1. ก
ชื่องานวิจัย
การศึกษาและเปรียบเทียบผลของตัวทาละลาย
และเวลาในการ สกัดสารแทนนินจากเปลือกกล้วยนาว้า
หลักสูตร ครุศาสตรบัณฑิต (เคมี)
ผู้วิจัย นางสาวสมิตานัน โคตร์สมบัติ
นางสาวสุกัญญา กิ่มกระมล
นายชนะดล จอกเงิน
อาจารย์ทปี่รึกษา ดร.อังคณา ชาติก้อน
สถาบัน มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา
ปีการศึกษา 2556
บทคัดย่อ
ง า น วิ จั ย นี ไ ด้ ศึ ก ษ า ส ภ า ว ะ
และตัวทาละลายที่เหมาะสมในการสกัดสารแทนนินจากตัวอย่างเ
ป ลือ ก ก ล้ว ย น า ว้า ดิ บ โ ด ย ตั ว ท า ล ะ ล า ย ที่ ใ ช้ ส กั ด
คื อ lอ ะ ซิ โ ต น กั บ น า ร้ อ ย ล ะ 50 60 70 80 90
และเอทานอลกับนาร้อยละ 50 60 70 80 และ 90 โดยปริมาตร
เ ว ล า ที่ ใ ช้ ใ น ก า ร ส กั ด คื อ 1 3 5 แ ล ะ 7 ชั่ ว โ ม ง
โ ด ย วิ ธี ก า ร ส กั ด แ บ บ ต่ อ เนื่ อ ง ด้ ว ย ชุ ด ซ อ ก ห์ เ ล ต
และวิเคราะห์ปริมาณสารแทนนินทั งหมดโดยให้สารที่สกัดได้ทาป
ฏิ กิ ริ ย า กั บ โ ฟ ลิ น l-lเ ด น นี ส รี เ อ เ จ น ต์
แล้ววัด ค่าก าร ดูด ก ลืน แส งที่ค ว าม ยาวค ลื่น 762 น าโน เม ต ร
ด้ ว ย เ ค รื่ อ ง ยู วี l-lวิ สิ เ บิ ล ส เ ป ก โ ท ร โ ฟ โ ต มิ เ ต อ ร์
พบว่าไสภาวะที่เหมาะสมในการสกัดสารแทนนินจากตัวอย่างเปลื
อกกล้วยน าว้าดิบ คือ อะซิโตนกับนาร้อยล ะ 60 โดยปริมาต ร
ใ ช้ เ ว ล า ใ น ก า ร ส กั ด 5 ชั่ ว โ ม ง

2. ข
ซึ่ ง พ บ ว่า มีป ริม า ณ ส า ร แ ท น นิ น สูง ที่ สุ ด คื อ 707.17
มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม นาหนักแห้ง
SENIOR PROJECT TITLE STUDY AND
COMPARISON VARIOUS SOLVENTS AND TIME IN
EXTRACTION OF TANNIN FROM
KLUAI NAMVA PEELS
DEGREE BACHELOR OF EDUCATION
(CHEMISTRY)
BY MISS SAMITANAN
KHOTSOMBAT
MISS SUKUNYA KIMKAMON
MR.CHANADON JOKNGERN
ADVISOR DR.AUNGKANA CHATKON
INSTITUTION NAKHON RATCHASIMA
RAJABHAT UNIVERSITY
ACADEMIC YEAR 2013

3. ค
ABSTRACT
The aim of this research was to study conditions and
extraction efficiency of a range of aqueous mixtures
acetone - water and ethanol - water as solvent ( 50%,
60%, 70%, 80% and 90% v/v, respectively) for extraction
of tannin from Kluai Namva peels in a range of time at 1,
3, 5 and 7 hour. Solvent extraction by Soxhlet and total
tannins determination by Folin - Denis reagent were
used. The UV absorbance of tannins were measured at
762 nm after colour development. The results showed
that acetone - water mixtures 60% (v/v) for 5 hour is the
most effective extraction with the highest tannin 707.17
mg/kg (dry sample weight).

4. ง
กิตติกรรมประกาศ
รายงานวิจัยฉบับนี เสร็จสมบูรณ์ได้ด้วยความอนุเคราะห์จาก
ด ร .อั ง ค ณ า ช า ติ ก้ อ น
อาจารย์ที่ปรึกษาโครงการวิจัยทางเคมีที่ได้ให้คาปรึกษาในด้านค
ว า ม รู้ แ ล ะ ป ฏิ บั ติ ก า ร
และตร วจสอ บความถูก ต้องข องการ เขียน รายงาน เป็นรูป เล่ม
อาจารย์ประไพพรรณ คงวัฒนา และอาจารย์สุมิตา บุญแนบ
ที่ได้ต รวจสอบ และแก้ไ ขรายงาน วิจัยครั งนี ให้สม บูรณ์ยิ่งขึ น
รวมทั งคณาจารย์ในโปรแก รม วิช าเคมีทุกท่านที่ได้ให้ค วาม รู้
ขอขอบคุณเจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการโปรแกรมวิชาเคมีที่ช่วยแนะ
นาในการใช้เครื่องมือตลอดระยะเวลาการทาวิจัย
ท้าย นี ผู้ วิจัย ใ ค ร่ข อ ก ร าบ ข อ บ พ ร ะ คุณ บิด า ม า ร ด า
และครอบครัวซึ่งสนับสนุนในด้านการเงินและให้กาลังใจต่อผู้วิจั
ยเสมอมา คณะผู้วิจัยขอขอบพระคุณ ทุกท่านที่กล่าวมาข้างต้น
เป็นอย่างสูงไว้ ณ โอกาสนี ที่ช่วยให้งานวิจัยสาเร็จลงได้ด้วยดี
สมิตานัน โคตร์สมบัติ
สุกัญญา
กิ่มกระมล

5. จ
ชนะดล
จอกเงิน
2556
สารบัญ
ห
น้า
บทคัดย่อภาษาไทย ก
บทคัดย่อภาษาอังกฤษ ข
กิตติกรรมประกาศ ค
สารบัญ ง
สารบัญตาราง ฉ
สารบัญรูป ช
บทที่ 1 บทนา

6. ฉ
1.1
ที่มาและความสาคัญของการวิจัย 1
1.2
วัตถุประสงค์ของการวิจัย 2
1.3
ขอบเขตของการวิจัย 2
1.4
สมมติฐานของงานวิจัย 2
1.5
ตัวแปรของงานวิจัย 2
บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
2.1
แทนนิน 3
2.2
กล้วยนาว้า 6
2.3
การสกัด 9
2.4
การวิเคราะห์ปริมาณแทนนิน 11
2.5
งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 12
บทที่ 3 วิธีดาเนินการวิจัย

7. ช
3.1
เครื่องมือและอุปกรณ์ 16
3.2
สารเคมี 16
3.3
วิธีการทดลอง 17
บทที่ 4 ผลการทดลอง
4.1
ค่าการดูดกลืนแสงของสารละลายมาตรฐานของกรดแทนนิ
ก 21
4.2
กราฟมาตรฐานกรดแทนนิก 22
4.3
ผลการศึกษาสภาวะที่เหมาะสมในการสกัดสารแทนนินจาก
ตัวอย่างเปลือกกล้วยนาว้า 23
สารบัญ (ต่อ)
ห
น้า
บทที่ 4 ผลการทดลอง
4.4
ผลการเปรียบเทียบสภาวะที่เหมาะสมจากตัวอย่างเปลือกกล้
วยนาว้า
โดยใช้ตัวทาละลาย คือ อะซิโตนที่ความเข้มข้น
และเวลาต่างกัน 27

8. ซ
4.5
ผลการเปรียบเทียบสภาวะที่เหมาะสมจากตัวอย่างเปลือกกล้
วยนาว้า
โดยใช้ตัวทาละลาย คือ เอทานอลที่ความเข้มข้น
และเวลาต่างกัน 28
บทที่ 5 สรุป วิจารณ์ และข้อเสนอแนะ
5.1
สรุปและวิจารณ์ผลการทดลอง 30
5.2
ประโยชน์ที่ได้รับ 30
5.3
ข้อเสนอแนะ 30
บรรณานุกรม 31
ภาคผนวก ก การเตรียมสารละลาย 35
ภาคผนวก ข
วิธีคานวณ 36
ภาคผนวก ค
หลักการของเครื่องมือที่ใช้ในการวิเคราะห์ 37
ภาคผนวก ง
ปริมาณสารแทนนินที่สกัดได้จากตัวอย่างเปลือกกล้วย
นาว้าที่สภาวะต่าง ๆ 43
ภาคผนวก จ
รูปภาพการทดลอง 47
ประวัติผู้วิจัย 51

9. ฌ
สารบัญตาราง
ตารางที่
ห
น้า
3.1
แสดงสภาวะที่ใช้ในการสกัดสารแทนนินจากตัวอย่างเปลือ
กกล้วยนาว้า 18
4.1
ค่าการดูดกลืนแสงของสารละลายมาตรฐานกรดแทนนิก 21
ตารางภาคผนวก ง ที่
1l
ปริมาณสารแทนนินที่สกัดได้
โดยใช้ตัวทาละลายชนิดต่างlๆ เวลา 1 ชั่วโมง 43

10. ญ
2
ปริมาณสารแทนนินที่สกัดได้
โดยใช้ตัวทาละลายชนิดต่างlๆ เวลา 3 ชั่วโมง 44
3
ปริมาณสารแทนนินที่สกัดได้
โดยใช้ตัวทาละลายชนิดต่างlๆ เวลา 5 ชั่วโมง 45
4
ปริมาณสารแทนนินที่สกัดได้
โดยใช้ตัวทาละลายชนิดต่างlๆlเวลา 7 ชั่วโมง 46

11. ฎ
สารบัญรูป
รูปที่
หน้า
2.1
โครงสร้างไฮโดรไลซ์เซเบิลแทนนิน 4
2.2
โครงสร้างของคอนเดนส์แทนนิน 4
2.3
กล้วยนาว้าในประเทศไทย ก. กล้วยนาว้าดิบ ข.
กล้วยนาว้าสุก 6
2.4
ส่วนประกอบต่าง ๆ ของต้นกล้วย 7
2.5
เปลือกกล้วยแบบต่าง ๆ ก. เปลือกกล้วยดิบ ข.
เปลือกกล้วยสุก 8
2.6
อุปกรณ์การสกัดอย่างง่าย 9

12. ฏ
2.7
เครื่องสกัดซอกห์เลต 10
3.1
แผนภาพแสดงขั นตอนการศึกษาสภาวะที่เหมาะสมจากตัวอ
ย่าง
เปลือกกล้วยนาว้า
ใช้ความเข้มข้นของอะซิโตนกับนาร้อยละl50l
โดยปริมาตรlเป็นเวลา 1 ชั่วโมง
และวิเคราะห์ปริมาณแทนนิน 19
3.2
แผนภาพแสดงขั นตอนการศึกษาสภาวะที่เหมาะสมจากตัวอ
ย่าง
เปลือกกล้วยนาว้าดิบ
ใช้ความเข้มข้นของเอทานอลกับนาร้อยละl50l
โดยปริมาตรlเป็นเวลา 1 ชั่วโมง
และวิเคราะห์ปริมาณแทนนิน 20
4.1
กราฟมาตรฐานของกรดแทนนิก 22
4.2
ปริมาณสารแทนนินที่สกัดได้
โดยใช้ตัวทาละลายชนิดต่างlๆlเวลา 1 ชั่วโมง 23
4.3
ปริมาณสารแทนนินที่สกัดได้
โดยใช้ตัวทาละลายชนิดต่างlๆlเวลา 3 ชั่วโมง 24

13. ฐ
4.4
ปริมาณสารแทนนินที่สกัดได้
โดยใช้ตัวทาละลายชนิดต่างlๆlเวลา 5 ชั่วโมง 25
สารบัญรูป (ต่อ)
รูปที่
หน้า
4.5
ปริมาณสารแทนนินที่สกัดได้
โดยใช้ตัวทาละลายชนิดต่างlๆ เวลา 7 ชั่วโมง 26
4.6
ผลการเปรียบเทียบสภาวะที่เหมาะสมจากตัวอย่างเปลือกกล้
วยนาว้า
โดยใช้ตัวทาละลาย คือ อะซิโตนที่ความเข้มข้น
และเวลาต่างกัน 27

14. ฑ
4.7
ผลการเปรียบเทียบสภาวะที่เหมาะสมจากตัวอย่างเปลือกกล้
วยนาว้า
โดยใช้ตัวทาละลาย คือ เอทานอลที่ความเข้มข้น
และเวลาต่างกัน 28
รูปภาคผนวก ค ที่
1 การดูดกลืนแสงของสารละลาย 37
2 องค์ประกอบของเครื่องยูวี - วิสิเบิลสเปกโทรโฟโตมิเตอร์
40
รูปภาคผนวก จ ที่
1 l
เปลือกกล้วยนาว้าดิบที่อบได้นาหนักคงที่แล้ว 47
2 ตัวอย่างเปลือกกล้วยนาว้าที่ชั่งนาหนักปริมาณ 40.0000
กรัม
บรรจุใส่ถุงผ้า
เพื่อเตรียมในการสกัดแบบต่อเนื่องด้วยชุดซอกห์เลต 47
3 จัดตั งอุปกรณ์การสกัดแบบต่อเนื่องด้วยชุดซอกห์เลต
โดยใช้
ตัวทาละลายอะซิโตนกับนาร้อยละ 50 โดยปริมาตร เวลา
1 ชั่วโมง 48
4
สารที่สกัดได้นาไประเหยตัวทาละลายออกด้วยเครื่องระเหย
สูญญากาศ 48
5 ได้สารสกัดแทนนินสีนาตาล 49

15. ฒ
6 ชุดรีฟลักซ์เพื่อเตรียมสารละลายโฟลิน - เดนนีสรีเอเจนต์
49
7 ปิเปตโฟลิน - เดนนีสรีเอเจนต์ 5.00 มิลลิลิตร
และปิเปตสารละลาย
โซเดียมคาร์บอเนตอิ่มตัว 10.00 มิลลิลิตร
แล้วปรับปริมาตรด้วยนากลั่น
ให้ครบ 100 มิลลิลิตร 50
8 วัดค่าการดูดกลืนแสงที่ความยาวคลื่น 762 นาโนเมตร
ด้วยเครื่อง
สเปกโทรโฟโตมิเตอร์ 50