1. 6/16/2011
ĐẠO ĐỨC KINH DOANH
• Lịch sử hình thành và phát triển của
KHÁI NIỆM VỀ ĐẠO ĐỨC KINH DOANH
Phần I công ty.
• Khó khăn
THỰC TRẠNG VỀ ĐĐKD Ở VIỆT NAM
Phần II
VÀ CÁC GIẢI giải quyết.
• Biện pháp PHÁP . . .
Phần III
1

2. 6/16/2011
SỰ CỐ CHÂN GA CỦA TOYOTA
& GIẢI PHÁP CỦA TOYOTA
2

3. 6/16/2011
???????????...
MẪU XE ĐẦU TIÊN CỦA TOYOTA
Mẫu xe SA năm 1947-1952, động cơ 955cc, công suất 27 mã lực
3

4. 6/16/2011
BỘ MÁY QUẢN TRỊ
MẪU MỰC CỦA THẾ GiỚI!!!!!
Kaizen
 Just-in-Time
“LEAN”
TPS (Toyota Production Systems),
QUY TRÌNH SẢN XUẤT
LEXUS
Trong nhà máy
4

5. 6/16/2011
KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG
CHẠY ÊM TUYỆT ĐỐI
TRÊN ĐƯỜNG THỬ
KIỂM TRA CHẤT LƯỢNG CUỐI CÙNG
Sản phẩm cuối cùng
Sản phẩm cuối cùng
5

6. 6/16/2011
SỐ LƯỢNG XE THU HỒI:
• TOYOTA THU HỒI 12.3 TRIỆU XE TRÊN
TOÀN THẾ GiỚI VÀ 10.5 TRIỆU XE TẠI
THỊ TRƯỜNG BẮC MỸ HẦU HẾT ĐỀU
DO SỰ CỐ TĂNG GA ĐỘT NGỘT
• Từ năm 1999 đến nay ghi nhận được 2.262
vụ xe Toyota tăng tốc ngoài ý muốn, gây ra
ít nhất 819 vụ đụng xe làm 26 người chết
CÁC VỤ TAI NẠN
.
6

7. 6/16/2011
7

8. 6/16/2011
NHỮNG THIỆT HẠI VỀ KINH TẾ
Tan tành danh tiếng về chất lượng mà
trên đó Toyota xây dựng cơ đồ. Giá cổ
phiếu của công ty đã giảm khoảng 30 tỉ
đô la Mỹ, tương đương với toàn bộ thị giá
của hãng Ford Motor
Doanh số của Toyota tại Mỹ trong tháng
2/2010 đã giảm 11% so với cùng kỳ năm
ngoái, hậu quả của vụ bê bối thu hồi xe.
8

9. 6/16/2011
• TOYOTA CHO RẰNG CHỈ LÀ LỖI NHỎ,
DO THIẾT KẾ VỊ TRÍ LÓT SÀN KHÔNG
PHÙ HỢP
Miếng lót sàn trồi lên khiến chân ga bị kẹt
 PHÍA CÁC CHUYÊN GIA VÀ CHÍNH
NHỮNG NGƯỜI BỊ TAI NẠN MAY MẮN
SỐNG SÓT THÌ CHO RẰNG LỖI LÀ Ở
CƠ CHẾ TĂNG GIẢM TỐC ĐỘ CỦA XE.
TOYOTA QUY TRÁCH NHIỆM CHO công ty
CTS Corp. - một nhà sản xuất phụ tùng xe hơi ở
Indiana, Mỹ - là nhà cung cấp bộ phận chân ga
cho xe Toyota
NGUYÊN NHÂN THẬT SỰ????
9

10. 6/16/2011
• LỖI DO THIẾT KẾ CHƯA HỢP LÝ
- VỊ TRÍ THẢM LÓT SÀN
- TRỤC TRẶC DO CHIP ĐIỆN TỬ
NHƯNG…
• NGUYÊN NHÂN SÂU XA VÀ CHÍNH
XÁC NHẤT LÀ ……
Thảm họa này không chỉ do
những lỗi kỹ thuật mà chủ yếu
do ban lãnh đạo công ty đã
không nhận diện đúng và không
xử lý đúng tình huống khủng
hoảng
ĐẠO ĐỨC KINH DOANH
10

11. 6/16/2011
Ông Akio Toyoda, 53 tuổi, chủ tịch Toyota và là cháu
nội của nhà sáng lập tập đoàn, xuất hiện trước công
chúng và cúi đầu tạ lỗi.
Ông Akio Toyoda, 53 tuổi, chủ tịch Toyota và
là cháu nội của nhà sáng lập tập đoàn,xuất hiện
trước công chúng và cúi đầu tạ lỗi.
Toyota thông báo sẽ lắp hệ thống ngắt
“ưu tiên phanh” cho tất cả các xe trên
thế giới trong tương lai. Hệ thống này
có chức năng tự động ngắt động cơ khi
nhận thấy cả chân phanh và chân ga
đều đang hoạt động.
Toyota có sẵn 5,6 tỉ USD quỹ dành
cho các vụ sửa chữa thu hồi.
11

12. 6/16/2011
Ví dụ về Xe hơi
Ví dụ về Xe hơi
12

13. 6/16/2011
Ví dụ về Kinh doanh có đạo đức
Ví dụ về Kinh doanh có đạo đức
13

14. 6/16/2011
Ví dụ về Giáo dục
Ví dụ về Thực phẩm
14

15. 6/16/2011
Ví dụ về Thực phẩm
Ví dụ về Y tế
15

16. 6/16/2011
Ví dụ về Y tế
Ví dụ về Bóc lột sức lao động
16

17. 6/16/2011
Ví dụ về Hàng điện tử
KHÁI NIỆM
VỀ ĐẠO ĐỨC KINH DOANH
17

18. 6/16/2011
KHÁI NIỆM:
Tổng kết lý luận từ 185 nghiên cứu, Phillip V.
Lewis (1981) công bố nghiên cứu của mình,
cho rằng:
“ĐĐKD là tất cả những quy tắc, tiêu chuẩn,
chuẩn mực đạo đức, hoặc luật lệ để cung cấp
chỉ dẫn về hành vi ứng xử chuẩn mực và sự
trung thực trong những trường hợp nhất định”.
Theo KN này, ĐĐKD bao gồm các vấn đề sau:
 Quy tắc, tiêu chuẩn, chuẩn mực đạo đức,
hoặc luật lệ => ngăn chặn hành vi sai
nguyên tắc đạo đức.
 Chuẩn mực => hành vi phải phù hợp với
thực tiễn và công bằng.
 Trung thực => hành vi (thân-khẩu-ý) phải
thể hiện sự thật.
18

19. 6/16/2011
THỰC TRẠNG VỀ ĐĐKD Ở
VIỆT NAM…
Nhận thức về ĐĐKD: Theo KQ 1 cuộc
điều tra:
 55/60: “Đạo đức kinh doanh là tuân
thủ theo pháp luật”.
 5/60: “ĐĐKD là bảo vệ quyền lợi
khách hàng”.
19

20. 6/16/2011
1. Trách nhiệm của DN với XH:
Câu hỏi 1: DN sẽ làm gì khi SP của DN
bị đánh tráo với SP kém chất lượng gây
thiệt hại cho NTD ?
Thí dụ: Năm 1981, tại bang Chicago,
một người tâm thần cho thuốc độc vào
thuốc Tylenol => 7 người thiệt mạng.
 Mặc dù, theo điều tra của cảnh sát, thủ
phạm chỉ bỏ thuốc độc vào SP bày bán
tại siêu thị.
 Nhưng J & J đã cương quyết thu hồi 31
tr. lọ thuốc, trị giá 100 tr. USD.
 Kết quả: J & J giành lại vị trí trên thương
trường, sau 6 tháng.
20

21. 6/16/2011
Theo KQ 1 cuộc điều tra tại VN ngay sau
đó:
 42%: “Thu hồi lô hàng, chấp nhận thua
thiệt về kinh tế”.
 50%: “Thông báo tại nơi bán, để NTD tự
quyết định”.
 Thậm chí, 8%: “Không làm gì cả, vì đó
không phải là lỗi của J&J”.
Câu hỏi 2: Cho biết quan điểm của bạn,
khi 1 DNVN xuất khẩu nước tương có hàm
lượng 3-MCPD nằm trong phạm vi cho
phép của Luật VN, nhưng vượt nhiều lần
theo Luật EU.
Năm 2002: Bỉ tố cáo nước tương Chinsu
có hàm lượng 3-MCPD là 86mg/kg >
chuẩn EU là 0.05 mg/kg ~ 200 lần.
21

22. 6/16/2011
Chinsu tuyên bố: “Chinsu không
chịu trách nhiệm vì Chinsu không
xuất hàng sang Bỉ, hơn nữa hàm
lượng 3-MCPD nằm trong phạm vi
cho phép của VN”.
Scandan năm 2007: hơn 90% nước tương
VN đều có hàm lượng 3-MCPD vượt chuẩn.
Do sự kiện này quá nổi tiếng, nên theo KQ
1 cuộc điều tra:
 33%: “Vi phạm luật pháp”.
 25%: “Vi phạm đạo đức KD”.
 42%: “Vi phạm cả hai”.
22

23. 6/16/2011
Câu hỏi 3: Cho biết quan điểm của
bạn, khi 1 DN FDI của nước ngoài lợi
dụng các quy định lỏng lẻo về môi
trường của VN => sử dụng công nghệ
gây ô nhiễm => sức khỏe người dân ?
Theo KQ 1 cuộc điều tra:
 75%: “Không thể chấp nhận
được, vì họ đã vi phạm ĐĐKD”.
 25%: “Bình thường thôi, KD
phải biết tận dụng cơ hội”.
23

24. 6/16/2011
2. Vấn đề sở hữu trí tuệ:
Năm 2007: Trẻ em VN mong chờ tập 7 của
quyển sách “Harry Potter and The Deathly
Hallow”.
Các bậc cha mẹ VN đối mặt với sự chọn lựa
khó khăn:
 Tôn trọng bản quyền: mua sách giá $38.
 Free về bản quyền: giá $7
Trong khi đó, GDP/người của VN là $600/năm.
Nhái tên SP:
Các cty đặt tên SP của mình tương tự SP nước
ngoài => nhái tên:
TD: Hongda & Honda, La Vierge & Lavie…
Theo KQ 1 cuộc điều tra:
 16%: “Vi phạm Luật pháp”.
 37%: “Vi phạm ĐĐKD”.
 47%: “Không vi phạm gì cả, vì không hoàn
toàn giống nhau”.
24

25. 6/16/2011
3. Quan hệ giữa chủ DN và NLĐ:
Qúy 1/2007: 103 cuộc đình công
trên 14/64 tỉnh:
 Đồng Nai: 35 cuộc ;
 Bình Dương: 22 cuộc ;
 TPHCM: 26 cuộc…
Nguyên nhân: 98/103 cuộc đình
công là do lý do kinh tế:
 NLĐ không hài lòng với ĐK làm
việc: ô nhiễm, an toàn LĐ, không
được kiểm tra sức khỏe định kỳ…
 Lương thấp >< cường độ và thời
gian lao động.
25

26. 6/16/2011
4. Nghĩa vụ và trách nhiệm của DN đối với nhà
đầu tư:
 Bibica: Gian dối trong khai báo KQHĐKD năm
2002 và 6 tháng đầu năm 2003.
 Thiên Việt: Năm 2007 trong bối cảnh TTCK VN
phát triển rất nóng,
 Công ty Thiên Việt đưa ra Biên bản thỏa thuận ký
kết giữa Thiên Việt và Chủ tịch Goldman Sachs –
một Tập đoàn Tài chính hàng đầu của Mỹ.
Giá CK của Thiên Việt tăng lên gấp nhiều
lần so với giá niêm yết.
 Nhưng…Ngay sau đó, Edward Naylor – GĐ
Truyền Thông của Goldman Sachs gửi đến
cơ quan Thông tấn VN rằng Goldman Sachs
không hề liên kết với Thiên Việt.
 TTGDCK Việt nam phạt rất nặng Thiên Việt.
26

27. 6/16/2011
VÀ CÁC GIẢI PHÁP…
ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG ĐĐKD Ở VN:
Qua các cuộc điều tra trong các lĩnh vực cơ bản
trên, cho thấy:
 Hiểu biết của nhà KD / người dân VN về ĐĐKD
còn rất hạn chế => Hầu hết đều cho rằng ĐĐKD
là tuân thủ theo pháp luật.
 Thu hẹp phạm vi về ĐĐKD
 Làm cho ý thức về ĐĐKD khó phát huy
tác dụng.
27

28. 6/16/2011
Ý THỨC của người dân về các phạm trù sau:
1) Trách nhiệm của DN với XH
2) Quan hệ giữa chủ DN và NLĐ
3) Nghĩa vụ và trách nhiệm của chủ DN với nhà
đầu tư
Còn khá mơ hồ, lệ thuộc vào pháp luật, chưa ý
thức được trách nhiệm của DN với NTD và XH.
Điểm yếu nhất của người dân trong các
cuộc điều tra, liên quan đến vấn đề:
 Sở hữu trí tuệ.
 Ý thức về môi trường.
Phù hợp với các nghiên cứu của Liên Hiệp
Quốc => Sự phát triển bền vững của VN
trong tương lai.
28

29. 6/16/2011
Các tín hiệu đáng mừng…
 100% số người được hỏi đều xác nhận đã
nghe nói đến ĐĐKD.
 KQ trả lời của khối SV cho chính xác hơn
NLĐ ở khối DN (85% so với 67%).
 Tín hiệu lạc quan về nhận thức của
giới doanh nhân tương lai.
Các đề xuất nhằm phát triển và
hoàn thiện ĐĐKD. . .
29

30. 6/16/2011
1. Bổ sung, hoàn thiện khung luật pháp
VN tạo cơ sở pháp lý cho ĐĐKD:
 Luật lao động
 Luật đầu tư / Luật DN
 Luật bảo vệ NTD
 Luật môi trường. . .
2. Nâng cao nhận thức cho nhà kinh
doanh và người dân tại VN:
 Các phương tiện thông tin đại chúng
cần phổ cập các kiến thức về ĐĐKD
cho người dân
 NTD tự bảo vệ mình.
30

31. 6/16/2011
 Nhà nước quy định trách nhiệm cho Sở
Công Thương, Sở KH-ĐT, Phòng Thương
mại & CN phổ biến, theo dõi, và quản lý
ĐĐKD tại các DN.
 Các trường ĐH, CĐ, Trung Học Chuyên
Nghiệp cần đưa môn học ĐĐKD vào
chương trình đào tạo của mình.
31

32. 6/16/2011
3. Cần có biện pháp khuyến khích khối DN
nâng cao ĐĐKD:
 Các giải thưởng Sao vàng đất Việt, Bông hồng
vàng… cần đưa ĐĐKD vào các tiêu chí xét
duyệt để trao giải thưởng cho các DN.
 Tôn vinh các DN này.
 Ngược lại phạt nặng các DN vi phạm ĐĐKD
tương xứng
 Răn đe các DN cố ý vi phạm ĐĐKD.
Đạo đức trong kinh doanh
32

33. 6/16/2011
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Báo Thanh Niên – Số ra ngày 08/04/2011
2. Báo Thanh Niên – Số ra ngày 10/04/2011
3. Báo Tuổi trẻ - Số ra ngày 02/04/2011
4. Báo Tuổi trẻ - Số ra ngày 16/04/2011
5. Báo Tuổi trẻ - Số ra ngày 04/04/2011
6. Báo Tuổi trẻ - Số ra ngày 05/05/2011
7. Báo Tuổi trẻ - Số ra ngày 24/04/2011
8. Nghiên cứu Đạo đức kinh doanh tại Việt Nam –
Thực tại và giải pháp – Nguyễn Hoàng Ánh
THANKS & QUESTIONS
33