SlideShare a Scribd company logo
1 of 75
RESMÎ YAZIŞMA KURALLARI
Öğretim Gör. Dr.
İpek TAŞDEMİR
TC.
KAHRAMANMARAŞ İSTİKLÂL ÜNİVERSİTESİ
Amaç
Kahramanmaraş İstiklâl Üniversitesi bünyesinde gerçekleştirilen
tüm resmî yazışmalarda
• Hızlı ve güvenli bir uygulama birliği sağlamak.
• Hizmette etkinliği ve verimliliği arttırmak.
• Minimum hatayla zamandan tasarruf etmek.
• Yazım ve imla birliği oluşturmak.
• Kaliteli ve saygın bir çalışma ortamı yaratarak Üniversitemizin
prestijini arttırmak.
• Bu çalışma, Resmî gazetede 02.02.2015 tarihinde yayımlanan,
29255 sayılı Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar
Hakkındaki Yönetmelik esas alınarak hazırlanmıştır.
Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar
Hakkında Yönetmelik
• Resmî yazışma usul ve esasları ilk olarak 1994 yılında yayımlanan mülga
Başbakanlığın 1994/9 sayılı Genelgesi ile belirlenmiştir. 2004 ve 2005
yıllarında yayımlanan Yönetmelikler ile söz konusu usul ve esasların
kapsamı genişletilmiştir.
• 2015 yılında ilk defa elektronik ortam kavramı yönetmeliğe dâhil
olmuştur.
• 2020 yılında yayınlanan yönetmelik ile resmî yazışmaların, elektronik
ortamda yürütülmesi zorunlu hâle getirilmiştir.
Yönetmeliğin Kazandırdığı Kazanımlar
• Uygulama birliğinin sağlanması
• İşlemlerin daha güvenli ve hızlı olması
• Zamandan, maliyetten ve iş gücünden tasarruf edilmesi
• Minimum kağıt tüketimiyle çevre duyarlılığına katkı sağlanması
Resmî Yazışmanın Genel Kuralları
1. Okunaklı olmalı
2. Açık ve net ifadeler kullanılmalı
3. Anlatım sade ve öz olmalı
4. Yazı tam olmalı
5. Yazının içerisindeki bilgiler doğru olmalı
6. İmla kurallarına dikkat edilmeli
7. Uygun üslup seçilmeli
8. Olumlu bir dil kullanılmalı
9. Yazının ekleri tam ve okunaklı olmalı
Yazışmalarda Dilin Anlaşılır ve Etkileyici Olması
• Resmî yazışmalarda olumlu ve kesin bir dil kullanılmalıdır.
Olumsuz kurulan cümlelerin yanlış anlaşılma ihtimallerinin
daha yüksek olması, üslupta olumlu dilin kullanımının önemini
vurgulamaktadır.
• Yazılar yazılırken sadelik, kesinlik, canlılık, doğruluk ve açıklık
kavramlarına dikkat edilmeli, doğrudan ve yazının özünü
verecek ifadeler kullanılması gerekmektedir.
Dilin Okuyucuya Uygunluğu
• Yapılacak olan yazışmalarda kullanılacak dil, mesajın iletileceği
kişi ya da kuruma göre değişiklik göstermektedir. Yazılarda
anlatılmak istenenin kime ve ne şekilde hitap edeceği
önemlidir.
• Yazılan her yazı gönderilen kişi veya kurumun düzeyine,
kültürüne ve değerlerine saygılı bir biçimde kaleme alınmalıdır.
Yazının okuyana göre kodlanması ve düzenlenmesi sayesinde
gönderilen mesaj istenilen amaca ulaşmış olacak ve yazıyı
okuyan kişiler üzerinde olumlu bir etki bırakacaktır.
Yazıda Etkileyicilik
• Yazılan yazılarda ifade biçimlerinin açık, sade ve kesinlik
içermesi, birden çok anlama gelen sözcüklerin kullanılmaması
etkileyici bir dil kullanımı için önemlidir.
• Ayrıca abartılı denebilecek kadar süslü, birbiri arasında uyum
olmayan cümlelerin kullanımına dikkat edilmeli ve bu
cümlelerin bir mantık silsilesi içerisinde sıralanması
gerekmektedir.
Kısa ve ayrıntılı bir yazı yazınız.
Çelişkili/uyumsuz sözcük kullanımı
Doğrusu:
Kısa ve öz bir yazı yazınız.
….Mahkumların karşılıklı
mektuplaşmalarına sınırlandırma
getirilmiştir.
Gereksiz sözcük kullanımı
Doğrusu:
….Mahkumların
mektuplaşmalarına sınırlandırma
getirilmiştir.
Resmî Yazışma Türleri
• Resmî yazışma, idarelerin kendi içlerinde, birbirleriyle veya tüzel kişilerle
iletişim sağlamak amacıyla fiziksel ortamda veya güvenli imza kullanarak
elektronik ortamda yürüttükleri süreçtir.
• 1. İç Yazışma: Üniversitenin idari birimleri ile akademik birimleri
arasındaki yazışmaların tümüdür.
• 2. Dış Yazışma: Üniversitenin idari birimleri ile akademik birimlerinin
üniversite dışına yapmış olduğu yazışmalardır.
Resmî Yazışma Ortamları
• 1. Fiziksel Ortam: Kamu kurum ve kuruluşları arasında yazılı iletişimin,
kağıt kullanılarak yapılmasıdır.
• 2. Elektronik Ortam: Kamu kurum ve kuruluşları arasındaki yazılı
iletişimin, bilgisayar ortamında yapılmasıdır.
FİZİKSEL
ELEKTRONİK
Resmî Yazışma Ortamları
• Zorunlu haller ve olağanüstü durumlar dışında tüm belgeler,
idarelerce elektronik ortamda üretilip gönderilmelidir. Güvenli
elektronik imza ile imzalanıp elektronik ortamda gönderilen bir
belgenin fiziksel kopyası alınmamalı ve belge fiziksel ortamda
saklanmamalıdır. Belge üst verileri ve imza bilgileriyle birlikte
bütün olarak kurumsal bilişim sistemlerinde (veri tabanı, dosya
sistemi vb.) saklanmalıdır.
TANIMLAR
• Belge: Herhangi bir bireysel işlemin, kurumsal fonksiyonun veya
kurumsal işlemin yerine getirilmesi için alınmış ya da idare tarafından
hazırlanmış, el yazısı veya güvenli elektronik imzayla imzalanmış ve
kurumsal belge kayıt sistemleri tarafından kayıt altına alınmış her türlü
kayıtlı bilgi veya dokümandır.
• EBYS (Elektronik Belge Yönetim Sistemi): İdarelerin belge ve bilgi alış
verişinin elektronik ortama aktarılmasını ve internet üzerinden bu
bilgilerin anlık olarak yönetilmesini amaçlayan bir sistemdir.
• Devlet Teşkilatı Merkezî Kayıt Sistemi (DETSİS): Türkiye Cumhuriyeti
devlet teşkilatı içerisinde yer alan kurum ve kuruluşlar ile bunların
merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatlarında bulunan her düzeydeki
birimlerinin hiyerarşik yapıya uygun olarak kayıt altına alındığı ve e-
Devlet çalışmalarında esas alınmak üzere T.C. Devlet Teşkilatı Numarası
ile tanımlandığı sistemdir.
• Standart dosya planı (STP): Kurumsal işlemler ve bu işlemler sonucunda
oluşturulan veya alınan belgelerin üretim yerleri ile olan ilişkisi
belirtilerek konu veya fonksiyon esasına göre dosyalanmasını sağlamak
amacıyla geliştirilen ve Başbakanlık tarafından yayımlanan sınıflama
şemasıdır.
• Elektronik İmza: Kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veridir.
• Üst yazı: Belgenin, varsa ek listesi ve dağıtım listesi dâhil, ek hariç
kısmını ifade eder.
• Yetkili makam: Mevzuatta belirtilen görevleri yerine getirme hususunda
yürütme ve karar verme yetkisine sahip görevlileri ifade eder.
BELGE ÖZELLİKLERİ
1. Nüsha Sayısı
• Fiziksel ortamda belgeyi oluşturan, paraf sürecine dâhil olan kişi
bilgilerine erişebilmek; dağıtılan nüsha ile idarede kalan nüshanın ihtiyaç
halinde karşılıklı teyidini sağlayabilmek amacıyla belge iki nüsha
hazırlanmalıdır.
• Elektronik ortamda ise güvenli elektronik imza ile imzalanan belgelerin
paraf bilgileri üst veride yer aldığı için ayrıca bir paraf nüshası
hazırlanmasına gerek kalmamıştır.
Yazı Tipi ve Harf Büyüklüğü
• Elektronik ortamda hazırlanan belgelerde "Times New Roman" veya
“Arial” yazı tipi normal yazı stilinde kullanılır. Harf büyüklüğünün Times
New Roman için 12 punto, Arial için 11 punto olması esastır. Ancak
gerekli hâllerde metinde harf büyüklüğü 9 puntoya, iletişim bilgilerinin
yazımında ise 8 puntoya kadar düşürülebilir.
• Belgelerin metin bölümündeki harf boyutu düşürüldüğünde, yazı
alanında yer alan başlık (antet), konu, sayı vb. bilgileri de aynı harf
boyutuna düşürülmelidir.
Belgenin iletişim bilgilerindeki harf
boyutu, yazı alanı için belirlenen harf
boyutundan küçük olabilmektedir.
Örneğin; metin, başlık, konu, sayı, imza
vb. alanlardaki harf boyutu 10 punto
olarak kullanıldığında iletişim
bilgilerindeki harf boyutu 8 punto
olarak kullanılabilmektedir.
10
punto
8
punto
Yazı Alanı
• Fiziksel ortamda oluşturulan belgelerde dosyalama işlemi yapmak ve
sayfa kenarlarının yıpranmasını önlemek amacıyla bırakılan kenar
boşlukları 2,5 cm’den; üst, sol ve sağ kenar için 1,5 cm’ye indirilmiştir.
Belgenin alt kısmındaki kullanım alanının artırılması amacıyla kenar
boşluğu belirtilmemiştir. Sayfa alt kenarından da azami olarak 0,5 cm
boşluk bırakılması uygun görülmüştür.
Başlık
• Başlık kısmında idare ve birim isimleri kuruluş kanunu ve/veya
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde belirtilen şekliyle
yazılmalıdır.
• Başlık, belgenin yazı alanının üst kısmına ortalanarak
yazılmalıdır.
• Belgenin başlık alanı, en fazla 4 satır olacak şekilde
düzenlenebilmektedir:
• İlk satıra “T.C.” kısaltması, ikinci satıra idarenin adı büyük
harflerle, üçüncü satıra birimin adı ilk harfleri büyük diğerleri
küçük harflerle ortalanarak yazılır.
Başlık Örnekleri
T.C. İbaresi ve ilk satırda tüm harfler
büyük yazılır.
İkinci satırdan sonraki satırlarda
sadece ilk harfler büyük yazılır.
Yanlış Başlık Kullanımları
Metin
• Resmî yazılarda esas unsuru teşkil eden ve muhatabın bilgilendirildiği
kısım metindir. Metin, aşağıdaki hususlar dikkate alınarak
hazırlanmalıdır:
Açık, anlaşılabilir, kısa ve olabildiğince öz anlatım benimsenmeli,
Herkesçe bilinen Türkçe kelimeler tercih edilmeli,
Türkçe dil bilgisi ve yazım kurallarına uygunluk sağlanmalı (Türk Dil
Kurumu Sözlüğü ve Yazım Kılavuzu dikkate alınmalı),
Sebep-sonuç ilişkisi oluşturulmalı (belgeyi imzalayacak yetkili makam
veya makamlar ikna edilebilmeli),
• Metin içerisinde şahsileştirilmiş anlatımdan kaçınılmalıdır. Bu sebeple,
cümle sonları (metnin son cümlesi hariç) -dır/-dir/-dur/-dür/-tır/-tir/-
tur/-tür eklerinden uygun olanı ile bitirilmelidir. Böylelikle kurumsal bir
ifade sağlanmış olacaktır:
Şahsileştirilmiş İfadeler Genelleştirilmiş İfadeler
Planlıyor Planlanmaktadır
Planladık Planlanmıştır
Planlayacağız Planlanacaktır
Planlamalısınız Planlanmalıdır
• NOT: Metnin son kısmında yer alacak arz veya rica ibaresinden dolayı metnin son
ifadesi “Arz ederim.” veya “Rica ederim.” şeklinde olmalıdır. Metinde bu ifade
dışında şahsileştirilmiş bir ifadeye yer verilmemelidir.
Metin Sonu Arz/Rica Kullanımı
• Yönetim Dilinde “rica etmek”, emretmek; “arz etmek”, talep etmek
anlamına gelir.
• Hiyerarşi yönünden alt makamlarla yapılan yazışmalar “Rica ederim.”,
üst ve aynı düzeydeki makamlarla yapılan yazışmalar “Arz ederim.”
ibaresiyle bitirilmelidir.
• Üst, aynı düzey ve alt makamlara birlikte dağıtımlı olarak yapılan
yazışmalar “Arz ve rica ederim.” veya “Arz/rica ederim.” ibaresiyle
bitirilmelidir.
• Belge, imza yetkisini devreden makam adına “a.” imzalandığında, yetkiyi
devreden makamın hiyerarşik durumuna göre arz ve/veya rica
ibarelerinden uygun olanıyla bitirilmelidir.
Metin Sonu Arz/Rica Kullanımı
• İdarelerin kamu niteliği olmayan tüzel kişilikler ile yaptıkları yazışmalar
“Rica ederim.” ibaresiyle bitirilmelidir.
• İdare içerisinde hiyerarşi yönünden aynı düzeyde yer alan birimler
arasında yapılan yazışmalar, “Arz ederim.” ibaresiyle bitirilmelidir.
Örneğin; Teftiş Kurulu Başkanlığı – Personel Genel Müdürlüğü vb.
• Muhatap kısmında ikinci satırda parantez içerisinde birim veya idare
ismi belirtilen yazışmalar, birinci satırda yer alan muhatap idare dikkate
alınarak arz veya rica ibarelerinden uygun olanı ile bitirilmelidir:
Metin Sonu Arz/Rica Kullanımı
• Metin kısmında arz veya rica durumu
belgeyi imzalayan kişi ve gönderilecek
kurum bilgisinde yer alan “Çevre ve
Şehircilik Bakanlığına” göre belirlenir.
• Metin kısmında arz veya rica durumu
belgeyi imzalayan kişi ve gönderilecek
kurum bilgisinde yer alan “Hazine ve
Maliye Bakanlığına” göre belirlenir.
Metin Sonu Arz/Rica Kullanımı
• Alt idare/birim ile yapılan yazışmalarda
bilgi verildiği ve/veya gereğinin
yapılmasının talep edildiği durumlarda
uygun ifade seçilmelidir.
• Üst ve aynı düzeydeki idare/birim ile
yapılan yazışmalarda bilgi verildiği ve/veya
gereğinin yapılmasının talep edildiği
durumlarda uygun ifade seçilmelidir.
• Üst, aynı ve alt düzeydeki birden çok
idare/birim ile yapılan dağıtımlı
yazışmalarda bilgi verildiği ve/veya
gereğinin yapılmasının talep edildiği
durumlarda uygun ifade seçilmelidir.
Metin İçerisinde Yazım Kuralları
• Resmî yazının metin alanında veya rapor, bilgi notu vb. eklerde ihtiyaç
duyulabilecek Türkçe dil bilgisi ve yazım kurallarına ilişkin diğer
hususların belirtildiği bölümler, Türk Dil Kurumunca yayımlanan Yazım
Kılavuzu ve Türkçe Sözlük dikkate alınarak hazırlanmalıdır.
Bunun için bkz. https://sozluk.gov.tr/,
https://www.tdk.gov.tr/category/icerik/yazim-kurallari/
Metin İçerisindeki Yer, Mekân, İdare, Birim, İhale, Proje
vb. Adlarının Yazımı
• Metin alanında bir toplantı, yer, mekân, idare, birim, ihale, proje vb.
adlarının devamına getirilen kelimeler özel isme dâhil olmaktadır. Söz
konusu kelimeler de tıpkı özel ismin diğer kısmı gibi ilk harfi büyük
yazılmalı ve sonuna gelen ek gerekliyse kesme işaretiyle ayrılmalıdır.
Örnek:
“Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
Taslağı Toplantısı” isminden “toplantı” kelimesi çıkarıldığında konunun
toplantı olup olmadığı anlaşılamamaktadır. Bu nedenle “toplantı” burada
özel isme dâhildir ve ilk harfi büyük yazılmalıdır.
Örnek
2. Metin İçerisinde Mevzuata Atıf Yapılması
Metin İçerisinde Dikkat Edilmesi Gereken Anlatım
Bozuklukları
1. Çok uzun cümleler kurulması (4-5 satırlık)
2. Cümle ögelerinin (özne-tümleç-nesne-yüklem) eksik olması
3. Resmî anlatımı sağlamak amacıyla aynı anlama gelen veya birbirini
çağrıştıran ifadelerin aynı cümle içerisinde kullanımı
4. Aynı veya benzer seslerin (harflerin) sık tekrar etmesi (ve bağlacının
aynı cümle içerisinde çok fazla kullanılması gibi)
Kelime veya Eklerin Sık Tekrar Etmesi
• Aynı cümle içerisinde özellikle de aynı bağlaçların 2’den fazla tekrar
etmesi anlatımın akıcılığını etkilemektedir. Bu sebeple, hazırlanan
metinlerde ses tekrarları dikkate alınarak alternatifler üzerinde
durulmalıdır:
• Zincirlenme olarak da adlandırılan bir diğer husus, cümle içerisinde aynı
ekin tekrar etmesidir. Özellikle hiyerarşik olarak idare-birim ilişkisi
yazılırken bu durumla karşılaşılabilmektedir:
Gereksiz Kelime Kullanımı ve Mantık İlkelerine Aykırılık
• Resmî yazılarda, belgenin daha resmî
bir dille hazırlanmasını sağlamak üzere
çoğu zaman aynı anlamda, birbirini
çağrıştıran veya gereksiz kullanılan
kelimeler cümle içerisinde yer
alabilmektedir. Bazı durumlarda bu
kelimeler, gereksiz gibi
görünmemesine rağmen mantık
ilkelerinde aykırılığa sebep olmaktadır:
Sıralama Hataları, Kelimelerin Yanlış Anlamda ve
Birbirlerinin Yerine Kullanımı (Çelişme-Aykırılık)
Kavramların oluşumundaki öncelik
durumu dikkate alınmadan hazırlanan
cümlelerde sıralama hatalarıyla
karşılaşılabilmektedir. Yaralanma-ölüm,
ihale-satın alma gibi birbirinin devamı
olabilecek süreçler aynı cümle içerisinde
kullanıldığında sıralamaya dikkat
edilmelidir:
Birbirlerini çağrıştırması sebebiyle
birbirlerinin yerine kullanılan kelimeler
anlatım bozukluğuna sebep
olabilmektedir. Özellikle yüklemde
olumsuz (neden olmak, sebep olmak
vb.), nötr (oluşturmak, hazırlamak vb.)
ve olumlu (sağlamak, kazandırmak vb.)
olarak nitelendirebileceğimiz kelimelerin
kullanımında cümlede verilmek istenen
anlam dikkate alınarak tercih
yapılmalıdır.
Cümle Ögelerinin Eksikliği ve Tamlama Kusurları
• Resmî yazılarda sıklıkla tercih edilen
sıralı ve birleşik cümlelerde öge
eksikliği ile cümlelerde yer alan bazı
tamlamalardaki kusurlar çoğu zaman
karşılaşılan bir anlatım bozukluğuna
neden olmaktadır:
Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler
1. Etmek, edilmek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik
fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses değişmesi, düşmesi veya türemesi
olmadığı durumlarda ayrı yazılır:
Örnek:
• arz etmek, ilan etmek, kabul edilmek, not etmek, söz etmek, var olmak,
yok etmek vb.
• Ses değişmesi, düşmesi veya türemesi durumu: reddetmek, resmetmek
vb.
Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler
2. Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır:
Örnek:
ahlak dışı, çağ dışı, kanun dışı, olağan dışı, yasa dışı, yurt dışı, hafta içi, yurt
içi, ardı sıra, peşi sıra, yanı sıra vb.
3. Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol,
peşin, bir, iki, tek, çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan
birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır:
Örnek:
alt kurul, üst taraf, ana bilim dalı, ana dili, ön söz, ön yargı, art niyet, arka
plan, yan etki, karşı görüş, karşı oy, iç tüzük, dış borç, dış hat, orta nokta,
büyük defter, küçük harf, peşin hüküm, bir maddeli, iki anlamlı vb.
Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler
4. Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır:
Örnek:
başçavuş, başhekim, başhemşire, başkahraman, başkent, başkomutan,
başmüfettiş, başsavcı, başyazar vb.
5. Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki başı sözüyle oluşturulan belirtisiz
isim tamlamaları bitişik yazılır:
Örnek:
aşçıbaşı, binbaşı, onbaşı, ustabaşı, yüzbaşı vb.
Biraz, birçok, birçoğu, birkaç, birkaçı, birtakım, herhangi, hiçbir, hiçbiri
belirsizlik sıfat ve zamirleri de gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.
Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler
6. Biraz, birçok, birçoğu, birkaç, birkaçı, birtakım, herhangi, hiçbir, hiçbiri
belirsizlik sıfat ve zamirleri de gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.
7. Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır:
Örnek:
aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, konukevi, orduevi, öğretmenevi,
polisevi, yayınevi vb.
8. Hane ve name kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır:
Örnek:
Yazıhane, beyanname, kanunname vb.
Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler
NOT: Hastane, Eczane, Pastane ve Postane sözleri gelenekleşmiş olarak bu
şekilde yazılır.
9. “–zede” ile oluşturulmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır:
Örnek: depremzede, afetzede, selzede, kazazede vb.
10. Mevzuatta bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş
adları bitişik yazılır:
Örnek: İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim Kurulu, Açıköğretim
Fakültesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Türk İşbirliği ve Koordinasyon
Ajansı vb.
Bağlaç Olan da/de’nin Yazımı
• Bağlaç olan da/de, kendisinden önceki kelimenin son ünlüsünün kalınlığı
veya inceliğine göre ve ayrı olarak yazılır:
Örnek:
Kamulaştırma sonucunda vatandaş da memnun olmuştur.
• da/de ifadesi, cümleden çıkartıldığında cümle anlamsızlaşmıyorsa bu
durum ifadenin bağlaç olduğunu göstermektedir:
• Ayrı yazılan da/de hiçbir zaman ta/te biçiminde yazılmaz:
Örnek:
Malzeme de hizmet de ihaleyle alınacaktır. (hizmet te değil)
Bağlaç Olan da/de’nin Yazımı
• Da/de bağlacını kendisinden önceki kelimeden kesme ile ayırmak
yanlıştır:
Örnek:
Başkanlığımız da bilişim sistemleri kullanmaktadır. (Başkanlığımız’da değil)
• Ya sözüyle birlikte kullanılan da ayrı yazılır:
Örnek:
Uzlaşma ya da süre uzatımı talep edilecektir. (yada değil)
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
• Millet, boy, dil ve lehçe adları büyük harfle başlar:
Alman, Japon, Rus, Türk; Kazak, Tatar; Türkçe, Rusça, Arapça; Oğuzca,
Tatarca, vb.
• Devlet adları büyük harfle başlar:
Türkiye Cumhuriyeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Azerbaycan, Amerika
Birleşik Devletleri vb.
• Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük
harfle başlar:
Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık, Hristiyan; Musevilik, Musevi;
Budizm, Budist; Hanefilik, Hanefi; Katoliklik, Katolik vb.
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
• Özel adlar büyük harfle başlar:
• Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar (Resmî yazışmalarda soyadı
tamamen büyük yazılır.). Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar,
saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar da büyük harfle başlar:
Örnek: Ali YILMAZ, Prof. Dr. Aziz SANCAR, Bakan Ziya SELÇUK, Zeynep
Hanım vb.
• Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam veya unvan sözleri
büyük harfle başlar:
Örnek: Konuk heyet Vali tarafından ağırlanmıştır.
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
• Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt vb.) büyük harfle başlar:
Örnek: Afrika, İç Anadolu, İstanbul, Ürgüp, Akçaköy, Kızılay, Sarıyer vb.
• NOT: Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy
vb. sözler küçük harfle başlar:
Örnek: Konya ili, Etimesgut ilçesi, Uzungöl beldesi, Beşkonak köyü vb.
• Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle,
meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri büyük harfle başlar:
Örnek: Göksu Mahallesi, Karaköy Meydanı, Turgut Özal Bulvarı, İzzet
Baysal Caddesi, Akdeniz Sokağı vb.
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
• Yapı adlarının (Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb.) bütün
kelimeleri büyük harfle başlar:
Örnek: Cumhurbaşkanlığı Külliyesi, Dolmabahçe Sarayı, Çankaya Köşkü,
Horozlu Han, Alanya Kalesi, Galata Köprüsü, Beyazıt Kulesi, Zafer Abidesi
vb.
• Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar:
Örnek: Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı, Hacettepe Üniversitesi
Rektörlüğü, Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü, Milli Kütüphane,
Yeşilay Derneği, Muharip Gaziler Derneği, Talim ve Terbiye Kurulu
Başkanlığı, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü vb.
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
• Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.) her
kelimesi büyük harfle başlar:
Örnek: Safahat, Türk Dili, Resmî Gazete, Kaplumbağa Terbiyecisi, İstiklal
Marşı vb.
• NOT: Özel adlarda yer alan kelimelerin ilk harfleri büyük yazıldığında
“ve”, “ile”, “veya” sözleri küçük harfle yazılır:
Örnek:
-Geçici veya Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında
Yönetmelik
-Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu vb.
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
• Mevzuat adlarının her kelimesi büyük harfle başlar:
Örnek: Medeni Kanun, Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesi, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği, 652 sayılı Cumhurbaşkanı
Kararı vb.
• Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun,
tüzük, yönetmelik ve makam sözleri aslı yerine kullanıldığında büyük harfle
başlar:
Örnek:
-Türkiye Büyük Millet Meclisi her yıl 1 Ekim’de toplanır. Bu yıl ise Meclis, yeni
döneme erken başlayacaktır.
- Yazarlara ödenecek telif ücreti, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği’ne göre
düzenlenmektedir. Yapılan işlem Yönetmelik’in 4’üncü maddesine aykırı
düşmektedir.
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
• Özel adın tamamı büyük yazıldığında “ve”, “ile”, “veya” büyük harfle yazılır:
Örnek: TARIM VE ORMAN BAKANLIĞINA vb.
• Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük
harfle başlar:
Örnek: Cumhuriyet Bayramı, 15 Temmuz Demokrasi ve Millî Birlik Günü,
Ramazan Bayramı, Miraç Kandili, Öğretmenler Günü, 14 Mart Tıp Bayramı vb.
• Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar:
Örnek: Türklük, Türkleşmek, Türkçülük, Türkçe, Avrupalı, Avrupalılaşmak,
Asyalılık, Konyalı vb.
• Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar:
Örnek:
-29 Mayıs 1453 Salı günü, 29 Ekim 1923, 28 Aralık 1982’de göreve başlamıştır.
-Lale Festivali 25 Haziran’da başlayacaktır.
Kısaltmaların Yazımı
• Kuruluş ve ülke adlarının kısaltmaları her kelimenin ilk harfinin büyük
ve nokta konulmadan yazılmasıyla yapılır:
Örnek: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), ABD
(Amerika Birleşik Devletleri) vb.
• Bazı kısaltmalarda ise kısaltmanın akılda kalabilmesi için yeni bir
kelime oluşturma amacı güdülür:
Örnek: BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi), TİGEM
(Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü), TÖMER (Türkçe Öğretim Merkezi)
vb.
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
• Cümleler büyük harfle başlamalıdır. Cümlelerin başında büyük harfin
kullanımına ilişkin ortaya çıkan bazı ihtilaflı durumlar şöyledir:
• İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar:
Örnek: Resmî yazı öğrenci karnesi gibidir: Yazıyı hazırlayan kamu
personelinin ve yazının sahibi idarenin kalitesini ve başarısını muhatabına
yansıtır.
Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler
NOT: İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler
sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz:
Örnek: Söz konusu listede yer alacak malzemeler: kalem, silgi, cetvel
• Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime özel ad
değilse büyük harfle başlamaz:
Örnek:
2022 yılında yerli otomobilin seri üretimi başlamış olacaktır.
Kısaltmaların Yazımı
• Gelenekleşmiş olarak Türkiye Cumhuriyeti kısaltması T.C. şeklinde yazılır.
Bunun dışında tamamı büyük harfle yapılan kısaltmalarda noktalama
işareti kullanılmaz.
T.B.M.M. (TBMM), T.U.B.İ.T.A.K. (TUBİTAK)
• Kuruluş ve ülke adları dışında kalan kelime veya kelime gruplarının
kısaltılmasında, ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler
dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, unvan veya
rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur:
Örnek: İng. (İngilizce), Kocatepe Mah. (Mahallesi), Maçka Sok. (Sokağı),
Prof. (Profesör), Dr. (Doktor), Av. (Avukat), Alb. (Albay), Gen. (General),
çev. (çeviren) vb.
Kısaltmaların Yazımı
• Yazışmalarda en çok dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de
akademik unvan ve rütbelerin kısaltmalarının doğru şekilde
kullanılmasıdır. Bunun için bkz. https://www.tdk.gov.tr/icerik/yazim-
kurallari/kisaltmalar-dizini/
• Örnek:
-Profesör Doktor Ahmet KARTAL Prof. Dr. Ahmet KARTAL
-Doçent Doktor Zeliha GÜNEŞ Doç. Dr. Zeliha GÜNEŞ
-Doktor Öğretim Üyesi Hakan KAYA Dr. Öğr. Üyesi Hakan KAYA
-Öğretim Görevlisi Doktor Fatih YAVUZ Öğr. Gör. Dr. Fatih YAVUZ
-Araştırma Görevlisi Emrah GÜLÜM Arş. Gör. Emrah GÜLÜM
Kısaltmalara Getirilen Eklerin Yazımı
• Yazımı küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin
okunuşu esas alınır: cm’yi, kg’dan, mm’den vb.
• Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısaltmanın son
harfinin okunuşu esas alınır: CB’den, TDK’den, THY’de, TRT’den, TL’nin
vb.
• Kısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan
kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır:
• ASELSAN’da, BOTAŞ’ın, NATO’dan, UNESCO’ya vb.
Kısaltmalara Getirilen Eklerin Yazımı
• NOT 1: Numara sözünün kısaltması da kelime gibi okunduğundan ek,
okunuşa göre getirilecektir:
No.lu, No.suz
NOT 2: Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen
ekler kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek noktadan ve üs
işaretinden sonra, kelimenin veya üs işaretinin okunuşuna uygun olarak
yazılır:
vb.leri, Alm.dan, İng.yi; cm³e vb.
İkilemelerin Yazımı
• İkilemeler ayrı yazılır:
Örnek:
adım adım, çeşit çeşit, enine boyuna, kırk elli (yıl), üç beş (kişi), yüz yüz elli
(yıllık) vb.
• İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler de ayrı yazılır:
Örnek:
baş başa, iç içe, yan yana, baştan başa, elden ele, günden güne, yıldan
yıla, başa baş, bire bir (ölçü), ardı ardına, günü gününe vb.
Sayıların Yazılışı
• Sayılar harflerle de yazılabilir:
Örnek: dört kardeş, haftanın beşinci günü vb.
• Buna karşılık saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda
rakam kullanılır:
Örnek: 11.00’de, 1.500.000 lira, 25 kilogram, 150 kilometre, 1.250.000 kişi
vb.
• Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır:
Örnek: iki yüz, üç yüz altmış beş, bin iki yüz elli bir vb.
Sayıların Yazılışı
• Para ile ilgili işlem ve senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik
yazılır:
Örnek: 650,35 altıyüzelli TL, otuzbeş kr.
• Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk
bırakılmaz:
Örnek: %25, %50 vb.
• Dört ve dörtten çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü
gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur:
Örnek: 4.567, 326.197 vb.
• Sayılarda kesirler virgülle ayrılır:
Örnek: 15,2 (15 tam, onda 2), 5,26 (5 tam, yüzde 26) vb.
Sayıların Yazılışı
• Sıra sayıları yazıyla veya rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi
durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra
kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır:
Örnek: 15., 56., XX.; 15’inci, 56’ncı, XX’nci vb.
• Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir:
Örnek: 2’şer değil ikişer, 9’ar değil dokuzar, 100’er değil yüzer vb.
• Bayağı kesirlere getirilecek ekler alttaki sayı esas alınarak yazılır:
Örnek: 4/8’i (dört bölü sekizi), 1/2’si (bir bölü ikisi) vb.
Düzeltme İşaretinin (^) Kullanımı
• Resmî yazılarda çoğunlukla karıştırılan
veya yanlış bilinen konulardan birisi
de genel kullanımda “şapka” (^)
olarak bilinen ve sesli harflere
getirilen “düzeltme işareti” nin
kullanımıdır.
• Yazılışları bir, anlamları ve söylenişleri
ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için
okunuşları uzun olan ünlülerin
üzerine konur.
• adet (sayı)
• âdet (gelenek, alışkanlık)
• alem (bayrak)
• âlem (dünya, evren)
• hal (sebze, meyve vb. satılan
yer)
• hâl (durum, vaziyet)
• hala (babanın kız kardeşi)
• hâlâ (henüz)
• şura (şu yer)
• şûra (danışma kurulu)
Düzeltme İşaretinin (^) Kullanımı
• Nispet ekinin, belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek
için kullanılır:
Türk askeri ve askerî okul, İslam dini ve dinî bilgiler, fizik ilmi ve ilmî
tartışmalar, Atatürk’ün resmi ve resmî tören vb.
NOT: Nispet eki alan kelimelere Türkçe ekler getirildiğinde
düzeltme işareti olduğu gibi kalır:
millîleştirmek, millîlik, resmîleştirmek, resmîlik vb.
Noktalama İşaretlerinin Kullanımı
• Cümlenin yapısını ve duraklama noktalarını belirlemek, okumayı ve
anlamayı kolaylaştırmak, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek
üzere noktalama işaretleri kullanılır.
• Noktalama işaretlerinden nokta, virgül, noktalı virgül, iki nokta, üç nokta,
tırnak, ayraç ve kesme işaretleri ait oldukları kelimelere bitişik olarak
yazılır ve kesme dışındaki işaretlerden sonra bir harf boşluğu ara verilir.
• Resmî yazılarda sıklıkla ikilemde kalınan nokta, iki nokta, virgül, noktalı
virgül, üç nokta, tırnak, tek tırnak, köşeli ayraç, yay ayraç ve kesme
işaretinin kullanımı için
• (Bkz.https://www.tccb.gov.tr/assets/dosya/resmiyazisma/dosyalar/kil
avuz.pdf)
RESMÎ YAZIŞMALARDA SIKLIKLA YANLIŞ KULLANILAN KELİMELER
YANLIŞ DOĞRU
• Derc etmek Dercetmek
• Diyaspora Diaspora
• Direk Direkt
• Döküman Doküman
• Döndermek Döndürmek
• Entellektüel Entelektüel
• Erezyon Erozyon
• Evraklar Evrak
• Fesih etmek Feshetmek
• Göz altı Gözaltı
• Gece kondu Gecekondu
• Harfiyat Hafriyat
• Hastahane Hastane
• Herbiri Her biri
• Her hangi Herhangi
• Herşey Her şey
YANLIŞ DOĞRU
• Hizmetiçi Hizmet içi
• Hukuğu Hukuku
• İçerde İçeride
• İnsiyatif İnisiyatif
• İşbirliği İş birliği
• İtibariyle İtibarıyla
• İzalasyon İzolasyon
• Kayıt etmek Kaydetmek
• Klavuz Kılavuz
• Kırahathane, Krathane Kıraathane
• Kominikasyon, Komünükasyon Komünikasyon
• Küsür Küsur
• Laboratuar, Labratuvar, Labaratuar Laboratuvar
• Lağv etmek Lağvetme
• Mataryel Materyal
• Mebla Meblağ
• Metod, Method Metot
• Mevzuatlar Mevzuat
YANLIŞ DOĞRU
• Mezkür, Meskür Mezkûr
• Milletler arası Milletlerarası
• Muhattap Muhatap
• Mütevazi Mütevazı
• Müddet Mühlet
• Mütahit Müteahhit
• Mütaakip Müteakip
• Nufüs Nüfus
• Olağan üstü Olağanüstü
• Orjinal Orijinal
• Ortadoğu Orta Doğu
• Öğe Öge
• Parakende Perakende
• Personeller Personel
• Proğram Program
• Provakasyon Provokasyon
• Rakkam Rakam
• Satınalma Satın alma
Yanlış Doğru
• Sebeb Sebep
• Sevketmek Sevk etmek
• Seyehat Seyahat
• Sezeryan Sezaryen
• Suç üstü Suçüstü
• Şifai Şifahi
• Sözkonusu Söz konusu
• Sipiker Spiker
• Şöför Şoför
• Tahüt Taahhüt
• Taktir Takdir
• Tasviye Tasfiye
• Tastik Tasdik
• Tekrardan Tekrar
• Tebli Tebliğ
• Tebellü Tebellüğ
Yanlış Doğru
• Tensib Tensip
• Tesbit Tespit
• Teşfik Teşvik
• Taşaron Taşeron
• Ünvan Unvan
• Ultimatom, Ültümaton Ültimatom
• Ünüverste, Ünversite Üniversite
• Uslup Üslup
• Üzre Üzere
• Ve ya Veya
• Yada Ya da
• Yalnış Yanlış
• Yanlız Yalnız
• Yasadışı Yasa dışı
• Yeralmak Yer almak
• Yövmiye Yevmiye
• Yükseköğrenim, Yüksek öğretim Yükseköğretim
KAYNAKLAR
• Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük
• Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu
• Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
https://www.tccb.gov.tr/resmiyazisma/kilavuz/

More Related Content

Featured

Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
 
Good Stuff Happens in 1:1 Meetings: Why you need them and how to do them well
Good Stuff Happens in 1:1 Meetings: Why you need them and how to do them wellGood Stuff Happens in 1:1 Meetings: Why you need them and how to do them well
Good Stuff Happens in 1:1 Meetings: Why you need them and how to do them well
Saba Software
 
Introduction to C Programming Language
Introduction to C Programming LanguageIntroduction to C Programming Language
Introduction to C Programming Language
Simplilearn
 

Featured (20)

How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
 
12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work
 
ChatGPT webinar slides
ChatGPT webinar slidesChatGPT webinar slides
ChatGPT webinar slides
 
More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike Routes
More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike RoutesMore than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike Routes
More than Just Lines on a Map: Best Practices for U.S Bike Routes
 
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
Ride the Storm: Navigating Through Unstable Periods / Katerina Rudko (Belka G...
 
Barbie - Brand Strategy Presentation
Barbie - Brand Strategy PresentationBarbie - Brand Strategy Presentation
Barbie - Brand Strategy Presentation
 
Good Stuff Happens in 1:1 Meetings: Why you need them and how to do them well
Good Stuff Happens in 1:1 Meetings: Why you need them and how to do them wellGood Stuff Happens in 1:1 Meetings: Why you need them and how to do them well
Good Stuff Happens in 1:1 Meetings: Why you need them and how to do them well
 
Introduction to C Programming Language
Introduction to C Programming LanguageIntroduction to C Programming Language
Introduction to C Programming Language
 

file.pptx

  • 1. RESMÎ YAZIŞMA KURALLARI Öğretim Gör. Dr. İpek TAŞDEMİR TC. KAHRAMANMARAŞ İSTİKLÂL ÜNİVERSİTESİ
  • 2. Amaç Kahramanmaraş İstiklâl Üniversitesi bünyesinde gerçekleştirilen tüm resmî yazışmalarda • Hızlı ve güvenli bir uygulama birliği sağlamak. • Hizmette etkinliği ve verimliliği arttırmak. • Minimum hatayla zamandan tasarruf etmek. • Yazım ve imla birliği oluşturmak. • Kaliteli ve saygın bir çalışma ortamı yaratarak Üniversitemizin prestijini arttırmak.
  • 3. • Bu çalışma, Resmî gazetede 02.02.2015 tarihinde yayımlanan, 29255 sayılı Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik esas alınarak hazırlanmıştır.
  • 4. Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik • Resmî yazışma usul ve esasları ilk olarak 1994 yılında yayımlanan mülga Başbakanlığın 1994/9 sayılı Genelgesi ile belirlenmiştir. 2004 ve 2005 yıllarında yayımlanan Yönetmelikler ile söz konusu usul ve esasların kapsamı genişletilmiştir. • 2015 yılında ilk defa elektronik ortam kavramı yönetmeliğe dâhil olmuştur. • 2020 yılında yayınlanan yönetmelik ile resmî yazışmaların, elektronik ortamda yürütülmesi zorunlu hâle getirilmiştir.
  • 5. Yönetmeliğin Kazandırdığı Kazanımlar • Uygulama birliğinin sağlanması • İşlemlerin daha güvenli ve hızlı olması • Zamandan, maliyetten ve iş gücünden tasarruf edilmesi • Minimum kağıt tüketimiyle çevre duyarlılığına katkı sağlanması
  • 6. Resmî Yazışmanın Genel Kuralları 1. Okunaklı olmalı 2. Açık ve net ifadeler kullanılmalı 3. Anlatım sade ve öz olmalı 4. Yazı tam olmalı 5. Yazının içerisindeki bilgiler doğru olmalı 6. İmla kurallarına dikkat edilmeli 7. Uygun üslup seçilmeli 8. Olumlu bir dil kullanılmalı 9. Yazının ekleri tam ve okunaklı olmalı
  • 7. Yazışmalarda Dilin Anlaşılır ve Etkileyici Olması • Resmî yazışmalarda olumlu ve kesin bir dil kullanılmalıdır. Olumsuz kurulan cümlelerin yanlış anlaşılma ihtimallerinin daha yüksek olması, üslupta olumlu dilin kullanımının önemini vurgulamaktadır. • Yazılar yazılırken sadelik, kesinlik, canlılık, doğruluk ve açıklık kavramlarına dikkat edilmeli, doğrudan ve yazının özünü verecek ifadeler kullanılması gerekmektedir.
  • 8. Dilin Okuyucuya Uygunluğu • Yapılacak olan yazışmalarda kullanılacak dil, mesajın iletileceği kişi ya da kuruma göre değişiklik göstermektedir. Yazılarda anlatılmak istenenin kime ve ne şekilde hitap edeceği önemlidir. • Yazılan her yazı gönderilen kişi veya kurumun düzeyine, kültürüne ve değerlerine saygılı bir biçimde kaleme alınmalıdır. Yazının okuyana göre kodlanması ve düzenlenmesi sayesinde gönderilen mesaj istenilen amaca ulaşmış olacak ve yazıyı okuyan kişiler üzerinde olumlu bir etki bırakacaktır.
  • 9. Yazıda Etkileyicilik • Yazılan yazılarda ifade biçimlerinin açık, sade ve kesinlik içermesi, birden çok anlama gelen sözcüklerin kullanılmaması etkileyici bir dil kullanımı için önemlidir. • Ayrıca abartılı denebilecek kadar süslü, birbiri arasında uyum olmayan cümlelerin kullanımına dikkat edilmeli ve bu cümlelerin bir mantık silsilesi içerisinde sıralanması gerekmektedir.
  • 10. Kısa ve ayrıntılı bir yazı yazınız. Çelişkili/uyumsuz sözcük kullanımı Doğrusu: Kısa ve öz bir yazı yazınız. ….Mahkumların karşılıklı mektuplaşmalarına sınırlandırma getirilmiştir. Gereksiz sözcük kullanımı Doğrusu: ….Mahkumların mektuplaşmalarına sınırlandırma getirilmiştir.
  • 11. Resmî Yazışma Türleri • Resmî yazışma, idarelerin kendi içlerinde, birbirleriyle veya tüzel kişilerle iletişim sağlamak amacıyla fiziksel ortamda veya güvenli imza kullanarak elektronik ortamda yürüttükleri süreçtir. • 1. İç Yazışma: Üniversitenin idari birimleri ile akademik birimleri arasındaki yazışmaların tümüdür. • 2. Dış Yazışma: Üniversitenin idari birimleri ile akademik birimlerinin üniversite dışına yapmış olduğu yazışmalardır.
  • 12. Resmî Yazışma Ortamları • 1. Fiziksel Ortam: Kamu kurum ve kuruluşları arasında yazılı iletişimin, kağıt kullanılarak yapılmasıdır. • 2. Elektronik Ortam: Kamu kurum ve kuruluşları arasındaki yazılı iletişimin, bilgisayar ortamında yapılmasıdır.
  • 14. Resmî Yazışma Ortamları • Zorunlu haller ve olağanüstü durumlar dışında tüm belgeler, idarelerce elektronik ortamda üretilip gönderilmelidir. Güvenli elektronik imza ile imzalanıp elektronik ortamda gönderilen bir belgenin fiziksel kopyası alınmamalı ve belge fiziksel ortamda saklanmamalıdır. Belge üst verileri ve imza bilgileriyle birlikte bütün olarak kurumsal bilişim sistemlerinde (veri tabanı, dosya sistemi vb.) saklanmalıdır.
  • 15. TANIMLAR • Belge: Herhangi bir bireysel işlemin, kurumsal fonksiyonun veya kurumsal işlemin yerine getirilmesi için alınmış ya da idare tarafından hazırlanmış, el yazısı veya güvenli elektronik imzayla imzalanmış ve kurumsal belge kayıt sistemleri tarafından kayıt altına alınmış her türlü kayıtlı bilgi veya dokümandır. • EBYS (Elektronik Belge Yönetim Sistemi): İdarelerin belge ve bilgi alış verişinin elektronik ortama aktarılmasını ve internet üzerinden bu bilgilerin anlık olarak yönetilmesini amaçlayan bir sistemdir.
  • 16. • Devlet Teşkilatı Merkezî Kayıt Sistemi (DETSİS): Türkiye Cumhuriyeti devlet teşkilatı içerisinde yer alan kurum ve kuruluşlar ile bunların merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatlarında bulunan her düzeydeki birimlerinin hiyerarşik yapıya uygun olarak kayıt altına alındığı ve e- Devlet çalışmalarında esas alınmak üzere T.C. Devlet Teşkilatı Numarası ile tanımlandığı sistemdir. • Standart dosya planı (STP): Kurumsal işlemler ve bu işlemler sonucunda oluşturulan veya alınan belgelerin üretim yerleri ile olan ilişkisi belirtilerek konu veya fonksiyon esasına göre dosyalanmasını sağlamak amacıyla geliştirilen ve Başbakanlık tarafından yayımlanan sınıflama şemasıdır.
  • 17. • Elektronik İmza: Kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veridir. • Üst yazı: Belgenin, varsa ek listesi ve dağıtım listesi dâhil, ek hariç kısmını ifade eder. • Yetkili makam: Mevzuatta belirtilen görevleri yerine getirme hususunda yürütme ve karar verme yetkisine sahip görevlileri ifade eder.
  • 18. BELGE ÖZELLİKLERİ 1. Nüsha Sayısı • Fiziksel ortamda belgeyi oluşturan, paraf sürecine dâhil olan kişi bilgilerine erişebilmek; dağıtılan nüsha ile idarede kalan nüshanın ihtiyaç halinde karşılıklı teyidini sağlayabilmek amacıyla belge iki nüsha hazırlanmalıdır. • Elektronik ortamda ise güvenli elektronik imza ile imzalanan belgelerin paraf bilgileri üst veride yer aldığı için ayrıca bir paraf nüshası hazırlanmasına gerek kalmamıştır.
  • 19. Yazı Tipi ve Harf Büyüklüğü • Elektronik ortamda hazırlanan belgelerde "Times New Roman" veya “Arial” yazı tipi normal yazı stilinde kullanılır. Harf büyüklüğünün Times New Roman için 12 punto, Arial için 11 punto olması esastır. Ancak gerekli hâllerde metinde harf büyüklüğü 9 puntoya, iletişim bilgilerinin yazımında ise 8 puntoya kadar düşürülebilir. • Belgelerin metin bölümündeki harf boyutu düşürüldüğünde, yazı alanında yer alan başlık (antet), konu, sayı vb. bilgileri de aynı harf boyutuna düşürülmelidir.
  • 20. Belgenin iletişim bilgilerindeki harf boyutu, yazı alanı için belirlenen harf boyutundan küçük olabilmektedir. Örneğin; metin, başlık, konu, sayı, imza vb. alanlardaki harf boyutu 10 punto olarak kullanıldığında iletişim bilgilerindeki harf boyutu 8 punto olarak kullanılabilmektedir. 10 punto 8 punto
  • 21. Yazı Alanı • Fiziksel ortamda oluşturulan belgelerde dosyalama işlemi yapmak ve sayfa kenarlarının yıpranmasını önlemek amacıyla bırakılan kenar boşlukları 2,5 cm’den; üst, sol ve sağ kenar için 1,5 cm’ye indirilmiştir. Belgenin alt kısmındaki kullanım alanının artırılması amacıyla kenar boşluğu belirtilmemiştir. Sayfa alt kenarından da azami olarak 0,5 cm boşluk bırakılması uygun görülmüştür.
  • 22.
  • 23. Başlık • Başlık kısmında idare ve birim isimleri kuruluş kanunu ve/veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde belirtilen şekliyle yazılmalıdır. • Başlık, belgenin yazı alanının üst kısmına ortalanarak yazılmalıdır. • Belgenin başlık alanı, en fazla 4 satır olacak şekilde düzenlenebilmektedir: • İlk satıra “T.C.” kısaltması, ikinci satıra idarenin adı büyük harflerle, üçüncü satıra birimin adı ilk harfleri büyük diğerleri küçük harflerle ortalanarak yazılır.
  • 24. Başlık Örnekleri T.C. İbaresi ve ilk satırda tüm harfler büyük yazılır. İkinci satırdan sonraki satırlarda sadece ilk harfler büyük yazılır.
  • 26. Metin • Resmî yazılarda esas unsuru teşkil eden ve muhatabın bilgilendirildiği kısım metindir. Metin, aşağıdaki hususlar dikkate alınarak hazırlanmalıdır: Açık, anlaşılabilir, kısa ve olabildiğince öz anlatım benimsenmeli, Herkesçe bilinen Türkçe kelimeler tercih edilmeli, Türkçe dil bilgisi ve yazım kurallarına uygunluk sağlanmalı (Türk Dil Kurumu Sözlüğü ve Yazım Kılavuzu dikkate alınmalı), Sebep-sonuç ilişkisi oluşturulmalı (belgeyi imzalayacak yetkili makam veya makamlar ikna edilebilmeli),
  • 27. • Metin içerisinde şahsileştirilmiş anlatımdan kaçınılmalıdır. Bu sebeple, cümle sonları (metnin son cümlesi hariç) -dır/-dir/-dur/-dür/-tır/-tir/- tur/-tür eklerinden uygun olanı ile bitirilmelidir. Böylelikle kurumsal bir ifade sağlanmış olacaktır: Şahsileştirilmiş İfadeler Genelleştirilmiş İfadeler Planlıyor Planlanmaktadır Planladık Planlanmıştır Planlayacağız Planlanacaktır Planlamalısınız Planlanmalıdır • NOT: Metnin son kısmında yer alacak arz veya rica ibaresinden dolayı metnin son ifadesi “Arz ederim.” veya “Rica ederim.” şeklinde olmalıdır. Metinde bu ifade dışında şahsileştirilmiş bir ifadeye yer verilmemelidir.
  • 28. Metin Sonu Arz/Rica Kullanımı • Yönetim Dilinde “rica etmek”, emretmek; “arz etmek”, talep etmek anlamına gelir. • Hiyerarşi yönünden alt makamlarla yapılan yazışmalar “Rica ederim.”, üst ve aynı düzeydeki makamlarla yapılan yazışmalar “Arz ederim.” ibaresiyle bitirilmelidir. • Üst, aynı düzey ve alt makamlara birlikte dağıtımlı olarak yapılan yazışmalar “Arz ve rica ederim.” veya “Arz/rica ederim.” ibaresiyle bitirilmelidir. • Belge, imza yetkisini devreden makam adına “a.” imzalandığında, yetkiyi devreden makamın hiyerarşik durumuna göre arz ve/veya rica ibarelerinden uygun olanıyla bitirilmelidir.
  • 29. Metin Sonu Arz/Rica Kullanımı • İdarelerin kamu niteliği olmayan tüzel kişilikler ile yaptıkları yazışmalar “Rica ederim.” ibaresiyle bitirilmelidir. • İdare içerisinde hiyerarşi yönünden aynı düzeyde yer alan birimler arasında yapılan yazışmalar, “Arz ederim.” ibaresiyle bitirilmelidir. Örneğin; Teftiş Kurulu Başkanlığı – Personel Genel Müdürlüğü vb. • Muhatap kısmında ikinci satırda parantez içerisinde birim veya idare ismi belirtilen yazışmalar, birinci satırda yer alan muhatap idare dikkate alınarak arz veya rica ibarelerinden uygun olanı ile bitirilmelidir:
  • 30. Metin Sonu Arz/Rica Kullanımı • Metin kısmında arz veya rica durumu belgeyi imzalayan kişi ve gönderilecek kurum bilgisinde yer alan “Çevre ve Şehircilik Bakanlığına” göre belirlenir. • Metin kısmında arz veya rica durumu belgeyi imzalayan kişi ve gönderilecek kurum bilgisinde yer alan “Hazine ve Maliye Bakanlığına” göre belirlenir.
  • 31. Metin Sonu Arz/Rica Kullanımı • Alt idare/birim ile yapılan yazışmalarda bilgi verildiği ve/veya gereğinin yapılmasının talep edildiği durumlarda uygun ifade seçilmelidir. • Üst ve aynı düzeydeki idare/birim ile yapılan yazışmalarda bilgi verildiği ve/veya gereğinin yapılmasının talep edildiği durumlarda uygun ifade seçilmelidir. • Üst, aynı ve alt düzeydeki birden çok idare/birim ile yapılan dağıtımlı yazışmalarda bilgi verildiği ve/veya gereğinin yapılmasının talep edildiği durumlarda uygun ifade seçilmelidir.
  • 32. Metin İçerisinde Yazım Kuralları • Resmî yazının metin alanında veya rapor, bilgi notu vb. eklerde ihtiyaç duyulabilecek Türkçe dil bilgisi ve yazım kurallarına ilişkin diğer hususların belirtildiği bölümler, Türk Dil Kurumunca yayımlanan Yazım Kılavuzu ve Türkçe Sözlük dikkate alınarak hazırlanmalıdır. Bunun için bkz. https://sozluk.gov.tr/, https://www.tdk.gov.tr/category/icerik/yazim-kurallari/
  • 33. Metin İçerisindeki Yer, Mekân, İdare, Birim, İhale, Proje vb. Adlarının Yazımı • Metin alanında bir toplantı, yer, mekân, idare, birim, ihale, proje vb. adlarının devamına getirilen kelimeler özel isme dâhil olmaktadır. Söz konusu kelimeler de tıpkı özel ismin diğer kısmı gibi ilk harfi büyük yazılmalı ve sonuna gelen ek gerekliyse kesme işaretiyle ayrılmalıdır. Örnek: “Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik Taslağı Toplantısı” isminden “toplantı” kelimesi çıkarıldığında konunun toplantı olup olmadığı anlaşılamamaktadır. Bu nedenle “toplantı” burada özel isme dâhildir ve ilk harfi büyük yazılmalıdır.
  • 35. 2. Metin İçerisinde Mevzuata Atıf Yapılması
  • 36. Metin İçerisinde Dikkat Edilmesi Gereken Anlatım Bozuklukları 1. Çok uzun cümleler kurulması (4-5 satırlık) 2. Cümle ögelerinin (özne-tümleç-nesne-yüklem) eksik olması 3. Resmî anlatımı sağlamak amacıyla aynı anlama gelen veya birbirini çağrıştıran ifadelerin aynı cümle içerisinde kullanımı 4. Aynı veya benzer seslerin (harflerin) sık tekrar etmesi (ve bağlacının aynı cümle içerisinde çok fazla kullanılması gibi)
  • 37. Kelime veya Eklerin Sık Tekrar Etmesi • Aynı cümle içerisinde özellikle de aynı bağlaçların 2’den fazla tekrar etmesi anlatımın akıcılığını etkilemektedir. Bu sebeple, hazırlanan metinlerde ses tekrarları dikkate alınarak alternatifler üzerinde durulmalıdır:
  • 38. • Zincirlenme olarak da adlandırılan bir diğer husus, cümle içerisinde aynı ekin tekrar etmesidir. Özellikle hiyerarşik olarak idare-birim ilişkisi yazılırken bu durumla karşılaşılabilmektedir:
  • 39. Gereksiz Kelime Kullanımı ve Mantık İlkelerine Aykırılık • Resmî yazılarda, belgenin daha resmî bir dille hazırlanmasını sağlamak üzere çoğu zaman aynı anlamda, birbirini çağrıştıran veya gereksiz kullanılan kelimeler cümle içerisinde yer alabilmektedir. Bazı durumlarda bu kelimeler, gereksiz gibi görünmemesine rağmen mantık ilkelerinde aykırılığa sebep olmaktadır:
  • 40.
  • 41. Sıralama Hataları, Kelimelerin Yanlış Anlamda ve Birbirlerinin Yerine Kullanımı (Çelişme-Aykırılık) Kavramların oluşumundaki öncelik durumu dikkate alınmadan hazırlanan cümlelerde sıralama hatalarıyla karşılaşılabilmektedir. Yaralanma-ölüm, ihale-satın alma gibi birbirinin devamı olabilecek süreçler aynı cümle içerisinde kullanıldığında sıralamaya dikkat edilmelidir:
  • 42. Birbirlerini çağrıştırması sebebiyle birbirlerinin yerine kullanılan kelimeler anlatım bozukluğuna sebep olabilmektedir. Özellikle yüklemde olumsuz (neden olmak, sebep olmak vb.), nötr (oluşturmak, hazırlamak vb.) ve olumlu (sağlamak, kazandırmak vb.) olarak nitelendirebileceğimiz kelimelerin kullanımında cümlede verilmek istenen anlam dikkate alınarak tercih yapılmalıdır.
  • 43. Cümle Ögelerinin Eksikliği ve Tamlama Kusurları • Resmî yazılarda sıklıkla tercih edilen sıralı ve birleşik cümlelerde öge eksikliği ile cümlelerde yer alan bazı tamlamalardaki kusurlar çoğu zaman karşılaşılan bir anlatım bozukluğuna neden olmaktadır:
  • 44. Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler 1. Etmek, edilmek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses değişmesi, düşmesi veya türemesi olmadığı durumlarda ayrı yazılır: Örnek: • arz etmek, ilan etmek, kabul edilmek, not etmek, söz etmek, var olmak, yok etmek vb. • Ses değişmesi, düşmesi veya türemesi durumu: reddetmek, resmetmek vb.
  • 45. Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler 2. Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: Örnek: ahlak dışı, çağ dışı, kanun dışı, olağan dışı, yasa dışı, yurt dışı, hafta içi, yurt içi, ardı sıra, peşi sıra, yanı sıra vb. 3. Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, tek, çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: Örnek: alt kurul, üst taraf, ana bilim dalı, ana dili, ön söz, ön yargı, art niyet, arka plan, yan etki, karşı görüş, karşı oy, iç tüzük, dış borç, dış hat, orta nokta, büyük defter, küçük harf, peşin hüküm, bir maddeli, iki anlamlı vb.
  • 46. Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler 4. Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır: Örnek: başçavuş, başhekim, başhemşire, başkahraman, başkent, başkomutan, başmüfettiş, başsavcı, başyazar vb. 5. Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki başı sözüyle oluşturulan belirtisiz isim tamlamaları bitişik yazılır: Örnek: aşçıbaşı, binbaşı, onbaşı, ustabaşı, yüzbaşı vb. Biraz, birçok, birçoğu, birkaç, birkaçı, birtakım, herhangi, hiçbir, hiçbiri belirsizlik sıfat ve zamirleri de gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.
  • 47. Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler 6. Biraz, birçok, birçoğu, birkaç, birkaçı, birtakım, herhangi, hiçbir, hiçbiri belirsizlik sıfat ve zamirleri de gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır. 7. Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: Örnek: aşevi, bakımevi, basımevi, doğumevi, konukevi, orduevi, öğretmenevi, polisevi, yayınevi vb. 8. Hane ve name kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: Örnek: Yazıhane, beyanname, kanunname vb.
  • 48. Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler NOT: Hastane, Eczane, Pastane ve Postane sözleri gelenekleşmiş olarak bu şekilde yazılır. 9. “–zede” ile oluşturulmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır: Örnek: depremzede, afetzede, selzede, kazazede vb. 10. Mevzuatta bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan kuruluş adları bitişik yazılır: Örnek: İçişleri, Dışişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim Kurulu, Açıköğretim Fakültesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı vb.
  • 49. Bağlaç Olan da/de’nin Yazımı • Bağlaç olan da/de, kendisinden önceki kelimenin son ünlüsünün kalınlığı veya inceliğine göre ve ayrı olarak yazılır: Örnek: Kamulaştırma sonucunda vatandaş da memnun olmuştur. • da/de ifadesi, cümleden çıkartıldığında cümle anlamsızlaşmıyorsa bu durum ifadenin bağlaç olduğunu göstermektedir: • Ayrı yazılan da/de hiçbir zaman ta/te biçiminde yazılmaz: Örnek: Malzeme de hizmet de ihaleyle alınacaktır. (hizmet te değil)
  • 50. Bağlaç Olan da/de’nin Yazımı • Da/de bağlacını kendisinden önceki kelimeden kesme ile ayırmak yanlıştır: Örnek: Başkanlığımız da bilişim sistemleri kullanmaktadır. (Başkanlığımız’da değil) • Ya sözüyle birlikte kullanılan da ayrı yazılır: Örnek: Uzlaşma ya da süre uzatımı talep edilecektir. (yada değil)
  • 51. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler • Millet, boy, dil ve lehçe adları büyük harfle başlar: Alman, Japon, Rus, Türk; Kazak, Tatar; Türkçe, Rusça, Arapça; Oğuzca, Tatarca, vb. • Devlet adları büyük harfle başlar: Türkiye Cumhuriyeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Azerbaycan, Amerika Birleşik Devletleri vb. • Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar: Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık, Hristiyan; Musevilik, Musevi; Budizm, Budist; Hanefilik, Hanefi; Katoliklik, Katolik vb.
  • 52. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler • Özel adlar büyük harfle başlar: • Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar (Resmî yazışmalarda soyadı tamamen büyük yazılır.). Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar da büyük harfle başlar: Örnek: Ali YILMAZ, Prof. Dr. Aziz SANCAR, Bakan Ziya SELÇUK, Zeynep Hanım vb. • Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam veya unvan sözleri büyük harfle başlar: Örnek: Konuk heyet Vali tarafından ağırlanmıştır.
  • 53. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler • Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt vb.) büyük harfle başlar: Örnek: Afrika, İç Anadolu, İstanbul, Ürgüp, Akçaköy, Kızılay, Sarıyer vb. • NOT: Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar: Örnek: Konya ili, Etimesgut ilçesi, Uzungöl beldesi, Beşkonak köyü vb. • Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri büyük harfle başlar: Örnek: Göksu Mahallesi, Karaköy Meydanı, Turgut Özal Bulvarı, İzzet Baysal Caddesi, Akdeniz Sokağı vb.
  • 54. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler • Yapı adlarının (Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb.) bütün kelimeleri büyük harfle başlar: Örnek: Cumhurbaşkanlığı Külliyesi, Dolmabahçe Sarayı, Çankaya Köşkü, Horozlu Han, Alanya Kalesi, Galata Köprüsü, Beyazıt Kulesi, Zafer Abidesi vb. • Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Örnek: Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı, Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü, Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü, Milli Kütüphane, Yeşilay Derneği, Muharip Gaziler Derneği, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü vb.
  • 55. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler • Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.) her kelimesi büyük harfle başlar: Örnek: Safahat, Türk Dili, Resmî Gazete, Kaplumbağa Terbiyecisi, İstiklal Marşı vb. • NOT: Özel adlarda yer alan kelimelerin ilk harfleri büyük yazıldığında “ve”, “ile”, “veya” sözleri küçük harfle yazılır: Örnek: -Geçici veya Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Yönetmelik -Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu vb.
  • 56. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler • Mevzuat adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Örnek: Medeni Kanun, Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği, 652 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı vb. • Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik ve makam sözleri aslı yerine kullanıldığında büyük harfle başlar: Örnek: -Türkiye Büyük Millet Meclisi her yıl 1 Ekim’de toplanır. Bu yıl ise Meclis, yeni döneme erken başlayacaktır. - Yazarlara ödenecek telif ücreti, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği’ne göre düzenlenmektedir. Yapılan işlem Yönetmelik’in 4’üncü maddesine aykırı düşmektedir.
  • 57. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler • Özel adın tamamı büyük yazıldığında “ve”, “ile”, “veya” büyük harfle yazılır: Örnek: TARIM VE ORMAN BAKANLIĞINA vb. • Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar: Örnek: Cumhuriyet Bayramı, 15 Temmuz Demokrasi ve Millî Birlik Günü, Ramazan Bayramı, Miraç Kandili, Öğretmenler Günü, 14 Mart Tıp Bayramı vb. • Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar: Örnek: Türklük, Türkleşmek, Türkçülük, Türkçe, Avrupalı, Avrupalılaşmak, Asyalılık, Konyalı vb. • Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar: Örnek: -29 Mayıs 1453 Salı günü, 29 Ekim 1923, 28 Aralık 1982’de göreve başlamıştır. -Lale Festivali 25 Haziran’da başlayacaktır.
  • 58. Kısaltmaların Yazımı • Kuruluş ve ülke adlarının kısaltmaları her kelimenin ilk harfinin büyük ve nokta konulmadan yazılmasıyla yapılır: Örnek: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleşik Devletleri) vb. • Bazı kısaltmalarda ise kısaltmanın akılda kalabilmesi için yeni bir kelime oluşturma amacı güdülür: Örnek: BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi), TİGEM (Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü), TÖMER (Türkçe Öğretim Merkezi) vb.
  • 59. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler • Cümleler büyük harfle başlamalıdır. Cümlelerin başında büyük harfin kullanımına ilişkin ortaya çıkan bazı ihtilaflı durumlar şöyledir: • İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar: Örnek: Resmî yazı öğrenci karnesi gibidir: Yazıyı hazırlayan kamu personelinin ve yazının sahibi idarenin kalitesini ve başarısını muhatabına yansıtır.
  • 60. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler NOT: İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz: Örnek: Söz konusu listede yer alacak malzemeler: kalem, silgi, cetvel • Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime özel ad değilse büyük harfle başlamaz: Örnek: 2022 yılında yerli otomobilin seri üretimi başlamış olacaktır.
  • 61. Kısaltmaların Yazımı • Gelenekleşmiş olarak Türkiye Cumhuriyeti kısaltması T.C. şeklinde yazılır. Bunun dışında tamamı büyük harfle yapılan kısaltmalarda noktalama işareti kullanılmaz. T.B.M.M. (TBMM), T.U.B.İ.T.A.K. (TUBİTAK) • Kuruluş ve ülke adları dışında kalan kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, unvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur: Örnek: İng. (İngilizce), Kocatepe Mah. (Mahallesi), Maçka Sok. (Sokağı), Prof. (Profesör), Dr. (Doktor), Av. (Avukat), Alb. (Albay), Gen. (General), çev. (çeviren) vb.
  • 62. Kısaltmaların Yazımı • Yazışmalarda en çok dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de akademik unvan ve rütbelerin kısaltmalarının doğru şekilde kullanılmasıdır. Bunun için bkz. https://www.tdk.gov.tr/icerik/yazim- kurallari/kisaltmalar-dizini/ • Örnek: -Profesör Doktor Ahmet KARTAL Prof. Dr. Ahmet KARTAL -Doçent Doktor Zeliha GÜNEŞ Doç. Dr. Zeliha GÜNEŞ -Doktor Öğretim Üyesi Hakan KAYA Dr. Öğr. Üyesi Hakan KAYA -Öğretim Görevlisi Doktor Fatih YAVUZ Öğr. Gör. Dr. Fatih YAVUZ -Araştırma Görevlisi Emrah GÜLÜM Arş. Gör. Emrah GÜLÜM
  • 63. Kısaltmalara Getirilen Eklerin Yazımı • Yazımı küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır: cm’yi, kg’dan, mm’den vb. • Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır: CB’den, TDK’den, THY’de, TRT’den, TL’nin vb. • Kısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır: • ASELSAN’da, BOTAŞ’ın, NATO’dan, UNESCO’ya vb.
  • 64. Kısaltmalara Getirilen Eklerin Yazımı • NOT 1: Numara sözünün kısaltması da kelime gibi okunduğundan ek, okunuşa göre getirilecektir: No.lu, No.suz NOT 2: Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesmeyle ayrılmaz. Bu tür kısaltmalarda ek noktadan ve üs işaretinden sonra, kelimenin veya üs işaretinin okunuşuna uygun olarak yazılır: vb.leri, Alm.dan, İng.yi; cm³e vb.
  • 65. İkilemelerin Yazımı • İkilemeler ayrı yazılır: Örnek: adım adım, çeşit çeşit, enine boyuna, kırk elli (yıl), üç beş (kişi), yüz yüz elli (yıllık) vb. • İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler de ayrı yazılır: Örnek: baş başa, iç içe, yan yana, baştan başa, elden ele, günden güne, yıldan yıla, başa baş, bire bir (ölçü), ardı ardına, günü gününe vb.
  • 66. Sayıların Yazılışı • Sayılar harflerle de yazılabilir: Örnek: dört kardeş, haftanın beşinci günü vb. • Buna karşılık saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır: Örnek: 11.00’de, 1.500.000 lira, 25 kilogram, 150 kilometre, 1.250.000 kişi vb. • Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: Örnek: iki yüz, üç yüz altmış beş, bin iki yüz elli bir vb.
  • 67. Sayıların Yazılışı • Para ile ilgili işlem ve senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır: Örnek: 650,35 altıyüzelli TL, otuzbeş kr. • Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: Örnek: %25, %50 vb. • Dört ve dörtten çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur: Örnek: 4.567, 326.197 vb. • Sayılarda kesirler virgülle ayrılır: Örnek: 15,2 (15 tam, onda 2), 5,26 (5 tam, yüzde 26) vb.
  • 68. Sayıların Yazılışı • Sıra sayıları yazıyla veya rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır: Örnek: 15., 56., XX.; 15’inci, 56’ncı, XX’nci vb. • Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir: Örnek: 2’şer değil ikişer, 9’ar değil dokuzar, 100’er değil yüzer vb. • Bayağı kesirlere getirilecek ekler alttaki sayı esas alınarak yazılır: Örnek: 4/8’i (dört bölü sekizi), 1/2’si (bir bölü ikisi) vb.
  • 69. Düzeltme İşaretinin (^) Kullanımı • Resmî yazılarda çoğunlukla karıştırılan veya yanlış bilinen konulardan birisi de genel kullanımda “şapka” (^) olarak bilinen ve sesli harflere getirilen “düzeltme işareti” nin kullanımıdır. • Yazılışları bir, anlamları ve söylenişleri ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur. • adet (sayı) • âdet (gelenek, alışkanlık) • alem (bayrak) • âlem (dünya, evren) • hal (sebze, meyve vb. satılan yer) • hâl (durum, vaziyet) • hala (babanın kız kardeşi) • hâlâ (henüz) • şura (şu yer) • şûra (danışma kurulu)
  • 70. Düzeltme İşaretinin (^) Kullanımı • Nispet ekinin, belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için kullanılır: Türk askeri ve askerî okul, İslam dini ve dinî bilgiler, fizik ilmi ve ilmî tartışmalar, Atatürk’ün resmi ve resmî tören vb. NOT: Nispet eki alan kelimelere Türkçe ekler getirildiğinde düzeltme işareti olduğu gibi kalır: millîleştirmek, millîlik, resmîleştirmek, resmîlik vb.
  • 71. Noktalama İşaretlerinin Kullanımı • Cümlenin yapısını ve duraklama noktalarını belirlemek, okumayı ve anlamayı kolaylaştırmak, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirtmek üzere noktalama işaretleri kullanılır. • Noktalama işaretlerinden nokta, virgül, noktalı virgül, iki nokta, üç nokta, tırnak, ayraç ve kesme işaretleri ait oldukları kelimelere bitişik olarak yazılır ve kesme dışındaki işaretlerden sonra bir harf boşluğu ara verilir. • Resmî yazılarda sıklıkla ikilemde kalınan nokta, iki nokta, virgül, noktalı virgül, üç nokta, tırnak, tek tırnak, köşeli ayraç, yay ayraç ve kesme işaretinin kullanımı için • (Bkz.https://www.tccb.gov.tr/assets/dosya/resmiyazisma/dosyalar/kil avuz.pdf)
  • 72. RESMÎ YAZIŞMALARDA SIKLIKLA YANLIŞ KULLANILAN KELİMELER YANLIŞ DOĞRU • Derc etmek Dercetmek • Diyaspora Diaspora • Direk Direkt • Döküman Doküman • Döndermek Döndürmek • Entellektüel Entelektüel • Erezyon Erozyon • Evraklar Evrak • Fesih etmek Feshetmek • Göz altı Gözaltı • Gece kondu Gecekondu • Harfiyat Hafriyat • Hastahane Hastane • Herbiri Her biri • Her hangi Herhangi • Herşey Her şey
  • 73. YANLIŞ DOĞRU • Hizmetiçi Hizmet içi • Hukuğu Hukuku • İçerde İçeride • İnsiyatif İnisiyatif • İşbirliği İş birliği • İtibariyle İtibarıyla • İzalasyon İzolasyon • Kayıt etmek Kaydetmek • Klavuz Kılavuz • Kırahathane, Krathane Kıraathane • Kominikasyon, Komünükasyon Komünikasyon • Küsür Küsur • Laboratuar, Labratuvar, Labaratuar Laboratuvar • Lağv etmek Lağvetme • Mataryel Materyal • Mebla Meblağ • Metod, Method Metot • Mevzuatlar Mevzuat YANLIŞ DOĞRU • Mezkür, Meskür Mezkûr • Milletler arası Milletlerarası • Muhattap Muhatap • Mütevazi Mütevazı • Müddet Mühlet • Mütahit Müteahhit • Mütaakip Müteakip • Nufüs Nüfus • Olağan üstü Olağanüstü • Orjinal Orijinal • Ortadoğu Orta Doğu • Öğe Öge • Parakende Perakende • Personeller Personel • Proğram Program • Provakasyon Provokasyon • Rakkam Rakam • Satınalma Satın alma
  • 74. Yanlış Doğru • Sebeb Sebep • Sevketmek Sevk etmek • Seyehat Seyahat • Sezeryan Sezaryen • Suç üstü Suçüstü • Şifai Şifahi • Sözkonusu Söz konusu • Sipiker Spiker • Şöför Şoför • Tahüt Taahhüt • Taktir Takdir • Tasviye Tasfiye • Tastik Tasdik • Tekrardan Tekrar • Tebli Tebliğ • Tebellü Tebellüğ Yanlış Doğru • Tensib Tensip • Tesbit Tespit • Teşfik Teşvik • Taşaron Taşeron • Ünvan Unvan • Ultimatom, Ültümaton Ültimatom • Ünüverste, Ünversite Üniversite • Uslup Üslup • Üzre Üzere • Ve ya Veya • Yada Ya da • Yalnış Yanlış • Yanlız Yalnız • Yasadışı Yasa dışı • Yeralmak Yer almak • Yövmiye Yevmiye • Yükseköğrenim, Yüksek öğretim Yükseköğretim
  • 75. KAYNAKLAR • Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük • Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu • Resmî Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik https://www.tccb.gov.tr/resmiyazisma/kilavuz/

Editor's Notes

  1. Sununun izleyicilere sağlayacağı faydalar: Yetişkin kişiler, konunun onlar için neden önem taşıdığını bildiklerinde konuya daha fazla ilgi gösterir. Sunucunun konuya dair uzmanlık düzeyi: Bu alandaki yeterliliğinizi kısaca açıklayın veya katılımcıların neden sizi dinlemesi gerektiğini ifade edin.
  2. Ders açıklamaları kısa olmalıdır.
  3. Örnek hedefler Bu dersin ardından şunları yapabileceksiniz: Dosyaları ekip Web sunucusuna kaydetme. Dosyaları Web sunucusu üzerinde farklı konumlara taşıma. Dosyaları ekip Web sunucusunda paylaşma.