Βιολογία

1. Τύφος
Θεοδώρου Αγαθή Β4
Μάθημα: Βιολογία
Υπεύθυνη καθηγήτρια: Λαμπροπούλου Ευπραξία
Σχολικό έτος: 2021-2022 1

2. Περιεχόμενα:
 Τι είναι ο τύφος και πότε εμφανίστηκε;
 Είδη τύφου
 Από τι προκαλείται ο τύφος και πώς μεταδίδεται;
 Τι συμπτώματα εμφανίζει ένα άτομο με τύφο;
 Περίοδος επώασης της νόσου
 Θεραπεία των ανθρώπων που νοσούν από τύφο
 Είναι δυνατόν ο τύφος να οδηγήσει στον θάνατο κάποιου;
 Πρόληψη
 Ιστορικά στοιχεία
 Εμβόλιο κατά του τύφου
 Λοιμός των Αθηνών-Τύφος στις μέρες μας
 Πηγές πληροφόρησης 2

3.  Τι είναι ο τύφος και πότε εμφανίστηκε;
Ο τύφος είναι μια νόσος που προκαλείται από λοίμωξη από ένα ή
περισσότερα βακτήρια rickettsial και μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω
τσιμπήματος από ψύλλους, ακάρεα, ψείρες ή κρότωνες.
Η πρώτη αξιόπιστη περιγραφή του τύφου εμφανίζεται το 1489 μ.Χ.
Στους ιστορικούς χρόνους ήταν κοινός στις αγγλικές φυλακές και
πιστεύεται από τις σύγχρονες αρχές ότι ήταν τύφος. Συχνά συνέβαινε
όταν οι κρατούμενοι συνωστίζονταν σε σκοτεινά, βρόμικα δωμάτια
όπου οι ψείρες εξαπλώθηκαν εύκολα.
3

4.  Είδη τύφου
Η νόσος του τύφου, διακρίνεται σε τρεις τύπους:
• Επιδημικός τύφος
• Ενδημικός τύφος
• Εξανθηματικός τύφος ή Πυρετός της λόχμης
4

5.  Από τι προκαλείται ο τύφος και πώς μεταδίδεται;
Ο τύφος δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω του βήχα ή άλλων
σωματικών εκκρίσεων, αλλά μόνο από αρθρόποδα στον άνθρωπο. Συγκεκριμένα,
υπάρχουν 3 είδη τύφου, καθένα από τα οποία προκαλείται από διαφορετικό τύπο
βακτηρίων και μεταδίδεται από διαφορετικό είδος αρθρόποδου στον άνθρωπο.
5

6. • Επιδημικός τύφος
Ο τύφος αυτός προκαλείται από τα βακτήρια του γένους Rickettsia prowazekii, είναι η
επικινδυνότερη μορφή τύφου και μεταδίδεται κυρίως από ψείρες, αλλά είναι πιθανό να μεταδοθεί
και από κρότωνες. Η νόσος αυτή μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε, αλλά συνήθως παρουσιάζεται
σε περιοχές με πολύ κόσμο και κακές συνθήκες υγιεινής, στις οποίες ευνοείται η ανάπτυξη των
ψειρών.
Ψείρα Κρότωνας
6

7. • Ενδημικός τύφος
Ο τύφος αυτός είναι γνωστός και ως τύφος του ποντικού, είναι η ηπιότερη μορφή
της νόσου και προκαλείται από βακτήρια του γένους Rickettsia typhi. Αυτά
μεταδίδονται από ψύλλους που παρασιτούν σε αρουραίους και γάτες και μπορεί να
εμφανιστούν σε όλο τον κόσμο και κυρίως σε άτομα που έρχονται σε στενή επαφή
με αρουραίους. Αρουραίος
Ψύλλος
7

8. • Εξανθηματικός τύφος
Αυτό το είδος τύφου οφείλεται σε μόλυνση από βακτήρια του γένους Orientia
tsutsugamushi και μεταδίδεται από ακάρεα όταν αυτά βρίσκονται στο αναπτυξιακό
στάδιο της λάβρας. Το είδος αυτό του τύφου είναι πιο κοινό στην Ασία, την
Αυστραλία, την Νέα Γουινέα και τα Νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού.
Ακάρεα
8

9. • Τρόποι μετάδοσης της νόσου
Τα αρθρόποδα γίνονται φορείς των βακτηρίων του τύφου και μεταδίδουν τη νόσο,
όταν τραφούν από το αίμα ενός μολυσμένου τρωκτικού ή ενός μολυσμένου
ατόμου. Κατόπιν, εάν ένα άτομο έρθει σε επαφή με τα αρθρόποδα που φέρουν
την νόσο, μπορεί να μολυνθεί από αυτά με διάφορους τρόπους.
Τα βακτήρια μπορούν να μεταδοθούν μέσω τσιμπήματος από το αρθρόποδο,
αλλά και μέσω των περιττωμάτων αυτού. Εάν ένα άτομο ξύσει το σημείο στο
οποίο έχει τσιμπηθεί, τα βακτήρια που βρίσκονται στα περιττώματα του
αρθρόποδου είναι δυνατό να εισέλθουν μέσω της πληγής στην κυκλοφορία του
αίματος του ατόμου, προκαλώντας λοίμωξη.
9

10.  Τι συμπτώματα εμφανίζει ένα άτομο με τύφο;
Τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει ένας ασθενής, εξαρτώνται σε μεγάλο
βαθμό από το είδος του τύφου, ενώ υπάρχουν κάποια βασικά συμπτώματα που
σχετίζονται και με τους τρεις τύπους της νόσου, όπως:
• Πονοκέφαλος
• Πυρετός
• Ρίγος
• Εξανθήματα
10

11. • Συμπτώματα επιδημικού τύφου
Στον επιδημικό τύφο, τα συμπτώματα εμφανίζονται αρκετά ξαφνικά και περιλαμβάνουν:
• Έντονο πονοκέφαλο
• Σύγχυση
• Σοβαρό μυϊκό πόνο
• Υψηλό πυρετό, πάνω από 39°C
• Εξανθήματα που ξεκινούν από το στήθος ή την πλάτη και εξαπλώνονται
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση)
• Υπνηλία και απώλεια επαφής με την πραγματικότητα
• Ευαισθησία στο έντονο φως
11

12. • Συμπτώματα ενδημικού τύφου
Στον ενδημικό τύφο, τα συμπτώματα διαρκούν 10 με 12 ημέρες και μοιάζουν
αρκετά με αυτά του επιδημικού τύφου, αλλά συνήθως είναι λιγότερο σοβαρά.
Τέτοια συμπτώματα, περιλαμβάνουν:
• Ξηρό βήχα
• Διάρροια
• Ναυτία και εμετό
12

13. • Συμπτώματα εξανθηματικού τύφου
Στον εξανθηματικό τύφο τα συμπτώματα είναι:
• Διογκωμένοι λεμφαδένες
• Βήχας
• Εξανθήματα
• Κούραση
• Κοκκίνισμα και πόνος στο σημείο του τσιμπήματος
13

14.  Περίοδος επώασης της νόσου
Η περίοδος επώασης της νόσου είναι κατά μέσο όρο 5 με 14 ημέρες, το οποίο
πρακτικά σημαίνει ότι τα συμπτώματα θα εμφανιστούν 5 με 14 ημέρες μετά την
μόλυνση από το βακτήριο. Ως αποτέλεσμα, συχνά άτομα που ταξιδεύουν σε
περιοχές που υπάρχει έξαρση του τύφου και μολύνονται από αυτόν, δεν
εμφανίζουν συμπτώματα της νόσου αμέσως, αλλά αφότου έχουν επιστρέψει από το
ταξίδι τους. Για τον λόγο αυτόν, εάν κάποιος εμφανίζει τα συμπτώματα της νόσου,
είναι σημαντικό να ενημερώνει τον ιατρό του για όλα τα πρόσφατα ταξίδια που
έχει πραγματοποιήσει.
14

15.  Θεραπεία των ανθρώπων που νοσούν από τύφο
Ο τύφος θεραπεύεται κυρίως με την χρήση αντιβιοτικών, και τα πιο κοινά χορηγούμενα είναι:
• Δοξοκυκλίνη, αποτελεί την κύρια προτεινόμενη θεραπεία κατά του τύφου.
• Χλωραμφαινικόλη, η οποία όμως δεν είναι κατάλληλη για έγκυες ή θηλάζουσες μητέρες.
• Σιπροφλοξασίνη, χορηγείται σε ενήλικες που δεν μπορούν να λάβουν δοξοκυκλίνη.
15

16.  Θεραπεία
Η χορήγηση των αντιβιοτικών πρέπει να αρχίζει αμέσως όταν υπάρχει υποψία για τύφο, ακόμη πριν
διεκπεραιωθούν οι εξειδικευμένες εξετάσεις που τεκμηριώνουν την προσβολή του ασθενούς από τη νόσο.
Ο ασθενής μπορεί να βελτιωθεί ουσιαστικά σε 48 ώρες από την έναρξη της αντιβίωσης.
Στους ασθενείς με επιδημικό τύφο είναι δυνατόν να χρειαστεί δραστικότερη θεραπεία με χορήγηση
ενδοφλέβιων υγρών και οξυγόνου.
Ενδοφλέβια χορήγηση
υγρών
16

17.  Είναι δυνατόν ο τύφος να οδηγήσει στον θάνατο κάποιου;
Γενικότερα, η επιδημία του τύφου είναι πιο συχνή σε φτωχές περιοχές με έλλειψη βασικών αγαθών υγιεινής
και πρόβλημα υπερπληθυσμού. Συνήθως, οι άνθρωποι που είναι πιο πιθανόν να πεθάνουν από την νόσο είναι
αυτοί που δεν έχουν την δυνατότητα πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη και επομένως δεν λαμβάνουν
έγκαιρη θεραπεία.
Το ποσοστό θνησιμότητας στην περίπτωση μη θεραπείας της νόσου του τύφου, εξαρτάται από τον τύπο της
νόσου και άλλους παράγοντες, όπως η ηλικία και η γενικότερη κατάσταση της υγείας του ατόμου.
Συγκεκριμένα, υψηλότερο ποσοστό εμφανίζεται σε τρίτης ηλικίας ή υποσιτισμένα άτομα , ενώ τα παιδιά
συνήθως ανακάμπτουν από την νόσο, ακόμα και χωρίς θεραπεία.
Επίσης, άτομα με χρόνιες παθήσεις, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, ο αλκοολισμός ή χρόνια νεφρικά
προβλήματα, έχουν υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών από την νόσο. Πιο αναλυτικά, τα ποσοστά θνησιμότητας
για την επιδημική μορφή του τύφου, στην περίπτωση που δεν ληφθεί θεραπεία, κυμαίνονται από 10% έως και
60%, ενώ για τον εξανθηματικό τύφο είναι κοντά στο 30%. Τέλος, στον ενδημικό τύφο, το ποσοστό
θνησιμότητας είναι χαρακτηριστικά μικρό με ή χωρίς θεραπεία, και δεν ξεπερνάει το 4%, σύμφωνα με άρθρο
από το περιοδικό Clinical Infectious Diseases.
17

18.  Πρόληψη
Κατά την διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, εξαιτίας της εκτεταμένης επιδημίας του
τύφου, δημιουργήθηκε ένα εμβόλιο για την νόσο αυτή. Παρ' όλα αυτά, σήμερα εξαιτίας των
μειωμένων κρουσμάτων της νόσου, αυτό δεν χορηγείται πλέον. Ως εκ τούτου, ο πιο εύκολος
τρόπος να αποφύγει κάποιος την νόσο του τύφου σήμερα, είναι να αποφύγει την επαφή με τα
αρθρόποδα που την μεταδίδουν και τα ζώα στα οποία αυτά παρασιτούν, όπως οι γάτες και οι
αρουραίοι.
18

19.  Πρόληψη
Κάποιες προτάσεις για την πρόληψη της νόσου είναι:
• Διατήρηση της προσωπικής υγιεινής, το οποίο είναι πολύ σημαντικό για την αποφυγή
παρασίτων, όπως οι ψείρες.
• Περιορισμός του πληθυσμού των τρωκτικών της περιοχής, καθώς αυτά συνήθως μεταφέρουν τα
αρθρόποδα, που κουβαλούν την νόσο.
• Αποφυγή επίσκεψης χωρών ή περιοχών που υπάρχει έξαρση της νόσου ή υψηλός κίνδυνος
εμφάνισης της, εξαιτίας χαμηλής δημόσιας υγιεινής.
• Χημειοπροφύλαξη με χορήγηση χαμηλών συγκεντρώσεων δοξυκυκλίνης. Αυτή χρησιμοποιείται
ως προληπτικό μέτρο μόνο σε άτομα υψηλού κινδύνου, όπως άτομα που συμμετέχουν σε
ανθρωπιστικές καμπάνιες σε εξαιρετικά φτωχιές περιοχές με προβλήματα υγιεινής.
19

20.  Ιστορικά στοιχεία (1821)
Μετά τη σφαγή και την άλωση της Τριπολιτσάς, τον Σεπτέμβριο του 1821,
ακολούθησε σοβαρότατη επιδημία τύφου. Το μικρόβιο αρχικά εκδηλώθηκε στην
πόλη από τα εκατοντάδες νεκρά ζώα που έμειναν άταφα. Όταν άρχισε η λεηλασία,
μεταφέρθηκε και έξω από την Τριπολιτσά και σάρωσε σχεδόν ολόκληρη την
Πελοπόννησο. Εκατοντάδες περιοχές, όπως η Βυτίνα και ο Αχλαδόκαμπος,
αποδεκατίστηκαν τον χειμώνα του 1821-1822, λόγω της επιδημίας. Τα θύματα
υπολογίζονται σε 5000-6000.
20

21. • Ιστορικά στοιχεία (1822)
Το 1822, ο τύφος χτύπησε και το Ναύπλιο. Ο αγωνιστής Φωτάκος αρρώστησε από τη
θανατηφόρα ασθένεια, αλλά κατάφερε να επιζήσει.
Πολλοί άρρωστοι άνθρωποι έπεφταν στη θάλασσα για να δροσιστούν, αλλά κατέληγαν να πνιγούν.
Κατά τον Φωτάκο, η επιδημία στο Ναύπλιο ήταν χειρότερη από εκείνη της Τριπολιτσάς. Οι
Έλληνες μολύνθηκαν από τα φορέματα και άλλα λάφυρα από τους Τούρκους κατά την κατάληψη
του Παλαμηδίου τον Νοέμβριο του 1822.
Μετά την νίκη των Ελλήνων στα Δερβενάκια τον Ιούλιο του 1822, ο τύφος έπληξε και την
Κόρινθο. Υπολογίζεται ότι έχαναν τη ζωή τους καθημερινά 10 με 20 άτομα και είναι πολύ πιθανό
ότι ο Δράμαλης πέθανε από τον λοιμό της Κορίνθου.
21

22. • Επιδημία τύφου, Ρωσία, 1918-1922, Έξαρση στον Α
Παγκόσμιο Πόλεμο, 3.000.000 νεκροί
Ο τύφος χτυπούσε συχνά στην περιοχή της Ανατ.
Ευρώπης, ενώ δεν ήταν η πρώτη φορά που η έξαρσή
του συγχρονίστηκε με τον πόλεμο – το 1812, μάλιστα,
τα στρατεύματα του Ναπολέοντα στη Ρωσία
αποδεκατίστηκαν εξαιτίας των βακτηρίων του τύφου.
Ωστόσο, το 1918, ένας συνδυασμός των κακών
συνθηκών υγιεινής του Μεγάλου Πολέμου και μεγάλων
συγκεντρώσεων στρατευμάτων οδήγησε σε νέο γιγάντιο
κύμα, το οποίο έπληξε συνολικά 30 εκατ. άτομα και
οδήγησε το ένα δέκατο των ασθενών σε θάνατο.
•
22

23.  Εμβόλιο κατά του τύφου
Ο Πολωνός βιολόγος και γιατρός Ρούντολφ Βάιγκλ, με το ξέσπασμα του Α Παγκοσμίου
Πολέμου, επιστρατεύτηκε στην ιατρική υπηρεσία του αυστροουγγρικού στρατού. Εργάστηκε στο
στρατιωτικό νοσοκομείο του Πρζέμισλ και ανέλαβε τη μελέτη του τύφου και των αιτιών εμφάνισής
του, που εκείνη την περίοδο μάστιζε την Ευρώπη.
Το 1919, άρχισε να πειραματίζεται με τα στελέχη του ιού. Μετά από αδιάκοπες έρευνες, ο
Πολωνός βιολόγος κατέληξε στο πρώτο αποτελεσματικό εμβόλιο κατά του τύφου. Το 1936,
χορηγήθηκε ευτυχώς για πρώτη φορά στο κοινό, δικαιώνοντας ταυτόχρονα την καινοτόμα σκέψη
του.
23

24.  Εμβόλιο κατά του τύφου
Αυτό που ήξερε η επιστημονική κοινότητα για τον τύφο ήταν ότι οι ψείρες του σώματος μετέφεραν τα
βακτήρια Rickettsia prowazekii, τα οποία μόλυναν τον άνθρωπο με τη νόσο.
Με όχημα αυτή την πληροφορία, ο Βάιγκλ προσάρμοσε την ψείρα σε ένα εργαστηριακό δείγμα και
ανακάλυψε τον τρόπο με τον οποίο μπορούσε να πολλαπλασιάσει τα θανατηφόρα βακτήρια και ύστερα, να τα
χρησιμοποιήσει για τη δημιουργία εμβολίου, όπως και τελικά έκανε.
Μετά την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία, το 1939, ο Βάιγκλ συνέχισε να μελετά την εξέλιξη της νόσου
και να εργάζεται στο Λβιβ. Εκεί, μπόρεσε να αυξήσει την παραγωγή του εμβολίου κατά του τύφου.
Ο Ρούντολφ Βάιγκλ, με το εμβόλιο κατά του τύφου που εφηύρε, έσωσε πολλούς ανθρώπους, ανάμεσά τους
πάνω από 2000 Εβραίους στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου.
24

25.  Λοιμός των Αθηνών-
Τύφος στις μέρες μας
• Τον Ιανουάριο του 1999, το Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ αφιέρωσε το 5ο ετήσιο ιατρικό συνέδριο του
στον λοιμό των Αθηνών, και συμπέρανε πως επρόκειτο για τύφο, αναφέροντας πως στοιχεία όπως
θνησιμότητα του 20% των μολυσμένων, θάνατος μετά από μια εβδομάδα και επιπλοκές όπως γάγγραινα
στα άκρα των δαχτύλων, συμβαδίζουν με τα συμπτώματα που εμφανίστηκαν στον λοιμό.
Η παραπάνω άποψη στηρίζεται επίσης και στην έρευνα του Arnold Wycombe Gomme, ενός σημαντικού
ερευνητή του Θουκυδίδη στις αρχές και μέσα του 20ου αιώνα, ο οποίος επίσης θεωρούσε τον τύφο ως την
αιτία της επιδημίας που έπληξε την Αθήνα.
• Τα άλματα στις συνθήκες διαβίωσης και στη φαρμακολογία έχουν σήμερα περιορίσει σχεδόν κάθε τοπική
επιδημία τύφου, ενώ ο ΠΟΥ υπολογίζει πως το ποσοστό θνησιμότητας σήμερα κυμαίνεται στο ένα στα
5.000.000 άτομα ετησίως.
25

26.  Πηγές πληροφόρησης
Για την υλοποίηση της εργασίας, χρησιμοποίησα πληροφορίες από τις παρακάτω
ιστοσελίδες:
• www.medlook.net
• https://el.wikipedia.org/
• www.mixanitouxronou.gr
• http://wikipredia.net
• https://wikihealth.gr
• https://www.kathimerini.gr
26