1. Ευρωπαϊκή
Χρηματοδότηση,
Ταμείο Ανάκαμψης και
ΕΣΠΑ
Νικόλας Λιωνής, Παναγιώτης Κορκολής & Ευγενία Φωτονιάτα
ΕΝΑ Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών

2. Κοινός Ευρωπαϊκός Προϋπολογισμός 2021-
2027 και Σχέδιο Ανάκαμψης

3. Ο Κοινός Ευρωπαϊκός Προϋπολογισμός
για την περίοδο 2021-2027
• Ο κοινός Π/Υ της Ε.Ε. αντιστοιχεί μόλις στο 1,7% του ΑΕΠ της ΕΕ.
• O μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 είναι το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΕ για την προαγωγή των μακροπρόθεσμων
πολιτικών προτεραιοτήτων του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας ενώ, παράλληλα, αποσκοπεί στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της
ευρωπαϊκής οικονομίας.
1.074 δισ. €
από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο που αποτελεί τον
μόνιμο μηχανισμό χρηματοδότησης της ΕΕ.
750 δισ. €
από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που αποτελεί
έκτακτο μηχανισμό αντιμετώπισης των συνεπειών της
πανδημίας COVID 19.
Σύνολο
1,8 τρισ. €
(Όλα τα ποσά είναι σε τιμές 2018)

4. Ανάλυση Δαπανών Κοινού Ευρωπαϊκού Προϋπολογισμού
2021-2027
Σύνολο
1,8 τρισ. €
22,7 δισ. €
Μετανάστευση και
διαχείριση των
συνόρων
143,4 δισ. €
Ενιαία αγορά και
ψηφιακός τομέας
373,9 δισ. €
Φυσικοί πόροι
και περιβάλλον
13,2 δισ. €
Ανθεκτικότητα,
ασφάλεια και άμυνα
1.099,7 δισ. €
Συνοχή,
ανθεκτικότητα και
αξίες
73,1 δισ. €
Ευρωπαϊκή
δημόσια
διοίκηση
98,4 δισ. €
Γειτονικές χώρες
και υπόλοιπος
κόσμος
(Όλα τα ποσά είναι σε τιμές 2018)

5. Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027 (MFF)
Οι κύριες πολιτικές και προγράμματα του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου της ΕΕ
Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 336,4 δισ. €.
Πολιτική Συνοχής (ΕΣΠΑ) 330,2 δισ. €.
Ορίζων Ευρώπη (Horizon) 76,4 δισ. €.
Μηχανισμός Γειτονίας Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας 70,8 δισ. €.
Erasmus+ 21,7 δισ. €.
Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» 18,4 δισ. €.
Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα 13,2 δισ. €.
Άμυνα και Ασφάλεια 13,2 δισ. €.
Ανθρωπιστική Βοήθεια 10,3 δισ. €.
Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης 7,5 δισ. €.
Πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» 6,8 δισ. €.
Πρόγραμμα «Life» 4,8 δισ. €.

6. Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF)
• Για πρώτη φορά η ΕΕ προχώρησε σε δανεισμό από τις αγορές (έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους)
προκειμένου να χρηματοδοτήσει τα Κράτη Μέλη.
• Η αποπληρωμή των δανείων που έχει αναλάβει η ΕΕ θα γίνει μέχρι το 2058 με ίδιους πόρους που θα
προέλθουν από:
 Φόρο στη χρήση πλαστικού.
 Δασμούς σε εισαγόμενα στην ΕΕ προϊόντα που παρήχθησαν με χρήση άνθρακα.
 Εισφορά που θα επιβληθεί στον ψηφιακό τομέα.
 Φόρο χρηματοοικονομικών συναλλαγών και κοινή βάση φόρου εταιρειών.
750 δισ. € θα μοιραστούν τα Κράτη Μέλη
(επιλεξιμότητα μέχρι τον Αύγουστο του 2026)
360 δισ. € δάνεια
390 δισ. €
επιχορηγήσεις
(Όλα τα ποσά είναι σε τιμές 2018)

7. Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF)
• Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF / ΤΑΑ) είναι ένα προσωρινό μέσο ανάκαμψης, στόχος του οποίου είναι να μετριαστούν οι οικονομικές και κοινωνικές
επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού και να καταστούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες περισσότερο βιώσιμες, ανθεκτικές και καλύτερα προετοιμασμένες για τις
προκλήσεις και τις ευκαιρίες της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης.
• Το ΤΑΑ βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο της εφαρμογής του σχεδίου REPowerEU, ήτοι του σχεδίου αντίδρασης της ΕΕ στις κοινωνικοοικονομικές δυσχέρειες και στις
διαταραχές της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας που προκλήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
• Το ΤΑΑ διαρθρώνεται γύρω από έξι πυλώνες.
Πράσινη μετάβαση
Ψηφιακός
μετασχηματισμός
Οικονομική συνοχή,
παραγωγικότητα και
ανταγωνιστικότητα
Υγεία και οικονομική,
κοινωνική και θεσμική
ανθεκτικότητα
Κοινωνική και
εδαφική συνοχή
Πολιτικές για την
επόμενη γενιά

8. ΕΣΠΑ 2021-2027 και
Εθνική Στρατηγική ΚΑΠ 2023-2027

9. Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης 2021-2027
(ΕΣΠΑ 2021-2027)
• Με το ΕΣΠΑ 2021-2027 πρόκειται να διατεθούν στην χώρα μας πόροι συνολικού ύψους 26,2 δισ. € για τα επόμενα 7 έτη, από
τα οποία τα 20,9 δισ. € αφορούν στην Ενωσιακή Στήριξη και ποσό 5,3 δισ. € αφορά στην Εθνική Συνεισφορά.
Πόροι ΕΣΠΑ 2021-2027

10. • Το ΕΣΠΑ 2021-2027 περιλαμβάνει 8 Τομεακά Προγράμματα (17,6 δισ.
€), 13 Περιφερειακά Προγράμματα (8,1 δισ. €) και Πρόγραμμα Αλιείας,
Υδατοκαλλιέργειας και Θάλασσας (0,5 δισ. €).
Εταιρικό Σύμφωνο
Περιφερειακής
Ανάπτυξης
2021-2027
(ΕΣΠΑ 2021-2027)

11. 3,885
4,162
943
3,607
2,224
714
504
1,629
455
Ανταγωνιστικότητα
Ανθρώπινο Δυναμικό και Κοινωνική Συνοχή
Ψηφιακός Μετασχηματισμός
Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή
Μεταφορές
Πολιτική Προστασία
Τεχνική Βοήθεια και Υποστήριξη Δικαιούχων
Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση
Αλιεία, Υδατοκαλλιέργεια και Θάλασσα
Επιχειρησιακά Προγράμματα

12. 639
1,440
554
426
628
394
426
410
288
394
565
1,617
285
Πρόγραμμα Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης
Πρόγραμμα Κεντρικής Μακεδονίας
Πρόγραμμα Θεσσαλίας
Πρόγραμμα Ηπείρου
Πρόγραμμα Δυτικής Ελλάδας
Πρόγραμμα Δυτικής Μακεδονίας
Πρόγραμμα Στερεάς Ελλάδας
Πρόγραμμα Πελοπoννήσου
Πρόγραμμα Ιονίων Νήσων
Πρόγραμμα Βορείου Αιγαίου
Πρόγραμμα Κρήτης
Πρόγραμμα Αττικής
Πρόγραμμα Νοτίου Αιγαίου
Περιφερειακά Προγράμματα

13. Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-
2027
• Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική εστιάζει, μεταξύ άλλων, στη προστασία του περιβάλλοντος και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (πράσινη
αρχιτεκτονική) και στην προώθηση της καινοτομίας, της γνώσης και των νέων τεχνολογιών στη γεωργία (ψηφιοποίηση).
• Η συνολική χρηματοδότηση του Ελληνικού Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2023-2027 είναι 13,48 δισ.€ και αφορά παρεμβάσεις άμεσων ενισχύσεων
και τομεακών προγραμμάτων (παρεμβάσεις Πυλώνα 1) που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), και
παρεμβάσεις αγροτικής ανάπτυξης (παρεμβάσεις Πυλώνα 2) που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης
(ΕΓΤΑΑ).
Συνολικοί Πόροι 13,48 δισ. €
Πυλώνας 1
9,84 δισ. € από ΕΓΤΕ
Άμεσες Ενισχύσεις
8,7 δισ. €
Ειδική Ενίσχυση για Βαμβάκι
0,92 δισ. €
Τομεακά Προγράμματα
0,22 δισ. €
Πυλώνας 2
3,64 δισ. € από ΕΓΤΑΑ
Αγροτική Ανάπτυξη
3,64 δισ. €

14. Σχεδιασμός και Εφαρμογή
Ελληνικού Σχεδίου Ταμείου
Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Σχεδίου Ελλάδα 2.0

15. Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης
και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0»
• Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» συγκεντρώνει 31,16 δισ. €, εκ των οποίων
ευρωπαϊκοί πόροι 30,5 δισ. Ευρώ (18,43 δισ. € ενισχύσεις και 12,73 δισ. € δάνεια).
Πόροι Ταμείο Ανάκαμψης Κινητοποίηση Επενδυτικών Πόρων

16. • Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» περιλαμβάνει 106
επενδύσεις και 68 μεταρρυθμίσεις, κατανεμημένες σε 4 πυλώνες.
1. Πράσινη Μετάβαση
• 1.1 Μετάβαση σε νέο ενεργειακό μοντέλο
φιλικό στο περιβάλλον.
• 1.2 Ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού
αποθέματος της χώρας και χωροταξική
μεταρρύθμιση.
• 1.3 Μετάβαση σε ένα πράσινο και βιώσιμο
σύστημα μεταφορών.
• 1.4 Αειφόρος χρήση των πόρων,
ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και
διατήρηση της βιοποικιλότητας.
2. Ψηφιακή Μετάβαση
• 2.1 Συνδεσιμότητα για τους πολίτες, τις
επιχειρήσεις, το κράτος.
• 2.2 Ψηφιακός μετασχηματισμός του
κράτους.
• 2.3 Ψηφιακός μετασχηματισμός των
επιχειρήσεων.
3. Απασχόληση, Δεξιότητες,
Κοινωνική Συνοχή
• 3.1 Αύξηση των θέσεων εργασίας και
προώθηση της συμμετοχής στην αγορά
εργασίας.
• 3.2 Ενίσχυση των ψηφιακών δυνατοτήτων
της εκπαίδευσης και εκσυγχρονισμός της
επαγγελματικής εκπαίδευσης και
κατάρτισης.
• 3.3 Ενίσχυση της προσβασιμότητας, της
αποτελεσματικότητας και της ποιότητας
του συστήματος υγείας.
• 3.4 Αύξηση της πρόσβασης σε
αποτελεσματικές και χωρίς αποκλεισμούς
κοινωνικές πολιτικές.
4. Ιδιωτικές επενδύσεις και
μετασχηματισμός της οικονομίας
• 4.1 Φορολογικά εργαλεία πιο φιλικά για την
ανάπτυξη και βελτίωση της φορολογικής
διοίκησης.
• 4.2 Εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης.
• 4.3 Βελτίωση της αποτελεσματικότητας του
συστήματος δικαιοσύνης.
• 4.4 Ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού τομέα και
των κεφαλαιαγορών.
• 4.5 Προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας.
• 4.6 Εκσυγχρονισμός και βελτίωση της
ανθεκτικότητας κύριων κλάδων οικονομίας της
χώρας.
• 4.7 Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και
προώθηση ιδιωτικών επενδύσεων και εξαγωγών.
Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης
και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0»

17. 1. Απουσία στόχου μείωσης των
ανισοτήτων.
2. Απουσία στόχου ενίσχυσης της
εγχώριας παραγόμενης αξίας.
3. Περιθωριοποίηση των δημόσιων
πολιτικών.
4. Απουσία περιφερειακής
διάστασης.
* Βλέπε Ena Institute, Παρατηρητήριο Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και ΕΣΠΑ 2021-2027, Report, Ιούνιος
2022.
Προβλήματα Ελληνικού
Σχεδίου Ταμείου
Ανάκαμψης και
Ανθεκτικότητας με βάση
μελέτη του «ΕΝΑ»*

18. Πραγματική Απορρόφηση Ελληνικού Σχεδίου Ταμείου Ανάκαμψης και
Ανθεκτικότητας με βάση μελέτη του «ΕΝΑ»*
Λιμνάζοντες Πόροι και Πραγματικές Πληρωμές μέχρι 31.12.2022
ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΙ
ΠΟΡΟΙ
11,11 δισ. €
ΠΛΗΡΩΜΕΣ
4,35 δισ. €
ΛΙΜΝΑΖΟΝΤ
ΕΣ ΠΟΡΟΙ
6,76 δισ. €
ΠΛΗΡΩΜΕΣ
4,35 δισ. €
ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ
ΠΛΗΡΩΜΕΣ
3,2 δισ. €
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕ
Σ
ΠΛΗΡΩΜΕΣ
1,25 δισ. €
Ποσοστό Πραγματικής
Απορρόφησης Συνολικών
Πόρων ΕΛΛΑΔΑ 2.0
→
Ποσοστό Λογιστικής
Απορρόφησης Συνολικών
Πόρων
ΕΛΛΑΔΑ 2.0
→
4%
14%
Πραγματική και Λογιστική Απορρόφηση μέχρι 31.12.2022
* Βλέπε Ena Institute, Παρατηρητήριo Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και ΕΣΠΑ 2021-2027, Focus Report, Φεβρουάριος 2023.