Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Viewers also liked
Viewers also liked (17)
Similar to Despot Stefan Lazarevic
Similar to Despot Stefan Lazarevic (18)
Despot Stefan Lazarevic
- 1. Radili:Mateja Stojanović i Stefan Vasilevski
- 2. Osnovni Podaci Stefan Lazarević poznat i kao Stevan Visoki (Kruševac, 1377 – Glavica kod Mladenovca, selo Markovac, zaselak Crkvine, 19. jul 1427) je bio sin kneza Lazara koji je sa titulama kneza (1389— 1402) i despota (1402—1427) vladao Srbijom. U svoje vreme je važio za jednog od najboljih vitezova i vojskovođa, a njegova književna dela ga čine jednim od najvećih srpskih književnika u srednjem veku. Nakon očeve pogibije u Kosovskom boju 1389. godine, kao maloletan je došao na vlast i uz pomoć majke Milice Hrebeljanović je vladao do svog punoletstva 1393. godine.
- 3. Stefan Lazarević je rođen, najverovatnije, 1377. godine u Kruševcu, prestonici svog oca, kneza Lazara. Posle Kosovske bitke15. juna 1389. godine, u kojoj je poginuo njegov otac, Stefan je postao novi knez, u čije ime će do njegovog punoletstva vladati njegova majka, kneginja Milica. On je došao na vlast u specifičnom trenutku, po državu Lazarevića, koja se našla u okruženju moćnih suseda. Sa jedne strane bio je Bajazit, koji se posle Kosovske bitke povukao da bi učvrstio svoju vlast među Osmanlijama, dok se u neposrednom susedstvu nalazio Vuk Branković, muž Stefanove sestre Mare, koji posle bitke postao najmoćniji srpski velikaš. Zapadni sused Lazarevića bio je kralj Tvrtko I (ban 1353—1377, kralj 1377—1391) koji se smatrao legitimnim naslednikom Nemanjića i Kosovsku bitku je prikazivao kao sopstvenu pobedu nad Osmanlijama, dok su se na severu njihovi posedi graničili sa Ugarskom, kralja Žigmunda. Knez Lazar (freska iz manastira Ljubostinja, 1402–1405)
- 4. Stefan je bio sin Lazara Hrebeljanovića i njegove supruge Milice, koja je pripadala bočnoj liniji Nemanjića, pošto je njen otac, knez Vratko, bio direktan potomak Vukana, najstarijeg sina Stefana Nemanje. Pored Stefana, oni su imali još sedmoro dece Stefan Lazarević se u septembru 1405. godine oženio Jelenom, ćerkom Frančeska II Gatiluzija (1384— 1404), đenovljanskog gospodara Lezbosa i sestrom Irine (Evgenije) Paleolog, supruge Jovana VII (savladar 1376— 1379, car 1390, regent 1399—1403). Ovaj brak je bio ugovoren tokom njegovog boravka u Carigradu 1402. godine, u doba kada je gradom i Vizantijom upravljao Jovan VII, u ime svog strica Manojla II (savladar 1373—1391, car 1391—1425). Jelena i Stefan nisu imali dece, a ona se posle sklapanja braka u izvorima ne spominje, niti je prikazana u ktitorskim kompozicijama Stefanovih zadužbina, na kojima je on uvek naslikan sam.
- 5. Stefanova Braća Ime Živeo Titula Dobrovoj (umro kao malo dete) Vuk (?—1410) knez Stefanova braća Stefanove Sestre Stefanove Sestre Su: - Mara(?—1426) - Jelena(?—1443) - Dragana(?—?) - Teodora (Jelena)(?—pre 1405) - Olivera(oko 1378 posle 1443/1444)
- 6. Kao otomanski vazal, predvodio je srpske pomoćne odrede u bitkama na Rovinama, kod Nikopolja i Angore. Sa svojim snagama je Osmanlijama doneo pobedu nad združenim evropskim krstaškim snagama u bici kod Nikopolja;a njegova borbenost u bici kod Angore zadivila je tatarskog vladara Tamerlana Posle nje je od Vizantinaca u Carigradu dobio titulu despota (1402), a krajem 1403. ili početkom 1404. godine, stupio je u vazalne odnose i sa ugarskim kraljem Žigmundom od koga je dobio Mačvu, Beograd (u koji 1405. godine smestio svoju prestonicu), Golubac i druge posede, a kasnije (1411) i Srebrenicu. Prilikom Žigmundovog obnavljanja viteškog reda Zmaja, u decembru 1408. godine, Stefan se našao na drugom mestu među vitezovima, odmah iza samog ugarskog kralja. Posle velikog poraza kod Angore, otpočeo je građanski rat u Otomanskoj imperiji, ali i sukobi među srpskom vlastelom, prvo između Lazarevića i Brankovića, a potom i između samog Stefana i njegovog mlađeg brata Vuka. Sukobi u Srbiji su se okončali 1412. godine izmirenjem Stefana i njegovog sestrića Đurđa, dok je kao pobednik iz borbi među Osmanlijama izašao 1413. godine Mehmed I, zahvaljujući srpskoj pomoći, nakon čega je, za Srbiju, usledio period mira. Posle smrti svog sestrića Balše III Balšića, nasledio je Zetu, oko čijih primorskih gradova je vodio rat protiv Mlečana, koji je okončan mirovnim ugovorima iz 1423. i 1426. godine. Pošto nije imao dece, Stefan je na saboru u Srebrenici 1426. godine imenovao svog sestrića Đurđa za naslednika, a sredinom naredne godine je umro u lovu, od srčane kapi.
- 7. Zadužbine Stefana Lazarevića Stefan Lazarević je, poput svog oca i svojih predaka po majci Nemanjića, bio veoma darežljiv prema monasima i manastirima, a smatra se da je nekolicini bio i ktitor. O ovome govore i zapisi monaha, koji ga i tokom života, ali i nakon smrti hvale bez ustezanja. Bez obzira na to, njegovo doba donosi i jednu značajnu promenu u odnosu na njegove prethodnike, jer je on ukinuo dotadašnju praksu da se sela koja se prilažu manastirskim vlastelinstvima oslobađaju bilo kakvih obaveza, počevši od one vojne. Manastir Manasija sa utvrđenjem. Njegova glavna zadužbina bio je manastir Resava, danas poznatiji kao Manasija. Njena manastirska crkva posvećena svetoj Trojici, trikonhonalne osnove, ali bez uobičajene ukrašene fasade karakteristične za Moravski stil, spada među najviše crkve srpskog srednjeg veka i od nje je viša samo dečanska crkva Hrista Pantokratora. Njena spoljašnjost od belog mermera podseća na romansku obradu kod spomenika Raškog stila, a njen pod od crvenog i belog mermera, koji je očuvan samo u narteksu, predstavlja remek-delo i od njega je lepši samo tzv. Prizrenski patos Dušanove zadužbine Svetih Arhangela, koja, u arhitektonskom smislu, poslužila kao uzor crkvama Manastir Manasija Manastirska crkva u Pavlovcu
- 8. Doba Stefanove vladavine donosi preporod u srpskoj književnosti, u kome je on učestvovao i kao pisac, a ne samo kao mecena. Njegovo delovanje vidljivo je kroz povelje i prevodilački rad, a pisao je i samostalne tekstove. Njegovo najpoznatije delo svakako je „Slovo ljubve“, pesnička poslanica upućena, najverovatnije, njegovom bratu Vuku, 1404. ili 1409. godine. Za nju istoričar književnosti Jovan Deretić navodi da je jedan od najlepših kraćih književnih sastava u našoj (srpskoj) literaturi srednjeg veka, dok akademik Dimitrije Bogdanović navodi da u opisu prirode koji se javlja u delu, kao da se sluti renesansa. Pored „Slova ljubve“, smatra se da je Stefan tvorac „Natpisa na kosovskom mermernom stubu “, svojevrsnog epitafa koji je početkom XV veka uklesan kao spomen obeležje, na mestu Kosovskog boja. Delo poznato kao „Nadgrobno ridanje nad knezom Lazarom“, od koga je sačuvano samo nekoliko uvodnih stihova, pojedini naučnici pripisuju Stefanu, ali su mišljenja o tome i dalje podeljena. U poveljama koje je izdao, Stefan je unosio tzv. vladarske ispovesti, koje su postojale u doba Nemanjića, ali i njegovog oca. Ovi delovi su pisani probranim, retorički ukrašenim izrazom i bliski su poveljama Stefana Nemanje, a po izraženom ličnom pečatu koji je u njima prisutan, najbliže su poveljama Dušana Silnog[34]. Pored njegovih povelja, u ovaj segment Stefanovog književnog stvaralaštva spada i njegov uvod u „Zakonik o rudnicima“, koji je zapravo sažeta vladarska autobiografija, kakva se sreće u Hilandarskoj povelji i Dušanovom Zakoniku. Istorijski izvori navode da se Stefan bavio i prevođenjem, a poznato je da je pored čitanja i pisanja na staroslovenskom (tj. srpske redakcije staroslovenskog jezika), prevodio sa grčkog i latinskog jezika.Jedan od njegovih prevoda verovatno je vizantijski spis iz XII veka „O vremenima budućim“, koji je preveden između 1400. i 1407. godine. Mramorni stub na Gazimestan u sa uklesanim stihovima Stefana Lazarevića
- 9. Stefana Lazarevića je kanonizovala Srpska pravoslavna crkva, kao Svetog Stefana despota Srpskog, na petstogodišnjicu njegove smrti 19. jula 1927. godine. Slavi se, na dan svoje smrti 1. avgusta (19. jula po starom kalendaru), zajedno sa svojom majkom prepodobnom Evgenijom (Lazarević) Ćivot u manastiru Koporin, za koji se smatra da sadrži njegove mošti, otvara se dva puta tokom godine: 1. avgusta na dan njegove smrti (po novom kalendaru) 15. avgusta na dan slave ovog manastira
- 10. Bitke na Rovinama i kod Nikopolja Glavni članci: Bitka na Rovinama i Bitka kod Nikopolja Tokom 1393. godine, Stefan je postao punoletan i preuzeo vlast, a njegova majka se zamonašila i kao monahinja Evgenija, povukla u svoju zadužbinu, Ljubostinju. Iste godine, Bajazit se obračunao sa svojim bugarskim vazalima, zbog njihovih navodnih veza sa ugarskim kraljem Žigmundom. On je posle opsade zauzeo Trnovo i uništio tzv. Trnovsku Bugarsku, kojom je, do tada, vladao muž Stefanove sestre Dragane, Jovan Šišman. Posle ovoga, mnogi učeni ljudi napustili su Bugarsku i potražili utočište u okolnim hrišćanskim zemljama, među kojima je bila i Stefanova Srbija. Krajem iste godine i početkom naredne, Bajazit je počeo da okuplja svoje hrišćanske vazale u Seru. Svakom od njih je uputio odvojeni zahtev da dođe, tako da niko od njih nije znao da će se svi zajedno pojaviti u Seru. Nije poznato ko je sve došao u Ser, ali se u izvorima pored kneza Stefana, pominju Vizantinci, car Manojlo II (1391—1425), njegov bratanac Jovan VII (1390) i brat, morejski despot, Teodor I (1383—1407), ali i srpski gospodar Velbužda Konstantin Dragaš. Smatra se da je Bajazit, najverovatnije, planirao da pobije svoje vazale u Seru i preuzme njihove zemlje. On je izdao naređenje da se oni pogube, ali ono nije izvršeno odmah, nakon čega se predomislio, posle čega je deo njih otpustio kućama, dok je sa preostalima dovršio osvajanje Tesalije i zauzeo Solun (12. aprila).