3. ▲ Τα απούλητα προϊόντα μαζεύονται σε στοκ, ενώ η
νοικοκυρά μη έχοντας χρήματα, δεν μπορεί να αγοράσει
τα αναγκαία (γαλλική γκραβούρα εποχής).
Σύνδεση με τα προηγούμενα: Αντιμέτωπες με τα σοβαρά κοινωνικά
συμπτώματα της κρίσης, οι κυβερνήσεις στη Δύση αναζήτησαν λύσεις.
Καθώς ο οικονομικός φιλελευθερισμός (ελεύθερος οικονομικός
ανταγωνισμός, απουσία κρατικής παρέμβασης, ελεύθερη διαμόρφωση
τιμών και αμοιβών) φαινόταν ανίκανος να προσφέρει θεραπεία, όλο και πιο
πολλοί πίστευαν ότι το κράτος θα έπρεπε να επέμβει.
4. Η ανεργία
◄ Στο γράφημα μπορούμε
να παρακολουθήσουμε την
πορεία της ανεργίας κατά
τη διάρκεια της μεγάλης
οικονομικής κρίσης, από
το 1929 μέχρι το 1933. Η
πορεία αυτή αποτυπώνει
καθαρά την οικονομική
κατάσταση στις τέσσερις
βιομηχανικές δυνάμεις που
περιλαμβάνονται στο
γράφημα.
6. ▲ Πίνακα του Ρίχαρντ Έλτσε με τίτλο "η Αναμονή" (Die Erwartung). Ο
πίνακας αποτύπωνε με τέλειο τρόπο το αναδυόμενο κλίμα ανησυχίας
και ανασφάλειας που εξαπλώθηκε σα νέφος κατά τη διάρκεια της
Δεκαετίας του 30 - ένα νέφος που συμπυκνώθηκε, τελικά, στην πύρινη
λάβα του πολέμου.
9. Μεσοπόλεμος:
Κραχ και πολιτική αστάθεια
20ο αιώνας: «Έναν αιώνα ιδεολογικών πολέμων που πήραν τη θέση των
θρησκευτικών πολέμων του παρελθόντος. Κύριο χαρακτηριστικό τους είναι
η έλλειψη ανεκτικότητας. […] αντίπαλες εκκοσμικευμένες θρησκείες […] Εν πάση
περιπτώσει όσοι έζησαν σ’ αυτό τον καταπληκτικό αιώνα δύσκολα θα αποφύγουν
τη διατύπωση αξιολογικών κρίσεων. Το δυσκολότερο είναι η κατανόηση».
Eric Hobsbawm, Η εποχή των άκρων, σ.19.
13. Θάνατος
Λένιν
(1924)
στην
εξουσία ο
Στάλιν,
έως 1953.
Ελεγχόμενη
οικονομική
πολιτική
και βίαιες
μεθόδους
(εκτοπίσεις,
δημεύσεις
γης,διώξεις)
=βιομηχανική
ανάπτυξη
Συγκέντρωση
εξουσιών ,
εξουδετέρωση
κομματικών
αντιπάλων,
προσωπολατρία
(σταλινισμός)
Διαστρέβλωσε
τηθεωρίατου
μαρξισμού
14. Ο Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς
Στάλιν, ψευδώνυμο του Ιωσήφ
Βησσαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι
(18 Δεκεμβρίου 1878 – 5
Μαρτίου 1953) ήταν ηγέτης
της Σοβιετικής Ένωσης. Στη
δεκαετία του '30 ο Στάλιν
εξάλειψε την ενεργό πολιτική
αντιπολίτευση μέσω ενός
συστήματος εσωτερικής εξορίας
και παγίωσε την αρχή του την
εποχή της Μεγάλης
Εκκαθάρισης (1936-1938), μια
περίοδο σκληρής καταστολής
(διαγραφές, φυλακίσεις, εξορίες,
εκτελέσεις, δολοφονίες)
απέναντι τόσο σε πάρα πολλούς
κομμουνιστές που διαφωνούσαν
με τις επιλογές και τη
νοοτροπία της κυρίαρχης
τάσης (σταλινισμός) στο
Κομμουνιστικό κόμμα της ΕΣΣΔ,
όσο και χιλιάδες άλλους
πολίτες που κατηγορούντο για
πολιτικά εγκλήματα.
15. ◄ Αφίσα από τη δεκαετία του
1930 με το Στάλιν ντυμένο εργάτη.
▲ Γερμανική γελοιογραφία για τις
διώξεις που έκανε ο Στάλιν: η ΕΣΣΔ
(με τη φιγούρα του Στάλιν) παλεύει
με τον εαυτό της. 1937.
Ω εσύ Στάλιν, μεγάλε ηγέτη των λαών,
εσύ που γέννησες τον άνθρωπο,
εσύ που γονιμοποιείς τη γη,
εσύ που ξανανιώνεις τους αιώνες,
εσύ που πλέκεις τα μαλλιά της άνοιξης
[…].
Εφημερίδα Πράβντα, 28 Αυγούστου 1936
16. ► Η ονομασία
Γκουλάγκ
είναι το
αρκτικόλεξο της
σοβιετικής
υπηρεσίας που
επόπτευε τα
«στρατόπεδα
καταναγκαστικής
εργασίας στην
πρώην ΕΣΣΔ όπου
εξορίζονταν οι
πάσης φύσεως
αντιφρονούντες
πολιτικοί
κρατούμενοι,
ύποπτοι κ.λπ.»
17. ◄ Η αφίσα δίπλα
κυκλοφόρησε στη
Γαλλία στα τέλη της
δεκαετίας του 1930
από τους αντίπαλους
του Στάλιν:
α) Πώς εικονίζεται ο
Ιωσήφ Στάλιν στην
αφίσα; Πού κάθεται; Τι
κρατάει; Ποιοι μπορεί
να είναι αυτοί που
εικονίζονται στο κάτω
μέρος της αφίσας; Τι
μπορεί να είναι τα
κτίρια που
εικονίζονται;
β) Ποια θέση προβάλλει
η αφίσα για το Στάλιν
και το σταλινικό
καθεστώς; Ποια
στοιχεία
επιβεβαιώνουν όσα
προβάλλονται
στην αφίσα;
19. Μουσολίνι ιδρύει
(1921):
Εθνικό Φασιστικό Κόμμα
Προβάλει
αντικαπιταλιστικούς
και εθνικιστικούς
προσανατολισμούς
Ένοπλες ομάδες
χρηματοδοτούμενες από
κεφαλαιούχους
δολοφονούν κομμουνιστές
και συνδικαλιστές.
1922: Πορεία
προς τη Ρώμη
Μουσολίνι + 100000
οπαδοί κάνουν την
Πορεία προς τη Ρώμη
(παρωδία
επανάστασης)
και αναγκάζει βασιλιά
Βίκτωρ Εμμανουήλ Γ΄
να του αναθέσει την
πρωθυπουργία.
20. ◄ Ο όρος φασισμός προέρχεται από
την ιταλική λέξη Fascismo που ετυμολογείται από
την λατινική «fasces» (φάσκες, ενικός: fascis,
ιταλικά fascio :φάσιο) που ονομάζονταν
συγκεκριμένο αρχαίο ρωμαϊκό έμβλημα εξουσίας,
που απεικόνιζε «ράβδους δεμένες γύρω από έναν
πέλεκυ». Η λέξη παραπέμπει στους «littores»
(λιτόρες) που ήταν ένα είδος ομάδων
σωματοφυλάκων των γερουσιαστών της αρχαίας
Ρώμης οι οποίοι διακρίνονταν από μια ράβδο που
κρατούσαν και η οποία ήταν το σύμβολο της
εξουσίας τους. Οι fasces ήταν στην αρχαία
Ρώμη σύμβολο της εξουσίας των δικαστών και
συμβόλιζαν την «ισχύ δια της ενώσεως»: μια μόνο
ράβδος σπάζει εύκολα, ενώ μια δέσμη πολύ
δύσκολα. Οι ράβδοι δεμένες γύρω από έναν διπλό
πέλεκυ που έγινε το σύμβολο του φασισμού. Η
αντιστοιχία με τους φασιστές της δεκαετίας του
'20 βρίσκεται στο ότι οι πρώτες ομάδες φασιστών
που σχηματίστηκαν στην Ιταλία ονομάστηκαν
«fascio di combattimento», δηλαδή ομάδες-δέσμες
μάχης. Πηγή: wikipedia
21. ▲ Ο Μουσολίνι (στο κέντρο,
με κοστούμι) επικεφαλής της
φασιστικής «πορείας προς τη
Ρώμη».
1. Ο Μουσολίνι παρουσιάζει το πολιτικό
του όραμα, τον φασισμό
[…] Η πειθαρχία πρέπει να γίνεται
αποδεκτή. Όταν δεν γίνεται αποδεκτή
πρέπει να επιβάλλεται. […] Ο Φασισμός
απορρίπτει στη Δημοκρατία το κατά
συνθήκη ψεύδος της πολιτικής
ισότητας, το πνεύμα της συλλογικής
ανευθυνότητας και το μύθο της
ευτυχίας και της προόδου επ’ αόριστον
[…] Σήμερα ο φιλελευθερισμός είναι
έτοιμος να κλείσει τις πύλες του
εγκαταλειμμένου ναού του […] Να γιατί
όλοι οι πολιτικοί πειραματισμοί του
σύγχρονου κόσμου είναι
αντιφιλελεύθεροι και η επιθυμία να
εξοριστούν από την ιστορία είναι
εξόχως γελοία […]. Ετούτος ο αιώνας
είναι ο αιώνας της εξουσίας, [...], ένας
φασιστικός αιώνας. B. Mussolini, Le
Fascisme, Παρίσι 1933, σ. 17-18.
22. Φασιστικό κράτος:
Απόλυτος έλεγχος
(ολοκληρωτικό κράτος).
Επικεφαλής: ντούτσε
(ηγέτης).
Το μόνο νόμιμο κόμμα
το φασιστικό, ενώ οι
πιο επικίνδυνοι
πολιτικοί
φυλακίστηκαν ή
δολοφονήθηκαν.
Χειραγώγηση της νεολαίας τόσο
με έλεγχο εκπαίδευσης όσο και
με υποχρεωτική ένταξη στη
φασιστική νεολαία.
Οι επαγγελματικές
ενώσεις και τα
εργατικά συνδικάτα
αντικαταστάθηκαν
από συντεχνίες.
Επιπλέον, μέσω του
Τύπου, του
ραδιοφώνου και του
αθλητισμού το
καθεστώς
προπαγάνδιζε
επιθετικά τα
φασιστικά ιδεώδη
23. ◄ Ο Μπενίτο Μουσολίνι
(1883–1945) με
στρατιωτική στολή.
Ο Μουσολίνι ήταν στην
αρχή σοσιαλιστής, αλλά
αργότερα υποστήριξε
αυταρχικές ιδέες.
Από το 1919 οργάνωσε
ομάδες που έκαναν
επιθέσεις ενάντια στους
αντίπαλούς του.
Οι ομάδες αυτές
έγιναν γνωστές με
το όνομα «φασίστες»
ή «μελανοχίτωνες»,
γιατί φορούσαν μαύρα
πουκάμισα.
24. ▲ Συμπληρώστε προφορικά την κάθε φράση προσθέτοντας δύο
τουλάχιστον λόγους για τους οποίους ο καθένας από όσους μιλάνε
μπορεί να υποστήριξε το Μουσολίνι.
http://museduc.gr/docs/Istoria/C/LAI_K09.pdf
27. Η λέξη εμφανίζεται στα τέλη του 19ου αι. και αποτελεί
μεταφορά στην ελληνική του γαλλικού messianisme (-
isme =-ισμός), που σχηματίστηκε από την ελληνιστική
λέξη Μεσσίας (< εβρ.masiah= χρισμένος με λάδι). Η
πίστη στην ύπαρξη ή στη μελλοντική παρουσία ενός
«μεσσία» - Υπερανθρώπου, ενός σωτήρα σε θρησκευτικό
και κατ’ επέκταση σε εθνικό, πολιτικό ή κοινωνικό
επίπεδο, δηλ. σ’ ένα πρόσωπο με εξαιρετικές ικανότητες
(= «χαρισματικό ηγέτη»), το οποίο, όπως πιστεύεται, θα
λυτρώσει το λαό ή το έθνος από τα προβλήματά του.
Ο μεσσιανισμός δεν περιορίζεται στη θρησκεία.
Διαποτίζει ως αντίληψη και ως προσδοκία (=
μεσσιανική νοοτροπία, μοιρολατρική τάση) τον πολιτικό
και κοινωνικό βίο κάποιων λαών, κατεξοχήν της
Ανατολής, η ζωή (κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική) των
οποίων παρουσιάζεται συχνά τραγικά υποδεέστερη.
Δημιουργεί άτομα ανασφαλή και ψυχολογικά
εξαρτημένα, άβουλα, πειθήνια όντα - δηλ. «υπηκόους»
και όχι «ενεργούς πολίτες» - ευνοεί την επικράτηση
αυταρχικών – ολοκληρωτικών καθεστώτων, αδρανοποιεί
τη σκέψη και την κριτική στάση και, κατ’ αυτό τον
τρόπο, υποβιβάζει την αξία και αυτονομία του
ανθρώπου ως ελεύθερου και αυτεξούσιου όντος.
http://www.asprilexi.com
28. «Οι περισσότεροι από τους άνδρες που
υπηρέτησαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο – στη
συντριπτική τους πλειοψηφία ως κληρωτοί –
μίσησαν ενσυνείδητα τον πόλεμο. Ωστόσο, εκείνοι
οι στρατιώτες που δοκίμασαν την εμπειρία αυτού
του πολέμου χωρίς να στραφούν εναντίον του,
μερικές φορές άντλησαν απ’ αυτή την κοινή
εμπειρία, ζώντας με το θάνατο και το θάρρος, μια
αίσθηση μη επικοινωνήσιμης και άγριας
ανωτερότητας απέναντι μάλιστα στις γυναίκες
και σ’ εκείνους που δεν είχαν πολεμήσει,
αποτελώντας και τους πρώτους οπαδούς της
μεταπολεμικής άκρας Δεξιάς. Ο Αδόλφος
Χίτλερ ήταν ένας μόνο απ’ όλους αυτούς τους
στρατιώτες που η εμπειρία της πρώτης γραμμής
του μετώπου διαμόρφωσε καθοριστικά τη ζωή
τους».
Eric Hobsbawm, Η εποχή των άκρων, σ.σ. 43.
▲ Ο Χίτλερ δεκανέας
στον α΄ παγκόσμιο
πόλεμο.
▲ Μίσησαν όλοι οι στρατιώτες τον πόλεμο; Ποια
εμπειρία διαμόρφωσε καθοριστικά τη ζωή τους;
29.
30. Ζητάμε να ενωθούν όλοι οι Γερμανοί σε μια μεγαλύτερη Γερμανία […].
Ζητάμε επίσης να ακυρωθεί η Συνθήκη των βερσαλιών.
Ζητάμε γη για τον αυξανόμενο πληθυσμό μας.
Μόνο οι Γερμανοί μπορούν να έχουν τα δικαιώματα του πολίτη.
Γερμανός είναι αυτός που οι γονείς του είναι Γερμανοί. Από αυτό
εξαιρούνται οι Εβραίοι [...].
Ζητάμε οι μεγάλες βιομηχανίες να μοιράζονται τα κέρδη τους με τους
εργάτες.
Ζητάμε μεγάλες βελτιώσεις στη συνταξιοδότηση των ηλικιωμένων
[...].
Ζητάμε ελευθερία στη θρησκευτική πίστη [...], αρκεί η θρησκεία να μη
βάζει σε κίνδυνο το κράτος ή τις ηθικές αξίες της γερμανικής φυλής.
Το Κόμμα εναντιώνεται στην εβραϊκή θρησκεία για την αγάπη που
δείχνει στα πλούτη.
Πρόγραμμα Ναζιστικού Κόμματος, έτος 1920
Το 1921 αρχηγός στο Ναζιστικό Κόμμα έγινε ο Αδόλφος Χίτλερ.
Το 1923 προσπάθησε να οργανώσει πραξικόπημα στο Μόναχο
και να πάρει την εξουσία, αλλά απέτυχε. Για τη δράση του αυτή
πήγε φυλακή για εννέα μήνες.
31. Μεσοπολεμική Γερμανία:
Διάφοροι υποστήριζαν την
αντικατάσταση δημοκρατίας
από μια «Νέα Τάξη», όπου
οι Γερμανοί θα είχαν την
πιο σεβαστή θέση.
Εθνικοσοσιαλιστικό
Γερμανικό Εργατικό
Κόμμα (ναζιστικό κόμμα)
(1919).
Από τα πρώτα μέλη του
ήταν και ο άσημος τότε
Αδόλφος Χίτλερ.
32. Ναζισμός
Βασικά χαρακτηριστικά (1):
Ολοκληρωτισμός
Ερμηνεία της
ιστορίας με
διάκριση
ανώτερων και
κατώτερων
φυλών και
πολιτισμών.
Αντισημιτισμός
Αντικομμουνισμός
Λατρεία Χαρισματικού ηγέτη
Αντιδραστικός
εκσυγχρονισμός.
Ζωτικός χώρος
(=Lebensraum).
Εθνικισμός –
Εμμονή στην
έννοια του
βιολογικού –
πολιτισμικού
κι όχι του
πολιτικού
έθνους
33.
34. Ναζισμός
Βασικά χαρακτηριστικά (2):
Λατρεία του κράτους
Συντεχνιακή
οργάνωση της
κοινωνίας
(κορπορατισμός) με
σκοπό την κοινωνική
ειρήνη
Μιλιταρισμός
Αντικαπιταλιστική
προπαγάνδα (αρχικά)
Εχθρότητα προς τη θρησκεία
(αντικληρικαλισμός)
Μίσος εναντίον των
διανοουμένων
Έμφαση στην παραδοσιακή
δομή της οικογένειας.
35. ► Έκδοση του 1942 του
βιβλίου Ο αγώνας μου,
που έγραψε ο Αδόλφος
Χίτλερ το 1924 στη
φυλακή, όπου πήγε για
το πραξικόπημα στο
Μόναχο. Σ’ αυτό μιλάει
για το ναζισμό και
περιγράφει τα βασικά
σημεία του: η πολιτική
είναι μια πάλη ανάμεσα
στις ανώτερες και στις
κατώτερες φυλές, αλλά
στο τέλος θα επικρατήσει
η Άρια φυλή, που είναι
ανώτερη από τις άλλες
36. Κερδίζοντας οπαδούς (αγρότες, μικροαστοί, άνεργοι), το
ναζιστικό κόμμα ισχυροποιήθηκε την ίδια στιγμή που ενισχυόταν
και το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας.
Τότε, μια μερίδα ισχυρών Γερμανών κεφαλαιούχων
αποφάσισε να υποστηρίξει τον Χίτλερ, για να αντιμετωπίσει
τους κομμουνιστές, ελπίζοντας ότι αργότερα θα απαλλασσόταν
εύκολα από αυτόν.
Στις εκλογές (1932) οι ναζί συγκέντρωσαν το 37,4% των
ψήφων και τον Ιανουάριο του 1933 ο Χίτλερ έγινε
καγκελάριος (πρωθυπουργός) της Γερμανίας.
37. Το γερμανικό κεφάλαιο
υποστηρίζει το ναζιστικό κόμμα
“Προσέφερα προσωπικά ένα συνολικό ποσό ενός εκατομμυρίου μάρκων
στο ναζιστικό κόμμα… Αυτό έγινε κατά τη διάρκεια των τελευταίων
χρόνων, πριν από την ανάληψη της εξουσίας από τους ναζί. Τότε τα
μεγάλα βιομηχανικά συγκροτήματα είχαν αρχίσει τις προσφορές τους.
Αλλά οι χρηματικές προσφορές δεν απευθύνονταν προσωπικά στον
Χίτλερ, αλλά σε κάποιον Άλφρεδ Χούγκενμπεργκ, αρχηγό των
εθνικιστών, ο οποίος έθετε στη διάθεση του ναζιστικού κόμματος το
ένα πέμπτο, περίπου από το σύνολο των χρηματικών εισφορών.
Περίπου η βαριά γερμανική βιομηχανία έθετε στη διάθεση των
εθνικοσοσιαλιστών το ποσό των δύο εκατομμυρίων μάρκων το χρόνο”
Φριτς Τύσσεν, Πλήρωσα τον Χίτλερ (1941)
Ζητάμε οι μεγάλες βιομηχανίες να μοιράζονται τα κέρδη τους με τους
εργάτες. Πρόγραμμα Ναζιστικού Κόμματος, έτος 1920.
Θα υλοποιήσουν αυτή την παλαιά (1920) προγραμματική τους
δέσμευση οι ναζί με την άνοδό τους στην εξουσία(1933);
38. Αφίσα του 1932 , Το νόημα του
χιτλερικού χαιρετισμού –
Διαχρονικά άρρηκτες οι σχέσεις
Ναζί-μονοπωλίων
39. Από το 1919 και μέχρι το 1933 (που την εξουσία
παίρνει ο Αδόλφος Χίτλερ) η Γερμανία είναι
αβασίλευτη δημοκρατία.
Η περίοδος αυτή είναι γνωστή ως
Δημοκρατία της Βαϊμάρης, από το
όνομα της πόλης όπου το 1919 υπογράφτηκε το νέο
σύνταγμα του γερμανικού κράτους
Πολλοί υποστηρίζουν ότι σήμερα, 2014, η χώρα μας παρουσιάζει
πολλές αναλογίες με τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Γιατί;;;
1919 1933
Δημοκρατία της Βαϊμάρης
40. ► Αφίσα του Ναζιστικού
Κόμματος. Η εικόνα καλεί
τους Γερμανούς εργάτες να
ψηφίσουν Χίτλερ (1920).
41. 2. Η κρίση ωθεί ένα Γερμανό εργάτη στο
ναζιστικό κόμμα του Χίτλερ
Χιλιάδες εργοστάσια έκλεισαν τις πόρτες τους.
Η πείνα ήταν ο καθημερινός σύντροφος του
Γερμανού εργαζομένου. Επιπλέον, υπήρχε η
τεχνητή έλλειψη, την οποία δημιούργησαν οι
Εβραίοι και η οποία ανάγκαζε τους
εργαζομένους να τρέχουν [...] παρακαλώντας
τους αγρότες για λίγη τροφή […]. Η κυβέρνηση
πήρε μέτρα ενάντια στο λαό, έτσι ώστε ένας
έντιμος εργαζόμενος έπρεπε να καταφύγει στην
κλοπή για να βρει τροφή […]. Όλοι οι
συμπολίτες μου, με την εξαίρεση των
κομμουνιστών, ποθούσαν να έρθουν καλύτερες
μέρες. Όσο για μένα, όπως και πολλοί άλλοι,
είχα χάσει ό,τι είχα και δεν είχα μέσα σ’ αυτές
τις αντίξοες οικονομικές συνθήκες. Και έτσι,
στις αρχές του 1930, εντάχθηκα στο
Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα [το ναζιστικό κόμμα
του Χίτλερ].
Ian Kershaw, Χίτλερ 1936-1945: Νέμεσις, μτφρ.
Γρ. Ν. Κονδύλης, Scripta, Αθήνα 2001, σ. 357.
▲ Η αφίσα του
ναζιστικού κόμματος
υπόσχεται στους
Γερμανούς αγρότες
«δουλειά, ελευθερία και
ψωμί» (αρχές δεκαετίας
1930).
42. Ημερομηνία
Ψήφοι (σε
εκατομμύρια)
Ποσοστό
20 Μαΐου 1928 0.81 2,6%
14 Σεπτεμβρίου 1930 6.41 18,3%
31 Ιουλίου 1932 13.75 37,3%
6 Νοεμβρίου 1932 11.74 33,1%
5 Μαρτίου 1933 17.28 43,9%
▲ http://el.wikipedia.org/
Ποια είναι τα ποσοστά του ναζιστικού κόμματος πριν το Κραχ(1929);
Ποια είναι η εξέλιξή τους; Σε ποια συμπεράσματα σας οδηγεί η διεύρυνση
της εκλογικής επιρροής του ναζισμού;
Συγκρίνετε τα ποσοστά του Ιουλίου του 1932 και του Νοεμβρίου του 1932;
Τι παρατηρείτε; Υπήρχε τρόπος να αποτραπεί η άνοδος των ναζί στην
εξουσία;
Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα
47. Ο Χίτλερ έγινε αρχηγός του κράτους (Fϋhrer)
Η βουλή έθεσε εκτός νόμου τους κομμουνιστές και
παραχώρησε στον Χίτλερ έκτακτες εξουσίες για 4 χρόνια.
Ναζί πυρπολούν τη γερμανική Βουλή (Reichstag) και
κατηγορούν και συλλαμβάνουν τους κομμουνιστές.
48. ◄ Ναζί πυρπολούν
τη γερμανική Βουλή
(Reichstag) και
κατηγορούν τους
κομμουνιστές.
► Ο Μαρίνους βαν ντερ Λούμπε (1909 - 1934)
ήταν Ολλανδός κτίστης, αριστερών φρονημάτων,
ο οποίος κατηγορήθηκε για τον εμπρησμό
του Ράιχσταγκ στις 27 Φεβρουαρίου 1933,
συνελήφθη, δικάστηκε και εκτελέστηκε
στην Λειψία τον Ιανουάριο του 1934.
49. οι ναζί
διέλυσαν τα
πολιτικά
κόμματα, εκτός
από το
ναζιστικό.
Νεολαία
χειραγωγούνταν
και η προπαγάνδα
οργίαζε.
Επιπλέον, οι ναζί
οργάνωναν
συγκεντρώσεις
εκατομμυρίων
ανθρώπων για να
φανατίσουν τον
γερμανικό λαό.
50. ▲ O αρχιτέκτονας Albert Speer σχεδίαζε τις συγκεντρώσεις της Νυρεμβέργης
► Οι νυχτερινές τελετές: δέος και φόβος
51. Joseph Goebels:«Η προπαγάνδα είναι αποτελεσματική όταν
εκείνοι οι οποίοι χειραγωγούνται έχουν την πεποίθηση ότι ενεργούν
με τη θέλησή τους».
► Πηγή:
Βασιλική
Σακκά
52. ► Ο Γιόζεφ Γκέμπελς υπουργός Δημόσιας
Διαφώτισης και Προπαγάνδας στη ναζιστική
Γερμανία (1935). Το Υπουργείο Προπαγάνδας έλεγχε
τον Τύπο, την τέχνη, το ραδιόφωνο, τη λογοτεχνία,
το θέατρο και τη μουσική. Οι ναζιστές αμέσως μόλις
πήραν την εξουσία στη Γερμανία απαγόρευσαν την
κυκλοφορία σε χιλιάδες εφημερίδες και περιοδικά.
◄ Η Λένι Ρίφενσταλ (1902–2003) στα γυρίσματα του
Ντοκιμαντέρ «O θρίαμβος της θέλησης». Ήταν η πιο
πετυχημένη προπαγανδιστική ταινία που γυρίστηκε
ποτέ για το ναζισμό. Η Ρίφενσταλ ήταν χορεύτρια
σκηνοθέτρια και Φωτογράφος. Έγινε όμως γνωστή
για τη στενή συνεργασία τη με το ναζιστικό
καθεστώς και το Χίτλερ.
53. ▲ Μέλη της χιτλερικής νεολαίας ακούν το εβδομαδιαίο ραδιοφωνικό μήνυμα του
Χίτλερ σε δημόσιο χώρο (1935). Το 1932 υπήρχαν 4,5 εκατομμύρια ραδιόφωνα στη
Γερμανία. Δέκα χρόνια αργότερα ξεπέρασαν τα 16 εκατομμύρια. Οι ομιλίες του
Χίτλερ ακούγονταν από ραδιόφωνα σε εργοστάσια και καφενεία και από μεγάφωνα
στους δρόμους.
54. ΩΡΕΣ Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή Σάββατο
1. 8:00-8:45 Γερμανικά Γερμανικά Γερμανικά Γερμανικά Γερμανικά Γερμανικά
2. 8:50-9:35 Γεωγραφία Ιστορία Χορωδία Γεωγραφία Ιστορία Χορωδία
3. 9:40-10:25 Φυλετικές
Σπουδές
Φυλετικές
Σπουδές
Φυλετικές
Σπουδές
Φυλετικές
Σπουδές
Ιδεώδη του
κόμματος
Ιδεώδη του
κόμματος
4. 1025:11:00
Διάλειμμα με ειδικές ανακοινώσεις και σπορ.
5. 11:00-12:05 Μαθηματικά και Οικιακή Οικονομία
(κάθε μέρα)
6. 12:10-
12:55
Η επιστήμη της Ευγονικής (Eugenics)
Βιολογία της Υγείας
(κάθε μέρα)
7. 2:00-6:00: Σπορ κάθε μέρα
Ωρολόγιο πρόγραμμα του 1935 για σχολείο θηλέων στη
Ναζιστική Γερμανία.
55. Προβλήματα μαθηματικών προς επίλυση στη
ναζιστική Γερμανία. Ποιο είναι το σχόλιο σας;;;
«Ένα βομβαρδιστικό αεροπλάνο κατά την απογείωση
μεταφέρει 12 ντουζίνες βόμβες, η καθεμία από τις οποίες
ζυγίζει 10 κιλά. Το αεροσκάφος απογειώνεται για τη
Βαρσοβία το διεθνές κέντρο του Ιουδαϊσμού. Βομβαρδίζει την
πόλη. Κατά την απογείωση, με όλες τις βόμβες και γεμάτη τη
δεξαμενή με 100 κιλά καυσίμων, το αεροσκάφος ζύγιζε 8
τόνους περίπου. Όταν επιστρέφει από τη σταυροφορία
υπάρχουν ακόμη 230 κιλά υλικού. Ποιο είναι το βάρος του
αεροσκάφους όταν είναι άδειο;»
«Το να συντηρηθεί ένα νοητικά ανάπηρο άτομο κοστίζει
περίπου 4 μάρκα την ημέρα. Υπάρχουν 300.000 νοητικά
καθυστερημένα άτομα για φροντίδα. Πόσο κοστίζουν
συνολικά αυτά τα άτομα; Πόσα επιδόματα γάμου των 1000
μάρκων θα μπορούσαν να δοθούν με τα ίδια χρήματα;»
56. Βιβλία που δεν ήταν αρεστά καίγονταν
δημοσίως
Πολλοί διανοούμενοι υποχρεώθηκαν να
εγκαταλείψουν τη Γερμανία (π.χ. Αϊνστάιν,
Μπρεχτ κ.ά.).
Εφαρμόζοντας επιθετική ρατσιστική
πολιτική, οι ναζί περιόρισαν ή εξόντωσαν
όλους όσοι ήταν διαφορετικοί (πολιτικοί
αντίπαλοι, τσιγγάνοι, ομοφυλόφιλοι).
Με ιδιαίτερη επιθετικότητα
αντιμετωπίστηκαν οι Εβραίοι,
υποχρεώθηκαν να κυκλοφορούν φορώντας
ένα κίτρινο άστρο.
57. ▲ Κρατικός υπάλληλος μετράει τη μύτη ενός άντρα για να
διαπιστώσει αν είναι Άριος ή όχι
58. ► Πίνακας του Βόλφγκανγκ Βίλριχ που δείχνει την
ιδανική ναζιστική οικογένεια. Το ναζιστικό καθεστώς
απαγόρευσε στους Άριους να παντρεύονται ή να έχουν
κοινωνικές σχέσεις με τις «κατώτερες φυλές».
59. Το δικό σου αυτοκίνητο
Η γυναίκα
είναι ξανθιά
και ντυμένη
συντηρητικά.
Είναι μια
τυπική
προσέγγιση
των Ναζί για
τις γυναίκες
Η πολιτική
των ναζί
συνδέεται με
τον άνετο
τρόπο ζωής
Τα βουνά
υπαινίσσονται
τη σχέση των
Γερμανών με
το ιδεώδες
της υπαίθρου
Είναι
ολοφάνερα
ευτυχισμένοι
με αυτόν τον
τρόπο ζωής
▲ Πηγή: Βασιλική Σακκά
60. Α. Για τη ναζιστική ιδεολογία οι Άριοι, δηλαδή οι Γερμανοί, ήταν
«ανώτερη φυλή» ως προς τη φυσική δύναμη, την εξυπνάδα και τον
πολιτισμό.
Β. Οι υπόλοιποι πληθυσμοί έμπαιναν σε μια ιεραρχία (δηλαδή σε μια
σειρά) ανάλογα με το πόσο «συγγενείς» ήταν με τους Γερμανούς. Στη
ναζιστική Ευρώπη, αμέσως κάτω από τους Γερμανούς θα ήταν οι
πληθυσμοί που ζούσαν στη βόρεια Ευρώπη, που υποτίθεται ότι είχαν
κοινά σημεία με τους Άριους.
Γ. Μετά ακολουθούσαν οι πληθυσμοί που μιλούσαν γλώσσες οι οποίες
προέρχονταν από τα λατινικά (Γάλλοι, Ιταλοί, Ρουμάνοι) και οι Έλληνες.
Όλοι αυτοί θα εργάζονταν για τους Γερμανούς.
Δ. Οι Σλάβοι, οι Εβραίοι, οι Ρομά (Τσιγγάνοι) και όλοι οι μαύροι ήταν
για τους ναζί «υπάνθρωποι» και επικίνδυνοι για «φυλετική μόλυνση».
Ε. Εξίσου «υπάνθρωποι» ήταν για τους ναζί και οι ομοφυλόφιλοι
(άντρες και γυναίκες), αλλά και οι ψυχικά άρρωστοι και οι ανάπηροι.
Πίστευαν ότι οι «υπάνθρωποι» έβαζαν σε κίνδυνο την Άρια φυλή.
Γι’ αυτό έπρεπε να απομονωθούν, ακόμη και να εξοντωθούν.
61. ◄ Όταν το 1937 ο Γερμανός λουθηρανός
πάστορας και αντι-ναζί θεολόγος, Martin
Niemoller (Μάρτιν Νίμελερ 1892 –1984), σε
κάποιο απόσπασμα λόγων του, το οποίο
αργότερα παρουσιάστηκε και ως ποίημα,
έγραφε:
“Στην αρχή ήρθαν να πάρουν τους Εβραίους.
Δεν ήμουν Εβραίος και δεν φώναξα.
Μετά ήρθαν να πάρουν τους κομμουνιστές.
Δεν ήμουν κομμουνιστής και δεν φώναξα.
Έπειτα ήρθε η ώρα των σοσιαλδημοκρατών.
Δεν ανήκα σ΄ αυτό το κόμμα και δεν έβρισκα λόγο να
διαμαρτυρηθώ.
Ακολούθησαν οι ομοφυλόφιλοι. Ούτε κι αυτό σκέφτηκα ότι με
αφορούσε. Στο τέλος ήρθε η σειρά των τσιγγάνων.
Ούτε και τότε βρήκα λόγια για να εκφράσω την αντίθεσή μου.
Ο επόμενος στη σειρά ήμουν εγώ.
Αλλά δεν υπήρχε κανείς για να φωνάξει”.
62. Ενάντια στους Εβραίους
Από τα τέλη του 19ου αιώνα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες υπήρχε έντονος
αντισημιτισμός. Όμως μόνο στη ναζιστική Γερμανία οδήγησε στη δολοφονία
Εβραίων.
Τους θεωρούσαν
υπεύθυνους
για τα πάντα:
για τον καπιταλισμό
και τον κομμουνισμό,
για
τη μοντέρνα τέχνη
ακόμη και για την
πορνογραφία
για την ήττα της
Γερμανίας στον
Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
63. ▲ Το κίτρινο άστρο
που υποχρεώθηκαν
να φορούν οι Εβραίοι
στα ρούχα τους (στο
πέτο ή στο μανίκι) για
να τους ξεχωρίζουν,
ώστε όλοι να
καταλαβαίνουν ότι
είναι Εβραίοι και να
τους αποφεύγουν
64. ▲ Εβραίοι που τους ανάγκασαν να
φορέσουν ταμπέλες με αντισημιτικά
συνθήματα. Γερμανοί ναζί ποζάρουν
δίπλα τους. 1935.
Απαγορεύονται οι γάμοι
ανάμεσα σε Εβραίους και σε
όσους έχουν γερμανικό [...]
αίμα. Απαγορεύονται οι
εξωσυζυγικές σχέσεις
ανάμεσα σε Εβραίους και σε
όσους έχουν γερμανικό [...]
αίμα. Οι Εβραίοι δεν μπορούν
να προσλαμβάνουν στα
σπίτια τους γυναίκες με
γερμανικό αίμα [...], που είναι
μικρότερες από 45 χρονών.
Νόμος για την προστασία του
γερμανικού αίματος και της
γερμανικής τιμής,
15 Σεπτεμβρίου 1935
65. ▲ «Πέταξτε τους Εβραίους έξω», γερμανικό παιδικό παιχνίδι.
Το 1938 πουλήθηκαν ένα εκατομμύριο τέτοια παιχνίδια.
66.
67. Το Μάιο του 1933 φοιτητές στο Βερολίνο έκαψαν 20.000 βιβλία που
αφαίρεσαν από βιβλιοθήκες. Ανάμεσά τους και βιβλία που γράφτηκαν
από τους πιο σημαντικούς Γερμανούς συγγραφείς. Οι ναζί έκαιγαν
συστηματικά τα βιβλία που είχαν γράψει Εβραίοι, αλλά και όσα
θεωρούσαν αντίθετα με τη ναζιστική ιδεολογία.
68. ► Στην εικόνα
φωτογραφία από
τους Ολυμπιακούς
Αγώνες του 1936 στο
Βερολίνο. Ο ο μαύρος
Αμερικανός αθλητής
Τζέσε Όουενς που
κέρδισε τέσσερα
χρυσά μετάλλια στους
αγώνες. Οι επιτυχίες
του ευχαρίστησαν τον
Χίτλερ;
69. ▲ Καταστραμμένα εβραϊκά μαγαζιά στη Γερμανία μετά τη «Νύχτα των
κρυστάλλων». Στις 9 Νοεμβρίου του 1938, με πρόφαση τη δολοφονία ενός
Γερμανού διπλωμάτη στο Παρίσι από κάποιον Εβραίο, ο Χίτλερ διέταξε μια
εκστρατεία ενάντια στους Εβραίους που ζούσαν στη Γερμανία. Μέσα σε
επτά μέρες κάηκαν 400 συναγωγές (εβραϊκοί ναοί), καταστράφηκαν πάνω
από 7.500 εβραϊκά καταστήματα, εβραϊκά ιερά βιβλία κάηκαν μαζί με
βιβλία ιστορίας και φιλοσοφίας Εβραίων συγγραφέων. Δολοφονήθηκαν 91
άνθρωποι και πάνω από 20.000 στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
70. Υπήρξαν Γερμανοί που αρνήθηκαν να υποταχθούν στη γοητεία
του φύρερ;
Ποια χαρακτηριστικά είχαν οι άνθρωποι που δεν υπάκουσαν;
Ποια νομίζετε ότι ήταν η τύχη τους;
71. Ποια χαρακτηριστικά είχαν οι άνθρωποι που δεν υπάκουσαν;
Και η απάντηση τόσο απλή και μεγαλειώδης: Η κριτική ικανότητα
είναι το μόνο μας όπλο ενάντια στις δυνάμεις της υπακοής και της
συμμόρφωσης. Η ικανότητά μας δηλαδή να σκεπτόμαστε, να
αξιολογούμε, να προβληματιζόμαστε, να στοχαζόμαστε να
αμφισβητούμε , να ρωτάμε γιατί….
Πηγή: Κατερίνα Μπρεντάνου
72. Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης της φασιστικής και ναζιστικής
ιδεολογίας;
Πού και πότε εμφανίστηκε;
Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της ναζιστικής ιδεολογίας;
Πώς η ιδεολογία αυτή (τρόποι, μέθοδοι, μηχανισμοί) διαχέεται
στις μάζες και γίνεται ασμένως αποδεκτή από την πλειονότητα
του πληθυσμού;
Ποια υπήρξε η λειτουργία των συμβόλων, των τελετουργιών και
της προπαγάνδας για την προσέλκυση των μαζών;
Εντοπίζονται αναλογίες με σημερινές καταστάσεις;
77. Δικτατορίες και φασισμοί
κοινά χαρακτηριστικά
απόρριψη
δημοκρατικών
θεσμών
Αντικομμουνισμός
εθνικισμός
διαφορές:
Τα φασιστικά
καθεστώτα είχαν
μαζική υποστήριξη.
Οι δικτατορίες όχι.
78. Μέχρι τα τέλη του Μεσοπολέμου
επιβλήθηκαν καθεστώτα φασιστικού
τύπου σε Ισπανία, Πορτογαλία,
Αυστρία, Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα,
Βουλγαρία, Ρουμανία, Πολωνία και
Λιθουανία.
Σαν αντίδραση δημιουργήθηκαν
συμμαχίες φιλελεύθερων και
αριστερών κομμάτων, τα λαϊκά
μέτωπα. Επικράτησαν για λίγο στη
Γαλλία και στην Ισπανία, αλλά έχασαν
την εξουσία, στην πρώτη μετά από
εκλογές και στη δεύτερη μετά από
εμφύλιο πόλεμο με τους φασίστες του
στρατηγού Φράνκο (1936-1939).
79. Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου: οι ιδεολογικές επιρροές
και επικοινωνιακές πρακτικές του φασισμού. Παρέλαση
νέων της 4ης Αυγούστου
80. ▲ Ο Πικάσο εμπνεύστηκε το έργο όταν, στις 26 Απριλίου της ίδιας χρονιάς, στα
πλαίσια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, Γερμανοί πιλότοι της αεροπορίας των
εθνικιστών βομβάρδισαν την κωμόπολη Γκερνίκα της Χώρας των Βάσκων. Στο
βομβαρδισμό εκείνο σκοτώθηκαν 1.650 άνθρωποι και ισοπεδώθηκε το 70% της πόλης
με 32 τόνους εκρηκτικά. Λέγεται πως όταν οι Γερμανοί εισήλθαν στο Παρίσι κατά
τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην προσπάθειά τους να βρουν καλλιτεχνικούς
θησαυρούς και να τους κατασχέσουν, ένας Γερμανός Αξιωματικός έδειξε σε
φωτογραφία τον πίνακα «Γκερνίκα» στον ίδιο τον Πικάσο που είχε προσαχθεί
ρωτώντας τον: -Αυτόν τον πίνακα εσείς τον κάνατε; Κι εκείνος απήντησε με
θάρρος: Όχι, Εσείς!
81. ▲ Αφίσες της ισπανικής
δημοκρατίας εναντίον του
Φασίστα στρατηγού Φράνκο
82. δείτε κινηματογραφικές ταινίες
Τσάρλι Τσάπλιν, Ο μεγάλος δικτάτωρ (1940). Μια κωμικοτραγική
παρουσίαση του ναζισμού.
