Programa Congreso GRATUV 2013: "A la sombra de los héroes: Personajes secunda...
El teatro griego (I): La Tragedia griega
1. EL TEATRO
GRIEGO (I): LA
TRAGEDIA
GRIEGA
Núria Llagüerri Pubill
IES ARABISTA RIBERACARCAIXENT
2. ÍNDICE
› LA
GRAN INCÓGNITA: El origen del teatro
griego.
› EL
ESPACIO FÍSICO DE REPRESENTACIÓN.
› EL
MODO DE REPRESENTACIÓN.
› ARISTÓTELES
ποιητικής.
Y EL TEATRO: περί τῆς
3. › LA
TRAGEDIA GRIEGA:
› TEMAS
Y MOTIVOS.
› ¿CÓMO SE COMPONE UNA TRAGEDIA?
› PERSONAJES.
› ESQUILO.
› SÓFOCLES.
› EURÍPIDES.
4. LA GRAN INCÓGNITA: El origen
del teatro griego.
› “Sobre
el origen del teatro griego hay
tantos interrogantes como estudios
dedicados a ello, lo que es prueba de la
gran incertidumbre que existe sobre este
tema en especial”, J. De Romilly, Le
Tragédie Grecque, p. 8.
› ¿Ditirambo?
10. EL MODO DE REPRESENTACIÓN:
›
CEREMONIA PREVIA A LA REPRESENTACIÓN:
›
›
›
SACRIFICIO.
PAGO DE IMPUESTOS: Atenas “capital” de la Liga ÁticoDélica.
INSTITUCIÓN POLÍTICO- RELIGIOSA DENTRO DE LA POLIS.
›
LA MÚSICA: ¿perdida?
›
TRILOGÍAS.
›
PÁRODOS – ÉXODOS.
›
EL ATUENDO DE LOS ACTORES:
›
›
TRAGEDIA.
COMEDIA.
14. › La
representación se inicia con la
párodos:
› Eurípides:
prólogo.
› ¿ G e s t i c u l a c i ó n
Hiporrealismo.
› Los
con máscara?:
tabúes en escena.
› Convenciones:
¿sucesos históricos? ¿qué
esperaba ver el público en una
comedia?
16. El suicidio de Fedra: Eurípides, Hipólito, vv.
706 ss, vv. 788 ss.
17. ARISTÓTELES Y EL TEATRO: περί
τῆς ποιητικής.
› Primer
“tratado” teórico sobre el teatro
griego. S. IV – 335 a.C. (?)
› Sólo conservamos la parte dedicada a la
tragedia: Focalizada en el análisis de la
Tragedia modélica: Edipo Rey.
› PLATÓN vs. ARISTÓTELES: Teatro malo vs.
Teatro bueno.
› Tragedia: Catársis.
18. Definición de Tragedia:
› “La
tragèdia és, doncs, la imitació d’una
acció seriosa i completa que té una certa
extensió, feta amb un llenguatge acurat,
emprat separadament per a cadascun
dels recursos en les diverses parts de
l’obra. Aquesta imitació és executada
per personatges i no mitjançant la
narració, i per mitjà de la compassió i de
la por aconsegueix la catarsi de passions
semblants.” Arist., Poét., 3-6.
19. Características:
› Imitación
de una acción seria y completa de
una cierta extensión.
› Lenguaje
acurado.
› Imitación
ejecutada por personajes y no
mediante la narración.
› Provoca
compasión/miedo: Catársis: grado
de involucración en la trama: VEROSIMILITUD.
21. TEMAS Y MOTIVOS:
› “La
tragedia griega toma de la épica sus
temas y motivos” J. De Romilly, La Tragédie
Grecque, p. 24.
› ¿Por
qué modificar lo que todo el mundo
conoce?
› Versión
– reversión – adaptación.
› Género
normas.
determinado con una serie de
22. ¿CÓMO SE COMPONE UNA
TRAGEDIA?
› “L’epopeia
coincideix amb la tragèdia
en el fet que totes dues són imitació
d’accions nobles…També difereixen en
extensió, perquè la tragèdia procura
sobretot tenir lloc durant una sola
revolució del sol o sortir-se’n poc; en
cnavi, l’epopeia és il.limitada quant al
temps […]” Arist., Poét., 3-6.
23. › Escoge
de la epopeya (épica) los temas,
personajes.
› Transforma
género:
› Forma
a las convenciones del
dialogada.
› Limitación
temporal.
24. PERSONAJES:
› Principales:
épica.
Extraídos directamente de la
› Secundarios:
Generalmente innovación
del tragediógrafo:
Cumplen una función deter minada:
Configurar al principal – Antagonistas –
Ayudantes.
› Ejemplo: Nodriza de Medea: Prólogo:
Caracterización antes de que Medea
salga a escena.
›
25. ESQUILO:
› 525-456
a.C.
› P a r t i c i p a e n l a
batalla de Maratón y
Salamina.
› Resuelve el conflicto
trágico con la
reconciliación de los
antagonistas y con
un final positivo.
› Toda su obra es un
canto a la justicia
divina.
26. OBRAS MÁS RELEVANTES:
› Prometeo
encadenado: Vemos al héroe
individual, símbolo del hombre ilustrado
que cree que la cultura es un bien para la
humanidad. Prometeo aparece como
protector incomprendido de los más
débiles.
› Orestíada: Trilogía: Agamenón, Coéforas,
Euménides: Demuestra que el hombre no
está solo y que disfruta de la protección
divina.
27. ORESTÍADA:
› Centrada
en el asesinato de Agamenón.
› Principales
personajes:
Agamenón: Rey de Micenas.
› Clitemnestra: Reina de Micenas.
› Orestes: Hijo de Agamenón y Clitemnestra.
› Electra: Hija de Agamenón y Clitemnestra.
› Ifigenia: No aparece en escena pero sí se
menciona. Hija de Agamenón y Clitemnestra.
› Egisto: Amante de Clitemnestra.
›
28. SÓFOCLES
› 496-406
a.C.
› Amigo de Pericles y
Herodoto, participó
en la expedición
contra Samos- 440
a.C.
› Escribió unas 123
tragedias, ganó unas
24 veces, pero sólo
conservamos siete
tragedias completas.
› INTRODUCE UN
TERCER ACTOR EN
ESCENA.
30. ANTÍGONA:
› Principales
personajes:
› Antígona:
hija de Edipo.
› Ismene: hija de Edipo.
› Hemón: hijo de Creonte y Eurídice.
› Creonte: Rey de Tebas, tío de Antígona e
Ismene.
› Personajes
secundarios:
› Tiresias.
› Eurídice:
Esposa de Creonte.
31. EURÍPIDES:
Salamina, 480 – Pella,
406 a.C.
› Amigo de Sócrates.
› “Conocido por haber
reformado la
estructura formal de la
tragedia ática,
mostrando personajes
como mujeres fuertes y
esclavos inteligentes y
por satirizar a muchos
héroes de la
mitología.”
› “Moderno”.
›
32. Obras conservadas:
›
›
›
›
›
›
›
›
›
›
›
›
›
›
›
›
›
›
Alcestis (438 a.C.): segundo puesto.
Medea (431 a.C.): tercer puesto.
Los Heráclidas (c. 430 a.C.)
Hipólito (428 a.C.): primer puesto.
Andrómaca (425 a.C.)
Hécuba (c. 424 a.C.).
Suplicantes (c. 423 a.C.).
Electra (c. 420 a.C.)
Heracles (c. 416 a.C.)
Troyanas (415 a.C.): segundo puesto.
Ifigenia en Táuride (c. 414 a. C.)
Ión (c. 414 a.C)
Helena (412 a.C)
Fenicias (410 a.C.)
Orestes (c. 408 a.C.)
Bacantes (406 a.C. Póstuma)
Ifigenia en Áulide (406 a.C, póstuma): Primer puesto.
El Cíclope: Sin datar- único drama satírico.