Kanuni i Lekë Dukagjinit

1. KANUNI I LEKË DUKAGJINIT
GJUHË DHE LETËRSI
SHQIPE
Gjimnazi i Shkencave të Natyrës”Gjergj Kastrioti Skënderbeu”
Prof.Xhevahire Morina
Kl.X-4
Brikena Murseli
Orgesa Ibri

2. • Hyrje
• Lekë Dukagjini
• KANUNI-Përmbledhje e normave juridiko-sociale
• Historia dhe origjina
• Përmbajtja
• Katër shtyllat e kanunit
• Besa sipas Kanunit
• Disa thënie lidhur me besën
• Biblografia
PËRMBAJTJA E PREZANTIMIT

3. HYRJE
Me termin Kanun kuptojmë tërësinë e normave të
së drejtës zakonore shqiptare.
Fjala kanun rrjedh nga greqishtja e lashtë canon që
ka kuptimin e shufrës matëse,standartit dhe
rregullit.Gjatë të paktën pesë shekujve të fundit e
deri më sot, ligjet e pashkruara zakonore u
trashëguan brez pas brezi nga pleqt fisnorë vetëm
në mënyrë gojore. Botimi i parë i përmbledhjes u
bë në shekullin XIX,nga administrata osmane.

4. Lekë Dukagjini
Lekë Dukagjini është figura e dytë arbërore e
shekullit të XV-të pas Skënderbeut, që u mundua
dhe e vazhdoi luftën edhe pas vdekjes së Heroit
Kombëtar. Lekë Dukagjini ka lindur në Velekincë
të Gjilanit në vitin 1410.Ai ka qenë princi më I
njohur dhe më i fuqishëm pas Skënderbeut.

5. Kanuni i Lekë Dukagjinit është përmbledhje e normave dhe dokeve
shqiptare me karakter juridiko-social në një libër, në rrjedhën e disa
qindvjeçarëve, para dhe pas jetës së Lekë Dukagjini.
Ligjet e Kanunit kan shërbyer për shumë kohë si norma shoqërore dhe si
një sistem vetëqeverisës që mbizotëronte në viset e malësive të Shqipërisë
së Veriut në kohën kur rajoni sundohej nga Perandoria Osmane. Kanuni ka
një rëndësi themelore në historinë e popullit shqiptar pasi që është një
dokument i lashtë. Për më tepër rregullat dhe normat e tij vazhdojnë ende
të ushtrojnë një ndikim të ndjeshëm ndër shqiptarët që jetojnë në Shqipëri
dhe Kosovë, si edhe në vendet tjera në të cilat kanë shtegtuar shqiptarët.
KANUNI-përmbledhje e normave juridiko-sociale

6. Forma e parë e tij e shkruar i referohet Lekë Dukagjinit edhe
pse konsiderohet që ekzistonte shumë më parë e që i përkiste
tradiave të goj'dhënave të trashëguara brez pas brezi. Libri i
Kanunit të Lekë Dukagjinit u përmblodh me shënime nga At
Shtjefën Gjeçovi gjatë viteve 1910-1925.
Kanuni i Lekë Dukagjinit u përkthye fillimisht në gjuhën
italiane, serbisht, frëngjisht, rusisht dhe anglisht.

7. Praktika e ligjeve të kanunit mund të datojë që në kohën bronzit.
Disa autorë mendojnë se kanuni vjen nga disa fise ilire. Disa të
tjerë kanë sugjeruar se kanuni ka elemente të disa epokave para
historike indo-evropiane.
Disa të tjerë thonë se ka shumë ngjashmëri midis Kanunit dhe
Manusmirtrit një traditë e hinduizmit. Edhe pse Kanuni i
atribohet Princit shqiptar Lekё Dukagjini, rregullat e tij evoluan
me kohё si rrugё pёr tё sjellur rregull dhe ligj nё tokat shqiptare
kur nuk ekzistonte ndo një institucion i caktuar për ligje dhe
rregullim juridik.
HISTORIA DHE ORIGJINA

8. Kodi i Lekё Dukagjinit është i përbërë nga 12 libra:
Kisha
Familja
Martesa
Shpi Gja e Pronё
Puna, Tё Dhanunat (transferimi i prones)
Fjala e Gojёs
Ndera (nderi)
Damet (dёmet)
Kanuni kundra mbrap shitёvet (kanuni mbi krimet)
Kanuni i pleqnis
Shlirime e Pёrjashtime.
PËRMBAJTJA

9. Nderi
Mikëpritja
Sjellja
Fisi
KATËR SHTYLLAT E KANUNIT

10. Besa te populli Shqiptar është një nga virtytet më të
shenjta dhe të pathyeshme të cilën Shqipëtarët si
popull e shënjteronjnë
Për fat të keq, BESA është cituar shpesh vetëm në një
kontekst negativ—në lidhje me një hakmarrje
(gjakmarrje) për anëtar të vrarë të familjes apo të
afërm, e cila është në një masë e vërtetë.Kjo dukuri
fatkeqèsisht ka ndikim edhe sot te disa familje
Shqiptare që vrasin për të marrë gjakun e të vrarit
dhe kjo shkon brez pas brezi deri sa në dy nga
familjet nuk ka mbetur asnjë mashkull që ta marrë
gjakun.Nganjëher ka ndoshur që edhe vajzat të
marrin gjakun e vëllaut,babait,burrit etj.
Sipas Kanunit ka paur rregulla të rrepta për ata që
nuk kanë mbajtur besën.
BESA SIPAS KANUNIT

11. Besa e shqiptarit si purteka e arit.
Besa e shqiptarit nuk shitet pazarit.
Shqiptarët vdesin dhe besen nuk e shkelin.
Besa e burrit, pesha e gurit.
Ku është besa është dhe shpresa
THËNIE TË LIDHURA ME BESËN

12. • BIBLOGRAFIA
Literatura
https://sq.wikipedia.org/wiki/Besa
https://sq.wikipedia.org/wiki/Kanuni
https://www.facebook.com/historishqiptare1/posts/2112638902293344/
https://medium.com/@tomor73/besa-ose-nderi-1b4724a50de1
Fotot
https://www.google.com/search?q=kanuni+i+leke+dukagjinit&rlz=1C1CHBF
https://b3c4r2f7.stackpathcdn.com/16969-large_default/kanuni-i-leke-
dukagjinit-i-plotesuar.jpg
https://www.albinfo.ch/wp-content/uploads/2017/08/kanuni-spanjisht-
577x396.jpg

13. FALEMINDERIT
PËR VËMENDJE