1.
UN MUNDO BIPOLAR: GUERRA
FRÍA E DESCOLONIZACIÓN (1945-
1991)
CARLA Mª CONSTENLA BARRAL 4ºESO

2.
1.1. A CONSOLIDACIÓN DOS BLOQUES
División de Europa en dúas zonas de influencia.
Dous modelos antagónicos: capitalismo liberal (EUA)
e socialismo comunismo (URSS).
Estados Unidos expulsa os gobernos comunistas das súas áreas
de influencia.
A URSS impulsou a instauración dun sistema comunista
nos países baixo a súa influencia.

3.
1.2. A RUPTURA: O PANO DE ACEIRO
Doutrina Truman Intervención americana para frear
ocomunismo en Europa. Plan Marshall. Aceptación polos
países occidentais erexeitamento dos países do Leste.
Proposición soviética do informe Jdanov. Creación do
Kominform. División polo Pano de Aceiro. Creación da OTAN
polos aliados de USA. Creación do Pacto de Varsovia
polosaliados da URSS.
1.3. A PARTICIÓN DE ALEMAÑA
Primeiro enfrontamento enAlemaña. División de Alemaña en
catrozonas ocupadas. Os tres aliados occidentais forman o
Estado federal alemán. Consecuencia: bloqueo da cidade de
Berlín. Aceleramento da división de Alemaña pola crise en
dousestados: República Federal deAlemaña e República
Democráticade Alemaña

4.
2.1. QUE É A GUERRA FRÍA?
Modelo de relacións internacionais que se desenvolveu
despois da II Guerra Mundial baseado nuun permanente
antagonismo.
Enfrontamento tenso. Desenvolvemento dunha
grancarreira de armamentos. Tensión entre os bloques.
Emprego do xogo sucio, dapropaganda hostil contra
oinimigo e da espionaxe

5.
2.2. OS CONFLICTOS DA GUERRA FRÍA
A guerra de Corea
Tras a independencia división de Corea en dous Estados.
Invasión de Corea do Sur por parte de Corea do Norte coa
axuda soviética. Tras a guerra de tres anos firmase a Paz de
Panmunjon. Consolidación da división das dúas Coreas
A guerra de Vietnam
Independencia do Vietminh declarada polasforzas comunistas.
Guerra entra a guerrilla comunista e o exércitocolonial francés.
Remate da guerra, derrota francesa econsolidación da división
de Vietnam en Nortee Sur: goberno comunista e pro-occidental.
Incorporación de USA á guerra. Obxectivo: evitar a
reunificación de Vietnamnun réxime comunista. USA perde a
guerra. Unificase Vietnam e instaurase o comunismo

6.
A crise dos misiles
Réxime revolucionario en Cuba dirixido por Fidel Castro.
Boicot económico a Cuba. Apoio da URSS a Cuba. Bloqueo
marítimo para evitar ainstalación de mísiles nucleares en Cuba.
Retirada da URSS.
2.3. COEXISTENCIA PACÍFICA E DISTENCSIÓN ENTRE
OS BLOQUES
Coexistencia pacífica. Nova xeración de dirixentes: Jruschov na
URSS e Kenedy en EUA. Intento da solución do conflito por vía
pacífica. Relacións directas entre mandatarios = teléfono roxo.
Acordos para frear a carreira de armamentos (Acordos SALT).
Relacións de EUA coa China comunista e as dúas Alemanas.

7.
3.1. AS CAUSAS DA DESCOLONIZACIÓN
-O desexo de independencia.
-A puxanza dos movementos nacionalistas.
-A disminución do prestixio.
-A expansión dunha opinión internacional a través da
Carta do Atlántico (1941), a Declaración da ONU e a
Declaración universal dos Dereitos Humanos.
-O aopio á descoloniación das dúas granes potencias
(EUA e a URSS).

8.
3.2. O PROCESO DESCOLONIZADOR
-Primeira etapa no Oriente Próximo: Independencia de Líbano,
Siriae Xordania. Formación de Israel. Independencia da India
e Indonesia.
-Segunda etapa no Norte de África. Libia accede á soberanía.
Independencia de Marrocos e Tunisia. Intento de Francia de
manterse en Alxeria.
-Terceira fase na áfrica subsahariana. Proclamación da
independencia das colonias británicas, francesas e belgas
Última fase no Cono Sur africano. Descolonización de Angola
eMozambique. Independencia de Namibia. Independencia de
África do Sur polos colonos brancos. Mantemento do
apartheid ata 1993.

9.
3.3. O XURDIMENTO DO TERCEIRO MUNDO
Neocolonialismo. Conferencia de Bandung: representantes de
29 países africanos e asiáticos. Líderes como Sukamo, Nehru
E Nasser. Acordo duna serie de principios. Establecemento
duna alianza de Estados independentes. Instauración duna
Corrente neutralista. Conferencia de Belgrado e Movemento de
Países Non Aliñados.

10.
4.1. A AFIRMACIÓN DA POTENCIA ESTADOUNIDENSE
Hexemonía estadounidense sobre o mundo capitalista.
Superioridade tecnolóxica e económica de EUA. Prestixio
político e unha enorme potencia militar. Dous obxectivos de
actuación: primacía sobre o mundo capitalista e frear a expansión
comunista. Desenvolveu un programa de axuda
á reconstrucción posbélica. Organismo para a reconstrucción
(FMI* e BIRD*). Programa de axuda á Europa (Plan Marshall).

11.
4.2. A EVOLUCIÓN POLÍTICA E SOCIAL
Dous grandes partidos políticos em EUA: demócratas e
Republicanos. En 1960 gana as eleccións o demócrata John F.
Kennedy. Asasinato do presidente (1963). Modelo de vida
basado na abundancia e no consumo. Amplos sectores sociais
quedaban excluídos da opulencia. Modelo social contestado.
Defensa dos dereitos negros (BlackPanters), movemento
Hippie. Perda da hexemonia estadounidenseno ámbito
Internacional.

12.
4.3. EUROPA: CRECEMENTO ECONÓMICO E
DEMOCRACIA
Plan Marshall motor da reconstrucción. Crecemento económico
da Europa occidental (taxas anuais de crecemento do PNB).
Gran desenvolvemento socioeconómico. Terciarización da
Poboación activa. Crecemento económico en Europa occidental
= sistemas políticos democráticos.
4.4. XAPÓN, O CAPITALISMO
Sistema político inspirado nas democracias occidentais. Xapón
mellor aliado asiático de EUA. Xapón converteuse na
segunda potencia económica mundial. Causas deste
“milagre económico”. Combinación de grupos industriais e
financieiros.

13.
5.1. A RECONSTRUCIÓN ECONÓMICA
A URSS sae perxudicada no aspecto material e líder dos países
comunistas. Reconstrución da súa economia. Prioridade á
industria pesada, á de armamento e ás comunicacións.
Obxectivo converterse na gran potencia industrial. Orixinouse
un modelo profundamente desequilibrado. Produciuse unha
debilidade na industria de consumo.

14.
5.2. A SOCIEDADE SOVIÉTICA
Dous grandes grupos sociais: asalariados e campesiños
contrapostos a intelectuais e profesionais. Mellora
do nivel de vida da poboación a partir de 1956. Garantemento
dos dereitos básicos. A clase dominante vinculada ó Partido
Comunista (PCUS).
5.3. A SOCIEDADE SOVIÉTICA
Stalin dirixente que conduciu a URSS á victoria. Culto á
personalidade. Persecución de disidentes. Terror do Estado.
Morte de Stalin e abertura dun período de cambios. Inicio da
Desestalinización. Chegada de Jruschov e o seu programa
Dereformas. Política exterior de coexistencia pacífica.
Reformas paralizadas e destitución do dirixente. Nova
dirección por Brezmev. Impúxose o inmobilismo.

15.
STALIN

16.
5.4. AS DEMOCRACIAS POPULARES DE
EUROPA DO LESTE
Estados do Leste goberno da fronte nacional.
Desenvolvemento de programasde reconstrución.
Repartición das terras entre oscampesiños.
Nacionalización da empresa e dabanca e inicio da
Industria pesada. Evolución cara un aliñamento coa
URSS. Imposición dunha vía socialista e aliñamento coa
política exterior soviética.
Países controlados pola URSS intégranse no COMECON.
Pacto de Varsovia = os exércitos baixo o mando soviético.
Lenvantamento contra a presenza soviética en Hungría. En
Checoslovaquia ponse en marcha a Primavera de Praga. O
Pacto de Varsovia acabou co intento.

17.
6.1. A EXPANSIÓN Á INFLUENCIA SOVIÉTICA
Triunfo da revolución cubana en América Latina. Impulsa
a creación de guerrillas comunistas e antiimperialistas.
Triunfo a revolución sandinista en Nicaragua. Influencia
comunista expándese en Asia. Siria e Exipto recibiron
axuda militar da URSS. Algúns estados do Magreb
adoptan réximes socializantes: Alxeria e Libia. Influencia
soviética en Etiopía e África subsahariana.

18.
6.2. ESTADOS UNIDOS: A LOITA POR MANTER A
HEXEMONIA
Influencia estadounidense no Terceiro Mundo. Grave crise
económica en 1973 (crise do petróleo): depresión económica e
afundimento do comercio. Perigo da posición de EUA
No mundo pola invasión soviética de Afganistán. Ronald
Reagan reafirmou unha política exterior intervencionista. USA
apoia aos sectores disidentes dos países socialistas
6.3. UN NOVO TIPO DE CONFLICTOS
Os conflitos e problemas van máis alá da política de bloques
=loita entre EUA e a URSS. Revolución de Jomeini en Irán
=república islámica forte. Manifestación dun emerxente
mundo islámico. África e os problemas de pobreza
China nova potencia mundial apartada dos intereses dos
Bloques.

19.
7.1. OS PROBLEMAS DO MODELO SOVIÉTICO
Economía da URSS estancada e tecnoloxía atrasada. Nivel de
vida baixo. Grandes gastos militares. Serios problemas
políticos em Europa do Leste. No PCUS os privilexiados
controloaban o poder e impedíanas reformas
7.2. AS REFORMAS DE GORBACHOV
Gorbacov secretario do PCUS. Inicio dun proceso reformista.
Proposición da perestroika. Suprimiuse a censura e o
monopolio do poder do PCUS (oglasnost). Primeiras
eleccións libres en1990. Presidente Boris Yeltsin. Avance no
desarmamente con EUA na política exterior.

20.
7.3. A DESAPARICIÓN DO BLOQUE DO LESTE
Movemento reformista. Eleccións en Polonia gañadas
polo sindicato católico de Solidariedade, enfrontado ao
PCUS. Novo goberno de Lech Walesa. Caída dos
réximes comunistas de Hungría,Checoslovaquia (dúas
repúblicas) e Bulgaria. Alzamento popular en Romanía e
remate da ditadura de Nicolae Ceausescu. Alemaña
Oriental. Caída do muro de Berlín 1989. Eleccións en
1990 gañados polos partidarios de reunificar Alemaña =
tratado de unificación.

21.
7.4.A DISOLUCIÓN DA URSS
Golpe de estado militar en Moscova. Yeltsin e a
supresión do réxime comunista. Disolvese o PCUS.
Independencia das repúblicas bálticas de Ucraína e
Bielorrusia. A URSS dividiuse en 15
República sin dependentes. Dimisión de Gorbachov. A
Federación Rusa herda problemas da URSS.
Enfrontamentos entre etnias e crise económica (causa:
pola rápida privatización).

22.
7.5. A DESINTEGRACIÓN DO BLOQUE
COMUNISTA
Crise nos países comunistas● Países do Terceiro Mundo
conréximes socializantesdesapareceron ou
introducironcambios● Cuba, Vietnam ou
Chinamantiveron o carácter comunista● Desaparicion do
bloquecomunista