SlideShare a Scribd company logo
1 of 22
Masterclass biostimulanten
Peter Laan | DCM
nationalegrasdag.nl
Zaalpeiling
Heeft u al ervaring opgedaan met
de toepassing van biostimulanten
op sportvelden?
Ja
Nee
nationalegrasdag.nl
Inleiding
• Wat is een biostimulant
• Soorten biostimulanten
• Wet- en regelgeving
• Wat kan de rol zijn van een biostimulant binnen IPM?
nationalegrasdag.nl
Wat is een biostimulant?
Definitie:
Een biostimulant zorgt ervoor dat
een plant makkelijker en efficiënter
zijn voeding kan opnemen
en maakt de (gras)plant weerbaar
tegen abiotische stress.
nationalegrasdag.nl
Stress
• Biotisch : engerlingen, emelten  levende organismen
• Abiotisch : temperatuur, pH, licht, vocht, zout
Biostimulanten hebben geen effect op biotische stress en bestrijden
geen ziekten of plagen
nationalegrasdag.nl
Soorten biostimulanten
De groep biostimulanten kan
worden onderverdeeld in:
1. Organische
2. Fysische
3. Microbiële
nationalegrasdag.nl
Organische biostimulant
Is een biostimulant op basis van een bepaald organisch materiaal, zoals:
• Zuren (humine-, fulvine-, amino-)
• Extracten (algen, zeewier)
• Overige stoffen zoals bv Chitine
 kunnen het plantimmuunsysteem beïnvloeden
nationalegrasdag.nl
Fysische biostimulanten
• Kalk en bodemverbeteraars
 verbeteren de structuur
 beïnvloeden pH en
opname nutriënten
nationalegrasdag.nl
Microbiële biostimulanten
Eencellige organismen en bacteriën en schimmels zoals:
• Mycorrhizae
• Bacillus
• Thrichoderma
 zijn van nature aanwezig in de bodem, is bodemleven
 met organische meststoffen wordt het bodemleven gevoed en zorgt het
bodemleven voor de plant/gras
nationalegrasdag.nl
Mycorrhizae
• mycor + rhiza = schimmel + wortel
• Gaat symbiose aan met wortels
• Vergemakkelijkt de toegang
tot voedingselementen
• Plant produceert suikers voor mycorrhizae
Gras mogelijk beter bestand
tegen abiotische stress
nationalegrasdag.nl
Bacillus
• Groter worteloppervlak - meer zijwortels
• Betere verankering en nutriëntenopname
nationalegrasdag.nl
Bacillus
nationalegrasdag.nl
Trichoderma
• Trichoderma is een vrijlevende bodemschimmel die van nature
in de bodem voorkomt
• Kan worden ingezet als biostimulant
• Meer dan 90 verschillende stammen gedetermineerd
nationalegrasdag.nl
Trichoderma
1967: eerste bevindingen biostimulant-effect Trichoderma
nationalegrasdag.nl
Trichoderma
nationalegrasdag.nl
Trichoderma
Trichoderma zorgt voor een verhoogde nutriëntenvrijgave
en -opname waardoor:
• Wortel- en groeistimulans
• Plantweerbaarheid en stressbestendigheid
• Betere slagingskans bij zaaien
• Concurrentie in de bodem
nationalegrasdag.nl
Trichoderma
Zonder Trichoderma
Met Trichoderma
nationalegrasdag.nl
Trichoderma
• Betere wateropname
• Betere nutriëntenopname
(dat wil zeggen: meer groei met
dezelfde NPK-gift!)
• Beter bestand tegen stress
• Stimulans plantweerbaarheid
onbehandeld
behandeld
nationalegrasdag.nl
Wet- en regelgeving: positie biostimulanten
B
I
O
S
T
I
M
U
L
A
N
T
Meststoffen Chemie
nationalegrasdag.nl
Wet- en regelgeving
• Wetgeving is in de maak, verwachting is 2022
• Op dit moment een enorm aanbod
• Belangrijke toekomstige eis: werking aantonen!
nationalegrasdag.nl
Samenvatting
• Biostimulanten: nutriëntenopname en abiotische stress
• Verschillende soorten biostimulanten: organische, fysisch en microbieel
• Wet- en regelgeving is in de maak
Let op: veel kaf onder het koren
nationalegrasdag.nl
Wat kan de rol zijn van een biostimulant binnen IPM?
• Preventief inzetten/opnemen in beheerplan/monitoring/vastlegging
• Redelijk veel ervaring in de tuinbouw; op het sportveld nog beperkt
Wie heeft er een probleemveld?
Samen testen en praktijkervaring opdoen in 2020!!

More Related Content

More from Koen van de Sanden

Presentatie Nationale Grasdag 2022 Job Steunenberg.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Job Steunenberg.pdfPresentatie Nationale Grasdag 2022 Job Steunenberg.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Job Steunenberg.pdfKoen van de Sanden
 
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Liset van Pinxteren.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Liset van Pinxteren.pdfPresentatie Nationale Grasdag 2022 Liset van Pinxteren.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Liset van Pinxteren.pdfKoen van de Sanden
 
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Peter Speek.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Peter Speek.pdfPresentatie Nationale Grasdag 2022 Peter Speek.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Peter Speek.pdfKoen van de Sanden
 
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Seth van der Wielen.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Seth van der Wielen.pdfPresentatie Nationale Grasdag 2022 Seth van der Wielen.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Seth van der Wielen.pdfKoen van de Sanden
 
Op weg naar een weerbare grasteelt
Op weg naar een weerbare grasteeltOp weg naar een weerbare grasteelt
Op weg naar een weerbare grasteeltKoen van de Sanden
 
IPM: onderdeel van integraal beheer
IPM: onderdeel van integraal beheerIPM: onderdeel van integraal beheer
IPM: onderdeel van integraal beheerKoen van de Sanden
 
IPM is de verantwoordelijkheid van de sector
IPM is de verantwoordelijkheid van de sectorIPM is de verantwoordelijkheid van de sector
IPM is de verantwoordelijkheid van de sectorKoen van de Sanden
 
Van gekruid veld naar optimaal grasbestand
Van gekruid veld naar optimaal grasbestandVan gekruid veld naar optimaal grasbestand
Van gekruid veld naar optimaal grasbestandKoen van de Sanden
 
Verrijk je bodem, bemest organisch
Verrijk je bodem, bemest organischVerrijk je bodem, bemest organisch
Verrijk je bodem, bemest organischKoen van de Sanden
 
Weet wat er speelt onder de motorkap
Weet wat er speelt onder de motorkapWeet wat er speelt onder de motorkap
Weet wat er speelt onder de motorkapKoen van de Sanden
 
Bodemleven, (ver)pest het niet
Bodemleven, (ver)pest het nietBodemleven, (ver)pest het niet
Bodemleven, (ver)pest het nietKoen van de Sanden
 
Veranderen is meegaan met de eisen van de tijd
Veranderen is meegaan met de eisen van de tijdVeranderen is meegaan met de eisen van de tijd
Veranderen is meegaan met de eisen van de tijdKoen van de Sanden
 
Speelkwaliteit het topje van de ijsberg
Speelkwaliteit het topje van de ijsbergSpeelkwaliteit het topje van de ijsberg
Speelkwaliteit het topje van de ijsbergKoen van de Sanden
 
Smart en clean - HAS Hogeschool
Smart en clean - HAS HogeschoolSmart en clean - HAS Hogeschool
Smart en clean - HAS HogeschoolKoen van de Sanden
 
Maatwerk door sensoring - Bras Fijnaart
Maatwerk door sensoring - Bras FijnaartMaatwerk door sensoring - Bras Fijnaart
Maatwerk door sensoring - Bras FijnaartKoen van de Sanden
 
Innovaties in bodemlevenbepaling - Eurofins Agro
Innovaties in bodemlevenbepaling - Eurofins AgroInnovaties in bodemlevenbepaling - Eurofins Agro
Innovaties in bodemlevenbepaling - Eurofins AgroKoen van de Sanden
 
In 5 stappen naar een toekomstbestendig beheer - DCM
In 5 stappen naar een toekomstbestendig beheer  - DCMIn 5 stappen naar een toekomstbestendig beheer  - DCM
In 5 stappen naar een toekomstbestendig beheer - DCMKoen van de Sanden
 

More from Koen van de Sanden (20)

Presentatie Nationale Grasdag 2022 Job Steunenberg.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Job Steunenberg.pdfPresentatie Nationale Grasdag 2022 Job Steunenberg.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Job Steunenberg.pdf
 
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Liset van Pinxteren.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Liset van Pinxteren.pdfPresentatie Nationale Grasdag 2022 Liset van Pinxteren.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Liset van Pinxteren.pdf
 
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Peter Speek.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Peter Speek.pdfPresentatie Nationale Grasdag 2022 Peter Speek.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Peter Speek.pdf
 
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Seth van der Wielen.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Seth van der Wielen.pdfPresentatie Nationale Grasdag 2022 Seth van der Wielen.pdf
Presentatie Nationale Grasdag 2022 Seth van der Wielen.pdf
 
IPM: wie doet wat
IPM: wie doet watIPM: wie doet wat
IPM: wie doet wat
 
Op weg naar een weerbare grasteelt
Op weg naar een weerbare grasteeltOp weg naar een weerbare grasteelt
Op weg naar een weerbare grasteelt
 
Bodem in conditie
Bodem in conditieBodem in conditie
Bodem in conditie
 
IPM: onderdeel van integraal beheer
IPM: onderdeel van integraal beheerIPM: onderdeel van integraal beheer
IPM: onderdeel van integraal beheer
 
IPM is de verantwoordelijkheid van de sector
IPM is de verantwoordelijkheid van de sectorIPM is de verantwoordelijkheid van de sector
IPM is de verantwoordelijkheid van de sector
 
Van gekruid veld naar optimaal grasbestand
Van gekruid veld naar optimaal grasbestandVan gekruid veld naar optimaal grasbestand
Van gekruid veld naar optimaal grasbestand
 
Verrijk je bodem, bemest organisch
Verrijk je bodem, bemest organischVerrijk je bodem, bemest organisch
Verrijk je bodem, bemest organisch
 
Weet wat er speelt onder de motorkap
Weet wat er speelt onder de motorkapWeet wat er speelt onder de motorkap
Weet wat er speelt onder de motorkap
 
Bodemleven, (ver)pest het niet
Bodemleven, (ver)pest het nietBodemleven, (ver)pest het niet
Bodemleven, (ver)pest het niet
 
Veranderen is meegaan met de eisen van de tijd
Veranderen is meegaan met de eisen van de tijdVeranderen is meegaan met de eisen van de tijd
Veranderen is meegaan met de eisen van de tijd
 
Speelkwaliteit het topje van de ijsberg
Speelkwaliteit het topje van de ijsbergSpeelkwaliteit het topje van de ijsberg
Speelkwaliteit het topje van de ijsberg
 
Smart en clean - HAS Hogeschool
Smart en clean - HAS HogeschoolSmart en clean - HAS Hogeschool
Smart en clean - HAS Hogeschool
 
Maatwerk door sensoring - Bras Fijnaart
Maatwerk door sensoring - Bras FijnaartMaatwerk door sensoring - Bras Fijnaart
Maatwerk door sensoring - Bras Fijnaart
 
Innovaties in bodemlevenbepaling - Eurofins Agro
Innovaties in bodemlevenbepaling - Eurofins AgroInnovaties in bodemlevenbepaling - Eurofins Agro
Innovaties in bodemlevenbepaling - Eurofins Agro
 
In 5 stappen naar een toekomstbestendig beheer - DCM
In 5 stappen naar een toekomstbestendig beheer  - DCMIn 5 stappen naar een toekomstbestendig beheer  - DCM
In 5 stappen naar een toekomstbestendig beheer - DCM
 
Ga monitoren! KYBYS
Ga monitoren!  KYBYSGa monitoren!  KYBYS
Ga monitoren! KYBYS
 

Masterclass biostimulanten