Η έναρξη της ήβης είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που δεν έχει διαλευκανθεί πλήρως. Στη συγκεκριμένη ομιλία αναλύεται με ποιον τρόπο και σε ποια ηλικία ξεκινάει φυσιολογικά η ήβη σε αγόρια και κορίτσια. Επιπλέον, περιγράφονται αναλυτικά οι άμεσες και απώτερες επιπλοκές που εμφανίζονται σε άτομα με ηλικία έναρξης ήβης πολύ μικρότερη ή πολύ μεγαλύτερη από το μέσο όρο. Είναι βασική ανάγκη λοιπόν τα παιδιά που εμφανίζουν πολύ νωρίς ή πολύ αργά ήβη και εφηβεία να έχουν την κατάλληλη παρακολούθηση ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος για μετέπειτα συνέπειες.

1. Απώτερες συνέπειες ιδιοπαθούς
πρώιμης ή καθυστερημένης ήβης

2. Τι είναι εφηβεία…
• Εφηβεία: περίοδος αύξησης, ανάπτυξης κατά την
οποία το ανώριμο παιδί μεταμορφώνεται σε άτομο
ικανό για αναπαραγωγή
1/50

3. …και τι ήβη;
• Εφηβεία: περίοδος αύξησης, ανάπτυξης κατά την
οποία το ανώριμο παιδί μεταμορφώνεται σε άτομο
ικανό για αναπαραγωγή
• Περιλαμβάνει:
– Ψυχοκοινωνικές μεταβολές (≥10 χρόνια)
– Σωματικές μεταβολές (3-5 χρόνια)
• Αύξηση μεγέθους γονάδων (όρχεις, ωοθήκες)
• Ανάπτυξη 2γενών χαρακτηριστικών φύλου
• Επιτάχυνση αύξησης του ύψους
Ήβη
11/46

4. Ο άξονας υποθάλαμος - υπόφυση - γονάδες
ESPE e-learning courses

5. Υποθάλαμος - Υπόφυση – Γονάδες:
Έμβρυο
• LH, FSH εκκρίνονται από την εμβρυική
υπόφυση από νωρίς
• Η εμβρυονική γονάδα διαφοροποιείται
σε όρχι περί την 7η ή σε ωοθήκη μέχρι
την 11η-12η εμβρυική εβδομάδα
• Οι όρχεις εκκρίνουν τεστοστερόνη, οι
ωοθήκες εκκρίνουν λίγα οιστρογόνα
• Σταδιακά αναπτύσσονται οι αρνητικοί
παλίνδρομοι μηχανισμοί
2/46

6. Υποθάλαμος - Υπόφυση – Γονάδες:
Βρέφος
• Ο άξονας ΥΥΓ καταστέλλεται λίγο
μετά τη γέννηση και μετά έχουμε
τη μίνι εφηβεία
• Η FSH μπορεί να είναι αυξημένη
μέχρι 12-24 μήνες
• Ωοθήκες: μεγάλη παραγωγή
οιστραδιόλης μέχρι 24 μήνες
• Το negative feedback σταδιακά
γίνεται πιο έντονο (λιγότερα
στεροειδή του φύλου για
καταστολή υποθαλάμου και
υπόφυσης)
3/46

7. Υποθάλαμος - Υπόφυση – Γονάδες:
Παιδί
• Σταδιακά όλο και πιο έντονο το negative
feedback
• Ελάχιστα επίπεδα LH και FSH: περί τα 4 έτη
• Κατά την παιδική ηλικία, ο άξονας βρίσκεται
σε ύπνωση
4/46

8. Ο άξονας υποθάλαμος - υπόφυση - γονάδες
ESPE e-learning courses

9. Έναρξη έκκρισης GnRH κατά ώσεις
ESPE e-learning courses

10. Έκκριση LH, FSH, E2 στη διάρκεια του 24ώρου
Kakarla N et al, Semin Reprod Med 2003; 21: 339
Boyar RM et al, JCEM, 1976; 43: 1418
8/46

11. Έκκριση LH, τεστοστερόνης στη διάρκεια του 24ώρου
Kakarla N et al, Semin Reprod Med 2003; 21: 339
5-
TESTIS VOLUME
9/46

12. Αδρεναρχή κι εφηβαρχή
• Ενεργοποίηση των επινεφριδίων και
παραγωγή επινεφριδικών ανδρογόνων
(DHEA, DHEA-S)
• Αρχίζει και στα δύο φύλα τουλάχιστον 2
χρόνια πριν τη γοναδαρχή
• Οδηγεί στην:
– εμφάνιση τρίχωσης στο εφήβαιο
(εφηβαρχή)
– εμφάνιση τρίχωσης στις μασχάλες
– ανάπτυξη σμηγματογόνων αδένων
(οσμή)
– εμφάνιση ακμής

13. 10/46
• Ανδρογόνα:
– Σπερματογένεση
– Τρίχωση σε εφήβαιο, μασχάλες
– Ωρίμανση αποκρινών αδένων:
ανάπτυξη οσμής
– Αλλαγές στο δέρμα: ακμή
– Σωματική αύξηση, ↑GH
• Οιστρογόνα:
– Ανάπτυξη μαστών
– Ωρίμανση γεννητικών οργάνων
γυναίκας
– Αλλαγή κατανομής λίπους
– Ωρίμανση σκελετού, σύγκλειση
επιφύσεων
– Σωματική αύξηση, ↑GH

14. Ojeda SR et al, Mol Cell Endocrinol 2010;324:3

15. - Παχυσαρκία
- Απίσχναση
- Χρόνιες νόσοι
Βάρος σώματος
- KISS1/KISS1R
- NPY/NPYR1
- LEP/LEPR
- GABA
- Glutamate
- Dynorphin
- κ.α.
Γενετικοί
παράγοντες
- Ενδομήτριο
περιβάλλον
- Κοινωνικές
συνθήκες
- Οικονομικές
συνθήκες
- Υιοθεσία
- Υψόμετρο
Π ε ρ ι β ά λ λ ο ν
- Διοξίνη
- PCBs
- DDT
- Παρασιτοκτόνα
- κ.α.
Ενδοκρινικοί
διαταράκτες
- Μετανάστες
- Έντονη άσκηση
- Χρόνιες νόσοι
Στρες
Leka-Emiri S et al, J Endocrinol Invest 2017;40:789

16. Κλινικά πώς εμφανίζεται η έναρξη της ήβης;
• Στα αγόρια:
– Διόγκωση όρχεων
• Στα κορίτσια:
– Διόγκωση μαζικών αδένων
16/46

17. Ποια είναι τα ηλικιακά όρια φυσιολογικής
έναρξης της ήβης;
• Στα αγόρια:
– Διόγκωση όρχεων
– Μέση ηλικία: 11,5 έτη
– Πρώιμη ήβη: <9 έτη
– Καθυστερημένη ήβη: >14 έτη
• Στα κορίτσια:
– Διόγκωση μαζικών αδένων
– Μέση ηλικία: 10,5 έτη
– Πρώιμη ήβη: <8 έτη
– Καθυστερημένη ήβη: >13 έτη
16/46
Papadimitriou A et al, Ann Hum Biol 1999 ;26:175
Papadimitriou A et al, Ann Hum Biol 2002;29:105

18. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16Ηλικία αγοριού:
Ηλικία κοριτσιού:
Marshall WA, Tanner JM 1969 Arch Dis Child 44:291
Marshall WA, Tanner JM 1970 Arch Dis Child 45:13

19. Αν σας ενδιαφέρει το περιεχόμενο της ομιλίας,
επικοινωνήστε μαζί μας στο
info@paidiatreio.gr