Διάλεξη στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών "Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση" του Πανεπιστημίου Αιγαίου. 21 Μαΐου 2021

1. ΠΜΣ Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση
21 Μαΐου 2021
Δρ Φώτης Φυτσιλής
Βουλή των Ελλήνων
1

2.  Υφιστάμενη κατάσταση
 Κοινοβουλευτική τεχνολογία (ParlTech)
 Ο ρόλος της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ)
 Ψηφιακός κοινοβουλευτικός μετασχηματισμός
 Μεθοδολογική προσέγγιση
 Το μέλλον του κοινοβουλίου
 Τροφή για σκέψη
 Σύνοψη
2

3.  Τα κοινοβούλια υπόκεινται σε μια συνεχή εξελικτική
διαδικασία
 Βασικοί παράγοντες αλλαγής είναι οι ίδιοι οι χρήστες
(users), κυρίως στο πολιτικό επίπεδο, οι ευρύτερες
κοινωνικές διεργασίες και οι τεχνολογικές εξελίξεις
 Η Βουλή των Ελλήνων (ΒτΕ) μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει
στα τεχνολογικώς πιο εξελιγμένα κοινοβούλια
 Η ΒτΕ έχει διαχρονικά σημαντική συμμετοχή σε ερευνητικά
προγράμματα – Η Επιστημονική Υπηρεσία ΒτΕ έχει να
επιδείξει καινοτόμο ερευνητικό έργο
3

4.  Η ΒτΕ έχει χτίσει σταδιακά μια πλειάδα εφαρμογών
υποστήριξης του έργου της επί τη βάσει του Microsoft
SharePoint
 Ως Σύστημα Διαχείρισης Εγγράφων (DMS) χρησιμοποιείται
ο «ΠΑΠΥΡΟΣ» (Modus), ενώ το αποθετήριο είναι μια
βάση δεδομένων Oracle
 Η πανδημία επιτάχυνε τις τεχνολογικές εξελίξεις:
 Εγκατάσταση συστημάτων τηλεδιάσκεψης
 Σύστημα φωνητικής αναγνώρισης για την παραγωγή
 Επέκταση ψηφιακών υπογραφών για βουλευτές και στελέχη
 Ενίσχυση συστημάτων κυβερνοασφάλειας
4

5.  Πολλά ακόμα είναι απαραίτητο να γίνουν, ώστε να βρεθεί η
ΒτΕ στην πρωτοπορία των κοινοβουλίων διεθνώς
 Στη συνέχεια παρουσιάζονται μια σειρά από ερευνητικές
δράσεις αναφορικά με αναδυόμενες τεχνολογίες – μεταξύ
των οποίων και η ΤΝ – και κάποια πρώτα αποτελέσματα
5

6.  ParlTech:1 Αναδυόμενες τεχνολογίες για τη μερική ή πλήρη
αυτοματοποίηση κοινοβουλευτικών διαδικασιών
 Πώς επιλέγησαν οι τεχνολογίες;  Gartner Hype Cycles
 Στόχος o σχηματισμός ενός κοινοβουλευτικού κύκλου
τεχνολογιών αυξημένων προσδοκιών (ή αλλιώς
“Parliamentary Hype Cycle”)
 Μέθοδος: ερωτηματολόγιο εμπειρογνωμόνων (expert
survey), πολυεθνικό δείγμα (32 άτομα από 25 χώρες)
 Παράμετροι: (τεχνολογική) ωριμότητα, χρησιμότητα,
εφαρμοστικότητα
6
1 Koryzis, Dalas, Spiliotopoulos & Fitsilis (2021) BDCC 5(1)

7. 7
 Πρώτα αποτελέσματα καταδεικνύουν αναλογία του
κοινοβουλευτικού κύκλου με τον αυθεντικό “Κύκλο του
Gartner”
 Ως ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες για περαιτέρω μελέτη
εμφανίζονται οι τεχνολογίες (στα αγγλικά): legal informatics,
virtual parliament, social media analytics, rapid digital and
operational transformation

8.  H TN είναι ένα πλήθος αλγορίθμων και τεχνολογιών που –
αργά ή γρήγορα – θα βρουν το δρόμο τους προς τον πυρήνα
των κοινοβουλευτικών διαδικασιών
 Είναι ωστόσο απαραίτητη η διευκρίνιση ότι οι όποιες
τεχνολογικές λύσεις δεν θα έχουν καμία σχέση με τη
λεγόμενη «Γενική ΤΝ», δηλαδή την προσομοίωση
ανθρώπινης ευφυΐας
 Πρόκειται κυρίως για λύσεις σε συγκεκριμένα και καλά
ορισμένα προβλήματα, οι οποίες χρησιμοποιούν
συγκεκριμένα υπολογιστικά μοντέλα, λ.χ. GPT-3 & BERT
8

9.  Μια καινοτόμος έρευνα των:
 Hellenic OCR Team
 Zeppelin University (DE)
στοχεύει στο να συσχετίσει συγκεκριμένες περιπτώσεις
χρήσης (use cases) με τεχνολογίες TN
 Μέθοδος: εργαστήριο εμπειρογνωμόνων, δικτυακή έρευνα,
έρευνα σε μεμονωμένα εθνικά κοινοβούλια (πρώτα: ΒτΕ)
 Παράμετροι: προτεραιότητα & συνάφεια
 Προς τούτο, το μέσο κοινοβούλιο διαιρέθηκε σε 220+
περιπτώσεις χρήσεις που αξιολογήθηκαν μία προς μία από
την ομάδα έρευνας (focus group)
9

10.  Αξιολόγηση σε εξέλιξη (στο 2ο μισό του 2021)
 Ενδεικτική απεικόνιση…
10
Τεχνολογίες
Αμεσότητα (σε έτη)
Μέγιστη συνάφεια

11.  «Τω καιρώ εκείνω…»: ανάπτυξη πρωτόλειων πληροφοριακών
συστημάτων εκ του μηδενός
Τι άλλαξε;
 Συνεχιζόμενη προτυποποίηση:
 Semantic web standards: SKOS, Dublin Core, FRBR, …
 Legal informatics standards: LegalRuleML, LegalDocMLAKN
 Ontologies & vocabularies: DCAT, ELI, …
 Open source software: AT4AM (for all), LEOS, InfoLeg, …
 Διαδικασίες: από μοντέλο καταρράκτη σε agile management
11

12.  Τι αλλάζει στο κοινοβούλιο (γενικά);
 Ολιστική προσέγγιση
 Ανάγκη για ψηφιακή στρατηγική (ιδανικά προσδεμένη σε
εθνική ψηφιακή στρατηγική)
 Από παρεμβάσεις σε μεμονωμένες εργασίες (tasks) σε
λύσεις για ενίσχυση κοινοβουλευτικών διεργασιών, λ.χ.
 Κοινοβουλευτικός έλεγχος
 Νομοθετική διαδικασία
 Κοινοβουλευτική διπλωματία
 Πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δράσεις
 Κοινοβουλευτικός (ψηφιακός) μετασχηματισμός
12

13.  Μετατροπή του κοινοβουλίου σε κόμβο δεδομένων (data
hub)
 Διαλειτουργικότητα συστημάτων μεταξύ των εξουσιών (σε
εθνικό επίπεδο) και μεταξύ θεσμών (σε διεθνές επίπεδο) διά
της εγγενούς προτυποποίησης (έλλειμμα προτύπων
διαλειτουργικότητας υψηλότερου επιπέδου, βλ. European
Interoperability Framework).
 Ανάπτυξη συμπληρωματικών συστημάτων νομικής
πληροφορικής για την σύνταξη και επεξεργασία νομικών
κειμένων (σχεδόν ο,τιδήποτε παράγεται στο κοινοβούλιο
μπορεί να θεωρηθεί νομικό κείμενο)
 «Ευφυής» διαχείριση γνώσης
13

14. 1. Ανάγκες των χρηστών και τάσεις
2. Εσωτερικές ανάγκες οργανισμού
3. Ψηφιακή στρατηγική
4. Υιοθέτηση τεχνολογιών
14

15.  Τι χρειαζόμαστε;
 Μεθοδολογία καταγραφής αναγκών
 Tεχνολογικές τάσεις ή ένα συγκεκριμένο πλέγμα τεχνολογιών
 Στοιχεία (ψηφιακής) στρατηγικής: Άνθρωποι, διαδικασίες, δεδομένα,
δομή, πληροφοριακά συστήματα, οργανωσιακή κουλτούρα
 Σχέδιο δράσης για την υλοποίηση του μετασχηματισμού
 Το ως άνω στρατηγικό πλαίσιο είναι ενδεικτικό – η
βιβλιογραφία περιέχει αρκετά μοντέλα με λιγότερα ή
περισσότερα στοιχεία
 Η κατάλληλη εκπαίδευση των στελεχών όλων των βαθμίδων
ανήκει στους βασικούς καταλύτες του ψηφιακού
μετασχηματισμού
15

16.  Η υιοθέτηση καινοτόμων πληροφοριακών συστημάτων έχει
τη δυναμική να αλλάξει θεαματικά τη φυσιογνωμία του
κοινοβουλίου τα επόμενα χρόνια
 Αυτό μπορεί να συμβεί με την εντονότερη σύνδεσή του με
τους πολίτες, λ.χ. μέσω της ενίσχυσης τις πολιτιστικής και
εκπαιδευτικής λειτουργίας του
 Ενδεικτικά: λειτουργία ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας (βλ.
virtual parliament), κινητών εφαρμογών (βλ. mobile apps),
αλλά και αποτελεσματικότερης χρήσης των μέσων
κοινωνικής δικτύωσης (βλ. social media analytics)
16

17.  Επιπλέον, το κοινοβούλιο μπορεί να ενισχύσει τη θέση του
στο θεσμικό οικοσύστημα μια χώρας
 Ένα τρόπος είναι η ενίσχυση του κοινοβουλευτικού ελέγχου
(ή, απλώς, ελέγχου)
 Ο αποτελεσματικός έλεγχος απαιτεί δεδομένα
 Η χρήση μεγάλων, ανοικτών, διασυνδεδεμένων (και
νομικών) δεδομένων (BOLD) που παράγονται και
«καταναλώνονται» από συστήματα νομικής πληροφορικής
μπορεί να δώσει στους βουλευτές ασφαλή εικόνα σε
πραγματικό χρόνο για τα τεκταινόμενα σε ένα ευρύ πεδίο
θεμάτων διακυβέρνησης
17

18.  Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με
την οργανωσιακή αλλαγή
 Δεν είναι βιώσιμη – αντιθέτως είναι σε βάθος χρόνου
αντιπαραγωγική – η δίχως κεντρικό σχεδιασμό (και
στρατηγική) εισαγωγή πληροφοριακών συστημάτων
 Η ΤΝ μπορεί να τροφοδοτήσει λύσεις που θα υπερπηδήσουν
εξελικτικά στάδια στην ψηφιακή εξέλιξη ενός κοινοβουλίου
 Η χρήση όμως μη επαρκώς μελετημένων τεχνολογιών μπορεί
να έχει αρνητικές συνέπειες και να εγείρει ζητήματα ηθικής
τάξεως  βλ. πολιτικό έλεγχο των σχετικών αποφάσεων
18

19.  Οι νέες τεχνολογίες και ειδικότερα η ΤΝ θα διαδραματίσουν
σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των κοινοβουλίων τα επόμενα
χρόνια
 Ωστόσο, το πλήθος των τεχνολογιών και η περιορισμένη –
μέχρι στιγμής– έρευνα στο πεδίο του κοινοβουλευτισμού
καθιστούν δύσκολη την πρόβλεψη για τις επικρατέστερες
τεχνολογικές λύσεις.
 Αξιολόγηση και προτεραιοποίηση εν δυνάμει τεχνολογικών
λύσεων
 Πώς;
19

20.  Η ΒτΕ, σε συνεργασία με άλλα κοινοβούλια και φορείς, έχει
αναπτύξει σημαντική δράση στην ανάπτυξη και υιοθέτηση
καινοτόμων τεχνολογιών
 Είναι λ.χ. σε εξέλιξη μελέτη για την αντιστοίχιση
τεχνολογιών ΤΝ με περιπτώσεις χρήσης (use cases)
 Απαιτείται διεπιστημονική και διατομεακή προσέγγιση για
την ανάπτυξη βιώσιμων και αποτελεσματικών
κοινοβουλευτικών πληροφοριακών συστημάτων
20

21. www: fitsilis.gr
E-mail: fitsilisf@parliament.gr
Οι πληροφορίες και οι απόψεις που παρουσιάζονται σε αυτήν την παρουσίαση του λέκτορα και δεν αποτελούν
απαραίτητα επίσημη θέση της Βουλής των Ελλήνων
21