การสร้างเมืองที่ดีควรมีการวางแผนปฏิบัติการที่ชัดเจน (SOD: Strong Statement of Direction) ซึ่งแผนดังกล่าวได้มาจากการวิเคราะห์ รวบรวมปัญหาและความต้องการของคนในพื้นที่ ทั้งนี้การพัฒนาสู่ความเป็นเมืองที่ดีนั้นต้องคงไว้ซึ่งวิถีชีวิต ความเป็นอยู่ และวัฒนธรรมของคนในพื้นที่ อีกทั้งยังต้องคำนึงถึงการรักษาสิ่งแวดล้อม ต้นน้ำ ป่าไม้ ที่ยังต้องใช้จนถึงรุ่นลูกหลานสืบไป

1. Back to the Natural Resource
นโยบายการพัฒนาอนาคตเมือง
แผนชาติที่ต้องชัดเจน
คืนสู่ทรัพยากรธรรมชาติ
พัฒนาเมืองบนพื้นฐานของทรัพยากรธรรมชาติ
เพื่อนําพาเมืองสู่เมืองสีเขียว เมืองน่าอยู่
เมืองที่ยั่งยืนพร้อมทรัพยากรธรรมชาติที่มีคุณค่าที่
ดํารงอยู่
รศ..ดร. เอกรินทร์ อนุกูล
ยุทธธน
คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

2. Strong Statement of Direction …Back to the Natural Resource
นโยบายการพัฒนาอนาคตเมือง
แผนชาติที่ต้องชัดเจน
แผนปฏิบัติการที่ต้องชัดเจน คืนสู่
ทรัพยากรธรรมชาติพัฒนาเมืองบนพื้นฐานของทรัพยากรธรรมชาติ
เพื่อนําพาเมืองสู่เมืองสีเขียว เมืองน่าอยู่
เมืองที่ยั่งยืนพร้อมทรัพยากรธรรมชาติ
•แผนการใช้ทรัพยากรอย่างชาญฉลาด
อนุรักษ์- ฟื้นฟูรักษา-พัฒนาอย่างยั่งยืน
•จัดลําดับศักดิ์พื้นที่อย่างเหมาะสม
วางระเบียบการใช้พื้นที่อย่างยั่งยืน
•ลดปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมและการใช้
พลังงานอย่างฟุ่มเฟือย สร้างเมืองสะอาด
•วางระบบการเดินทางในเมืองที่สะอาด
ประหยัด รวดเร็ว และปลอดภัย
•อนุรักษ์พื้นที่วิถีวัฒนธรรมให้สมดุล
กับสัดส่วนการพัฒนาเมือง

3. • การจัดระเบียบการใช้ประโยชน์ที่ดินในเมือง
การพิทักษ์ทรัพยากรต้นทุนของชาติ และท้องถิ่น
•การอนุรักษ์พื้นที่ที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรม และ
แหล่งธรรมชาติของพื้นที่ เพื่อเป็นสัญลักษณ์
และมรดกสืบต่อไป recognition of cultural
Heritageการเคารพซึ่งมรดกทางวัฒนธรรมของ
ท้องถิ่น
•จําแนกและลําดับศักดิ์การใช้ประโยชน์พื้นที่ให้
เหมาะสมและตอบรับกับลักษณะการใช้งานอย่าง
เป็นระบบ Zoning Ordering Hierarchy of
land value Land Sharing Good
Governance
จัดเตรียมระบบโครงสร้างพื้นฐานอย่างมี
ประสิทธิภาพถนน เส้นทางคมนาคมหลัก รอง
ระบบระบายนํ้า สาธารณูปโภคพื้นฐานต่างๆ
ฯลฯ Green Infrastructure- Urban green
Mobility- Green Logistic
พื้นที่ว่างและพื้นที่สีเขียวคุณภาพเพื่อคุณภาพ
ชีวิตและสิ่งแวดล้อมที่ดีของเมือง Green
Environment- Eco Green City
Sustainable City.
•Environment
•Urban Public Facilities
•Land use Ordering
•Heritage preservation

4. • นํ้า...นํ้า....แผ่นดิน.....ถิ่นที่ตั้ง......และผังเมือง
บริบทที่ประชาชนคนรุ่นใหม่ ต้องมีส่วนร่วมในการพัฒนา
•แผ่นดิน ผืนนํ้า
ทรัพยากรต้นทุน
•ทรัพยากรต้นทุน มรดก
ทางธรรมชาติ •ผังเมือง ผังชาติ มาตรการกา
จัดการทรัพยากร
• สังคมใดที่สามารถดูแลรักษาทรัพยากรต้นทุนของตนไว้ได้อย่างสมบูรณ์ ด้วย
การบริหารจัดการทรัพยากรอย่างรู้คุณค่า และการอนุรักษ์ทรัพยากรอย่างเป็น
ระบบ จะเป็นสังคมที่มั่งคั่งและเข้มแข็งด้วยพื้นฐานของทรัพยากรต้นทุนที่มีอยู่

5. • จัดรูปแบบการใช้ประโยชน์ที่ดินในเมืองให้เหมาะสม
Land use
Ordering
Infrastructure Public Facilities
•Local Heritage
Preservation
•Land use
Ordering
•Urban Design
Urban Utilities

6. นํ้า....ทรัพยากรธรรมชาติอันมีคุณสมบุติเป็นสะสารที่เกิดจากการกลั่นตัวของกลุ่มเมฆ
เปลี่ยนอุณหภูมิในบรรยากาศให้กลายสภาพกลับมาในรูปของหยดนํ้าและนํ้าฝน
•แหล่งนํ้าธรรมชาติแหล่งหล่อเลี้ยงชีวิตในระบบนิเวศ

7. 240496 Selected Topic
Planning for Eco Community Preservation
Lecture 4 : Principle of Eco-Planning
for Sustainable Eco Community
18 january 2012 Eggarin Anuk.
GREENING OUR COMMUNITYGREENING OUR COMMUNITY
• Avoid the Point source
•Reduce Air Pollution
•Use less car
•Providing
green walkway
•Providing green
Mass transit
•Stop jerry Built / un sustain
•Stop abusing the regulation
•Stop boring the Environment
•Stop spoiling the energy
NATIONAL AGENDA
• นโยบายชาติด้านการใช้ประโยชน์ที่ดินที่ต้องชัดเจน
•การอนุรักษ์วิถีวัฒนธรรม และทรัพยากรธรรมชาติ
•การจัดระเบียบการใช้ที่ดินอย่างรู้คุณค่าและเหมาะสม
•นโยบายการพัฒนาเมืองที่สมดุล
•ทรัพยากรต้นทุนที่ต้องคง
อยู่

8. •การจัดลําดับศักดิ์ทรัพยากรดิน
• Land Resource Hierarchy Classification
Land Resource Ratio Classification
to Create an appropriate land repartition with equity and fairness
2
แต่ละท้องถิ่นจะมีทรัพยากรธรรมชาติหรือทรัพยากรต้นทุนที่แตกต่าง
กันออกไปท้องถิ่นจึงต้องรู้จักทรัพยากรของตนให้ชัดเจน และจัดทํา
แผนการใช้ทรัพยากรอย่างรอบคอบ ด้วยหลักการพัฒนาที่ยั่งยืน

9. •การจัดลําดับศักดิ์ทรัพยากร
• Land Resource Hierarchy Classification
Land Resource Ratio Classification
to Create an appropriate land repartition with equity and fairness
ท้องถิ่นจะสูญเสียทรัพยากรธรรมชาติต้นทุนของ
ตนอย่างน่าเสียดายเนื่องจากทรัพยากรธรรมชาติ
ต้องใช้เวลาในการก่อรูปและเจริญพันธุ์มานับหลาย
ช่วงอายุคน แต่การทําลายหรือการใช้ประโยชน์
ใช้เวลาเพียงน้อยนิด ทรัพยากรต้นทุนก็สามารถ
จบอายุการให้ประโยชน์ลงได้ ณ ชั่วเวลานั้นๆ
จัดทําแผนการใช้ทรัพยากรจึงมีความสําคัญอย่าง
ยิ่งยวด และจะเป็นหลักปะกันในความคงอยู่อย่าง
ยั่งยืนต่อไป
ผลที่จะตามมาเมื่อพื้นที่ป่าถูกบุก
รุกถูกทําลาย ขาดการอนุรักษ์

10. •การทําลายคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติ
ภัยที่ย้อนคืนสู่มนุษย์
• Land Resource Hierarchy Classification
Un Balance of Land Resource Ratio …Impact
Create a huge disaster and damage the real value resource
3
ท้องถิ่นจะสูญเสียทรัพยากรธรรมชาติต้นทุนของ
ตนอย่างน่าเสียดายเนื่องจากทรัพยากรธรรมชาติ
ต้องใช้เวลาในการก่อรูปและเจริญพันธุ์มานับหลาย
ช่วงอายุคน แต่การทําลายหรือการใช้ประโยชน์
ใช้เวลาเพียงน้อยนิด ทรัพยากรต้นทุนก็สามารถ
จบอายุการให้ประโยชน์ลงได้ ณ ชั่วเวลานั้นๆ
จัดทําแผนการใช้ทรัพยากรจึงมีความสําคัญอย่าง
ยิ่งยวด และจะเป็นหลักปะกันในความคงอยู่อย่าง
ยั่งยืนต่อไป
ผลที่จะตามมาเมื่อพื้นที่ป่าถูกบุก
รุกถูกทําลาย ขาดการอนุรักษ์ การบุกรุกเผาป่าทําลายทรัพยากรป่าไม้
ทําลายพื้นที่ป่ายึดดิน นํ้าป่าหลากกัดเซาะตลิ่ง
ป่าเสียหายระบบนิเวศเปลี่ยนแปลงขาดสมดุล

11. • บริหารทรัพยากรด้วยหลักธรรมาภิบาล
• เมืองเป็ นเสมือนพื้นที่ที่ไม่มีวันหยุดนิ่ง มี
การเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา เนื่องจากการ
ขยายตัวของเมือง การเพิ่มของประชากร
และความต้องการด้านการใช้พื้นที่ จึงมี
ความจําเป็นที่จะต้องมีกฎระเบียบเพื่อกํากับดูแล
ให้เกิดการจัดการใช้ประโยชน์ที่ดินให้เกิด
ประสิทธิภาพสูงสุด ปราศจากการสูญเสียโดย
ไม่จําเป็ น และสอดคล้องกับวิถีวัฒนธรรมของ
ประชาชนเป็นสําคัญ
• กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการผังเมืองใน
ประเทศไทย
• พระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ. 2484
• ประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497
• พระราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติ พ.ศ. 2507
• พระราชบัญญัติการผังเมือง พ.ศ. 2518
• พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522
• พระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืน
อสังหาริมทรัพย์ 2530
• พระราชบัญญัติการขุดดินและการถมดิน พ.ศ.
2543
• พระราชบัญญัติการจัดสรรที่ดิน พ.ศ. 2543
• พระราชบัญญัติการจัดรูปที่ดิน พ.ศ. 2547
_4

12. • ผังเมืองเฉพาะ หลักการจัดระเบียบการใช้ประโยชน์ที่ดิน
ในเมืองEnvironment
Land use Ordering
Infrastructure Public
Facilities
Local Heritage Preservation
•Land use Ordering
•แก้ไขปัญหาความหนาแน่นด้านจราจร
•การวางระบบเครือข่ายคมนาคมที่มี
ประสิทธิภาพช่วยให้เมืองประหยัดพลังงาน
และงบประมาณ
ผังเมืองเฉพาะ
การจัดระเบียบเฉพาะพื้นที่

13. leading to the Green City
เป้ าหมาย และนโยบายชาติที่ต้องชัดเจน
มุ่งหน้าสู่ความเป็นเมืองสีเขียว
• การพัฒนาเมืองด้วยหลักการพัฒนาสีเขียว
ประหยัดพลังงาน สะอาดบริสุทธิ์ ไม่ส่งผลกระทบต่อ
สิ่งแวดล้อม ไม่สิ้นเปลืองพลังงาน

14. • พื้นที่เมืองบริวารรอบ Bordeaux
เน้นการอนุรักษ์ระบบนิเวศธรรมชาติ
เพื่อคุณภาพชีวิต ทะเลสาบเพื่อเป็ น
พื้นที่หน่วงนํ้า พื้นที่ป่าสมบูรณ์เพื่อ
เป็ นพื้นที่คายออกซิเจนให้กับเมือง
และอนุรักษ์พื้นที่สีเขียววัฒนธรรม
•ผังเมืองรวม สัดส่วนพื้น
ที่ว่าง
LRR Land Resource Ratio

15. • ผังเมืองเฉพาะ สร้างเมืองให้โปร่ง เสริมการเดินทางอย่างสะอาด
• เสริมพื้นที่สีเขียว 50%
ของพื้นที่แปลงที่
• ส่งเสริมการเดินทางที่สะอาด
ปลอดมลพิษ
•ทุกแปลงที่พักอาศัย ต้องมีพื้นที่
สีเขียวหน่วงนํ้า เท่ากับค่า
G.A.C.
•สร้างแนวคลองส่ง
นํ้าเชื่อมแม่นํ้า
•ขยายทะเลสาบรับนํ้าเพื่อป้ องกัน
นํ้าท่วมและหน่วงนํ้า

16. • พัฒนาเมือง..บนวิถีวัฒนธรรมแห่งตน ..อนุรักษ์
ทรัพยากรต้นทุนของประเทศ
•อนุรักษ์แหล่งนํ้าธรรมชาติ รักษา
ระบบนิเวศทางนํ้า
•ขยายร่องนํ้าเพื่อการระบายนํ้า และ
เพิ่มพื้นที่รับนํ้า
•อนุรักษ์พื้นที่เกษตร รักษาวิถี
วัฒนธรรมชุมชน
• อนุรักษ์แผ่นดินเพื่อรักษาวิถี
วัฒนธรรมแห่งตน

17. สร้างเมืองของเราให้น่าอยู่...ด้วยบริบทของเราเอง
•การสร้างสมดุลของเมืองน่าอยู่
• อนุรักษ์พื้นที่ระบบนิเวศสิ่งแวดล้อมที่สมบูรณ์
เสริมสภาพพื้นที่สีเขียวให้เท่าเทียมกับพื้นที่ก่อสร้าง
เมือง เพื่อสมดุลด้านสิ่งแวดล้อม สร้างพื้นที่รับนํ้า
และอนุรักษ์แหล่งนํ้าเพื่อการบริโภคและการเกษตร
อนุรักษ์พื้นที่แหล่งอาหารและพื้นที่ระบบนิเวศเขต
เมืองเพื่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมของเมืองที่ดี

18. •case Study : Inchon Port &Logistic
City
National Agenda for Development
Plan
SOD- Statement of Direction
•โซนพื้นที่พักอาศัยสมัยใหม่ ในลักษณะอาคารชุดที่ได้มาตรฐานเพื่อคุณภาพความ
เป็นอยู่ที่ทันสมัย พร้อมสภาพแวดล้อมที่มีคุณภาพสมเป็นเมืองอัจฉะริยะที่ทันสมัย

19. •case Study : Inchon Port &Logistic
City
National Agenda for Development
Plan
SOD- Statement of Direction
การมีส่วนร่วมในระดับนานาชาติ เปิดโอกาส
ให้มีการประกวดแบบระดับนานาชาติ
•การเปิ ดโอกาสให้บริษัทออกแบบต่างชาติเข้าร่วม
ประกวดแบบและเสนอแนวคิดในการออกแบบแบบเปิดกว้าง

20. •case Study : Inchon Port &Logistic
City
National Agenda for Development
Plan
SOD- Statement of Direction
Daejeon เมืองพี่เลี้ยง รองรับการขยาย
ตัวของส่วนราชการจากเมืองหลวงและ
เป็นเมืองพี่เลี้ยงให้แก่เมืองใหม่ Inchon
•Inchon เมืองใหม่บริวาร เมืองใหม่
อัจฉะริยะสมบูรณ์แบบ Compact Smart
City เชื่อมโยงกับเมืองพี่เลี้ยง Daejeon
เมืองใหม่บริวารเพื่อรองรับการขยายตัว
ของส่วนราชการที่ย้ายมาจากกรุงโซล เปิด
พื้นที่ส่วนราชการใหม่ที่มีประสิทธิภาพ
สร้างพื้นที่ทําการและการลงทุนใหม่
พื้นที่พักอาศัยใหม่ที่มีคุณภาพ
พื้นที่ธุรกิจบริการและพื้นที่พักผ่อน
เมืองต้นแบบที่มีคุณภาพ

21. การประเมินคุณภาพสิ่งแวดล้อมเมือง ตามความต้องการของประชาชน
•การประเมินคุณค่าองค์ประกอบด้านสิ่งแวดล้อม
• R = ต้องการ
LR = ต้องการน้อย
VR = ต้องการมาก
HR = ต้องการมากที่สุด
พื้นที่ธุรกิจ การเดินทางสาธารณะ พื้นที่สีเขียว พื้นที่แหล่งอาหาร สวนสาธารณะ ทางเลือกการเดินทาง
พื้นที่พักอาศัย
พื้นที่ธุรกิจ
พื้นที่สํานักงาน
พื้นที่การศึกษา
พื้นที่ศาสนสถาน
• องค์ประกอบหลักและรองในพื้นที่แต่ละพื้นที่ มีระดับ
ความสําคัญแตกต่างกันออกไป หากองค์ประกอบหนึ่ง
องค์ประกอบใดมีเกณฑ์ตํ่ากว่ามาตรฐานจําเป็นต้องเสริม
มาตรการอื่นเพิ่มเติม เพื่อปรับระดับให้ได้ตามเกณฑ์ที่กําหนด
ตามมาตรฐานคุณภาพสิ่งแวดล้อมที่มีคุณภาพ

22. • การประเมินคุณภาพสิ่งแวดล้อมเมือง
มลภาวะด้านฝุ่นละออง มลภาวะด้านความหนาแน่น มลภาวะด้านคุณภาพเสียง
ระดับรุนแรง ระดับหนาแน่นมาก ระดับรบกวนมาก
•แนวทางการแก้ไข ด้านระบบนิเวศ
เพิ่มไม้พุ่มกรองฝุ่น แทรกพื้นที่สีเขียว เสริมไม้พุ่มใบหนา
ลดความหนาแน่น เพื่อกรองเสียงระดับพื้น
•แนวทางการแก้ไข ด้านการออกแบบ
การออกแบบโดยเพิ่มภูมิทัศน์
ไม้ทรงหนาใบละเอียด ลดความหนาแน่น
ด้วยสระนํ้า
วางแนวไม้พุ่มดูดซับเสียง
ปลูกสลับแนวแถวหนา
แนวทางแก้ไขด้านการปรับสภาพพื้นที่
การปรับสภาพพื้นที่ ปรับพื้นที่ด้วยสระจําลอง ปรับพื้นที่ทําเนินกันเสียง
ปลูกไม้พุ่มและไม้ใหญ่ กั้นความหนาแน่นในพื้นที่ ปลูกไม้พุ่มกรองเสียง