1. Resource
February 28 2011 ResCap Investment
Capital
ResCap
Finance Glossary
English – Mongolian

2. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Preface
“I am delighted to have issued this first collection of financial terminologies,
translated into and explained in Mongolian. This Finance Glossary is aimed
at supporting Mongolians in their efforts to understand the financial
industries of highly developed nations and implement the learnt in their
home country.
Creating a dictionary requires continuous research and it usually is a result
of collaborative work. Experts from the United States Agency for
International Development (USAID) and tutors from the Institute of Finance
and Economics (IFE) of Mongolia have made vast contributions and
showed extensive support in the development of this preliminary glossary.
Now I am granted an opportunity to listen to others’ comments and make
improvements in the given manuscript by making it public.
Mongolia is on the verge of tremendous prosperity and its real financial
industry is only beginning to develop. Huge capacities remain in terms of
the possibility of Mongolians, especially the new generation, to rise with
better knowledge and new ideas contributing to the expansion of this vital
sector. Therefore, I call for Mongolians: “Learn, progress and achieve,
there is much to be accomplished!””
- Unenbat Jigjid
Chairman of ResCap
ResCap is committed to continuing the development and education of
Mongolians through training programs and edifying publications.
Finance Glossary P a g e |2

3. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Recent Terms in Mongolian Press
Янз бүрийн хөрөнгө оруулагчдаас
(зээлдүүлэгчдээс) мөнгөн хөрөнгө татахын
Bond Бонд (өрийн бичиг) тулд бизнесийн байгууллага болон засгийн
газраас гаргадаг урт ба дунд хугацаат өрийн
бичиг.
1. Ашиг олох зорилготой хийгддэг мөнгөн эсвэл
эд зүйлсийн хөрөнгө оруулалт (мөнгө ба эд
зүйлс нь өөрсдөө капитал юм)
Capital Капитал (Хөрөнгө) 2. Компанийн цэвэр үнэ цэнэ (нийт актив нь
пассиваас хэтрэх зөрүү)
3. Хувь хүн болон компанийн баялаг (мөнгө, үл
хөдлөх хөрөнгө гэх зэрэг)
Урт хугацаат үнэт цаасны нийлүүлэгчид болон
Capital market Хөрөнгийн зах зээл
хэрэглэгчдийг холбодог зах зээл.
Үйл ажиллагаа болон өсөлтөө санхүүжүүлэхийн
тулд компаниас баримталдаг өр төлбөр, өөрийн
Capital structure Капиталын бүтэц
хөрөнгө (энгийн хувьцаа, давуу эрхт хувьцаа) гэх
мэт эх үүсвэрүүдийн хольц.
Компанийн эзэмшлийн хамгийн цэвэр бөгөөд
үндсэн хэлбэр. Энгийн хувьцаа эзэмшигчид нь
Common stock Энгийн хувьцаа компанийг татан буулгах тохиолдолд бүх
зээлдүүлэгчдийн өр төлөгдсөний дараа
өөрсдийн хувиа авдаг.
Тогтоосон тооны энгийн хувьцаанд хөрвөдөг
Convertible bond Хөрвөх бонд
бонд.
Хөрвөх давуу эрхтэй Тогтоосон тооны энгийн хувьцаанд хөрвөдөг
Convertible preferred stock
хувьцаа давуу эрхтэй хувьцаа.
Компанийн хувьцаанд хөрөнгө оруулж эрсдэл
үүрснийхээ төлөө хөрөнгө оруулагчаас шаардах
Cost of common stock Энгийн хувьцааны
хамгийн наад захын өгөөж (E(Ri)). Энгийн
equity өртөг
хувьцааны өртгийг САРМ загвараар тооцоолж
болно.
Finance Glossary P a g e |3

4. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Ирээдүйн мөнгөн урсгалуудын үнэлэмжийг
тооцоолоод тэдгээрийн өнөөгийн үнэ цэнийг
Мөнгөн урсгалыг олох үйл явц (хорогдуулалтын хувиар
Discounting cash flows
хорогдуулах хямдруулж), нийлмэл хүү тооцохын эсрэг үйл
явц. Хорогдуулалтын хувийг мэдэх нь чухал (мөн
адил тооцоолж гаргана).
Компанийн хувьцаа эзэмшигчдэд ашгаас
Dividend Ногдол ашиг
хуваарилсан хэмжээ.
Тодорхой хугацааны туршид бий болсон нийт
энгийн хувьцаа эзэмшигчдэд хуваарилах
Нэгж хувьцаанд боломжтой ашгийг нийт эргэлтэнд байгаа
Earnings per share (EPS)
ногдох ашиг энгийн хувьцааны тоонд харьцуулж тооцдог
энгийн нэгж хувьцаа бүрээс олж байгаа ашгийн
хэмжээ.
Энгийн эсвэл давуу эрхт хувьцаа буюу өмчлөх
эрх олгодог үнэт цаас. Энгийн хувьцаа
Equity Хувьцаа эзэмшигчид нь компанийн ТУЗ-ын гишүүдийг
сонгох болон бусад өндөр ач холбогдол бүхий
шийдвэрүүдэд санал өгөх эрхтэй.
Магадлалтай өгөөжүүдийн дундаж өгөөж.
E(R) = Σ Pi x Ri i=1,...n
Expected return Хүлээгдэж буй өгөөж
Pi - Магадлал
Ri - Боломжит өгөөж
Анхны нийтийн Хаалттай компани нээлттэй болж анх удаа олон
Initial public offering (IPO)
арилжаа нийтэд хувьцаагаа санал болгох арилжаа.
Даатгалын компани, хамтын сан, тэтгэврийн
сан зэрэг бусад хүмүүсийн мөнгийг хөлсөөр
Байгууллагын
Institutional investors удирддаг, хөрөнгө оруулалтанд мэргэшсэн, их
хөрөнгө оруулагчид
хэмжээний үнэт цаас худалдан авах чадвартай
хөрөнгө оруулагчид.
Finance Glossary P a g e |4

5. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Олон төрлийн үйлчилгээ үзүүлдэг санхүүгийн
зуучлагч байгууллага:
1. Компаниудад хөрөнгө оруулдаг урт хугацааны
хөрөнгө оруулагч.
2. Компаниас ба засгийн газраас гаргасан үнэт
цаасыг нийтэд арилжаалдаг санхүүгийн зуучлагч
Хөрөнгө
(андеррайтер).
Investment bank оруулалтын банк
(ХОБ)
3. Нэгдэлтийн үед тохиромжтой зорилтот
компанийг нээн тодруулж хэлэлцээр өрнүүлэхэд
туслалцаа үзүүлдэг санхүүгийн байгууллага
(зөвлөгч, гүйлгээ/хэлцэл хариуцагч).
4. Том хэмжээний хөрөнгө оруулагчдад брокер
болон үйлчилж хөрөнгийг нь удирддаг
санхүүгийн байгууллага (брокер/дилер).
1. Актив болон үнэт цаас үнийн
өөрчлөлтгүйгээр хурдан арилжаалагдах чанар.
Liquidity Хөрвөх чадвар
2. Актив болон үнэт цаасыг маш хурдан мөнгөнд
хөрвөх (мөнгө болгох) боломж.
Компанийн хөрөнгийн өртгийн хувиар
хямдруулан тооцсон төслийн ирээдүйд орох
Цэвэр өнөөгийн мөнгөн урсгалуудын өнөөгийн үнэлэмжээс (үнэ
Net present value (NPV)
үнэлэмж (үнэ цэнэ) цэнээс) анхны хөрөнгө оруулалтыг хасч
гаргадаг төслийн үнэлгээний (төсөл
сонголтын) дэвшилтэт арга.
Хувьцааны нэрлэсэн Компанийн дүрмийн дагуу нэгж хувьцаанд
Par value
үнэ тогтоож өгсөн ач холбогдол багатай үнэ.
Компанийн давуу эрхтэй хувьцаа эзэмшигчид нь
Давуу эрхтэй энгийн хувьцаа эзэмшигчдээс түрүүлж ногдол
Preferred stock
хувьцаа ашгийг үе тутам, тогтмол хувиар авах эрхтэй
байдаг.
Компанийн нэгж хувьцаа бүрт ногдохоор
Үнэ/Ашгийн харьцааг хүлээгдэж буй ашгийг (EPS) салбарын үнэ
Price/Earnings multiple
ашиглан хувьцааг ашгийн дундаж харьцаагаар (P/E) үржүүлж
approach
үнэлэх арга тооцдог компанийн хувцааны үнэлгээг тогтоох
арга.
Finance Glossary P a g e |5

6. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Компанийн ашигт байдлын хэмжүүр. Компанийн
хувьцаа эзэмшигчдийн хөрөнгийн цэвэр ашиг
Өөрийн хөрөнгийн болон ирсэн хэсгийг харуулдаг харьцаа (хувиар
Return on equity (ROE)
өгөөж илэрхийлэгднэ).
ӨӨӨ = Цэвэр ашиг / Хувьцаа эзэмшигчдийн өмч
Өмнө нь гаргасан үнэт цаасыг (шинээр
Secondary market Хоѐрдогч зах зээл эргэлтэнд гаргаагүй) дахин арилжаалдаг
санхүүгийн зах зээл.
Үнэт цаас арилжаалагддаг, зохион
байгуулалттай, дүрэм журмаар зохицуулагдсан
зах зээл. Арилжаалагдаж буй үнэт цаасуудын үнэ
нь эрэлт нийлүүлэлтийн хуулиар тогтоогдно.
Stock exchange Хөрөнгийн бирж
Хөрөнгийн бирж дээр: 1) компани болон засгийн
газрууд анх удаа хувьцаагаа гаргадаг, 2) хөрөнгө
оруулагчид өмнө нь худалдан авсан үнэт цаасаа
арилжаалдаг.
1. Санхүүгийн зуучлагч байгууллага (ХОБ)
компани болон засгийн газраас анх гаргаж буй
үнэт цаасыг нийтэд (хөрөнгө оруулагчдад)
арилжаалах үйл явц. ХОБ нь тухайн үнэт цаасны
ирээдүйн арилжаалагдах үнэнд баталгаа өгч,
ихэнх эрсдлийг үүрч, үйлчилгээний шимтгэл
Underwriting Андеррайтинг авна.
2. Хэн нэгнийг эсвэл аль нэгэн өмчийг даатгах
үйл явц.
3. Зээлдэгчийн зээлээ төлөх чадварыг дүгнэх
үйл явц.
Томоохон хэмжээний үнэт цаасны гаргалтанд
Андеррайтингийн
Underwriting syndicate хамтарч оролцдог ХОБ-ын бүлэг. Ингэснээр нэг
синдикат
банкинд учрах эрсдлийг багасгадаг.
Актив эсвэл компанийн өнөөдрийн жинхэнэ үнэ
цэнийг тодорхойлох үйл явц. Үнэлгээг
Valuation Үнэлгээ
тооцоолох олон төрлийн техник аргачлал
байдаг.
Урт хугацааны туршид компанид шаардлагатай
эх үүсвэрүүдийн ирээдүйд хүлээгдэж буй дундаж
өртөг. Бүх хувьцаа эзэмшигч болон
Weighted average cost of Капиталын жигнэсэн зээлдүүлэгчдийн компаний үйл ажиллагаанаас
capital (WACC) дундаж өртөг шаардах наад захын өгөөж. Эх үүсвэрийн төрөл
тус бүрийн өртгийг компанийн капиталын нийт
бүтцэд эзлэх хувиар дамжуулан жигнэж
тооцдог.
Finance Glossary P a g e |6

7. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Contents
1 A.................................................................................... 8
2 B .................................................................................. 13
3 C .................................................................................. 18
4 D.................................................................................. 32
5 E .................................................................................. 37
6 F .................................................................................. 42
7 G ................................................................................. 49
8 H.................................................................................. 50
9 I ................................................................................... 52
10 J................................................................................... 58
11 L .................................................................................. 59
12 M................................................................................. 63
13 N ................................................................................. 68
14 O ................................................................................. 72
15 P .................................................................................. 76
16 Q ................................................................................. 85
17 R .................................................................................. 86
18 S .................................................................................. 92
19 T ................................................................................ 103
20 U ............................................................................... 108
21 V ................................................................................ 110
22 W .............................................................................. 111
23 Y ................................................................................ 113
24 Z ................................................................................ 114
Finance Glossary P a g e |7

8. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
1 A
Хөрөнгө оруулсан үнийн дүнгээр 3 хэсэгт хувааж
ABC system Эй-Би-Си систем бараа материалын нөөцийг ач холбогдлоор нь
удирдах арга техник.
Компаниас өрөө төлбөрийн хуваарийн дагуу төлөх
Ability to service debts Өр төлөх чадвар
чадварыг харуулна.
Хөрөнгө зарцуулалтын саналыг компаниас тогтоосон
Хүлээн авах –
Accept-reject approach хамгийн наад захын шалгуурыг хангаж байгаа эсэхийг
татгалзах арга
үнэлэх.
Accounting earnings Бүртгэлийн ашиг Орлогын тайланд тусгагдсан компанийн ашиг.
Борлуулалтыг хийх үед нь орлогод тооцож, зардлыг
Accrual method Аккруэл суурьт арга
гарах үед нь зардалд тооцох арга.
Нэгэнт хүлээж авсан үйлчилгээндээ төлөх компанийн
Accruals Хуримтлагдсан өр
өр төлбөр.
Нэгдэлтийн гүйлгээний үед өөр компанийг өөртөө
Acquiring company Эзэмшигч компани
нэгтгэхийг оролдож буй компани.
Үнэ нь буруу тогтоогдсон үнэт цаасыг хайх оролдлого
Active management Идэвхитэй удирдлага буюу үнэт цаасны зах зээлийн ерөнхий хандлагыг
таамаглах оролдлого.
Finance Glossary P a g e |8

9. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Трейнор-Блакийн загварын хүрээнд тэгээс дээш
альфа бүхий шинжлэгдсэн хувьцаануудыг хольж
Active portfolio Идэвхитэй багц
бүрдүүлсэн багц. Энэхүү багцыг зах зээлийн индекс
бүхий идэвхигүй багцтай эцэст нь хольдог.
Янз бүрийн дансуудын борлуулалтанд хөрвөх буюу
Үйл ажиллагааны
Activity ratios бэлэн мөнгөний орох гарах урсгалд хөрвөх хурдыг
харьцаа
хэмжинэ.
Adjustable-rate Зохицуулах (хөвөх)
Ногдол ашгийн хувь хэмжээ нь Засгийн газрын үнэт
(or floating-rate) ногдол ашигтай давуу
цаасны хүүтэй уягдсан давуу эрхтэй хувьцаа.
preferred stock (ARPS) эрхтэй хувьцаа
Хуучин хөрөнгийг
After-tax proceeds from Хуучин хөрөнгө зарсан үнийн дүнгээс татварыг хасч
зарсны татварын
sale of old asset тооцно.
дараахь орлого
Эзэмшигчдийн өмчийг хамгийн их болгож,
зуучлагчийн асуудлыг хамгийн бага түвшинд байлгах
Agency costs Зуучлагчийн зардал
засаглалын бүтцийг хэрэгжүүлэхийн тулд хувьцаа
эзэмшигчдээс гарах зардал.
Компанийн удирдлага өөрийн хувийн зорилгоо
Agency problem Зуучлагчийн асуудал компанийн зорилгоос дээгүүрт тавих магадлалыг
хэлнэ.
Дээд зэргийн өгөөж авахын тулд багцын сонголт
болон активын хуваарилалтаа тохируулах үйлдэл.
Энэхүү стратеги нь хөрөнгө оруулалтын ашгийг
салбарын эсвэл нийт зах зээлийн дунджаас дээгүүр
Aggressive financing Санхүүжилтийн байлгахыг оролддог ба илүү их эрсдлийг хүлээн
strategy түрэмгий стратеги зөвшөөрдөг. Хөрөнгөө өсгөх гол зорилготой байдаг
учраас түрэмгий стратегитэй хөрөнгө оруулагчид нь
активынхаа ихэнх хувийг эрсдэл багатай өрийн бичигт
оруулахын оронд эрсдэл болон өгөөж өндөртэй
хувьцаанд байршуулах нь нийтлэг.
Авлагын дансны үлдэгдлийн хэдэн хувь ямар
хугацаагаар хэтрээд байгааг тодорхойлох замаар
Aging Авлагын наслалт
компанийн зээлийн болон авлага цуглуулах бодлогыг
үнэлэх арга техник.
Finance Glossary P a g e |9

10. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Хөрөнгө активын үнэлгээ ба арбитражийн үнэлгээний
гэх мэт тэнцвэрийн загваруудаар урьдчилан
Alpha Альфа
тодорхойлсноос илүү хэмжээтэйгээр гарсан үнэт
цаасны хэвийн бус өгөөжийн хувь.
Хугацааны дундуур буюу эцэст хэрэгжүүлэх
American option Америк опшин
боломжтой опшин.
Зээлийн шугамыг жилийн хугацаанд тодорхой
Үлдэгдлийн жилийн
Annual cleanup хоногоор үлдэгдэлгүй (компаниас банкинд өргүй)
цэвэрлэгээ
байлгах шаардлага.
Annual percentage rate Жилийн хүүгийн хувь Энгийн хүүгээр тооцсон жилийн хүүгийн хувь.
Үеийн (сарын) нэрлэсэн хүүг 1 жилийн доторхи
Annual percentage rate Жилээр тооцсон үеүүдийн (сарын) тоогоор үржүүлэн жилд шилжүүлж
(APR) хүүгийн хувь “шударга зээллэгийн хуулийн” дагуу мэдэгдэх ѐстой
хүүгийн хувь.
“Шударга хадгаламжийн хуулийн” дагуу банкнаас
Annual percentage yield Жилээр тооцсон харилцагчиддаа мэдэгдэх ѐстой, хадгаламжийн
(APY) өгөөжийн хувь бүтээгдэхүүнээ тогтоож, жилд шилжүүлсэн, жинхэнэ
хүүгийн хувь.
Жилийн цэвэр Өөр хоорондоо харилцан адилгүй хугацаанд хэрэгжих
Annualized net present
өнөөгийн үнэлэмжийн төслүүдийг харьцуулж үнэлэхийн тулд цэвэр өнөөгийн
value (ANPV) approach
(үнэ цэнийн) арга үнэлэмжийг жилд шилжүүлэн үнэлэх арга.
Үе тутам тэнцүү хэмжээтэй мөнгөн дүнгээр хийгдэх
Annuity Үе тутмын төлбөр
төлбөрийн орох, гарах урсгал.
Үе тутмын төлбөрийн
Annuity due Үе тутмын эхэнд хийгдэх төлбөр.
өглөг
Үнэ нь харьцангүй буруу тогтоогдсон үнэт цаасны
Arbitrage Арбитраж арилжаагаар дамжуулан эрсдэлгүйгээр ашиг олох үйл
явц.
Finance Glossary P a g e | 10

11. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Хөрөнгийн зах зээл томрох тусам арбитражийн
Арбитражийн
Arbitrage pricing theory боломж үгүй болох нөхцөл дээр тулгуурласан эрсдэл-
үнэлгээний онол
өгөөжийн хамаарлын онол.
Нөхөрлөлийн бизнесийн харилцааг зохицуулдаг
Articles of partnership Нөхөрлөлийн дүрэм
албан ѐсны бичигдсэн гэрээ.
Үнэт цаасыг худалдахаар дилерээс санал болгож
Ask price Зарах үнэ
байгаа үнэ.
Хөрөнгө оруулалтын багцыг активын ерөнхий
Asset allocation Активын хуваарилалт
ангиллаар хуваарилах үйл явц.
Актив хуваарилалтын Багцын менежерийн таамаглалд үндэслэн активыг
Asset allocation funds
сан сонгож хөрөнгө оруулдаг хамтын сангийн хэлбэр.
Активын төгрөг тутмаас бий болгох жилийн
Asset turnover (ATO) Активын эргэлт
борлуулалтын хэмжээ (Борлуулалт/Актив).
Asset universe Активын ертөнц Багцын менежерээс хөрөнгө оруулж болохоор
(Universe of securities) (Үнэт цаасны ертөнц) батлагдсан активын (үнэт цаасны) жагсаалт.
Компанийн актив, эд хөрөнгийг зарж борлуулах ажлыг
Assignment Үүрэг гүйцэтгүүлэх гуравдагч этгээдээр гүйцэтгүүлэх зээлдүүлэгчдийн
шийдвэр.
Компанийн үйл ажиллагаа ирээдүйн төлөвийн талаар
Мэдээллийн
Asymmetric information удирдлага нь хөрөнгө оруулагчдаасаа илүү
тэнцвэргүй байдал
мэдээлэлтэй байх байдал.
At the money Мөнгөндөө тохирсон Хэрэгжүүлэх үнэ, активын үнэ хоѐр нь тэнцүү опшин.
Finance Glossary P a g e | 11

12. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Үнэ хаялцуулах зах Үнэт цаасны бүх наймаачид нэг дор цугларч
Auction market
зээл худалдах, худалдан авах арилжаа хийдэг газар.
Зөвшөөрөгдсөн Компанийн дүрмийн дагуу гаргахыг зөвшөөрсөн
Authorized shares
хувьцаа хувьцааны тоо хэмжээ.
Бараа материалын
Average age of inventory Бараа материалын борлогдох дундаж хоног.
дундаж наслалт
Авлага цуглуулах Дансны авлагыг цуглуулахад шаардагдах дундаж
Average collection period
дундаж хугацаа хоног.
Төлбөр гүйцэтгэх
Average payment period Дансны өр төлөхөд шаардагдах дундаж хоног.
дундаж хугацаа
Компанийн төлөх татварыг татвар ногдуулах орлогод
Average tax rate Татварын дундаж хувь
харьцуулсан хувь.
Finance Glossary P a g e | 12

13. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
2 B
Хугацааны тодорхой нэг агшин дахь компаний
Balance sheet Тэнцэл
санхүүгийн үр дүн.
Өнөөгийн чөлөөт орлогыг нэмэгдүүлэх буюу урт
Орлогын ба хугацааны өсөлтийг хангах, өнөөгийн орлогод хохирол
Balanced and income funds тэнцвэртэй хөрөнгө учруулахгүйгээр эрсдлийг багасгахад чиглэсэн хувь
оруулалтын сан хүний багцаар хөрөнгө оруулдаг хамтын сангийн
хэлбэр.
Хэрэв хугацааны турш зөвхөн хүүгээ төлж ирсэн бол
Balloon payment Үндсэн төлбөр хугацааны эцэст нэг мөсөн төлөх үндсэн зээлийн нийт
төлбөрийг хэлнэ.
Хөрөнгө оруулалтын өгөөжийг тодорхойлохын тулд
Банкны үнэт цаасны хямдруулалтыг жилийн 360 хоногт
Bank discount method
хямдруулалтын арга шилжүүлэн тооцож нэрлэсэн үнэд харьцуулдаг
жилийн энгийн хүүгийн хувь.
Бизнесийн төлбөрийг банкнаас баталгаажуулсанд
Banker's acceptances Банкны зөвшөөрөл үндэслэсэн богино хугацаатай, бага эрсдэлтэй үнэт
цаас.
Компанийн өр төлбөр нь түүний актив хөрөнгийн зах
Bankruptcy Дампуурал зээлийн шударга үнэлэмжээс хэтэрснээс үүсэх
бизнесийн уналт.
Ирээдүйн хэлцлийн үнэ ба спот (одоогийн) үнийн
Basis Суурь
зөрүү.
Ирээдүйн хэлцлийн үнэ ба спот (одоогийн) үнийн
Basis risk Суурийн эрсдэл
зөрүүгийн тодорхойгүй хөдөлгөөнөөс үүсэх эрсдэл.
Finance Glossary P a g e | 13

14. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Зардлын хувьд үр ашигтай, гүйлгээний зориулалттай
мөнгө хөрөнгийн үлдэгдлийг тодорхойлох загвар.
Baumol model Баумолийн загвар Мөнгөн хөрөнгийн хэрэгцээг урьдчилан тооцож болно
гэдэг санаанд үндэслэсэн эдийн засгийн
хөрвүүлэлтийн тоог тодорхойлох загвар.
Үндсэн ба хүүгийн төлбөрийг эзэмшигчид нь төлдөг,
Bearer bond Мэдүүлгийн бонд
гаргасан этгээд дээр бүртгэл хийгддэггүй бонд.
Салбарын харьцуулсан шинжилгээний нэг төрөл
Жишигтэй харьцуулсан бөгөөд компанийн харьцааны үзүүлэлтийг түүний гол
Benchmarking
шинжилгээ өрсөлдөгчийн буюу жишиг болохуйц бүлэг
өрсөлдөгчдийнх нь үзүүлэлттэй харьцуулдаг.
Хөрөнгө оруулалтын банкнаас (ХОБ)
андеррайтингийн эрсдэл хүлээхгүйгээр өөрийн нөөц
Сайн чармайлтын
Best efforts basis бололцоог ашиглан үнэт цаасыг зарах үйл ажиллагаа.
арилжаа
Энэ тохиолдолд ХОБ нь зарсан үнэт цаасныхаа
тооноос хамаарч шимтгэл авна.
Тархаах боломжгүй эрсдлийн хэмжүүр. Тухайн
активийн өгөөжийн өөрчлөлт нь зах зээлийн багцын
Beta coefficient (β) Бета коеффициент
өгөөжийн өөрчлөлтөөс хэрхэн хамаарч хөдөлж буйг
харуулдаг индекс.
Үнэт цаасыг худалдаж авахаар дилерээс санал
Bid price Авах үнэ
болгож байгаа үнэ.
Тодорхой үнэт цаасыг худалдан авах ба худалдах
Bid-ask spread Авах зарахын зөрүү
дилерээс тогтоосон үнийн зөрүү.
Хувьцааны үнэ нь богино хугацаанд зөвхөн хоѐр
Binomial model Биномын загвар үнэлэмж руу тэмүүлэхэд хийсвэрлэсэн опшины
үнэлгээний загвар.
Хөрөнгө оруулагчид өнөөдрийн ногдол ашгийг
Маргаашийн өөхөөс ирээдүйн ногдол ашиг ба хөрөнгийн үнэлгээний
Bird-in-the-hand argument
өнөөдрийн уушиг өсөлтөөс бага эрсдэлтэй гэж үзэх ногдол ашгийн
хамаарлын онолыг бататгасан үзэл.
Finance Glossary P a g e | 14

15. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Хувьцааны үнэ, эрсдэлгүй хүү, опшины хугацаа,
Black-Scholes option Блак-Шолесийн
хувьцааны өгөөжийн стандарт хазайлтыг ашиглан
pricing formula опшины үнийн томъѐо
опшины үнэлэмжийг тогтоодог томъѐо.
10000-аас дээш тооны хувьцааг нэгэн зэрэг авах буюу
Block transaction Блок гүйлгээ
зарах томоохон хэмжээний арилжаа, гүйлгээ.
Хөрөнгө оруулагчдыг хамгаалах зорилгоор үнэт
Blue sky laws Хөх тэнгэрийн хууль цаасны арилжааг дотооддоо зохицуулдаг муж улсын
хууль.
Компанийн стратегийн зорилго, төлөвлөгөөг
тодорхойлох, ерөнхий бодлого, үйл ажиллагааг
Захирлуудын зөвлөл
чиглүүлэх, үндсэн зарцуулалтыг батлах, голлох
Board of directors (Төлөөлөн удирдах
удирдах ажилтнуудыг авах / халах, хөлсөлж
зөвлөл)
ажиллуулах, хяналт тавих үүрэг бүхий хувьцаа
эзэмшигчдээс сонгогддог бүлэг этгээд.
Хөрөнгө оруулалтын менежерээс амжилтаа
Bogey Жишиг өгөөж
үнэлэхийн тулд жишиг болгон ашигладаг өгөөж.
Янз бүрийн хөрөнгө оруулагчдаас (зээлдүүлэгчдээс)
мөнгөн хөрөнгө татахын тулд бизнесийн байгууллага
Bond Бонд (өрийн бичиг)
болон засгийн газраас гаргадаг урт ба дунд хугацаат
өрийн бичиг.
Бондтой адилтгасан Бондтой адилтгасан жилийн энгийн хүүгийн
Bond equivalent yield
жилийн хүү (өгөөжийн) хувь.
Бондын гаргалтын Бондыг гаргасан нөхцлийг заасан эрх зүйн баримт
Bond indenture
нөхцөл бичиг.
Бондын хүү зах зээл дээр буурмагц урьд нь гаргасан
Бондыг эргэн
Bond-refunding decision бондоо эргэн дуудаж бага хүүтэй шинэ бондоор солин
санхүүжүүлэх шийдвэр
санхүүжүүлэх эсэх шийдвэр.
Finance Glossary P a g e | 15

16. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Хөрөнгийн суурилуулалтын зардлаас хуримтлагдсан
Book value Бүртгэлийн өртөг элэгдлийг хасаж гаргадаг хөрөнгийн бүртгэлийн хатуу
өртөг.
Компанийн бүх активыг бүртгэлийн үнээр нь зарж бүх
өр төлбөрөө (давуу эрхтэй хувьцааны өглөгийг
Нэгж хувьцааны
Book value per share оруулаад) төлөөд үлдэх мөнгийг энгийн хувьцааны
бүртгэлийн үнэлгээ
тоонд хуваасан дүн буюу нэгж энгийн хувьцааны
бүртгэлийн үнэлгээ.
Бүртгэлийн үнэлгээний Компанийн эд хөрөнгөөс (активаас) өр төлбөрийг
Book value weights
жин хассан үнэлгээн дээр тулгуурласан жин.
Хугарлын цэгийн
Шинжилгээг ашиглан 1-д үйл ажиллагааны зардлыг
Break-even analysis шинжилгээ (зардал-
нөхөхүйц борлуулалтын түвшинг тодорхойлно, 2-т
(cost-volume-profit тоо хэмжээ-ашгийн
борлуулалтын янз бүрийн түвшин дэх ашигт
analysis) хамаарлын
ажиллагааг тодорхойлно.
шинжилгээ)
Хугарлын цэгийн Төслийг хүлээн зөвшөөрөхөд шаардагдах мөнгөн
Breakeven cash inflow
мөнгөн урсгал орлогын хамгийн бага хэмжээ NPV>$0.
Шинээр авах санхүүжилтийн бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн
аль нэгний нь зардал өсөх санхүүжилтийн түвшин.
Breaking point Хугарах цэг
Энэ нь капиталынн жигнэсэн ахиуц өртөг дээшээ
шилжих шалтгаан болно.
Үйл ажиллагааны нэгж тус бүрийг тусад үнэлсэн
Breakup value Салгалтын үнэлэмж
нийлбэрээр тодорхойлогдох компанийн үнэлэмж.
Breath of a market Зах зээлийн цар хүрээ Оролцогчдын тооноос хамаарсан зах зээл.
Төсвийн дутуудал Засгийн газрын төсвийн зарлага орлогоосоо илүүдэх
Budget deficit
(алдагдал) зөрүү.
Finance Glossary P a g e | 16

17. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Энгийн ба уламжлагдсан үнэт цаасыг нэгтгэх замаар
Bundling, unbundling Нэгтгэх, задлах шинэ эрлийз (гибрид) үнэт цаасыг бий болгох буюу
активын ангилал тус бүрээр өгөөжийг задлах.
Эдийн засгийн уналт сэргэлтийн дахин давтагдах
Business cycle Бизнес мөчлөг
мөчлөг.
Эдийн засгийн таагүй орчноос шалтгаалан үйл
Business risk Бизнесийн эрсдэл
ажиллагааны зардлаа нөхөж чадахгүйд хүрэх эрсдэл.
Finance Glossary P a g e | 17

18. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
3 C
Бонд гаргагчаас бондын хугацаа дуусахаас өмнө
Эргэн дуудагдах
Call feature тогтоосон үнээр буцаан худалдаж авах эрхийг заасан
нөхцөл
компанийн бондын түгээмэл нөхцөл.
Тодорхой эд хөрөнгийг (активийг) тогтоосон үнээр
Call option Худалдаж авах опшин тогтоосон хугацааны өмнө эсвэл эцэст худалдан авах
эрх.
Эргэн дуудагдалтын Бондын эргэн дуудагдах үнэ нь нэрлэсэн үнээс
Call premium
урамшуулал хэтэрсэн зөрүү.
Бондыг буцааж худалдаж авч болзошгүй тогтоосон
Call price Эргэн дуудагдах үнэ
үнэ.
Эргэн дуудагдах хугацааны дотор бондыг гаргагчаас
Callable bond Эргэн дуудагдах бонд
буцаан худалдаж авах нөхцөлтэй бонд.
1. Ашиг олох зорилготой хийгддэг мөнгөн эсвэл эд
зүйлсийн хөрөнгө оруулалт (мөнгө ба эд зүйлс нь
өөрсдөө капитал юм).
Capital Капитал (Хөрөнгө) 2. Компанийн цэвэр үнэ цэнэ (нийт актив нь пассиваас
хэтрэх зөрүү).
3. Хувь хүн болон компанийн баялаг (мөнгө, үл хөдлөх
хөрөнгө гэх зэрэг).
Багцыг эрсдэлгүй актив ба эрсдэлтэй багцаар
Хөрөнгө хосолсон, олон төрлийн хувилбаруудад хуваарилан
Capital allocation line
хуваарилалтын шугам харуулсан, эрсдэл-өгөөжийн өгөгдлийг холбосон
зураас.
Finance Glossary P a g e | 18

19. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Эрсдэл ихтэй үнэт цаасны үнэ цэнийг тогтооход
ашиглагддаг эрсдэл ба хүлээгдэж буй өгөөжийн
хамаарлыг харуулсан загвар.
E(Ri) = Rf + β(Rm – Rf)
E(Ri) – үнэт цаас эсвэл үнэт цаасны багцын хүлээгдэж
буй өгөөж
Хөрөнгө активын Rf – эрсдэлгүй үнэт цаасны өгөөж
Capital asset pricing model
үнэлгээний загвар Β – системийн (зах зээлийн) эрсдэл буюу бета
(CAPM)
(САРМ) Rm – нийт зах зээлийн өгөөж (ерөнхий индексүүдийн
өгөөжөөр орлуулж болно)
Энэхүү загвар нь үнэт цаас эсвэл үнэт цаасны багцын
хүлээгдэж буй өгөөж нь эрсдэлгүй үнэт цаасны өгөөж
дээр эрсдлийн урамшуулал нэмсэнтэй тэнцүү байх
ѐстой гэсэн утгыг агуулна. Хүлээгдэж буй өгөөж нь
хөрөнгө оруулагчийн хүссэн хэмжээнд хүрэхгүй бол
тэрээр хөрөнгө оруулахаас татгалзна.
Хувь нийлүүлэгчдийн хөрөнгийг хамгийн их болгох
Capital budgeting Капиталын төсөвлөлт компанийн зорилготой нийцсэн урт хугацааны хөрөнгө
оруулалтуудыг сонгох ба үнэлэх үйл явц.
Санал боловсруулах, шалгах ба шинжлэх, шийдвэр
Капиталын гаргах, хэрэгжүүлэх, явцын хяналт гэсэн хоорондоо
Capital budgeting process төсөвлөлтийн үе ялгаатай боловч харилцан холбоотой урт хугацааны
шатууд хөрөнгө оруулалтуудыг сонгож үнэлэхэд ашигладаг 5
үе шат.
Нэгээс дээш жилийн хугацаанд үр ашгаа өгөхөөр
Capital expenditure Хөрөнгийн зардал
хүлээгдэж буй хөрөнгийн зарцуулалт.
Эд хөрөнгийг (активийг) зарсан үнэ ба эхлэн худалдаж
Capital gain Хөрөнгийн олз
авсан үеийн үнийн зөрүү.
Урт хугацаат үнэт цаасны нийлүүлэгчид болон
Capital market Хөрөнгийн зах зээл
хэрэглэгчдийг холбодог зах зээл.
Хөрөнгийн зах зээлийн Эрсдэлтэй багцыг зах зээлийн индекс багцаар
Capital market line
шугам орлуулсан хөрөнгө хуваарилалтын шугам.
Finance Glossary P a g e | 19

20. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Компанийн санхүүжилтийн эх үүсвэр нь тогтмол
Capital rationing Хөрөнгийн хязгаарлалт учраас хөрөнгө зарцуулалтын өрсөлдөх төслүүдээс
сонгож хуваарилах нөхцөл байдал.
Үйл ажиллагаа болон өсөлтөө санхүүжүүлэхийн тулд
компаниас баримталдаг өр төлбөр, өөрийн хөрөнгө
Capital structure Капиталын бүтэц
(энгийн хувьцаа, давуу эрхт хувьцаа) гэх мэт эх
үүсвэрүүдийн хольц.
Олон улсын бүртгэлийн стандартын дагуу санхүүгийн
түрээсийн нийт төлбөрийн өнөөгийн үнэлэмжээр нь
Capitalized lease Хөрөнгөжүүлсэн түрээс
тэнцлийн актив болон пассивт нэгэн зэрэг тусгадаг
арга.
Нэгж бараа материалыг тодорхой хугацаагаар
Carrying costs Хадгалалтын зардал
хадгалахад гардаг хувьсах зардал.
Cash Мөнгөн хөрөнгө Дансны болон бэлэн мөнгө.
Бэлэн мөнгөнийн Тодорхой зорилгодоо хүрсэний нь төлөө удирдлагад
Cash bonuses
шагнал төлж буй мөнгөн шагнал.
Компанийн мөнгөн хөрөнгийн богино хугацааны
Cash budget Мөнгөн хөрөнгийн
хэрэгцээг тодорхойлохын тулд хийсэн бэлэн мөнгөний
(cash forecast) төсөв (таамаглал)
орлого зарлагын тооцоо.
Компанийн мөнгөн хөрөнгө үйлдвэрлэлийн орцын
Мөнгөн хөрөнгийн
Cash conversion cycle төлбөрт зарцуулагдсанаас хойш борлогдсон бэлэн
эргэлтийн мөчлөг
бүтээгдэхүүнийн төлбөр орж ирэх хүртэлх хугацаа.
Мөнгөн хөрөнгө эзэмших, эсвэл түүнийгээ
арилжаалагдах үнэт цаасанд байршуулахын зардал.
Мөнгөний эргэлтийн
Cash conversion models Үр ашгийг харьцуулах замаар эдийн засгийн хувьд
загвар
оновчтой мөнгөн хөрөнгийн бүтцийг тодорхойлох
загвар.
Finance Glossary P a g e | 20

21. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Мөнгөн хөрөнгийн Санхүүгийн өгөгдсөн хугацааны дотор шилжүүлсэн
Cash disbursement
зарлага компанийн бэлэн мөнгөний зарлага.
Зээлийн хугацаанаас өмнө, тогтоосон хугацаанд
Бэлэн мөнгөний
Cash discount худалдан авагчаас төлбөрөө хийсэн тохиолдолд
хөнгөлөлт
үзүүлэх хөнгөлөлт.
Бэлэн мөнгөний Зээлийн хугацаа эхэлснээс хойш бэлэн мөнгөний
Cash discount period
хөнгөлөлтийн хугацаа хөнгөлөлтийн хугацаа дуусах хүртэл хугацаа.
Бэлэн мөнгөний Тогтмол орлоготой үнэт цаасны багцаас олох бэлэн
Cash flow matching
урсгалыг тэнцэтгэх мөнгөний орлогоо өр төлбөрийн зарлагатай тэнцэтгэх.
Бэлэн мөнгийг бодитойгоор орох болон гарах үед нь
Cash method Мөнгөн суурьт арга
орлого зарлагад тооцох арга.
Мөнгөн хөрөнгийн Санхүүгийн өгөгдсөн хугацааны дотор авсан
Cash receipts
орлого компанийн бэлэн мөнгөний орлого.
Бэлэн мөнгө ба Урт хугацаатай үнэт цаас ба мөнгөний зах зээлийн
Cash/bond selection
бондын сонголт хэрэгсэл хоорондын сонголт.
Жил тутам авах боломжтой мөнгөн орлогоос
илүүтэйгээр, тооцоолсон мөнгөн орлогын тодорхой
Certainty equivalents Баталгаат эквивалент
хувийг баталгаатай авахыг хөрөнгө оруулагчаас
давууд үзэх эрсдлийн зохицуулалтын хүчин зүйл.
Хадгаламжийн Банкны хугацаатай хадгаламжаар баталгаажсан үнэт
Certificate of deposit
сертификат цаас.
Change in net working Цэвэр эргэлтийн Эргэлтийн хөрөнгийн өөрчлөлт ба эргэлтийн эх
capital хөрөнгийн өөрчлөлт үүсвэрийн өөрчлөлтийн зөрүү.
Finance Glossary P a g e | 21

22. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Үнэт цаасны үнэ ханш огцом өөрчлөлттэй үед
Circiut breaker Холбоог таслах
арилжааг удаашруулах буюу зогсоох үйл явц.
Төлбөр хүлээн авагч мөнгийг өөрийн дансандаа
Замд яваа клирингийн
Clearing float оруулснаас хойш бодитойгоор ашиглах боломж
мөнгө
бүрдэх хүртэлх хугацаа.
Үнэт цаасны арилжаанд оролцогч талуудын төлбөр
Клирингийн
Clearinghouse тооцоонд зуучлах зорилгоор биржээс нээсэн
байгууллага
байгууллага.
Компаниас ногдол ашгийн төлбөрийн хуваарьтайгаа
Clientele effect Түншийн нөлөөлөл зохицуулж хувь нийлүүлэгчдээ сонгодог гэсэн
аргумент.
Хаалттай өмчлөлийн Компанийн нийт хувьцааг өөр хоорондоо хамаарал
Closely owned (stock)
(хувьцаа) бүхий бүлэг хүмүүс өмчлөх тохиолдол.
Хазайлтын Янз бүрийн хүлээгдэж буй өгөөжтэй активуудын
Coefficient of variation (CV) коеффициент эрсдлийн түвшинг харьцуулахад ашигладаг
(итгэлцүүр) харьцангүй тархалтын хэмжүүр.
Зээлийг баталгаажуулахын тулд зээлдэгчээс тавьсан
эд зүйл. Зээлдэгч үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд
Collateral Барьцаа
зээлдүүлэгчээс хууль ѐсны авлагаа барагдуулахаар
заасан эд хөрөнгө.
Бонд эзэмшигчийн бусад хувьцаа, бондын
барьцаагаар баталгаажсан бонд. Барьцааны үнэлгээ
Collateral trust bonds Үнэт цаасны бонд
нь бондын үнэлгээнээс гол төлөв 25-35 хувиар илүү
байна.
Collateralized mortgage Барьцаатай Моргэйжийн багцын мөнгөн урсгалыг тусгай журмын
obligations моргэйжийн өр дагуу хуваах замаар зохиосон үнэт цаас.
Төлбөр хариуцагчийн мөнгө түүний чекийн дансны
Collection float Замд яваа авлага дэвтрээс хасагдсанаас (шилжүүлсэн) хойш төлбөр
хүлээн авагчийн дансанд орох хүртэл хугацаа.
Finance Glossary P a g e | 22

23. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Авлага цуглуулах Компанийн төлөгдөх хугацаа нь болсон дансны
Collection policy
бодлого авлагыг цуглуулах бодлого.
Commercial finance Зөвхөн барьцаанд үндэслэж зээл олгодог санхүүгийн
Санхүүгийн компани
companies байгууллага.
Төлбөрийн чадварын хувьд өндөр зэрэглэлтэй
Commercial paper Арилжааны вексель компаниас гаргадаг богино хугацаатай, барьцаагүй
үнэт цаас.
Үнэт цаасны арилжааны захиалгыг гүйцэтгэгч,
Commission broker Шимтгэлийн брокер хөрөнгийн бирж дээр ажилладаг брокерийн пүүсийн
төлөөлөгч.
Эргэлтийн зээлийн шугамын үед зээлдэгчийн
Commitment fee Амлалтын шимтгэл ашиглаагүй зээлийн эрхийн дундаж үлдэгдэлд
ногдуулан тооцож авдаг шимтгэл.
Компанийн эзэмшлийн хамгийн цэвэр бөгөөд үндсэн
хэлбэр. Энгийн хувьцаа эзэмшигчид нь компанийг
Common stock Энгийн хувьцаа
татан буулгах тохиолдолд бүх зээлдүүлэгчдийн өр
төлөгдсөний дараа өөрсдийн хувиа авдаг.
Үнэлгээ нь хөрвөлт ба энгийн хувьцааны шинж
чанараас хамаардаг тэнцлийн гадуурх бүх төрлийн
Common stock equivalents Энгийн хувьцааны
үнэт цаасыг хөрвүүлэн, хэлцлийг хэрэгжүүлсний эцэст
(CSEs) эквивалент
нийтэд нь энгийн хувьцаанд шилжүүлж тооцсон
илэрхийлэл.
Борлуулалтын хувиар
Common-size income Үзүүлэлт бүрийг нь борлуулалтанд эзлэх хувиар
илэрхийлсэн орлогын
statement илэрхийлсэн орлогын тайлан.
тайлан
Хөрөнгө оруулалтын адил төстэй арга барил бүхий
Comparison universe Харьцуулах ертөнц багцын менежерүүдийн амжилтыг үнэлэхийн тулд
ашигладаг стандарт багц.
Finance Glossary P a g e | 23

24. Resource
ResCap Investment
Capital
February 28 2011
Компанийн авсан богино хугацаатай зээлийн дүнгийн
Дансны үлдэгдлийн
Compensating balance тодорхой хувийг дансандаа заавал байлгаж байх
шаардлага
шаардлага.
Гаргасан үнэт цаасыг хамгийн өндөр үнээр авах санал
Competitive bidding Өрсөлдөж авах санал гаргасан банк буюу банкны бүлгийн захиалгыг
урамшуулах замаар ХОБ-ыг сонгодог арга.
Эрсдэлгүй ба эрсдэлтэй активыг (үнэт цаасыг)
Complete portfolio Бүтэн багц
багтаасан нийт багц.
Зээлдүүлэгчдийн авлагын дүнд хувь тэнцүүлэн
Composition Авлагын бүтэц
тооцож олгох мөнгөн төлбөр.
Санхүүгийн хэрэгсэлд төлсөн хүү нь тодорхой
Compound interest Нийлмэл хүү хугацааны эцэст үндсэн төлбөрийн бүрэлдэхүүн хэсэг
болох үйл явц.
Дээгүүр зэрэглэлтэй компаниудын бондын жилийн
Confidence index Итгэлийн индекс хүүг дундуур зэрэглэлтэй компаниудын бондын
жилийн хүүд харьцуулсан харьцаа.
Мөнгөн урсгалын цаг хугацаа, хэмжээний зөрүүгээс
шалтгаалан өгөгдсөн төслийн цэвэр өнөөгийн
Conflicting rankings Зөрчилтэй эрэмбэлэлт
үнэлэмжээр (NPV) ба өгөөжийн дотоод хувиар (IRR)
тооцсон үзүүлэлтүүдийн эрэмбэ зөрчилдөх явдал.
Нэг салбарын боловч, нэг төрлийн бизнес
Нэг салбарын
Congeneric merger эрхэлдэггүй, нийлүүлэгч худалдан авагчийн
компанийн нэгдэлт
харьцаагүй компаниудын нэгдэлт.
Өөр салбарын Бизнесийн ямар ч уялдаа холбоогүй компаниудын
Conglomerate merger
компанийн нэгдэлт нэгдэлт.
Finance Glossary P a g e | 24