Motivatie bij HAVO-leerlingen

Kees Grolleman
• Workshop, dus zoveel mogelijk (inter)actief
• Introductie
• Inventarisatie
• Tips
• Geen kant en klare oplossingen

Rol docent cruciaal

School Aan Zet
• Méér dan Vwo
• Uit betaexcellent bleek dat veel scholen met excellentie aan de slag zijn of
willen (met eigen motivatie en invulling)

Opdracht
•Wat is het profiel van de Havist?

Hoe komt de leerling binnen?
•Advies Basisschool
•CITO-score
•Nieuwe situatie
•TROTS!!! Hoe behouden we die?
•Aandacht voor excellentie!!

De Havist
• Net zo gemotiveerd als VWO-ers
• Werken harder voor “leuke leraar”
• Gemotiveerd door positieve feed back en beloning
• Platform Pocket 3: Inventariserend onderzoek Havo didactiek voor bètaonderwijs, Oberon

De havist (Monique Sanders)
•Vaker doeners dan
beslissers
•Meer moeite met
theorie/kennisover-
dracht
•Keuzevrijheid binnen
duidelijke kaders
•Willen weten wat ze
later willen gaan doen
•Werken harder voor
“leuke leraar”
•Spontaan en positief
•Net zo gemotiveerd als
vwo-ers
•Product- en
praktijkgericht
•Gericht op de
buitenwereld
•Te motiveren door
positieve feed back en
beloning
•Onderbenut β-talent

De havist (HACO)
•Werkt bij voorkeur aan
korte termijndoelen
•Is goed in praktisch
gerichte opdrachten
•Kan omgaan met
herkenbare, liefst
levensechte lesstof
•Wil het gevoel hebben dat
de lesstof haalbaar is voor
hem/haar
•Is extrinsiek te motiveren
door docent en werksfeer
•Is sterk relationeel
gericht
•Kan zelfstandig werken
binnen duidelijke kaders
•Kan middelgrote,
overzichtelijke
opdrachten aan in een
gestructureerde
leeromgeving

Voorlopige conclusie
•De havist is geen gemankeerde VWO-er
•Havo is geen aftreksel van VWO
•Dus aparte didactiek en programma’s
•Havo moet een eigen ‘smoel’ hebben
•Het is belangrijk om trots in Havo te stimuleren
•Aandacht en ruimte voor excellentie!!
•Er is aandacht nodig voor doelgroepen (meisjes)
•De muren van het klaslokaal moeten doorbroken
worden

Havo-docentcompetenties
(HACO)
De Havo-docent:
• Is bereid te investeren in een relatie met zijn/haar
leerlingen
• Kan de stof en de organisatie daarvan voor de leerling
helder ordenen
• Is in staat en bereid de lesstof aan te bieden op een voor
de leerling doorzichtige manier
• Is bereid om een leerling het gevoel te geven een nieuwe
start te kunnen maken (vertrouwen kweken)
• Is bereid om leerlingen individueel en op maat aan te
spreken en heeft specifiek aandacht voor meisjes
• Is bereid samen te werken met externe partijen (Jet-Net,
HBO, studentmentoren, etc)

Rol Docent

Succesvolle β-didactiek
(Monique Sanders)
•Koppeling praktijk aan
de theorie
•Structuur
•Goed uitleggen
•Persoonlijke werking
•Positieve feed back
•Prikkelen
•Procedurele
duidelijkheid
•Toegankelijkheid
•Leerlingen werken
samen
•Actieve leerlingen

Tips voor docenten (Over de Top)
•Stimuleer een growth
mindset
•Ontwikkel extra
onderwijsaanbod
•Groepsopdrachten,
waardevol, maar let op
liftgedrag.
•Ken (de dromen en
interesses van) je
leerlingen
•Stimuleer motivatie
•Realiseer je invloed
•Bied inspiratie
•Stimuleer zelfregulatie
•Leer leerlingen het
belang van trainen over
langere tijd
•Herken potentiële
excellentie: geef
uitdagingen en ruimte
(erkennen van prestatie)

Eigen Tips
• Houd van je vak en van je leerlingen
• Geef het goede voorbeeld
• Haal de buitenwereld binnen en ga met de leerlingen op
pad
• Zoek samenwerking ook buiten eigen vakgebied
• Denk en geef feed back vanuit een “growth mindset”.
• Stel duidelijke eisen, maar wees niet rigide
• Probeer maatwerk te leveren en heb daarbij extra
aandacht voor meisjes. (VHTO)
• Intensieve samenwerking met mentoraat en
afdelingsleiding.

Tips voor schoolorganisaties
(over de top)
1. Realiseer je dat het een cultuuromslag vergt.
2. Investeer in je eigen docenten. (en mentoraat)
3. Ontwikkel beleid rond Excellentie. (herken en erken de exc. Prestaties)
4. Zorg dat de basis in orde is.
5. Maak keuzen.
6. Kijk over de grenzen van je eigen opleiding.
7. Besteed aandacht aan de motivatie van leerlingen om docenten
gemotiveerd te houden.
8. Werk aan een klimaat van verbondenheid.
9. Werk samen. (Keten, Bedrijfsleven)
10.Betrek ouders.
11.Lerende Organisatie. SAZ
12.Heb oog voor niet-cognitieve excellentie

Stellingen
•Een goede Havist in het VWO doet twee
afdelingen te kort en niet op de laatste plaats de
leerling.

Gerefereerde publicaties:
• Platform pocket # 3: “Inventariserend onderzoek voor bèta- en techniekonderwijs“
(1)
• Platform pocket #4: “Het onderbenutte bètatalent van Havoleerlingen” (1)
• Platformpocket #20: “10 Didactische aandachtspunten voor de bètavakken op de
HAVO” (1)
• “Beter inspelen op Havoleerlingen”: IVA/J. Vermaas
• “Over de Top”: Huub Nelis en Yvonne Sark
• “Bèta metality”: Young Works
• “Het excellentie model”: Young Works
• “Thuiskomen in de klas”V.P.J. Duindam
• “Uitblinkers”: M. Gladwell
• Mindset, de weg naar een succesvol leven: Carol, S, Dweck
• Breinlink voor ouders, Gerjanne Dirksen, Hilda Möller.
1 zie: www.betaexcellent.nl