1. Χρηματοδοτικά Προγράμματα
Υποστήριξης Επενδύσεων
ELENA & JESSICA
Συνέδριο «Δημιουργικές Πόλεις - Συνδυάζοντας την Καινοτομία με τη
Βιώσιμη Ανάπτυξη»
Θεσσαλονίκη, 22 & 23 Νοεμβρίου 2013
Στάθης Ραγκούσης
Διευθύνων Σύμβουλος Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε.
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

2. Ανταποδοτικά Επενδυτικά Σχέδια των Ο.Τ.Α.
Χαρακτηριστικά
2
Παράγουν έσοδα από την λειτουργία τους
 Τα έσοδα επαρκούν για να αποπληρωθεί το κόστος της επένδυσης
και το κόστος λειτουργίας
 Είναι δυνατόν να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση από δάνεια ή /και
ιδιωτικά κεφάλαια
 Την υλοποίησή τους (σχεδιασμός, χρηματοδότηση, κατασκευή,
λειτουργία) ενδείκνυται να αναλάβουν Ιδιώτες – ανάδοχοι

9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

3. Ανταποδοτικά Επενδυτικά Σχέδια των Ο.Τ.Α.
Κατηγορίες / τομείς
3





Εξοικονόμηση ενέργειας (οδοφωτισμός, αντλιοστάσια, κτίρια κ.α.)
Παραγωγή ενέργειας – ΑΠΕ (ανεμογεννήτριες, γεωθερμία,
υδροηλεκτρικά)
Αναβάθμιση και αξιοποίηση δημοτικών ακινήτων και
εκμεταλλεύσεων (Ιαματικά Λουτρά, κτίρια για εμπορικές και
τουριστικές χρήσεις, εκτάσεις για τουριστική χρήση κα)
Διαχείριση απορριμμάτων
Αφαλατώσεις, διαχείριση υδάτινων πόρων
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

4. Ανταποδοτικά Επενδυτικά Σχέδια των Ο.Τ.Α.
Αιτίες καθυστέρησης της υλοποίησης
4
 Αδυναμία «ωρίμανσης» και δημοπράτησης των επενδυτικών σχεδίων
από τους Δήμους, λόγω:
o Έλλειψης πόρων
o Έλλειψης τεχνογνωσίας
o Έλλειψη κουλτούρας
o Δύσκαμπτο θεσμικό πλαίσιο
 Έλλειψη «κατάλληλων» χρηματοδοτήσεων
o Με ειδίκευση στην χρηματοδότηση έργου
o Με γνώση των ιδιαιτεροτήτων των Δήμων
 Ανώριμη αγορά αναδόχων
o Μικρά – αδύναμα εταιρικά σχήματα, με αδυναμία πρόσβασης στην
αγορά κεφαλαίων.
o Έλλειψη κουλτούρας επενδυτή
 Μέγεθος επενδυτικών σχεδίων
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

5. Ανταποδοτικά Επενδυτικά Σχέδια των Ο.Τ.Α.
Πρωτοβουλίες υπέρβασης των εμποδίων
5

Χρηματοδότηση της ωρίμανσης και δημοπράτησης των
επενδυτικών σχεδίων


Χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων


Το πρόγραμμα ELENA
Η πρωτοβουλία JESSICA
Η συμβολή της ΠΕΤΑ ΑΕ στην υποστήριξη της υλοποίησης των
ανταποδοτικών επενδυτικών σχεδίων των ΟΤΑ
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

6. ELENA
(European Local ENergy Assistance)
6
Το ELENA είναι ένα «ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό μέσο» το οποίο στοχεύει
να παρέχει τεχνική βοήθεια στις περιφερειακές και τοπικές αρχές νια την
επιτάχυνση των επενδυτικών προγραμμάτων τους, στους τομείς:
 της Ενεργειακής Απόδοσης,
 των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
 των Βιώσιμων Μέσων Μεταφοράς
Υλοποιείται από την Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων
(ΕΙΒ) χρησιμοποιώντας οικονομικούς πόρους από το πρόγραμμα
Ευφυής Ενέργεια – Ευρώπη (IEE)
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

7. Επενδυτικά Σχέδια που μπορούν να
χρηματοδοτηθούν από το ELENA
7
 Επενδύσεις στην αύξηση της ενεργειακής απόδοσης σε δημόσια και
ιδιωτικά κτίρια, συμπεριλαμβανομένων των κατοικιών κοινωνικής
στέγασης και του φωτισμού οδών και πλατειών
 Ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στο
δομημένο περιβάλλον
 Επενδύσεις σε αναβάθμιση, επέκταση ή την κατασκευή νέων
δικτύων τηλεθέρμανσης / τηλεψύξης, συμπεριλαμβανομένων των
δικτύων που βασίζονται σε συνδυασμένη παραγωγή θερμότητας και
ηλεκτρισμού (CHP), αποκεντρωμένα συστήματα CHP (σε κτίριο ή
επίπεδο γειτονιάς)
 Αστικές μεταφορές προκειμένου να υποστηριχθεί η αύξηση της
ενεργειακής αποδοτικότητας και της ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων
πηγών ενέργειας
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

8. Όροι και Κριτήρια Χρηματοδότησης (1/2)
8
 Το ELENA χρηματοδοτεί μέχρι και το 90% των δράσεων που απαιτούνται για την
ωρίμανση του έργου
 Χρηματοδοτεί μόνο την τεχνική υποστήριξη. Τα επενδυτικά προγράμματα θα πρέπει
να υλοποιηθούν μέσω άλλων μέσων (π.χ. Δάνεια, ίδιοι πόροι, διαρθρωτικά ταμεία κλπ)
 Δικαιούχοι είναι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές.
 Μέγιστη διάρκεια ενός έργου που θα χρηματοδοτηθεί από το ELENA είναι 3 χρόνια
 Δυνητικό χρηματοδοτικό ενδιαφέρον του επενδυτικού προγράμματος
 Οικονομική και Τεχνική ικανότητα του φορέα να εκτελέσει και να ολοκληρώσει το έργο
 Αναμενόμενη συμβολή στην επίτευξη των στόχων της «20-20-20» και του Σχεδίου
Δράσης στα πλαίσια του ΣΥΜΦΩΝΟΥ ΤΩΝ ΔΗΜΑΡΧΩΝ.
 Συντελεστής Μόχλευσης (ελάχιστο 25)
Το ύψος της επένδυσης θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 25 φορές του ύψους της
αιτούμενης Τεχνικής Βοήθειας από το ELENA. Σε περίπτωση μη επίτευξης του
στόχου αυτού η EIB θα ζητήσει από τον δικαιούχο να επιστρέψει μέρος ή ακόμα
και το σύνολο της χρηματοδότησης
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

9. Όροι και Κριτήρια Χρηματοδότησης (2/2)
9
Επιλέξιμες Δαπάνες για το ELENA είναι αυτές που είναι αναγκαίες για την
προετοιμασία, την εφαρμογή και τη χρηματοδότηση ενός επενδυτικού
προγράμματος. Ενδεικτικά αναφέρονται:
Κόστος επιπλέον προσωπικού αν απαιτείται για τις ανάγκες του έργου
 Έρευνες Αγοράς
 Τεχνοοικονομικές Μελέτες και Μελέτες Σκοπιμότητας
 Ενεργειακούς Ελέγχους
 Τεύχη Δημοπράτησης
 Διαγωνιστική διαδικασία κ.α

Ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) είναι επιλέξιμη δαπάνη μόνον εφόσον
βαρύνει πραγματικά και οριστικά τον δικαιούχο
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

10. Διαδικασία υποβολής αίτησης
χρηματοδότησης
10
Στάδιο 1ο Προκαταρκτική αίτηση (Pre-application) που περιλαμβάνει:
 Συνοπτική περιγραφή του προτεινόμενου επενδυτικού σχεδίου και της μεθόδου
υλοποίησης
 Προβλεπόμενο κόστος επένδυσης και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης
 Κόστος, πεδίο εφαρμογής και βασικές απαιτήσεις Τεχνικής Υποστήριξης
Εάν υπάρχει θετική έκβαση ο ενδιαφερόμενος υποβάλει την πλήρη αίτηση (Στάδιο
2ο) για έγκριση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή
Στάδιο 2ο Πλήρης αίτηση (Application Form) που περιλαμβάνει: Στοιχεία
αιτούντα, Υφιστάμενη κατάσταση αιτούντα. Παρουσίαση του επενδυτικού σχεδίου,
Κατανομή εργασιών έργου, Υπηρεσία Υλοποίησης / Τεχνική Υποστήριξη, Πίνακας
επισκόπησης: Ορόσημα για την μέτρηση του Συντελεστή Μόχλευσης, Εκτιμώμενος
Π/Υ και Χρηματοδότηση, Υπεύθυνη δήλωση του αιτούντα.
Η υποβολή της αίτησης μπορεί να πραγματοποιηθεί και μέσω του Ταμείου
Παρακαταθηκών και Δανείων με την υποστήριξης της ΠΕΤΑ ΑΕ.
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

11. Πρωτοβουλία JESSICA
11
Η πρωτοβουλία JESSICA είναι μια πρωτοβουλία η οποία αναπτύχθηκε από την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σε συνεργασία
με την Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Η πρωτοβουλία JESSICA αποτελεί ένα νέο μέσο αξιοποίησης των
υφιστάμενων επιχορηγήσεων των διαρθρωτικών ταμείων για την:
 Προώθηση βιώσιμων επενδύσεων (επιστρεπτέες χρηματοδοτήσεις)
 Προαγωγή της Ανάπτυξης στις Αστικές Περιοχές
Οι επενδύσεις αυτές, μπορούν να έχουν τη μορφή ιδίων κεφαλαίων, δανείων ή/και
εγγυήσεων, πραγματοποιούνται μέσω Ταμείων Αστικής Ανάπτυξης (ΤΑΑ).
Οι φορείς που δύνανται να χρηματοδοτηθούν από πόρους JESSICA είναι:
 ΟΤΑ
 Ιδιώτες – ανάδοχοι έργων ΟΤΑ και
 Ιδιώτες – ιδιοκτήτες επιλέξιμων επενδυτικών σχεδίων
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

12. Πρωτοβουλία JESSICA
Επιλεξιμότητα Δαπανών & Έργων
12
Οι κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών του JESSICA είναι οι ίδιοι με εκείνους που
ισχύουν για τη χρήση των διαρθρωτικών ταμείων, ενώ λαμβάνουν επίσης υπόψη
τους τυχόν ειδικούς περιορισμούς που υφίστανται σε εθνικό επίπεδο από τους
σχετικούς άξονες προτεραιότητας των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων που
συνεισφέρουν πόρους στο JESSICA.
Προϋποθέσεις για Χρηματοδότηση Επενδυτικού Σχεδίου:
 Έργα που δημιουργούν ΕΣΟΔΑ
• Καθιστούν εφικτή την αποπληρωμή του Δανείου, της εγγύησης ή των ιδίων
κεφαλαίων της επένδυσης
• Η χρηματοδότηση JESSICA μπορεί να συνδυαστεί και με επιδοτήσεις
 Έργα που πληρούν τα κριτήρια του αντίστοιχου Επιχειρησιακού
Προγράμματος ( Περιφερειακό ή Τομεακό)
 Έργα που συμπεριλαμβάνονται σε ένα Ολοκληρωμένο Σχέδιο Αστικής
Ανάπτυξης
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

13. Πρωτοβουλία JESSICA
Επιλεξιμότητα Δαπανών & Έργων
13
Οι πόροι του JESSICA μπορούν να διοχετεύονται σε σχέδια στους εξής
τομείς:
 Αστικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, της ύδρευσης
και αποχέτευσης, της ενέργειας κ.λπ.
 Χώροι της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, για τουρισμό ή άλλες
αειφόρους χρήσεις.
 Επαναξιοποίηση εγκαταλελειμμένων βιομηχανικών εκτάσεων,
συμπεριλαμβανομένης της αποξήλωσης εγκαταστάσεων και της
εξυγίανσης.
 Χώροι γραφείων για μικρομεσαίες επιχειρήσεις και για τους τομείς της
πληροφορικής και/ή της έρευνας και ανάπτυξης.
 Πανεπιστημιακά κτίρια, συμπεριλαμβανομένων ιατρικών, βιοτεχνολογικών
και άλλων εξειδικευμένων εγκαταστάσεων.
 Ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης.
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

14. Πρωτοβουλία JESSICA
Διαθέσιμοι πόροι - ΤΑΑ
14
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα / Περιφέρεια
Ποσό (EUR)
ΕΠ Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη
10.000.000,0
Περιφέρεια Αττικής
50.000.000,0
Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας
15.000.000,0
Περιφέρεια Ιονίων Νήσων
10.000.000,0
Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας
20.000.000,0
Περιφέρεια Θεσσαλίας
20.000.000,0
Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας – Θράκης
10.000.000,0
Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας
15.000.000,0
Περιφέρεια Ηπείρου
15.000.000,0
Περιφέρεια Β. Αιγαίου
10.000.000,0
Περιφέρεια Κρήτης
15.000.000,0
Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
40.000.000,0
Περιφερειακό ΕΠ Δυτικής Ελλάδας – Πελοποννήσου – Ιονίων
Νήσων
28.000.000,0
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΤΑΜΕΙΟΥ
ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Σύνολο
ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΤΡ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
ΕΛΛΑΔΑΣ
ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ
ΤΡΑΠΕΖΑ
EFG EUROBANK
258.000.000,00

15. Πρωτοβουλία JESSICA
Πρόοδος και προβλήματα (1/2)
15
Η Παγκρήτια Συνεταιριστική Τράπεζα είναι η πρώτη τράπεζα που υπέγραψε χρηματοδοτήσεις
ύψους 4,5 εκατ. ευρώ μέσω Jessica για τα τέσσερα πρώτα έργα Αστικής Ανάπτυξης στην Κρήτη,
συνολικού προϋπολογισμού 12 εκ. ευρώ.
Αναλυτικά, τα έργα που χρηματοδοτούνται είναι τα εξής:
 Αποκατάσταση κτιρίου Βικελαίας Βιβλιοθήκης Δ. Ηρακλείου, προϋπολογισμού 2,4 εκ
ευρώ. Η Βικελαία Βιβλιοθήκη στεγάζεται σε αισθητικά αναβαθμισμένους χώρους, ενώ παρέχει
υπερσύγχρονες υποδομές και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες στους πολίτες, αναδεικνύοντας το
ιστορικό κέντρο της πόλης του Ηρακλείου.
 Ανέγερση συγκροτήματος καταστημάτων, γραφείων και υπόγειων χώρων στάθμευσης στην
περιοχή ΧΑΝΙΩΠΟΡΤΑ Ηρακλείου, προϋπολογισμού 6,4 εκ ευρώ. Το έργο αυτό θα συμβάλλει
στην επίτευξη της κυκλοφοριακής αποσυμφόρησης της ευρύτερης περιοχής, με παράλληλη
αισθητική αναβάθμισή της, με τη δημιουργία χώρων πρασίνου και αναψυχής.
 Βελτίωση οδικού τμήματος επαρχιακής οδού στo ΠΕ.ΠΑ.Γ.Ν.Η, προϋπολογισμού 670.000
ευρώ. Το έργο αυτό θα συμβάλλει στην κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση και στη βελτίωση των
συνθηκών μετακίνησης από και προς το Ηράκλειο, ενώ παράλληλα εξυπηρετούνται οι αυξημένες
ανάγκες στάθμευσης του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου.
 Προσθήκη 5 ορόφων χώρων στάθμευσης Δημοτικής Επιχείρησης ΚΥΔΩΝ Χανίων,
προϋπολογισμού 2,7 εκ ευρώ. Το έργο προβλέπεται να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες
στάθμευσης και να συμβάλλει στην αποσυμφόρηση της κυκλοφορίας στο κέντρο της πόλης των
Χανίων.
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

16. Πρωτοβουλία JESSICA
Πρόοδος και προβλήματα (2/2)
16

Καθυστερήσεις στην υπογραφή συμβάσεων χρηματοδότησης επενδυτικών
σχεδίων, οι οποίες οφείλονται:
 Περιορισμένος αριθμός βιώσιμων επενδυτικών σχεδίων λόγω της
οικονομικής κρίσης
 Αδυναμία ΟΤΑ να ωριμάσουν και να δημοπρατήσουν επενδυτικά σχέδια .
 Περιορισμοί στην δανειοδότηση των ΟΤΑ .
 Αδυναμία των ιδιωτικών φορέων να εξασφαλίσουν δανειακά και ίδια
κεφάλαια.

Αδυναμία των τραπεζών – διαχειριστριών των ΤΑΑ να κατανοήσουν τις
ιδιαιτερότητες των ΟΤΑ.
 Απουσία «κουλτούρας» υλοποίησης ανταποδοτικών επενδυτικών σχεδίων.

Περιορισμοί στην επιλεξιμότητα επενδυτικών σχεδίων προς χρηματοδότηση
 Αστικά έργα – μη επιλέξιμα τα επενδυτικά σχέδια που δεν συνδέονται με
αστική ανάπτυξη.
 Συμβατότητα με αντίστοιχα Επιχειρησιακά Προγράμματα
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

17. Η συμβολή της ΠΕΤΑ ΑΕ στην υποστήριξη
επενδύσεων
17
 Στην προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος και εξασφάλιση πρόσθετων
χρηματοδοτήσεων για επενδύσεις σε συνεργασία με ΥΠΕΣ, Τα.Π.& Δ. και
ΚΕΔΕ
 Συγκέντρωση, αξιολόγηση και ομαδοποίηση ανταποδοτικών επενδυτικών
σχεδίων των ΟΤΑ – ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
 Προβολή των επενδυτικών σχεδίων με στόχο την προσέλκυση επενδυτικού
ενδιαφέροντος.
 Portal InvestOTA
 Road shows
 Επαφές με επενδυτές
 Στην ωρίμανση και δημοπράτηση των ανταποδοτικών επενδυτικών σχεδίων
των ΟΤΑ
 Συνεργασία με Τα.Π.& Δανείων για εξασφάλιση πόρων από ELENA και
λοιπούς πόρους.
 Συνεργασία με Τράπεζες διαχειρίστριες των ΤΑΑ στην προτυποποίηση των
διαδικασιών ωρίμανσης και δημοπράτησης.
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων

18. Στοιχεία Επικοινωνίας
ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ – ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ - ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α. (Π.Ε.Τ.Α. Α.Ε.)
Ηπείρου 11, 10433, Αθήνα
Τηλέφωνο: 213 215 56 00
Fax: 213 215 56 24
webite: www.info-peta.gr
email: peta@info-peta.gr
9η Έκθεση Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δημοσίου – Κοινωνικού τομέα και Ιδιωτικών Επιχειρήσεων