1. Muzeum narodowe w Warszawie
Piotr Roguski

2. Muzeum Narodowe w Warszawie (MNW) – muzeum sztuki w Warszawie, założone w 1862 jako Muzeum Sztuk Pięknych w Warszawie[1],
narodowa instytucja kultury; jedno z największych muzeów w Polsce i największe w Warszawie.

3. Muzeum Narodowe w Warszawie gromadzi zbiory sztuki starożytnej (egipskiej, greckiej, rzymskiej), malarstwa polskiego od XIII wieku, a
także galerię malarstwa obcego (włoskie, francuskie, holenderskie, niemieckie i rosyjskie), w tym kilka obrazów z prywatnej kolekcji Adolfa
Hitlera[2], przekazanych muzeum przez władze amerykańskie w powojennych Niemczech[3], zbiory numizmatyczne i rzemiosła
artystycznego.

4. Zbiory Sztuki Starożytnej
Utworzone w 1938 roku. Ich podstawę stanowił depozyt Uniwersytetu im. J. Piłsudskiego w Warszawie, który obejmował wiele zabytków egipskich odkrytych przez
badaczy w Edfu pod kierownictwem K. Michałowskiego. Po zakończeniu II wojny światowej Związek Muzeów Polskich uchwalił w 1946 roku na zjeździe w
Nieborowie, że warszawskie Muzeum Narodowe ma stać się punktem centralnym dla zbiorów zabytków sztuki starożytnej.
Zbiory Sztuki Starożytnej obejmują kolekcje: Antyku (Starożytna Grecja, Starożytny Rzym, Etruria), Wschodu (Mezopotamia, Iran, Syria, Palestyna) i Starożytnego
Egiptu.
Ważniejsze zabytki:
● „Księga Umarłych Piastunki Kai” – papirus; Egipt, 2 połowa XIV wieku p.n.e.,
● posągi egipskie (np. posąg bogini Sechmet),
● zbiór greckich i łacińskich inskrypcji,
● dokumenty zapisane pismem klinowym,
● mezopotamskie pieczęcie cylindryczne.
W 2008 roku rozpoczęła pracę Polska Misja Archeologiczna „Tyritake” Muzeum Narodowego w Warszawie działająca w ramach wieloletniego programu współpracy
z Muzeum Kerczeńskim. Prace misji zawieszono w 2014 roku po aneksji Krymu przez Federację Rosyjską. Od 2016 roku pracuje Polska Misja Archeologiczna
„Olbia”. Zarówno misją w Kerczu jak i „Olbii” kieruje Alfred Twardecki – kurator Zbiorów Sztuki Starożytnej i Wschodniochrześcijańskiej.

5. Ekspozycja sztuki egipskiej
Galeria egipska – ekspozycja wchodząca w skład Zbiorów Sztuki Starożytnej.
Prezentuje zabytki ze wszystkich okresów historii cywilizacji egipskiej.
Twórcą galerii był profesor Kazimierz Michałowski. Kierował wykopaliskami w Edfu, Tell Atrib i Faras, w których czasie wydobyto sporą grupa
wystawionych obecnie zabytków. Część pochodzi z XIX i XX-wiecznych zbiorów kolekcjonerów polskich: Czartoryskich w Gołuchowie i
Michała Tyszkiewicza (będący jego własnością papirus Księgi umarłych Ba-Kai trafił do MN z Luwru).
Z wykopalisk prof. Michałowskiego w Edfu przywieziono stele grobowe VI dynastii z odkrytych mastab dostojników oraz bogaty zbiór
ceramiki (wśród nich cenne naczynia alabastrowe). Nowe obiekty wystawione w czerwcu 1937 roku, cieszyły się ogromnym
zainteresowaniem społeczeństwa.

6. Zbiory Sztuki Wschodniochrześcijańskiej. Galeria Faras im. Profesora Kazimierza Michałowskiego
Otwarta w 1972 roku. Stanowi największą wystawę zabytków kultury nubijskiej w Europie. Większość przedmiotów pochodzi z wyprawy
archeologicznej kierowanej przez K. Michałowskiego, a prowadzonej w Faras, gdzie została znaleziona przez badaczy średniowieczna
katedra chrześcijańska ozdobiona wielobarwnymi freskami.
Ważniejsze zabytki:
● freski z katedry w Faras,
● zabytki etiopskie (m.in. krzyże procesyjne i środkowa część tryptyku pochodzącego z XVII wieku, przedstawiająca Matkę Boską z
Dzieciątkiem – wzorowana na ikonie z bazyliki Santa Maria Maggiore),
● zabytki koptyjskie z wieków IV – XI.

7. Zbiory Sztuki Orientalnej
Jako osobny dział Zbiory powstały w 1971 roku pod nazwą Działu Sztuki Krajów Azji. Sama kolekcja, stopniowo uzupełniana, znajduje się
w Muzeum od początku jego powstania. Obecnie liczy ona ponad 7000 eksponatów i jest tym samym drugim co do wielkości zbiorem
obiektów sztuki Orientu w Polsce (największy zbiór znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie).
Ważniejsze zabytki:
● sztuka chińska, m.in. porcelana z okresu dynastii Ming i Qing, ceramika zdobiona błękitem kobaltowym z okresu dynastii Yuan i
Ming, obrazy pochodzące z przedziału XIV-XVII w., drzeworyty XX-wieczne,
● sztuka japońska, m.in. ceramika, np. porcelana imari (XVIII w.), naczynia fajansowe (XIX w.); drzeworyt ukiyo-e (XVIII-XIX),
malarstwo, miecze samurajskie,
● sztuka muzułmańska, m.in. ceramika arabska (VIII-XII w.), perska (XII-XIII w.), turecka (XVI-XVII w.); zbiór szkła (VIII-X w.), zbiór
perskich i tureckich tkanin, zbiory rękopisów, metalu, kamienia, skóry, drewna,
● sztuka indyjska i lamajska, m.in. rzeźby z brązu (XVIII-XIX w.), indyjskie rękopisy pisane na deszczułkach bambusowych,
● niewielkie zbiory sztuki wietnamskiej, koreańskiej i mongolskiej.

8. Zbiory Polskiej Sztuki Nowożytnej. Gabinet Miniatur
Początki kolekcji sięgają pierwszych lat istnienia Muzeum. Stale powiększane, dzisiaj liczą ponad 1000 miniatur powstałych od połowy XVIII
w. do początku XX w. W przeważającej części zbiór obejmuje portrety, a ponadto: sceny mitologiczne i rodzajowe.
Ważniejsze zabytki:
● Augustyn Ritt, Portret Michała Wielhorskiego, ok. 1785
● Józef Kosiński, Portret młodej kobiety, ok. 1797
● Wincenty de Lesseur, Portret Franciszka Mullera i jego żony Barbary, 1797
● Domenico Bossi, Autoportret, 1801
● Franciszek Ksawery Olexiński, Portret Henryka Zabiegły, 1819
● Moritz Michael Daffinger, Portret Aleksandry z Potockich, ok. 1840

9. Zbiory Polskiej Sztuki Nowożytnej – Zbiory Rysunków i Grafiki Polskiej
Dzielą się na Gabinety: Rysunków Polskich oraz Grafiki Polskiej. W pierwszym znajduje się ponad 50 000 obiektów: szkiców, akwarel i
rysunków oraz ok. 1500 projektów architektonicznych, w drugim ponad 60 000 rycin. Zbiory obejmują prace z przedziału: XVI w. do początku
wieku XX i gromadzą grafiki i rysunki artystów, m.in. Feliksa Jasieńskiego, Leona Wyczółkowskiego, Józefa Pankiewicza, Bernarda Bellotta,
Marcelego Bacciarellgo, Jana Matejki, Juliusza Kossaka, Stanisława Wyspiańskiego czy Juliana Fałata.
Ważniejsze zabytki:
● Zygmunt Vogel, Widok Pałacu Prymasowskiego, 1789
● Aleksander Orłowski, Bitwa wojska kościuszkowskiego z rosyjskim o przeprawę na rzece, 1801; Rajtar na białym koniu, 1827
● Antoni Oleszczyński, Portret Mikołaja Kopernika, 1843
● Juliusz Kossak, W stajni, 1866; Sobieski pod Wiedniem, 1882; Bitwa pod Parkanami, 1883; Bitwa pod Raszynem, 1884;
Czarniecki pod Płockiem, XIX w.
● Julian Fałat, Modlący się starzec, 1881; Świteź, 1888; Naganka na polowaniu w Nieświeżu, 1891
● Leon Wyczółkowski, Skarbiec wawelski, 1907; Rogalin zimą, 1925
● Jan Piotr Norblin, Ecce Homo, 1926

10. Zbiory Sztuki Współczesnej. Galeria Sztuki Polskiej XX w.
Osobny dział Zbiorów powstał w 1958 roku i obejmuje on w przeważającej większości kolekcję polskich prac – malarstwa, grafiki, sztuki
zdobniczej, rzeźby etc. – stworzonych po I wojnie światowej. Poza dziełami polskimi Zbiory zawierają również obiekty sztuki zagranicznej,
m.in. zespół ceramiki Pabla Picassa czy Portret Tadeusza Makowskiego Marcela Gromaire’a.
Ważniejsze zabytki:
● Stanisław Ignacy Witkiewicz, Kompozycja z pięcioma postaciami (1911), Bajka (Fantazja), (1921-1922)
● Xawery Dunikowski, Ewa II, 1906
● Tytus Czyżewski, Akt z kotem, 1920
● Leon Chwistek, Uczta, ok. 1925
● Feliks Michał Wygrzywalski, Burłacy, 1925
● Mojżesz Kisling, Portret młodej dziewczyny, 1926
● Tamara Łempicka, Kobieta siedząca na krześle, 1927
● Jan Gotard, Pijak, 1928
● Tadeusz Makowski, Teatr dziecięcy, 1931
● Jerzy Nowosielski, Wiolonczelista, 1959
● Tadeusz Kantor, Parasol i niewidoczny, 1973

11. Zabytki skradzione
W wyniku niemieckiej grabieży polskich dóbr kultury w czasie II wojny światowej Muzeum Narodowe w Warszawie utraciło ogromną część
zbiorów, m.in. 99% numizmatów, 100% zegarów, 80% wyrobów złotniczych i jubilerskich, 63% tkanin, 60% mebli, 70% opraw, ksiąg i
superekslibrisów królewskich.

12. Koniec
Dziękuję za uwagę :)