1.
JUNG ÖĞRENME TİPLERİ KURAMI
Okt. Mustafa POLAT*
Anadolu Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Eğitim Programları ve Öğretim Bölümü
2015
* Karabük Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Öğretim Elemanı.

2.
ĠÇERĠK
1- CARL GUSTAV JUNG
2- PSĠKOLOJĠK TĠPLER KURAMI
3- PSĠKOLOJĠK TĠPLER
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ
5- ÖĞRENME STĠLĠ ENVANTERLERĠ
6- ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR

3.
1- CARL GUSTAV JUNG
1875– 1961 (Ġsviçre)
Analitik psikolojinin kurucusu olan Jung aynı zamanda Freud ve Adler ile
birlikte derinlik psikolojisinin de üç büyük kurucularındandır. 1900 yılında tıp
eğitimini tamamlayan ve psikiyatrist olarak göreve baĢlayan Jung 1902‟de
doktorasını tamamlamıĢ ve psikolojik analiz alanında çalıĢmalarını devam
ettirmiĢtir.
Sigmund Freud‟un fikirlerinden de oldukça etkilenen Jung, onun görüĢlerini
destekleyen yazılar yazmıĢ, tanıĢmalarının ardından ikili psikanaliz üzerine
çalıĢmalar gerçekleĢtirmiĢlerdir. Jung, Freud için teorilerinin veliaht prensi,
Freud da Jung için adeta baba figürü olmuĢtur. Ancak ilerleyen yıllarda
fikirsel ayrılıklardan ötürü bilimsel çalıĢmalarda yolları ayrılmıĢtır.
Bilinçaltı ve kiĢilik kavramları ekseninde yaptığı çalıĢmaların sonucu olarak
psikolojik tipler kuramını geliĢtiren Jung‟un çalıĢmaları öğrenme öğretme
sürecine uyarlanarak öğrenme tipleri tanımlanmıĢtır.

4.
2- PSĠKOLOJĠK TĠPLER KURAMI
Jung‟a göre her birey farklı kiĢiliğe, geçmiĢ yaĢantılara, sosyal, kültürel,
ekonomik altyapıya, ilgi, istek, beğeni ve becerilere sahiptir ve bireylerin tüm
bu özellikleriyle birlikte değiĢik öğrenme stillerini öğrenme ortamına
getirmeleri de kaçınılmazdır. Bireyler arası bu farklılığın temel nedeni
psikolojik tiplerden, yani insanların farklı kiĢilik yapılarından
kaynaklanmaktadır.
Jung, insanların iki genel tutuma (içedönüklük-dıĢadönüklük) ve dünyayı nasıl
algılayıp ve anlamlandırdıklarına göre de dört temel iĢleve (duyum, sezgi,
düĢünme, hissetme) bağlı olarak oluĢturulacak sekiz kategoriden birine
yerleĢtirilebileceklerini söylemiĢtir.
Jung‟a göre bireysel farklılıklar, kişide bu iki genel tutum ve dört temel
işlevden hangilerinin baskın olduğuna göre oluşmaktadır.

5.
2- PSĠKOLOJĠK TĠPLER KURAMI
Jung‟un tiplerle kastettiği Ģey aynı kategoride bulunan bireylerin tamamen aynı
özelliklere sahip olduğu değil, benzer özelliklere farklı düzeylerde sahip
olduklarıdır. Dolayısıyla tamamen içedönük ya da dıĢadönük tiplerden
bahsetmek mümkün olmadığı gibi insanları sekiz kategoriye yerleĢtirmek de
mümkün değildir.
KiĢinin psikolojik tipini belirlemek için öncelikle kiĢinin iç dünyasına mı yoksa
dıĢsal gerçekliğe mi yönelimli olduğunu belirlemek gerekmektedir. Bu iki
durumun insan için önemini vurgulamak için Jung, içedönüklük ve
dıĢadönüklüğü temel tutumlar olarak adlandırmıĢtır.
DıĢadönük kiĢi algı, duygu ve düĢüncelerini çevresindeki insanlara, nesnelere,
olay ve durumlara yöneltmiĢ; içedönük bir kiĢi ise enerjisini öznel ruhsal
yapılara ve süreçlere, kendi iç dünyasına yöneltmiĢtir.

6.
2- PSĠKOLOJĠK TĠPLER KURAMI
TUTUMLAR
KiĢinin kararları ve eylemleri nesnel durumlar tarafından belirlendiğinde
dıĢadönük tutumdan, bu durum alıĢkanlık haline geldiğinde dıĢadönük tipten
söz etmek mümkündür. Eğer kiĢi nesnel durumlara göre düĢünür, hisseder,
eylemde bulunur ve yaĢarsa, dıĢadönüktür.
Ġçedönük tipe sahip olanlar ise kendi duygu ve düĢüncelerine, yani öznel ve
içsel uyarımlara yönelmiĢlerdir. Sessizce tek baĢına okumaktan, çalıĢmaktan,
derin derin düĢünmekten zevk alırlar. DıĢadönüklerin tersine kendilerini
kalabalıkta yalnız hissederler ve özellikle yabancıların olduğu kalabalık
ortamlardan kaçınmak isterler.
Ġçedönüklük ve dıĢadönüklük konusunda unutulmaması gereken, her iki
tutumunda her insanın kiĢiliğinde var olduğu, ancak birinin kiĢiliği
biçimlendirmede daha baskın olduğudur. Diğer bir deyiĢle, bu iki tutumdan biri
kiĢiliği yönetme eğiliminde iken, diğeri bastırılmıĢ ve bilinçdıĢına itilmiĢtir.
Nadiren de olsa kiĢi, bastırılmıĢ tutuma göre de davranıĢlar gösterebilir.

7.
2- PSĠKOLOJĠK TĠPLER KURAMI
ĠġLEVLER
Jung iĢlevleri, insanların bilgiyi nasıl topladıkları veya algıladıkları ve bilgiye
iliĢkin nasıl karar verdiklerine göre birbirinin zıttı çiftler Ģeklinde oluĢturmuĢtur.
Jung, algılamanın iki yolu olduğunu belirtir. Bunlardan birisi beĢ duyu kanalıyla
algılama yolu olan duyum, diğeri ise geçmiĢ ve gelecek yaĢantılarla ilgili anlam ve
iliĢki arayıĢına dayalı olan sezgidir.
Benzer bir biçimde yargılama iĢlevi de iki yolla olmaktadır. Ġlki, mantık ve kiĢisel
olmayan analizler yoluyla sonuca varmayı sağlayan düĢünme, diğeri de kiĢisel
değerler, tutumlar ve inançlarla karar vermeyi sağlayan duygudur.
Kısacası, iki temel zihinsel iĢlemden biri olan algılama duyularla ve sezgilerle
gerçekleĢirken; yargılama, düĢünme ve duygu yoluyla gerçekleĢmektedir.

8.
Jung, kiĢilerin mutlak surette bu çiftli kategorilerden birine ya da diğerine
girmesi gerektiğini ya da bu özelliklerin değiĢmeden ömür boyu sürdüğünü
söylememiĢtir. Örneğin, birey dıĢadönük kiĢilik özellikleri taĢırken, bir miktar da
içedönük özellikler gösterebilir, ya bu özellikler zamanla daha güçlü veya daha
zayıf hale gelebilir.
Jung‟a göre, insanların en yoğun olarak ve uzun süre kullandıkları iĢlev baskın
(birincil) iĢlevdir. Ancak baskın iĢlev tek baĢına yeterli değildir, ona hizmet eden
yardımcı (ikincil) bir baĢka iĢlev de vardır. Birincil ve ikincil iĢlevler birbirine
rakip değil, birbirine yardımcıdır. Dolaysıyla, düĢüncenin yardımcı iĢlevi duygu,
sezginin yardımcı iĢlevi duyum olabilir.
Jung, psikolojik tip özelliklerinin doğuĢtan geldiği üzerinde daha çok dursa da
ister doğuĢtan gelsin, ister sonradan kazanılsınlar, bu özelliklerin kullanıldıkça
geliĢip güçleneceğini belirtmiĢtir.
2- PSĠKOLOJĠK TĠPLER KURAMI
ĠġLEVLER

9.
3- PSĠKOLOJĠK TĠPLER
Ġki tutum ve dört iĢlev birleĢerek sekiz psikolojik tipi oluĢturmaktadır. Tutum ve
iĢlevleri içeren daha genel bir kavram olan tiplerin birbirine üstünlükleri yoktur.
Her birinin kendine özgü güçlü ve zayıf yanları vardır. Ġki tutum ve dört iĢlevin
birleĢmesi ile sekiz psikolojik tipi oluĢmuĢtur:
DıĢadönük düĢünür tip Ġçedönük düĢünür tip
DıĢadönük duygusal tip Ġçedönük duygusal tip
DıĢadönük duyumsal tip Ġçedönük duyumsal tip
DıĢadönük sezgisel tip Ġçedönük sezgisel tip

10.
DüĢünür Tip
Duygusal Tip
Duyumsal Tip
Sezgisel Tip
DıĢadönük DüĢünür Tip
DıĢadönük Duygusal Tip
DıĢadönük Duyumsal Tip
DıĢadönük Sezgisel Tip
Ġçedönük DüĢünür Tip
Ġçedönük Duygusal Tip
Ġçedönük Duyumsal Tip
Ġçedönük Sezgisel Tip
DıĢadönük Ġçedönük
TUTUMLAR
ĠġLEVLER
3- PSĠKOLOJĠK TĠPLER
Şekil 1. Psikolojik Tipler

11.
Jung, Psikolojik Tip tanımlamasının ardından insanları kategorilere ayırdığı
düĢüncesi ile eleĢtirilmiĢtir. Ancak Jung, “Sakın beni, zamanını insanları Ģu ya
da bu kategoriye yerleĢtirip sınıflandırmakla geçiren biri sanmayın. KiĢileri
sınıflandırmak ve kategorilere sıkıĢtırmak gereksizdir. Buna karĢın, insanı
ilgilendiren bir yığın belgeyle yüzyüze kalınca, onları düzene sokmaya yönelik
eleĢtirisel ilkelere gereksinim duyulur.” Ģeklindeki açıklamalarıyla eleĢtirilere
cevap vermiĢtir.
EleĢtirilere rağmen, Jung‟un kuramı pek çok çalıĢmaya temel oluĢturmuĢ,
psikolojik tipler kuramının öğretme-öğrenme sürecine uyarlanması sonucunda
da öğrenme tipleri tanımlanmıĢtır.
3- PSĠKOLOJĠK TĠPLER

12.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ
Jung‟un Psikolojik Tip Kuramının öğretme-öğrenme sürecine uyarlanması
sonunda öğrenme tipleri tanımlanmıĢtır. Bunlar;
DıĢadönük tipler
Ġçedönük tipler
Duyusal tipler
Sezgisel tipler
DüĢünen tipler
Duygusal tipler
Yargısal tipler
Algısal tipler
Öğrenme tiplerinin özelliklerine iliĢkin özet bir açıklama Çizelge1‟de verilmiĢtir.

13.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ
Çizelge 1. Kişilik Tipleri

14.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ
Çizelge 1‟de görüldüğü üzere, öğrenme tipleri Jung‟un tanımladığı
davranıĢları yönlendiren içedönüklük ve dıĢadönüklük tutumları ile,
bilinç iĢlevlerini belirleyen biliĢsel etkinlikler olan algılama ve
yargılamanın ve bilinç iĢlevleri olan düĢünme, duyum, duygu ve
sezginin genel özelliklerini taĢır.
ġekil 2‟de 8 öğrenme tipi, ġekil 3‟te ise sekiz öğrenme tipinin
birbiriyle eşleştirilmesi sonucu 16 öğrenme stili kombinasyonu
gösterilmiĢtir.

15.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ
Şekil 2. Öğrenme Tipleri

16.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ
Şekil 1. Öğrenme Tipleri Kombinasyonları

17.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ
Dışadönük Tipler: DıĢadönük tiplerin sahip olduğu dıĢadönük öğrenme
stili, daha çok dıĢ dünya ile birlikte öğrenmeyi gerektirir. DıĢadönük
öğrenenler baĢkalarına açıklayarak öğrenirler, bu bireylerin ilgisi ve enerjisi
çevreye dönük olarak yoğunlaĢmasıdır. Yerinde duramayan, iĢbirlikçi bir
dıĢadönük öğrenen veya öğretmen, sınıftaki etkinlikler sırasında heyecanlı ve
coĢkuludur. DıĢadönük öğrenenler genellikle sesli düĢünmeyi tercih ederler,
en iyi yaparak ve yaĢayarak öğrenirler, farklı etkinliklerin ve farklı araç
gereçlerin kullanılmasından hoĢlanırlar.
İçe Dönük Tipler: Ġçedönük öğrenme stiline sahip tipler, daha çok kendi
dünyalarında öğrenme çabası içindedirler. Ġlgileri ve enerjileri kendi içlerine
yoğunlaĢmıĢtır. Ġçedönük öğrenenler baĢkalarının önünde konuĢmadan önce
her Ģeyi tüm detaylarıyla tartıĢmaya, düĢünmeye ve zihinsel süzgeçlerinden
geçirmeye ihtiyaçları vardır. Öğrenme sürecinde kendi kendilerini
güdülemede oldukça baĢarılıdırlar. Ġçedönük öğrenenler konuyu bağlayan ve
birleĢtiren çatılarla bilgiler arasında bağlantı kurmak ve resmin bütününü
görmek isterler.

18.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ
Duyumsal Tipler: Duyusal öğrenme stili, bireyin duyuları aracılığı ile
deneyimlerini algılamasıdır. Duyusal bireyler, yakın çevrelerinde meydana
gelen her detaya dikkat gösterirler. Öğrenmede tüm duyularını etkili bir
Ģekilde kullandıklarından dolayı soyut kavramlardan hoĢlanmazlar. Genellikle
öğrenmede belli bir sırayı, düzeni, planı izlemeyi tercih ederler.
Sezgisel Tipler: Sezgisellik bireyin çeĢitli varsayımlar ve iliĢki kalıplarıyla
hayatını kendisi için anlamlı hale getirmek için kullandığı algılama iĢlevidir.
Bu tipteki kiĢiler, olaylarla ilgili bilgilerini gözden geçirerek onlar
arasındaki iliĢkileri değiĢik bakıĢ açılarıyla görmeye çalıĢırlar. Sezgisel
tipler öğrenme sürecinde açıklama getirmeyi ve yeni yöntemler oluĢturmayı
tercih ederler. Kavram haritaları ve karĢılaĢtırma tabloları gibi bilgiyi
organize eden öğrenme stratejilerini kullanırlar.

19.
Düşünen Tipler: DüĢünen öğrenme stilindeki bireyler için düĢünme, çeĢitli
olay ya da durumları nesnel ve çözümleyici yollarla değerlendirme
önemlidir. Dersin, konunun, ve hedeflerin açık olması bu bireyler için
önemlidir. Bireylerin akılcı, mantıklı, dürüst, adaletli ve eleĢtirel olabilmesi
için düĢünmeye gereksinimleri vardır. YarıĢmacı ve bağımsız yapıya sahip
olan düĢünen tipler iyi düzenlenmiĢ çalıĢmalara gereksinim duyarlar.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ
Duygusal Tipler: Duygusallık bir bireyin subjektif analize ve empatik
anlayıĢa dayalı olarak karar vermesine yardımcı olan yargılama iĢlevidir.
Duygusal öğrenme stilinin temelinde baĢkalarını düĢünme olduğu için bu
stile sahip bireyler, çevresindekilerle iyi iliĢkiler kurar ve uyum içinde
yaĢar.

20.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ
Yargısal Tipler: Yargısal öğrenme stilinin temelinde kararlı davranıĢlar
gösterme ve yaĢamda karĢılaĢılan her türlü sorunda düzeni sağlamak için
kararlılıkla davranma bulunmaktadır. Yargısal tipler çoğunlukla düzenli bir
çalıĢma yolu tercih ederler. Bu nedenle plan yapmayı ve çalıĢmalarını
zamanında tamamlamayı severler. Yürütmekte oldukları çalıĢmalarına
yönelik olarak dönütlere ihtiyaç duyarlar.
Algısal Tipler: Algısal öğrenme stiline sahip bireyler, öğrenme merakı ya
da olayları kavrama gereksiniminden ötürü dünyayı algılamaya çabalarlar.
Bu bireyler, bilgiyi her yönüyle araĢtırıp keĢfedinceye kadar kararlarını
ertelerler. Bu tipteki bireyler için üründen çok süreç daha değerlidir, değiĢik
görüĢ ve öğretim stillerine açıktılar.

21.
KiĢilik tipleri Jung‟un kuramında dikkati odaklama ( dıĢadönüklük-
içedönüklük), bilgi edinme (duyum-sezgi), karar verme (düĢünme-
hissetme) ve dıĢ dünyayı ele alma (yargılama-algılama) olarak dört
boyutta gruplanmıĢtır. Myers ve Briggs Jung‟un sekiz kiĢilik tipine
karĢılık 16 kiĢilik profili geliĢtirmiĢlerdir. Myers ve Briggs tarafından
oluĢturulan her bir profil yapısı, kiĢilik tiplerini dörderli gruplamalar
biçiminde ele almaktadır.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

22.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠÖğrenme Tipleri Kombinasyonları
Duyusal Sezgisel
İçedönük
Tipler
ISTJ
Sessiz, ciddi, iyice
düĢünerek baĢarı
kazanırlar. Pratik,
gerçeğe önem
veren, gerçekçi ve
sorumludurlar.
Yapılması gereken
Ģeye mantıklı bir
Ģekilde karar
verirler ve
sapmalara önem
vermeksizin ona
doğru kararlı bir
Ģekilde ilerlerler.
ISFJ
Sakin, içten sorumlu
ve özenlidirler.
Yükümlülüklerini
yerine getirmeye
bağlı ve hazırdırlar.
ĠĢini eksiksiz
dikkatli ve doğru
yapar. Sadık ve
anlayıĢlıdırlar,
onlara önem veren
kiĢilere dikkat
ederler ve
unutmazlar.
INFJ
Fikirlerde,
iliĢkilerde ve
maddiyatta anlam
ararlar. Değerlerine
özenli ve
bağlıdırlar. Neyin
kamu yararı için en
iyi olduğu
konusunda açık
vizyon geliĢtirirler.
Vizyonlarını ortaya
koyma konusunda
kararlıdırlar.
INTJ
Çekingen, yaratıcı,
mantıklı ve
düzenlidir.
Öngörüleri
ve yaratıcı zihinleri
hep yeni bir proje
ile meĢguldürler.
Genellikle
kendisine ait fikir
ve amaçları için
orijinal fikir ve
büyük hamleleri
vardır.

23.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠÖğrenme Tipleri Kombinasyonları
Duyusal Sezgisel
İçedönük
Tipler
ISTP
HoĢgörülü ve
esnektirler. Problem
ortaya çıkıncaya
kadar sessiz
gözlemcidirler,
sonra iĢe yarar
çözümler bulmak
için hızlı bir Ģekilde
hareket ederler.
Neden-sonuç ile
ilgilidirler,
gerçekleri mantıksal
ilkeler kullanarak
organize ederler ve
verimli
değerlendirirler.
ISFP
Sakin, içten,
duyarlı ve
kibardırlar. Kendi
alanlarına sahip
olmaktan ve
kendi baĢlarına
zaman
geçirmekten
hoĢlanırlar.
AnlaĢmazlıklarda
n ve
çatıĢmalardan
hoĢlanmazlar,
kendi fikirlerini
ve değerlerini
baĢkalarına
dayatmazlar.
INFP
Ġdealisttirler,
kendilerinin ve önem
verdikleri kiĢilerin
değerlerine
sadıktırlar.
Değerlerine uygun
olan bir dıĢ yaĢam
isterler. Ġnsanları
anlamaya ve onların
potansiyellerini
yerine getirmelerine
yardım etmeye
çalıĢırlar. Uyumlu ve
esnektirler ve eğer
bir değer tehdit
edilmezse kabul
edicidirler.
INTP
Çekingen, yaratıcı,
mantıklı ve
esnektir. Tüm
düsündüklerinde
mantıklı ve
akılcıdırlar ve
genellikle zeka
olarak üstün
oldukları
düsünülür. Bunun
nedeni, belirli bir
konuda çabucak
önemli verileri
toplamaları
ve önemsiz seyleri
ayıklamalarıdır.

24.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ
Öğrenme Tipleri Kombinasyonları
Duyusal Sezgisel
Dışadönük
Tipler
ESTP
Esnek ve
hoĢgörülüdürler
. Teoriler ve
kavramsal
açıklamalar
onları sıkar.
Problemi
çözmek için
enerjik olarak
hareket ederler.
BaĢkalarıyla
faaliyet içinde
olabilecekleri
her andan
hoĢlanırlar. En
iyi yaparak
öğrenirler.
ESFP
Ġçi dıĢı bir, samimi
ve kabul edicidirler.
Hayatın ve maddi
rahatın coĢkulu
aĢikarlarıdırlar.
ĠĢlerin yapılması
için baĢkalarıyla
çalıĢmaktan
hoĢlanırlar. Esnek
ve spontanedir, yeni
kiĢilere ve ortama
kolay uyum
sağlarlar. Yeni bir
beceriyi, en iyi diğer
kiĢilerle çalıĢarak
öğrenirler.
ENFP
Hayata olanaklarla
dolu olarak bakarlar.
Olaylar ve bilgiler
arasında çok hızlı bir
Ģekilde bağlantı
kurarlar.
Diğerlerinden sık sık
onay isterler ve
kolaylıkla beğeni
gösterirler, destek
verirler. Spontane ve
esnektirler.
Çoğunlukla
doğaçlama yapma
yeteneklerine ve
akıcı söz
söylemelerine
güvenirler.
ENTP
Hızlı, becerikli, canlı
ve açık sözlüdürler.
Yeni ve zor bir
problemi çözmede
beceriklidirler.
Ortaya çıkan
kavramsal olanaklara
kolaylıkla uyum
sağlarlar ve ondan
sonra, onları stratejik
olarak analiz ederler.
Rutinden, aynı Ģeyi
aynı yolla yapmaktan
sıkılırlar, bir
diğerinin arkasından
yeni ve ilginç bir
Ģeye yönelirler.

25.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠÖğrenme Tipleri Kombinasyonları
Duyusal Sezgisel
Dışadönük
Tipler
ESTJ
Pratiktirler,
gerçekçidirler
kararlıdırlar ve
uygulamada, hızlı
bir Ģekilde hareket
ederler. Projeleri ve
insanları, iĢlerin
yaptırılması için
organize ederler,
mümkün olan en
etkili Ģekilde sonuç
almaya odaklanırlar.
Mantıksal
standartlar dizisine
sahiptirler ve onları
sistematik olarak
izlerler, baĢkalarının
da uymasını isterler.
ESFJ
Sıcak kalplidirler,
dürüsttürler ve
iĢbirliği yapmaya
yatkındırlar.
Çevrelerinde
uyum isterler,
uyumu
yerleĢtirmek için
kararlı bir Ģekilde
çalıĢırlar. ĠĢleri
doğru bir Ģekilde
ve zamanında
yapmak için
baĢkalarıyla
birlikte çalıĢırlar.
Kim olduklarına
ve katkılarına
değer verilmesini
isterler.
ENFJ
Sıcak, empati
yapan, tepki veren
sorumlu kiĢilerdir.
Duygularına,
ihtiyaçlarına ve
diğerlerinin
motivasyonuna bir
hayli
doymuĢlardır.
Herkeste
potansiyel bulurlar
ve potansiyellerini
kullanmaları için
baĢkalarına
yardım ederler.
Ġlham veren bir
liderlik sağlarlar.
ENTJ
Samimi, kararlıdırlar,
kolaylıkla liderlik
üstlenirler. Mantıksız
ve verimsiz
prosedürleri ve
politikaları hızlı bir
Ģekilde görürler,
örgütsel problemleri
çözmek için geniĢ
kapsamlı sistemler
geliĢtirirler ve
uygulamaya
koyarlar. Uzun vadeli
planlamalardan
hoĢlanırlar.
Bilgilerini
baĢkalarına
aktarmaktan
hoĢlanırlar.

26.
Jung‟un psikolojik tipleri ile Kolb‟un öğrenme stilleri arasında
benzerlikler vardır. Duyusal tip uyum sağlayıcı öğrenme stiline,
sezgisel tip özümleyici, düĢünen tip dönüĢtürücü ve duygusal
tip de ayırt edici öğrenme stiline benzemektedir.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ

27.
4- ÖĞRENME TĠPLERĠ
Farklı kiĢilik tiplerindeki bireylerin, öğrenme-öğretme süreçlerinde farklı
yollar izledikleri, farklı tercihlerde bulundukları birçok araĢtırma
bulgularıyla ortaya konulmuĢtur. KiĢilik tipleri kuramının ve devamında
yapılan çalıĢmaların öğrenmeye iliĢkin oldukça kapsamlı ve iĢevuruk
yaklaĢımlar getirdiği söylenilebilir. Öğretim sürecinin öğrenci özellikleri
temel alınarak yapılandırılmasında öğrenenlere, öğreticilere ve
planlayıcılara önemli dönütler sağlayabilmesi ve öğrenme öğretme
sürecinde tercih edilen öğrenme ve öğretme stratejileri, yöntemleri ve
teknikleri araç – gereçler ve hatta değerlendirme yöntemleri kiĢilik tipleri
bağlamında farklılaĢtığı gerçeği kuramın önemini arttırmaktadır.

28.
5- ÖĞRENME STĠLĠ ENVANTERLERĠ
Jung‟un Psikolojik Tip Kuramının daha iyi anlaĢılabilmesine ve
uygulabilmesine yönelik çeĢitli çalıĢmalar yapılmıĢtır. Bu çalıĢmalardan en
bilineni ve kullanılanı Katherine Briggs ve kızı Isabel Briggs Myers‟in yaptığı
Tip Belirleyicisidir (Myers – Briggs Type Indicator – MBTI). Ġlk olarak A
formu 1943 yılında geliĢtirilen tip göstergesi, bu geliĢtirme çalıĢmaları
sonucunda 1998 yılında M formuna ulaĢılmıĢtır. Bunlar arasında en çok
kullanılanları Form G, M, Q ve MBTI Complete‟dir. Jung‟un kiĢilik tipleri
dıĢadönüklük-içedönüklük, duyum-sezgi ve düĢünce-duygu Ģeklinde
ayrılmıĢtır. Envanteri geliĢtirenler, bunlara yargılama ve algılamayı
eklemiĢlerdir. Myers Briggs Psikolojik Tip belirleyicisinin dilsel eĢdeğerlik,
güvenirlik ve geçerlik çalıĢması Semai Tuzcuoğlu tarafından yapılmıĢtır.
MBTI, 4 boyut altında iki veya üç seçenekli 94 sorudan oluĢmaktadır.
Envanterin uygulandığı kiĢinin cevapları her biri ikiĢer alt sütun içeren dört ana
sütunda gösterilmektedir. Örnek olarak dikkati toplama boyutunda yer alan bir
maddede, katılımcının yanıtı dıĢadönük tercihinde ise E‟nin puan karĢılığı 1
Ġ‟nin puan karĢılığı 0‟dır. Tüm boyutlarda tüm maddelerin puan değerleri
toplanarak her boyutun yüksek puan elde eden tipi bulunup yan yana yazılarak
katılımcının MBTI profili belirlenmiĢ olur.

29.
5- ÖĞRENME STĠLĠ ENVANTERLERĠ

30.
Dışadönük-İçedönük Duyumsayan-Sezgisel Düşünen-Hisseden Yargılayan-Algılayan
E I S N T F J P
1 0 1 0 1 0 1 0
1 0 1 0 1 0 0 1
1 0 0 1 1 0 0 1
0 1 0 1 0 1 0 1
1 0 0 1 0 1 1 0
E:4 I:1 S:2 N:3 T:3 F:2 J:2 P:3
ENTP

31.
Jung‟un kiĢilik tipleri kuramını geliĢtirmesi ve Myers‟in bunu
uygulamasının ardından bu kuramdan etkilenen araĢtırmacılardan biri de
Mamchur‟dur. Mamchur (1996) Myers – Briggs Tip Belirleyicisine benzer
bir envanteri öğrenme stillerinin belirlenmesi amacıyla geliĢtirmiĢtir.
Mamchur tarafından geliĢtirilen ve Türkçe uyarlaması Saban tarafından
yapılan envanterin yetiĢkinler için olan versiyonu olan “YetiĢkinler Ġçin Tip
Göstergesi Envanteri”nin yanı sıra envanterin ayrıca öğrenciler için olan
versiyonu, “Öğrenciler Ġçin Tip Göstergesi Envanteri”, de bulunmaktadır.
Saban‟ın belirttiği üzere, envanter sorularının sonunda yer alan „BiliĢsel
Öğrenme Stili Profili‟nde her bir bölüm için A ve B tercihlerine karĢılık
gelen tip kodu sayısı hesaplanarak, her bölüm için baskın olan tip kodu
seçilir. Sonuçta dört harften oluĢan tip kodu bulunur.
5- ÖĞRENME STĠLĠ ENVANTERLERĠ

32.
Yukarıdaki araĢtırmacıların dıĢında Keirsey ve Bates (1978) Myers –
Briggs Tip Belirleyicisini daha pratik hale getirmiĢ kavuĢturmuĢ, Mok
(1975) bu envanteri ekonomi alanında kullanmıĢ, Meisgeier (1987)
envanteri çocuklara yönelik olarak düzenlemiĢ, Lawrence (1982) ve
Simon & Byram (1977) Jung‟un kuramını öğretmenlerin kullanımına
sunmuĢtur.
Jung‟un Psikolojik Tip Kuramına dayanan bir baĢka envanter de Gray-
Wheelwright-Winer 4-Letter Type Indicator Test‟tir. Jung‟un öğrencileri
olan Gray ve Wheelwright tarafından geliĢtirilen ve 70 maddeden oluĢan
bu ölçekteki sorularda yanıtlayıcıların kiĢisel tercihlerini yansıtan seçeneği
seçmeleri istenmektedir. Ölçek hem Myers-Briggs Tip Göstergesine hem
de Keirsey KiĢilik Envanterine benzemektedir.
Yukarıda özellikleri açıklanan envanterler dıĢında internette de Jung‟un
psikolojik tip kuramına iliĢkin psikolojik tipleri belirlemeye yönelik kiĢilik
testleri bulunmaktadır. Envanter, „Jung Typology Test‟ adıyla yayındadır
ve Evet ve Hayır Ģıklarından oluĢan 72 madde çevrimiçi olarak
yanıtlanmakta ve sonuç otomatik olarak hesaplanarak yanıtlayıcıya
gösterilmektedir.
5- ÖĞRENME STĠLĠ ENVANTERLERĠ

33.
16 öğrenme stilini oluĢturan sekiz öğrenme tipi, bu öğrenme tiplerine
sahip öğrencilerin tercih ettikleri öğretim durumlarını da
etkilemektedir. Jung‟un Psikolojik Tip Kuramının daha iyi
anlaĢılabilmesine ve uygulanabilmesine yönelik yapılan çalıĢmalar
sonucunda oluĢturulan envanterler, öğrencilerin öğrenme tiplerini
belirmek amacıyla sıklıkla kullanılmaktadır. Öğrenme tipleri göz
önünde bulundurularak düzenlenen öğrenme ortamlarının ve öğretim
etkinliklerinin öğrenmeyi artırdığı yönündeki çalıĢma bulguları göz
önüne alındığında, öğretmenlerin öğrencilerinin öğrenme tiplerini
belirlemelerinin ve öğretim etkinliklerini her öğrenen tipine hitap
edecek Ģekilde düzenlemelerinin önemi daha iyi anlaĢılır.
5- ÖĞRENME STĠLĠ ENVANTERLERĠ

34.
5- ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR
Akdeniz, C. (2013). KiĢilik Profillerine Göre Öğretmenlerin Öğrenme
Stratejisi Tercihleri ve Öğretim Stratejilerini Kullanma Durumları .
Doktora tezi. Anadolu Üniversitesi. EskiĢehir.
Per, M. (2010). Resim-iĢ öğretmenliği öğrencilerinin resimlerinde tercih
ettikleri renkler ile kiĢilik yapıları arasındaki iliĢkinin incelenmesi.
Doktora tezi. Marmara Üniversitesi. Ġstanbul.
Kabadayı, A. (2004). Ġlköğretim öğrencilerinin biliĢsel öğrenme biçimleri
ve cinsiyetlerine göre karĢılaĢtırılması: Konya ili örneği. XIII. Ulusal
Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 Ġnönü Üniversitesi, Eğitim
Fakültesi, Malatya

35.
Wong, P. Y. ve Li-Fang, Z. (2013). Personality Types of Hong Kong
Kindergarten Teachers: Implications for Teacher Education. Australian
Journal of Teacher Education. 38 (2)
Kelley, M. B. (1993). ERIC. The Relationship between the Myers-Briggs
Personality Types and Learning Styles.
Kornor, H. Ve Nordvik, H. (2004). Personality traits in Leadership
Behavior. Scandinavian journal of psychology, 45(1), 49-54.
5- ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR