Wat zijn de mogelijkheden en handelingsperspectieven voor gemeenten om de kwaliteit van het ingezamelde en gesorteerde huishoudelijk kunststof verpakkingsafval te verbeteren?

1. © Partners for Innovation
Kwaliteitsverbetering inzamelen en sorteren
van kunststof verpakkingsafval
Uitvoering: Siem Haffmans / Stan van den Broek, Partners for Innovation
i.s.m. Bernard Merkx, GreenWavePlastics
Opdracht: RWS - Learning Center Kunststof Verpakkingsafval
Contact: Gijs Langeveld / Marijn Teernstra
Grondstoffencongres, 30-03-2017

2. © Partners for Innovation
Wat zijn de mogelijkheden en het handelingsperspectief voor
gemeenten om de kwaliteit van het ingezamelde en gesorteerde
huishoudelijk kunststof verpakkingsafval te verbeteren?
Onderzoeksvraag
Gemeentelijk Grondstoffencongres Partners for Innovation, 30-03-2017
Kwaliteitsverbetering inzamelen en sorteren
van kunststof verpakkingsafval

3. Aanleiding
1. De hoeveelheid ingezameld kunststof verpakkingsafval
neemt toe en dit leidt tot toenemende kosten, die
betaald worden via het Afvalfonds.
2. De vergoeding per ton die gemeenten ontvangen voor
het inzamelen, scheiden en vermarkten zal de komende
jaren worden verlaagd.
3. Recyclingbedrijven melden dat de kwaliteit van het
ingezamelde en gesorteerde kunststof verpakkingsafval
afneemt, waardoor het steeds moeilijker wordt om het
materiaal ook daadwerkelijk te kunnen recyclen.
Gemeentelijk Grondstoffencongres Partners for Innovation, 30-03-2017
Kwaliteitsverbetering inzamelen en sorteren
van kunststof verpakkingsafval

4. Kwaliteit vanuit ketenperspectief
Gemeentelijk Grondstoffencongres Partners for Innovation, 30-03-2017
Kwaliteitsverbetering inzamelen en sorteren
van kunststof verpakkingsafval

5. Aanbevelingen voor gemeenten
Gemeentelijk Grondstoffencongres Partners for Innovation, 30-03-2017
Kwaliteitsverbetering inzamelen en sorteren
van kunststof verpakkingsafval

6. Lokaal niveau
Aanbeveling 1: Faciliteer inzamelsystemen op maat
> Kies inzamelmiddelen die burgers op de best
mogelijke manier faciliteren, afhankelijk van de
bebouwing en/of bevolkingssamenstelling.
> Harmoniseer de inzamelsystemen huis-aan-huis en in
de publieke ruimte, bijvoorbeeld middels uniform
kleurgebruik.
Gemeentelijk Grondstoffencongres Partners for Innovation, 30-03-2017
Kwaliteitsverbetering inzamelen en sorteren
van kunststof verpakkingsafval

7. Lokaal niveau
Aanbeveling 2: Communiceer eenduidig naar bewoners
> Gebruik heldere eenduidige communicatiemiddelen
om bewoners duidelijk te maken hoe ze hun
kunststof verpakkingsafval moeten aanleveren.
> Zet afvalcoaches in om bewoners te assisteren en te
motiveren om hun afval correct aan te bieden.
Uniform
kleurgebruik, over
gemeentegrenzen
heen
>Harmoniseer inzamelsystemen huis-
aan-huis en in publieke ruimte
De gemeenten Almelo en Enschede hebben
pilots uitgevoerd met afvalcoaches.
Afvalcoaches kunnen zowel herkenbare
aanspreekpunten zijn, als begeleiders van
educatieve projecten. Ze vertalen beleid naar
praktijk, en andersom!
Gemeentelijk Grondstoffencongres Partners for Innovation, 30-03-2017
Kwaliteitsverbetering inzamelen en sorteren
van kunststof verpakkingsafval

8. Ketenniveau
Aanbeveling 3: Stuur bij het aanbesteden van
inzamelen en sorteren meer op kwaliteit
> Leg bij de aanbesteding meer focus op kwaliteit en
hergebruik.
> Betrek recyclingbedrijven bij de aanbesteding om
ambitieuze kwaliteitsnormen af te spreken.
> Zorg dat sorteerders minimaal de DKR-normen halen,
en werk toe naar een vraag gestuurde keten.
Recyclingbedrijven geven aan dat de ‘DKR
normen’ niet aansluiten bij de marktbehoefte,
dus het halen van de bestaande normen is niet
voldoende om een kwaliteitsslag te maken.
Hier is echt nog een additionele verbeterslag
noodzakelijk.
Gemeentelijk Grondstoffencongres Partners for Innovation, 30-03-2017
Kwaliteitsverbetering inzamelen en sorteren
van kunststof verpakkingsafval

9. Ketenniveau
Aanbeveling 4: Meet, monitor en bewaak de prestaties
De invulling van begrippen als ‘kwaliteit’, ‘hergebruik-
percentage’ en ‘recycling’ verschilt nog vaak tussen
partijen. In de Europese kaderrichtlijn Afvalstoffen
worden energieterugwinning en laagwaardige
herbewerking (bv. brandstofproductie) uitdrukkelijk
niet tot recycling gerekend.
> Maak afspraken over het structureel uitvoeren van
onafhankelijke controles van sorteerrendementen en
zuiverheid van monostromen (zie UMP 3.0 van
Nedvang).
> Zorg dat prestaties in de keten onderling
teruggekoppeld en gezamenlijk geëvalueerd worden.
Gemeentelijk Grondstoffencongres Partners for Innovation, 30-03-2017
Kwaliteitsverbetering inzamelen en sorteren
van kunststof verpakkingsafval

10. Systeemniveau
Aanbeveling 5: Koop vaker circulair in en maak het
beter zichtbaar
> Kies als gemeente voor inzamelmiddelen (containers
en inzamelzakken) gemaakt van gerecyclede
kunststoffen.
> Bespreek met de gemeentelijke inkoopafdeling wat
verdere opties zijn om circulair in te kopen.
> Maak zichtbaar dat het ingezamelde kunststof
daadwerkelijk gerecycled wordt in de publieke ruimte.
Als onderdeel van de Green Deal Circulair
Inkopen zijn diverse gemeenten druk aan de
slag met circulaire aanbestedingsprojecten. Zo
liet de gemeente Den Haag een onlangs
opgeleverd milieustation bouwen met behulp
van duurzame, deels hergebruikte materialen.
Gemeentelijk Grondstoffencongres Partners for Innovation, 30-03-2017
Kwaliteitsverbetering inzamelen en sorteren
van kunststof verpakkingsafval

11. Systeemniveau
Aanbeveling 6: Zet in op aanpassing van financiële
prikkels
> Agendeer bij de partijen van de Raamovereenkomst
Verpakkingen relatief verlaagde producententarieven voor
verpakkingen van gerecyclede kunststoffen
> Agendeer bij de partijen van de Raamovereenkomst
Verpakkingen dat gemeenten die extra inzetten op
kwaliteit, daarvoor beloond worden.
Bedrijven en importeurs die verpakkingen op de
Nederlandse markt brengen betalen een
bijdrage aan het Afvalfonds. De bijdrage van
kunststof verpakkingen is 0,64 €/kg. Hierbij
wordt er (nog) geen onderscheid gemaakt
tussen virgin kunststof en gerecycled kunststof.
Gemeentelijk Grondstoffencongres Partners for Innovation, 30-03-2017
Kwaliteitsverbetering inzamelen en sorteren
van kunststof verpakkingsafval

12. Op weg naar een circulaire kunststofketen
Gemeentelijk Grondstoffencongres Partners for Innovation, 30-03-2017
Kwaliteitsverbetering inzamelen en sorteren
van kunststof verpakkingsafval
In september 2015 is het Rijksbreed programma Circulaire Economie
naar de Tweede Kamer gestuurd, met als doel: Nederland circulair in
2050. De ambitie van het kabinet is om samen met maatschappelijke
partners in 2030 een (tussen) doelstelling te realiseren van 50%
minder gebruik van primaire grondstoffen (mineraal, fossiel en
metalen).
Het rapport ‘Nederland circulair 2050’ biedt een wenkend perspectief!