ครูผู้สอน นายอรุณ แห้วเพ็ชร โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ กาญจนบุรี

2. สี (colour) เป็ นส่วนประกอบที่สาคัญในงานทัศนศิลป์
เพราะช่วยทาให้เกิดคุณค่าในองค์ประกอบอื่นๆ ทั้งส่ งเสริ มให้เกิดความคิด
อารมณ์ความรู ้สึกต่างๆ รวมถึงควบคุมและเปลี่ยนแปลงองค์ประกอบอื่นด้วย
ดังนี้

3. 1.วงจรสี (Colour Cycle)
่
คือการนาเอาสี ที่มีอยูในธรรมชาติมาจัดวางเรี ยงกันเป็ นวงกลมได้ท้ งหมด 12 สี
ั
็
โดยอาจจะเรี ยกว่าวงจรสี หรื อวงล้อสี กได้
เหลือง
เขียวเหลือง
เขียว
ม่ วง
ม่ วงแดง
แดง
เขียวนาเงิน
้
นาเงิน
้
ม่ วงนาเงิน
้
ส้ มแดง
ส้ ม
ส้ มเหลือง
่
่
** สี ที่อยูตรงกันข้ามในวงล้อสี เรี ยกว่าสี คู่ตรงข้ าม ซึ่ งจะอยูต่างวรรณะกัน มี 6 คู่สี

4. 2.ลักษณะ คุณสมบัติ และระบบของสี
2.1 ลักษณะและคุณสมบัติของสี จาแนกได้ เป็ น 3 ประเภท
1.) สี แท้ (Hue) เป็ นสี ที่มีความเข้มและไม่ถูกผสมด้วยสี ขาวหรื อสี ดา
2.) สี อ่อน(Tint) เป็ นสี ที่ผสมกับสี ขาวเพื่อทาให้น้ าหนักสี อ่อนลง
3.) สี เข้ ม(Shade) เป็ นสี ที่ผสมกับสี ดาเพื่อทาให้น้ าหนักของสี แก่ข้ ึน
2.2 ระบบของสี แบ่ งออกเป็ น 3 กลุ่มตามระบบสี ของ Prang ดังนี้
่
1.) สี ข้นที1 (Primary Colours) หรื อแม่ สีวตถุมีเนื้อสี แท้อยูใน
ั ่
ั
ตัว ซึ่ งไม่สามารถผสมเพื่อทาให้เกิดสี ได้ มีอยู่ 3 สี คือ แดง เหลือง น้ าเงิน
2.) สี ข้นที2 (Secondary Colours) เกิดจาการผสมกันของสี ข้ น
ั ่
ั
ที่1 ในอันตราส่ วนที่เท่ากันจะได้ 3 สี คือ ส้ม เขียว ม่วง
3.) สี ข้นที3 (Tertiary Colours) เกิดจากการผสมกันของสี ข้ นที่1
ั ่
ั
กับสี ข้นที่2 ในอัตราส่ วนที่เท่ากัน จะได้ท้งหมด 6 สี โดยจะแสดงให้ดูในรู ป
ั
ั
ต่อไปนี้

5. สี ข้ันที่ 1 ประกอบด้วย แม่สี 3 สี คือ แดง เหลือง น้ าเงิน

6. สี ข้ันที่ 2 เกิดจากการผสมกันของสี ข้ นที่ 1 ใน
ั
อัตราส่ วนที่เท่ากันคือ
แดง + เหลือง = ส้ม
เหลือง + น้ าเงิน = เขียว
น้ าเงิน + แดง
= ม่วง

7. สี ข้ันที่ 3 เกิดจากการผสมกันของสี
ขั้นที่1 กับ สี ข้ นที่2ในอัตราส่ วนที่
ั
เท่ากันคือ
แดง + ส้ม = ส้มแดง
แดง + ม่วง = ม่วงแดง
เหลือง + ส้ม = ส้มเหลือง
เหลือง + เขียว = เขียวเหลือง
น้ าเงิน + เขียว = เขียวน้ าเงิน
น้ าเงิน + ม่วง = ม่วงน้ าเงิน

8. 3.วรรณะของสี
แบ่งออกเป็ น 2 วรรณะ คือ สี วรรณะร้อน ได้แก่สีที่ทาให้ความรู้สึกร้อนหรื อ
อบอุ่น ส่ วนสี วรรณะเย็น ได้แก่สีที่ทาให้เกิดความรู ้สึกเย็น สงบ สบาย
วรรณะร้ อน
วรรณะเย็น

9. 4.จิตวิทยาการใช้ สี
สี มีอิทธิพลต่อจิตใจและอารมณ์ของมนุษย์ และในการออกแบบสร้างสรรค์สิ่ง
ต่างๆก็จาเป็ นจะต้องเข้าใจเรื่ องของสี เป็ นอย่างดี จึงจะสามารถนาไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในขั้น
ปฏิบติได้อย่างแท้จริ ง
ั
อย่างไรก็ตามหลังจากที่เราสร้างสรรค์งานเสร็ จแล้วเราจะต้องพิจารณาถึงสภาพสี
โดยรวม(Tonality)ของงานด้วย สภาพสี ดวยรวมนี้จะช่วยทาให้เกิดความงาม ช่วยให้งาน
้
สร้างสรรค์มีความกลมกลืนและเป็ นเอกภาพมากขึ้น

10. สี ทาให้ เกิดความรู้ สึก
สี เหลือง : สว่ าง สดใส
สี แดง : ร้ อนแรง ตื่นเต้ น เร้ าใจ อันตราย

11. สี ชมพู : นุ่มนวล อ่ อนโยน
สี เขียว : สดชื่น ปลอดภัย เจริญเติบโต
สี นาเงิน : หนักแน่ น สุ ภาพ เงียบขึม สงบ
้

12. สี ม่วง : เยือกเย็น เศร้ าโศก มีเสน่ ห์ ลึกลับ
สี เทา : ใจเย็น สง่ า ฉลาด สุ มขุม
สี นาตาล : อบอุ่น แห้ งแล้ ง
้

13. สี ขาว : สะอาด เรียบร้ อย บริสุทธิ์ กว้ าง
สี ดา : เศร้ าโศก หวาดกลัว เหงา

14. กิจกรรมที่ 1 : จงผสมสี ต่อไปนีให้ ถูกต้ อง
้
น้ าเงิน +
แดง +
เขียว +
เหลือง +
ม่วง +
เหลือง +
ส้ม +
เหลือง
น้ าเงิน
น้ าเงิน
แดง
น้ าเงิน
เขียว
เหลือง
เขียว
ม่วง
เขียวน้ าเงิน
ส้ม
ม่วงน้ าเงิน
เขียวเหลือง
ส้มเหลือง

15. เฉลยกิจกรรมที่ 1
น้ าเงิน +
แดง +
เขียว +
เหลือง +
ม่วง +
เหลือง +
ส้ม +
เหลือง
น้ าเงิน
น้ าเงิน
แดง
น้ าเงิน
เขียว
เหลือง
เขียว
ม่วง
เขียวน้ าเงิน
ส้ม
ม่วงน้ าเงิน
เขียวเหลือง
ส้มเหลือง

16. กิจกรรมที่ 2 : จงเติมสี คู่ตรงข้ ามต่ อไปนีให้ สมบูรณ์
้
ม่ วง
เขียวเหลือง
แดง
เขียวนาเงิน
้
ส้ ม
ม่ วงนาเงิน
้

17. เฉลยกิจกรรมที่ 2
เหลือง
เขียวเหลือง
เขียว
ม่ วง
ม่ วงแดง
แดง
เขียวนาเงิน
้
นาเงิน
้
ม่ วงนาเงิน
้
ส้ มแดง
ส้ ม
ส้ มเหลือง