SlideShare a Scribd company logo
1 of 24
Download to read offline
Tembang
Macapat
S M A N 1 P A S U R U A N
• gulangen ing kalbu •
S M A N 1 P A S U R U A N
Nama : Aunillahi Aesyi
Kelas : XI MIPA 1
Absen : 6
Mapel : Bahasa Jawa
Pengajar: Dety Kurnia, S.Pd
Daftar Isi
Filosofi 1
Maskumambang 3
Mijil 3
Sinom 4
Kinanthi 4
Asmaradana 5
Gambuh 5
Dhandanggula 6
Durma 6
Pangkur 7
Megatruh 7
Pocung 8
Sasmita & Watak 9
Ancas 10
Paugeran 11
Guru Gatra
Guru Lagu
Guru Wilangan
12
Tabel Paugeran 13
Unsur Kebasaan 14
Tembung Kawi 15
Dasanama 16
Tembung Garba 17
Sandi Asma 18
Sandi Karsa 19
Catatan 20
Filosofi
Tembang Macapat
1
Tembang Macapat yaiku syair utawa geguritan
tradisional Jawa sing nduweni makna tartamtu.
Tembang Macapat dilagukake serta kaiket
paugeran tartamtu.
Kaping Sawelas Panembangan yaiku ngenani
Perjalanan Kauripan Manungsa
mulai lair nganti ngadep marang kuasa
Tembang Macapat
2
Maskumambang
Mijil
3
Maskumambang
nyaritakake ngenani
kahanan manungsa wektu
isih arupa janin ing jero
kandhutan siji ibu
Mijil nyaritakake proses
laire manungsa.
Mijil utawa 'mbrojol'
kang ateges metua jabang
bayi yaiku manungsa.
Sinom
Kinanthi
4
Sinom = masa enom
Sinom nyaritakake
proses perkembangan
dhiri bayi nganti bocah-
bocah, wiwit saka
lungguh, merangkak,
lumaku nganti mlayu
Kinanthi nyaritakake
ngenani masa
pembentukan jatidhiri lan
meniti dalan pinuju
gegayuhan.
Kinanthi asale saka
tembung 'kanthi' utawa
'tuntun' kang ateges
menawa awake dhewe mbutuhake
tuntunan utawa dalan kang bener
ben gegayuhan awake dhewe bisa
kasembadan
Gambuh
Asmaradana
5
Asmara artine tresna.
Asmaradana nyaritakake
arep masa-masa crita
asmara, tresna asih, utawa
larut jroning segara asih
tresna.
Gambuh asale saka
tembung 'jumbuh' utawa
'bersatu'.
Gambuh nyaritakake soal
komitmen jero ningkahan
kanggo nyawijekake
tresna jero sa rumah
tangga.
Dhandanggula
Durma
6
Dhandanggula
nyaritakake proses
nggolek kauripan
kanggo nggayuh
kemapanan sosial
sarta kesejahteraan,
cukup sandhang, papan,
lan pangan.
Durma asale saka
tembung 'darma'.
Durma nyaritakake
menawa pawongan
sediane kudu nglakoni
kabecikan kaya sedhekah dudu mung
karo dhuwit/harta, bisa karo senyuman
lan elmu
Pangkur
Megatruh
7
Pangkur nggambarake
hawa nepsu manungsa.
Pangkur utawa 'mungkur'
nduweni teges nyingkirake
hawa nepsu lan angkara
murka, sarta nepsu negatif
kang ngrusak jiwa.
Fase iki diajarke cara kanggo menahan
angkara murka karo mlakokake prentah-
prentah agama lan ajaran kabecikan, tawakal
marang gusti Allah kang pungkasane
pawongan bisa eling lan nduweni sipat neriman
Megatruh utawa 'megat roh'
ateges terpisahe nyawa
saka jisim awake dhewe,
terlepase ruh utawa nyawa
pinuju keabadian.
Megatruh nyaritakake
ngenani pati manungsa.
Pocung
8
Pocung ateges 'pocong'
utawa 'jisim manungsa
kang dibungkus kain
kafan pethak'.
Pocung nyaritakake fase pasareyan jisim
manungsa lan rohe, nerusake kauripan ing
alam akhirat tanggung jawab dhuwur amal
pegawean lawase ing donya.
Maskumambang
Kambang
Kampul
Kenter
Sasmita lan Watake
Tembang
9
Tembang Sasmitane Watake
Maskumambang Susah, sedih,
melas asih, ngenes,
nelangsa
Mijil Mijil
Wijil
Wiyos
Medal
Sulastri
Tinarbuka, asih,
prihatin
Sinom Sinom
Taruna
Anom
Nom
Mudha
Pangrawit
Ethes, kenes, susah,
trenyuh, luruh
Kinanthi Kinanthi
Kanthi
Seneng, Tresna asih,
nuladhani, rasa menanti
Asmaradana Asmaradana
Asmara
Brangta
Kingkin
Yungyun
Tresna, sedhih, sengsem
Gambuh Gambuh
Buh
Jumbuh
Tambuh
Grapyak, sumanak,
sumedulur
Dhandanggula Dhandang
Sarkara
Hartati
Gulagrawa
Madu
Manis
Tresna
Luwes, gembira, endah,
lan ndudut ati
Pangkur
Megatruh
Pocung
Kanthil
Gandheng
Pangkur
Mungkur
Ungkur
Wuntat
Sereng lan gagah, nepsu
Megatruh
Pegat
Truh
Duduk
Wuluh
Luh
Sedhih lan kaentekan
pangarep, prihatin,
getun, keduwun
Pocung
Kluwak
wanda "Cung"
Sakpenake, sembrana,
lan kurang greget,
lumrahe kanggo
geguyonan
Ancase
Tembang Macapat
10
Ancase Tembang Macapat yaiku dadi srana
kanggo nuturi, mulang norma-norma islami
marang wong liya kang disampekake karo
cara bijak
Paugeran
Tembang Macapat
11
Guru Gatra
Paugeran
Tembang Macapat
Guru Gatra yaiku akehe
gatra (baris) saben sapada
(bait) tembang
Guru Wilangan
Guru Wilangan yaiku akehe
wanda (suku kata) ing saben
gatra (baris) tembang
Guru Lagu
Guru Lagu yaiku dhong-dhinge/
tibane swara ing saben
pungkasane gatra
12
Tabel Paugeran
Tembang Macapat
Tembang
Guru
Gatra
Guru Wilangan
lan Guru Lagu
Maskumambang
Pocung
Megatruh
Gambuh
Mijil
Kinanthi
Durma
Pangkur
Asmaradana
Sinom
Dhandanggula
4
4
5
5
6
6
7
7
7
9
10 10i 10a 8e 7u 9i 7a 6u 8a 12i 7a
12i 6a 8i 8a
12u 6a 8i 12a
12u 8i 8u 8i 8o
7u 10u 12i 8u 8o
10i 6o 10e 10i 6i 6u
8u 8i 8a 8i 8a 8i
12a 7i 6a 7a 8i 5a 7i
8a 11i 8u 7a 12u 8a 8i
8i 8a 8e/o 8a 7a 8u 8a
8a 8i 8a 8i 7i 8u 7a 8i 12a
13
Unsur Kebasaan
Tembang Macapat
14
Tembung Kawi
Tembung Kawi yaiku tembung-tembung
sing asale saka Basa Jawa Tengahan/Kuno.
Tembung Kawi biasane digunakake kanggo
omongan sabendina, mula saiki wis arang
keprungu.
15
Tuladha :
Astha = wolu
Bagaspati = srengenge
Cakrawala = langit
Ambeg = sipat
Anapi = nanging
Baka = langgeng
Basmi = kobong
Cintra = susah, cilaka
Catur = papat
Dwija = guru
Daksa = pinter
Eka =siji
Grana = irung
Jalu = lanang
Kawuri = biyen
Aja sira niru tindak kang tan becik,
Sanadyan wong liya,
Lamun pamuruke adi,
Miwah ing tindak prayoga.
(Pakubuwono IV, Wulang Reh)
Dasanama
Asale saka tembung ' dasa ' ateges ' sepuluh '
lan ' nama ' ateges jeneng /aran.
Dasanama yaiku jenising tembung kang
nduweni teges padha utawa meh padha
tegese.
16
Tuladha :
Yèn = yan, mênawa, bilih, upama,
upami, lamun, kalamun.
Bêcik = adi, adya, ayu, sae, tama, ajêng,
yogya, darma, arja, pênêt, santa, pelag,
suba, tulyasri, yoga.
Lan = dan, lèn, lawan, kalawan, miwah,
tanapi, apituwin.
Kowe = andika, rika, ta, kita, pakênira,
sira, pukulun, paduka, pêna, dika, pantèn.
Tembung Garba
Tembung Garba yaiku tembung loro
sing digandheng dadi siji kanthi
ngurangi cacahing wanda
17
Tuladha :
Amamangun karyenak tyasing sasama
• Karyenak = Kari + Enak
Dumeling kapyarsa sabawa sung warti
Kapyarsa = Kapireng + Arsa
Deha Iki aneng geni
Aneng = Ana + Ing
Rarasing kang sekar sarkara mrik
Den aksama dening sang sudyarsa
Ngawikan wengkuning reh
Beraweng para ratu
Ilanga kang sesengker sarik
Rongas westhining angga
Gagating tyot antuk
Wartaning kang para tama
Sinung tengran sembah trus sukaning budi
Tataning kang carita
Sandi Asma
Sandi Asma yaiku jeneng
pangarang/pangripta kang disamarake
Asmane pangripta dipedhot-pedhot
(wanda-wanda utawa aksara-aksara)
ing awalan ukara saben gatra.
18
Tuladha :
Sandi Asma :
Raden Ngabei Rongga Warsita
Sandi Karsa
19
Sandi Karsa yaiku tema, gagasan utawa
kekarepan kang disamarake
Gagasan dipedhot-pedhot
(wanda-wanda utawa aksara-aksara)
ing awalan ukara saben gatra.
Dimen lebdeng kawruh
Ing pakaryan mrih trengginas
Nalar mulur rinengga ambeg berbudi
Anjrah mring para siswa
Pepinginan kang samya kae
Esthining tyas maujud
Naning mulya
Dina-dina kepungkur
Iku dadi landhasaneki
Dina kang bakal teka
Ing Pangangkah tumus
Kita bangsa Indonesia
Anemahi jaman
Nyrambahi Nuswantara
Tuladha :
Sandi Karsa :
Dina Pendidikan
Catatan
20
S M A N 1 P A S U R U A N
Padha gulangen ing kalbu,
ing sasmita amrih lantip.
Aja pijer mangan nendra,
kaprawiran den kaesthi.
Pesunen sariranira,
sudanen dhahar lan guling.

More Related Content

What's hot

Ilmu tajwid lengkap
Ilmu tajwid lengkapIlmu tajwid lengkap
Ilmu tajwid lengkapEdy Prayitno
 
Cerpen Bahasa Jawa "Lutung kasarung"
Cerpen Bahasa Jawa "Lutung kasarung"Cerpen Bahasa Jawa "Lutung kasarung"
Cerpen Bahasa Jawa "Lutung kasarung"Àlvenda Ryan
 
Power point Hadis menyayangi anak yatim.pdf
Power point Hadis menyayangi anak yatim.pdfPower point Hadis menyayangi anak yatim.pdf
Power point Hadis menyayangi anak yatim.pdfFatkhiyatunNikmah1
 
Pentingnya Menghormati Orangtua
Pentingnya Menghormati OrangtuaPentingnya Menghormati Orangtua
Pentingnya Menghormati OrangtuaRamadhan Setiady
 
PPT Iman Kepada Hari Akhir
PPT Iman Kepada Hari AkhirPPT Iman Kepada Hari Akhir
PPT Iman Kepada Hari AkhirVienna_Maulee
 
BAHASA INDONESIA-teks narasi
BAHASA INDONESIA-teks narasi BAHASA INDONESIA-teks narasi
BAHASA INDONESIA-teks narasi wira40654
 
Ppt m6 kb 2 CERITA WAYANG RAMAYANA LAKON ANOMAN DUTA
Ppt m6 kb 2 CERITA WAYANG RAMAYANA  LAKON ANOMAN DUTAPpt m6 kb 2 CERITA WAYANG RAMAYANA  LAKON ANOMAN DUTA
Ppt m6 kb 2 CERITA WAYANG RAMAYANA LAKON ANOMAN DUTAPPGHybrid1
 
ppt tradisi islam nusantara
ppt tradisi islam nusantarappt tradisi islam nusantara
ppt tradisi islam nusantaraUsmawatidewi
 
Ppt surat al maidah ayat 3 dan surat al-hujurat ayat 13
Ppt surat al maidah ayat 3 dan surat al-hujurat ayat 13Ppt surat al maidah ayat 3 dan surat al-hujurat ayat 13
Ppt surat al maidah ayat 3 dan surat al-hujurat ayat 13wiki_tuwi23
 
Menulis naskah drama berdasarkan cerpen
Menulis naskah drama berdasarkan cerpenMenulis naskah drama berdasarkan cerpen
Menulis naskah drama berdasarkan cerpenanggapriktew
 
Tembang macapat
Tembang macapatTembang macapat
Tembang macapatAyu Spears
 
Kandungan surat Al Hujurat 10,12, Al Anfal 72
Kandungan surat Al Hujurat 10,12, Al Anfal 72Kandungan surat Al Hujurat 10,12, Al Anfal 72
Kandungan surat Al Hujurat 10,12, Al Anfal 72lucyous maji
 
Kelas 9.Bab 2 Jujur dan Menepati janji
Kelas 9.Bab 2 Jujur dan Menepati janjiKelas 9.Bab 2 Jujur dan Menepati janji
Kelas 9.Bab 2 Jujur dan Menepati janjiSaiyidahMuflihah
 
Tradisi seputar kematian
Tradisi seputar kematianTradisi seputar kematian
Tradisi seputar kematianVisnu Candra
 
Perilaku jujur (agama Islam) kelas X
Perilaku jujur (agama Islam) kelas XPerilaku jujur (agama Islam) kelas X
Perilaku jujur (agama Islam) kelas Xecstasya
 

What's hot (20)

Ilmu tajwid lengkap
Ilmu tajwid lengkapIlmu tajwid lengkap
Ilmu tajwid lengkap
 
Ppt hik si miskin
Ppt hik si miskinPpt hik si miskin
Ppt hik si miskin
 
Cerpen Bahasa Jawa "Lutung kasarung"
Cerpen Bahasa Jawa "Lutung kasarung"Cerpen Bahasa Jawa "Lutung kasarung"
Cerpen Bahasa Jawa "Lutung kasarung"
 
Power point Hadis menyayangi anak yatim.pdf
Power point Hadis menyayangi anak yatim.pdfPower point Hadis menyayangi anak yatim.pdf
Power point Hadis menyayangi anak yatim.pdf
 
Pentingnya Menghormati Orangtua
Pentingnya Menghormati OrangtuaPentingnya Menghormati Orangtua
Pentingnya Menghormati Orangtua
 
Kop fatayat
Kop fatayatKop fatayat
Kop fatayat
 
PPT Iman Kepada Hari Akhir
PPT Iman Kepada Hari AkhirPPT Iman Kepada Hari Akhir
PPT Iman Kepada Hari Akhir
 
BAHASA INDONESIA-teks narasi
BAHASA INDONESIA-teks narasi BAHASA INDONESIA-teks narasi
BAHASA INDONESIA-teks narasi
 
Ppt m6 kb 2 CERITA WAYANG RAMAYANA LAKON ANOMAN DUTA
Ppt m6 kb 2 CERITA WAYANG RAMAYANA  LAKON ANOMAN DUTAPpt m6 kb 2 CERITA WAYANG RAMAYANA  LAKON ANOMAN DUTA
Ppt m6 kb 2 CERITA WAYANG RAMAYANA LAKON ANOMAN DUTA
 
ppt tradisi islam nusantara
ppt tradisi islam nusantarappt tradisi islam nusantara
ppt tradisi islam nusantara
 
Ppt surat al maidah ayat 3 dan surat al-hujurat ayat 13
Ppt surat al maidah ayat 3 dan surat al-hujurat ayat 13Ppt surat al maidah ayat 3 dan surat al-hujurat ayat 13
Ppt surat al maidah ayat 3 dan surat al-hujurat ayat 13
 
Menulis naskah drama berdasarkan cerpen
Menulis naskah drama berdasarkan cerpenMenulis naskah drama berdasarkan cerpen
Menulis naskah drama berdasarkan cerpen
 
Macapat
MacapatMacapat
Macapat
 
Tembang macapat
Tembang macapatTembang macapat
Tembang macapat
 
Kandungan surat Al Hujurat 10,12, Al Anfal 72
Kandungan surat Al Hujurat 10,12, Al Anfal 72Kandungan surat Al Hujurat 10,12, Al Anfal 72
Kandungan surat Al Hujurat 10,12, Al Anfal 72
 
Kelas 9.Bab 2 Jujur dan Menepati janji
Kelas 9.Bab 2 Jujur dan Menepati janjiKelas 9.Bab 2 Jujur dan Menepati janji
Kelas 9.Bab 2 Jujur dan Menepati janji
 
Tradisi seputar kematian
Tradisi seputar kematianTradisi seputar kematian
Tradisi seputar kematian
 
Saling menasehati
Saling menasehatiSaling menasehati
Saling menasehati
 
Perilaku jujur (agama Islam) kelas X
Perilaku jujur (agama Islam) kelas XPerilaku jujur (agama Islam) kelas X
Perilaku jujur (agama Islam) kelas X
 
Wali songo ski kelas 6
Wali songo ski kelas 6Wali songo ski kelas 6
Wali songo ski kelas 6
 

Similar to Tembang Macapat XI Semester 2.pdf

Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda MiaNuril
 
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdfTembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdfSafitri Safitri
 
32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf
32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf
32_sitimaisaroh_ximipa3.pdfSiti Maisaroh
 
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptxPPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptxClaudiaYossy
 
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...Benny103590
 
Tembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XITembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XI31RegitaAuliaI
 
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdfTembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdfaisyah253517
 
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf06AmeylinGhaniaTsani
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat09Ayesha
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfMohAfifBahari
 
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdfTembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdfZakiyBagus21
 
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptxPengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptximron998444
 

Similar to Tembang Macapat XI Semester 2.pdf (20)

Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda Tembang Macapat Dening Wanda
Tembang Macapat Dening Wanda
 
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdfTembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf
32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf
32_sitimaisaroh_ximipa3.pdf
 
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptxPPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
PPT. T. POCUNG smtr 1.pptx
 
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat
Tembang  Macapat Tembang  Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XITembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XI
 
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdfTembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
 
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat
Tembang Macapat Tembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdf
 
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdfTembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_35-Zakiy Bagus Setiawan/XI IPS 1.pdf
 
Tembang macapat Khoirul khafi
Tembang macapat Khoirul khafiTembang macapat Khoirul khafi
Tembang macapat Khoirul khafi
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
M. Syahrul Rhomadhon
M. Syahrul Rhomadhon M. Syahrul Rhomadhon
M. Syahrul Rhomadhon
 
Tembang Macapat
Tembang MacapatTembang Macapat
Tembang Macapat
 
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptxPengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
Pengertian Macapat dalam perhitungan.pptx
 

Recently uploaded

PLaN & INTERVENSI untuk sekolah yang memerlukan
PLaN & INTERVENSI untuk sekolah yang memerlukanPLaN & INTERVENSI untuk sekolah yang memerlukan
PLaN & INTERVENSI untuk sekolah yang memerlukanssuserc81826
 
5. HAK DAN KEWAJIBAN JEMAAH indonesia.pdf
5. HAK DAN KEWAJIBAN JEMAAH indonesia.pdf5. HAK DAN KEWAJIBAN JEMAAH indonesia.pdf
5. HAK DAN KEWAJIBAN JEMAAH indonesia.pdfWahyudinST
 
Product Knowledge Rapor Pendidikan - Satuan Pendidikan Dasmen&Vokasi.pptx
Product Knowledge Rapor Pendidikan - Satuan Pendidikan Dasmen&Vokasi.pptxProduct Knowledge Rapor Pendidikan - Satuan Pendidikan Dasmen&Vokasi.pptx
Product Knowledge Rapor Pendidikan - Satuan Pendidikan Dasmen&Vokasi.pptxKaista Glow
 
PPT PERLINDUNGAN KONSUMEN .Pengertian Transaksi Online
PPT PERLINDUNGAN KONSUMEN .Pengertian Transaksi OnlinePPT PERLINDUNGAN KONSUMEN .Pengertian Transaksi Online
PPT PERLINDUNGAN KONSUMEN .Pengertian Transaksi OnlineMMario4
 
Diagram Fryer Pembelajaran Berdifferensiasi
Diagram Fryer Pembelajaran BerdifferensiasiDiagram Fryer Pembelajaran Berdifferensiasi
Diagram Fryer Pembelajaran BerdifferensiasiOviLarassaty1
 
AKSI NYATA MODUL 1.3 VISI GURU PENGGERAK.pdf
AKSI NYATA MODUL 1.3 VISI GURU PENGGERAK.pdfAKSI NYATA MODUL 1.3 VISI GURU PENGGERAK.pdf
AKSI NYATA MODUL 1.3 VISI GURU PENGGERAK.pdfHeriyantoHeriyanto44
 
Pembuktian rumus volume dan luas permukaan bangung ruang Tabung, Limas, Keruc...
Pembuktian rumus volume dan luas permukaan bangung ruang Tabung, Limas, Keruc...Pembuktian rumus volume dan luas permukaan bangung ruang Tabung, Limas, Keruc...
Pembuktian rumus volume dan luas permukaan bangung ruang Tabung, Limas, Keruc...NiswatuzZahroh
 
Silabus Mata Pelajaran Biologi SMA Kelas X.doc
Silabus Mata Pelajaran Biologi SMA Kelas X.docSilabus Mata Pelajaran Biologi SMA Kelas X.doc
Silabus Mata Pelajaran Biologi SMA Kelas X.docNurulAiniFirdasari1
 
Modul persamaan perakaunan prinsip akaun
Modul persamaan perakaunan prinsip akaunModul persamaan perakaunan prinsip akaun
Modul persamaan perakaunan prinsip akaunnhsani2006
 
Aksi Nyata PERENCANAAN BERBASIS DATA.pptx
Aksi Nyata PERENCANAAN BERBASIS DATA.pptxAksi Nyata PERENCANAAN BERBASIS DATA.pptx
Aksi Nyata PERENCANAAN BERBASIS DATA.pptxdonny761155
 
Perbaikan ekonomi zaman Habibie (Offering A - 4-6) Pertemuan - 10.pdf
Perbaikan ekonomi zaman Habibie (Offering A - 4-6) Pertemuan - 10.pdfPerbaikan ekonomi zaman Habibie (Offering A - 4-6) Pertemuan - 10.pdf
Perbaikan ekonomi zaman Habibie (Offering A - 4-6) Pertemuan - 10.pdfAgungNugroho932694
 
Sejarah Perkembangan Teori Manajemen.ppt
Sejarah Perkembangan Teori Manajemen.pptSejarah Perkembangan Teori Manajemen.ppt
Sejarah Perkembangan Teori Manajemen.pptssuser940815
 
Workshop penulisan buku (Buku referensi, monograf, BUKU...
Workshop penulisan buku                       (Buku referensi, monograf, BUKU...Workshop penulisan buku                       (Buku referensi, monograf, BUKU...
Workshop penulisan buku (Buku referensi, monograf, BUKU...Riyan Hidayatullah
 
Keberagaman-Peserta-Didik-dalam-Psikologi-Pendidikan.pptx
Keberagaman-Peserta-Didik-dalam-Psikologi-Pendidikan.pptxKeberagaman-Peserta-Didik-dalam-Psikologi-Pendidikan.pptx
Keberagaman-Peserta-Didik-dalam-Psikologi-Pendidikan.pptxLeniMawarti1
 
Modul Ajar IPA Kelas 7 Fase D Kurikulum Merdeka
Modul Ajar IPA Kelas 7 Fase D Kurikulum MerdekaModul Ajar IPA Kelas 7 Fase D Kurikulum Merdeka
Modul Ajar IPA Kelas 7 Fase D Kurikulum MerdekaAbdiera
 
SKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptx
SKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptxSKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptx
SKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptxg66527130
 
(NEW) Template Presentasi UGM yang terbaru
(NEW) Template Presentasi UGM yang terbaru(NEW) Template Presentasi UGM yang terbaru
(NEW) Template Presentasi UGM yang terbaruSilvanaAyu
 
UNSUR - UNSUR, LUAS, KELILING LINGKARAN.pptx
UNSUR - UNSUR, LUAS, KELILING LINGKARAN.pptxUNSUR - UNSUR, LUAS, KELILING LINGKARAN.pptx
UNSUR - UNSUR, LUAS, KELILING LINGKARAN.pptxFranxisca Kurniawati
 
rpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdf
rpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdfrpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdf
rpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdfGugunGunawan93
 
SBM_Kelompok-7_Alat dan Media Pembelajaran.pptx
SBM_Kelompok-7_Alat dan Media Pembelajaran.pptxSBM_Kelompok-7_Alat dan Media Pembelajaran.pptx
SBM_Kelompok-7_Alat dan Media Pembelajaran.pptxFardanassegaf
 

Recently uploaded (20)

PLaN & INTERVENSI untuk sekolah yang memerlukan
PLaN & INTERVENSI untuk sekolah yang memerlukanPLaN & INTERVENSI untuk sekolah yang memerlukan
PLaN & INTERVENSI untuk sekolah yang memerlukan
 
5. HAK DAN KEWAJIBAN JEMAAH indonesia.pdf
5. HAK DAN KEWAJIBAN JEMAAH indonesia.pdf5. HAK DAN KEWAJIBAN JEMAAH indonesia.pdf
5. HAK DAN KEWAJIBAN JEMAAH indonesia.pdf
 
Product Knowledge Rapor Pendidikan - Satuan Pendidikan Dasmen&Vokasi.pptx
Product Knowledge Rapor Pendidikan - Satuan Pendidikan Dasmen&Vokasi.pptxProduct Knowledge Rapor Pendidikan - Satuan Pendidikan Dasmen&Vokasi.pptx
Product Knowledge Rapor Pendidikan - Satuan Pendidikan Dasmen&Vokasi.pptx
 
PPT PERLINDUNGAN KONSUMEN .Pengertian Transaksi Online
PPT PERLINDUNGAN KONSUMEN .Pengertian Transaksi OnlinePPT PERLINDUNGAN KONSUMEN .Pengertian Transaksi Online
PPT PERLINDUNGAN KONSUMEN .Pengertian Transaksi Online
 
Diagram Fryer Pembelajaran Berdifferensiasi
Diagram Fryer Pembelajaran BerdifferensiasiDiagram Fryer Pembelajaran Berdifferensiasi
Diagram Fryer Pembelajaran Berdifferensiasi
 
AKSI NYATA MODUL 1.3 VISI GURU PENGGERAK.pdf
AKSI NYATA MODUL 1.3 VISI GURU PENGGERAK.pdfAKSI NYATA MODUL 1.3 VISI GURU PENGGERAK.pdf
AKSI NYATA MODUL 1.3 VISI GURU PENGGERAK.pdf
 
Pembuktian rumus volume dan luas permukaan bangung ruang Tabung, Limas, Keruc...
Pembuktian rumus volume dan luas permukaan bangung ruang Tabung, Limas, Keruc...Pembuktian rumus volume dan luas permukaan bangung ruang Tabung, Limas, Keruc...
Pembuktian rumus volume dan luas permukaan bangung ruang Tabung, Limas, Keruc...
 
Silabus Mata Pelajaran Biologi SMA Kelas X.doc
Silabus Mata Pelajaran Biologi SMA Kelas X.docSilabus Mata Pelajaran Biologi SMA Kelas X.doc
Silabus Mata Pelajaran Biologi SMA Kelas X.doc
 
Modul persamaan perakaunan prinsip akaun
Modul persamaan perakaunan prinsip akaunModul persamaan perakaunan prinsip akaun
Modul persamaan perakaunan prinsip akaun
 
Aksi Nyata PERENCANAAN BERBASIS DATA.pptx
Aksi Nyata PERENCANAAN BERBASIS DATA.pptxAksi Nyata PERENCANAAN BERBASIS DATA.pptx
Aksi Nyata PERENCANAAN BERBASIS DATA.pptx
 
Perbaikan ekonomi zaman Habibie (Offering A - 4-6) Pertemuan - 10.pdf
Perbaikan ekonomi zaman Habibie (Offering A - 4-6) Pertemuan - 10.pdfPerbaikan ekonomi zaman Habibie (Offering A - 4-6) Pertemuan - 10.pdf
Perbaikan ekonomi zaman Habibie (Offering A - 4-6) Pertemuan - 10.pdf
 
Sejarah Perkembangan Teori Manajemen.ppt
Sejarah Perkembangan Teori Manajemen.pptSejarah Perkembangan Teori Manajemen.ppt
Sejarah Perkembangan Teori Manajemen.ppt
 
Workshop penulisan buku (Buku referensi, monograf, BUKU...
Workshop penulisan buku                       (Buku referensi, monograf, BUKU...Workshop penulisan buku                       (Buku referensi, monograf, BUKU...
Workshop penulisan buku (Buku referensi, monograf, BUKU...
 
Keberagaman-Peserta-Didik-dalam-Psikologi-Pendidikan.pptx
Keberagaman-Peserta-Didik-dalam-Psikologi-Pendidikan.pptxKeberagaman-Peserta-Didik-dalam-Psikologi-Pendidikan.pptx
Keberagaman-Peserta-Didik-dalam-Psikologi-Pendidikan.pptx
 
Modul Ajar IPA Kelas 7 Fase D Kurikulum Merdeka
Modul Ajar IPA Kelas 7 Fase D Kurikulum MerdekaModul Ajar IPA Kelas 7 Fase D Kurikulum Merdeka
Modul Ajar IPA Kelas 7 Fase D Kurikulum Merdeka
 
SKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptx
SKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptxSKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptx
SKPM Kualiti @ Sekolah 23 Feb 22222023.pptx
 
(NEW) Template Presentasi UGM yang terbaru
(NEW) Template Presentasi UGM yang terbaru(NEW) Template Presentasi UGM yang terbaru
(NEW) Template Presentasi UGM yang terbaru
 
UNSUR - UNSUR, LUAS, KELILING LINGKARAN.pptx
UNSUR - UNSUR, LUAS, KELILING LINGKARAN.pptxUNSUR - UNSUR, LUAS, KELILING LINGKARAN.pptx
UNSUR - UNSUR, LUAS, KELILING LINGKARAN.pptx
 
rpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdf
rpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdfrpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdf
rpp bangun-ruang-sisi-datar kelas 8 smp.pdf
 
SBM_Kelompok-7_Alat dan Media Pembelajaran.pptx
SBM_Kelompok-7_Alat dan Media Pembelajaran.pptxSBM_Kelompok-7_Alat dan Media Pembelajaran.pptx
SBM_Kelompok-7_Alat dan Media Pembelajaran.pptx
 

Tembang Macapat XI Semester 2.pdf

  • 1. Tembang Macapat S M A N 1 P A S U R U A N • gulangen ing kalbu •
  • 2. S M A N 1 P A S U R U A N Nama : Aunillahi Aesyi Kelas : XI MIPA 1 Absen : 6 Mapel : Bahasa Jawa Pengajar: Dety Kurnia, S.Pd
  • 3. Daftar Isi Filosofi 1 Maskumambang 3 Mijil 3 Sinom 4 Kinanthi 4 Asmaradana 5 Gambuh 5 Dhandanggula 6 Durma 6 Pangkur 7 Megatruh 7 Pocung 8 Sasmita & Watak 9 Ancas 10 Paugeran 11 Guru Gatra Guru Lagu Guru Wilangan 12 Tabel Paugeran 13 Unsur Kebasaan 14 Tembung Kawi 15 Dasanama 16 Tembung Garba 17 Sandi Asma 18 Sandi Karsa 19 Catatan 20
  • 5. Tembang Macapat yaiku syair utawa geguritan tradisional Jawa sing nduweni makna tartamtu. Tembang Macapat dilagukake serta kaiket paugeran tartamtu. Kaping Sawelas Panembangan yaiku ngenani Perjalanan Kauripan Manungsa mulai lair nganti ngadep marang kuasa Tembang Macapat 2
  • 6. Maskumambang Mijil 3 Maskumambang nyaritakake ngenani kahanan manungsa wektu isih arupa janin ing jero kandhutan siji ibu Mijil nyaritakake proses laire manungsa. Mijil utawa 'mbrojol' kang ateges metua jabang bayi yaiku manungsa.
  • 7. Sinom Kinanthi 4 Sinom = masa enom Sinom nyaritakake proses perkembangan dhiri bayi nganti bocah- bocah, wiwit saka lungguh, merangkak, lumaku nganti mlayu Kinanthi nyaritakake ngenani masa pembentukan jatidhiri lan meniti dalan pinuju gegayuhan. Kinanthi asale saka tembung 'kanthi' utawa 'tuntun' kang ateges menawa awake dhewe mbutuhake tuntunan utawa dalan kang bener ben gegayuhan awake dhewe bisa kasembadan
  • 8. Gambuh Asmaradana 5 Asmara artine tresna. Asmaradana nyaritakake arep masa-masa crita asmara, tresna asih, utawa larut jroning segara asih tresna. Gambuh asale saka tembung 'jumbuh' utawa 'bersatu'. Gambuh nyaritakake soal komitmen jero ningkahan kanggo nyawijekake tresna jero sa rumah tangga.
  • 9. Dhandanggula Durma 6 Dhandanggula nyaritakake proses nggolek kauripan kanggo nggayuh kemapanan sosial sarta kesejahteraan, cukup sandhang, papan, lan pangan. Durma asale saka tembung 'darma'. Durma nyaritakake menawa pawongan sediane kudu nglakoni kabecikan kaya sedhekah dudu mung karo dhuwit/harta, bisa karo senyuman lan elmu
  • 10. Pangkur Megatruh 7 Pangkur nggambarake hawa nepsu manungsa. Pangkur utawa 'mungkur' nduweni teges nyingkirake hawa nepsu lan angkara murka, sarta nepsu negatif kang ngrusak jiwa. Fase iki diajarke cara kanggo menahan angkara murka karo mlakokake prentah- prentah agama lan ajaran kabecikan, tawakal marang gusti Allah kang pungkasane pawongan bisa eling lan nduweni sipat neriman Megatruh utawa 'megat roh' ateges terpisahe nyawa saka jisim awake dhewe, terlepase ruh utawa nyawa pinuju keabadian. Megatruh nyaritakake ngenani pati manungsa.
  • 11. Pocung 8 Pocung ateges 'pocong' utawa 'jisim manungsa kang dibungkus kain kafan pethak'. Pocung nyaritakake fase pasareyan jisim manungsa lan rohe, nerusake kauripan ing alam akhirat tanggung jawab dhuwur amal pegawean lawase ing donya.
  • 12. Maskumambang Kambang Kampul Kenter Sasmita lan Watake Tembang 9 Tembang Sasmitane Watake Maskumambang Susah, sedih, melas asih, ngenes, nelangsa Mijil Mijil Wijil Wiyos Medal Sulastri Tinarbuka, asih, prihatin Sinom Sinom Taruna Anom Nom Mudha Pangrawit Ethes, kenes, susah, trenyuh, luruh Kinanthi Kinanthi Kanthi Seneng, Tresna asih, nuladhani, rasa menanti Asmaradana Asmaradana Asmara Brangta Kingkin Yungyun Tresna, sedhih, sengsem Gambuh Gambuh Buh Jumbuh Tambuh Grapyak, sumanak, sumedulur Dhandanggula Dhandang Sarkara Hartati Gulagrawa Madu Manis Tresna Luwes, gembira, endah, lan ndudut ati Pangkur Megatruh Pocung Kanthil Gandheng Pangkur Mungkur Ungkur Wuntat Sereng lan gagah, nepsu Megatruh Pegat Truh Duduk Wuluh Luh Sedhih lan kaentekan pangarep, prihatin, getun, keduwun Pocung Kluwak wanda "Cung" Sakpenake, sembrana, lan kurang greget, lumrahe kanggo geguyonan
  • 13. Ancase Tembang Macapat 10 Ancase Tembang Macapat yaiku dadi srana kanggo nuturi, mulang norma-norma islami marang wong liya kang disampekake karo cara bijak
  • 15. Guru Gatra Paugeran Tembang Macapat Guru Gatra yaiku akehe gatra (baris) saben sapada (bait) tembang Guru Wilangan Guru Wilangan yaiku akehe wanda (suku kata) ing saben gatra (baris) tembang Guru Lagu Guru Lagu yaiku dhong-dhinge/ tibane swara ing saben pungkasane gatra 12
  • 16. Tabel Paugeran Tembang Macapat Tembang Guru Gatra Guru Wilangan lan Guru Lagu Maskumambang Pocung Megatruh Gambuh Mijil Kinanthi Durma Pangkur Asmaradana Sinom Dhandanggula 4 4 5 5 6 6 7 7 7 9 10 10i 10a 8e 7u 9i 7a 6u 8a 12i 7a 12i 6a 8i 8a 12u 6a 8i 12a 12u 8i 8u 8i 8o 7u 10u 12i 8u 8o 10i 6o 10e 10i 6i 6u 8u 8i 8a 8i 8a 8i 12a 7i 6a 7a 8i 5a 7i 8a 11i 8u 7a 12u 8a 8i 8i 8a 8e/o 8a 7a 8u 8a 8a 8i 8a 8i 7i 8u 7a 8i 12a 13
  • 18. Tembung Kawi Tembung Kawi yaiku tembung-tembung sing asale saka Basa Jawa Tengahan/Kuno. Tembung Kawi biasane digunakake kanggo omongan sabendina, mula saiki wis arang keprungu. 15 Tuladha : Astha = wolu Bagaspati = srengenge Cakrawala = langit Ambeg = sipat Anapi = nanging Baka = langgeng Basmi = kobong Cintra = susah, cilaka Catur = papat Dwija = guru Daksa = pinter Eka =siji Grana = irung Jalu = lanang Kawuri = biyen
  • 19. Aja sira niru tindak kang tan becik, Sanadyan wong liya, Lamun pamuruke adi, Miwah ing tindak prayoga. (Pakubuwono IV, Wulang Reh) Dasanama Asale saka tembung ' dasa ' ateges ' sepuluh ' lan ' nama ' ateges jeneng /aran. Dasanama yaiku jenising tembung kang nduweni teges padha utawa meh padha tegese. 16 Tuladha : Yèn = yan, mênawa, bilih, upama, upami, lamun, kalamun. Bêcik = adi, adya, ayu, sae, tama, ajêng, yogya, darma, arja, pênêt, santa, pelag, suba, tulyasri, yoga. Lan = dan, lèn, lawan, kalawan, miwah, tanapi, apituwin. Kowe = andika, rika, ta, kita, pakênira, sira, pukulun, paduka, pêna, dika, pantèn.
  • 20. Tembung Garba Tembung Garba yaiku tembung loro sing digandheng dadi siji kanthi ngurangi cacahing wanda 17 Tuladha : Amamangun karyenak tyasing sasama • Karyenak = Kari + Enak Dumeling kapyarsa sabawa sung warti Kapyarsa = Kapireng + Arsa Deha Iki aneng geni Aneng = Ana + Ing
  • 21. Rarasing kang sekar sarkara mrik Den aksama dening sang sudyarsa Ngawikan wengkuning reh Beraweng para ratu Ilanga kang sesengker sarik Rongas westhining angga Gagating tyot antuk Wartaning kang para tama Sinung tengran sembah trus sukaning budi Tataning kang carita Sandi Asma Sandi Asma yaiku jeneng pangarang/pangripta kang disamarake Asmane pangripta dipedhot-pedhot (wanda-wanda utawa aksara-aksara) ing awalan ukara saben gatra. 18 Tuladha : Sandi Asma : Raden Ngabei Rongga Warsita
  • 22. Sandi Karsa 19 Sandi Karsa yaiku tema, gagasan utawa kekarepan kang disamarake Gagasan dipedhot-pedhot (wanda-wanda utawa aksara-aksara) ing awalan ukara saben gatra. Dimen lebdeng kawruh Ing pakaryan mrih trengginas Nalar mulur rinengga ambeg berbudi Anjrah mring para siswa Pepinginan kang samya kae Esthining tyas maujud Naning mulya Dina-dina kepungkur Iku dadi landhasaneki Dina kang bakal teka Ing Pangangkah tumus Kita bangsa Indonesia Anemahi jaman Nyrambahi Nuswantara Tuladha : Sandi Karsa : Dina Pendidikan
  • 24. S M A N 1 P A S U R U A N Padha gulangen ing kalbu, ing sasmita amrih lantip. Aja pijer mangan nendra, kaprawiran den kaesthi. Pesunen sariranira, sudanen dhahar lan guling.