1. TERMA RUJUKAN
(TERMS OF REFERENCE)
PUSAT SUMBER PENDIDIKAN
Disediakan oleh:
Fadzliaton Zainudin
Ketua Unit Pengurusan Pusat Sumber
Sektor Pengurusan Sumber Pendidikan
Bahagian Teknologi Pendidikan
Kementerian Pelajaran Malaysia
Julai 2010

2. Kandungan
Bil. Perkara muka surat
1. Falsafah Pendidikan Kebangsaan 3
2. Kurikulum Kebangsaan 3
3. Teknologi Pendidikan 3
3.1 Definisi
3.2 Prinsip Teknologi Pendidikan Dalam
Proses Pengajaran Dan Pembelajaran
(P&P)
3.3 Ciri-Ciri Teknologi Pendidikan Yang
Berkesan
3.4 Kepentingan Teknologi Pendidikan
4. Penubuhan Bahagian Teknologi Pendidikan 5
4.1 Visi
4.2 Misi
4.3 Moto
4.4 Falsafah
4.5 Objektif Organisasi
4.6 Fungsi
4.7 Piagam Pelanggan
5. Konsep Pendemokrasian Pendidikan 8
6. Konsep Rangkaian Dalam Pusat Sumber 8
Pendidikan
7. Penubuhan Sektor Pengurusan Sumber 8
Pendidikan
7.1 Visi
7.2 Misi
7.3 Objektif
7.4 Fungsi
8. Penubuhan Pusat Sumber Pendidikan Negeri 10
(PSPN) kini dikenali sebagai Bahagian
Teknologi Pendidikan Negeri (BTPN)
8.1 Konsep
8.2 Matlamat
8.3 Objektif
8.4 Fungsi
9. Penubuhan Pusat Kegiatan Guru (PKG) 13
9.1 Konsep
9.2 Matlamat
9.3 Objektif
9.4 Fungsi
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 2

3. Bil. Perkara muka surat
10. Penubuhan Pusat Sumber Sekolah (PSS) 15
10.1 Konsep
10.2 Falsafah
10.3 Dasar
10.4 Strategi Pelaksanaan Dasar
10.5 Visi
10.6 Misi
10.7 Objektif
10.8 Fungsi
10.9 Hala Tuju
11. Rujukan 19
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 3

4. TERMA RUJUKAN (TERMS OF REFERENCE) PUSAT SUMBER
_______________________________________________________________
1. Falsafah Pendidikan Kebangsaan
Pendidikan di Malaysia adalah suatu usaha berterusan ke arah
memperkembangkan lagi potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu
untuk mewujudkan insan yang seimbang dan harmonis dari segi intelek,
rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan kepatuhan
kepadaTuhan. Usaha ini adalah bagi melahirkan rakyat Malaysia yang
berilmu, bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri
serta memberi sumbangan terhadap keharmonian dan kemakmuran
masyarakat dan negara.
2. Kurikulum Kebangsaan
“... suatu program pendidikan yang termasuk kurikulum dan kegiatan
kokurikulum yang merangkumi semua pengetahuan, kemahiran, norma, nilai,
unsur kebudayaan dan kepercayaan untuk membantu perkembangan
seseorang murid dengan sepenuhnya dari segi jasmani, rohani, mental dan
emosi serta untuk menanam dan mempertingkatkan nilai moral yang diingini
dan untuk menyampaikan pengetahuan”.
Akta Pendidikan 1996
[Peraturan-peraturan (Kurikulum Kebangsaan) Pendidikan 1997]
3. Teknologi Pendidikan
Teknologi Pendidikan ialah satu bidang yang berkaitan dengan usaha
memudahkan pembelajaran dan menarik minat murid dalam pelaksanaan
proses pengajaran dan pembelajaran (P&P) di sekolah. Bidang ini meliputi
aktiviti berikut:
• Mengenalpasti semua bahan sumber pendidikan dan sumber
manusia untuk P&P
• Membangun, menghasil, mengelola dan menggunakan bahan
sumber P&P
• Mengurus proses mengenalpasti, membangun, mengelola dan
mengguna bahan sumber P&P
Penggunaan teknologi pendidikan secara terancang dan teratur akan
menjadikan proses P&P lebih bermakna dan berkesan. Justeru, guru perlu
mempunyai pengetahuan dan kemahiran teknologi pendidikan supaya dapat
memilih, mengurus, mengguna dan menilai bahan untuk meningkatkan
keberkesanan P&P.
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 4

5. 3.1 Definisi
• Teknologi Pendidikan ialah aplikasi media, sistem, pendekatan
dan teknik ke arah pencapaian P&P yang berkesan.
Laporan Tahunan 1991
Bahagian Teknologi Pendidikan, Kementerian pelajaran Malaysia
• Teknologi Pendidikan ialah kombinasi proses dan alat yang terlibat
untuk menangani keperluan dan masalah pendidikan dengan
memberi penekanan kepada aplikasi alat yang terkini: komputer
dan teknologi yang berkaitan.
Roblyer, M.D.
Integrating educational technology into teaching (3rd edition).
New Jersey: Merril/Prentice Hall
• Teknologi Pendidikan ialah satu bidang dan amalan etika yang
praktikkan untuk memudahcara dan meningkatkan keberkesanan
P&P melalui penghasilan, penggunaan dan pengurusan sumber
dan proses teknologi yang sesuai.
AECT (Association of Educational Communication and Technology).
The definition of educational technology.
Washington DC: AECT, 2004.
3.2 Prinsip Teknologi Pendidikan Dalam Proses Pengajaran Dan
Pembelajaran (P&P)
• Sumber pendidikan digunakan untuk membantu guru dan murid
melalui proses P&P dengan lebih berkesan.
• Penggunaan sumber pendidikan perlu dirancang dalam tiga
peringkat, iaitu:
o Sebelum penggunaan - merancang masa dan cara bagaimana
mengaitkannya dengan topik yang diajar
o Semasa penggunaan - merancang ulasan dan penekanan
aspek-aspek penting yang dapat membantu proses P&P
o Selepas penggunaan - merancang aktiviti lanjutan/pengayaan
dan pengukuhan
• Sumber pendidikan dipilih berdasarkan kesesuaiannya dari segi
topik dan objektif P&P, latar belakang murid, saiz kelas dan
keadaan fizikal bilik darjah
• Sumber pendidikan perlu digunakan untuk mencapai objektif dan
peringkat perkembangan P&P
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 5

6. • Sumber pendidikan digunakan mengikut masa yang sesuai untuk
mengoptimum P&P
3.3 Ciri-Ciri Teknologi Pendidikan Yang Berkesan
• Bahan yang dapat menjelaskan idea, konsep; dan menerangkan isi
kandungan pelajaran
• Bahan yang bersaiz sesuai dan jelas untuk dilihat oleh semua
murid
• Tulisan dan gambar yang berwarna-warni bagi menarik minat murid
• Bahan yang digunakan tahan lama dan mudah disimpan
3.4 Kepentingan Teknologi Pendidikan
• Melancarkan proses P&P
• Menjimatkan masa, tenaga dan kos
• Mengekalkan minat dan perhatian murid
• Mengelakkan berlakunya kekeliruan atau salah tafsir terhadap
konsep yang diajar
• Membetulkan sebarang kekeliruan atau salah tafsir terhadap
konsep dengan memberi gambaran yang menyeluruh dan jelas
• Melibatkan pelbagai deria dan meningkatkan daya ingatan murid
• Membantu murid mendapat kesan pembelajaran yang optimum
• Memperkayakan pengalaman murid
4. Penubuhan Bahagian Teknologi Pendidikan
Bagi memantapkan lagi penggunaan teknologi instruksional, nama Bahagian
Perkhidmatan Sebaran Pendidikan (BPSP) telah ditukarkan kepada Bahagian
Teknologi Pendidikan (BTP) bermula pada 1 Januari 1988. Penukaran nama
ini adalah bersesuaian dengan kedudukan dan peranannya sebagai satu
badan yang menyelaras semua program dan aktiviti yang berkaitan dengan
teknologi pendidikan dari peringkat kementerian hingga ke peringkat sekolah
(Utusan Malaysia, 9 Februari 1988). Pada tarikh yang sama juga, Unit
Perpustakaan yang dahulunya terletak di Bahagian Sekolah telah diserapkan
sebagai satu sektor di BTP, dikenali dengan nama Seksyen Penyelarasan
Pusat Sumber Pendidikan. Ini dilakukan untuk memperluas dan
memperkukuhkan lagi konsep teknologi instruksional yang juga merangkumi
buku dan lain-lain bahan bercetak.
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 6

7. Pembudayaan dan penyerapan teknologi pendidikan dalam kalangan guru
dan murid akan dapat memenuhi matlamat BTP untuk meningkatkan mutu
pendidikan negara. Matlamat ini pula akan tercapai melalui asas-asas berikut:
4.1 Visi
Meneraju transformasi generasi bestari melalui teknologi pendidikan.
4.2 Misi
Pembangunan kapasiti dan peningkatan kualiti pengurusan
instruksional menerusi pembudayaan inovasi teknologi pendidikan.
4.3 Moto
Teknologi Untuk Pendidikan Bestari
4.4 Falsafah
Bahawa penggunaan pelbagai media dan teknologi pendidikan secara
terancang boleh mengukuhkan proses pengajaran dan pembelajaran
di sekolah-sekolah serta memberi peluang kepada setiap pelajar untuk
menguasai ilmu pengetahuan dengan cara yang lebih menarik dan
berkesan sejajar dengan Falsafah Pendidikan Kebangsaan untuk
mengembangkan potensi setiap individu secara menyeluruh dan
bersepadu.
4.5 Objektif Organisasi
• Membudayakan penggunaan ICT dalam pendidikan bagi
peningkatkan kualiti pengajaran dan pembelajaran, keberkesanan
pengurusan dan pentadbiran sekolah serta kompetensi guru yang
berterusan
• Memberi khidmat-bantu kepada murid dan guru dalam
penggunaan teknologi pendidikan
• Mencari alternatif-alternatif baru teknologi pendidikan yang sesuai
bagi kegunaan murid dan guru
• Membangunkan bahan teknologi pendidikan yang berkualiti bagi
meningkatkan akses sumber ilmu kepada murid dan guru
• Meningkatkan kecekapan pengurusan dan kemudahan pusat
sumber bagi menyokong peningkatan kualiti pengajaran dan
pembelajaran
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 7

8. 4.6 Fungsi
• Merancang, memantau, menilai dan mengurus keperluan dasar
teknologi pendidikan
• Merancang dan menyelaras hala tuju inisiatif ICT pendidikan
dan menyediakan sokongan perkhidmatan ICT
• Merancang, memantau, menyelaras dan menilai pelaksanaan dan
keberkesanan pembestarian sekolah
• Merancang, menyediakan dan menerbitkan bahan pengajaran
dan pembelajaran dalam pelbagai media
• Merancang, menyelaras, menilai dan memantau pengurusan
dan pembangunan pusat sumber sekolah dan program literasi
maklumat
• Menyebarkan bahan pengurusan pendidikan serta pengajaran
dan pembelajaran yang diterbitkan melalui pelbagai medium
elektronik dan media cetak
• Memantau dan menilai penggunaan teknologi pendidikan dalam
pengajaran, pembelajaran dan pengurusan sekolah
• Menyediakan khidmat kepakaran dan nasihat bagi
mempertingkatkan inovasi dan kreativiti teknologi pendidikan di
sekolah
4.7 Piagam Pelanggan
• Mengambil tindakan terhadap aduan masalah ICT KPM di sekolah
dalam tempoh dua hari bekerja
• Membangun dan membekalkan 100 judul bahan sokongan P & P
ke sekolah dalam tempoh setahun
• Memberi khidmat bantu dan nasihat kepakaran dalam pengurusan
Pusat Sumber Sekolah kepada 750 sekolah dalam tempoh
setahun
• Menjamin siaran Eduweb TV dapat ditonton pada bila-bila masa
• Membantu sekolah untuk mencapai tahap minimum tiga bintang
berdasarkan Smart School Qualification Standard dalam tempoh
setahun
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 8

9. 5. Konsep Pendemokrasian Pendidikan
Melalui konsep Pendemokrasian Pendidikan, peluang-peluang pendidikan
bermutu akan dapat dinikmati oleh segenap lapisan masyarakat terutamanya
di kawasan luar bandar. Pendemokrasian dalam konteks ini dapat dicapai
apabila sekolah-sekolah menikmati peluang untuk meningkatkan mutu P&P.
Pendemokrasia ini membolehkan setiap ahli masyarakat mendapat
pendidikan yang sama rata tanpa jurang perbezaan.
6. Konsep Rangkaian dalam Pusat Sumber Pendidikan
Perkembangan teknologi instruksional yang memberi tumpuan kepada
instruksi berasaskan sumber pendidikan dipergiatkan lagi dengan tertubuhnya
rangkaian institusi sumber yang dinamakan pusat sumber pendidikan.
Rangkaian pusat sumber telah ditubuhkan dari peringkat pusat (Bahagian
Teknologi Pendidikan), negeri (Pusat Sumber Pendidikan Negeri), peringkat
daerah (Pusat Kegiatan Guru), hingga ke peringkat sekolah (Pusat Sumber
Sekolah).
Apabila Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah (KBSR) diperkenalkan pada
1983, penubuhan dan penggunaan Pusat Sumber Sekolah (PSS) diberi
penekanan semula dengan mengutamakan penggunaan pelbagai sumber
pendidikan dan kaedah pengajaran yang sesuai. Guru dikehendaki
mengintegrasikan pelbagai sumber pendidikan dalam kurikulum dan
pengajaran. Pengajaran berasaskan sumber perlu dirancang secara
sistematik.
Pada masa yang sama Pusat Sumber Pendidikan Negeri (PSPN), kini
dikenali sebagai Bahagian Teknologi Pendidikan Negeri (BTPN) telah
ditubuhkan untuk memberi kemudahan dalam penghasilan bahan bantu P&P,
mengendalikan kursus-kursus penataran guru, memperoleh buku-buku dan
bahan-bahan rujukan untuk kegunaan guru di peringkat negeri. Di peringkat
setempat, kemudahan serupa disediakan oleh Pusat Kegiatan Guru (PKG).
Dalam perancangan dan pengoperasian PSPN, PKG dan PSS, murid
merupakan fokus utama.
Konsep Rangkaian dalam Pusat Sumber Pendidikan memperlihatkan jalinan
hubungan antara PSS, PKG, BTPN dan BTP. Konsep ini juga menunjukkan
betapa seriusnya Kementerian Pendidikan khususnya BTP untuk
meningkatkan mutu pendidikan di negara ini yang bertujuan menggalakkan
penggunaan pelbagai sumber pendidikan dalam proses pengajaran dan
pembelajaran.
7. Penubuhan Sektor Pengurusan Sumber Pendidikan
Pada tarikh 1 Januari 1988, serentak dengan penukaran nama BPSP kepada
BTP, Unit Perpustakaan yang dahulunya terletak di Bahagian Sekolah telah
diserapkan ke dalam BTP dan dikenali dengan nama Seksyen Penyelarasan
Pusat Sumber Pendidikan. Kini seksyen tersebut telah berubah nama kepada
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 9

10. Sektor Pengurusan Sumber Pendidikan. Ini dilakukan untuk memperluas dan
memperkukuhkan lagi konsep teknologi instruksional yang juga merangkumi
buku dan lain-lain bahan bercetak.
Dengan wujudnya fungsi baru ini, BTP mula memainkan peranan yang lebih
tegas dalam menerapkan tabiat gemar membaca, menekankan perlunya
kemahiran pengendalian maklumat diajar dan latihan tentang penggunaan TV
Pendidikan, Radio Pendidikan dan sumber pelbagai media bagi guru-guru
dalam konteks pengajaran dan pembelajaran yang dibantu sumber dan
berorientasikan aktiviti.
Rangkaian Pusat Sumber Pendidikan memerlukan satu sistem pengurusan
yang cekap dan berkesan untuk meningkatkan proses P&P. Sektor
Pengurusan Sumber Pendidikan, Bahagian Teknologi Pendidikan menerajui
rangkaian pusat sumber pendidikan yang terdiri daripada Pusat Sumber
Pendidikan Negeri (PSPN) yang sejak 2006 dikenali dengan nama Bahagian
Teknologi Pendidikan Negeri (BTPN), Pusat Kegiatan Guru (PKG) dan Pusat
Sumber Sekolah (PSS).
Melalui pengurusan sektor ini, BTP memulakan usaha ke arah pembangunan
PSS dengan lebih sistematis melalui geran permulaan pada tahun 1990
sebanyak RM20,000.00 untuk pembelian buku-buku rujukan dan berbagai
jurnal untuk kegunaan pegawai.
Mulai tahun 1991, BTP telah memberikan tumpuan kepada perkembangan
Pusat Kegiatan Guru (PKG). Melalui usaha ini, BTP telah memperluaskan
rangkaiannya agar dapat menjalinkan hubungan lebih erat lagi dengan
sekolah-sekolah dan guru-guru di seluruh negara. Dengan wujudnya
rangkaian pusat sumber pendidikan BTP-BTPN-PKG, pembangunan,
pengurusan dan perkhidmatan sumber pendidikan menjadi lebih efisyen.
7.1 Visi
Mewujudkan budaya cintakan ilmu dan pembelajaran sepanjang hayat.
7.2 Misi
Mempertingkatkan mutu pengurusan sumber pendidikan bagi
memperkukuhkan amalan pengajaran pembelajaran berasaskan
sumber dan kemahiran maklumat selaras dengan hasrat untuk
melahirkan masyarakat berilmu dan beramal.
7.3 Objektif
Memajukan Pusat Sumber Sekolah melalui kemudahan dan
penggalakan penggunaan sumber pendidikan bagi meningkatkan
proses pengajaran dan pembelajaran.
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 10

11. 7.4 Fungsi
• Merancang, menyelaras, menilai dan menambahbaik
pembangunan Pusat Sumber Sekolah dari segi fizikal, koleksi
bahan, sistem pengurusan dan sumber manusia sesuai dengan
perkembangan teknologi masa kini.
• Merancang, menyelaras, memantau dan menilai pelaksanaan
program literasi maklumat dan galakan membaca di sekolah.
• Merancang, menyelaras, menilai dan menambahbaik pengurusan
Pusat Akses Sekolah dari segi pengisian dan penggunaan.
• Merancang, menyelaras, menilai dan menambahbaik
pembangunan Pusat Sumber BTP dan cawangan dari segi fizikal,
koleksi bahan, sistem pengurusan dan sumber manusia sesuai
dengan perkembangan teknologi masa kini.
• Mengurus dan menyelaras hal-hal berkaitan perhubungan awam
dan maklumbalas pelanggan.
8. Penubuhan Pusat Sumber Pendidikan Negeri (PSPN) kini dikenali
sebagai Bahagian Teknologi Pendidikan Negeri (BTPN)
Pada peringkat awal hanya empat buah Pusat Sumber Pendidikan Negeri
(PSPN) telah ditubuhkan iaitu di negeri Kedah (1982), Kelantan (1982),
Pahang (1983) dan Terengganu (1984). Empat buah negeri ini dipilih kerana
taraf sosio-ekonominya rendah. Penubuhan PSPN bertujuan meningkatkan
mutu pendidikan dalam negeri-negeri tersebut.
Selanjutnya, 11 buah lagi PSPN didirikan dengan tujuan meningkat mutu
pendidikan khususnya di sekolah-sekolah luar bandar. PSPN melaksanakan
program sumber pendidikan untuk menyokong program dan aktiviti akademik
bagi memenuhi tiga matlamat utama iaitu pengajaran, pembelajaran dan
penyelidikan degan menyediakan latihan dalam perkhidmatan, peralatan,
bahan dan perkhidmatan sumber pendidikan kepada guru. Kedudukannya
yang hampir dengan penggunaannya iaitu guru dan murid dapat membantu
BTP, KPM di peringkat pusat mengatasi masalah P&P. Mulai 2006, PSPN
telah ditukarkan namanya sebagai Bahagian Teknologi Pendidikan Negeri
(BTPN).
8.1 Konsep
Konsep teras BTPN adalah sebagai pusat aktiviti guru dan pusat sumber
untuk guru bagi peringkat negeri. BTPN berperanan sebagai satu pusat yang
menyediakan latihan dalam perkhidmatan bagi guru yang sedang berkhidmat
tentang kaedah baru dalam proses P&P, di samping menjadi pusat yang
membekal maklumat, bahan rujukan,dan sumber P&P yang dapat
meningkatkan inovasi dan kreativiti dalam guru proses P&P.
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 11

12. 8.2 Matlamat
• Meningkatkan mutu pendidikan khususnya di kawasan luar bandar
menggunakan teknologi instruksional dalam instruksi, pengajaran
dan pembelajaran
• Memastikan guru dan pentadbir pendidikan menjadi pengguna idea
dan maklumat yang berkesan
8.3 Objektif
Meningkatkan mutu pendidikan di sekolah-sekolah dengan cara:
• Mengadakan pelbagai kegiatan guru dengan memberi peluang dan
kemudahan untuk berkumpul dan bekerjasama bagi menjalankan
kegiatan profesional
• Menghasilkan pelbagai bahan/alatan mengajar untuk digunakan
dalam proses pengajaran pembelajaran
• Menyediakan tempat dan kemudahan serta menjalankan latihan
bagi guru-guru dalam meningkatkan profesionalisme guru
• Mengadakan aktiviti serta projek peningkatan kurikulum pengajaran
dan pembelajaran
• Mengadakan usaha inovasi serta kreativiti dalam pendidikan
selaras dengan kemajuan dan perkembangan teknologi moden
• Memberi khidmat bantuan dalam hal-hal yang berkaitan dengan
pendidikan, pemulihan, pengayaan dan bimbingan
8.3 Fungsi
• Memberi khidmat kepakaran teknologi pendidikan di sekolah
• Menyedia dan menerbitkan bahan pelbagai media
• Mempromosi dan menyiarkan bahan pelbagai media yang
diterbitkan
• Mengurus dan memberi khidmat bantu Pusat Sumber di sekolah
• Mengurus pelaksanaan program gerakan tabiat membaca di
peringkat negeri
• Mengurus pelaksanaan program ICT di sekolah
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 12

13. • Mengumpul data asas teknologi pendidikan bagi tujuan
penilaian, pembangunan dan pelaksanaan dasar
• Memberi perkhidmatan Meja Bantuan Aras 2 kepada sekolah
9. Penubuhan Pusat Kegiatan Guru (PKG)
Di peringkat daerah pula telah dimulakan rancangan untuk membina Pusat
Sumber Pendidikan Daerah (PSPD). Pusat ini telah dibekalkan dengan alat
dan bahan teknologi pendidikan di bawah peruntukan Bank Dunia ke-8 dan
ke-10. PSPD ini mula ditubuhkan pada akhir 1986 di seluruh Malaysia. Pada
14 Ogos 1990, nama PSPD telah ditukarkan kepada Pusat Kegiatan Guru.
Nama baru ini dapat memberi gambaran sebenar tentang aktiviti yang
dijalankan di Pusat tersebut. Di samping itu, PKG dapat menampung
kemudahan P&P bagi daerah yang luas, yang tidak mungkin dapat ditangani
oleh PSPN. Sejumlah 350 PKG telah didirikan dalam Rancangan Malaysia
Keenam.
Kini bilangan PKG telah meningkat kepada 368 buah. Antara fungsi utama
adalah untuk memantau pelaksanaan program PSS dan teknologi pendidikan
di peringkat negeri dan zon/daerah.
9.1 Konsep
PKG merupakan sebahagian rangkaian sokongan untuk guru yang
sedang berkhidmat dalam aspek berikut:
• Semua aktivitinya bersifat setempat dan memungkinkan proses
desentralisasi dalam melaksanakan aktiviti pendidikan
• Sebagai wadah dalam pemusatan khidmat-khidmat setempat
untuk guru
• Tumpuan utamanya adalah terhadap memperbaiki amalan
dalam bilik darjah
• Menyediakan kemudahan dan suasana yang selesa bagi guru
untuk bekerja secara individu atau dalam kumpulan
• Membantu membina martabat profesionalisme melalui
penglibatan peribadi
Aspek-aspek di atas terangkum dalam empat (4) konsep PKG yang
jelas iaitu:
• Konsep Institusi Pendidikan
• Konsep Budaya Perkongsian
• Konsep Pembudayaan Pendidikan
• Konsep Rangkaian Dalam pusat Sumber Pendidikan
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 13

14. 9.2 Matlamat
Meningkatkan kualiti pendidikan di sekolah-sekolah melalui
peningkatan taraf prefesionalisme guru-guru berdasarkan kepada
penghayatan Falsafah Pendidikan Kebangsaan.
9.3 Objektif
• Meningkatkan pengetahuan dan kemahiran guru dalam teknologi
pendidikan
• Mengumpul dan menyebarkan maklumat profesional pendidikan,
khususnya dalam teknopen ke sekolah-sekolah
• Meningkatkan keberkesanan pengurusan dan penggunaan Pusat
Sumber Sekolah (PSS)
• Membantu dalam penghasilan bahan sumber pengajaran dan
pembelajaran untuk sekolah-sekolah
• Meningkatkan pengetahuan dan kemahiran guru-guru dalam
teknologi maklumat
• Menyediakan kemudahan-kemudahan bagi aktiviti profesional
pendidikan untuk guru-guru dan masyarakat setempat
9.4 Fungsi
• Mengumpul data asas teknologi pendidikan bagi tujuan penilaian
dan pelaksanaan dasar teknologi pendidikan
• Menyediakan bahan sumber pendidikan dalam pelbagai media
• Menyebar, mempromosi dan menggalakkan penggunaan teknologi
pendidikan di sekolah
• Memantau, menyelaras, menilai dan memberi khidmat bantu PSS
di sekolah
• Memantau, menyelaras, menilai dan memberi khidmat bantu
pelaksanaan program gerakan membaca di sekolah
• Memantau, menyelaras, menilai dan memberi khidmat bantu
pelaksanaan program ICT di sekolah
• Memberi perkhidmatan Meja Bantuan Aras 1 kepada sekolah
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 14

15. 10. Penubuhan Pusat Sumber Sekolah (PSS)
Untuk merealisasikan rangkaian sumber pendidikan, setiap sekolah
digalakkan menubuhkan PSS masing-masing. Sebagai usaha untuk
menyelaras penggunaan istilah 'Pusat Sumber Sekolah', Kementerian
Pendidikan melalui Surat Pekeliling KP(BS)8752-C(8) bertarikh 1 Mac 1983
telah mencadangkan supaya 'Pusat Sumber Sekolah digunakan secara rasmi
untuk menggantikan istilah-istilah lain seperti perpustakaan sumber sekolah,
pusat media sekolah, pusat resos sekolah, pusat alat pandang dengar
sekolah dan sebagainya'. Penyelarasan istilah juga merupakan tindakan
positif Kementerian Pendidikan untuk mengintegrasikan perpustakaan ke
dalam organisasi PSS.
10.1 Konsep
Pusat Sumber Sekolah (PSS) merupakan pusat perkhidmatan akses
maklumat bersepadu yang mengandungi pelbagai sumber pendidikan
dalam bentuk bahan cetak, bukan cetak dan digital. PSS perlu diurus
secara sistematik dan efisyen bagi tujuan memupuk tabiat membaca,
literasi maklumat dan pembelajaran sepanjang hayat selaras dengan
aspirasi Falsafah Pendidikan Kebangsaan.
10.2 Falsafah Program Sumber Sekolah
Program sumber pendidikan bertujuan melahirkan murid yang celik
maklumat, pengguna idea dan maklumat yang efektif serta
mengamalkan pembelajaran sepanjang hayat. Guru Perpustakaan dan
Media (GPM) di sekolah bertindak sebagai rakan kongsi yang aktif
dengan pentadbir sekolah, guru, ibu bapa, murid, ahli masyarakat dan
komuniti setempat untuk sama-sama memperkembangkan potensi
murid. Untuk merealisasikan tujuan ini, GPM menyediakan program
P&P yang berfokuskan murid.
Tujuan atau matlamat program sumber pendidikan adalah seperti
berikut:
• Membekalkan sumber dan menyediakan pengalaman
pembelajaran untuk menjadikan murid pengguna dan pembina
maklumat yang mahir, cekap dan berkesan
• Menggalakkan perancangan dan pengajaran kolaboratif antara
GPM dengan guru
• Menyokong proses P&P dengan menyediakan satu program
instruksi yang komprehensif dengan bantuan sumber maklumat
dan teknologi
• Menyediakan akitiviti pembelajaran berasaskan kepada piawaian
media dan literasi maklumat
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 15

16. • Menyediakan pengalaman pembelajaran sepanjang hayat
mengikut gaya pembelajaran dan keperluan murid
10.3 Dasar
Dasar Pusat Sumber Sekolah diwujudkan untuk memastikan Pusat
Sumber Sekolah mempunyai koleksi yang menepati piawaian dan
terkini, diurus dengan cekap dan berkesan, dan digunakan secara
optimum bagi meningkatkan kualiti proses pengajaran dan
pembelajaran.
10.4 Strategi Pelaksanaan Dasar
• Memastikan Pusat Sumber Sekolah mempunyai kemudahan fizikal
dan infrastruktur yang sesuai dan memenuhi fungsi dan
peranannya
• Memastikan Pusat Sumber Sekolah mempunyai koleksi bahan
yang menepati piawai dan terkini
• Memastikan Pusat Sumber Sekolah diuruskan dengan cekap dan
berkesan sesuai dengan kemajuan teknologi maklumat masa kini
• Memastikan Pusat Sumber Sekolah diuruskan oleh Guru
Perpustakaan dan Media yang menepati syarat kelayakan dan
kriteria yang ditetapkan dalam pekeliling semasa
• Memastikan Pusat Sumber Sekolah sentiasa meningkatkan usaha
untuk melaksanakan aktiviti penggalakan membaca dan literasi
maklumat dalam meningkatkan kualiti proses pengajaran dan
pembelajaran
10.5 Visi
Melahirkan masyarakat Malaysia yang berilmu, beretika, mengamalkan
pembelajaran sepanjang hayat, membuat keputusan berasaskan ilmu
pengetahuan dan menyumbang ke arah pembangunan negara.
10.6 Misi
Menyediakan maklumat bagi membolehkan warga sekolah berfungsi
secara berkesan dalam masyarakat maju berasaskan maklumat dan
pengetahuan. PSS melengkapkan murid dengan kemahiran
pembelajaran sepanjang hayat untuk hidup sebagai rakyat yang
bertanggungjawab.
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 16

17. 10.7 Objektif
• Menyediakan perkhidmatan dan sumber pembelajaran dalam
pelbagai format bagi membolehkan semua warga sekolah menjadi
pengguna maklumat yang efektif dan pemikir yang kritis
• Menyediakan perkhidmatan secara bertanggungjawab, adil dan
saksama kepada semua warga sekolah
• Meningkatkan tahap pencapaian murid dalam pembacaan, literasi
maklumat, pembelajaran, penyelesaian masalah dan kemahiran
Teknologi Maklumat dan Komunikasi (TMK)
• Melahirkan individu bestari yang mengamalkan pembelajaran
sepanjang hayat
10.8 Fungsi
• Merancang dan mengurus perolehan bagi membina koleksi yang
komprehensif, seimbang dan kemas kini yang selaras dengan
keperluan kurikulum dan memenuhi keperluan warga sekolah
• Menyediakan kemudahan dan perkhidmatan akses maklumat bagi
kegunaan individu atau kumpulan
• Memberi panduan dan kemahiran kepada warga sekolah berkaitan
proses carian, penghasilan dan penggunaan maklumat
• Menyediakan kemudahan, peralatan dan bahan supaya sentiasa
dalam keadaan baik dan berfungsi
• Menjalin perkongsian pintar dan rangkaian strategik dengan
pelbagai agensi untuk meningkatkan kualiti perkhidmatan
10.9 Hala Tuju
Kepesatan kemajuan ICT menjadi cabaran kepada negara untuk
menyediakan modal insan yang berpengetahuan dan berkemahiran
abad ke-21. Bagi menerajui usaha ini, KPM perlu menyediakan
keperluan fizikal dan bukan fizikal untuk membolehkan penggunaan
ICT sebagai alat pengupaya (enabling tool) pada semua peringkat
organisasi pendidikan bagi menyokong proses teras dalam
pengurusan dan pentadbiran, pengajaran dan pembelajaran (P&P)
serta pendidikan sepanjang hayat. Penggunaan ICT dalam P&P
membolehkan aktiviti P&P dilaksanakan tanpa kekangan tempat dan
masa, meningkatkan penggunaan sumber pendidikan, berupaya
meningkatkan kualiti pendidikan di samping mempercepat proses
pendidikan berdasarkan kadar kebolehan murid.
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 17

18. Pengurusan Pusat Sumber Bersepadu
(http://bibliografi.moe.edu.my/) menggabung-jalin system
pengurusan Pusat Sumber Pendidikan (BTP-BTPN-PKG-Sekolah)
berasaskan web secara komprehensif yang bertujuan membina,
mengurus, dan mengakses koleksi ribuan atau jutaan dokumen dalam
bentuk digital dan bukan digital termasuk bahan teks, imej, audio dan
video. Semua maklumat bibliografi dan koleksi digital boleh dikongsi
dan diakses di mana-mana sahaja pada bila-bila masa. Sistem ini
dihasilkan berdasarkan platform open source yang diketahui umum
sebagai murah dari segi kos pembangunan dan penghasilan
sistemnya. Operasi Pengurusan Pusat Sumber Bersepadu yang
sehingga kini melibatkan hampir 10,000 sekolah serta 2.5 juta murid
dan guru.
Pengurusan Pusat Sumber perlu dilihat melalui perspektif baru
berfokuskan ICT sebagai alat pengupaya supaya konsep ubiquitous
library (Pusat Sumber merentas sempadan dan masa),ubiquitous
learning (pembelajaran merentas sempadan dan masa) dan ubiquitous
information management (pengurusan maklumat merentas sempadan
dan masa) dapat diwujud dan diaplikasikan sesuai dengan peredaran
teknologi semasa. Sekiranya ini ketiga-tiga konsep ini berjaya
disepadukan, Pusat Sumber akan menjadi pusat perkhidmatan yang
memacu maklumat/sumber pendidikan dalam pelbagai bentuk dan
dapat diakses dan dikongsi dari segenap ceruk dan rantau, di dalam
atau di luar premis sekolah, pada waktu siang atau malam.
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 18

19. RUJUKAN
International Federation of Library Associations. (1999). IFLA/UNESCO school
library manifesto: The school library in teaching and learning for all. Diambil
daripada http://archive.ifla.org/VII/s11/pubs/manifest.htm
International Federation of Library Associations. (2002). Garis panduan
perpustakan sekolah IFLA/UNESO. (Zohra Ibrahim & Saidatul Akmar Ismail,
Penterjemah). Diambil daripada http://archive.ifla.org/VII/s11/pubs/sguide02-
my.pdf
Kementerian Pelajaran Malaysia, Bahagian Teknologi Pendidikan. (2010). Portal
rasmi Bahagian Teknologi Pendidikan. Retrieved from
http://www.moe.edu.my:8080/web/guest/home
Kementerian Pelajaran Malaysia, Bahagian Teknologi Pendidikan. (2010). Portal
rasmi Bahagian Teknologi Pendidikan. Retrieved from
http://www.moe.edu.my:8080/web/guest/home
Kementerian Pelajaran Malaysia. (2010). Portal Pengurusan Sumber Pendidikan.
Retrieved from http://bibliografi.moe.edu.my/
Kementerian Pendidikan Malaysia, Bahagian Teknologi Pendidikan. (1992). Pusat
Kegiatan Guru: Konsep dan pengoperasian. Kuala Lumpur: Kementerian
Pendidikan Malaysia.
Kementerian Pendidikan Malaysia, Bahagian Teknologi Pendidikan. (2001).Pusat
Sumber Pendidikan Negeri (PSPN) Bahagian Teknologi Pendidikan Negeri
(BTPN): Masa lalu, masa kini dan masa depan. Kuala Lumpur: Kementerian
Pendidikan Malaysia.
Yusup Hashim & Razmah Man. (2005). Teknologi instruksional: teori dan aplikasi
(ed. 2). Tanjong Malim: Syarikat Perintis.
Terma Rujukan (TOR) Pusat Sumber 19