Análise evolución da economía, a poboación, a vivenda e o comercio da cidade da Coruña, Galicia. Solucións de futuro en investimento, tecnoloxía, innovación e formación. Análisis evolución de la economía, la población, la vivienda y el comercio de la ciudad de A Coruña, Galicia. Soluciones de futuro en inversiones, tecnología, innovación y formación.

1. Empty Coruña – UDC Marcelino F. Mallo 1
EMPTY CORUÑA: UDC – 3 Setembro 2018
Marcelino Fernández Mallo
O estancamento da cidade pola imparable perda de pulo económico
A tese da intervención
 A cidade presenta unha desbordante sobrecapacidade de vivenda dispoñible,
superficie comercial e establecementos hoteleiros
 A pesar do estancamento de poboación, A Coruña é a cidade galega que máis
vivendas sumou no último decenio. Un dato: parque de 17.665 vivendas
baleiras (Enquisa sobre Infraestruturas e equipamentos locais da Deputación –
2017). Outro: arredor de 400 edificios abandonados ou en estado ruinoso
 Canda unha nova estratexia urbanística, requírese unha estratexia
transformadora que mude por completo a dinámica económica da cidade e
que, en consecuencia, propicie o crecemento demográfico e da demanda
interna; unha estratexia capaz de atraer os novos investimentos, novo
emprendemento, a nova formación e os novos talentos.
Evolución Poboación
No ano 1990, A Coruña tiña 256.579 habitantes, case 13.000 máis ca hoxe.
Crecemento comparado da poboación. Datos segundo o Censo de municipios
de máis de 100.000 habitantes.
Cidades 1981 2016 35
A Coruña 231.821 243.978 5,24%
Ourense 96.085 105.893 10,21%
Vigo 258.724 292.817 13,18%
Málaga 502.232 569.009 13,30%
Zaragoza 571.855 661.108 15,61%
Oviedo 190.123 220.567 16,01%
Vitoria 192.773 244.634 26,90%
Alicante 251.387 330.525 31,48%
Con datos do padrón do INE, a poboación actual é similar á que a cidade tiña en 1996:
20 anos de estancamento!

2. Empty Coruña – UDC Marcelino F. Mallo 2
Que causa a perda de pulo demográfico? Loxicamente…
 menor demanda de vivenda e tamén
 a redución da capacidade de consumo interior o cal implica unha inferior
demanda de oferta comercial.
Construción Edificios de Vivendas
Que pasou coas vivendas nese tempo? Temos a comparación que figura no IGE entre
2001 e 2011, anos durante os que o número de vivendas habitables pasou de 116.093
a 135.411 –caseque 20.000 vivendas máis!– un crecemento do 16,63%.
Peor foi na Comarca (A Coruña, Abegondo, Arteixo, Bergondo, Cambre, Carral,
Culleredo, Oleiros, Sada) onde pasamos de 180 mil a 220 mil vivendas, un incremento
do 23%. Isto daba para acoller a uns 160.000 persoas máis!
O saudable para un territorio e un mercado é que a xente nova emancipada ocupe as
vivendas da xente que falece pero aquí non aconteceu dese xeito. Aquí, a xente nova
emancipada mercaba vivenda principalmente nova co cal a xa construida ficaba
baleira.
Prezos vivenda
Outra cuestión crítica son os prezos: cunha oferta disparada e unha demanda
estancada, a lóxica falaría dunha tensión dos prezos á baixa o cal so se produciu a
partir de estoupido da burbulla inmobiliaria en España. O prezo en euros por metro
cadrado, segundo a taxadora Tinsa, na Coruña é de 1.516 €/m2 moi por riba dos 1.268
€ de Vigo o 1.207€ de Oviedo, por exemplo.
Obviamente, a maior prezo, menor atractivo para os residentes potenciais.
En termos de alugueiro, segundo o portal Idealista, o prezo mensual por m2 é de 7,1€,
un valor medio a nivel España inda que o máis alto, con diferencia, de Galicia. En
termos subxectivos, poderiamos dicir que a oferta de vivenda en aluguer da cidade é
claramente mellorable.
Superficies comerciais
A construción de novos edificios non so implican vivendas novas; tamén novos locais
comerciais. Pero falaramos antes dunha menor demanda interior así que… para que
máis locais comerciais?
Na actualidade, A Coruña conta cuns 415.000 m2 de superficie dispoñible en Centros
Comerciais. A cidade (o municipio nº18 de España por habitantes) acolle o segundo

3. Empty Coruña – UDC Marcelino F. Mallo 3
meirande centro comercial de España e cuarto de Europa, Marineda City, con 500.000
m2 construidos (aprox. o 50% para superficie comercial).
Apertura de Superficies Comerciais en A Coruña:
Ano Nombre Superficie
1985 Carrefour Alfonso Molina 10.000 m2
1987 Centro Cuatro Caminos 14.000 m2
1996 Los Rosales 30.000 m2
2003 Centro Comercial ComCor 26.000 m2
2005 Centro Comercial Elviña
2005 Los Cantones Village 11.500 m2
2008 Dolce Vita (pechado 2014) 62.000 m2
2009 Espacio Coruña 41.000 m2
2011 Marineda City
+IKEA + ELCORTEINGLÉS
176.000 m2
75.000 m2
A superficie dispoñible en centros comerciais da cidade implica 1.737 m2 por
habitante, cinco veces a media galega e española (datos de 2012: 320 m2/hab.
España, 331 m2/hab. Galicia; 474 m2/hab. Aragón, a C.A. con maior densidade
comercial. Fonte: Asociación Española de Centros y Parques Comerciales)
https://www.laopinioncoruna.es/coruna/2011/04/11/ratio-centros-comerciales-
vecino-ciudad-quintuplica-media-espanola/484996.html
Perda Empresas emblemáticas
Longa xeira de empresas importantes que perdeu a cidade nas últimas décadas...
Ano Empresa Circunstancia
1979 LEYMA Mudanza a Arteixo e sucesivas operacións
1982 FENOSA Absorbida por Unión Eléctrica Madrileña
2002 Fábrica de Tabacos Peche
2006 Softgal Adquirida por Tecnocom
2007 FADESA Adquirida por Martinsa
2011 Grupo Tecam Liquidación
2012 Banco Pastor Absorbido por Banco Popular (absorbido en
2017 por Banco Santander)
2012 Construcciones Fontenla Liquidación
2012 Dygra Films Liquidación
2013 Fábrica de armas Estado agónico. Xestionada por Hércules de
Armamento
2013 Banco Gallego Absorbido por Banc Sabadell
2015 R Telecomuncacións Absorbida por Euskaltel
2016 Caramelo Liquidación

4. Empty Coruña – UDC Marcelino F. Mallo 4
Reflexión: falta de ecosistema favorable á creación, crecemento e asentamento de
empresas.
O Porto, que sempre se considerou unha das principais “empresas” da cidade,
tampouco semella terse convertido no motor que a cidade precisa. Con datos de
Puertos del Estado, entre 2005 y 2017 o total de tráfico aumentou nun 4,6% fronte ao
23,3% do total de portos españois.
Evolución Hoteis
Dos tres hoteis “clásicos” dos anos oitenta (Finisterre, Atlántico, Embajador) aos
dezaoito hoteis de catro e cinco estrelas da actualidade... Listado ao chou
Blue Coruña Attica 21 Coruña Meliá María Pita
NH Collection Finisterre Carris Marineda NH A Coruña Centro
Plaza Ibis Styles A Coruña Zenit Coruña
Eurostars ciudad Coruña Trip Coruña AC Hotel A Coruña
Riazor Hesperia Coruña
Son poucos, moitos, os xustos? Darei un dato: con cifras de 2018 (INEbase Indicadores
de rentabilidad hotelera. Xaneiro-Xullo 2018), Galicia é a segunda comunidade
autónoma con un menor ingreso por habitación e día unicamente por detrás de
Castela-A Mancha. A media española é de 55€; a galega de 21€. E iso malia o tirón de
Compostela.
Apostouse por unha cidade turística e creouse unha infraestrutura que semella ter
excedido notablemente a capacidade de atracción...
Infraestrutura empresarial e investimentos
A Coruña conta con dous polígonos industriais, o Polígono de Agrela-Bens –o máis
antigo de Galicia, con 1,4 millóns de m2 e recoñecido formalmente como “Polígono
Empresarial de Calidad”– e o Polígono de Pocomaco –736 mil m2–. Ámbolos dous
parques evolucionaron nitidamente cara a actividade comercial co cal a súa
contribución como creadores de riqueza resulta reducida (excepción feita de Estrella
Galicia!); ámbolos dous esgotados, sen parcelas libres nin plans de ampliación.
Un caso significativo de falta de capacidade estratéxica na cidade é o chamado Parque
Ofimático, pensado inicialmente para combinar superficie residencial e empresarial;
leva no limbo máis de dez anos tempo durante o cal se perdeu todo o seu potencial de
xeración de actividade económica.
Cales foron os principais investimentos na cidade nestas últimas décadas? Pois...

5. Empty Coruña – UDC Marcelino F. Mallo 5
 Un paseo marítimo que pavimentou a beira do mar co materiais luxosos e que
encheu de farois neomodernistas con esmaltes personalizados, obeliscos de
deseño cuestionable, ascensores inútiles e un tren chu-chú que houbo de
pechar na estación antes de que provocase unha desgraza... Incluamos o
recheo das praias de Riazor-Orzán con caolín de canteira
 Museos dedicados ao Home, aos Peixes e as Ciencias
 Pazo da Ópera e o Coliseum
 Parques de Bens e San Pedro
 E a depuradora, por fin! (esta si imprescindible)
Obras estéticas que, poñéndose optimista, melloraron a vida d@s coruñes@s e dos
turistas pero que apenas incidiron na economía da cidade nin na xeración de traballo.
Liñas estratéxicas de Futuro (a poder ser, inmediato)
En termos xerais:
O primeiro: A Coruña é unha cidade galega. Galicia ten hoxe a mesma poboación ca en
1973; nese tempo, a provincia de Madrid medrou un 50% e gañou 2 millóns de
habitantes. Aquí hai algo que non funciona: o modo de gobernar e o modelo
económico.
Precisamos un goberno que goberne en clave de país e non como un apéndice de
Madrid. Un goberno disposto a reverter a decadencia e non simplemente a
xestionala. Iso é o primeiro de TODO.
Precisamos unha estratexia económica de transformación a partir dos valores
endóxenos e de acordo coas tendencias globais. No mundo cotiza “O valor da
diferencia”, esa diferencia que en Galicia levamos décadas menoscabando.
En termos locais, unha estratexia focalizada enteiramente no desenvolvemento
económico sostible composta por:
 Non máis superficie comercial, non máis licenzas hoteleiras, pulo absoluto á
rehabilitación de vivendas, control con sentidiño da nova edificación
 Estudar converter os centros comerciais inactivos (total ou parcialmente)
coma Los Cantones Village ou o Centro Comercial Elviña, en Áreas de
emprendemento, investigación, innovación, tecnoloxía e formación.
 Estudar converter a vella Fábrica de Armas nun parque empresarial de base
tecnolóxica

6. Empty Coruña – UDC Marcelino F. Mallo 6
 Construir unha grande acción formativa transversal e continua, post-
universitaria e post-FPII, que vincule a formación oficial coa que demanda a
“nova economía” baseada nas tecnoloxías emerxentes
 Promoción vivendas en alugueiro
 Permitir a transformación dos locais comerciais desocupados en espazo
residencial
Como atraer investimento
Factores tradicionais a ter sempre en conta:
Espazo dispoñible a prezos
competitivos
Calidade de vida
Vías de comunicación Recursos necesarios próximos ou
facilmente alcanzables
Estar no mercado inmobiliario
corporativo
Condicións fiscais
A estes factores, hai agora que engadir outros dous propiciados pola “nova economía”
 A capacidade de conexión, de formar redes, de cooperación
 A dispoñibilidade de persoal formado nas tecnoloxías emerxentes
Referencias exteriores aplicables
Barcelona Tech City:
https://www.lavanguardia.com/vida/20180506/443297451768/barcelona-tech-city-
crecera-con-un-nuevo-espacio-empresarial-antes-de-verano.html
https://barcelonatechcity.com/
Parque Tecnológico Andaluz, en Málaga (o chamado popularmente “Sillicon Valley”
español)
https://itrenting.com/parque-tecnologico-andalucia/
Teamlabs, “Campus de Innovación y Emprendimiento” da Corporación Mondragón
https://www.teamlabs.es/es

7. Empty Coruña – UDC Marcelino F. Mallo 7
Marcelino Fernández Mallo
mlfmallo@gmail.com
www.linkedin.com/in/marcelino-fernandez-mallo
https://www.facebook.com/Marcelino.Fernandez.Mallo
https://es.slideshare.net/MarcelinoLFernndezMallo
@pallarego