1. Minor digitale didactiek en nieuwe media: Formatief handelen met OLT
Hogeschool Rotterdam
21 november 2022: Bijeenkomst 1
28 november 2022: Bijeenkomst 2
5 december 2022: Werksessie + Vragen

2. Activerende werkvorm
Tegen de (denkbeeldige) streep!
ALS antwoord = JA Zet een stap naar voren
ALS antwoord = NEE  Blijf staan
Bij twijfel of ongemak, blijf gerust staan.
1. Ik studeer aan de Hogeschool Rotterdam.
2. Ik ben blij met de keuze voor de minor digitale
didactiek en nieuwe media.
3. Ik heb veel nieuwe dingen geleerd in de minor.
4. Ik mis bepaalde onderdelen in de minor.
5. Ik wil graag wat meer over Robert weten.
6. Ik ben sportief.
7. Ik ben muzikaal.
8. Ik ben creatief.
9. Ik heb een leuke of unieke hobby.
10. Ik weet al veel over digitaal toetsen.
11. Ik weet wat formatief toetsen is.
12. Ik weet wat formatief evalueren is.
13. Ik weet wat formatief handelen is.
14. Ik loop stage op het VO.
15. Ik loop stage op het MBO.
16. Ik heb zelf al een specifieke leervraag voor deze
module.

3. Scan de QR code.
Vul de Google Forms in.
Individueel
In stilte voor jezelf
+- 5 minuten
Robert
De Google Forms is ingestuurd.
Wacht even geduldig op de rest.
Voorkennis activeren
(Digitale educatieve toepassingen)

5. Programma
Aantal
minuten:
Activiteit(en):
+- 15-20 min • Activerende activiteit: Tegen de streep
• Voorstellen / kennismaken
• Voorkennis check
• Aandachtsrichter
+- 30 min • Uitleg over Formatief toetsen, Formatief evalueren, Formatief handelen
• Van gedachten wisselen over uitspraken
• Teken een bloem
• Model formatief toetsen / Feedback
+- 10 min Pauze
+- 10 min • Uitleg over de eindopdracht
+- 40-50 min • Opzetten van een vaardighedenhiërarchie
• Experimenteren met/uitzoeken van Sway/Wikiwijs/vormvrije toepassing
• Klaarzetten “hoofdstukkenindeling”
Voorbereiding
volgende
bijeenkomst
Neem je definitieve vaardighedenhiërarchie mee naar de bijeenkomst, zodat ik hem kan
goedkeuren.
Volgende
bijeenkomst
Valide toetsvragen, vervolgstappen en differentiëren

6. https://www.youtube.com/watch?v=wh-qpJu7Lyw
Aandachtsrichter

7. Formatief toetsen, evalueren,
handelen
Een korte introductie

8. Formatief
toetsen/evalueren
Definitie formatief toetsen die wordt gehanteerd in de
module:
“Toetsing is formatief als leraren, leerlingen en hun
klasgenoten bewijs verzamelen, interpreteren en gebruiken
om beslissingen te nemen over de vervolgstappen in het
leerproces die beter (onderbouwd) zijn dan de beslissingen
die ze anders hadden genomen (Black & William, 2009).”
Black, P. & William, D. (1998) Assessment and classroom learning. Assessment in
Education: Principles, Policy and Practice, 5(1), pp. 7-73

9. Formatief
handelen?
•Combinatie
•Anders niet zinvol

10. Waarom?
Er is veel oversteenstemming over het belang van formatief
toetsen bij het leren van leerlingen (Schildkamp et al., 2014)
• Formatief toetsen leidt tot beter onderwijs en betere
leerprestaties (Briggs et al., 2012; Hattie, 2009; Kingston en
Nash, 2011; Van der Ploeg en van Engen, 2017; William et al.,
2004).
• Formatief toetsen kan leiden tot meer motivatie en een betere
zelfregulatie bij leerlingen (Stobart, 2008; Van der Ploeg en Van
Engen, 2017).
• Voorwaarde: Formatief toetsen moet goed en systematisch
worden uitgevoerd, in combinatie met het geven van
effectieve feedback.
Black, P. & William, D. (1998) Assessment and classroom learning. Assessment in Education: Principles, Policy and Practice, 5(1), pp. 7-
73
Briggs, D.C., Ruiz-Primo, M.A., Furtak, E., Shepard, L. & Yin, Y. (2012) Meta-analytic methodology and inferences about the efficacy of
formative assessment. Educational Measurement: Issues and Practice, 31(4), pp. 13-17.
Hattie, J. (2009). Visible Learning. A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. Abingdon: Routledge.
Kingston, N. & Nash, B. (2011). Formatieve assessment: A meta-analysis and a call for research. Educational Measurement: Issues and
Practice, 30(4), pp. 28-37
Schildkamp,K., Heitink, M., Van der Kleij, F.M., Hoogland, I., Dijkstra, A., Kippers, W. & Veldkamp, B. (2014). Voorwaarden voor
effectieve formatieve toetsing: een praktische review. Twente: Universiteit Twente
Stobart, G. (2008). Testing Times: The uses and abuses of assessment. London: Routlegde.
Van der Ploeg, S. & Van Engen, N. (2017). Wat is er in de wetenschappelijke literatuur bekend over de effecten van formatief
evalueren? Den Haag: Kennisrotonde.
William, D., Lee, C., Harrison, C. & Black, P. (2004). Teachers developing assessment for learning: impact on student achievement.
Assessment in Education: Principles Policy and Practice 11(1), pp. 49-65

11. Verschil
summatief
toetsen en
formatief
toetsen
Summatief toetsen
heeft een beslissende
functie. De resultaten
kunnen gebruikt
worden om
beslissingen te nemen
over bijv. de
bevordering van
leerlingen of
diplomering.
Formatief toetsen
geeft informatie
over waar de
leerling staat in
zijn/haar leerproces.

12. Uitspraken om eens over van
gedachten te wisselen
1. Een onvoldoende mag nooit een
verrassing zijn voor een leerling of
student.
2. Formatief toetsen kost veel tijd.
3. De docent is de enige expert in het
klaslokaal.
4. Feedback moet altijd gegeven worden
door de docent of door een
medeleerling.
Ga in gesprek over
deze vier uitspraken.
Tweetallen of drietallen
Op normaal volume
+- 5-10 minuten
Robert
Intenties van formatief toetsen
worden onder de loep genomen.
Kijk even op de Moodle pagina.

13. A4 uitdelen

14. Opdracht: Teken een bloem

15. Einde van de opdracht
Laat nu jullie bloem zien.

16. Voldoende
Feed-up:
• Waar werken we naartoe?
• Wat zijn succescriteria?
• Hoe ziet een voldoende eruit?

18. Summatieve toets
Feedback
en feed forward
Feed up
Formatief toetsen:
Feedback en feed
forward
Formatief toetsen:
Feedback en feed
forward
Formatief toetsen:
Feedback en feed
forward
Feed up: Het doel, waar werk je naartoe? Wat zijn succescriteria?
Feedback: Waar sta je nu in dat proces?
Feed forward: Wat moet je nog doen? Wat kan je nog meer leren?
Discrepantiefeedback: Wat mist er en wat moet verbeterd worden?
Progressiefeedback: Hoe sta je in het leerproces t.o.v. het begin?
Summatieve toets
Feedback

19. Onderwijsleertechnologie
Effectiever
Grootschaliger
Automatische feedback
Formatief
handelen met

20. Formatief handelen
Als uitslag = positief Als uitslag = negatief
• Vaststellen waar denkfouten en
hiaten zitten (leerling,
medeleerling, docent?)
• Niet alleen feedback op taak
geven, maar ook op proces en
zelfregulatie
• Na feedback op het proces ->
Plannen maken
• Differentiëren
• Verdieping of verbreding van het
leerdoel
• Verder werken aan het volgende
leerdoel in de
vaardighedenhiërarchie of het
curriculum
• Iets anders doen: Ander vak,
andere leerlingen helpen,
docent helpen

21. Formeel vs
informeel
formatief
toetsen
Formeel formatief
toetsen
• Georganiseerd
• Belangrijk: Het
stellen van goede
vragen
Informeel formatief
toetsen
• On the fly!
• Belangrijk: Het
stellen van goede
vragen

23. Zichtbaarheid
op het
leerproces van
een student
krijgen tijdens
de les zonder
digitale
ondersteuning.
Zichtbaarheid
op het
leerproces van
een hele groep
krijgen tijdens
de les zonder
digitale
ondersteuning.
Zichtbaarheid
op het
leerproces van
de hele groep
krijgen tijdens
de les met
digitale
ondersteuning.
Zichtbaarheid
op het
leerproces van
zowel de groep
als alle
individuele
studenten
krijgen tijdens
de les met
digitale
ondersteuning.
Zichtbaarheid
op het
leerproces van
zowel de groep
als alle
individuele
studenten
krijgen tijdens
de les met
digitale
ondersteuning
en daar
vervolgens op
handelen.

25. Pauze
5 minuten

26. Differentiëren / Formatief
toetsen
Als een docent iets wil uitleggen aan de hele klas
tegelijk, is het waarschijnlijk dat 1/3 van de
leerlingen het al weet, 1/3 het inderdaad gaat
snappen en 1/3 nog niet aan snappen toe is. Dan is
de uitleg voor 2/3 van de leerlingen tijdverspilling.
- Lillian Katz, university of Illinois)

27. Ontwerpprincipes van jullie eindopdracht/module
1. Sterke transfer naar, maar niet afhankelijk van… leerwerkplek
2. Individuele opdracht
3. Peer feedback aan het einde ter inspiratie
4. Minder heftig dan vorig schooljaar
5. Nadruk op OLT
6. Sterke nadruk op toetsing
7. Voorbereiding

28. Microsoft
Sway
pagina
Wikiwijs
pagina
of
Vormvrije
pagina
met de
volgende
inhoud

Vaardigheden-
hiërarchie met
minimaal 3
deelvaardigheden en
1 hoofdvaardigheid
Uitwerking van 3
deelvaardigheden via
deze 5 stappen
1. Beschrijving
deelvaardigheid +
SMART leerdoelen
2. Misconcepties
3. Keuze en
verantwoording
manier van toetsen
4. Formatieve toets in 3x
unieke toepassing
5. Vervolgstappen
wel/niet behaald
Eindtoets
hoofdvaardigheid
+
Single point rubric
Ingevulde
peer
feedback
leerteam
(via single
point
rubric)
Korte
reflectie
op het
volgen van
deze
module
Eindopdracht
Minor digitale didactiek en nieuwe media, module 8 Formatief handelen met OLT
Verwerkingstoepassingen, o.a.:
Google Forms, Microsoft Forms,
Socrative, GoFormative,
Wikiwijs, Wizer.me

29. Lees de eindopdracht én de final checklist
Individueel
Lees de hand-out en noteer vragen die je straks
mag stellen
+- 10 minuten
Robert
Je weet wat je te wachten staat
in de eindopdracht.
Bekijk de informatie op de Moodle pagina.

30. Werk aan de opdrachten aan de linkerkant.
Individueel
Je mag met elkaar overleggen. Stilte lokaal aan
de overkant?
+- 40-50 minuten
Robert
Je hebt een begin gemaakt
aan je eindopdracht.
Bekijk de informatie op de Moodle pagina.
Werk aan het onderstaande. Dat hoeft niet per se
in deze volgorde .
1. Ontwerp een vaardighedenhiërarchie met
minimaal 3 deelvaardigheden voor jouw
hoofdvaardigheid.
2. Experimenteer met Microsoft Sway, Wikiwijs of
een vormvrije toepassing voor je eindopdracht.
3. Zet alvast de verplichte hoofdstukkenindeling
(Zie final checklist onderaan) klaar.
4. Ontdek mogelijkheden van
verwerkingstoepassingen (Tip: Wizer.me,
wikiwijs zelf, GoFormative, Socrative,
Google/Microsoft Forms

31. Programma
Aantal
minuten:
Activiteit(en):
+- 15-20 min • Activerende activiteit: Tegen de streep
• Voorstellen / kennismaken
• Voorkennis check
• Aandachtsrichter
+- 30 min • Uitleg over Formatief toetsen, Formatief evalueren, Formatief handelen
• Van gedachten wisselen over uitspraken
• Teken een bloem
• Model formatief toetsen / Feedback
+- 10 min Pauze
+- 10 min • Uitleg over de eindopdracht
+- 40-50 min • Opzetten van een vaardighedenhiërarchie
• Experimenteren met/uitzoeken van Sway/Wikiwijs/vormvrije toepassing
• Klaarzetten “hoofdstukkenindeling”
Voorbereiding
volgende
bijeenkomst
Neem je definitieve vaardighedenhiërarchie mee naar de bijeenkomst, zodat ik hem kan
goedkeuren.
Volgende
bijeenkomst
Valide toetsvragen, vervolgstappen en differentiëren