Hoe schrijf je een boek? Deze presentatie neemt je mee van het eerste idee naar het moment dat je het manuscript gaat opsturen naar een uitgeverij. Duur: ongeveer 7 minuten.

1. Hoe schrijf ik een boek?
Door de auteur Marijke F. Jansen
www.marijkefjansen.nl
© Marijke F. Jansen 2013
1

2. Hoe schrijf ik een boek?
INHOUD
• Schets
• Schrijfplan
• Aan de slag
• Herschrijven
• Proeflezers
• Opsturen
2

3. Hoe schrijf ik een boek?
• Alles begint met een idee! Een allereerste
ingeving. Bijvoorbeeld een onderwerp, één
scène, een hoofdpersoon.
• Denk daarover na, tot je heel globaal weet
wat je met dit idee zou kunnen.
3
SCHETS

4. Hoe schrijf ik een boek?
• Als je globaal weet wat je met het idee kunt, is
het tijd om achter de computer te kruipen.
• Zet nu je idee in ongeveer een half A4tje op
“papier”.
• Zelf noem ik dit een schets.
4

5. Hoe schrijf ik een boek?
• Voor je begint met schrijven, ga je eerst een
schrijfplan maken.
• Daarin komt alles over het verhaal te staan.
5
SCHRIJFPLAN

6. Hoe schrijf ik een boek?
• Waarom eerst een plan en niet meteen schrijven?
• Je verhaal wordt er beter van.
• Door het schrijfplan dwing je jezelf om na te
denken over alle details in je verhaal.
• Zo maak je de verhaallijn kloppend;
• Je zorgt ervoor dat alles in je verhaal ook een
functie heeft;
• Je blaast je personages leven in.
6

7. Hoe schrijf ik een boek?
Mijn schrijfplannen zien er als volgt uit:
• Richting
• Personages
• Actie
• Verhaallijn
• Planning
7

8. Hoe schrijf ik een boek?
RICHTING
Eerst denk ik na over zaken als
• Wat is het onderwerp?
• Welk thema en welke motieven staan centraal?
• Wat gebruik ik als werktitel?
• Wil ik een motto?
• Ga ik leidmotieven gebruiken?
8

9. Hoe schrijf ik een boek?
PERSONAGES
• Ik maak een vragenlijst zoals in een
vriendenboekje;
• Deze vul ik voor alle hoofdpersonages in;
• Voor de bijpersonages heb ik een minder
uitgebreide vragenlijst.
9

10. Hoe schrijf ik een boek?
• Ik schrijf ook voor iedere personage een
geschiedenis. Hoe is hij geworden zoals hij nu is?
• Een jongen die bijvoorbeeld drie keer door z’n
vriendinnetjes voor een ander in de steek is
gelaten,
• Is bang om door het vierde meisje ook verlaten te
worden.
• Als je de geschiedenis van je personages
kent, kun je met deze informatie spelen.
10

11. Hoe schrijf ik een boek?
ACTIE
Hier komen dingen aan bod, zoals:
• Plaats van actie
• Tijd van actie
• Spanningsbogen
• Climax
• Fabel en sujet
11

12. Hoe schrijf ik een boek?
VERHAALLIJN
• Ik begin altijd met een schema, waarin ik op
hoofdstukniveau de verhaallijn verder uitwerk.
• Daarna maak ik van ieder hoofdstuk een iets
uitgebreidere omschrijving.
• Groot voordeel hiervan: het geeft handvaten
tijdens het schrijven. Writer’s block? Wat is
dat?
12

13. Hoe schrijf ik een boek?
PLANNING
• Ik maak eigenlijk alleen een planning voor de
eerste versie van het verhaal.
• Hiervoor stel ik een schema op met
weeknummers
• Daarbij vermeld ik welk hoofdstuk ik wanneer af
wil hebben.
• Meestal probeer ik één hoofdstuk per week te
schrijven.
• Schrijven wordt door een planning minder
vrijblijvend en helpt je om door te zetten. 13

14. Hoe schrijf ik een boek?
• Zelf word ik tijdens het maken van het
schrijfplan al zo enthousiast, dat ik sta te
trappelen om eindelijk te kunnen beginnen!
• Doordat je al over alles hebt nagedacht, is
starten ook niet moeilijk.
14
AAN DE SLAG

15. Hoe schrijf ik een boek?
• Overigens wil een schrijfplan niet zeggen dat
je niet MAG afwijken tijdens het schrijven.
• Heb je een goede ingeving?
• Gebruik hem gerust en wijzig dan ook je
schrijfplan, zodat alles kloppend blijft.
15

16. Hoe schrijf ik een boek?
• Als je klaar bent met de eerste versie, ben je er nog
niet.
• Nog lang niet zelfs. Nu begint het herschrijfproces.
• Wat hierbij een heel goed hulpmiddel is, is hardop
voorlezen.
• Door hardop te lezen wordt je gedwongen om
intensiever te lezen en vallen fouten eerder op.
• Ook kun je dan horen hoe je geschreven tekst klinkt.
16
HERSCHRIJVEN

17. Hoe schrijf ik een boek?
• Ook zijn proeflezers zeer handig bij dit proces.
Daarover zal ik straks nog wat meer vertellen.
• Schrijven is schrappen is een veelgehoorde term.
• Maar wanneer ik aan het herschrijven ben, komt
er vaak meer tekst bij, dan dat er verdwijnt.
• Soms is dat wat je hebt geschreven nog niet
duidelijk en is er meer uitleg nodig.
• Soms zelfs een complete nieuwe scène!
17

18. Hoe schrijf ik een boek?
• Zelf werk ik graag met proeflezers. Waarom?
Omdat jij als schrijver blind bent voor je eigen
tekst.
• Proeflezers vinden veel sneller inconsistenties in
je karakters en de verhaallijn
• Ook kunnen ze soms goede suggesties doen om
je verhaal spannender te maken.
18
PROEFLEZERS

19. Hoe schrijf ik een boek?
• Zelf probeer ik een groepje van verschillende
typen proeflezers samen te stellen.
• Mijn zusje bijvoorbeeld, heeft net haar taaltoets
op de PABO gedaan en zij let vooral op de
spelling.
• Een andere vriendin leest het genre; zij let op de
verhaallijn.
• Mijn moeder is van de esoterie, zij let op de
spirituele dingen
• En weer anderen letten op andere punten.
19

20. Hoe schrijf ik een boek?
• Proeflezers gebruiken kan heel eng zijn, want je
kunt kritiek op je werk verwachten.
• Maar (opbouwende) kritiek maakt je werk alleen
maar beter.
• Ook kan het heel motiverend werken.
• Hoe leuk is het als iemand een hoofdstuk heeft
gelezen
• En vervolgens om het volgende hoofdstuk
“zeurt”, omdat het zo spannend was?
20

21. Hoe schrijf ik een boek?
• Dan, als je het verhaal hebt geschreven,
• hebt herschreven
• en hebt laten controleren door proeflezers
• (en het verhaal nog eens hebt herschreven naar
aanleiding van hun aanwijzingen)
• stuur je het op naar een uitgever.
21
OPSTUREN

22. Hoe schrijf ik een boek?
Belangrijk is dat je op de volgende dingen let:
• De boeken die de uitgeverij op dit moment
uitgeeft moeten bij jouw verhaal passen;
• Voorzie je manuscript van een duidelijke (en
aansprekende) synopsis en een biografie van
jezelf.
22

23. Hoe schrijf ik een boek?
• Uitgevers krijgen veel manuscripten
ongevraagd opgestuurd.
• Je kunt je voorstellen dat er een grote stapel
ongelezen manuscripten op het bureau van de
redacteur ligt.
• Je kunt er daarom vanuit gaan dat het lang
duurt voor je verhaal gelezen wordt.
23

24. Hoe schrijf ik een boek?
• Aangezien er zoveel te lezen manuscripten
zijn, wordt ieder verhaal niet van begin tot einde
gelezen.
• Meestal lezen ze het begin en het einde.
• Op basis daarvan kan een redacteur zich een
aardig beeld vormen van het verhaal, de stijl en
de karakters.
• In veel gevallen ontvangt de schrijver een
standaard afwijzingsbrief.
24

25. Hoe schrijf ik een boek?
Wordt jouw verhaal afgewezen? Dan heb je
verschillende opties:
• Het verhaal opsturen naar een andere uitgeverij;
• Het verhaal nog eens kritisch onder de loep
nemen;
• Zelf een literair agent of een redacteur in de arm
nemen, om te kijken of je verhaal nog verbeterd
kan worden;
• Je verhaal in eigen beheer (bijvoorbeeld via
Printing On Demand, POD) uitgeven.
25

26. Hoe schrijf ik een boek?
• Meedoen aan schrijfwedstrijden kan ook een
interessante optie zijn.
• Op deze manier werd mijn eerste
novelle, Muze, gepubliceerd.
• Ik deed mee aan de Dark Romance
Schrijfwedstrijd 2012 van young-adults.nl
• Ik werd tweede.
• Samen met de nummers één en drie werd Muze
uitgegeven in de bundel Dark Romance –
Verboden verlangen.
26

27. Hoe schrijf ik een boek?
27

28. Hoe schrijf ik een boek?
• Zo’n publicatie via een schrijfwedstrijd is een
handige manier om naamsbekendheid als auteur
te krijgen.
• Maar er zijn meerdere manieren om aan de
naamsbekendheid te werken.
• Inmiddels ben ik recensent, columnist en jurylid
geworden voor young-adults.nl
• Ook ben ik actief op verschillende social media.
28

29. Hoe schrijf ik een boek?
• Ik hoop dat je iets aan deze presentatie over
het schrijven van een boek zult hebben.
• Dit is in ieder geval hoe ik het zelf aanpak:
• Schets – Schrijfplan – Aan de slag –
Herschrijven – Proeflezers - Opsturen
29
AFSLUITING

30. Hoe schrijf ik een boek?
‘Wat wil je het allerliefst bereiken?’ vroeg hij
haar zacht. ‘Wat is je mooiste droom?’
‘Om verhalen te schrijven,’ zuchtte ze, zonder na
te denken. ‘Om verhalen te schrijven
die anderen graag lezen.’
www.marijkefjansen.nl
© Marijke F. Jansen 2013
30