitur, ergo, itaque
  • 7. De sententiis coordinatis • Reciben su nombre de la conjunción con la que se unen a la oración siguiente • Copulativae • Et, atque, ac, -que, necnon; neque, nec, • Disiunctivae • Aut, vel, sive, seu, -ve • Adversativae • Sed, autem, tamen, attamen, vero, at, atqui • Causales seu explicativae • Nam, namque, enim, etenim, nempe • Ilativae • Igitur, ergo, itaque
  • 8. De sententiis subordinatis • Sunt genera tria talium sententiarum • Substantivae aut completivae • Si munere subiecti vel obiecti orationis principalis funguntur. • Adiectivae vel relativae • Si quasi productum adiectivum esse videntur • Adverbialia • Si munere complementi adverbialis fungi videantur.
  • 9. De sententiis subordinatis • Sunt genera tria talium sententiarum • Substantivae aut completivae • Si desempeñan oficio de sujeto o complemento directo de la principal • Adiectivae vel relativae • Si son como un adjetivo desarrollado, que se predica del antecedente. • Adverbialia • Si desempeñan oficio de c. circunstancial
  • 10. De sententiis subordinatis completivis, quae dicuntur • Sunt genera tria talium sententiarum • Infinitivo instructae • Quae subiectum proprium (accusativo casu) necne habere possunt • Coniunctivo instructae • Quae coniuctionibus VT, NE, speciatim utuntur • Indicativo instructae • Quae coniuctione QVOD semper utuntur
  • 11. De sententiis subordinatis completivis, quae dicuntur • Sunt genera tria talium sententiarum • Construidas con infinitivo • Pueden tener sujeto propio (en acusativo) o no. • Construidas con subjuntivo • Utilizan especialmente las conjunciones VT, NE • Construidas con indicativo • Utilizan siempre la conjunción QVOD
  • 12. De sententiis subordinatis completivis, quae dicuntur Infinitivo instructae • Subiecto proprio (accusativo casu) praeditae Marcus Quintum de arbore cadere videt • Sine subiecto proprio instructae • Non omnia facere possumus • Vincere scis, Hannibal, victoria autem uti nescis • Populo Romano servire maluit • Dicere aggrediar
  • 13. De sententiis subordinatis completivis, quae dicuntur Coniunctivo instructae • Volo ut venias • Volo ne venias • Rogo ut venias • Rogo ne venias • Accidit ut frater aegrotaret • Timeo ne venias • (Timeo! Ne venias...!) (quid enim timeo...?) • Timeo ut venias • (Timeo! Ut venias...!) (quid tandem timeo...?) • Vento ita flante magnus timor est ne navis mergeretur
  • 14. De sententiis subordinatis completivis, quae dicuntur Coniunctivo instructae • Volo ut venias • Volo ne venias • Rogo ut venias • Rogo ne venias • Accidit ut frater aegrotaret • Timeo ne venias • (Timeo! Ne venias...!) Estoy muerto de miedo. ¡No vengas! (¿qué temo en realidad?: que vengas...) • Timeo ut venias • (Timeo! Ut venias...!) Estoy muerto de miedo. ¡Ven! (¿qué temo en realidad?: que no vengas...) Cuando la principal lleva un verbo de temor, o posee una significación general de temor, aparentemente, la conjunción de la completiva se invierte: ut: que no / ne: que
  • 15. De sententiis subordinatis completivis, quae dicuntur Coniunctivo instructae • Impedio ne veniat • Obsto quominus veniat • Omnes famem timemus: pecunia enim obstat quominus ea veniat... • Dolore opprimor ne loquar • Ira invidiaque Bibulum exire domo prohibebat • Non dubito quin veniat • Magister aliquantulum tardum se adventurum nuntiat: non dubitamus vero quin is veniat...! • Haud dubium est quin patria alia mater sit.
  • 16. De sententiis subordinatis completivis, quae dicuntur Coniunctivo instructae • De Interrogativis oblicuis, quae dicuntur. • Inserviunt ad interrogata nonnulla ponenda, non recta, sed oblicua via • Quid agis? (quaestio recta) • Rogo quid agas (quaestio oblicua) • Venisne hodie ad saltationem? (quaestio recta) • Rogo an ad saltationem hodie venias (quaestio oblicua)
  • 17. De sententiis subordinatis completivis, quae dicuntur Coniunctivo instructae • Interrogativas indirectas • Sirven para formular una pregunta no de forma directa, sino indirecta (dependiente de un verbo principal ) • Quid agis? (quaestio recta) • Rogo quid agas (quaestio oblicua) • Venisne hodie ad saltationem? (quaestio recta) • Rogo an ad saltationem hodie venias (quaestio oblicua)
  • 18. De sententiis subordinatis completivis, quae dicuntur Coniunctivo instructae • Aegrotasne aut vales? (quaestio recta) • Quaero utrum aegrotes an valeas (quaestio oblicua) • Domi manebimus aut rus proficiscemur? (quaestio recta) • Nescimus maneamusne domi an proficiscamur rus (quaestio oblicua)
  • 19. De sententiis subordinatis relativis sive adiectivis Quarum duo sunt genera: • Indicativo instructae Nullam aliam nisi relativam vim habent • Caesar speculatores ad hostes misit, qui eorum castra vident
  • 20. De sententiis subordinatis relativis sive adiectivis Quarum duo sunt genera: • Indicativo instructae Tienen un valor puramente relativo • Caesar speculatores ad hostes misit, qui eorum castra vident
  • 21. De sententiis subordinatis relativis sive adiectivis • Coniuctivo instructae • Aliam significationem additam habent, sive finalem, sive consecutivam, sive causalem, sive concesivam... • Caesar speculatores ad hostes misit, qui eorum castra viderent • Non sum is, qui talia faciat • Gratulor tibi, qui ita cogites • Omnes laudamus Romam, quam nunquam viderimus
  • 22. De sententiis subordinatis relativis sive adiectivis • Coniuctivo instructae • Tienen además alguna otra significación añadida, o bien final, o consecutiva, o causal, o concesiva... • Caesar speculatores ad hostes misit, qui eorum castra viderent • Non sum is, qui talia faciat • Gratulor tibi, qui ita cogites • Omnes laudamus Romam, quam nunquam viderimus
  • 23. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • Quarum varia sunt genera, quibus coniunctiones pertinentes multae sunt: • Temporales dum haec geruntur... • Causales quia id cupis... • Finales ...ut bellum faceret. • Comparativae ut ignis aurum probat, ita... • Consecutivae ita sapiens ut nunquam erret • Conditionales hoc si dicis... • Concesivae etsi es callidus, tamen...
  • 24. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • TEMPORALES • Aliae modo indicativo, aliae coniunctivo instructae • Indicativo instructae • De coniunctionibus adhibendis: • Cum, quum, ubi, ut, simul (ac), statim (ac), antequam, postquam, dum, donec, quoad, quamdiu.
  • 25. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • TEMPORALES • Indicativo instructae • Dum haec geruntur, Caesari nuntiatum est... • Cum Caesar in Galliam venit, factiones erant • Cum patrem videbat, laetabatur (sensu iterativo)
  • 26. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • TEMPORALES • Coniunctivo instructae • Opperiar erum dum veniat (sed nescio utrum veniat necne...) • Cum Caesar castra peteret... • Cum Caesar castra petivisset... De ratione cui nomen CVM NARRATIVVM Tempora verbalia IMPERFECTVM aut PLVSQVAMPERFECTVM tantummodo adhibentur
  • 27. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • TEMPORALES • Coniunctivo instructae • De coniunctionibus adhibendis: • Cum, quum, antequam, priusquam, dum, donec, quoad.
  • 28. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • CAVSALES • Aliae modo indicativo, aliae coniunctivo instructae • Indicativo instructae (causa certa) • De coniunctionibus adhibendis: • Quod, qui, quoniam • Quoniam id cupis, proficiscar (re vera cupis: causa certa est)
  • 29. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • Causales • Coniunctivo instructae (incerta causa) • De coniunctionibus adhibendis: • Quod, qui, quoniam • Socrates accusatus est, quod iuventutem corrumperet Multi hoc dicebant, sed valde incertum esse videtur... Socratesne re vera quemquam corrumpere poterat...? Quid tu de hac re putas? Muchos decían esto, pero parece bastante improbable: ¿Sócrates podía realmente corromper a alguien? ¿Y tú qué piensas...?
  • 30. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • FINALES • Modo coniunctivo omnes instructae • De coniunctionibus adhibendis: VT (QVO ante comparativum) NE • Romani Marium in Africam miserunt, ut bellum faceret. • Urbem muris saepserunt, quo facilius se defenderent.
  • 31. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • FINALES • De locutionibus finali significatione praeditis • Romani Marium in Africam miserunt... ...qui bellum faceret ...ad faciendum bellum ...ad bellum faciendum ...bellum factum ...bellum facturum ...belli faciendi causa (gratia)
  • 32. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • FINALES • Expresiones con sentido final • Romani Marium in Africam miserunt... ...qui bellum faceret (relativo) ...ad faciendum bellum (gerundio) ...ad bellum faciendum (gerundivo) ...bellum factum (supino) ...bellum facturum (participio futuro) ...belli faciendi causa (gratia) (gerundio o gerundivo)
  • 33. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • COMPARATIVAE • Modo indicativo aut coniunctivo instructae • De coniunctionibus adhibendis: VT, SICVT, QVOMODO, TAMQVAM QVAM, QVANTVS, QVOT AC, ATQVE (cum vocabulis idem, par, similis...) • Ut ignis aurum probat, ita miseria fortes viros • Ambulat ut si claudus sit • Nostri idem atque hostes fecerunt
  • 34. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • CONSECVTIVAE • Modo coniunctivo omnes instructae • De coniunctionibus adhibendis: VT, VT NON • De particulis antecedentibus ITA, SIC, ADEO, TALIS, TAM, IS...cetera • Nemo adeo ferus est, ut non mitescere possit • Tam bonus est, ut omnes diligat • Non sum is, qui talia dicam
  • 35. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • CONDITIONALES • Modo indicativo aut coniunctivo instructae • De coniunctionibus adhibendis: SI, NI, NISI, DVM, MODO • Indicativus modus conditionem CERTAM, coniunctivus autem INCERTAM indicat • Hoc si dicis erras (conditio certa) • Hoc si dicas erres (conditio incerta) • Hoc si diceres, errares (conditio incerta)
  • 36. De sententiis subordinatis adverbialibus seu circumstantialibus • CONCESIVAE • Modo indicativo aut coniunctivo instructae • De coniunctionibus adhibendis: ETSI, SI, TAMETSI, QVAMQVAM QVAMVIS, LICET • Indicativus modus sensum CERTVM, coniunctivus autem INCERTVM indicat • Quamquam pluit venio • Etsi pluat veniam • Licet pluisset, venissem
  • 37. De sententiis subordinatis participio instructis seu PARTICIPIALIBVS Quarum duo sunt genera • Sententiae participiales concordantes • Sententiae participiales absolutae (nomine quoque ablativi absoluti)
  • 38. De sententiis subordinatis participio instructis seu PARTICIPIALIBVS Hay dos tipos • Oraciones de participio concertadas • Oraciones de participio absolutas (conocidas como de ablativo absoluto)
  • 39. De sententiis subordinatis participio instructis seu PARTICIPIALIBVS • CONCORDANTES: – Sensu completivo Audivi te canentem = audivi te canere – Sensu adiectivo Lex est recta ratio imperans (quae imperat) honesta, prohibens (quae prohibet) contraria – Sensu adverbiale Nihil affirmo dubitans (quia dubito) (sensu causali) Legatos misit pacem rogaturos (ut pacem rogent) (sensu finali) Bibimus non sitientes (etsi non sitimus) (sensu concesivo)
  • 40. De sententiis subordinatis participio instructis seu PARTICIPIALIBVS • ABSOLVTAE: Urbe capta, hostis profectus est Cicerone consule, Catilinae coniuratio patefacta est Me invito, multa incipis Caesare insciente... Quo cognito consilio... Carolo Tertio regnante... De ratione cui nomen ABLATIVVS ABSOLVTVS
  • 41. De sententiis subordinatis gerundio instructis seu GERUNDIIS • Ad legendum paratus (accusativus) • Tempus legendi iam est! (genetivus) • Hic discipulus aptus legendo videtur... (dativus) • Nonnulli sunt qui diem legendo agunt...ut dicunt! (ablativus)
  • 42. De sententiis subordinatis gerundivo instructis seu GERUNDIVIS Cicero semper cupidus Graecarum litterarum legendi fuit (gerundio adhibito) Misit legatos ad petendum pacem (gerundio adhibito) Cicero semper cupidus Graecarum litterarum legendarum fuit Misit legatos ad pacem petendam
  • 43. De sententiis subordinatis SVPINO instructis • Supino activo instructae A verbis quae motum indicant pendent Ire pugnatum cubitum ambulatum • Supino passivo instructae Ab adiectivis plerumque pendent Facile dictu Mirabile visu
  • 44. De sententiis subordinatis SVPINO instructis • Supino activo instructae Dependen de verbos de movimiento Ire pugnatum cubitum ambulatum • Supino passivo instructae Dependen de adjetivos Facile dictu Mirabile visu