SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 95
ОКУУ- ИЗИЛД++ ИШИНИН УСУЛДУК
ИШТЕЛМЕСИ
Тема: Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу.
Инсульт оорусунда бейтапты багуу,
к=з=м=лд==.
ОИИ катышуучулары : «Сестралык иштин
негиздери» предметинин ийрим мъч=л=ръ.
Жетекчилери : «Сестралык иштин негиздери»
предметинин окутуучулары- Турганбаева Г.А;
ЧукуковаЧ.Э; Камазбекова Ж ; тажрыйба
башчысы-Дъйш=нбиева Г.С.
Сабактын формасы –Конференция .
Мультимедиалык презентация.
Колдонуучу каражаттар – мультимедиалык
проектор , материалдар.
КОНФЕРЕНЦИЯНЫН ЖЪРЪШЪ:
1.ОИИ максаттарын белгил==.
2.ОИИ нин темасын аныктоо
3.Пилоттук долбоордун ишине отчет беръъ.
4. Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу.
Инсульт оорусунда бейтапты багуу, к=з=м=лд==
тууралуу маалымат беръъ (Мультимедиалык
слайддын жардамы менен).
5.Долбоордун ишин улантуу . 2013-2014 окуу
жылындагы башталган ОИИ презентациялоо .
6.Статистикалык маалымыттар
7. Илимий-изилд== иштердин натыйжасындагы
жащылыктар
8.Жыйынтыктоо.
1. « Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу. Инсульт
оорусунда бейтапты багуу, к=з=м=лд==» темасында
жъргъзълг=н долбоордун ишин улантуу.
2. Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу. Инсульт
оорусунда бейтапты багуу, к=з=м=лд== боюнча кещири
маалымат алуу.
3. Долбоордун жъръшънд= иштелип чыккан 19
сестралык диагноз жана багуу стандарттарынын
негизинде инсульт менен ооруган бейтаптарды багуу ,
к=з=м=лд==.
4.Неврологиялык б=лъмд= инсульт диагнозу менен
дарыланып жаткан бейтаптарга статистикалык анализ
жъргъзъъ. Себептерин, коркунуч туудуручу таасир
къчт=рън аныктоо, алдын алуучу иш чараларын
пропагандалоо.
5. Реабилитациялык иш аракеттерине багыт коюу.
Бейтаптын социалдык , психологиялык адаптациясына
катышуу.
2. Окуу-изилд== ишинин темасын
аныктоо.
Окуу-изилд== ишин алып барууда« Мээнин кан айлануусунун
курч бузулушу. Инсульт оорусу» темасы бекеринен тандалган
жок. Нарын =р==нънд= инсульт менен ооруган бейтаптардын
саны жылдан жылга к=б=йъъд=.
Себеби бийик тоолу жерлерде инсультка алып келъъчъ
таасир къчт=р к=п кездешет , алар:
- артериалдык гипертензия;
- жър=к оорулары;
- туура эмес тамактануу , канда холестериндин к=б=йъшъ.
Андан тышкаары кант диабети , инсультка алып келъънън
бирден бир себеби.
Кант диабетинин себеби стресс болгондуктан, акыркы
жылдары кант диабети менен ооругандардын саны =съъд= ,
демек инсультка алып келъъ коркунучу к=б=йг=н.
Ичимдик ичъъ, чылым чегъъ коомдо к=б=йъънън ъстънд=
Мамлекетибиздеги начар экономикалык абал, жумушсуздук
ичимдик ичъънън , чылым чегъънън себеби деп эсептесек
болот.
Инсульт оорусун алдын алуу максатында , медициналык
кызматкерлер жашоонун сергек мън=зън жана рационалдуу
Пилоттук
долбоордун
ишинин
максаттары
•Саламаттык сактоо жана
билим беръъ уюмдардын
ортосунда тыкыз мамиле тъзъъ.
• Сестралык иштеги дарылоо
жана окуу педагогикалык
процессин жакшыртуу.
2009-2010 окуу жылында долбоордун
негизинде
жъргъзълг=н иш чаралар
Сестралык документацияларды жана
сестралык диагноздорду жайылтуу
максатында:
1. Биринчиден болуп семинар =тълдъ.
«Сестралык процесс. Этаптары» тууралуу
кещири маалымат алынды.
2. Тегерек стол ъстънд= ишт==:
12 сестралык диагноздор иштелип чыкты ,
диагноздордун негизинде окуу-=ндъръштък
жана квалификация алуу алдындагы
тажрыйбаларда студенттер сестралык
к=з=м=лд== карталарын тъзъп, бейтаптарга
багуу, к=з=м=лд== жъргъзъъд=.
«Кыргыз Республикасындагы
Саламаттык сактоодогу жащы
сестралык технологиялар»
• «Сестралык иштин адистерин
даярдоодо, сестралык процессти
жана сестралык документацияларды
жайылтуунун жыйынтыктары»
темасында маалымат берилди.
«Ден- соолукту коргоо
шартын тъзъъ менен бирге,
билим беръъ процессинин
сапаттуулугун жогорулатуу»
девизинин алкагындагы
акциялар =тълдъ.
Ишемиялык жана
геморрагиялык
инсульттун
айырмачылыктары
Себептери,
клиникалык
белгилери
Инсульт
оорусунун
аныктамасы
Дарылоо,
алдын алуусу
Реабилитациялык
иш чаралары
Гипертониялык ооруну
алдын алуу боюнча бир
жумалык акция:
• окутуучулардын жана
студенттердин кан
басымдарын =лч==;
• алдын алуу максатында
кан басымды т=м=нд=тъъчъ
дары дармектерди таратуу,
маалымат беръъ.
1. НОБО жана НМК ортосунда тыкыз мамиле
тъзълдъ.
2. Сестралык процесс тууралуу толук маалымат
алынып, анын ъстън=н иш жъргъзълъъд=.
3. Сестралык диагноздор иштелип чыгып,
стандарттар тъзълдъ.
4. Неврологиялык бейтаптарды багуу, к=з=м=лд==
жакшырды.
5. Окутуучу, студент, медициналык сестралар
ортосунда кызматаштык жогорулады.
6. Саламаттык сактоодогу реформалоо процессине
салым кошулуп келет.
7. Долбоордун башында жана аягында студент ,
окутуучулар жана медициналык сестралар
тестирл== жъргъзъъд= к=рс=ткъчт=рдън =съшъ
байкалды .
«Мээнин кан
айлануусунун
курч бузулушу.
Инсульт оорусу»
Мээнин кан айлануусунун
курч бузулушу (МКАКБ) –
мээнин кан айлануусунун
бузулушунун негизиндеги
кътъъсъз жерден
неврологиялык белгилердин
пайда болуусу менен
мън=зд=лг=н неврологиялык
оорулардын тобу.
Аныктамасы
Аныктамасы
Инсульт – жабыркаган
аймактын 24 саатан ашык
неврологиялык бузулууларга
алып келген мээнин кан
айлануусунун курч бузулушу.
Эгерде белгилер 24 саатка
чейин болсо анда бул абал
=тъп кетчъ мээнин кан
айлануусунун курч бузулушу
Търл=ръ
Ишемиялык инсульт – кан
тамырлардын тромб жана эмбол
менен бът=лъъсън=н же кан
тамырлардын кысылуусунун
негизиндеги мээнин кан
айлануусунун бузулушу.
Геморрагиялык инсульт- мээнин кан
тамырынын тубаса аневризмасынын
айрылышынан же =н=к=т
артериалдык гипертензиянын
натыйжасындагы мээге кандын
КАН ТАМЫРДЫН ТРОМБ МЕНЕН БЪТ+ЛЪЪСЪ.
Атеросклеротикалык
бляшкалардын
аймагында пайда болгон
уюган кан , тромбдор.
Тромбдор кан тамырды
бът=п , мээнин кан
айлануусунун
бузулушуна алып келет .
КАН ТАМЫРДЫН ЭМБОЛ
МЕНЕН БЪТ+ЛЪЪСЪ.
эмбол кандын агымына
тоскол кылат жана мээнин
б=лъкт=рънд= ишемия
пайда болот
атеросклеротикалык
бляшка менен
бът=лъъсъ
.
атеросклеротикалык бляшка
кан тамырдын бът=лъъсън=
алып келет .
Геморрагиялык инсульт
мээнин тканына кандын
куюлуусу (10-20% )
Аневризманын
жарылышы
Инсульттун коркунуч факторлору
Анамнезинде +МКАБ
Жър=к оорулары
Артериалдык гипертензия
Б=т=н коркунуч факторлору:
Кант диабети,
Канда холестериндин к=б=йъшъ
Ичимдик ичъъ
Чылым чегъъ
Даттануулары жана
белгилери
Курч кармаган:
 Гемипарез
 Дизартрия
 Атаксия
 Афазия
 Дисфагия
 К=ръъсънън начарлашы
 Сезгичтиктин начарлашы
 Ащ сезимдин начарлашы
Обьективдъъ кароо
Неврологиялык баалоо:
Кыймыл аракеттерин баалоо
Сезгичтигин баалоо
К=ръъъ ж=нд=мдъълъгън баалоо
Ащ сезимдин дещгээлин Глазго шкаласы
менен баалоо.
Анамнезин кылдаттык менен
чогултуу
Дартаныктоо
Т=м=нд=гъл=рдън негизинде:
• Анамнездин
• Объектидъъ кароо
мээнин КТ
( Бишкек)
Дарылоо
Дем алуу жолдорун тазалоо.
Дем алуусу– =пк=нън жасалма дем
алдыруусун жана кычкылтек менен
дарылоону талап кылуусу мъмкън .
Пациентти калыбына келтиръъчъ абалда
жаткызуу.
Медикаментоздук
дарылоо
Актовегин 80 мг-10,0 мл ( 100 мл физ.
эритмесине)
Глицин биринчи 3-6 саатта 1 г тил алдына.
Кан басымын
к=з=м=лд==
Кан басымдын т=м=нд=шъ ишемиялык
зонада кан айлануунун бузулушун
жогорулатат .
Кан басымды гипертензия учурунда 15-
25% тъшъръъ (систоликалык давление >
220 мм .см. мм. диастоликалык давление
>120 мм рт. ст.) же геморрагикалык
инсультта.
Геморрагиялык
инсультта.
Лабетолол10-20мкг Эналаприлат
1,25-5 mg ар бир 6 ч к/т,
Нимодипин 10 mg к/т там.
Натрия нитропрусид (ННП) 0,25-10
мкг/кг/мин.
Ишемиялык инсультта. Лабетолол10-20мкг, Эналаприлат
1,25-5 mg ар бир 6 ч к/т,
Нимодипин 10 mg к/т там.
Натрия нитропрусид (ННП)0,25-10
мкг/кг/мин
Инсультту дарылоодогу режим
 Пациентке 3- жума т=ш=кк= жатуу режимин
сактоо зарыл.
 Пациент =зън жакшы сезип калганда , 4
жуманын башында т=ш=кк= отуруу уруксаат
берилет. Бутунун алдына тирегич коюу
зарыл.
 5- чи жуманын башында туруп , бастырса
болот.
Пациентке кам к=ръъ
 Кан басымын, тамырдын кагышын , дем
алуусун к=з=м=лд==.
 Гипертониялык оорудагы диетаны колдонуу.
 Оюлууну алдын алуу.
 Карышууларды (контрактура) алдын алуу.
БАГУУ
 Ичтин катышына жол берб==.
 Буттун тромбтору менен бът=лъъсън=н
сактоо– чоюлчак байпак кийъъ.
 Гипостатикалык пневмонияны алдын алуу.
 Колдун , буттун шишишине жол берб==.
Калыбына келтиръъ
-Бейтапттын бузулган функцияларын
калыбына (толук же жарым жартылай)
келтиръъг= жана социалдык адаптациясына
жумшалган иш аракеттеринин жыйындысы .
Негизги принциптери:
 Эрте баштоо;
 Узак м==н=т , жакшы уюшулган , этап менен
жъргъзълг=н калыбына келтиръъчъ иш
аракеттерин жъргъзъъ.
 Бейтаптын жана туугандарынын активдъъ
катышуусу.
Калыбына келтиръънън
маселелери:
 Бузулган кызматтарын калыбына келтиръъ.
 Социалдык жана психологиялык
реадаптация;
 Инсульттан кийинки мезгилдеги
кабылдоолорду алдын алуу.
 Инсульттун кайталануусун алдын алуу.
Калыбына келтиръъчъ
аракеттер :
 Аракетсиз гимнастика;
 Укалоо;
 Абалын =зг=ртъъ менен ;
 Электрстимуляция;
 Дем алдыруучу гимнастика;
 Жещил аракеттъъ гимнастика;
 Съйл== ж=нд=мдъълъгън
калыптандыруучу сабактар.
Инсульттун кайталануусун алдын алуу
Коркунуч таасирлерин четтетъъ;
Канды суюлтуучу каражаттарды
беръъ. Алар тромбоасс ,
тиклопидин, клопидогрель,
дипиридамол.
2013 – 2014 окуу жылында сестралык иштин
негиздери предмети боюнча «Мээнин кан
айлануусунун курч бузулушу» темасында окуу-
изилд== иши пландаштырылган.
Нарын облусундагы
инсульт оорусуна
чалдыккан
бейтаптар боюнча
статистикалык
маалыматтар
Инсульттун търъ Бейтаптын жашы Жынысы Саны Жалпы
саны
Ишемиялык 1930-1940 жыл Аял
Эркек
12
5
17
Геморрагиялык - /- Аял
Эркек
4
1
5
Ишемиялык 1940-1950 Аял
Эркек
3
6
9
Геморрагиялык -/- Аял
Эркек
4
3
7
Ишемиялык 1950-1960 Аял
Эркек
10
12
22
Геморрагиялык -/- Аял
Эркек
10
6
16
Ишемиялык 1960-1970 Аял
Эркек
7
12
19
Геморрагиялык -/- Аял
Эркек
5
0
5
Ишемиялык 1970-1980 Аял
Эркек
1
5
6
Геморрагиялык -/- Аял
Эркек
0
0
0
Ишемиялык 1990- 2000 Аял
Эркек
2
1
3
Геморрагиялык -/- Аял
Эркек
2
0
2
Ишемиялык 76
Геморрагиялык 35/ 111
Нарын шаары 48
Нарын облусу 63/111
Кайталанып келгендер 15
Статистикалык маалыматтарга анализ жъргъзъп
т=м=нд=гъ жыйынтыкка келдик:
- Инсульт оорусу жашарып келе жаткандыгы ( 1950-
1960 жана 1960-1970 жылкы адамдарда к=п
кездешъъсъ , 1992 жана 1996 жылкы балдар
инсульт оорусуна чалдыккандыктары);
-Эркектерге салыштырмал аялдардарда к=п
кездешъъсъ
-( эркектер-51, аялдар-60);
-Ишемиялык инсульттун к=бър==к катталышы
-( ишемиялык инсульт-76, геморрагиялык -35);
- Инсульт оорусунун кайрадан кайталанышы (15
бейтап);
-Инсульттун себептери боюнча:
1. Артериалдык гипертензия.
2. Жър=к оорулары.
3. Кант диабети.
4. Ичимдик ичъъ.
Неврология
б=лъмънд=гъ
бейтаптарды багуу
жана
к=з=м=лд==.
Мээнин кан айлануусунун бузулушундагы
сестралык диагноздор
( бейтаптын к=йг=йл=ръ)
1. Учурдагы к=йг=йл=р
1.1. Негизги к=йг=йл=р
1. Негизги ооруга байланыштуу, ащ сезимдин
бузулушу.
2. Негизги ооруга байланыштуу, жутуу
ж=нд=мдъълъгънън бузулушу.
3. Эстен танууда же жутуу ж=нд=мдъълъгънън
бузулушуна байланыштуу тамактануунун
бузулушу.
4. Гемипарезге (гемиплегия) байланыштуу =зън
=зън тейл== ж=нд=мдъълъгънън бузулушу.
5.Негизги ооруга байланыштуу сезгичтиктин
бузулушу.
1.2. Негизги к=йг=йл=рд=н кийин пайда болуучу
6. Кан басымдын жогорулашынан , баштын
оорушу.
7. Гемиплегияга байланыштуу , ийин муунунун
оорушу жана кыймылсыз ( шал) колунун
шишиши.
8.Неврологиялык =зг=ръъл=рг= байланыштуу
заара жана защдын токтобой калышы.
9. Неврологиялык =зг=ръъл=рг= байланыштуу
зааранын чыкпай калышы.
10.Физикалык активдъълъктън жетишсиздиги
жана организмдин суюктугунун азайышынын
натыйжасындагы защдын катышы.
11. Съйл== ж=нд=мдъълъгънън бузулушунун
негизиндеги натыйжасыз баарлашу
12. Оору тууралуу маалыматтын жоктугунан
2. Потенциалдуу ( натыйжасында болушу мъмкън)
к=йг=йл=р
13.Жутуу ж=нд=мдъълъгънън начарлашынан , чакоо
коркунучу.
14.Кыймыл аракеттин бузулушунан (чектелъъсън=н
же жоктугунан) =пк=нън солгундоо коркунучу.
15. Кыймыл аракеттин бузулушунан (чектелъъсън=н же
жоктугунан ) терещ веналарда кандын уюуу жана =пк=
артериясынын уюган кан менен бът=лъъ коркунучу.
16. Кыймыл аракеттин бузулушунан ,оюлуу пайда
болуу коркунучу.
17.Кыймыл аракеттин бузулушунан , тырышуу пайда
болу коркунучу
18.Кыймыл аракеттин бузулушунан , бертинъъ алуу
коркунучу
19.Оорунун натыйжасындагы эске тутуунун
начарлашы.
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
1.Негизги ооруга
байланыштуу ащ
сезимдин
дещгээлинин
бузулушу
Максаты:
=зънън абалын
баалап билъъг=
к=м=к беръъ
III. Пландаштыруу
- Глазго эстен тануу шкаласы боюнча ащ
сезимдин дещгээлин аныктоо.
IV. Багуу планын ишке ашыруу.
- Глазго эстен тануу шкаласы боюнча ащ
сезимдин дещгээлин баалоо;
- бейтаптын ахвалынын ощолушу же бузулушу
боюнча симптомдорун белгилеп туруу;
- бейтап эстен тащган учурда стандарт боюнча
тамактандыруу;
- б=лм=л=рдъ желдетъъ жана дезинфекция
жъргъзъъ.
V.Жыйынтыкты баалоо.
- иш чаралар аткарылып жатат;
- бейтап болуп жаткан нерселерге толук тъшън=т.
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
2. Негизги ооруга
байланыштуу
жутуунун бузулушу
Максаты:
чакоону алдын алуу
III.Пландаштыруу
- курч инсульт менен баардык бейтаптар
суюктук же тамак аш ичээрдин алдында жутуу
дещгээлинин бузулушун аныктоочу тесттен
=тъшъ зарыл ( далилд==чъ дещгээли В);
- дисфагия менен бейтаптар специалист
тарабынан жутуу ж=нд=мдъълъгъ боюнча
клиникалык баалоодон =тъъл=ръ зарыл
(далилд==чъ дещгээли А);
- бейтапты жутуу ж=нд=мдъълъгънън
бузулушунун даражасына жараша
тамактандыруу.
IV . Багуу планын ишке ашыруу
- бейтапка процедуранын жъръшъ тууралуу
тъшъндъръъ;
- жутуу рефлексин текшеръъ;
- кусуу рефлексин текшеръъ;
- бейтапты жутуу ж=нд=мдъълъгънън бузулушунда
тамактандыруу:
а) бейтап тамакты отургучта же т=ш=кт= тъз отуруп
жеши керек , башы жана мойну кичине алдыга сунулуп
,бъгъл=т , жутуп жаткан учурда башын жабыркаган
капталга буруу;
б) тамак азыктары жумшак же пюре търънд=,
суюктуктар - йогурт , кисель ,сироп търънд= болушу
керек , тамак азыктары жана суюктуктар канчалык суюк
болсо , ошончолук чакоо коркунучу жогору;
в) тамак аш рационунан чакоого алып келъъчъ
азыктарды алып салуу(суу , ширелер, чай, нан, печенье
, жащгактар);
-жутуу рефлекси жок учурда бейтапты
тамактандыруу:
а) дарыгердин к=рс=тм=съ боюнча парэнтералдык же
зонд аркылуу тамактандыруу
V.Жыйынтыкты баалоо.
- иш чаралар аткарылды.
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
3.Эстен танууда
же жутуу
ж=нд=мдъълъгъ
нън
начарлашына
байланыштуу
тамактануунун
бузулушу
Максаты:
бейтапты
керектъъ тамак
аш менен камсыз
кылуу
III. Пландаштыруу
- курч инсульт менен баардык бейтаптардын
тамактануу дещгээли каралып турушу зарыл
( далилд==чъ дещгээли В -2);
- тойбой калуу коркунучу бар жана дисфагия менен
бейтаптар , тамактануу абалын баалоо жана
уюштуруу ъчън диетологдон кещеш алуусу зарыл;
- тамактануусу начар же бузулууда , тамак аш
кошумдары сунушталат(далилд==чъ дещгээли
А-1) ;
- дененин суюктугунун азайышын алдын алуу жана
дарылоо максатында гидратация абалына
мониторинг жъргъзъъ жана керектъъ суюктукту
беръъ( далилд==чъ дещгээли В-1);
- бейтапты тамактандыруу иш чараларын
жъргъзъъ:
а) бейтапка процедура тууралуу маалымат беръъ;
IV.Багуу планын ишке ашыруу:
- бейтапка процедуранын жъръшън
тъшъндъръъ;
- жутуу рефлексин текшеръъ;
- жутуу рефлекси бар учурда «Оор
абалдагы бейтапты тамактандыруу»
стандартын колдонуу;
- жутуу рефлекси жок учурда «Оор
абалдагы бейтапты зонд аркылуу
тамактандыруу» стандартын колдонуу;
-кабыл алган суюктуктун к=л=мън 30 мл/кг
салмагына камсыз кылуу.
V. Жыйынтыкты баалоо.
 иш чаралар аткарылды
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
4. Гемипарезге
(гемиплегияга)
байланыштуу =зън
=зън тейл==
ж=нд=мдъълъгънън
Бузулушу
Максаты:
Кыймылсыз
бейтаптка ыщгайлуу
шар тъзъъ
III. Пландаштыруу
- жъргъзълъъчъ иш чаралар тууралуу
бейтапка маалымат беръъ;
- гигиеналык тазалоо жъргъзъъ.
IV.Багуу планын ишке ашыруу
- бейтапка процедура тууралуу маалымат
беръъ;
- «Оор абалдагы бейтаптын =здък гигиенасы»
стандарты боюнча иш чараларды аткаруу.
V. Жыйынтыкты баалоо
- иш чаралар аткарылды;
- бейтап канааттанды .
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
5.Негизги ооруга
байланыштуу сезгичтиктин
бузулушу
Максаты : сезгичтикти
калыптандыруучу иш
аракеттерди жъргъзъъ
III. Пландаштыруу
- сезгичтиктин бузулушуна байлайныштуу бейтапка ооруган
буту , колун негизги катары колдонбоосун тъшъндъръъ;
- сезгичтиктин бузулушунда, бейтап жана туугандарына
коопсуздукту сактоону маалымдоо.
- сезгичтикти калыптандыруу боюнча иш аракеттерин
жъргъзъъ.
IV. Багуу планын ишке ашыруу
- оорулу буту , колун негизги катары колдонбоосун бейтапка
жана туугандарына тъшъндъръъ;
- жылуулук беръъчъ буюмдарды , къйгъзъп алуу коркунучу
болгондуктан, соо буту тарабына коюу;
- кыймыл аракеттерин эрте баштоо (аракеттъъ жана
аракетсиз);
- мезгил мезгили менен бейтапты жабыркаган капталы менен
жаткызуу.
V. Жыйынтыкты баалоо.
- к=рс=тм=л=р аткарылууда.
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
6. Кан басымдын
жогорулашына
байланыштуу
баштын оорушу.
Максаты:
2-3 сааттын
ичинде баштын
оорушун
басащдатуу
III . Пландаштыруу
- сестралык аракеттер тууралуу бейтапка маалымдоо;
- кан басымын =лч==;
- кан басымын тъшъръъ боюнча дарыгерге чейинки иш
аракеттер.
IV. Багуу планын ишке ашыруу
- иш аракеттердин жъръшъ тууралуу маалымдоо;
- кан басымын =лч==;
- физикалык жана психикалык тынч абалды тъзъъ,
баарлашууда психологиялык чыщалууларды болтурбоо;
- таза абаны камсыз кылуу;
- гипотензивдик каражаттарды даярдоо;
- гипотензивдик каражаттарды колдонгондон кийин канн
басымын текшеръъ.
Сунуштоо:
- суюктукту азайтуу (1литрге чейин)
- тузду азайтуу( 3-4 гр. бир кънд=)
- стресстен сактануу.
V. Жыйынтыкты баалоо.
- баш оорусу басылды; кан басымы калыбына келди;
- эгерде кан басымы тъшп=с= ,III жана IV баскычтарын карап
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
7.Ийин муунунун оорушу жана
кыймылсыз( шал) колунун
шишиши.
Максаты:
ооруган жерин басащдатуу
III . Пландаштыруу
- ийиндин оорушуна алып келген баардык таасирлерди таап чыгып ,
оорулууну баккан адамдарды кыймылсыз колуна туура мамиле кылуу
боюнча окутууну уюштуруу
(далилд==чъ дещгээли В );
- колуна тир==ч колдонуу мъмкънчълъгън карап чыгуу( далилд==чъ
дещгээли В -А);
IV. Багуу планын ишке ашыруу
- ийиндин оорушун азайтуу ъчън , бейтапка жатса же отурса туура
абал тандап беръъ (далилд==чъ дещгээли В );
- далысы =йд=г= к=т=рълъп жана ийин с==гъ каптал жаакка бурулган
учурдан тышкаары, ийиндин аракетсиз кыймылы 90 градустан чыкпашы
керек (далилд==чъ дещгээли А);
- =йд=къ жакалар колдонбошу керек (далилд==чъ дещгээли А);
-функционалдык аракеттер учурунда колдору коргоолуп турушу
зарыл
-( далилд==чъ дещгээли В );
- ийиндин оорушу жана кыймылдын азайышы мобилизация ыкмасы
менен , назик чоюу, =зг=ч= к=щълдъ сырткы имеръъг= коюп
жещилдетъъсъ керек (далилд==чъ дещгээли В );
V. Жыйынтыкты баалоо.
- Иш аракеттер жъргъзълъъд=
- Кыймылсыз ийини тынчын алган жок.
- Шишик жок.
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
8.Неврологиялык
=зг=ръл=рг=
байланыштуу заара
жана защдын
токтобой калуусу
Максаты :
Тери жана жыныс
органдарынын
тазалыгын
III. Пландаштыруу
- бейтапка психологиялык колдоо к=рс=тъъ;
- сестралык иш аракеттер тууралуу бейтапка маалымдоо.
- санитардык-гигиеналык иш чараларды жъргъзъъ
IV.Багуу планын ишке ашыруу
- бейтап жана медсестра ортосунда вербалдык эмес мамиле тъзъъ;
- бейтапка процедуранын жъръшън тъшъндъръъ;
- гигиеналык иш чаралар:
а) стандарт: «Оор абалдагы бейтаптын жыныс жолдорун жуу»;
б) памперстерин алмаштыруу , катетер коюу , диурезди к=з=м=лд==(
памперстин салмагын =лч== же б=лъп чыккан зааранын к=л=мън
=лч==) ,зааранын =щън , тунуктугун , жытын;
в) дезинфекция жъргъзъъ;
г) б=лм=л=рдъ желдетъъ;
д) бейтаптын киймин жана шейшептерин =з учурунда алмаштырып
туруу.
V Жыйынтыкты баалоо.
- санитардык-гигиеналык иш чаралар аткарылды
- ыщгайлуу шарттар тъзълдъ
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
9.Неврологиялык
=зг=ръъл=рг=
байланыштуу зааранын
чыкпай калышы
Максаты:
заара б=лъп чыгаруу
жолдорунун илдеттерин
алдын алуу максатында ,
табарсыкты учурунда
бошотуу.
III . Пландаштыруу
- бейтапка психологиялык колдоо к=рс=тъъ;
- бейтапка аткарылуучу процедуралар тууралуу маалымдоо;
- санитардык-гигиеналык аракеттерди жъргъзъъ.
IV. Багуу планын ишке ашыруу
- медсестра жана бейтап ортосунда вербалдык эмес мамиле
тъзъъ;
- бейтапка аткарылуучу процедуралар тууралуу маалымдоо;
- рефлектордук аракет. Курсакка чат д=мп=гънън ъстъ жагына
басуу заара кылууга търткъ берет;
- табарсыкка катетер коюу. Зааранын калдыгы табарсыкта калып
калбашы ъчън , заара кънън= 3-4 жолудан чыгарылат.
Чыккан зааранын к=л=мън санап туруу зарыл;
- диурезди текшеръъ. Диурез – бул бир кънд=гъ б=лънъп чыккан
зааранын к=л=мъ.Нормада ичкен суюктуктун 80% б=лънъп чыгат.
Эгерде ал азайса – заара чыкпай , калып калганын билдирет. Бул
аракеттер дарылоонун натыйжалуулугун баалоого жардам берет.
- суюктукту к=п кабыл алуу. Кънън= 2-3 литрден кем эмес, бул
илдеттердин жана таш пайда болуусун алдын алат.
V. Жыйынтыкты баалоо.
- санитардык-гигиеналык иш чаралар аткарылды.
- табарсык учуру менен бошотулуп турат.
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
10.Физикалык активдъълъктън
жетишсиздиги жана организмдин
суюктугунун азайышынын
натыйжасындагы защдын
катышы.
Максаты:
ичегинин кадимки иштешине жана
бошоп турушуна к=м=к беръъ .
III . Пландаштыруу
- бейтапка жъргъзълъъчъ иш аракеттери тууралуу маалымдоо;
а) бейтаптын тамактануусун ж=нг= салуу;
б) физикалык чыщалуулар боюнча сунуш беръъ;
- дарыгердин кещеши
- тазалоочу же май клизмасы
IV. Багуу планын ишке ашыруу
- бейтапка аткарылуучу процедуралар тууралуу тъшъндъръъ;
- клетчаткага бай тамак ашты сунуштоо (ботколор – сулуу ,жъг=ръ,
гречкадан, жемиштер) , суюктук беръъ ( компот , ширелер , сът азыктары
30 мл/кг);
-эртещ менен ачкарын 1 чощ кашык =съмдък майын ичъъ;
- саатын жебеси менен курсакты укалоо;
- аракетсиз физикалык к=нъгъъл=р;
- бейтаптын т=ш=кт=гъ абалын , каршылыгы жок болсо алмаштырып
туруу;
- защдоо ъчън ыщгайлуу шарт тъзъп беръъ;
- эгерде 3 кънд=н ашык бейтап =з алдынча защдабаса , дарыгердин
к=рс=тм=съ менен стандарт боюнча тазалоочу клизма жъргъзъъ;
- бейтапты эрте аракеттендиръъ.
V. Жыйынтыкты баалоо.
- ичеги карыны бошотулду;
-бейтап канааттанды.
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
11.Съйл== ж=нд=мдъълъгънън
бузулушунун негизиндеги
натыйжасыз баарлашу
Максаты:
баарлашуудагы
кыйынчылыктарды азайтуу ,
айлана ч=йр=д=гъл=р менен
байланышты
калыптандыруу
III. Пландаштыруу
- съйл== ж=нд=мдъълъгънън бузулушунун търл=рън баалоо.
- бейтап менен мамиле тъзъънън иш аракеттерин иштеп чыгуу.
- бейтап жана туугандарынын ишеничине
кирип , ыщгайлуу шарт тъзъъ.
V.Багуу планын ишке ашыруу
- cъйл== ж=нд=мдъълъгънън бузулушунун търл=рън баалоо:
бейтап =зън= кайрылган жана =зънън с=зд=рън тъшънб=йт (сенсордук
афазия);
бейтап с=зд=рг= тъшън=т бирок жооп бере албайт(мотордук афазия);
бет булчущдарынын параличинен бейтаптын баарлашуусу кыйындаган
(дизартрия).
К=нъгъъл=рдъ жъргъзъъ:
1. «К=зъщъздъ жабыщыз», «Эшикти к=рс=тъщъз», ж=н=к=й с=зд=рдъ
жана съйл=мд=рдъ кайталоо
(сенсордук афазияга тест).
2. Ар кандай буюмдарды к=рс=тъп , аттарын айттыруу( мотордук
афазияга тест).
3.+зънън атын же кыска съйл=м жаздыруу. Жаза албаса кыска съйл=м
окутуу( жазуунун бузулушуна жана окууган нерсесине тъшънб=г=ндъкк=
тест- алексия).
4. Бейтапка ж=н=к=й ънд=рдъ айттыруу, мисалы,
«ш» жана «к»( дизартрияны аныктоо).
5.Бейтап менен мамиле тъзъъ иш аракеттери:
- медсестраны чакыруу ъчън б=лм=г= атайын
кощгуроо(шылдырак) орнотуу;
- бейтапты жай жана так съйл==г= ъйр=тъъ , съйл=мд=рдън
ортолорунда терещ дем алып туруу.
- бейтаптын мамиле тъзъъд= жана жъръм турумундагы ощ
=зг=ръъл=рдъ колдоп туруу.
Маалыматты тъшънъъсън=, ойлонуп жооп беръъг= жетиштъъ
убакыт беръъ.
- бейтап съйл=й албаса , баарлашуунун башка ыкмаларын
ъйр=тъъ:жандоо,жазуу, сър=тт=рдън жардамы менен;
- бейтап менен баарлашууну улантып жаткан
айланасындагыларды колдоо, мисалы каттарды окуп беръъ,
ъй- бъл=д=гъ болуп жаткан окуяларды талкулоо;
- бейтаптын айыгуусуна жана эмоционалдык колдоо ъчън , ъй-
бъл= мъч=л=рън= оору жана анын натыйжалары тууралу
маалымат беръъ
( =зън кън==лъ сезб== жана бертинъъл=рд=н , кырсыктардан
сактоо);
- дарыгердин кещеши.
V.Жыйынтыкты баалоо.
-бейтап ъй-бъл= мъч=л=ръ жана медсестра менен съйл=ш=
алат;
- бейтап =зънън мъмкънчълъкт=рън колдонуп, =зън тейл==г=
катышат;
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
12.Оору тууралуу
маалыматтын жоктугунан
бейтаптын коопсуздануусу
Максаты:
оору тууралуу маалымат
беръъ.
III . Пландаштыруу
-бейтапка оору тууралу маалымат беръъ;
- бейтаптын коопсуздануусун азайтуу боюнча иш аракеттерди
жъргъзъъ.
IV. Багуу планын ишке ашыруу:
- оору тууралуу толук маалымат беръъ;
- бейтапка ыщгайлуу шарт тъзъп беръъ
( тынчтык , тазалык , тумбочканын ъстън= гъл коюу ж.б.);
- бейтапка ар дайым колдоо к=рс=тъп , айыгуусуна жана
дарылануусуна активдъъ катышуусуна търткъ беръъ.
- бейтаптын учурдагы к=йг=йл=рън= к=нъъсън= туугандарын
тартуу
V. Жыйынтыкты баалоо.
- бейтап оорусу тууралуу маалымат алды;
-бейтап дарыланууга активдъъ катышып , айыгып кетээрине
ишенет.
эгерде коопсуздануусу сакталса III жана IV баскычтарын карап
чыгуу.
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
13. Жутуу
ж=нд=мдъълъгънън
бузулушунун
натыйжасындагы
чакоо коркунучу.
Максаты:
чакоону алдын алуу
III. Пландаштыруу
- бардык инсульт менен ооруган бейтаптар
суюктук жана тамак ичээрдин алдында жутуу
ж=нд=мдъълъгънън бузулушу боюнча тесттен
=тъшъ керек (далилд==чъ дещгээли В);
- дисфагия менен бейтаптар жутуу
ж=нд=мдъълъгън= клиникалык баа беръъ
ъчън адистен =тъъсъ зарыл(далилд==чъ
дещгээли А);
- чакоону алдын алуу иш аракеттерин
жъргъзъъ:
а)бейтапка жъргъзълъъчъ процедура
тууралуу маалымат беръъ.
IV.Багуу планын ишке ашыруу
- бейтапка процедуранын жъръшън
тъшъндъръъ;
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
14.Кыймыл аракеттин
бузулушунан
(чектелъъсън=н же
жоктугунан) =пк=нън
солгундоо коркунучу
Максаты:
бейтапты эрте
кыймылга келтиръъ
III . Пландаштыруу
- бейтапты дарылануусуна =зънън катышуусу
керектигин маалымдоо;
- солгундоочу пневмонияны алдын алуу.
IV. Багуу планын ишке ашыруу.
- бейтап менен дарылануусуна =зънън катышуусу
керектиги тууралуу маектешъъ;
- бейтап менен дем алуу к=нъгъъл=рън аткаруу:
шар жана балдардын резина оюнчуктарын ъйл==;
- ар бир 2 саатта т=ш=кт=гъ абалын =згъртъъ;
- к=кър=к клеткасын жана далысын бъгълг=н
алакан менен жещил соккулоо (укалоо);
- дене табын ченеп туруу;
- б=лм=нъ желдетъъ;
- ооз к=щд=йън тазалоо;
- бейтапты эрте кыймылга келтиръъ – аракетсиз
жана аракеттъъ гимнастика ( IV дещгээл)
V. Жыйынтыкты баалоо.
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
15. Кыймыл аракеттин
бузулушунан (чектелъъсън=н
же жоктугунан ) терещ
веналарда кандын уюуу жана
=пк= артериясынын уюган
кан менен бът=лъъ
коркунучу.
Максаты:
терещ веналарда кандын
уюушун алдын алуу.
III . Пландаштыруу
- курч инсульт менен ооруган бейтаптын кыймыл аракети
калыптандыруу жана натыйжалуу гидратация , терещ
веналарда кандын уюушун жана уюган кан менен артериян
бът==лъсън алдын алат;
- ишемиялык инсульт менен бейтаптарга кандын уюушуна
каршы дарылоо жъргъзъъ( далилд==чъ дещгээли А-1);
- терещ веналарда кандын уюушун алдын алуу боюнча
бейтапка маалымдоо:
а) инсульт менен бейтаптардын кыймыл аракеттери эрте ж
бат калыптандырылуусу зарыл(далилд==чъ дещгээли В-2
б) буттарына пневмомассажерлорду колдонуу;
в) чоюлчак бинт жана компрессиондук байпак колдонуу(
далилд==чъ дещгээли С-2);
г) буту,колдун туура жайгашуусу.
- компрессиялык каражаттарды туура тандоо жана колдо
ыкмалары тууралуу маалымдоо.
IV. Багуу планын ишке ашыруу
- бейтапты эрте кыймылга келтиръъ( аракетсиз жана арак
гимнастика);
- кыймылсыз (шал) буту ,колдорун =йд=л=тъъ;
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
16. Кыймыл аракеттин
бузулушунан
оюлуу пайда болуу
коркунучу.
Максаты:
оюлууну алдын алуу.
III . Пландаштыруу
-Ватерлоу шкаласы боюнча уюлуу пайда болуу
коркунучунун даражасын аныктоо;
- уюлууну алдын алуу боюнча иш аракеттери:
а) бейтапты маалымдоо;
б) «Оюлууну алдын алуу» стандарты боюнча процедураны
аткаруу.
IV. Багуу планын ишке ашыруу
-Ватерлоу шкаласы боюнча уюлуу пайда болуу
коркунучунун даражасын аныктоо;
- процедуралар тууралуу бейтапка (туугандарына)
тъшъндъръъ;
- уюлуу пайда болуу коркунучунун даражасы боюнча
бейтаптын т=ш=кт=гъ абалын алмаштырып туруу;
а) бейтаптын абалын ар бир 2 саатта , тънкъсън дагы
график боюнча алмаштырып туруу: Фаулердин ылдыйкы
абалы , «капталынан жаткызуу» Симс абалы, « курсагынан
жаткызуу»(дарыгер менен кещешип туруп). Фаулер абалы
тамак ичъъ убактысына туш келиши керек;
б) ар бир абалын алмаштырууда – дененин оюлуу
коркунучу бар б=лъкт=рдъ карап туруу;
в) жыйынтыгын – оюлууга каршы иш аракеттерди каттоо
баракчасына тъшъръъ(далилд==чъ дещгээли В).
- кънън= 2-3 жолу денесин жещил укалоо жъргъзъъ менен
тазалоо(самындуу эритме менен) . Терини суюк самын
менен катуу сурб=й жууп , кылдаттык менен сордуруп
кургатуу керек(далилд==чъ дещгээли С);
- оюлуу коркунучу бар жерлерди сърълъъд=н сактоо.
Денесин жана оюлуу коркунучу бар жерлерин укалоону
крем менен майлап алып жъргъзъъ(далилд==чъ дещгээли
В);
- теринин коопту жерлерине к=з салуу(кежиге, далы ,
куймулчак, к=чък с==гънън урчугу,шыйрактын арты ,
чыканактар , согончок.
Кызарган б=лъкт=рдъ марганцовканын къчтъъ эритмеси
менен тазалоо;
- теринин нымдалышын жана кургап кетъъсън болтурбоо:
=т= нымдалышында – тальк жок себинди менен кургатуу,
кургап кетъъсънд= - крем менен нымдоо (далилд==чъ
дещгээли С).
- бейтаптын абалын которууда т=ш=гън текшеръъ жана
керек учурда киймин жана шейшептерин которуу;
- оюлууга каршы ъйл=тълг=н тегеректерди жана
матрацтарды колдонуу(далилд==чъ дещгээли
В-1).
а) оюлууга каршы матрацтарды тандоо, уюлуу пайда болуу
коркунучуна жана бейтаптын салмагына жараша болот.
Оюлуу пайда болуу коркунучу анчалык деле болбосо жоондугу
10 сантиметр поролон матрацы жетиштъъ болот.
Оюлуу пайда болуу коркунучу жогору болгондо жана ар кандай
даражадагы оюлуулар бар учурда башкача матрацтар керек;
б) бейтапты креслого отургузганда жамбашынын алдына жана
далысына жоондугу 10 сантиметр болгон жаздыкчалар коюлат.
Буттун кетменинин алдына жоондугу 10 сантиметрден кем эмес
поролон таяныч коюлат(далилд==чъ дещгээли
В-1);
в) тизенин жана согончогунун алдына валик, куймулчактын
алдына резина тегегеректерин коюу.Дан азык салынган
мешокту критикалык чекиттерине коюу, кысылууну алдын
алып кан айланууну жакшыртат;
- толуккандуу тамактануу.
V. Жыйынтыкты баалоо.
- оюлууну алдын алуучу иш аракеттер жъргъзълълдъ.Терилери
таза.
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
17.Кыймыл аракеттин
жоктугунан тырышуу
пайда болуу коркунучу
Максаты:
кыймылсыз (шал) буту ,
колун эрте кыймыл
аракетке келтиръъ.
III. Пландаштыруу
- тырышууга каршы :
а) абалын тъст==
б) укалоо жъргъзъъ
в) аракеттъъ жана аракетсиз к=нъгъъл=р
IV. Багуу планын ишке ашыруу
- бейтапка процедуранын максатын так жана туура
тъшъндъръъ.
- бейтапты чалкасынан жаткызуу.
а) колдору ъчън к=нъгъъл=р:
- т=ш=ктън жанына , ъстънд= жаздыгы менен
отургуч коюп , колун алаканын =йд= каратып
жаздыктын ъстън= коюу;
- колун чыканактан тъзд=п , тъз бурч пайда
болгуча капталга сунуу;
- манжаларын , билекти катуу нерсеге тащып,
алаканына салмагы 0,5 килограммды тъзг=н оордук
коюу(кум,кумшекер). Колтукка валик коюу.
б) буттарына к=нъгъъл=р:
- буттун кетменин тъз бурчтукка чейин бъгъп ,
таманын жыгач ящикке такап туруу;
- тизелерин 15 градуска бъгъъ;
- бул абалда бейтап 1,5- 2 саатан, кънън= 2
жолудан болот;
- аракетсиз гимнастика , кънън= 3-4 жолу;
- укалоо жъргъзъъ.
V. Жыйынтыкты баалоо.
- к=нъъгъл=р учурунда аткарылып турат
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
18.Кыймыл
аракеттин
бузулушунан ,
бертинъъ алуу
коркунучу
Максаты:
бертинъъл=рдъ
алдын алуу
III . Пландаштыруу
- бейтапка абалы тууралуу маалымдоо;
- бейтапка жана анын ъй-бъл=сън=
бертинъънъ алдын алууга ъйрътъъ;
- коопсуз айлана ч=йр=нъ тъзъъ.
IV. Багуу планын ишке ашыруу.
- абалы тууралуу маалымдоо;
- кыймыл аракет жасоодо колдоп туруу ;
- кыймыл аракеттенъъд= кошумча нерселерди
колдонуу( таяк ж.б.);
- кесъъчъ, саюуучу нерселерди алып салуу;
- кыймылын коопсуздандыруу( пол , жарык
беръъ ж.б.)
V. Жыйынтыкты баалоо.
- бейтап жана ъй-бъл= мъч=л=ръ коопсуздукту
сактоону ъйр=нъштъ.
К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ
19.Оорунун
натыйжасындагы эске
тутуунун начарлашы.
Максаты:
эске тутууну
калыптандыруу
III . Пландаштыруу
- эске тутууну калыптандыруу боюнча иш
чараларды иштеп чыгуу
IV. Багуу планын ишке ашыруу:
- эске тутууну бекемдетъъ боюнча к=нъгъъл=рдъ
тъзъъ( туугандарынын , тааныш буюмдардын
сър=тт=рън к=рс=тъъ – эске тутуусунун
начарлашында кайталоо );
- съйл== ж=нд=мдъълъгънън начарлашында
с=зд=рдъ бирден кайталоо.
а) медициналык сестра бейтапка жылдын
мезгили , айы,жуманын кънд=ръ боюнча
билдирет;
б) бейтапты карап жай жана тъшънъктъъ съйл==
керек.
V. Жыйынтыкты баалоо
- бейтап элди тааныгандыгын , =тк=н окуяларды
эстегендигин билдирет
- бейтап болуп жаткан нерселерди тъшън=т.
Илимий-изилд== иштердин натыйжасындагы жащылыктар:
Инсульт оорусунун себептери боюнча жащылыктар.
1.Анемия ( аз кандуулук)
2. Шакый (мигрень)
3. Витамин Д нын жетишсиздиги.
1.Анемия ишемиялык инсульттун бир себеби экендиги аныкталды .
Анемияда кандын курамында эритроциттердин (кызыл кан
денечелеринин) азайышы байкалат . Биз билгендей эритроциттердин
бир милдети – кычкылтекти мээге жеткиръъ.Эритроциттер
азайгандыктан мээ кычкылтек менен аз камсыз болуп ишемия
пайда болот.( Мисал келтирип к=рг=зъъ)
2. Шакый (мигрень).
Изилд==л=рдън натыйжасында, шакый инсульт оорусуна алып
келээри аныкталды.
Шакый оорусу канда тромбду пайда кылып , кан тамырдын
бът=лъъсън= алып келет жана мээге кычкылтек барбай кан
айлануусу бузулат. Натыйжасында мээде ишемиялык б=лъкт=р
пайда болуп инсульт оорусуна алып келет.
3.Витамин Д нын жетишсиздиги.
- Витамин Д нын жетишсиздигинде кальций с==кк= барбастан кан
тамырлардын капталдарына топтолуп , атеросклеротикалык
бляшкаларды пайда кылуу менен , кан тамырлардын бът=лъъсън=
алып келет. Кан мээге жакшы барбай мээнин кан айлануусу бузулат.
ЖЫЙЫНТЫКТОО.
ОИИнин алдына коюлган максаттардын ишке ашырылгандыгын
карап чыгып, жыйынтыктасак болот:
- « Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу. Инсульт оорусунда
бейтапты багуу, к=з=м=лд==» темасында жъргъзълг=н долбоордун
иши улантуулууда.
- «Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу» темасында
акциялар(жумалыктар) =тк=рълъп турду.
- Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу. Инсульт оорусунда
бейтапты багуу, к=з=м=лд== боюнча кещири маалымат берилди.
- Долбоордун жъръшънд= иштелип чыккан 19 сестралык диагноз
жана багуу стандарттарынын негизинде инсульт менен ооруган
бейтаптарды багуу , к=з=м=лд== жъргъзълъъд=.
- Неврологиялык б=лъмд= инсульт диагнозу менен дарыланып
жаткан бейтаптарга статистикалык анализ жъргъзълдъ.
Себептери, коркунуч туудуручу таасир къчт=рън аныктоо, алдын
алуучу иш чараларын пропагандалоо жъргъзълдъ.
- Инсульт оорусундагы жащылыктарды изденъъ.
«Реабилитациялык иш аракеттерине багыт коюу. Бейтаптын
социалдык , психологиялык адаптациясына катышуу» темасында
максат коюп, 2014-2015 окуу жылында окуу-изилд== ишин улантуу.
К+ЩЪЛ
БУРГАНЫЩЫЗДАРГА
ЧОЩ РАХМАТ!

Más contenido relacionado

Destacado

Self Love Sadhana E-Workbook Sample
Self Love Sadhana E-Workbook SampleSelf Love Sadhana E-Workbook Sample
Self Love Sadhana E-Workbook SampleShakti Business
 
VIII Межрегиональный фестиваль "Солнышко в ладошках"
VIII Межрегиональный фестиваль "Солнышко в ладошках"VIII Межрегиональный фестиваль "Солнышко в ладошках"
VIII Межрегиональный фестиваль "Солнышко в ладошках"NashiDeti
 
Geo-Enable BIM - What can you do to help
Geo-Enable BIM - What can you do to helpGeo-Enable BIM - What can you do to help
Geo-Enable BIM - What can you do to helpMartin Penney
 
[HCMC STC Jan 2015] How To Work Effectively As a Tester in Agile Teams
[HCMC STC Jan 2015] How To Work Effectively As a Tester in Agile Teams[HCMC STC Jan 2015] How To Work Effectively As a Tester in Agile Teams
[HCMC STC Jan 2015] How To Work Effectively As a Tester in Agile TeamsHo Chi Minh City Software Testing Club
 
AGIForesight _2020_Full Article
AGIForesight _2020_Full ArticleAGIForesight _2020_Full Article
AGIForesight _2020_Full ArticleMartin Penney
 
Bellevue en Transition - journée du 31 mars
Bellevue en Transition - journée du 31 marsBellevue en Transition - journée du 31 mars
Bellevue en Transition - journée du 31 marsOpenOdyssey
 
Be an ingredient detective
Be an ingredient detectiveBe an ingredient detective
Be an ingredient detectiveWayne Gerald
 
UKBIMA_BIMReview_Past_Present_Future_2016_10_14
UKBIMA_BIMReview_Past_Present_Future_2016_10_14UKBIMA_BIMReview_Past_Present_Future_2016_10_14
UKBIMA_BIMReview_Past_Present_Future_2016_10_14Martin Penney
 
Swindon Town centre regeneration story July 2014
Swindon Town centre regeneration story July 2014Swindon Town centre regeneration story July 2014
Swindon Town centre regeneration story July 2014ForwardSwindon
 
Muasc 2014 full dossier_en
Muasc 2014 full dossier_enMuasc 2014 full dossier_en
Muasc 2014 full dossier_enMUASC
 

Destacado (13)

Self Love Sadhana E-Workbook Sample
Self Love Sadhana E-Workbook SampleSelf Love Sadhana E-Workbook Sample
Self Love Sadhana E-Workbook Sample
 
VIII Межрегиональный фестиваль "Солнышко в ладошках"
VIII Межрегиональный фестиваль "Солнышко в ладошках"VIII Межрегиональный фестиваль "Солнышко в ладошках"
VIII Межрегиональный фестиваль "Солнышко в ладошках"
 
Geo-Enable BIM - What can you do to help
Geo-Enable BIM - What can you do to helpGeo-Enable BIM - What can you do to help
Geo-Enable BIM - What can you do to help
 
[HCMC STC Jan 2015] How To Work Effectively As a Tester in Agile Teams
[HCMC STC Jan 2015] How To Work Effectively As a Tester in Agile Teams[HCMC STC Jan 2015] How To Work Effectively As a Tester in Agile Teams
[HCMC STC Jan 2015] How To Work Effectively As a Tester in Agile Teams
 
AGIForesight _2020_Full Article
AGIForesight _2020_Full ArticleAGIForesight _2020_Full Article
AGIForesight _2020_Full Article
 
Bellevue en Transition - journée du 31 mars
Bellevue en Transition - journée du 31 marsBellevue en Transition - journée du 31 mars
Bellevue en Transition - journée du 31 mars
 
Be an ingredient detective
Be an ingredient detectiveBe an ingredient detective
Be an ingredient detective
 
BATCH NIZO '96
BATCH NIZO '96BATCH NIZO '96
BATCH NIZO '96
 
UKBIMA_BIMReview_Past_Present_Future_2016_10_14
UKBIMA_BIMReview_Past_Present_Future_2016_10_14UKBIMA_BIMReview_Past_Present_Future_2016_10_14
UKBIMA_BIMReview_Past_Present_Future_2016_10_14
 
Sonal foods
Sonal foodsSonal foods
Sonal foods
 
Swindon Town centre regeneration story July 2014
Swindon Town centre regeneration story July 2014Swindon Town centre regeneration story July 2014
Swindon Town centre regeneration story July 2014
 
Muasc 2014 full dossier_en
Muasc 2014 full dossier_enMuasc 2014 full dossier_en
Muasc 2014 full dossier_en
 
Ul di dul pan giold
Ul di dul pan gioldUl di dul pan giold
Ul di dul pan giold
 

Инсульт оорусунда бейтапты багуу, козомолдоо.

  • 1.
  • 2. ОКУУ- ИЗИЛД++ ИШИНИН УСУЛДУК ИШТЕЛМЕСИ Тема: Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу. Инсульт оорусунда бейтапты багуу, к=з=м=лд==. ОИИ катышуучулары : «Сестралык иштин негиздери» предметинин ийрим мъч=л=ръ. Жетекчилери : «Сестралык иштин негиздери» предметинин окутуучулары- Турганбаева Г.А; ЧукуковаЧ.Э; Камазбекова Ж ; тажрыйба башчысы-Дъйш=нбиева Г.С. Сабактын формасы –Конференция . Мультимедиалык презентация. Колдонуучу каражаттар – мультимедиалык проектор , материалдар.
  • 3. КОНФЕРЕНЦИЯНЫН ЖЪРЪШЪ: 1.ОИИ максаттарын белгил==. 2.ОИИ нин темасын аныктоо 3.Пилоттук долбоордун ишине отчет беръъ. 4. Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу. Инсульт оорусунда бейтапты багуу, к=з=м=лд== тууралуу маалымат беръъ (Мультимедиалык слайддын жардамы менен). 5.Долбоордун ишин улантуу . 2013-2014 окуу жылындагы башталган ОИИ презентациялоо . 6.Статистикалык маалымыттар 7. Илимий-изилд== иштердин натыйжасындагы жащылыктар 8.Жыйынтыктоо.
  • 4. 1. « Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу. Инсульт оорусунда бейтапты багуу, к=з=м=лд==» темасында жъргъзълг=н долбоордун ишин улантуу. 2. Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу. Инсульт оорусунда бейтапты багуу, к=з=м=лд== боюнча кещири маалымат алуу. 3. Долбоордун жъръшънд= иштелип чыккан 19 сестралык диагноз жана багуу стандарттарынын негизинде инсульт менен ооруган бейтаптарды багуу , к=з=м=лд==. 4.Неврологиялык б=лъмд= инсульт диагнозу менен дарыланып жаткан бейтаптарга статистикалык анализ жъргъзъъ. Себептерин, коркунуч туудуручу таасир къчт=рън аныктоо, алдын алуучу иш чараларын пропагандалоо. 5. Реабилитациялык иш аракеттерине багыт коюу. Бейтаптын социалдык , психологиялык адаптациясына катышуу.
  • 5. 2. Окуу-изилд== ишинин темасын аныктоо. Окуу-изилд== ишин алып барууда« Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу. Инсульт оорусу» темасы бекеринен тандалган жок. Нарын =р==нънд= инсульт менен ооруган бейтаптардын саны жылдан жылга к=б=йъъд=. Себеби бийик тоолу жерлерде инсультка алып келъъчъ таасир къчт=р к=п кездешет , алар: - артериалдык гипертензия; - жър=к оорулары; - туура эмес тамактануу , канда холестериндин к=б=йъшъ. Андан тышкаары кант диабети , инсультка алып келъънън бирден бир себеби. Кант диабетинин себеби стресс болгондуктан, акыркы жылдары кант диабети менен ооругандардын саны =съъд= , демек инсультка алып келъъ коркунучу к=б=йг=н. Ичимдик ичъъ, чылым чегъъ коомдо к=б=йъънън ъстънд= Мамлекетибиздеги начар экономикалык абал, жумушсуздук ичимдик ичъънън , чылым чегъънън себеби деп эсептесек болот. Инсульт оорусун алдын алуу максатында , медициналык кызматкерлер жашоонун сергек мън=зън жана рационалдуу
  • 7. •Саламаттык сактоо жана билим беръъ уюмдардын ортосунда тыкыз мамиле тъзъъ. • Сестралык иштеги дарылоо жана окуу педагогикалык процессин жакшыртуу.
  • 8. 2009-2010 окуу жылында долбоордун негизинде жъргъзълг=н иш чаралар Сестралык документацияларды жана сестралык диагноздорду жайылтуу максатында: 1. Биринчиден болуп семинар =тълдъ. «Сестралык процесс. Этаптары» тууралуу кещири маалымат алынды. 2. Тегерек стол ъстънд= ишт==: 12 сестралык диагноздор иштелип чыкты , диагноздордун негизинде окуу-=ндъръштък жана квалификация алуу алдындагы тажрыйбаларда студенттер сестралык к=з=м=лд== карталарын тъзъп, бейтаптарга багуу, к=з=м=лд== жъргъзъъд=.
  • 9.
  • 10. «Кыргыз Республикасындагы Саламаттык сактоодогу жащы сестралык технологиялар» • «Сестралык иштин адистерин даярдоодо, сестралык процессти жана сестралык документацияларды жайылтуунун жыйынтыктары» темасында маалымат берилди.
  • 11. «Ден- соолукту коргоо шартын тъзъъ менен бирге, билим беръъ процессинин сапаттуулугун жогорулатуу» девизинин алкагындагы акциялар =тълдъ.
  • 12.
  • 14.
  • 15.
  • 16. Гипертониялык ооруну алдын алуу боюнча бир жумалык акция: • окутуучулардын жана студенттердин кан басымдарын =лч==; • алдын алуу максатында кан басымды т=м=нд=тъъчъ дары дармектерди таратуу, маалымат беръъ.
  • 17.
  • 18.
  • 19.
  • 20.
  • 21.
  • 22. 1. НОБО жана НМК ортосунда тыкыз мамиле тъзълдъ. 2. Сестралык процесс тууралуу толук маалымат алынып, анын ъстън=н иш жъргъзълъъд=. 3. Сестралык диагноздор иштелип чыгып, стандарттар тъзълдъ. 4. Неврологиялык бейтаптарды багуу, к=з=м=лд== жакшырды. 5. Окутуучу, студент, медициналык сестралар ортосунда кызматаштык жогорулады. 6. Саламаттык сактоодогу реформалоо процессине салым кошулуп келет. 7. Долбоордун башында жана аягында студент , окутуучулар жана медициналык сестралар тестирл== жъргъзъъд= к=рс=ткъчт=рдън =съшъ байкалды .
  • 24.
  • 25. Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу (МКАКБ) – мээнин кан айлануусунун бузулушунун негизиндеги кътъъсъз жерден неврологиялык белгилердин пайда болуусу менен мън=зд=лг=н неврологиялык оорулардын тобу. Аныктамасы
  • 26. Аныктамасы Инсульт – жабыркаган аймактын 24 саатан ашык неврологиялык бузулууларга алып келген мээнин кан айлануусунун курч бузулушу. Эгерде белгилер 24 саатка чейин болсо анда бул абал =тъп кетчъ мээнин кан айлануусунун курч бузулушу
  • 27. Търл=ръ Ишемиялык инсульт – кан тамырлардын тромб жана эмбол менен бът=лъъсън=н же кан тамырлардын кысылуусунун негизиндеги мээнин кан айлануусунун бузулушу. Геморрагиялык инсульт- мээнин кан тамырынын тубаса аневризмасынын айрылышынан же =н=к=т артериалдык гипертензиянын натыйжасындагы мээге кандын
  • 28. КАН ТАМЫРДЫН ТРОМБ МЕНЕН БЪТ+ЛЪЪСЪ. Атеросклеротикалык бляшкалардын аймагында пайда болгон уюган кан , тромбдор. Тромбдор кан тамырды бът=п , мээнин кан айлануусунун бузулушуна алып келет .
  • 29. КАН ТАМЫРДЫН ЭМБОЛ МЕНЕН БЪТ+ЛЪЪСЪ. эмбол кандын агымына тоскол кылат жана мээнин б=лъкт=рънд= ишемия пайда болот
  • 31. Геморрагиялык инсульт мээнин тканына кандын куюлуусу (10-20% ) Аневризманын жарылышы
  • 32. Инсульттун коркунуч факторлору Анамнезинде +МКАБ Жър=к оорулары Артериалдык гипертензия Б=т=н коркунуч факторлору: Кант диабети, Канда холестериндин к=б=йъшъ Ичимдик ичъъ Чылым чегъъ
  • 33. Даттануулары жана белгилери Курч кармаган:  Гемипарез  Дизартрия  Атаксия  Афазия  Дисфагия  К=ръъсънън начарлашы  Сезгичтиктин начарлашы  Ащ сезимдин начарлашы
  • 34. Обьективдъъ кароо Неврологиялык баалоо: Кыймыл аракеттерин баалоо Сезгичтигин баалоо К=ръъъ ж=нд=мдъълъгън баалоо Ащ сезимдин дещгээлин Глазго шкаласы менен баалоо. Анамнезин кылдаттык менен чогултуу
  • 35. Дартаныктоо Т=м=нд=гъл=рдън негизинде: • Анамнездин • Объектидъъ кароо мээнин КТ ( Бишкек)
  • 36. Дарылоо Дем алуу жолдорун тазалоо. Дем алуусу– =пк=нън жасалма дем алдыруусун жана кычкылтек менен дарылоону талап кылуусу мъмкън . Пациентти калыбына келтиръъчъ абалда жаткызуу.
  • 37. Медикаментоздук дарылоо Актовегин 80 мг-10,0 мл ( 100 мл физ. эритмесине) Глицин биринчи 3-6 саатта 1 г тил алдына.
  • 38. Кан басымын к=з=м=лд== Кан басымдын т=м=нд=шъ ишемиялык зонада кан айлануунун бузулушун жогорулатат . Кан басымды гипертензия учурунда 15- 25% тъшъръъ (систоликалык давление > 220 мм .см. мм. диастоликалык давление >120 мм рт. ст.) же геморрагикалык инсультта.
  • 39. Геморрагиялык инсультта. Лабетолол10-20мкг Эналаприлат 1,25-5 mg ар бир 6 ч к/т, Нимодипин 10 mg к/т там. Натрия нитропрусид (ННП) 0,25-10 мкг/кг/мин. Ишемиялык инсультта. Лабетолол10-20мкг, Эналаприлат 1,25-5 mg ар бир 6 ч к/т, Нимодипин 10 mg к/т там. Натрия нитропрусид (ННП)0,25-10 мкг/кг/мин
  • 40. Инсультту дарылоодогу режим  Пациентке 3- жума т=ш=кк= жатуу режимин сактоо зарыл.  Пациент =зън жакшы сезип калганда , 4 жуманын башында т=ш=кк= отуруу уруксаат берилет. Бутунун алдына тирегич коюу зарыл.  5- чи жуманын башында туруп , бастырса болот.
  • 41. Пациентке кам к=ръъ  Кан басымын, тамырдын кагышын , дем алуусун к=з=м=лд==.  Гипертониялык оорудагы диетаны колдонуу.  Оюлууну алдын алуу.  Карышууларды (контрактура) алдын алуу.
  • 42. БАГУУ  Ичтин катышына жол берб==.  Буттун тромбтору менен бът=лъъсън=н сактоо– чоюлчак байпак кийъъ.  Гипостатикалык пневмонияны алдын алуу.  Колдун , буттун шишишине жол берб==.
  • 43. Калыбына келтиръъ -Бейтапттын бузулган функцияларын калыбына (толук же жарым жартылай) келтиръъг= жана социалдык адаптациясына жумшалган иш аракеттеринин жыйындысы .
  • 44. Негизги принциптери:  Эрте баштоо;  Узак м==н=т , жакшы уюшулган , этап менен жъргъзълг=н калыбына келтиръъчъ иш аракеттерин жъргъзъъ.  Бейтаптын жана туугандарынын активдъъ катышуусу.
  • 45. Калыбына келтиръънън маселелери:  Бузулган кызматтарын калыбына келтиръъ.  Социалдык жана психологиялык реадаптация;  Инсульттан кийинки мезгилдеги кабылдоолорду алдын алуу.  Инсульттун кайталануусун алдын алуу.
  • 46. Калыбына келтиръъчъ аракеттер :  Аракетсиз гимнастика;  Укалоо;  Абалын =зг=ртъъ менен ;  Электрстимуляция;  Дем алдыруучу гимнастика;  Жещил аракеттъъ гимнастика;  Съйл== ж=нд=мдъълъгън калыптандыруучу сабактар.
  • 47. Инсульттун кайталануусун алдын алуу Коркунуч таасирлерин четтетъъ; Канды суюлтуучу каражаттарды беръъ. Алар тромбоасс , тиклопидин, клопидогрель, дипиридамол.
  • 48. 2013 – 2014 окуу жылында сестралык иштин негиздери предмети боюнча «Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу» темасында окуу- изилд== иши пландаштырылган.
  • 50. Инсульттун търъ Бейтаптын жашы Жынысы Саны Жалпы саны Ишемиялык 1930-1940 жыл Аял Эркек 12 5 17 Геморрагиялык - /- Аял Эркек 4 1 5 Ишемиялык 1940-1950 Аял Эркек 3 6 9 Геморрагиялык -/- Аял Эркек 4 3 7 Ишемиялык 1950-1960 Аял Эркек 10 12 22 Геморрагиялык -/- Аял Эркек 10 6 16 Ишемиялык 1960-1970 Аял Эркек 7 12 19 Геморрагиялык -/- Аял Эркек 5 0 5 Ишемиялык 1970-1980 Аял Эркек 1 5 6 Геморрагиялык -/- Аял Эркек 0 0 0 Ишемиялык 1990- 2000 Аял Эркек 2 1 3 Геморрагиялык -/- Аял Эркек 2 0 2 Ишемиялык 76 Геморрагиялык 35/ 111 Нарын шаары 48 Нарын облусу 63/111 Кайталанып келгендер 15
  • 51. Статистикалык маалыматтарга анализ жъргъзъп т=м=нд=гъ жыйынтыкка келдик: - Инсульт оорусу жашарып келе жаткандыгы ( 1950- 1960 жана 1960-1970 жылкы адамдарда к=п кездешъъсъ , 1992 жана 1996 жылкы балдар инсульт оорусуна чалдыккандыктары); -Эркектерге салыштырмал аялдардарда к=п кездешъъсъ -( эркектер-51, аялдар-60); -Ишемиялык инсульттун к=бър==к катталышы -( ишемиялык инсульт-76, геморрагиялык -35); - Инсульт оорусунун кайрадан кайталанышы (15 бейтап); -Инсульттун себептери боюнча: 1. Артериалдык гипертензия. 2. Жър=к оорулары. 3. Кант диабети. 4. Ичимдик ичъъ.
  • 53.
  • 54. Мээнин кан айлануусунун бузулушундагы сестралык диагноздор ( бейтаптын к=йг=йл=ръ) 1. Учурдагы к=йг=йл=р 1.1. Негизги к=йг=йл=р 1. Негизги ооруга байланыштуу, ащ сезимдин бузулушу. 2. Негизги ооруга байланыштуу, жутуу ж=нд=мдъълъгънън бузулушу. 3. Эстен танууда же жутуу ж=нд=мдъълъгънън бузулушуна байланыштуу тамактануунун бузулушу. 4. Гемипарезге (гемиплегия) байланыштуу =зън =зън тейл== ж=нд=мдъълъгънън бузулушу. 5.Негизги ооруга байланыштуу сезгичтиктин бузулушу.
  • 55. 1.2. Негизги к=йг=йл=рд=н кийин пайда болуучу 6. Кан басымдын жогорулашынан , баштын оорушу. 7. Гемиплегияга байланыштуу , ийин муунунун оорушу жана кыймылсыз ( шал) колунун шишиши. 8.Неврологиялык =зг=ръъл=рг= байланыштуу заара жана защдын токтобой калышы. 9. Неврологиялык =зг=ръъл=рг= байланыштуу зааранын чыкпай калышы. 10.Физикалык активдъълъктън жетишсиздиги жана организмдин суюктугунун азайышынын натыйжасындагы защдын катышы. 11. Съйл== ж=нд=мдъълъгънън бузулушунун негизиндеги натыйжасыз баарлашу 12. Оору тууралуу маалыматтын жоктугунан
  • 56. 2. Потенциалдуу ( натыйжасында болушу мъмкън) к=йг=йл=р 13.Жутуу ж=нд=мдъълъгънън начарлашынан , чакоо коркунучу. 14.Кыймыл аракеттин бузулушунан (чектелъъсън=н же жоктугунан) =пк=нън солгундоо коркунучу. 15. Кыймыл аракеттин бузулушунан (чектелъъсън=н же жоктугунан ) терещ веналарда кандын уюуу жана =пк= артериясынын уюган кан менен бът=лъъ коркунучу. 16. Кыймыл аракеттин бузулушунан ,оюлуу пайда болуу коркунучу. 17.Кыймыл аракеттин бузулушунан , тырышуу пайда болу коркунучу 18.Кыймыл аракеттин бузулушунан , бертинъъ алуу коркунучу 19.Оорунун натыйжасындагы эске тутуунун начарлашы.
  • 57.
  • 58.
  • 59.
  • 60.
  • 61.
  • 62.
  • 63.
  • 64.
  • 65.
  • 66.
  • 67. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 1.Негизги ооруга байланыштуу ащ сезимдин дещгээлинин бузулушу Максаты: =зънън абалын баалап билъъг= к=м=к беръъ III. Пландаштыруу - Глазго эстен тануу шкаласы боюнча ащ сезимдин дещгээлин аныктоо. IV. Багуу планын ишке ашыруу. - Глазго эстен тануу шкаласы боюнча ащ сезимдин дещгээлин баалоо; - бейтаптын ахвалынын ощолушу же бузулушу боюнча симптомдорун белгилеп туруу; - бейтап эстен тащган учурда стандарт боюнча тамактандыруу; - б=лм=л=рдъ желдетъъ жана дезинфекция жъргъзъъ. V.Жыйынтыкты баалоо. - иш чаралар аткарылып жатат; - бейтап болуп жаткан нерселерге толук тъшън=т.
  • 68. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 2. Негизги ооруга байланыштуу жутуунун бузулушу Максаты: чакоону алдын алуу III.Пландаштыруу - курч инсульт менен баардык бейтаптар суюктук же тамак аш ичээрдин алдында жутуу дещгээлинин бузулушун аныктоочу тесттен =тъшъ зарыл ( далилд==чъ дещгээли В); - дисфагия менен бейтаптар специалист тарабынан жутуу ж=нд=мдъълъгъ боюнча клиникалык баалоодон =тъъл=ръ зарыл (далилд==чъ дещгээли А); - бейтапты жутуу ж=нд=мдъълъгънън бузулушунун даражасына жараша тамактандыруу. IV . Багуу планын ишке ашыруу - бейтапка процедуранын жъръшъ тууралуу тъшъндъръъ; - жутуу рефлексин текшеръъ; - кусуу рефлексин текшеръъ;
  • 69. - бейтапты жутуу ж=нд=мдъълъгънън бузулушунда тамактандыруу: а) бейтап тамакты отургучта же т=ш=кт= тъз отуруп жеши керек , башы жана мойну кичине алдыга сунулуп ,бъгъл=т , жутуп жаткан учурда башын жабыркаган капталга буруу; б) тамак азыктары жумшак же пюре търънд=, суюктуктар - йогурт , кисель ,сироп търънд= болушу керек , тамак азыктары жана суюктуктар канчалык суюк болсо , ошончолук чакоо коркунучу жогору; в) тамак аш рационунан чакоого алып келъъчъ азыктарды алып салуу(суу , ширелер, чай, нан, печенье , жащгактар); -жутуу рефлекси жок учурда бейтапты тамактандыруу: а) дарыгердин к=рс=тм=съ боюнча парэнтералдык же зонд аркылуу тамактандыруу V.Жыйынтыкты баалоо. - иш чаралар аткарылды.
  • 70. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 3.Эстен танууда же жутуу ж=нд=мдъълъгъ нън начарлашына байланыштуу тамактануунун бузулушу Максаты: бейтапты керектъъ тамак аш менен камсыз кылуу III. Пландаштыруу - курч инсульт менен баардык бейтаптардын тамактануу дещгээли каралып турушу зарыл ( далилд==чъ дещгээли В -2); - тойбой калуу коркунучу бар жана дисфагия менен бейтаптар , тамактануу абалын баалоо жана уюштуруу ъчън диетологдон кещеш алуусу зарыл; - тамактануусу начар же бузулууда , тамак аш кошумдары сунушталат(далилд==чъ дещгээли А-1) ; - дененин суюктугунун азайышын алдын алуу жана дарылоо максатында гидратация абалына мониторинг жъргъзъъ жана керектъъ суюктукту беръъ( далилд==чъ дещгээли В-1); - бейтапты тамактандыруу иш чараларын жъргъзъъ: а) бейтапка процедура тууралуу маалымат беръъ;
  • 71. IV.Багуу планын ишке ашыруу: - бейтапка процедуранын жъръшън тъшъндъръъ; - жутуу рефлексин текшеръъ; - жутуу рефлекси бар учурда «Оор абалдагы бейтапты тамактандыруу» стандартын колдонуу; - жутуу рефлекси жок учурда «Оор абалдагы бейтапты зонд аркылуу тамактандыруу» стандартын колдонуу; -кабыл алган суюктуктун к=л=мън 30 мл/кг салмагына камсыз кылуу. V. Жыйынтыкты баалоо.  иш чаралар аткарылды
  • 72. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 4. Гемипарезге (гемиплегияга) байланыштуу =зън =зън тейл== ж=нд=мдъълъгънън Бузулушу Максаты: Кыймылсыз бейтаптка ыщгайлуу шар тъзъъ III. Пландаштыруу - жъргъзълъъчъ иш чаралар тууралуу бейтапка маалымат беръъ; - гигиеналык тазалоо жъргъзъъ. IV.Багуу планын ишке ашыруу - бейтапка процедура тууралуу маалымат беръъ; - «Оор абалдагы бейтаптын =здък гигиенасы» стандарты боюнча иш чараларды аткаруу. V. Жыйынтыкты баалоо - иш чаралар аткарылды; - бейтап канааттанды .
  • 73. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 5.Негизги ооруга байланыштуу сезгичтиктин бузулушу Максаты : сезгичтикти калыптандыруучу иш аракеттерди жъргъзъъ III. Пландаштыруу - сезгичтиктин бузулушуна байлайныштуу бейтапка ооруган буту , колун негизги катары колдонбоосун тъшъндъръъ; - сезгичтиктин бузулушунда, бейтап жана туугандарына коопсуздукту сактоону маалымдоо. - сезгичтикти калыптандыруу боюнча иш аракеттерин жъргъзъъ. IV. Багуу планын ишке ашыруу - оорулу буту , колун негизги катары колдонбоосун бейтапка жана туугандарына тъшъндъръъ; - жылуулук беръъчъ буюмдарды , къйгъзъп алуу коркунучу болгондуктан, соо буту тарабына коюу; - кыймыл аракеттерин эрте баштоо (аракеттъъ жана аракетсиз); - мезгил мезгили менен бейтапты жабыркаган капталы менен жаткызуу. V. Жыйынтыкты баалоо. - к=рс=тм=л=р аткарылууда.
  • 74. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 6. Кан басымдын жогорулашына байланыштуу баштын оорушу. Максаты: 2-3 сааттын ичинде баштын оорушун басащдатуу III . Пландаштыруу - сестралык аракеттер тууралуу бейтапка маалымдоо; - кан басымын =лч==; - кан басымын тъшъръъ боюнча дарыгерге чейинки иш аракеттер. IV. Багуу планын ишке ашыруу - иш аракеттердин жъръшъ тууралуу маалымдоо; - кан басымын =лч==; - физикалык жана психикалык тынч абалды тъзъъ, баарлашууда психологиялык чыщалууларды болтурбоо; - таза абаны камсыз кылуу; - гипотензивдик каражаттарды даярдоо; - гипотензивдик каражаттарды колдонгондон кийин канн басымын текшеръъ. Сунуштоо: - суюктукту азайтуу (1литрге чейин) - тузду азайтуу( 3-4 гр. бир кънд=) - стресстен сактануу. V. Жыйынтыкты баалоо. - баш оорусу басылды; кан басымы калыбына келди; - эгерде кан басымы тъшп=с= ,III жана IV баскычтарын карап
  • 75. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 7.Ийин муунунун оорушу жана кыймылсыз( шал) колунун шишиши. Максаты: ооруган жерин басащдатуу III . Пландаштыруу - ийиндин оорушуна алып келген баардык таасирлерди таап чыгып , оорулууну баккан адамдарды кыймылсыз колуна туура мамиле кылуу боюнча окутууну уюштуруу (далилд==чъ дещгээли В ); - колуна тир==ч колдонуу мъмкънчълъгън карап чыгуу( далилд==чъ дещгээли В -А); IV. Багуу планын ишке ашыруу - ийиндин оорушун азайтуу ъчън , бейтапка жатса же отурса туура абал тандап беръъ (далилд==чъ дещгээли В ); - далысы =йд=г= к=т=рълъп жана ийин с==гъ каптал жаакка бурулган учурдан тышкаары, ийиндин аракетсиз кыймылы 90 градустан чыкпашы керек (далилд==чъ дещгээли А); - =йд=къ жакалар колдонбошу керек (далилд==чъ дещгээли А); -функционалдык аракеттер учурунда колдору коргоолуп турушу зарыл -( далилд==чъ дещгээли В ); - ийиндин оорушу жана кыймылдын азайышы мобилизация ыкмасы менен , назик чоюу, =зг=ч= к=щълдъ сырткы имеръъг= коюп жещилдетъъсъ керек (далилд==чъ дещгээли В ); V. Жыйынтыкты баалоо. - Иш аракеттер жъргъзълъъд= - Кыймылсыз ийини тынчын алган жок. - Шишик жок.
  • 76. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 8.Неврологиялык =зг=ръл=рг= байланыштуу заара жана защдын токтобой калуусу Максаты : Тери жана жыныс органдарынын тазалыгын III. Пландаштыруу - бейтапка психологиялык колдоо к=рс=тъъ; - сестралык иш аракеттер тууралуу бейтапка маалымдоо. - санитардык-гигиеналык иш чараларды жъргъзъъ IV.Багуу планын ишке ашыруу - бейтап жана медсестра ортосунда вербалдык эмес мамиле тъзъъ; - бейтапка процедуранын жъръшън тъшъндъръъ; - гигиеналык иш чаралар: а) стандарт: «Оор абалдагы бейтаптын жыныс жолдорун жуу»; б) памперстерин алмаштыруу , катетер коюу , диурезди к=з=м=лд==( памперстин салмагын =лч== же б=лъп чыккан зааранын к=л=мън =лч==) ,зааранын =щън , тунуктугун , жытын; в) дезинфекция жъргъзъъ; г) б=лм=л=рдъ желдетъъ; д) бейтаптын киймин жана шейшептерин =з учурунда алмаштырып туруу. V Жыйынтыкты баалоо. - санитардык-гигиеналык иш чаралар аткарылды - ыщгайлуу шарттар тъзълдъ
  • 77. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 9.Неврологиялык =зг=ръъл=рг= байланыштуу зааранын чыкпай калышы Максаты: заара б=лъп чыгаруу жолдорунун илдеттерин алдын алуу максатында , табарсыкты учурунда бошотуу. III . Пландаштыруу - бейтапка психологиялык колдоо к=рс=тъъ; - бейтапка аткарылуучу процедуралар тууралуу маалымдоо; - санитардык-гигиеналык аракеттерди жъргъзъъ. IV. Багуу планын ишке ашыруу - медсестра жана бейтап ортосунда вербалдык эмес мамиле тъзъъ; - бейтапка аткарылуучу процедуралар тууралуу маалымдоо; - рефлектордук аракет. Курсакка чат д=мп=гънън ъстъ жагына басуу заара кылууга търткъ берет; - табарсыкка катетер коюу. Зааранын калдыгы табарсыкта калып калбашы ъчън , заара кънън= 3-4 жолудан чыгарылат. Чыккан зааранын к=л=мън санап туруу зарыл; - диурезди текшеръъ. Диурез – бул бир кънд=гъ б=лънъп чыккан зааранын к=л=мъ.Нормада ичкен суюктуктун 80% б=лънъп чыгат. Эгерде ал азайса – заара чыкпай , калып калганын билдирет. Бул аракеттер дарылоонун натыйжалуулугун баалоого жардам берет. - суюктукту к=п кабыл алуу. Кънън= 2-3 литрден кем эмес, бул илдеттердин жана таш пайда болуусун алдын алат. V. Жыйынтыкты баалоо. - санитардык-гигиеналык иш чаралар аткарылды. - табарсык учуру менен бошотулуп турат.
  • 78. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 10.Физикалык активдъълъктън жетишсиздиги жана организмдин суюктугунун азайышынын натыйжасындагы защдын катышы. Максаты: ичегинин кадимки иштешине жана бошоп турушуна к=м=к беръъ . III . Пландаштыруу - бейтапка жъргъзълъъчъ иш аракеттери тууралуу маалымдоо; а) бейтаптын тамактануусун ж=нг= салуу; б) физикалык чыщалуулар боюнча сунуш беръъ; - дарыгердин кещеши - тазалоочу же май клизмасы IV. Багуу планын ишке ашыруу - бейтапка аткарылуучу процедуралар тууралуу тъшъндъръъ; - клетчаткага бай тамак ашты сунуштоо (ботколор – сулуу ,жъг=ръ, гречкадан, жемиштер) , суюктук беръъ ( компот , ширелер , сът азыктары 30 мл/кг); -эртещ менен ачкарын 1 чощ кашык =съмдък майын ичъъ; - саатын жебеси менен курсакты укалоо; - аракетсиз физикалык к=нъгъъл=р; - бейтаптын т=ш=кт=гъ абалын , каршылыгы жок болсо алмаштырып туруу; - защдоо ъчън ыщгайлуу шарт тъзъп беръъ; - эгерде 3 кънд=н ашык бейтап =з алдынча защдабаса , дарыгердин к=рс=тм=съ менен стандарт боюнча тазалоочу клизма жъргъзъъ; - бейтапты эрте аракеттендиръъ. V. Жыйынтыкты баалоо. - ичеги карыны бошотулду; -бейтап канааттанды.
  • 79. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 11.Съйл== ж=нд=мдъълъгънън бузулушунун негизиндеги натыйжасыз баарлашу Максаты: баарлашуудагы кыйынчылыктарды азайтуу , айлана ч=йр=д=гъл=р менен байланышты калыптандыруу III. Пландаштыруу - съйл== ж=нд=мдъълъгънън бузулушунун търл=рън баалоо. - бейтап менен мамиле тъзъънън иш аракеттерин иштеп чыгуу. - бейтап жана туугандарынын ишеничине кирип , ыщгайлуу шарт тъзъъ. V.Багуу планын ишке ашыруу - cъйл== ж=нд=мдъълъгънън бузулушунун търл=рън баалоо: бейтап =зън= кайрылган жана =зънън с=зд=рън тъшънб=йт (сенсордук афазия); бейтап с=зд=рг= тъшън=т бирок жооп бере албайт(мотордук афазия); бет булчущдарынын параличинен бейтаптын баарлашуусу кыйындаган (дизартрия). К=нъгъъл=рдъ жъргъзъъ: 1. «К=зъщъздъ жабыщыз», «Эшикти к=рс=тъщъз», ж=н=к=й с=зд=рдъ жана съйл=мд=рдъ кайталоо (сенсордук афазияга тест). 2. Ар кандай буюмдарды к=рс=тъп , аттарын айттыруу( мотордук афазияга тест). 3.+зънън атын же кыска съйл=м жаздыруу. Жаза албаса кыска съйл=м окутуу( жазуунун бузулушуна жана окууган нерсесине тъшънб=г=ндъкк= тест- алексия). 4. Бейтапка ж=н=к=й ънд=рдъ айттыруу, мисалы, «ш» жана «к»( дизартрияны аныктоо).
  • 80. 5.Бейтап менен мамиле тъзъъ иш аракеттери: - медсестраны чакыруу ъчън б=лм=г= атайын кощгуроо(шылдырак) орнотуу; - бейтапты жай жана так съйл==г= ъйр=тъъ , съйл=мд=рдън ортолорунда терещ дем алып туруу. - бейтаптын мамиле тъзъъд= жана жъръм турумундагы ощ =зг=ръъл=рдъ колдоп туруу. Маалыматты тъшънъъсън=, ойлонуп жооп беръъг= жетиштъъ убакыт беръъ. - бейтап съйл=й албаса , баарлашуунун башка ыкмаларын ъйр=тъъ:жандоо,жазуу, сър=тт=рдън жардамы менен; - бейтап менен баарлашууну улантып жаткан айланасындагыларды колдоо, мисалы каттарды окуп беръъ, ъй- бъл=д=гъ болуп жаткан окуяларды талкулоо; - бейтаптын айыгуусуна жана эмоционалдык колдоо ъчън , ъй- бъл= мъч=л=рън= оору жана анын натыйжалары тууралу маалымат беръъ ( =зън кън==лъ сезб== жана бертинъъл=рд=н , кырсыктардан сактоо); - дарыгердин кещеши. V.Жыйынтыкты баалоо. -бейтап ъй-бъл= мъч=л=ръ жана медсестра менен съйл=ш= алат; - бейтап =зънън мъмкънчълъкт=рън колдонуп, =зън тейл==г= катышат;
  • 81. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 12.Оору тууралуу маалыматтын жоктугунан бейтаптын коопсуздануусу Максаты: оору тууралуу маалымат беръъ. III . Пландаштыруу -бейтапка оору тууралу маалымат беръъ; - бейтаптын коопсуздануусун азайтуу боюнча иш аракеттерди жъргъзъъ. IV. Багуу планын ишке ашыруу: - оору тууралуу толук маалымат беръъ; - бейтапка ыщгайлуу шарт тъзъп беръъ ( тынчтык , тазалык , тумбочканын ъстън= гъл коюу ж.б.); - бейтапка ар дайым колдоо к=рс=тъп , айыгуусуна жана дарылануусуна активдъъ катышуусуна търткъ беръъ. - бейтаптын учурдагы к=йг=йл=рън= к=нъъсън= туугандарын тартуу V. Жыйынтыкты баалоо. - бейтап оорусу тууралуу маалымат алды; -бейтап дарыланууга активдъъ катышып , айыгып кетээрине ишенет. эгерде коопсуздануусу сакталса III жана IV баскычтарын карап чыгуу.
  • 82. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 13. Жутуу ж=нд=мдъълъгънън бузулушунун натыйжасындагы чакоо коркунучу. Максаты: чакоону алдын алуу III. Пландаштыруу - бардык инсульт менен ооруган бейтаптар суюктук жана тамак ичээрдин алдында жутуу ж=нд=мдъълъгънън бузулушу боюнча тесттен =тъшъ керек (далилд==чъ дещгээли В); - дисфагия менен бейтаптар жутуу ж=нд=мдъълъгън= клиникалык баа беръъ ъчън адистен =тъъсъ зарыл(далилд==чъ дещгээли А); - чакоону алдын алуу иш аракеттерин жъргъзъъ: а)бейтапка жъргъзълъъчъ процедура тууралуу маалымат беръъ. IV.Багуу планын ишке ашыруу - бейтапка процедуранын жъръшън тъшъндъръъ;
  • 83. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 14.Кыймыл аракеттин бузулушунан (чектелъъсън=н же жоктугунан) =пк=нън солгундоо коркунучу Максаты: бейтапты эрте кыймылга келтиръъ III . Пландаштыруу - бейтапты дарылануусуна =зънън катышуусу керектигин маалымдоо; - солгундоочу пневмонияны алдын алуу. IV. Багуу планын ишке ашыруу. - бейтап менен дарылануусуна =зънън катышуусу керектиги тууралуу маектешъъ; - бейтап менен дем алуу к=нъгъъл=рън аткаруу: шар жана балдардын резина оюнчуктарын ъйл==; - ар бир 2 саатта т=ш=кт=гъ абалын =згъртъъ; - к=кър=к клеткасын жана далысын бъгълг=н алакан менен жещил соккулоо (укалоо); - дене табын ченеп туруу; - б=лм=нъ желдетъъ; - ооз к=щд=йън тазалоо; - бейтапты эрте кыймылга келтиръъ – аракетсиз жана аракеттъъ гимнастика ( IV дещгээл) V. Жыйынтыкты баалоо.
  • 84. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 15. Кыймыл аракеттин бузулушунан (чектелъъсън=н же жоктугунан ) терещ веналарда кандын уюуу жана =пк= артериясынын уюган кан менен бът=лъъ коркунучу. Максаты: терещ веналарда кандын уюушун алдын алуу. III . Пландаштыруу - курч инсульт менен ооруган бейтаптын кыймыл аракети калыптандыруу жана натыйжалуу гидратация , терещ веналарда кандын уюушун жана уюган кан менен артериян бът==лъсън алдын алат; - ишемиялык инсульт менен бейтаптарга кандын уюушуна каршы дарылоо жъргъзъъ( далилд==чъ дещгээли А-1); - терещ веналарда кандын уюушун алдын алуу боюнча бейтапка маалымдоо: а) инсульт менен бейтаптардын кыймыл аракеттери эрте ж бат калыптандырылуусу зарыл(далилд==чъ дещгээли В-2 б) буттарына пневмомассажерлорду колдонуу; в) чоюлчак бинт жана компрессиондук байпак колдонуу( далилд==чъ дещгээли С-2); г) буту,колдун туура жайгашуусу. - компрессиялык каражаттарды туура тандоо жана колдо ыкмалары тууралуу маалымдоо. IV. Багуу планын ишке ашыруу - бейтапты эрте кыймылга келтиръъ( аракетсиз жана арак гимнастика); - кыймылсыз (шал) буту ,колдорун =йд=л=тъъ;
  • 85. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 16. Кыймыл аракеттин бузулушунан оюлуу пайда болуу коркунучу. Максаты: оюлууну алдын алуу. III . Пландаштыруу -Ватерлоу шкаласы боюнча уюлуу пайда болуу коркунучунун даражасын аныктоо; - уюлууну алдын алуу боюнча иш аракеттери: а) бейтапты маалымдоо; б) «Оюлууну алдын алуу» стандарты боюнча процедураны аткаруу. IV. Багуу планын ишке ашыруу -Ватерлоу шкаласы боюнча уюлуу пайда болуу коркунучунун даражасын аныктоо; - процедуралар тууралуу бейтапка (туугандарына) тъшъндъръъ; - уюлуу пайда болуу коркунучунун даражасы боюнча бейтаптын т=ш=кт=гъ абалын алмаштырып туруу; а) бейтаптын абалын ар бир 2 саатта , тънкъсън дагы график боюнча алмаштырып туруу: Фаулердин ылдыйкы абалы , «капталынан жаткызуу» Симс абалы, « курсагынан жаткызуу»(дарыгер менен кещешип туруп). Фаулер абалы тамак ичъъ убактысына туш келиши керек; б) ар бир абалын алмаштырууда – дененин оюлуу коркунучу бар б=лъкт=рдъ карап туруу;
  • 86. в) жыйынтыгын – оюлууга каршы иш аракеттерди каттоо баракчасына тъшъръъ(далилд==чъ дещгээли В). - кънън= 2-3 жолу денесин жещил укалоо жъргъзъъ менен тазалоо(самындуу эритме менен) . Терини суюк самын менен катуу сурб=й жууп , кылдаттык менен сордуруп кургатуу керек(далилд==чъ дещгээли С); - оюлуу коркунучу бар жерлерди сърълъъд=н сактоо. Денесин жана оюлуу коркунучу бар жерлерин укалоону крем менен майлап алып жъргъзъъ(далилд==чъ дещгээли В); - теринин коопту жерлерине к=з салуу(кежиге, далы , куймулчак, к=чък с==гънън урчугу,шыйрактын арты , чыканактар , согончок. Кызарган б=лъкт=рдъ марганцовканын къчтъъ эритмеси менен тазалоо; - теринин нымдалышын жана кургап кетъъсън болтурбоо: =т= нымдалышында – тальк жок себинди менен кургатуу, кургап кетъъсънд= - крем менен нымдоо (далилд==чъ дещгээли С). - бейтаптын абалын которууда т=ш=гън текшеръъ жана керек учурда киймин жана шейшептерин которуу; - оюлууга каршы ъйл=тълг=н тегеректерди жана матрацтарды колдонуу(далилд==чъ дещгээли
  • 87. В-1). а) оюлууга каршы матрацтарды тандоо, уюлуу пайда болуу коркунучуна жана бейтаптын салмагына жараша болот. Оюлуу пайда болуу коркунучу анчалык деле болбосо жоондугу 10 сантиметр поролон матрацы жетиштъъ болот. Оюлуу пайда болуу коркунучу жогору болгондо жана ар кандай даражадагы оюлуулар бар учурда башкача матрацтар керек; б) бейтапты креслого отургузганда жамбашынын алдына жана далысына жоондугу 10 сантиметр болгон жаздыкчалар коюлат. Буттун кетменинин алдына жоондугу 10 сантиметрден кем эмес поролон таяныч коюлат(далилд==чъ дещгээли В-1); в) тизенин жана согончогунун алдына валик, куймулчактын алдына резина тегегеректерин коюу.Дан азык салынган мешокту критикалык чекиттерине коюу, кысылууну алдын алып кан айланууну жакшыртат; - толуккандуу тамактануу. V. Жыйынтыкты баалоо. - оюлууну алдын алуучу иш аракеттер жъргъзълълдъ.Терилери таза.
  • 88. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 17.Кыймыл аракеттин жоктугунан тырышуу пайда болуу коркунучу Максаты: кыймылсыз (шал) буту , колун эрте кыймыл аракетке келтиръъ. III. Пландаштыруу - тырышууга каршы : а) абалын тъст== б) укалоо жъргъзъъ в) аракеттъъ жана аракетсиз к=нъгъъл=р IV. Багуу планын ишке ашыруу - бейтапка процедуранын максатын так жана туура тъшъндъръъ. - бейтапты чалкасынан жаткызуу. а) колдору ъчън к=нъгъъл=р: - т=ш=ктън жанына , ъстънд= жаздыгы менен отургуч коюп , колун алаканын =йд= каратып жаздыктын ъстън= коюу; - колун чыканактан тъзд=п , тъз бурч пайда болгуча капталга сунуу; - манжаларын , билекти катуу нерсеге тащып, алаканына салмагы 0,5 килограммды тъзг=н оордук коюу(кум,кумшекер). Колтукка валик коюу.
  • 89. б) буттарына к=нъгъъл=р: - буттун кетменин тъз бурчтукка чейин бъгъп , таманын жыгач ящикке такап туруу; - тизелерин 15 градуска бъгъъ; - бул абалда бейтап 1,5- 2 саатан, кънън= 2 жолудан болот; - аракетсиз гимнастика , кънън= 3-4 жолу; - укалоо жъргъзъъ. V. Жыйынтыкты баалоо. - к=нъъгъл=р учурунда аткарылып турат
  • 90. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 18.Кыймыл аракеттин бузулушунан , бертинъъ алуу коркунучу Максаты: бертинъъл=рдъ алдын алуу III . Пландаштыруу - бейтапка абалы тууралуу маалымдоо; - бейтапка жана анын ъй-бъл=сън= бертинъънъ алдын алууга ъйрътъъ; - коопсуз айлана ч=йр=нъ тъзъъ. IV. Багуу планын ишке ашыруу. - абалы тууралуу маалымдоо; - кыймыл аракет жасоодо колдоп туруу ; - кыймыл аракеттенъъд= кошумча нерселерди колдонуу( таяк ж.б.); - кесъъчъ, саюуучу нерселерди алып салуу; - кыймылын коопсуздандыруу( пол , жарык беръъ ж.б.) V. Жыйынтыкты баалоо. - бейтап жана ъй-бъл= мъч=л=ръ коопсуздукту сактоону ъйр=нъштъ.
  • 91. К=йг=й Сестралык кийлигишъънън търл=ръ 19.Оорунун натыйжасындагы эске тутуунун начарлашы. Максаты: эске тутууну калыптандыруу III . Пландаштыруу - эске тутууну калыптандыруу боюнча иш чараларды иштеп чыгуу IV. Багуу планын ишке ашыруу: - эске тутууну бекемдетъъ боюнча к=нъгъъл=рдъ тъзъъ( туугандарынын , тааныш буюмдардын сър=тт=рън к=рс=тъъ – эске тутуусунун начарлашында кайталоо ); - съйл== ж=нд=мдъълъгънън начарлашында с=зд=рдъ бирден кайталоо. а) медициналык сестра бейтапка жылдын мезгили , айы,жуманын кънд=ръ боюнча билдирет; б) бейтапты карап жай жана тъшънъктъъ съйл== керек. V. Жыйынтыкты баалоо - бейтап элди тааныгандыгын , =тк=н окуяларды эстегендигин билдирет - бейтап болуп жаткан нерселерди тъшън=т.
  • 92. Илимий-изилд== иштердин натыйжасындагы жащылыктар: Инсульт оорусунун себептери боюнча жащылыктар. 1.Анемия ( аз кандуулук) 2. Шакый (мигрень) 3. Витамин Д нын жетишсиздиги. 1.Анемия ишемиялык инсульттун бир себеби экендиги аныкталды . Анемияда кандын курамында эритроциттердин (кызыл кан денечелеринин) азайышы байкалат . Биз билгендей эритроциттердин бир милдети – кычкылтекти мээге жеткиръъ.Эритроциттер азайгандыктан мээ кычкылтек менен аз камсыз болуп ишемия пайда болот.( Мисал келтирип к=рг=зъъ) 2. Шакый (мигрень). Изилд==л=рдън натыйжасында, шакый инсульт оорусуна алып келээри аныкталды. Шакый оорусу канда тромбду пайда кылып , кан тамырдын бът=лъъсън= алып келет жана мээге кычкылтек барбай кан айлануусу бузулат. Натыйжасында мээде ишемиялык б=лъкт=р пайда болуп инсульт оорусуна алып келет. 3.Витамин Д нын жетишсиздиги. - Витамин Д нын жетишсиздигинде кальций с==кк= барбастан кан тамырлардын капталдарына топтолуп , атеросклеротикалык бляшкаларды пайда кылуу менен , кан тамырлардын бът=лъъсън= алып келет. Кан мээге жакшы барбай мээнин кан айлануусу бузулат.
  • 93.
  • 94. ЖЫЙЫНТЫКТОО. ОИИнин алдына коюлган максаттардын ишке ашырылгандыгын карап чыгып, жыйынтыктасак болот: - « Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу. Инсульт оорусунда бейтапты багуу, к=з=м=лд==» темасында жъргъзълг=н долбоордун иши улантуулууда. - «Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу» темасында акциялар(жумалыктар) =тк=рълъп турду. - Мээнин кан айлануусунун курч бузулушу. Инсульт оорусунда бейтапты багуу, к=з=м=лд== боюнча кещири маалымат берилди. - Долбоордун жъръшънд= иштелип чыккан 19 сестралык диагноз жана багуу стандарттарынын негизинде инсульт менен ооруган бейтаптарды багуу , к=з=м=лд== жъргъзълъъд=. - Неврологиялык б=лъмд= инсульт диагнозу менен дарыланып жаткан бейтаптарга статистикалык анализ жъргъзълдъ. Себептери, коркунуч туудуручу таасир къчт=рън аныктоо, алдын алуучу иш чараларын пропагандалоо жъргъзълдъ. - Инсульт оорусундагы жащылыктарды изденъъ. «Реабилитациялык иш аракеттерине багыт коюу. Бейтаптын социалдык , психологиялык адаптациясына катышуу» темасында максат коюп, 2014-2015 окуу жылында окуу-изилд== ишин улантуу.

Notas del editor

  1. ж