1. https://www.ebmg.az/mobile/view?id=ebm00314

2. ÜST-nin anemiya diaqnozu meyarları bunlardır:
- kişilərdə - eritrositlərin sayı <4,0 milyon / μl, Hb <130 q
/ l, Ht <39%
- qadınlarda - eritrositlərin sayı <3.8 milyon / μl, Hb <120
q / l, Ht <36%
- hamilə qadınlarda, Hb <110 g / l, Ht <% 33.
uşaqlar; qanda hemoqlobin < 110 q/l Ht.30-44% yaşdan
asılı olaraq
Anemiya hemoglobin konsentrasiyasının azalması və əksər
hallarda qanın vahidinə düşən qırmızı qan hüceyrələrinin
və hematokrit sayının azalması ilə xarakterizə olunan bir
vəziyyətdir.

3. ◦Eritrositlərin orta korpuskulyar
həcminə -OKH (MCV ) görə
anemiyanın morfoloji təsnifatı
anemiyanın qiymətləndirilməsində
sadə və praktik yanaşmadır.1
◦
1.Meqaloblastik anemiya. Freja Ebeling EBM kliniki protokolları;

4. Anemiyaların təsnifatı
Hb-də azalma1
mikrositar /
hipoxrom
MCV <80fl
MCH <27 pg
MCHC <320 g / L
RDW dərəcəsi və
ya artır
Normositar
/ normoxrom
(MCV 80–100 fl)
MCV, MCH,
MCHC, RDW
ümumiyyətlə
normal hədlər
daxilində
makrositar/
normo- və ya
hiperxrom
MCV> 100fl
MCH> 32 pg
RDW artır

5. Mikrositar
Hipoxrom
Normal və ya
yüksək ferritin
Ferritin
səviyyəsi
aşağı
Normositar
Normoxrom
Retikulositlər
Yüksəlib >2 %
Makrositar
Hiperxrom
Anemiyaların təsnifatı123
Aşağı və ya normal
retikulositlər <2%
Aşağı və ya
normal
retikulositlər
Retikulositlər
Yüksəlib
Dəmir
defisitli
anemiya
Talassemiya
Sideroblast
anemiya
Xroniki
Xəstəlik
Anemiyası
Böyrək
çatışmazlığı
Sümük iliyi
infiltrasiyası
Xroniki
Xəstəlik
Anemiyası
Mielodisplastik
sindrom
Kəskin
hemoragik
anemiya
Hemolitik
anemiya
Meqalo-
blast
Qeyri Meqa-
loblast
B12 və ya
(fol turşusu )
çatışmazlıq
anemiyası
Qaraciyər
xəstəliyi
Mielodis-
plastik
Hemor-ragik
anemiya
Hipotireoz
Aplastik anemiya
Eritrpoezin
güclənməsi
Alkohol
Digər səbəblər
1.Meqaloblastik anemiya. Freja Ebeling EBM kliniki protokolları;
2.Dəmir çatışmazlığı anemiyası, Tapio Nouisiannen, EBM kliniki protokolları
3. https://bestpractice.bmj.com/topics/en-us/93/diagnosis-approach (Britaniya tibb Jurnalının onlayn məqaləsi)

6. MCV
Normositar
Mikrositar
Hemoliz
Xroniki
qan itkisi
Polixramaziya hədəf
hüceyrələr
Retikulositoz
Ferritin və dəmirin laborator
müayinəsi
Talassemiya
Hemoqlobi-
nopatiya
Dəmir
defisitli
anemiya
↓QQH, ↓HKT, ↓Hb
Xroniki
xəstəlik
anemiyası
Qan yaxmasının morfologiyası
Makrositar
Aplaziya
Xroniki
xəstəlik
anemiyası
Retikulosit sayı
↑CRP və
digər
sitokinlər
Hemoqlo-
binin
analizi
Sideroblastik
anemiya
sümük iliyi
halqalı
sideroblast-
lar
Hemorra-
gik
anemiya
Anemiya diaqnostikasına MCV əsaslı yaxınlaşma
↑LDH
↑Bilirubin
↓Haptoglo
bin
Birbaşa
qlobulin
testi
Amerika Hematologiya Asssosiasiyası
Anemia
1.Green R Hematology 2012:2012: 492-498
Qaraciyər
xəstəliyi
Vit B12
defisiti
Qaraciyər
Enzimləri
B12 və fol
turşusu
səviyyələri
MMT
< 80 fl 80-100 fl > 80 fl
aşağı aşağı
normal normal
yüksək yüksək Hiperseqmentasiyalı
neyrolfillər yoxdur
Hiperseqmentasiyalı
neyrolfillər
Fol
defisiti

7. MCV
YÜKSƏK
Normal B12 səviyyəsi
↓Fol turşusu
Aşağı
Qanda Ferritin
Aşağı
Fol turşusu defisiti
Normal B12 səviyyəsi
Normal Fol turşusu səviyyəsi
↓B12 səviyyəsi
Normal Fol turşusu səviyyəsi
Vit b12 defisiti
Qaraciyər xəstəlikləri
Dərmanla əlaqəli anemiya
Hipotireoidizim
Retikulositoz barədə düşünün
Normal və yüksək
TİBS
Aşağı Yüksək/normal
Normal
Retikulosit sayı
Aşağı
YÜKSƏK
Yüksək qan itkisi
Hemoliz
Dalaq anemiyası
Ağ qan hüceyrələri
Və trombositlər
Aşağı
Dəmir defisitli anemiya
Xroniki xəstəlik anemiyası Qurğuşun intoksikasiyasını
düşünün
Talassemiya
Sideroblastik anemiya
Normal və yüksək
Sümük iliyi pozuntusu
Aplastik anemiya
Leykemiya
Xroniki infeksiya
Xroniki iltihab
Bədxassəsi xəstəlikləri
Xroniki böyrək xəstəliyini barədə düşünün
1.Green R Hematology
2012:2012: 492-498

8. ANEMİYANIN DİAQNOSTİKASI
İLKİN MƏRHƏLƏ HABİTUS
ƏSASINDA QANIN ÜMUMİ
ANALİZİ
Eritrositlərin orta korpuskulyar
həcminə -OKH (MCV ) görə
anemiyanın morfoloji təsnifatı
anemiyanın
qiymətləndirilməsində sadə və
praktik yanaşmadır.
Hemoqlobin, Hematokrit,
Qırmızı qan cisimcikləri
göstəriciləri diqqət keçirilir.
1.MCV aşağı olarsa qanda
Ferritin
2.MCV normal olarsa
retikulositlərin sayı araşdırılır.
3. MCV yüksək olarsa B12 və Fol
turşusu araşdırılır.
1.Meqaloblastik anemiya. Freja Ebeling EBM kliniki protokolları;
2.Dəmir çatışmazlığı anemiyası, Tapio Nouisiannen, EBM kliniki protokolları
3.TUSDATA, Şampiyonlar NOTU, Dahiliyə 2019 səh.12-17
4.Dəmir Defisitli Anemiyanın Diaqnostika və Müalicəsi üzrə Kliniki protokol Bakı 2009.
ANEMİYANIN DİAQNOSTİKASI ÜZRƏ ALQORİTM1234

9. Gizli dəmir çatışmazlığı anemiyasının digər anemiya formalarından
(məsələn, xroniki xəstəlik anemiyası) diferensial diaqnozu üçün
lazımdır.
Qadınların 15% -i normal sərhədlər daxilində hemoglobin
dəyərləri olan dəmir çatışmazlığı anemiyasından əziyyət
çəkir. Bu fenomen gizli dəmir çatışmazlığı anemiyası adlanır.
Klinik əhəmiyyət, gizli dəmir çatışmazlığı anemiyasının erkən
diaqnozu ilə yanaşı, xroniki xəstəlik anemiyasından aydın şəkildə
differansiasiya edilməsindədir.
MAF aşağıdırsa Ferritini yoxlayın.
MAF: (Hb x MCV )/100
MAF: 10.6 - 15.5
1.«ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНАЯ ДИАГНОСТИКА АНЕМИЙ» Научно-практический семинар для специалистов клинической лабораторной диагностики учреждений здравоохранения
Санкт-Петербурга 18 мая 2017 г., Санкт-Петербург

10. Leykosit parametrləri.1
Megaloblastik anemiya (B12 və fol turşusu çatışmazlığı) diaqnozu ilə
əlaqəli yeni leykosit parametrləri:
- orta neytrofil həcmi MVNe (РЗ: 132-144 vahid)
- monosit MVMo-nun orta həcmi (РЗ: 157-167 vahid)
Simon-LopezR.,SukhachevaE.,TsvetaevaN.,Egorova M.etal.,2008
1.«ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНАЯ ДИАГНОСТИКА АНЕМИЙ» Научно-практический семинар для специалистов клинической лабораторной диагностики учреждений здравоохранения
Санкт-Петербурга 18 мая 2017 г., Санкт-Петербург

11. Kliniki Hal: qadın, 64 yaş, təqaüdçü. 3 ay əvvəl revmatoid artrit diaqnozu qoyuldu və
QSİƏM müalicə təyin edildi. Zəiflikdən və biraz sürətli nəfəs alma şikayətlənir
Müayinə məlumatları: oynaqlarda RA əlamətləri. Solğun göz qişası. Başqa diqqət
çəkən əlamətlər qeyd edimir
Test
nəticələri
Normal aralıq
Leykositlər 5 x 109/L 4-10 x 109/L
Eritrositlər 3.83 x 1012 /L 3.8-5.8 x 1012 /L
Hemoglobin 105 g/L 12-16 g/dL
Hematokrit 32.1 % 37-47 %
Retikulositlər 63 x 109 /L 20-80 x 109 /L
MCV 75 fL 80-100 fL
MCH 23 pg 27-32 pg
MCHC 30 g/dL 32-36 g/dL
RDW 15 11-14
Trombositlər 230 x 109/L 150-500 x 109/L
Mikrositar
hipoxrom
anemiya.1
1.«ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНАЯ ДИАГНОСТИКА АНЕМИЙ» Научно-практический семинар для специалистов клинической лабораторной диагностики учреждений здравоохранения
Санкт-Петербурга 18 мая 2017 г., Санкт-Петербург

12. AZ protokol səh 6
ÜMUMİ MÜDDƏALAR Dəmir defisitli
anemiya (DDA) – orqanizmdə
dəmirin daxil olmasının,
mənimsənilməsinin pozulması və ya
patoloji itirilməsi nəticəsində
hemoqlobinin miqdarının azalması
ilə xarakterizə olunan patoloji
vəziyyətdir.1
1.Dəmir Defisitli Anemiyanın Diaqnostika və Müalicəsi üzrə Kliniki protokol Bakı 2009.

13. Qan zərdabında ferritin səviyyəsinin təyin edilməsi dəmir defisitinin
müəyyən olunması üçün ən dəqiq meyar hesab olunur
(A), lakin Azərbaycanda bu üsuldan geniş istifadə edilmədiyindən
aşağıda göstərilən analizlərin aparılması tövsiyə olunur.
Qanın ümumi analizi:
Hemoqlobinin səviyyəsi
Eritrositlərin sayı
Eritrositlərin morfoloji dəyişiklikləri – mikrositoz,
hipoxromiya, anizoxromiya, poykilositoz
Rəng göstəricisi (normada 0,85-1,05)
Eritrositdə hemoqlobinin orta miqdarı (normada 27-35 pq)
Eritrositlərin orta həcmi (normada 85-90 fl)
Retikulositlərin miqdarı (normada 0,2-1,0%) – normal1
Dəmir defisitli anemiyanın diaqnostikasının
laborator meyarları
1.Dəmir Defisitli Anemiyanın Diaqnostika və Müalicəsi üzrə Kliniki protokol Bakı 2009.

14. Qan zərdabının biokimyəvi analizi:
Qan zərdabında dəmirin miqdarı (normada 12,5-30,4
mkmol/l)
Qan zərdabının ümumi dəmirbağlama qabiliyyəti
(normada
46,7-76,7 mkmol/l)
Qan zərdabının latent dəmirbağlama qabiliyyəti
(normada
24,7-53,2 mmol/l)
Transferrinin dolma əmsalı (normada 16-54%)
Qan zərdabında ferritinin miqdarı (normada 15-150
mkq/l) (B)
Həll olunan transferrin reseptorları (normada 8,8-28,1
nmol/l)1
1.Dəmir Defisitli Anemiyanın Diaqnostika və Müalicəsi üzrə Kliniki protokol Bakı 2009.

15. Diferensial diaqnoz sideroblast anemiya, xronik xəstəliklər
zamanı anemiya, talassemiya və qurğuşunla zəhərlənmə ilə
aparılmalıdır.
Dəmir defisitli anemiyası olan 65 yaşdan yuxarı qadın və kişi
pasiyentlərdə mədə-bağırsaq sisteminin gizli xərçəngi istisna
olunmalıdır (B).
DDA-nin digər səbəbləri aşkar olunmadığı halda, yaşı 65-dən
aşağı olan kişi və menstruasiyası olmayan qadınlarda
mədə-bağırsaq sisteminin gizli xərçəngini istisna etmək
lazımdır (B).1
1.Dəmir Defisitli Anemiyanın Diaqnostika və Müalicəsi üzrə Kliniki protokol Bakı 2009.

16. Həkim təyin edilmiş müalicənin effektivliyini 1 aydan sonra
yoxlamalıdır. Əgər nəticə cüzidirsə (hemoqlobinin artması
10 q/ldən az) və ya ümumiyyətlə yoxdursa, xəstəni
hematoloqun
müayinəsinə göndərmək lazımdır. Müsbət nəticə alındıqda
müalicə hemoqlobinin səviyyəsi 120 q/l-ə qalxanadək
davam
etdirilməlidir, bundan sonra dəmirin dozası həftədə 120 mq-
a
qədər azaldıla və 6 ay müddətində davam etdirilə bilər.1

17. Bütün hamilə qadınlarda prenatal dövrdə həkimə birinci müraciət
zamanı və hamiləliyin sonrakı trimestrlərində heç olmasa bir dəfə
hemoqlobinin səviyyəsi yoxlanılmalıdır. Hər bir müraciət zamanı
həkim hamiləlik dövründə düzgün qidalanma (dəmirlə zəngin
olan və dəmirin sorulmasını artıran maddələrin qəbulu; dəmirin
sorulmasını azaldan qida maddələrinin ayrı qəbulu və s.) haqda
məsləhət verməlidir.
► Hemoqlobinin səviyyəsi 90 q/l-dən aşağı olduqda, diaqnozun
dəqiqləşdirilməsi və müvafiq müalicənin seçilməsi üçün
hematoloqun müayinəsi aparılmalıdır.
► Hemoqlobinin səviyyəsi 90-109 q/l arasında olduqda, həkim
gündə 120 mq elementar dəmir preparatı və 400 mkq fol turşusu
olmaqla 3 ay müddətində müalicə təyin etməlidir1
1.Dəmir Defisitli Anemiyanın Diaqnostika və Müalicəsi üzrə Kliniki protokol Bakı 2009.

18. 5 yaşdan aşağı yaşlı uşaqlarda hemoqlobinin səviyyəsi 110 q/ldən aşağı olduqda anemiya təyin
edilir.
Vaxtında doğulmuş uşaqlar anemiyaya görə (hemoqlobinin
səviyyəsinin təyini) 6 aylığında, vaxtından əvvəl doğulmuşlar isə
3 aylığından gec olmayaraq yoxlanılmalıdırlar.1
1.Dəmir Defisitli Anemiyanın Diaqnostika və Müalicəsi üzrə Kliniki protokol Bakı 2009.

19. Dəmir preparatları ilə müalicə zamanı müsbət nəticə olmadıqda,
hematoloqun müayinəsi vacibdir.
Fertil yaş dövründə hamilə olmayan qadınlar üçün anemiya hemoqlobinin səviyyəsi 120 q/l-dən
aşağı olduqda müəyyənləşdirilir.
Həkim təyin edilmiş müalicənin effektivliyini 1 aydan sonra
yoxlamalıdır. Əgər nəticə cüzidirsə (hemoqlobinin artması 10 q/ldən az) və ya ümumiyyətlə
yoxdursa, xəstəni hematoloqun
müayinəsinə göndərmək lazımdır1
1.Dəmir Defisitli Anemiyanın Diaqnostika və Müalicəsi üzrə Kliniki protokol Bakı 2009.

20. Hipervitaminoz B12 - proqnoz baxımından ağır
xəstəliklərin yeni bir marker və prediktorudur.
Hiperkobalaminemiya serum vitamin B12 səviyyəsinin artması
sindromudur, klinik praktikada əhəmiyyəti tez-tez nəzərə alınmır.
Bu fenomen, klinik baxımdan paradoksal, vitamin B12
hipovitaminoz əlamətləri ilə müşayiət oluna bilər, bu da toxumalar
tərəfindən vitamin istehlakında yaranan qüsurların mövcudluğunu
əks etdirir. Qan zərdabında kobalamin səviyyəsinin artmasının
etioloji amilləri əsasən erkən diaqnozun proqnoz üçün xüsusi
əhəmiyyət kəsb etdiyi ciddi xəstəliklərdir: qatı şişlər, bədxassəli
hematoloji neoplazmalar, həmçinin çatışmazlıq əlamətləri olan
qaraciyər və böyrək xəstəliklərini misal çəkmək olar.lazımlazımdır1
dır1
1. Авторы: Подзолков В.И. 1, Драгомирецкая Н.А. 1, Дамбаева О.Ц. 1, Аувинен С.Т. 1, Медведев И.Д.1
Учреждения:
ФГАОУ ВО «Первый Московский государственный медицинский университет им. И.М. Сеченова» Минздрава России (Сеченовский Университет)

21. “Diaqnostika elə bir uğur qazanıbki,
demək olar ki, sağlam insan yoxdur».
Bertran Rassel

22. DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ
MİNNƏTDARAM!