2. Analiza e mjedisit të brendshëm
• Përmbajtja e pjesës së parë:
• Struktura e organizatës
• Kultura e organizatës
• Burimet e organizatës
Analiza e mjedisit të brendshëm të organizatëska për qëllim studimin
e të gjithë faktorëve që veprojnë Brenda një organizate me qëllim
përcaktimin e dobësive dhe fuqive të saj :
3. Analiza e mjedisit të brendshëm
• Formulimi I një strategjie efektive bazohet në një përcaktim
të qartë të misionit të kompanisë, një vlerësim të kujdesshëm
të mjedisit të jashtëm,dhe një analizë të plotë të mjedisit të
brendshëm të firmës.Të paktën tre elementë janë kritikë në
suksesin e një strategjie:
• Së pari, strategjia duhet të ndërtohet në përputhje me
kushtet e mjedisit konkurues.Veqanërisht ajo duhet të
shfrytëzojë shanset dhe të minimizojë kërcënimet.
• Së dyti, strategjia duhet të mbështetet në analizat realiste të
mjedisit të brendshëm të firmës.Me fjalë të tjera për
shfrytëzimin e shansave të mjedisit të jashtëm duhet të
mbështetemi patjetër në fuqit e brendshme të firmë.
• Se fundi strategjia duhet të zbatohet me kujdes.
• Në këtë kapitull do të studijojmë elementin e dytë,analizën e
kapaciteteve të brendshme të firmës.
4. Analiza e mjedisit të brendshëm
• Eksperienca si e firmave të mëdha,ashtu edhe atyre të
vogla,tregon që vlerësimi I plotë I mjedisit të brendshëm të
firmës,ka rëndësi të madhe në hartimin me sukses të një
strategjie. Eksperienca e kompanisë “Apple Computer “
ilustron rëndësin e analizës së mjedisit të brenshëm në
krijimin e strategjive të së ardhmës
• Strategjistët duhet të njohin fuqit dhe dobësitë e mjedisit të
brenshëm për t’ju përgjigjur në mënyrë optimale shansave
dhe kërcnimeve të mjedisit të jashtëm.
5. Struktura përcakton mardhënjet formale dhe informale midis anëtarëve të
organizatës. Struktura mund të jetë “e fuqishme “,me role dhe përgjegjësi të
specifikuara mire, ose “e dobët”, me njësi autonome.Struktura mund të ketë një
efekt mjaft të madh në zgjedhjet strategjike.
Struktura e organizatës
Dimenzionet e struckturës së organizatës
Struktura organizacionale duhet pare në tri dimensione :
Përqëndrimi
Specializimi
Fleksibiliteti
Strategji – Strukturë apo Strukturë - strategji
6. Ciklet e jetës së organizatës
• Në diskutimin që bëmë rreth struktures së organizatës
në paragrafin e mësipërm, ne e konsideruam strukturën
si statike. Por Struktura e organizatës duhet analizuar
edhe në këndvështrimin dinamik. Struktura e
organizatës varën në një masë të madhe edhe nga
ciklët e jetës së organizatës. Me kalimin e kohës,për
shkak të ndryshimit të relacioneve midis organizatës dhe
mjedisit,struktura ka tendencë të ndryshojë. Në
përpjekjet e saj për t’ju adaptuar ndryshimit të mjedisit
dhe për të mbijetuar dhe patur sukses, organizata tenton
të ndryshojë strukturën, filozofinë dhe stilin e
menaxhimit. Duke identifikua stadin e zhvillimit të
organizatës (stadin me të cilin ajo ndodhet në kurbën e
ciklit të jetës), ne do të jemi në gjendje të identifikojmë
edhe një factor të rëndësishëm të mjedisit të brendshëm
të organizatës.
7. Ciklet e jetës së organizatës
• Cikli I jetës së organizatës përbëhet nga katër stade :
Stadi I : Organizata të vogla-drejton një person (lindja)
Stadi II : Organizata funksionale (rritja)
Stadi III : Organizata e diversifikuar (pjekja)
Stadi IV : Organizata në rënje (plakja)
8. Kultura e organizatës
Kultura është një koleksion besimesh, shpresash dhe
vlerash të mishëruara në anëtarët e organizatës dhe që
transmetohen brez pas brezi.
Kjo krijon normat që përcaktojnë sjelljen e punonjësve të
firmës, që nga drejtimi I lartë deri të punonjësi me I thjeshtë.
Kultura e organizatës në përgjithësi reflekton misionin e saj.
Kultura përfshin orientimin kryesor të kompanisë. Disa
Kompani orientohen drejt tregut.Kompani të tjera mund të
jenë të orientuara drejt produktit (P.sh.firma të
çelikut,naftës,spitalet,bankat etj.). Disa kompani janë të
orientuara drejt teknologjisë (P.sh.firma Kodak është
orientuar drejt teknologjisë kimike).
9. Kultura e organizatës
Megjithse është e lehtë të flasësh rreth kulturës së organizatës në terma të
përgjithshëm, problemi nderlikohet kur flasim për kulturën në tema të
specifikuara.Për këtë arsye, kulturën do ta analizojmë si të përbërë nga tri
element e kryesore :
Vlera mund të jetë e lehtë të identifikohen në një organizatë dhe shpesh
janë të shkruara në formën e deklarimeve,misionit,objektivave apo
strategjive të organizatës. Megjithatë ka edhe vlera të cilat janë të “errata”,
të tilla si “shërbim ndaj komunitetit”, punësim të barabartë për të gjithë etj.
Besimet janë me specifike por megjithatë ato janë probleme që njerëzit në
organizatë mund t’I dallojnë dhe bisedojnë rreth tyre : përshembull, një
besim që kompania nuk do të bëjë tregëti me Afrikën e Jugut, ose që stafi
professional I organizatës nuk do të kontrollohet nga manaxherët.
Supozimet (shpresat)janë “esenca”e kulturës se organizatës.Ato janë
aspekte të jetës në organizatë të cilat anëtaret e organizatës I kanë
përfituar nga mjedisi dhe I trashigojnë nga një brez punonjësish në tjetrin.
Këto përfitime nga mjedisi është e vështirë të dallohen apo të
individualizohen. Pershembull, kompania Delta Airlines ka krijuar një frymë
familjare midis punonjësve. Punonjësit e zëvendësojnë njëri tjetrin me
kënaqësi, me qëllim që puna të vazhdojë normalisht.
10. Kultura e organizatës
• Për tu njohur më mirë me kulturën e organizatës duhet të njohim
elementet që përbëjnë rrjetën kulturore të saj.
SimboletHistoritë
Ritualet
Rutinat
Sistemet e
kontrollit
Strukturat
e
fuqisë
Kultura
Rrjeta kulturore e një organizate
11. Kultura e organizatës
Figura na prezanton me një numër pyetjesh që mund të përdoren si
guide në analizën e cultures së organizatës.
1. Historisë
- Cfarë besime bazë reflektojnë historitë ?
- Sa bindëse janë këto bësime ?
- Historit i referohen suksesve , dështimeve , fuqive apo dobësive ?
- Cilët janë “ heronjtë dhe frikacakët “e organizatës ?
- Cilat norma janë shkelur nga të pa bindurit ?
2. Rutinat dhe ritualet ?
- Cilave rutinë u vihet theksi ?
- Cfarë do të ndodhë nëse ndryshojnë këto rutina ?
- Cfarë sjellje inkurajojnë rutinat ?
- Cilat janë ritualet kyëe ?
- Cfarë beismesh bazë reflektojnë ato ?
- Ku e venë theksin programet e trajnimit ?
- Sa e lehtë është të ndryshohen rutinat / ritualet /?
12. 3. Simbolet
- Cfarë gjuhe dhe zhargoni përdoret ?
- Sa I pranueshëm është ai ?
- Cilat aspekte të strategjisë janë
pasqyruar në publicitet ?
- A ekzistojnë simbole të veqanta që
përfaqësojnë organizatën ?
4. Sistemet e kontrollit
- Cili aktivitet kontrollohet më shumë ?
- Vihet theksi në shpërblimin apo
dënimin ?
- Janë kontrollet e lidhura me historinë
apo strategjinë ?
- A ushtrohen shpesh kontrollet ?
5. Strukturat e fuqisë
- Cilat janë besimet bazë të lidershipit ?
- Sa të fuqishme dhe sa respektohen
këto besime ?
- Si shpërndahet fuqia Brenda
organizatës ?
- Ku janë pengasat me të mëdha për
ndryshime ?
6. Konkluzion
- Cila është kultura dominuese /
- Sa lehtë mund të ndryshojë ajo ?
Pra rrjeta kulturore, me anën e analizës së elementeve të saj, shërbrn si
mjet për studimin e kulturës së organizatës.Megjithatë, rëndësi ka që në të
përcaktojmë një kulturë dominuese të organizatës si një e terë.
13. Kultura organizative
Në rast se nuk ka përputhje, menaxhimi duhet të vendosë nëse :
1.Do të injorojë kulturën dhe do të shfrytëzojë shansin.
2.Do të respektojë kulturën duke ndryshuar planin e zbatimit.
3.Do të përpiqet të ndryshojë kulturën duke ja përshtatur atë strategjisë.
Pra,në rast se ndërmarrim zbatimin e një strategjie pa u angazhuar në
ndryshimin e kulturës, kjo do të ishte e rrezikshme. Nga ana tjetër , kufizimi
I organizatës vetëm në ato strategji që përputhen me kulturë mund të lerë
jashtë diskutimit alternative mjaft fitimpruerëse.
Për një përpjekje për ndryshimin e kulturës së organizatës me qëllim që të
zbatohet një strategji e re, I ndodhi Procter & Gamble
14. Burimet e organizatës
Newman një autoritet në drejtimin strategjik,thekson se një
rrugë praktike për të hartuar strategjinë e organizatës është
zbulimi I pikave kyqe të konkurrencës dhe burimeve të
kompanisë. Si burime të organizatës konsiderohen burimet
financiare, fizike,njerëzore si dhe aftësitë teknologjike dhe
organizative të saj. Formuluesit e strategjisë në nivel corporate
nu duhet të nënveftësojnë kontributin që japin në rezultatin e
korporatës drejtuesit e depertamenteve funksionale. Burimet
funksionale përfshijnë jo vetëm njerëzit që punojnë në këto
departamente por edhe konceptet analitike dhe teknikat
procedural që përdorën atje.Përshembull,segmentimi I
tregut,cikli I jetës së produktit,financimi I kapitalit, kompetenca
teknologjike,analiza e kurbës së experiences,sistemet e
mbështetjes së vendimeve,etj. Neqoftëse këto koncepte
përdorën siç duhet,atom und të përmirësojnë drejtimin
strategjik të korporatës.
15. Studimi i burimeve
Studimi I burimeve mund të realizohet në katër faza :
1.Burimet fizike
2.Burimet njerëzore
3.Burimet financiare
4.Burimet e paprekëshme
16. Metodat e analizës së mjedisit të brendshëm të
organizatës
• Disa autorë sugjerojnë që metodat trdicionale të
analizës strategjike kanë mbivlerësuar mjedisin e
jashtëm të organizatës.Ata argumentojnë që në shumë
rrethana strategjitë e bazuara në burimet do të siguronin
një orientim më të mirë të formulimit të strategjisë. Kjo
kërkon një njohje të plotë të koncepteve të organizatës.