Llogaritjet per nxjerrjen e permasave konstruktive dhe operacionale per bashkimin e nje detali duke u bazuar tek rregullat e punimit mekanik.

1. UNIVERSITETI
POLITEKNIK I TIRANES
PUNOI:
Armando Selvija
Pranoi:

2. Dime qe:
Gmax = DV
max – Db
min = ( A + Es ) – ( A + ei ) = Es – ei
Gmin = DV
min – DB
max = = ( A + Ei ) – ( A + es ) = Ei – es

3. PERMASAT KONSTRUKTIVE
Llogaritja e permases: 𝑨 𝟏=𝑨 𝟐= A = 44 mm.
Nga ciftezimi i detaleve 1 dhe 2 ne figure, dallojme se mbi permasen A ndikon G1.
𝐺1 𝑚𝑖𝑛=100 μm
𝐺1 𝑚𝑎𝑥=195 μm
𝐺1 𝑚𝑎𝑥= 𝐴1 𝑚𝑎𝑥- 𝐴2 𝑚𝑖𝑛 =𝐸𝑠 - 𝑒𝑖 𝐸𝑠 - 𝑒𝑖 = 195 μm (1)
𝐺1 𝑚𝑖𝑛= 𝐴1 𝑚𝑖𝑛- 𝐴2 𝑚𝑎𝑥=𝐸𝑖 - 𝑒𝑠 𝐸𝑖 - 𝑒𝑠 = 100 μm (2)
1)Pranojme sistemin Vrime-Baze ku 𝑬𝒊=0. Duke qene 𝐸𝑖=0,ekuacioni (2) merr trajten:
𝒆 𝒔 = - 100 μm (3).
𝐀 𝟏
(
𝐄 𝐬
𝟎
)
𝐀 𝟐
(−𝟏𝟎𝟎
𝐞 𝐢
)
2)Pranojme t𝑜𝑙𝑒𝑟𝑎𝑛𝑐𝑒𝑛 𝒕𝑨 𝟏 ≅ t𝑨 𝟐.
𝐸𝑠 - 𝐸𝑖 = 𝑒𝑠 -𝑒𝑖
𝐸𝑠=𝑒𝑠 - 𝑒𝑖

4. 𝐸𝑠= -100 - 𝑒𝑖 (4)
-Duke zevendesuar ekuacionin (4) tek ekuacioni (1) kemi:
-100 - 𝑒𝑖 - 𝑒𝑖 =195
-2𝑒𝑖 =295
𝒆𝒊 = - 147.5 μm
𝐸𝑠= -100 - 𝑒𝑖 =-100-(-147.5)
𝑬 𝒔= 47.5 μm
𝐀 𝟏
( 𝐄𝐬
𝟎 )
𝐀 𝟐
(−𝟏𝟎𝟎
𝐞𝐢 )
𝟒𝟒( 𝟒𝟕.𝟓
𝟎 )
𝟐𝟐( −𝟏𝟎𝟎
−𝟏𝟒𝟕.𝟓)
Duke u bazuar ne sistemin ISO :
Zgjedhim kualitetin IT7 per Vrimen.
𝑨 𝟏 44H7(+𝟐𝟓
𝟎
)
𝑨 𝟐 44c8(−𝟏𝟑𝟎
−𝟏𝟔𝟗
)
A: 𝟒𝟒
𝑯𝟗
𝒄𝟖
Prova:
Gmax = Es = ei = 25 - ( - 169 ) = 194 < 195
Gmin = Ei – es = 0 – ( - 130 ) = 130 > 100
Llogaritja e permases: 𝑩 𝟏=𝑩 𝟐= B = 65 mm.
Nga ciftezimi i detaleve 1 dhe 2 ne figure, dallojme se mbi permasen B ndikon G2.

5. 𝐺2 𝑚𝑖𝑛=40 μm
𝐺2 𝑚𝑎𝑥=140 μm
𝐺2 𝑚𝑎𝑥=𝐸𝑠 - 𝑒𝑖 𝐸𝑠 - 𝑒𝑖 = 140 μm (1)
𝐺2 𝑚𝑖𝑛=𝐸𝑖 - 𝑒𝑠 𝐸𝑖 - 𝑒𝑠 = 40 μm (2)
1)Pranojme sistemin Vrime-Baze ku 𝑬𝒊=0. Duke qene 𝐸𝑖=0,ekuacioni (2) merr trajten:
𝒆 𝒔 = - 40 μm (3).
𝐁 𝟏
(
𝐄 𝐬
𝟎
)
𝐁 𝟐
(−𝟒𝟎
𝐞 𝐢
)
2)Pranojme t𝑜𝑙𝑒𝑟𝑎𝑛𝑐𝑒𝑛 𝑡𝑩 𝟏 ≅ t𝑩 𝟐.
𝐸𝑠 - 𝐸𝑖 = 𝑒𝑠 -𝑒𝑖
𝐸𝑠=𝑒𝑠 - 𝑒𝑖
𝐸𝑠= -40 - 𝑒𝑖 (4)
-Duke zevendesuar ekuacionin (4) tek ekuacioni (1) kemi:
-40 - 𝑒𝑖 - 𝑒𝑖 =140
-2𝑒𝑖 =180
𝒆𝒊 = - 90 μm
𝐸𝑠= -40 - 𝑒𝑖 =-40-(-90)
𝑬 𝒔= 50 μm
𝐁 𝟏
( 𝐄𝐬
𝟎 )
𝐁 𝟐
(−𝟒𝟎
𝐞𝐢 )
𝟔𝟓( 𝟓𝟎
𝟎 )
𝟔𝟓(−𝟒𝟎
−𝟗𝟎)

6. Duke u bazuar ne sistemin ISO :
Zgjedhim kualitetin IT8 per Vrimen.
𝑩 𝟏 65H8(+𝟒𝟔
𝟎
)
𝑩 𝟐 65e7(−𝟔𝟎
−𝟗𝟎
)
B: 65
𝑯𝟖
𝒆𝟕
Prova:
Gmax = Es = ei = 46 - ( - 90 ) = 136 < 140
Gmin = Ei – es = 0 – ( - 60 ) = 60 > 40
Llogaritja e permases: 𝑪 𝟏=𝑪 𝟐= C = 34 mm.
Nga ciftezimi i detaleve 1 dhe 2 ne figure, dallojme se mbi permasen C ndikon G3.
𝐺3 𝑚𝑖𝑛=140 μm
𝐺3 𝑚𝑎𝑥=220 μm
𝐺3 𝑚𝑎𝑥= 𝐸𝑠 - 𝑒𝑖 𝐸𝑠 - 𝑒𝑖 = 220 μm (1)
𝐺3 𝑚𝑖𝑛= 𝐸𝑖 - 𝑒𝑠 𝐸𝑖 - 𝑒𝑠 = 140 μm (2)
1)Pranojme sistemin Vrime-Baze ku 𝑬𝒊=0. Duke qene 𝐸𝑖=0,ekuacioni (2) merr trajten:
𝒆 𝒔 = - 140 μm (3).
𝐂 𝟏
(
𝐄 𝐬
𝟎
)
𝐂 𝟐
(−𝟏𝟒𝟎
𝐞 𝐢
)
2)Pranojme t𝑜𝑙𝑒𝑟𝑎𝑛𝑐𝑒𝑛 𝒕𝑪 𝟏 ≅ t𝑪 𝟐.
𝐸𝑠 - 𝐸𝑖 = 𝑒𝑠 -𝑒𝑖

7. 𝐸𝑠=𝑒𝑠 - 𝑒𝑖
𝐸𝑠= -140 - 𝑒𝑖 (4)
-Duke zevendesuar ekuacionin (4) tek ekuacioni (1) kemi:
-140 - 𝑒𝑖 - 𝑒𝑖 =220
-2𝑒𝑖 =360
𝒆𝒊 = - 180 μm
𝐸𝑠= -140 - 𝑒𝑖 =-140-(-180)
𝑬 𝒔= 40 μm
𝐂 𝟏
( 𝐄𝐬
𝟎 )
𝐂 𝟐
(−𝟏𝟒𝟎
𝐞𝐢 )
𝟑𝟒( 𝟒𝟎
𝟎 )
𝟑𝟒(−𝟏𝟒𝟎
−𝟏𝟖𝟎)
Duke u bazuar ne sistemin ISO :
Zgjedhim kualitetin IT5 per Vrimen.
𝑪 𝟏 34H5(+𝟏𝟏
𝟎
)
𝑪 𝟐 34b8(−𝟏𝟕𝟎
−𝟐𝟎𝟗
)
C: 𝟑𝟒
𝑯𝟓
𝒃𝟖
Prova:
Gmax = Es - ei = 11 - ( - 209 ) = 220 = 220
Gmin = Ei – es = 0 – ( - 170 ) = 170 > 140
Llogaritja e permases: 𝑫 𝟏=𝑫 𝟐= D = 50 mm.
Nga ciftezimi i detaleve 1 dhe 2 ne figure, dallojme se mbi permasen D ndikon G4.

8. 𝐺4 𝑚𝑖𝑛=40 μm
𝐺4 𝑚𝑎𝑥=140 μm
𝐺4 𝑚𝑎𝑥= 𝐸𝑠 - 𝑒𝑖 𝐸𝑠 - 𝑒𝑖 = 140 μm (1)
𝐺4 𝑚𝑖𝑛= 𝐸𝑖 - 𝑒𝑠 𝐸𝑖 - 𝑒𝑠 = 40 μm (2)
1)Pranojme sistemin Vrime-Baze ku 𝑬𝒊=0. Duke qene 𝐸𝑖=0,ekuacioni (2) merr trajten:
𝒆 𝒔 = - 40 μm (3).
𝐃 𝟏
(
𝐄 𝐬
𝟎
)
𝐃 𝟐
(−𝟏𝟒𝟎
𝐞 𝐢
)
2)Pranojme t𝑜𝑙𝑒𝑟𝑎𝑛𝑐𝑒𝑛 𝒕𝑫 𝟏 ≅ t𝑫 𝟐.
𝐸𝑠 - 𝐸𝑖 = 𝑒𝑠 -𝑒𝑖
𝐸𝑠=𝑒𝑠 - 𝑒𝑖
𝐸𝑠= -40 - 𝑒𝑖 (4)
-Duke zevendesuar ekuacionin (4) tek ekuacioni (1) kemi:
-40 - 𝑒𝑖 - 𝑒𝑖 =140
-2𝑒𝑖 =180
𝒆𝒊 = - 90 μm
𝐸𝑠= -40 - 𝑒𝑖 =-40-(-90)
𝑬 𝒔= 50 μm
𝐃 𝟏
( 𝐄𝐬
𝟎 )
𝐃 𝟐
(−𝟒𝟎
𝐞𝐢 )
𝟑𝟒( 𝟓𝟎
𝟎 )
𝟑𝟒(−𝟒𝟎
−𝟗𝟎)

9. Duke u bazuar ne sistemin ISO :
Zgjedhim kualitetin IT9 per Vrimen.
𝑫 𝟏 50H9(+𝟓𝟎
𝟎
)
𝑫 𝟐 50e8(−𝟓𝟎
−𝟖𝟗
)
D: 𝟓𝟎
𝑯𝟗
𝒆𝟖
Prova:
G4max = Es - ei = 50 - ( - 89 ) = 139 < 140
G4min = Ei – es = 0 – ( - 50 ) = 50 > 40
PERMASAT OPERACIONALE
Tani futemi tek permasimi fazor ( operacional ). Po bejme analize teknologjike. Marrim detalet
dhe studiojme menyren se si do ta realizojme dhe konstatojme a jane te pershtatshme permasat
per ta realizuar ne menyre sa me ekonomike apo duhet ndryshuar permasimet.
Shohim se kur freza realizon
boshtin baza matese dhe
vendosese dhe ajo konstruktive
nuk puthiten. Pra thyhet
rregulli I katert i punimit
mekanik.
Jemi te detyruar te
zevendesojme nje permase dhe
si pasoje mund ta realizojme
detalin me lehtesi kur bazat
puthiten.
Do te zevendesojme permasen C1 me nje permase R. Kemi te gatshme nje permase H1 qe
paraqitet edhe ne figure.
𝑪 𝟏 34H5(+𝟏𝟏
𝟎
)

10. Nga zevendesimi i permases C1 me permasen operacionale R dalin ekuacionet:
Cmax = Rmax – Hmin
Cmin = Rmin – Hmax
Rmax = Cmax + Hmax (1)
Rmin = Cmin + Hmax (2)
Dime se ne permasa nominale R = H + C = 20 + 34 = 64
Gjithashtu dime qe shuma e tolerancave te hallkave ku C1 ben pjese eshte:
tC = tH + tR
tR = tC – tH
tR = 11 – 4 (sepse zgjodhem kualitetin IT3 per permasen H ne menyre qe punimi i faqes me te
veshtire te mos jete ekstremisht i veshtire.)
tR = 5 μm
𝑯 20H3(+𝟒
𝟎
)
Rmax = C + 11 μm + H = 34 +20 + 11 μm = 54.011 mm
Rmin = C + H + 4 μm = 43 + 20 + 4 μm =54.004 mm
Tashme zevendesimi i permases C1 me permasen R ben te mundur qe bazat konstruktive
vendoses dhe matese te jene ne te njejten siperfaqe dhe per pasoje ne shmangim probabilitetin e
madh per skarcitet gjate prodhimit te detalit.