πρόγραμμα πολιτιστικής αγωγής

1. Πρόγραμμα σχολικών δραστηριοτήτων
Πολιτιστικής αγωγής
Οι ζωγράφοι της γειτονιάς μου
49ο Νηπιαγωγείο Ηρακλείου
Σχολικό έτος 2014-2015
Υπεύθυνες νηπιαγωγοί
Μαρκοδημητράκη Μαρία
Αυγήτα Άννα
Μαθιουλάκη Μαρία
Λύτρας Ν. Βολανάκης Κ. Γύζης Ν. Παρθένης Κ. Ιακωβίδης Γ.

2. Στόχοι
• Να γνωρίσουν την πολιτιστική μας κληρονομιά.
• Να έρθουν σε επαφή με την τέχνη.
• Να γνωρίσουν τους ζωγράφους που τα ονόματα τους
κοσμούν τους δρόμους της γειτονιάς του νηπιαγωγείου.
• Να αποκτήσουν αισθητικό κριτήριο.
• Να καλλιεργήσουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητα
τους.
• Να εξοικειωθούν με διάφορες τεχνικές, υλικά και εργαλεία.
• Να μυηθούν σε διάφορες μορφές θεατρικής έκφρασης.
• Να εξασκηθούν σε παιχνίδια γλώσσας και μαθηματικών.
• Να δημιουργήσουν ιστορίες και ποιήματα.
• Να μάθουν να συνεργάζονται και να δουλεύουν ομαδικά.
• Να αυτενεργούν, να παρατηρούν και να λύνουν
προβλήματα.

3. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές
• Τέχνες (εικαστικά, μουσική, Θεατρικό
παιχνίδι)
• Μαθηματικά
• Γλώσσα
• ΤΠΕ
• Μελέτη περιβάλλοντος

4. Α΄ φάση:
Διερεύνηση του θέματος

5. Αφόρμηση
Αφορμή έδωσε το γεγονός ότι τα ονόματα των ζωγράφων
αυτών κοσμούν τους δρόμους της γειτονιάς του νηπιαγωγείου.
Αυτό εντυπωσίασε εμάς και τα παιδιά. Τα νήπια με αφορμή
τους πίνακες και χωρισμένα σε ομάδες εργασίας
πραγματοποίησαν ποικίλες δράσεις παιχνίδια γλώσσας,
μαθηματικών, δημιουργία ιστοριών και ποιημάτων, εικαστικές
δημιουργίες, αναπαραστάσεις πινάκων, κατασκευές,
επισκέψεις σε χώρους τέχνης και πινακοθήκες αξιοποιώντας
παράλληλα την τεχνολογία. Το νηπιαγωγείο ανοίγοντας τις
πόρτες του φιλοξένησε διάφορους καλλιτέχνες εικαστικούς και
μουσικούς. Αποκορύφωμα της δράσης υπήρξε η θεατρική
παράσταση καθώς και η έκθεση των δημιουργιών των νηπίων
στο χώρο του νηπιαγωγείου.

6. Τα Χριστούγεννα επεξεργαστήκαμε τον πίνακα
Κάλαντα του Νικηφόρου Λύτρα

7. τον ζωγραφίσαμε κιόλας….!

8. Αναζήτηση των οδών στον διαδικτυακό χάρτη
google maps

9. Περίπατος στους δρόμους της γειτονιάς μας

10. Στους δρόμους των ζωγράφων…

11. Αναπαράσταση της διαδρομής

12. Φτιάξαμε τις ταμπέλες με τις οδούς..

13. Κινητικό παιχνίδι γλώσσας: Αντιστοιχίσαμε τις
φωτογραφίες των ζωγράφων με τα ονόματα τους

14. Κινητικό παιχνίδι: Δημιουργία των ομάδων
εργασίας

15. Ιστόγραμμα-Καταιγισμός ιδεών..Τι θέλουμε να
μάθουμε για τους ζωγράφους..

16. Β΄ Φάση:
Επεξεργασία,
Υλοποίηση δράσεων

17. Παιχνίδι Γλώσσας- τα αρχικά γράμματα
στα ονόματα των ζωγράφων

18. Οι βιογραφίες των ζωγράφων
Η προσωπογραφία του Κ.Παρθένη

19. Η βιογραφία του Ιακωβίδη

20. Οι βιογραφίες του Βολανάκη-Γύζη και Λύτρα

21. Παιχνίδι με τις προσωπογραφίες των ζωγράφων..

22. Από πού κατάγονται οι ζωγράφοι μας;

23. Εικονικό ταξίδι στα μέρη που γεννήθηκαν οι ζωγράφοι
με το λογισμικό οπτικοποίησης google.earth
Στο Ηράκλειο της Κρήτης- Βολανάκης Κ. Στη Λέσβο-Ιακωβίδης Γ.
Στην Τήνο-Γύζης Ν. , Λύτρας Ν. Στην Αίγυπτο- Παρθένης Κ.

24. Καλέσαμε στο σχολείο μας τη ζωγράφο κυρία Λίλα
Καραταράκη

25. Πως ζωγραφίζουμε με κάρβουνο;

26. Φτιάξαμε τον πίνακα του Ν. Λύτρα Αναμονή

27. Επεξεργασία των δύο πινάκων του Ν. Λύτρα
• Τι νομίζεις ότι βλέπει η
γυναίκα από το παράθυρο;
Τι περιμένει;
• Γίνομαι η γυναίκα του
πίνακα..Τι περιμένω
κοιτάζοντας από το
παράθυρο;
• Δημιουργία ιστορίας με
ερέθισμα τους πίνακες
«αναμονή και « φίλημα»

28. Διατροφή- «Νεκρή φύση με
σταφύλια» Γ. Ιακωβίδη

29. Και τον αναπαραστήσαμε με διάφορα
υλικά…

30. «Ρόδια» Γ. Ιακωβίδη

31. «Νεκρή φύση με φρούτα και βιολί» -Κ.
Παρθένη

32. Φτιάξαμε και φρουτοσουβλάκια..

33. Οικογένεια-Η γιορτή της μητέρας: Η
«μητρική στοργή» του Ιακωβίδη

34. Αναπαραστήσαμε τον πίνακα…και τον
ζωγραφίσαμε

35. φτιάξαμε καρτούλα για να τη δωρίσουμε
στη μαμά που γιορτάζει…!

36. Η γυναίκα και ο γιος του καλλιτέχνη Γ. Ιακωβίδης-
Φτιάξαμε τη δική μας οικογενειακή φωτογραφία

37. Τα πρώτα βήματα του Γ. Ιακωβίδη

38. Στράτα στρατούλα…!

39. Παγκόσμια μέρα παιδικού βιβλίου :Το παραμύθι της γιαγιάς- Ν.
Γύζη. Καλέσαμε μια γιαγιά νηπίου να μας διηγηθεί ένα
παραμύθι….
Επεξεργασία:
Πόσα παιδιά έχει ο πίνακας;
Ποιο παιδί πλησιάζει την ηλικία σας;
Πως είναι ντυμένη η γιαγιά και τα παιδιά;
Τι νομίζεις ότι έχει το δοχείο;
Συναισθήματα: πως νιώθει η γιαγιά, πως
νιώθουν τα παιδιά;
Δώσε ένα δικό σου τίτλο στον πίνακα

40. Μουσική: Φτιάξαμε τη δική μας
«παιδική συναυλία» …
«παιδική συναυλία» Γ.
Ιακωβίδη

41. Και ομαδική εργασία..

42. Επεξεργασία του πίνακα
Γλώσσα-σύνθεση των λέξεων
των οργάνων του πίνακα
Εργασία μαθηματικών:
πόσα παιδιά βλέπεις,
πόσους ενήλικες, πόσοι
είναι όλοι μαζί;
Τι συναισθήματα σου
δημιουργεί ο πίνακας;
Ποιο είναι το αγαπημένο
σου μουσικό όργανο;
Γλώσσα-σύνθεση των
λέξεων του πίνακα

43. Φτιάξαμε το σπίτι της κυρίας Μουσικής με το
πεντάγραμμο και το κλειδί του σολ και
αναπαραστήσαμε το πεντάγραμμο με το σώμα μας

44. Ανακαλύψαμε και άλλα μουσικά όργανα…Και τα
ομαδοποιήσαμε..κρουστά-πνευστά-έγχορδα

45. Babypedia:Γνωριμία με τα μουσικά όργανα-
ονομασία και ήχος-ποιο όργανο ακούς τώρα;

46. Επίσκεψη της Φιλαρμονικής στο
νηπιαγωγείο μας
Ο μαέστρος

47. Βιωματική εμπειρία με τα μουσικά όργανα…
τρομπέτα Σαξόφωνο
Φλάουτο Κόρνο

48. Χορέψαμε στο ρυθμό της
μουσικής..κάναμε και παρέλαση..

49. Και ζωγραφίσαμε…Το μαέστρο, τους μουσικούς, τα
μουσικά όργανα…

50. Απόκριες- Αναπαραστήσαμε τον πίνακα του Ν. Λύτρα
«επιστροφή από το πανηγύρι στην Πεντέλη»
Ποια εποχή φτιάχτηκε ο πίνακας;
Ποιο από τα παιδιά είναι μεγαλύτερο σε ηλικία;
Υπάρχουν ζώα στον πίνακα; Γιατί χρησιμοποιούν το γαϊδούρι;
Πώς νιώθουν τα πρόσωπα του πίνακα;

51. Και κατασκευάσαμε τα μουσικά όργανα
του πίνακα

52. τα ζωγραφίσαμε..και τραγουδήσαμε..

53. Έλα βρε Χαραλάμπη να σε
παντρέψουμε…!

54. Ζωγραφίσαμε τις παλέτες μας και
ντυθήκαμε και ζωγράφοι..!

55. 25η Μαρτίου- «Η έξοδος του Άρεως»
Βολανάκης

56. Αναπαράσταση με σημαίες και
καράβια..

57. Η έξοδος με διάφορα υλικά..

58. Μουσική επένδυση: Ο ήχος της θάλασσας
με μουσικά όργανα….

59. Θεατρικό παιχνίδι με τον Άρη. Και ναι τα κατάφερε…!

60. Και τον ζωγραφίσαμε..

61. Σύγκριση των πινάκων Λύτρα και Βολανάκη. Σε τι διαφέρουν
οι πίνακες σε τι μοιάζουν; Ποια χρώματα χρησιμοποίησε ο
κάθε ζωγράφος;
Η πυρπόλησης της τουρκικής ναυαρχίδας-
Νικηφόρος Λύτρας
Η πυρπόληση της τουρκικής φρεγάτας-
Βολανάκης Κ.

62. Και ζωγραφίσαμε..

63. Το κρυφό σχολειό Ν. Γύζη

64. Δραματοποίηση

65. Άσκηση γραφής: Γράφουμε το ποίημα «φεγγαράκι
μου λαμπρό»

66. Κάθε ομάδα ζωγράφισε ένα πίνακα του Ν. Γύζη με
θέμα για το 1821
παιδομάζωμα

67. Μετά την καταστροφή των Ψαρών

68. Τα αρραβωνιάσματα

69. Τον αιχμάλωτο..

70. Δημιουργήσαμε τον «Γαλατά» του Ν. Λύτρα με διάφορα
υλικά..και μάθαμε για την ελληνική παραδοσιακή ενδυμασία

71. Ζωγραφίσαμε το άρμεγμα

72. Το Γαλατά της σύγχρονης εποχής και τα
γαλακτομικά προϊόντα

73. «Ευαγγελισμός» του Κ. Παρθένη

74. Και τον αναπαραστήσαμε..

75. Πάσχα-Ο Χριστός στο όρος των Ελαιών
-Κ. Παρθένη
Προσευχηθήκαμε και εμείς όπως Ο Χριστός..Πως ένιωσες; Το
περιεχόμενο της προσευχής σου..

76. Και αναπαραστήσαμε ..

77. «Ο Χριστός στο σταυρό»-Κ. Παρθένη
Παίρνοντας την έκφραση του Χριστού….

78. Η «αποκαθήλωση» του Κ. Παρθένη

79. Η «Ανάσταση» του Κ. Παρθένη δημιουργήσαμε με
διάφορα υλικά…

80. Έθιμα του Πάσχα -Τσουρέκι- Ν. Γύζης

81. Αναπαραστήσαμε τον πίνακα με υφάσματα..και
φτιάξαμε τσουρέκια στο σχολείο με τις μαμάδες
μας!!

82. Το κερί της Βλάχας του Γ. Ιακωβίδη

83. Επίσκεψη στο εργαστήρι ελεύθερου
σχεδίου «Άρτιον»

84. Παίξαμε τον πίνακα «Ο Κουρέας» του
Ν. Γύζη

85. και την «παιδική συναυλία» στην
κορνίζα..

86. Αλλά και «το παραμύθι της γιαγιάς»του Ν.
Γύζη

87. Ζωγράφοι στο εργαστήρι…

88. Ζωγραφίσαμε την αποστήθιση….
«Αποστήθιση» Γύζης Ν.
Τι φαντάζεσαι ότι έκανε το κορίτσι πριν και μετά

89. και το ζαχαροπλάστη..του Γύζη
«Ο ζαχαροπλάστης» Γύζης Ν.
Ζωγράφισε το περιβάλλον του ζαχαροπλάστη

90. Επίσκεψη στη Δημοτική πινακοθήκη

91. Παρατηρήσαμε τους πίνακες σε
ψηφιδωτά..

92. Φτιάξαμε το δικό μας ψηφιδωτό..

93. Φτιάξαμε με ψηφίδες τα ονόματα των ζωγράφων..με
διάφορα υλικά

94. Λουλούδια της Άνοιξης -Ο κήπος του
Γ. Ιακωβίδη

95. Πρασινίσαμε τον κήπο του σχολείου
μας..

96. «Γεράνια στο κάνιστρο»
-Γ. Ιακωβίδης. Δημιουργίες με διάφορα υλικά και
πινέλα

97. Κινητικό παιχνίδι με τα γεράνια-φτιάχνουμε το καλάθι του πίνακα
Μαθηματικά: Διάταξη φύλλων με βάση το μέγεθος

98. «Βάζο με γαρίφαλα» ,Γ. Ιακωβίδης-
Ζωντανεύουμε και ζωγραφίζουμε τον πίνακα

99. Και τραγουδήσαμε..Γαρίφαλο στο αυτί και
πονηριά στο μάτι..! Και χορέψαμε…!

100. Ζωγραφίσαμε τα λουλούδια μας και ψηφιακά…στο tux
paint και φτιάξαμε μπουκέτα με 1,2,3…10 λουλούδια
στο Babypedia

101. Ζωγραφίζω τους αριθμούς από το 1 έως το
10….ψηφιακή ζωγραφική με πινέλα και χρώματα

102. Μαθηματικά: σύνδεση αριθμού με το
αντίστοιχο πλήθος λουλουδιών…

103. «Η κοιμισμένη Ανθοπώλης»- Ιακωβίδης Γ.

104. Φτιάξαμε και ποίημα…αμ πώς!!

105. «Ο χορός των Μουσών» Ν. Γύζη
ομαδικά…

106. και.. ατομικά με διάφορες τεχνικές

107. Μαθηματικά: Πρόσθεση με το 9

108. Βολανάκης Κ.-Ο καραβογράφος
Αραγμένα καράβια..
Πριν από την καταιγίδα..
Το λιμάνι του Βόλου..

109. Με αφορμή τους πίνακες του Βολανάκη…δημιουργήσαμε
καράβια με χαρτοδιπλωτική.

110. Με μαρκαδόρους και πινέλα…ατομικά

111. Και ομαδικά..
«Σπρώχνοντας τη βάρκα στη θάλασσα» Βολανάκης Κ.
Αναπαράσταση

112. Ζωγραφίσαμε τις « Λουόμενες»-Κ. Παρθένη
και δημιουργήσαμε θαλασσινές ιστορίες

113. Λουόμενες-Ομαδική Εργασία

114. Θεατρικό παιχνίδι- Αναπαράσταση

115. Γίναμε μοντέλα και ζωγράφοι. Σας
αρέσουν τα πορτρέτα μας;

116. Τα παιδιά σε ομάδες δημιούργησαν τους πίνακες σε
ψηφιακά πάζλ με την διαδικτυακή εφαρμογή
jigsawplanet.com
Η Πυρπόληση της τουρκικής
φρεγάτας του Βολανάκη Κ.
Μετά την καταστροφή των Ψαρών
του Ν. Γύζη

117. Γαλατάς του Ν. Λύτρα Νεκρή φύση με φρούτα και βιολί του Κ.
Παρθένη
Βάζο με γαρίφαλα του Ι. Ιακωβίδη

118. Δημιουργήσαμε πινάκες σε καμβά-εργασία σε
ομάδες στο σπίτι..και το διασκεδάσαμε!!

119. Ορίστε και οι δημιουργίες μας…!!
• «Ο χορός» Παρθένη Κ. : γιατί
χορεύουν οι κοπέλες; Ξέρεις άλλα
ονόματα χορών;
• « το λιμάνι της καλαμάτας»
Παρθένης Κ. , ξέρεις να μας πεις
άλλα είδη πλοίων;
•« Ηρακλής και Αμαζόνες»
Παρθένης Κ. , ξέρεις τους άθλους
του Ηρακλή;
•« Η ψυχή του καλλιτέχνη» Γύζης Ν.: τι
έχει μέσα άραγε το κουτί;
•« Η γιαγιά χορεύει με τα εγγόνια της»
Γύζης Ν.: ποια άλλα παιχνίδια πιστεύεις
ότι μπορεί να παίζει η γιαγιά με τα
εγγόνια της;
• « Ο ζαχαροπλάστης» Γύζης Ν.: ποια
άλλα επαγγέλματα ξέρεις που φοράνε
άσπρη στολή;

120. • « Ψάθινο καπέλο» Λύτρας Ν.: Ποια εποχή
του χρόνου μας φέρει στο μυαλό το καπέλο
και ποιες γεωργικές δουλειές γίνονται την
εποχή αυτή που μας αναγκάζουν να φοράμε
καπέλο και γιατί;
•«Ρίχνοντας τα δίχτυα» Βολανάκης Κ.
πως αλλιώς ψαρεύουμε τα
Ψάρια;
•« Βάρκα στο ποτάμι» Βολανάκης Κ.:
γνωρίζεις να μας πεις κάποια
θαλάσσια αθλήματα;

121. Και το χαρήκαμε..!
• « Το κτένισμα» Ιακωβίδης Γ.:
γιατί η γιαγιά χτενίζει την
εγγονή της;
•« Η γυναίκα και ο γιος του
καλλιτέχνη» Ιακωβιδης Γ.: ,
κοιτάζοντας τον πίνακα αυτό
τι συναισθήματα νιώθεις και
γιατί;
•« Κούκου» Ιακωβίδης Γ.:τι
παίζουν τα παιδιά του πίνακα

122. Παρεούλες καλλιτεχνών..!

123. Γ΄ Φάση:
Παρουσίαση

124. Κάναμε και έκθεση..!

125. Πραγματικοί καλλιτέχνες…!

126. Η πρόσκληση μας

127. Το σκηνικό μας..οι 9 Μούσες

128. Το φτιάξαμε μόνοι μας…!

129. Τα αξεσουάρ της γιορτής μας..!

130. Αξιολόγηση
• Τα νήπια συμμετείχαν σε όλη τη διάρκεια του
προγράμματος με μεγάλο ενδιαφέρον.
• Απέκτησαν νέες γνώσεις, εμπλούτισαν το
λεξιλόγιό τους, μίλησαν για τις εμπειρίες τους,
αντάλλαξαν απόψεις, εκφράστηκαν, έπαιξαν,
πειραματίστηκαν.
• Προβληματίστηκαν και έδωσαν λύσεις κατά την
υλοποίηση των δράσεων αναπτύσσοντας τις
δεξιότητες τους.
• Γνώρισαν καινούργια υλικά, τεχνικές, εργαλεία
και μεθόδους εικαστικής έκφρασης.

131. Αξιολόγηση
• Ανέπτυξαν τη φαντασία και τη
δημιουργικότητα τους.
• Καλλιεργήθηκαν αισθητικά.
• Συνεργάστηκαν αρμονικά σε πνεύμα
αλληλοβοήθειας και δούλεψαν ομαδικά.
• Πραγματοποίησαν τις αρχικές ιδέες τους.
• Οι γνωστικοί, παιδαγωγικοί και μαθησιακοί
στόχοι υλοποιήθηκαν.

132. Πίνακες που χρησιμοποιήθηκαν στο
σχέδιο εργασίας
Βολανάκης Κ.
• Η έξοδος του Άρεως
• Ψαράδικα στο πρωινό
• Πριν από την καταιγίδα
• Το λιμάνι του Βόλου
• Η πυρπόληση της τούρκικης
φρεγάτας
• Αραγμένα καράβια
• Βάρκα στο ποτάμι
• Ρίχνοντας τα δίχτυα
• Σπρώχνοντας τη βάρκα στη
θάλασσα
Γύζης Ν.
• Κρυφό σχολείο
• Αιχμάλωτος
• Παιδομάζωμα
• Αρραβωνιάσματα
• Μετά την καταστροφή των
Ψαρών
• Τσουρέκι
• Γιαγιά που χορεύει με τα
εγγόνια της
• Το παραμύθι της γιαγιάς
• Η ψυχή του καλλιτέχνη
• Ο χορός των Μουσών
• Ο Ζαχαροπλάστης

133. Πίνακες που χρησιμοποιήθηκαν στο
σχέδιο εργασίας
Ιακωβίδης Γ.
• Ρόδια
• Νεκρή φύση με σταφύλια
• Το κερί της Βλάχας
• Μητρική στοργή
• Κτένισμα
• Παιδική συναυλία
• Παραφωνία
• Γεράνια στο κάνιστρο
• Κούκου
• Η γυναίκα του καλλιτέχνη και ο
γιος του
• Η κοιμισμένη ανθοπώλης
• Πρώτα βήματα
• Βάζο με γαρίφαλα
Λύτρας
• Κάλαντα
• Γαλατάς
• Η πυρπόληση της τουρκικής
ναυαρχίδας
• Επιστροφή από το πανηγύρι
• Φίλημα
• Αναμονή
• Καρπούζι
• Ψάθινο καπέλο

134. Πίνακες που χρησιμοποιήθηκαν στο
σχέδιο εργασίας
Παρθένης Κ.
• Ευαγγελισμός
• Ο Χριστός στο όρος των ελαιών
• Αποκαθήλωση
• Ανάσταση
• Ο χορός
• Μάχη του Ηρακλή με τις Αμαζόνες
• Λουόμενες
• Νεκρή φύση
• Το λιμάνι της Καλαμάτας
• Νεκρή φύση με φρούτα και βιολί

135. Βιβλιογραφικές αναφορές
• Γιαλουράκη, Σ. (2009). Έθιμα και παιχνιδίσματα στου
χρόνου τα γυρίσματα, τόμος Α’ & Β΄. Δίπτυχο. Αθήνα.
• Ιερά Μονή Παναγίας Χρυσοπηγής, (2005). Θεοτοκάριο για
τα παιδιά. Αθήνα.
• Μαντούβαλου- Ηλιάδη, Σ. (1989). Ντορεμιφασόλασι.
Αγροτικές Συνεταιριστικές Οργανώσεις Α.Ε. Θεσσαλονίκη.
• Περιοδικό Hitec. Τα μουσικά όργανα της συμφωνικής
ορχήστρας. Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη.
• Τζαβάρα, Κ. (2009). Μαγικές διαδρομές στην τέχνη, Γ.
Ιακωβίδης. Διάπλους. Θεσσαλονίκη.
• Φυσική Αγωγή Α και Β Δημοτικού,(2006). ΟΕΔΒ. Αθήνα.
• Χατζή, Γ. (1988). Έλληνες ζωγράφοι, 19ος αιώνας. Κέδρος.
Αθήνα.
• Krings, Α. (2002). Ματθαίος ο σκαραβαίος.
Παπαδόπουλος. Αθήνα.

136. ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΤΡΙΣ
Το πρόγραμμα πολιτιστικής αγωγής δημοσιεύτηκε
στα «πολιτιστικά» της τοπικής εφημερίδας
«Πατρίς» με τίτλο: Το πρωτότυπο σχέδιο εργασίας
του 49ου Νηπιαγωγείου Ηρακλείου- Πέντε μεγάλοι
ζωγράφοι ενέπνευσαν τα…νηπιαγωγάκια με
δημοσίευση στις 13 Ιουνίου 2015.

137. Ευχαριστώ για την
προσοχή σας!!